E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora pocztowego w obliczu globalizacji

Transkrypt

1 mgr Agnieszka Budziewicz Katedra Ekonomiki i Organizacji Telekomunikacji mgr Anna Drab-Kurowska Katedra Polityki Gospodarczej czno ci Wydzia Zarz dzania i Ekonomiki Us ug Uniwersytet Szczeci ski E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora pocztowego w obliczu globalizacji Zmiany, jakie zasz y w XX wieku spowodowa y, e XXI wiek sta si olbrzymim wyzwaniem dla gospodarki wiatowej, gospodarek poszczególnych krajów oraz spo ecze stw. Wyzwanie to jest wynikiem zmian oraz nowych zjawisk jakie zachodz na wiecie. Do najistotniejszych procesów, które w ostatnich latach zdecydowanie si nasili y, nale y globalizacja. Termin ten jest cz sto powszechnie stosowany, mimo to jest bardzo niejednoznaczny. Globalizacja gospodarki jest procesem zacierania pa stwowych barier granicznych dla rynku. Rynek i mechanizm alokacyjny dzia a wtedy ponad granicami, zmieniaj c zasadniczo kryteria efektywno ci i marnotrawstwa. Rozmieszczenie czynników produkcji, a przede wszystkim alokacja wiedzy i kapita u ponad granicami zmienia optimum kombinacji czynników produkcji i optimum op acalnych miejsc rozmieszczania produkcji i sprzeda y 1. O globalizacji mówi si, e jest procesem scalania gospodarek narodowych i tworzeniem wiata jako jednej, gospodarczej ca o ci. Poj cie to odzwierciedla rosn ce wspó zale no ci gospodarcze pomi dzy krajami wiata i stanowi przejaw integracji gospodarki wiatowej 2. W przeci gu ostatniego dziesi ciolecia w gospodarce wiatowej nast pi o nasilenie procesów globalizacyjnych. Rynek zaczyna obejmowa swoim zasi giem ca y wiat. Rozpocz si proces zacie niania powi za mi dzynarodowych pomi dzy ró nego rodzaju przedsi biorstwami oraz co za tym idzie, coraz wi kszej ich wzajemnej zale no ci. Bior c pod uwag raport Banku wiatowego Globalizacja, wzrost i bieda nale y zauwa y, e autorzy wskazuj na trzy fale globalizacji w ostatnich 130 latach. By y to fazy otwierania si ró nych krajów na przep ywy towarów, kapita u, ludzi oraz informacji, które wyst powa y nast puj co: I fala, czyli megamigracja, II fala, czyli wiat bez barier, III fala, czyli polska szansa. 1 2 Por. W. Szyma ski, Globalizacja wyzwania i zagro enia, Wyd. Difin, Warszawa 2001, s. 12. Por. W. Kowalczewski, Gospodarka Polski wobec globalnych wyzwa rozwoju, Wyd. Akademickie DIALOG, Warszawa 2000, s. 103.

2 302 Agnieszka Budziewicz, Anna Drab-Kurowska Pierwsza fala pojawi a si w latach Dzi ki rozwojowi transportu i redukcji ce dosz o do podwojenia udzia u eksportu w wiatowym dochodzie. Udzia zagranicznego kapita u w relacji do dochodu ówczesnych rozwijaj cych si krajów Afryki, Azji i Ameryki aci skiej wzrós trzykrotnie. Z Europy wyemigrowa o sze - dziesi t milionów ludzi g ównie do Ameryki Pó nocnej i innych cz ci Nowego wiata. Du a liczba osób równie opu ci a Indie oraz Chiny. W krajach obj tych globalizacj zmniejszy o si zró nicowanie dochodów i wzmocni si wzrost gospodarki, w porównaniu z tymi cz ciami wiata, do których globalizacja nie dociera a. Natomiast w okresie mi dzywojennym nast pi regres globalizacji i zatriumfowa protekcjonizm. Tempo wzrostu gospodarczego na wiecie wyra nie spada o, a zró nicowanie dochodów zacz o si zwi ksza. W latach pojawi a si druga fala, obejmuj ca g ównie bogate pa stwa zachodu i przejawia a si w zacieraniu barier handlowych pomi dzy tymi pa stwami. W bogatych pa stwach tempo wzrostu gospodarczego by o zdecydowanie szybsze ni w krajach Trzeciego wiata, w których próbowano rozwin krajowy przemys, pod ochron ce. W krajach bogatych zmniejsza o si zró nicowanie dochodów, natomiast powi ksza a si luka w stosunku do krajów biednych. Z kolei od roku 1980, nast pi a trzecia fala globalizacji, która trwa do dzi. Trzeci fal od drugiej odró nia to, i wiele krajów biedniejszych otworzy o si na handel mi dzynarodowy i nap yw zagranicznego kapita u. Do tych krajów nale y tak e Polska. Kraje Trzeciego wiata (zdecydowana wi kszo Afryki i Bliskiego Wschodu) pozosta y poza nawiasem globalizacji, przez co ich dochód spada i rosn obszary n dzy 3. Proces globalizacji kszta tuje szereg procesów gospodarczych, spo ecznych i naukowych i jednocze nie od nich zale y. S to: post p naukowo-techniczny, konkurencja mi dzynarodowa, polityka ekonomiczna i spo eczna pa stwa. Post p naukowo-techniczny, pod wp ywem wysoko zawansowanych technologii, dokonuje zasadniczych zmian w infrastrukturze i bazie wytwórczej przedsi - biorstw, w ich produkcji (produktach i procesach), w strukturze w asno ci i przestrzennego rozlokowania, w ekonomice, sposobach organizacji i zarz dzania. Dzi ki nowym technologiom nast puje wzrost geograficznego zasi gu, ró norodno ci oraz intensywno ci dzia a przedsi biorstw, zw aszcza w skali mi dzynarodowej. Post p techniczny nap dza proces globalizacji, ale jednocze nie jest nap dzany przez globalizacj 4. Dokonuj ce si przemiany konkurencji mi dzynarodowej warunkuj z jednej strony proces globalizacji, z drugiej za s przez globalizacj wzmagane. Pocz tkowo przemiany te wyprzedza y i stymulowa y proces globalizacji, natomiast obecnie raczej rozwijaj si równolegle, w sposób interakcyjny. Przemiany dokonuj si w du ej mierze pod wp ywem zaawansowanych technologii, oddzia uj c na popyt i poda towarów, us ug i czynników wytwórczych oraz mo liwo ci wej cia i dzia ania w warunkach oligopolizacji rynków towarowych 5. Realizowana w wymiarze mi dzynarodowym polityka ekonomiczna pa stw przyczynia si do aktywizacji ekspansji globalnej w sposób po redni, poprzez tworze Por. L. Balcerowicz, Balcerowicz wprost, Wprost nr (1019)/2000. Por. A. Zorska: Ku globalizacji?,pwn, Warszawa 1998, s Ibidem, s. 34.

3 E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora nie sprzyjaj cych jej warunków w skali ogólno wiatowej. Wa n dziedzin dzia alnoci pa stw by a liberalizacja i deregulacja sfery finansów, co stworzy o korporacjom wi ksze mo liwo ci korzystania ze rodków finansowych oraz rozszerzania zasi gu (geograficznego, ga ziowego) inwestowania na wiecie. Drug dziedzin dzia alno ci pa stwa, wp ywaj c na proces globalizacji, jest liberalizowanie mi dzynarodowej wymiany, zarówno w skali ogólno wiatowej, jak i regionalnej 6. Na rysunku 1 zosta y przedstawione najwa niejsze czynniki procesów globalizacji sektorów. Rysunek 1. G ówne czynniki procesów globalizacji sektorów ród o: Strategor, Zarz dzanie firm, Wyd. PWE, Warszawa 1999, s Czynniki rynkowe to przede wszystkim sprawna sie informacji, która jest koniecznym elementem infrastruktury procesów globalizacji, a jej jako b dzie te procesy uatwia. Nast puje ujednolicanie si mi dzynarodowego popytu, które jest niezb dne dla przedsi biorstw, które zamierzaj globalizowa dzia alno w formie specjalizowania swoich jednostek produkcyjnych na potrzeby wielu rynków. Ju teraz popyt na ró ne dobra i us ugi na obszarze Triady (rynek europejski, japo ski i pó nocnoameryka ski) wykazuje tendencje do unifikacji. W konsekwencji firmy b d zmuszone do ujednolicania asortymentu wytwarzanych dóbr w skali wiatowej. Jednak w przypadku wielu produktów, czy te us ug utrzymuje si zró nicowanie popytu, które wynika z odmienno ci kulturowej i pewnych nawyków konsumpcyjnych. Dlatego te zjawisko unifikacji nie wyja nia globalizacji dzia alno ci firm, ale jest czynnikiem, który jej sprzyja. Popyt wiatowy jest bardziej zunifikowany, ale równie posegmentowany. Niektóre segmenty mog by w ró nych krajach jednakowe, a potrzeby mog by zaspokojone przez rozproszone geograficznie firmy. Jednak niektóre produkty s 6 Ibidem, s. 39.

4 304 Agnieszka Budziewicz, Anna Drab-Kurowska przystosowane do upodoba lokalnych. Dlatego z tego wynika, e popyt mi dzynarodowy jest czynnikiem dzia aj cym odmiennie w ró nych sektorach i w odniesieniu do ró nych produktów. Analizuj c czynniki polityczne i prawne to s one istotnym czynnikiem globalizacji. Firmy staj wobec oczekiwa rz dów, które mog by zgodne lub sprzeczne z ich strategiami globalnymi. Z kolei g ównymi przeszkodami w handlu mi dzynarodowym s bariery celne i ograniczenia prawne, które mi dzynarodow wymian handlow mog czyni w pe ni mo liw i niezbyt kosztow. Swoboda handlu mi dzynarodowego oraz procesy integracji gospodarczej pa stw s pot nymi czynnikami rozwoju globalizacji. W wielu sektorach zmiany konkurencji s skutkiem i jednocze nie warunkiem globalizacji. Walka konkurencyjna wp ywa na strategie rozwoju obierane przez przedsi biorstwa. Sabnie ochrona rynków krajowych, dzi ki czemu pieni dze firm mog swobodniej przep ywa pomi dzy ró nymi filiami. Wa nym czynnikiem globalizacji jest efekt korzy ci skali, czyli zmniejszania si kosztów jednostkowych przy du ym wolumenie produkcji. Uzyskiwaniu takich efektów sprzyja umi dzynarodowienie dzia alno ci przedsi biorstw i specjalizowanie ich jednostek produkcyjnych. Efekty s zró nicowane zale nie od produktu i dziedziny dzia alno ci oraz umiejscowienia w a cuchu warto ci. Wa ne jest wprowadzanie nowych technologii. Oszcz dzanie jednak nast puje wówczas pod warunkiem, e istnieje szansa na sprzedawanie odpowiednio du ej ilo ci produktów na odpowiednio rozleg ym rynku mi dzynarodowym. Globalizacja jest poj ciem, które charakteryzuje ogólne zjawiska rozwoju gospodarczego i spo ecznego wspó czesnej epoki. Powsta e w toku procesów historycznych granice trac na znaczeniu. My li si i dzia a w kategoriach ogólno wiatowych. Tych, którzy faktycznie dzia aj na ca ym wiecie okre la si mianem global player 7. Wzrost globalizacji w gospodarce, czyli szybko post puj ca integracja odr b- nych krajowych rynków w jeden rynek ogólno wiatowy, narusza jeden z podstawowych filarów pa stwa narodowego rynek narodowy, co nie oznacza, e gospodarka kraju straci a znaczenie i rol. Gospodarka kraju jest nadal wa na, ale ju nie najwa - niejsza. Cech globalizacji jest zespó procesów, które umo liwiaj : projektowanie, rozwój, produkcj, dystrybucj i konsumpcj procesów, produktów i us ug na skal wiatow z wykorzystaniem instrumentów przygotowanych i udost pnionych w skali wiata, s nastawione na zorientowane na klienta globalne rynki. Ponadto s oparte na organizacjach dzia aj cych na ca ym wiecie, których kapita nale y obecnie coraz cz ciej do akcjonariuszy rozproszonych po ca ym wiecie, których kultura jest otwarta na rodowisko wiatowe i podporz dkowuje si wiatowej strategii 8. Globalizacja nada a inny, nowy charakter konkurencyjno ci. Analizuj c zjawisko w skali globalnej nale y zauwa y, e zdolno kraju do czerpania korzy ci z globalizacji zale y od wielko ci, sposobu wykorzystania i pomna ania posiadanego 7 8 Por. H. Witte, Konsekwencje globalizacji dla logistyki w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, materia y konferencyjne, Translog, Szczecin 2001, s Por. S. Flejterski, W poszukiwaniu istoty globalizacji. Beneficjenci i poszkodowani w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, Translog, Szczecin 2001, s. 36 (materia y konferencyjne).

5 E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora bogactwa. W procesie tworzenia bogactwa mo na wyró ni dwie grupy czynników. Do pierwszej nale czynniki podstawowe (zasoby naturalne, klimat, lokalizacja) oraz zaawansowane (post p techniczny, wysoko wykwalifikowana si a robocza, nowoczesna infrastruktura telekomunikacyjna i pocztowa). Druga grupa czynników tworzenia bogactwa narodowego to czynniki ogólne (systemy telekomunikacji i poczty) oraz czynniki specjalistyczne (okre lona szczegó owa wiedza, w sko wyspecjalizowana si a robocza). Nale y pami ta, e czynniki specjalistyczne i zaawansowane rozwijaj si na bazie czynników podstawowych i ogólnych. Szczególne miejsce w tworzeniu bogactwa narodowego ma infrastruktura, w tym telekomunikacyjna i pocztowa. Jako czynnik ogólny, czy te podstawowy warunkuje dzia alno spo eczno-gospodarcz. Natomiast jako czynnik specjalistyczny, czy zaawansowany zapewnia bardziej decyduj ce i trwa e podstawy osi gania przewagi konkurencyjnej 9. Nowoczesna infrastruktura telekomunikacyjna da a podstawy do rozwoju globalnego rynku telekomunikacyjnego, co uwarunkowa o globalizacje dalszych dziedzin. Globalizacja jest konsekwencj post pu technologicznego, ekonomicznego i spo ecznego. Niektóre narody i kraje osi gn w wyniku tego procesu wi ksze korzy ci, inne mniejsze, a jeszcze inne mog poczu si przegrane w tych wielkich przeobra e- niach prze omu mileniów 10. Post puj ce procesy globalizacji stanowi wielkie wyzwanie dla przedsi biorstw funkcjonuj cych w warunkach gospodarki rynkowej. Nie bez znaczenia jest tak e wzrost wymaga klientów oraz nasilaj ca si konkurencja. Konieczne staje si podniesienie sprawno ci dzia ania w tych warunkach. Mo na przyj, e w gospodarce globalnej mamy do czynienia ze zjawiskiem globalizacji rynków poprzez integracj produktu. Globalizacja przejawia si g ównie we wzro cie wspó zale no ci rynków poprzez handel towarami i us ugami, mi dzynarodowe przep ywy kapita u i technologii. Paszczyzny globalizacji zosta y przedstawione na rysunku 2. Obecnie w gospodarce wiatowej mo na mówi o globalizacji rynków, która si odnosi do integracji produktu oraz globalizacji rynków kapita owych, natomiast utrzymuje si du a segmentacja rynków pracy. Wynika to z prowadzonej przez wi k- szo pa stw restrykcyjnej polityki emigracyjnej utrudniaj cej swobodne przep ywy si y roboczej w skali ca ej gospodarki wiatowej, a tak e w skali poszczególnych regionów. Segmentacja tych rynków jest tak e wynikiem barier j zykowych, kulturowych i innych przeszkód istniej cych na mi dzynarodowym rynku pracy. Globalizacja rynków charakteryzuje zrastanie si ró nych i pocz tkowo niezale nych rynków w ró nych krajach w ponadnarodowe rynki wiatowe. Efektem jest zacie nianie wzajemnych powi za handlowych, inwestycyjnych i umownych mi dzy gospodarkami ró nych krajów. Rynki globalne charakteryzuj si du intensywno ci handlu transgranicznego i siln mi dzynarodow konkurencj. Proces globalizacji 9 10 Por. E. Za oga, Globalizacja jako czynnik kszta towania pan europejskiej sieci infrastruktury transportu w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, materia y konferencyjne, Translog, Szczecin 2001, s Por. A. Gwiazda, Globalizacja i regionalizacja gospodarki wiatowej, Wyd. A. Marsza ek, Toru 1998, s. 161.

6 306 Agnieszka Budziewicz, Anna Drab-Kurowska rynków uatwia ujednolicenie wiatowej poda y i w znacznie mniejszym stopniu globalnego popytu. Rysunek 2. P aszczyzny globalizacji Globalizacja rynków Globalizacja sektorów Globalizacja firm Uczestnictwo w rynku globalnym Produkty globalne Globalny marketing Globalna lokalizacja dzia alno ci Globalne posuni cia konkurencyjne ród o: A. Gwiazda, Globalizacja i regionalizacja gospodarki wiatowej, Wyd. A. Marsza ek, Toru 1998, s. 12. Globalizacja bran przemys u lub sektorów ma miejsce wówczas, gdy pozycja konkurencyjna firm w jednym w kraju jest uzale niona od pozycji konkurencyjnej w innych pa stwach i odwrotnie. Przemys wiatowy to ci g powi za ga zi i rynków, b d cych terenem rywalizacji firm konkuruj cych ze sob przy wykorzystaniu mo liwo ci ogólno wiatowych. Z kolei globalizacja firm oznacza bardziej zaawansowany i z o ony etap umi - dzynaradawiania dzia alno ci, który polega na funkcjonalnej integracji rozproszonych po wiecie jednostek organizacyjnych. Dzia alno badawcza, produkcyjna i handlowa przedsi biorstwa ulega fragmentaryzacji, a poszczególne zadania s delokalizowane do tych jednostek, które s w stanie zrealizowa je najbardziej efektywnie w uk adzie globalnym. Efektem liberalizacji rynku us ug czno ci s mi dzy innymi post puj ce zjawiska globalizacji tego obszaru dzia alno ci. Wzmacniane s one post pem technicznym, który sprzyja oferowaniu nowych us ug. Elementem, który w znacznym stopniu usprawnia funkcjonowanie przedsi biorstwa na rynku jest dobrze rozwini ta technologia informatyczna. Sta a si ona w ostatnich latach g ównym czynnikiem nadaj cym kszta t i dynamik fundamentalnym przeobra eniom zachodz cym w wiatowej gospodarce. Jej praktyczny wymiar realizuje si mi dzy innymi poprzez wiatow sie komputerow, jak jest Internet. Sie ta stanowi atrybut nowocze nie dzia aj cego biznesu w ramach tzw. gospodarki elektronicznej 11. Sie Internet powoduje poszerzenie si tradycyjnej przestrzeni rynkowej. Nast puje to poprzez stworzenie nowych obszarów, w których firmy zawieraj ce mi dzy sob transakcje mog wymienia informacje, komunikowa si, prowadzi dystrybucj produktów i us ug oraz inicjowa transakcje gospodarcze. Rozwój technologii sieci komputerowych spowodowa dynamiczny rozwój e-biznesu, którego cz ci sk adow jest e-commerce. E-biznes to okre lenie prowadzonej z wykorzystaniem wszechstronnych mo liwo ci Internetu dzia alno ci gospodarczej polegaj cej na wzajemnym zawieraniu kontraktów, przesy- 11 Por. W. Szpringer: Handel elektroniczny konkurencja czy regulacja, Wyd. Difin, Warszawa 2000, s

7 E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora aniu dokumentów, pozyskiwaniu nowych kontaktów oraz wyszukiwaniu informacji. E-commerce jest uszczegó owieniem e-biznesu i funkcjonuje pod poj ciami handlu internetowego lub handlu on line i oznacza sprzeda towarów, us ug oraz informacji przy wykorzystaniu sieci Internet. E-commerce jest obecnie jednym z wa niejszych kierunków dywersyfikacji dzia alno ci pocztowej w krajach Europy Zachodniej. W obliczu globalizacji, narastaj cych wymaga odbiorców oraz nasilaj cej si konkurencji, gospodarka wolnorynkowa jest dla polskich przedsi biorstw, w tym dla Poczty Polskiej, wielkim wyzwaniem. Wiele przedsi biorstw dostrzega konieczno podniesienia sprawno ci swojego dzia ania. E-commerce dzieli si na trzy podstawowe sektory: Business-to-business okre lane w skrócie B2B, gdzie wymiana handlowa pomi dzy firmami dotyczy nie tylko zawierania transakcji, ale równie poszukiwania partnerów, budowania sieci dostawców i odbiorców oraz poszukiwania informacji handlowych. Jest to najdynamiczniej rozwijaj cy si sektor handlu elektronicznego, zyskuj cy coraz bardziej na znaczeniu w dobie globalizacji. Poczta Polska powinna skupi uwag na rozbudowie pocztowej Bazy Danych w taki sposób, by by a dla firm korzystaj cych z tej bazy bogatym ród em informacji. Baza ta w znacznej mierze mog aby uatwi pozyskiwanie nowych partnerów handlowych. Poni sza tabela prezentuje korzy ci, jakie wynikaj z dzia ania w obszarze B2B. Tabela 1. Korzy ci wynikaj ce z dzia ania w obszarze B2B Korzy ci dla dostawcy usuwanie barier czasu i przestrzeni w docieraniu do klienta, prostsza i ta sza obs ug odbiorców, automatyczny proces sk adania zamówie i ich realizacji, ni sze koszty operacyjne zwi zane ze sprzeda i obs ug zamówie, dost p do nowych rynków odbiorców, nowe kana y marketingu i dystrybucji. ród o: opracowanie w asne. Korzy ci dla odbiorcy dost p do wi kszego wachlarza us ug, obni enie kosztów operacyjnych zwi zanych z realizacj zakupów, kontrolowanie autoryzacji zamówie, monitorowanie stopnia realizacji zoonych zamówie. Business-to-consumer okre lane równie B2C, obejmuj cy wszelkie formy sprzeda y towarów i us ug pojedynczym klientom, czyli sprzeda detaliczna w sieci (do tego segmentu nale sklepy wirtualne, aukcje, itp.). Dzia alno w tym segmencie mo e przynie Poczcie Polskiej najszybsze efekty. Potencja, który posiada, a przede wszystkim wiarygodno pozwoli na wyeliminowanie g ównej wady, z któr borykaj si sklepy on line niepewno ci co do rzetelno ci sprzedawcy, a we wspó pracy z Bankiem Pocztowym podnie bezpiecze stwo p atno ci dokonywanych przez niego. Business-to-public okre lane w skrócie B2P, obejmuj cy marketing on-line, dzia alno reklamow i promocyjn, nie zwi zany bezpo rednio ze sprzeda towarów i us ug. Operator pocztowy powinien prowadzi dzia alno w ramach dywersyfikacji swoich us ug w tym sektorze. Dzia alno ta powinna by powi zana z

8 308 Agnieszka Budziewicz, Anna Drab-Kurowska dzia alno ci tradycyjnych form promocji i reklamy jako ich uzupe nienie. Jednak, aby ten element sprawnie funkcjonowa konieczne jest posiadanie wykwalifikowanej kadry, która b dzie mog a sprosta zadaniom i zaoferowa us ug na odpowiednio wysokim poziomie. Post puj ca liberalizacja przepisów dotycz cych wiadczenia us ug pocztowych wymusza konieczno coraz lepszego przygotowania si Poczty Polskiej do konkurencyjnej walki o klienta. Operator pocztowy dzia aj cy w warunkach rosn cej konkurencji powinien wykorzystywa w swojej dzia alno ci wszelkie mo liwo ci, w tym takie, których dostarcza rozwój technik informacyjnych. Wskazuj na to dwie istotne przes anki. Po pierwsze, wi kszo firm dzia aj cych na rynku e-commerce, korzysta z us ug Poczty Polskiej co spowodowane jest zaufaniem obywateli do publicznego operatora pocztowego. Po drugie, Poczta Polska dysponuje najbardziej rozbudowanym w kraju systemem logistycznym, popartym du ym do wiadczeniem oraz powszechnym dost pem do sieci placówek pocztowych, pozwalaj cym na profesjonalne wiadczenie us ug przewozu. O ile tradycyjny system logistyczny Poczty Polskiej jest stosunkowo dobrze rozbudowany, to segment e-commerce jeszcze nie jest rozwini ty. Poczta Polska powinna wi c d y do jego rozbudowania, by wykorzysta synergi tych dwóch segmentów. Jednak warunkiem funkcjonowania Poczty Polskiej w sferze us ug handlu internetowego jest dobrze rozbudowana infrastruktura informatyczna. Poni ej zosta przedstawiony proponowany model funkcjonowania Poczty Polskiej na rynku e-commerce. Pierwszym etapem procesu zakupu jest zamówienie przez sie Internet. Nast p- nie zamówiony towar nale y dostarczy do klienta. Jest to zadanie dla Poczty Polskiej. Odpowiednia komórka pocztowa zajmuje si pozyskaniem towaru z centrum logistycznego i dor czeniem bezpo rednio do klienta. Ostatnim elementem procesu zakupu jest dokonanie zap aty tutaj pojawia si mo liwo po redniczenia w transakcjach mi dzy klientami, a CHI dla Banku Pocztowego, który mo e uczestniczy w rozliczeniach mi dzy klientem indywidualnym i biznesowym. Do podstawowych zasad dzia ania w obszarze e-commerce nale y przede wszystkim kreowanie silnej marki w Internecie 12. Nale y zwróci uwag na istotno tego elementu. Oznacza to konieczno jej popularyzacji, tak aby by a zauwa ona po ród wielu innych firm dzia aj cych na rynku e-commerce. Dzia anie to jest zwi zane z efektywnym u yciem wielu rozmaitych narz dzi. Korzystna jest reklama poza Internetem, która umo liwia dotarcie do szerszej grupy odbiorców. Operator pocztowy do tego celu mo e wykorzysta sie placówek pocztowych, w których mo na rozpropagowa adres strony internetowej CHI. Wa n rol tutaj pe ni dzia public relations, który przyczynia si do zaistnienia marki w wiadomo ci ogó u, jak i przeprowadza prace nad zwi kszeniem jej wiarygodno ci. Popularyzacja marki internetowej wymaga inwestycji zarówno czasowych, jak i finansowych. 12 Por. P. Carpenter, E-brands kreowanie marki w Internecie, Wyd. Wig-Press, Warszawa 2001, s. XII.

9 E-commerce jako element wspomagaj cy funkcjonowanie krajowego operatora Rysunek 3. Model funkcjonowania operatora pocztowego na rynku e-commerce KLIENT Zap ata BANK POCZ- TOWY wiadomo Bezpo rednie kana y sprzeday POCZTA POLSKA D O S T A W A wiadomo Zamówienie CENTRUM HANDLU INTERNETOWEGO (CHI) ród o: opracowanie w asne. Kolejnym elementem jest umacnianie lojalno ci odbiorców. Przyci ganie nowych u ytkowników jest wa ne, ale najwa niejsze jest utrzymanie ju zdobytych klientów. Firma powinna stosowa elementy marketingu, które przyczyni si do zwi kszenia przywi zania odbiorców. Operator pocztowy dzia a w rodowisku intensywnych wzajemnych powi za. Zamiast samodzielnie tworzy wszystko od podstaw, mo e zawiera umowy wzbogacaj ce zawarto witryny, dzi ki czemu oferowane produkty b d lepiej wyeksponowane. Istotnym elementem jest nie tylko wczesne wej cie na rynek, ale tak e utrzymanie si na nim. Warunkiem utrzymania si na rynku jest sta e poszerzanie tre ci oraz dodawanie nowych elementów, aby u ytkownicy sp dzali na stronie wi cej czasu. CHI powinno stale porusza si na przód poprzez: dodawanie nowych kategorii towarów oraz podpisuj c umowy z kolejnymi dostawcami. Poczta Polska jest firm o ugruntowanej pozycji na rynku. Decyduj cym elementem w procesie rozszerzenia dzia alno ci w sieci Internet jest wykorzystanie mocnych stron tradycyjnej dzia alno ci, co b dzie pomocne w oswojeniu klienta z sieciow wersj marki, pochodz cej ze wiata realnego. Rozwój rynku elektronicznego i powi zanego z nim ruchu przesy ek jest wa - nym elementem funkcjonowania Poczty Polskiej. Stworzenie CHI umo liwi Poczcie Polskiej przede wszystkim: generowanie ruchu przesy ek pocztowych, wej cie na istniej cy rynek handlu elektronicznego, z mo liwo ci jego przej cia, pozyskanie przychodów z obs ugi sklepów w CHI, pozyskanie przychodów z tytu u prowizji pobieranych przy prowadzeniu transakcji.

10 310 Agnieszka Budziewicz, Anna Drab-Kurowska Podsumowanie E-commerce jest jedn z dziedzin, która bez wzgl du na koniunktur na wiatowych rynkach stale si rozwija. W a nie z ni wi e si tzw. rewolucja w handlu i na tym polu dostrzega si mi dzy innymi p aszczyzn dla wzmo enia dzia alno ci operatorów pocztowych. Przekszta cenia strukturalne w sektorze telekomunikacyjnym oraz rozwój technik informatycznych wywar y istotny wp yw na obecne i przysz e funkcjonowanie dzia alno ci pocztowej. Teleinformatyka ze wzgl du na wzrastaj ce znaczenie powinna by wykorzystywana przez publicznego operatora pocztowego do wiadczenia nowych us ug. Dla operatorów rynku us ug pocztowych strategicznego znaczenia nabieraj us ugi zwi zane z obs ug sklepów internetowych. Rynek us ug pocztowych charakteryzuje si tendencj wzrostow i wraz z popularyzacj us ug wiadczonych za po rednictwem Internetu, mo e znacz co zmieni si struktura klientów tego rynku i sposób realizacji zlece. Wskazuje si, e e-commerce b dzie w przysz o ci dla operatora pocztowego najbardziej dochodowym segmentem rynku. Bibliografia 1. Balcerowicz L., Balcerowicz wprost, Wprost nr (1019)/ Carpenter P., E-brands kreowanie marki w Internecie, Wyd. Wig-Press, Warszawa Flejterski S., W poszukiwaniu istoty globalizacji. Beneficjenci i poszkodowani w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, materia y konferencyjne Translog, Szczecin Gwiazda A., Globalizacja i regionalizacja gospodarki wiatowej, Wyd. A. Marsza ek, Toru Kowalczewski W., Gospodarka Polski wobec globalnych wyzwa rozwoju, Wyd. Akademickie DIALOG, Warszawa Strategor, Zarz dzanie firm, Wyd. PWE, Warszawa Szpringer W., Handel elektroniczny konkurencja czy regulacja, Wyd. Difin, Warszawa Szyma ski W., Globalizacja wyzwania i zagro enia, Wyd. Difin, Warszawa Witte H., Konsekwencje globalizacji dla logistyki w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, materia y konferencyjne, Translog, Szczecin Za oga E., Globalizacja jako czynnik kszta towania pan europejskiej sieci infrastruktury transportu w: System transportowy Polski koordynacja, globalizacja, legislacja, materia y konferencyjne, Translog, Szczecin Zorska A., Ku globalizacji?, PWN, Warszawa 1998.