Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej UEK nr 2(40)/2012

Transkrypt

1

2

3 Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej UEK nr 2(40)/2012 Wydawca: Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Kraków, ul. Rakowicka 27 Komitet redakcyjny: Aureliusz Potempa Jadwiga Pudełko Skład komputerowy: Krzysztof Dradra Kraków 2012

4

5 Drodzy Czytelnicy, W ostatnim, w tym roku, numerze Biuletynu staraliśmy się zamieścić ciekawe i różnorodne teksty. Ich prezentację zacznę od znakomitego Przewodnika po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa. Kolejny ciekawy artykuł, oparty na analizie porównawczej działalności trzech bibliotek, przedstawia innowacje materialne i niematerialne wprowadzane przez biblioteki naukowe w celu integracji ze środowiskiem akademickim. Kartka z kalendarza poświęcona jest tym razem postaci Józefa Ignacego Kraszewskiego, którego, obok Janusza Korczaka i Piotra Skargi, Sejm RP ustanowił jednym z patronów mijającego właśnie roku. Tradycyjne w naszym Biuletynie działy Nowości oraz Konferencje, szkolenia przynoszą przegląd nowości w zbiorach Centrum Dokumentacji Europejskiej i Czytelni Czasopism oraz sprawozdania z konferencji, w których brali udział pracownicy naszej biblioteki. Polecić także można interesującą recenzję książki Kraków między wojnami. Opowieść o życiu miasta Zapraszam do lektury i życzę wszystkim Czytelnikom Wesołych Świąt. Aureliusz Potempa Sekretarz naukowy BG UEK

6

7 Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej UEK nr 2(40)/2012 Danuta Domalewska Kalendarz Krakowski Józefa Czecha Kraków w XIX wieku, a zwłaszcza w jego drugiej połowie, zajmował wiodącą pozycję w produkcji książki polskiej. Natężenie w powstawaniu książek w tym okresie, podobnie zresztą jak w innych regionach kraju, uzależnione było od sytuacji politycznej. W chwili łagodzenia cenzury odnotowywano gwałtowny wzrost ilości drukowanych książek, a w okresie Wiosny Ludów ożywienie rozwoju czasopiśmiennictwa. Drukarnie krakowskie w zdecydowanej większości zajmowały się produkcją literatury naukowej, na co zdecydowanie wpływała działalność Uniwersytetu Jagiellońskiego i powołanej Akademii Umiejętności. W tym okresie działały też oficyny wydawnicze z dłuższą historią zmieniające właścicieli, profil produkcji i przekazywane spadkobiercom. Tak też było z dawną drukarnią Greblowską, którą w samodzielne posiadanie w roku 1826 objął Józef Czech. Przyczynił się on do rozwoju technicznego drukarni sprowadzając z Niemiec nowoczesną prasę drukarską z nowymi czcionkami. Józef Czech prowadził szeroką działalność wydawniczo-księgarską. Powstawały u niego książki poświęcone historii Krakowa, ale zdecydowanie największą popularnością cieszyły się kalendarze krakowskie wydawane od 1832 roku, a firmowane nazwiskiem Czecha do roku 1918, mimo, że od 1850 roku, kiedy w wielkim pożarze Krakowa drukarnia doszczętnie spłonęła i nie została ponownie otwarta, kalendarz wychodził w innych tłoczniach, a w końcu w drukarni Czasu. W 1904 roku Kalendarz przeszedł pod redakcję Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Józef Czech niezmiernie zabiegał o stronę typograficzną Kalendarza, który stał się jednym z najchętniej czytanych i nabywanych wydawnictw w Krakowie. W Kalendarzu zamieszczano interesujące wiadomości związane z przeszłością i historią miasta i kraju, z wydarzeniami kulturalnymi i religijnymi. Wiele miejsca poświęcano gospodarce, architekturze miasta, prezentując wybrane, ciekawe strona 5

8 Danuta Domalewska architektonicznie obiekty. W kalendarzu umieszczano również informacje poświęcone rocznicom związanym z literaturą i poezją. Szczegółowo opisano podniosłą uroczystość złożenia na Wawelu zwłok Adama Mickiewicza, po zakończeniu której uczestnicy mogli zabrać na pamiątkę liście z wieńców i girland towarzyszących Wieszczowi. strona 6

9 Kalendarz Krakowski Józefa Czecha Cenne są też teksty patriotyczne, wiersze i pieśni, jak pieśni na dzień 3 Maja czy nawiązujące do ważnych wydarzeń historycznych. strona 7

10 Danuta Domalewska Bardzo ciekawy jest cykl Groby Królów Polskich w Katedrze na Wawelu wzbogacony umieszczonym planem Grobów Królewskich. strona 8

11 Kalendarz Krakowski Józefa Czecha Ważne miejsce w omawianym wydawnictwie zajmują bieżące wiadomości z życia miasta i mieszkańców a także liczne porady praktyczne. Z czasem rozrastał się serwis informacyjny, pojawiły się liczne dane adresowe, zamieszczano składy osobowe pracowników urzędów, wolnych zawodów i wykazy właścicieli domów, pojawiały się też m.in. rozkłady jazdy. Na szczególną uwagę zasługują bardzo liczne reklamy i ogłoszenia, które strona 9

12 Danuta Domalewska być może zainteresują badaczy lub studentów, a na pewno zwrócą uwagę czytelników swoją oryginalnością. strona 10

13 Kalendarz Krakowski Józefa Czecha Zdigitalizowane Kalendarze Józefa Czecha dostępne są obecnie w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej pod adresem oraz w formie drukowanej w Bibliotece Katedry Historii Gospodarczej i Społecznej UEK. Wykorzystana literatura: strona 11

14 Danuta Domalewska 1. Książki, Czasopisma, biblioteki Krakowa XIX i XX wieku. Materiały z Sesj Naukowej odbytej w dniach 6-7 maja 1986 r. w czterdziestolecie WSP w Krakowie. Pod red. Ryszarda Egertowskiego. Kraków, Wydaw. Nauk. WSP, Kocójowa Maria, Krakowski świat książki doby autonomii galicyjskiej: (kształtowanie nowego modelu w latach ). Kraków, UJ, Polski Słownik Biograficzny. T.4, Kraków, 1938, s Sowiński Janusz, Polskie drukarstwo. Wrocław, Zakład Narod. im. Ossolińskich, strona 12

15 Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej UEK nr 2(40)/2012 Katarzyna Bilińska Oddział Informacji Naukowej Joanna Kawa Oddział Informacji Naukowej Integracja biblioteki naukowej z najbliższym otoczeniem poprzez zastosowanie innowacji W terminologii naukowej, w kontekście nauk ekonomicznych, przyjmuje się, iż słowo integracja oznacza pewien proces scalania działań dwóch jednostek, wynikający z dążenia podmiotów do poprawy efektywności wspólnego funkcjonowania. Proces ten przejawia się w rozbudowie powiązań, spójnością celów, zasad i warunków działania. A wszystko po to, aby wyeliminować wszelkie bariery utrudniające podejmowanie optymalnych decyzji [Pomykało W, 1995: ]. Proces, w który zaangażowane są biblioteki i ośrodki naukowe, a nie tylko biblioteka naukowa czyniąca starania integracyjne względem uczelni macierzystej, jest warunkiem koniecznym dla przetrwania obu jednostek, strona 13

16 Katarzyna Bilińska, Joanna Kawa w dzisiejszych czasach silnej konkurencji. Czy byłoby możliwe prowadzenie badań naukowych i zajęć dydaktycznych bez zaplecza w postaci biblioteki? Pełna symbioza wydaje się jednak zachwiana, to biblioteki wydają się być bardziej zaangażowane na rzecz integrowania się ze środowiskiem naukowym poprzez szereg inicjatyw pobudzających świadomość decydentów i użytkowników. Jako jednostka międzywydziałowa, finansowana z budżetu uczelni, biblioteka wnioskuje o wdrożenie innowacyjnych technologii mających na celu podniesienie poziomu świadczonych usług. Nie wszystkie działania innowacyjne wiążą się jednak z nowinkami technologii i drogim kosztorysem. Często innowacyjność przejawia się w pomysłach bibliotekarzy, rozwiązaniach, produktach oferowanych przez pracowników biblioteki dla studentów i naukowców. Innowacyjność oznacza wszystko to, co postrzegane jest przez ludzi jako nowe, niezależnie od obiektywnej nowości danej idei czy rzeczy. Nie każda zmiana zasługiwać będzie na miano innowacji. Ważny jest postęp w określonej dziedzinie. [Pomykało W, 1995: ]. W klasyfikacji innowacji wyróżnia się innowacje techniczne, technologiczne, społeczne, w postaci materialnej bądź niematerialnej [idei, metod, teorii], pierwotne i wtórne. Cechą jest też fakt, iż wprowadzanie innowacji może wiązać się z pewnym ryzykiem, niepewnością a źródłem wszelkich innowacji jest proces twórczy, oparty na oryginalnym pomyśle. Dopiero udane wdrożenie staje się innowacją, która może zostać rozprzestrzeniona, co nazywane jest dyfuzją innowacji. Jak zauważa w swojej pracy E.N. Gusiewa, biblioteki już około 10 lat temu zwróciły uwagę na konieczność podejmowania innowacyjnych działań w kierunku integrowania się ze środowiskiem akademickim. [Гусева Е.Н., 2011: 16]. Innowacje w bibliotece naukowej można by klasyfikować na kilka strona 14

17 Integracja biblioteki naukowej z najbliższym otoczeniem... sposobów. Logicznym wydaje się podział prosty na innowacje materialne i niematerialne. Aby integracja biblioteki z uczelnią przebiegała pomyślnie i twórczo, bibliotekarze ze swojej strony pracują nad poprawą komunikacji z otoczeniem. Komunikacja z najbliższym otoczeniem powinna mieć stały, systematyczny charakter, regularną formę. [Antczak-Sabała B., Kowalska M., Tkaczyk L., 2009: 431] Dyfuzji innowacji w bibliotekach naukowych sprzyjają programy szkoleniowe, staże zawodowe, wymiany pracowników także na skalę międzynarodową. Podglądanie dobrych rozwiązań, praktyczny benchmarking sprawia, że biblioteki podnoszą jakość swoich usług celem bardziej efektywnej integracji z odbiorcą. Zmiany na lepsze są koniecznością. Niezmienności nie ma nigdzie; zmienia się całe otoczenie. Zawsze trzeba dostosować się do tego, co uległo zmianie. Taki jest warunek przetrwania instytucji, także bibliotecznej. [Wojciechowski J., 2002: 27.] W artykule przedstawiono przykłady trzech bibliotek akademickich: z Polski, Litwy i Finlandii, pod kątem innowacji w postaci materialnej i niematerialnej. strona 15

18 Katarzyna Bilińska, Joanna Kawa Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oferuje swoim użytkownikom szereg usług: bibliotecznych, informacyjnych, dydaktyczno-szkoleniowych, dostarczanych tradycyjnie na miejscu, jak i poprzez zdalny dostęp. Dla pracowników naukowo-dydaktycznych Biblioteka gwarantuje dostęp, jak i możliwość podzielenia się umiejętnościami w posługiwaniu się narzędziami niezbędnymi do przeprowadzania analiz bibliometrycznych, jakże istotnych z punktu widzenia kadry naukowej, starającej się o awanse, granty i stypendia naukowe. Bazy własne od lat stanowią ważne źródło wiedzy na temat aktualnego polskiego piśmiennictwa w zakresie ekonomii i nauk społecznych autorstwa naszych pracowników (DOROBEK) oraz autorów z pozostałych ośrodków badawczych (BAZEKON). Baza BazEkon, do której rozpisywane są zeszyty naukowe i czasopisma branżowe, charakteryzuje się wyjątkową funkcjonalnością: modułem cytowań. Obok opisu bibliograficznego artykułu, skanu abstraktu, słów kluczowych, dodatkowo umieszczana jest literatura, której edycja przy pomocy dodatkowych narzędzi informatycznych pozwala na prowadzenie analiz cytowalności poszczególnych autorów, tytułów, źródeł. Innowacyjne udogodnienie dla studentów i pracowników stanowi niedawny nabytek - samoobsługowa wrzutnia. To samodzielne stanowisko do zwrotu książek posiada własne oprogramowanie. Zostało wyposażone również w komputer panelowy i drukarkę do wydruku potwierdzeń. Urządzenie pracuje w nowoczesnej technologii RFID wykorzystującej fale radiowe do odczytu danych. Książki można także samoobsługowo wypożyczać przy pomocy urządzenia Self-check. strona 16

19 Integracja biblioteki naukowej z najbliższym otoczeniem... Przy Oddziale Informacji Naukowej prężnie działa Zespół ds. Promocji Biblioteki. Działania promocyjne obejmują pisanie artykułów informacyjnych o usługach Biblioteki do czasopisma uniwersyteckiego Kurier UEK, projektowanie broszur informacyjnych dla użytkowników, tworzenie wystaw tematycznych oraz koordynowanie wystaw zewnętrznych goszczących w sali wystawowej Biblioteki. Dwa razy do roku Zespół przygotowuje stoisko promujące Bibliotekę podczas Dni Otwartych Uniwersytetu. Przy tej okazji przygotowywane są różne formy promocji, np. loterie z nagrodami, gadżety dla gości Dni Otwartych oraz prezentacje multimedialne. Zespół prowadzi także działalność promocyjną na portalu społecznościowym Facebook, gdzie informuje użytkowników o wszelkich aktualnościach. Przy stronie głównej Biblioteki prowadzony jest blog, na którym zamieszczane są cenne wskazówki poruszania się po bazach danych i portalach, do których biblioteka wykupuje dostęp. Pracownicy włączają się w działalność szkoleniową prowadząc zajęcia biblioteczne z informacji naukowej dla grup seminaryjnych. Szkolenia przygotowywane są indywidualnie dla każdej grupy seminaryjnej z uwzględnieniem profilu grupy i tematów prac magisterskich podejmowanych przez studentów. Biblioteka podejmuje także innowacyjne działania na rzecz niwelowania barier w korzystaniu z zasobów bibliotecznych dla osób niepełnosprawnych oraz kształtowania postaw prospołecznych studentów, promowania integracji i wzajemnego szacunku. Stała współpraca z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych skutkuje nabywaniem nowoczesnych sprzętów ułatwiających pracę tym osobom, ze zbiorami. Wymienić tu należy, między innymi, w pełni wyposażone komputery dla słabowidzących i niewidomych użytkowników, urządzenia czytające tekst, lupy elektroniczne, systemy Keplera do bliży, drukarkę brajlowską oraz stanowiska komputerowe z regulowanymi stołami przeznaczone dla osób z dysfunkcją narządu ruchu. Na terenie całego budynku Biblioteki dostępna jest bezprzewodowa sieć Wi-Fi. Biblioteka Uniwersytecka Tritonia Tritonia Library [Vaasa, Finlandia] stanowi przykład jednostki międzywydziałowej, co więcej - międzyuczelnianej, gdyż obsługuje 5 uczelni wyższych [od 2001 roku 3 uniwersytety: University of Vaasa, Åbo Akademi University in Vaasa (Turku), Hanken School of Economics in Vaasa (Helsinki), a od 2010 Vaasa University of Applied Sciences, Novia University of Applied Sciences in Vaasa & Pietarsaari]. strona 17

20 Katarzyna Bilińska, Joanna Kawa Innowacyjnym rozwiązaniem wydaje się być sam projekt architektoniczny i struktura przestrzenna biblioteki. Budynek Tritonia Library stanowi przykład typowej współczesnej architektury fińskiej, która charakteryzuje się minimalizmem, prostotą i skromnością. Bryła biblioteki wkomponowana w serce pofabrycznej dzielnicy wyspy Palosaari, a obecnie kampusu University of Vaasa, składa się z dwóch głównych elementów, tworzących harmonijną i funkcjonalną całość. Użytkownik może (ale nie musi) skorzystać z informacji bezpośredniej od bibliotekarzy dyżurujących przy stanowiskach wypożyczeń, gdyż na każdym piętrze znajdują się self-checki, a przy wejściu prosta wrzutnia bez systemu RFID. Biblioteka jako jednostka wspierająca procesy nauczania, kształcenia i rozwoju osobistego wprowadziła innowacyjną jednostkę: Edu-lab, czyli laboratorium specjalistów odpowiedzialnych za przygotowanie kursów tradycyjnych i zdalnych, na platformie moodle dla wszystkich kategorii użytkowników. Oferta szkoleń jest bogata, od jednorazowych po kilkumiesięczne, zakończone egzaminem. W Edu-lab owocnie współpracują specjaliści informacji naukowej, pedagodzy oraz informatycy. Naukowcy zyskują dodatkowe umiejętności w posługiwaniu się nowymi mediami, a studenci zdobywają kolejne stopnie wtajemniczenia w wirtualnym labiryncie informacji. Semestralne kursy oferowane przez Edu-lab mają przypisane punkty ECTS. Czytelnicy mają możliwość chowania wypożyczonych materiałów bibliotecznych na noc do mobilnej szafki, która wyglądem przypomina zgrabny szafko-wózek. W bibliotece znajdują się tzw. sale do pracy grupowej z zapleczem komputerowym na wynajem dla studentów (10 pokoi). Istnieje system bezpłatnej rezerwacji elektronicznej na czas maksymalnie 2 godzin. Dodatkowo, biblioteka dysponuje 3 salami dydaktycznymi, wyposażonymi w sprzęt komputerowy oraz ekrany do telekonferencji. Specjaliści od informacji naukowej oferują indywidualne godzinne spotkanie za wcześniejszą rezerwacją online. Dzięki temu, bibliotekarz ma możliwość przygotowania się na szczegółowy temat. Biblioteka w b.r. zainaugurowała swoją obecność na regionalnych targach książki, reklamując swoje usługi oraz prezentując kolekcje e-książek na czytnikach Amazon Kindle. Codzienna promocja polega na aktywnym powiadamianiu użytkowników poprzez media społecznościowe (Facebook, Twitter), na stronie www, poprzez listy mailingowe oraz przede wszystkim, na drodze regularnych zajęć szkoleniowych adresowanych zarówno do naukowców, jak i studentów. Okresowo przeprowadzane są ankiety strona 18

21 Integracja biblioteki naukowej z najbliższym otoczeniem... w formie elektronicznej w celu ewaluacji oferty źródeł elektronicznych przez dydaktyków. Biblioteka Główna Wileńskiego Uniwersytetu Technicznego im. Giedymina Biblioteka Główna Wileńskiego Uniwersytetu Technicznego im. Giedymina ma ułatwiony kontakt szczególnie ze społecznością studencką ze względu na położenie ulokowana jest bowiem w centrum miasteczka studenckiego. Udogodnieniem dla czytelników są też jej filie biblioteki zakładowe prowadzone przy większych jednostkach wydziałowych. Czytelnicy mają do dyspozycji dwie czytelnie, Oddział Informacji Naukowej, Pokój Cichej Pracy oraz, czynny całodobowo, tzw. Pokój Internetowy. Cieszy się on szczególnym zainteresowanie studentów. Urządzony z dużą dozą zaufania do studenta posiada, oprócz 8 stanowisk komputerowych, między innymi: kanapy, telewizor, automat do kawy, stoliki do pracy zespołowej oraz półkę z prenumerowanymi czasopismami popularno-naukowymi, a także prasą kobiecą. Nie dyżuruje tam żaden bibliotekarz. Natomiast samo wejście do pomieszczenia poza godzinami pracy Biblioteki nie jest już takie łatwe. Należy wcześniej zaopatrzyć się w kartę identyfikującą, którą każdorazowo sczytuje czytnik zamontowany przy drzwiach. Dzięki temu Biblioteka jest w stanie w każdej chwili sprawdzić, kto odwiedza Pokój Internetowy. Dodatkową identyfikację czytelników umożliwiają 4 kamery. Jest to miejsce przeznaczone nie tylko do nauki, ale także do swobodnego spędzania wolnego czasu. Studenci cenią bardzo to, że mogą tu w dzień i w nocy odnaleźć ciszę i spokój towar deficytowy w akademikach. strona 19

22 Katarzyna Bilińska, Joanna Kawa Pokój internetowy posiada oddzielne wejście, toaletę i samoobsługową mini-szatnię. Jest pomieszczeniem całkowicie niezależnym od budynku Biblioteki. Całodobowo dostępna jest także zewnętrzna wrzutnia, która umożliwia czytelnikom samodzielne oddawanie książek o każdej porze dnia i nocy. Nie jest natomiast wyposażona w nowoczesny system RFID. Działania promocyjne Biblioteki są bardzo ograniczone ze względu na niski budżet. Niemniej jej wizerunek jest sukcesywnie budowany poprzez bogatą ofertę usług i dostęp do wielu płatnych portali i baz danych, eventy odbywające się w tej jednostce oraz stałą współpracę z kadrą dydaktyczną Uniwersytetu. Efektem tej współpracy jest, między innymi, baza dorobku naukowego kadry dydaktycznej oraz pełnotekstowa baza prac magisterskich i doktorskich bronionych na Uniwersytecie, do której trafia corocznie 25 % prac magisterskich z każdej katedry oraz wszystkie rozprawy doktorskie. Wspólnym projektem kadry dydaktycznej i Biblioteki jest także nowatorski program BUS (Biblioteka-Uniwersytet-Student). Jest to swego rodzaju baza dla studentów porządkująca literaturę obowiązującą na każdym semestrze studiów poszczególnych kierunków. Jest sporym ułatwieniem dla czytelników, gdyż oprócz samych tytułów zawiera informacje, w jakich bibliotekach można je znaleźć. Jeśli książka jest dostępna w Bibliotece Głównej można ją zamówić od razu z poziomu bazy. Oprócz misji dydaktycznej Biblioteka angażuje się także w działalność kulturalną. W tym zakresie organizuje wystawy tematyczne w małej salce wystawowej. Ekspozycja zmieniana jest regularnie co miesiąc. Organizowane są kameralne wernisaże z cateringiem i muzyką na żywo (posiada pianino). Wystawy w Bibliotece w ciągu kilku lat zyskały taką popularność w Wilnie, iż dziś swoje prace chcą tu prezentować nawet znani litewscy artyści. strona 20

23 Integracja biblioteki naukowej z najbliższym otoczeniem... Analizując trzy opisywane jednostki, zauważyć można liczne podobieństwa między Biblioteką Główną Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz Biblioteką Wileńskiego Uniwersytetu Technicznego pod względem organizacji pracy, standardów udostępniania i podstawowych celów oraz kierunków działań. Usługi oferowane są przede wszystkim najbliższemu otoczeniu akademickiemu kadrze dydaktycznej oraz studentom. Biblioteka w Wilnie nie przoduje w nowinkach technologicznych, jednakże opracowuje ciekawe projekty, opierające się na współpracy z kadrą dydaktyczną oraz jest uznanym ośrodkiem kulturalnym. Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie w swoich działaniach i usługach szkoleniowych oraz bibliometrycznych pretenduje do miana partnera kadry dydaktycznej. Niewątpliwie najwyższy poziom technologiczny i najbardziej nowatorskie rozwiązania architektoniczne prezentuje fińska biblioteka Tritonia. Wpływ na to ma niezaprzeczalnie fakt, iż o jej możliwości finansowe dba kilka Uniwersytetów. Wydaje się, że to także Tritonia może pochwalić się najszerszym wymiarem integracji z użytkownikami. Biblioteka nastawiona jest bowiem na szersze grono użytkowników: naukowców, studentów oraz społeczność lokalną. Konferencje, staże zawodowe oraz szkolenia w ramach programu ERASMUS pozwalają na podglądanie dobrych rozwiązań i zarazem podnoszenie jakości świadczonych usług. Stopień dyfuzji innowacji w międzynarodowym środowisku bibliotek naukowych rzutuje na przyszłość tych instytucji - ich rangę i dalszy kierunek rozwoju. strona 21

24 Katarzyna Bilińska, Joanna Kawa Bibliografia 1. Antczak-Sabała B., Kowalska M., Tkaczyk L.(red), Przestrzeń informacyjna biblioteki akademickiej: tradycja i współczesność, Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Innovations in Science and Technology Libraries (rev. by) Michael Scott. Journal of the Medical Library Association: JMLA July; 93(3): Pomykało W. (red), Encyklopedia Biznesu t. 1, Wojciechowski J., Biblioteka akademicka: możliwe zmiany organizacji, [w:] Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych. Poznań: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Гусева Е..Н., Научные и технические библиотеки, w: Информационный сборник Профессиональные штудии: В помощь специалисту публичной библиотеки, Moskwa strona 22

25 Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej UEK nr 2(40)/2012 Anna Masłowska Biblioteka Wydziału Towaroznawstwa Przewodnik po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa Poszukiwanie materiałów bibliograficznych do pracy dyplomowej to proces żmudny i czasochłonny. Często o sukcesie pisanej pracy decyduje dobór literatury i jej aktualność. Studenci Wydziału Towaroznawstwa przygotowujący się do pisania dyplomu mają do dyspozycji w zasobach BG UEK wiele narzędzi umożliwiających znalezienie fachowej i bieżącej literatury. Począwszy od katalogu on-line, poprzez bazy i portale w miejscowym i zdalnym dostępie aż do wirtualnego informatorium ( będącego kompendium wiedzy o lokalizacji źródeł w BG UEK, poszukiwaniach bibliograficznych, zasobach wirtualnych oraz redagowaniu samej pracy naukowej. Poniższy artykuł jest rodzajem przewodnika dla studentów WT po bazach i portalach o profilu towaroznawczym ułatwiających wyszukiwanie materiałów do pracy inżynierskiej i magisterskiej. Jego intencją jest pokazanie standardowej ścieżki wyszukiwawczej jaką powinien opanować student towaroznawstwa w ramach zajęć z Informacji Naukowej. Należy jednak zaznaczyć, że nie prezentuje całej palety możliwości jakimi dysponują zdalne zasoby BG UEK. Jako kryterium wyszukiwawcze kładzie przede wszystkim nacisk na towaroznawstwo i dziedziny jemu pokrewne. strona 23

26 Anna Masłowska SIGMA NOT Portal wydawnictwa pracy fachowej SIGMA-Not jest największą bazą artykułów technicznych online. Dla studentów Wydziału Towaroznawstwa to bieżące źródło wiedzy fachowej z zakresu przemysłu spożywczego, zbożowo-młynarskiego, gastronomicznego, fermentacyjnego i owocowo-warzywnego, gospodarki mięsnej, przemysłu chemicznego, włókiennictwa, opakowalnictwa, ekologii i ochrony środowiska oraz zarządzania jakością. Znajdująca się tu baza artykułów, zawiera dostęp do pełnych tekstów od roku Bieżący rok wydania jest objęty embargo, a więc dostęp do niego jest wyłącznie w wersji drukowanej w Bibliotece Wydziału Towaroznawstwa. Baza w zdalnym dostępie, aktualnie serwer zewnętrzny (po zalogowaniu w BWT). Artykuły w wersji PDF można ściągnąć na komputer przenośny lub pendrive po wpisaniu hasła dostępnego w BWT. Niestety portal nie posiada zaawansowanej wyszukiwarki, umożliwiającej wiązanie różnych kryteriów wyszukiwania. Wyszukiwanie artykułów w SIGMA-NOT wymaga więc przeglądania spisu treści każdego numeru czasopisma. strona 24

27 Przewodnik po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa Rysunek 1 Ikona Prenumerator umożliwia dostęp do pełnej wersji artykułu w wersji PDF SYSTEM INFORMACJI O GOSPODARCE ŻYWNOŚCIOWEJ (SIGŻ) System Informacji o Gospodarce Żywnościowej (SIGŻ) to baza bibliograficzna opracowywana przez Centralną Bibliotekę Rolniczą i współpracujące z nią jednostki badawczo-naukowe oraz uczelnie rolnicze. Baza danych SIGŻ jest monotematyczną bazą bibliograficzną, w znacznej części adnotowaną, zawierającą opisy bibliograficzne i streszczenia artykułów z ok. 260 tytułów czasopism polskich, wydawnictw seryjnych, książek, materiałów pokonferencyjnych i aktów prawnych. Zakres tematyczny bazy obejmuje tematykę rolniczą, przemysł spożywczy, leśną gospodarkę niedrzewną, szkolnictwo i upowszechnianie wiedzy rolniczej. Zasięg chronologiczny SIGŻ stanowią publikacje wydane w Polsce od 1981 r. Dostęp do bazy jest bezpłatny (link ze strony domowej BWT). Rysunek 2 Baza SIGŻ jest niezmiernie ważnym i pomocnym narzędziem przy zbieraniu literatury dla studentów WT. Wyszukiwarka zaawansowana umożliwia znalezienie artykułów wg różnych kryteriów wyszukiwawczych: słów w tytule, w tekście, haseł przedmiotowych, autora, czy roku wydania. Przede wszystkim jednak stanowi źródło na dalszym etapie zbierania strona 25

28 Anna Masłowska literatury, poszerzając bibliografię o publikacje innych wydawców z zakresu towaroznawstwa żywności (duża część opracowanych tytułów czasopism i książek znajduje się w BWT). Rysunek 3 Wyszukiwarka SIGŻ. Rysunek 4 Wyniki wyszukiwania dla kryterium wyszukiwawczego: Żywność funkcjonalna + rok wydania: Rysunek 5 Rekord artykułu strona 26

29 Przewodnik po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa BAZTECH Baza danych o zawartości polskich czasopism technicznych BazTech to bibliograficzno-abstraktowa baza danych rejestrująca artykuły z polskich czasopism z zakresu nauk technicznych oraz (w wyborze) nauk ścisłych i ochrony środowiska. Znajduje się w niej ok. 600 tytułów czasopism polskich opracowanych od 1998 r. Bazę w ramach umowy "Konsorcjum BazTech" realizują biblioteki 23 instytucji ( Obecnie koordynatorem projektu jest Politechnika Krakowska. Dostęp do bazy jest bezpłatny (link ze strony domowej BWT). Rysunek 6 Wyszukiwarka BazTech BAZTECH jest istotnym źródłem informacji dla osób zainteresowanych artykułami z zakresu towaroznawstwa przemysłowego. Wyszukiwarka umożliwia wygodne posługiwanie się różnymi kryteriami wyszukiwawczymi (słowa w tytule, wśród autorów, w tytułach czasopism, w słowach kluczowych, wg roku wydania, zasobów pełnotekstowych). Niezwykle wygodną formą poszerzania kryteriów wyszukiwawczych są podwiązane w prawej kolumnie wykazy skojarzonych tytułów czasopism, roczników i autorów, u których znajdziemy informacje na poszukiwany temat. strona 27

30 Anna Masłowska Rysunek 7 Wyniki wyszukiwawcze dla słowa kluczowego opakowania, za lata Rysunek 8 Wyniki wyszukiwawcze dla słowa kluczowego odzież Rysunek 9 Rekord artykułu BazTech strona 28

31 Przewodnik po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa BAZEKON BazEkon stanowi adnotowana bibliografia zagadnień ekonomicznych i pokrewnych. W bazie znajdują się opisy bibliograficzne artykułów z 400 tytułów polskich periodyków naukowych, gospodarczych oraz naukowych serii wydawniczych uczelni ekonomicznych, wydziałów ekonomicznych i zarządzania - uniwersytetów, a także instytucji naukowych, również pozarządowych, wydawanych w języku polskim i angielskim a prenumerowanych w Bibliotece Głównej UEK. Zasięg chronologiczny sięga 1992 roku. Niektóre artykuły w bazie BazEkon dostępne są w wersji pełnotekstowej (szczegóły na stronie BazEkon). Studenci Wydziału Towaroznawstwa znajdą tu przede wszystkim publikacje pracowników WT wydane w Zeszytach Naukowych UEK, Towaroznawczych Problemach Jakości oraz innych periodykach, a także artykuły towaroznawcze publikowane przez pracowników z innych ośrodków naukowych (Politechnika Łódzka, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu). Baza w wolnym dostępie BG UEK. Rysunek 10 Wyszukiwarka zaawansowana BazEkon strona 29

32 Anna Masłowska Rysunek 11 Wyniki wyszukiwania dla słowa kluczowego Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP) za lata Rysunek 12 Rekord artykułu BazEkon SCIENCE DIRECT Baza ScienceDirect jest bazą interdyscyplinarną zawierającą przede wszystkim czasopisma z zakresu chemii, fizyki, informatyki, matematyki, nauk technicznych, przyrodniczych i medycznych oraz ekonomii, biznesu i zarządzania wydawnictwa Elsevier. Studenci Wydziału Towaroznawstwa znajdą tu literaturę obcojęzyczną przydatną przy zbieraniu bibliografii do prac dyplomowych (więcej na temat Science Direct w artykule: Masłowska A.: strona 30

33 Przewodnik po bazach i portalach dla studentów Wydziału Towaroznawstwa Pełnotekstowa baza danych Science Direct dla Towaroznawców. Wybor=38&Art=a_science_direct). Baza w zdalnym dostępie BG UEK dla pracowników i studentów UEK (po zalogowaniu). Rysunek 13 Science Direct baza w zdalnym dostępie, patrz: Springer Link Baza Springer Link z czasopismami i książkami, opublikowanymi przez koncern wydawniczy Springer Verlag oraz Kluwer Academic Publishers. Serwis oferuje publikacje m.in. z zakresu: ekonomii, biznesu, chemii, fizyki, matematyki i informatyki, statystyki, prawa oraz medycyny, dietetyki, żywności, materiałoznawstwa. Większość z nich jest w języku angielskim, ale również w języku niemieckim, włoskim, francuskim. Zbiór na pewno zainteresuje Studentów Wydziału Towaroznawstwa. Baza w zdalnym dostępie BG UEK dla pracowników i studentów UEK (po zalogowaniu). strona 31