Profilaktyka grypy u dzieci zdrowych i dzieci z grup ryzyka

Transkrypt

1 Profilaktyka grypy u dzieci zdrowych i dzieci z grup ryzyka Agnieszka Matkowska Kocjan Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych AM we Wrocławiu Kierownik Kliniki: Prof. Leszek Szenborn Szczecin, 17 września 2011 Page 1

2 Grypa Ostra wirusowa choroba układu oddechowego Droga transmisji: kropelkowa, ale zakaźna może być również krew i stolec Okres wylęgania: 1-4 dni (średnio 48 godzin) Page 2

3 Postać niepowikłana: ostra choroba układu oddechowego Wysoka gorączka (39-41C) Dreszcze Bóle mięśniowe Objawy zapalenia gardła Katar lub zatkany nos Kaszel pierwotnie suchy, następnie wilgotny Uczucie osłabienia i rozbicia Zmniejszenie łaknienia i bóle głowy U dzieci: nudności/wymioty bez odwodnienia Postać powikłana: Duszność Przyspieszony oddech Hipoksja lub zmiany w RTG Ciężkie odwodnienie Zaostrzenie istniejącej choroby przewlekłej Wtórne infekcje bakteryjne: OZUŚ, sinusitis, zapalenie płuc Jakikolwiek objaw postaci postępującej Page 3

4 Grypa Postać postępująca: - Niewydolność krążeniowo-oddechowa: skrócony oddech z wysiłkiem, tachypnoe, duszność, sinica, krwista wydzielina z drzewa oddechowego, ból w klatce piersiowej, niskie ciśnienie tętnicze, hipoksja - Wtórne powikłania: niewydolność nerek, wstrząs, rabdomioliza, myocarditis - Objawy ze strony OUN zmiany zachowania, senność, trudności w wybudzeniu ze snu, drgawki, splątanie, znaczne osłabienie lub porażenie - inwazyjna infekcja bakteryjna - stała gorączka ponad 3 dni - ciężkie odwodnienie z obniżoną aktywnością, zmniejszona diureza Page 4

5 Profilaktyka grypy Szczepienia ochronne Zachowania ograniczające ryzyko zakażenia Profilaktyka poekspozycyjna Page 5

6 Szczepionki przeciw grypie Szczepionki inaktywowane (zabite) Typu split rozszczepiony wirion Typu subunit szczepionka podjednostkowa Zawierające cały wirus Szczepionka żywa (donosowa) LAIV Live atenuated influenza vaccine Page 6

7 Typy wirusa grypy A ludzie i zwierzęta B tylko ludzie C ludzie i świnie Znaczenie epidemiologiczne tylko A i B Szczepionka przeciw grypie sezonowej trójwalentna Page 7

8 Szczepionka przeciw grypie na ubiegły sezon 2010/2011 A/California/7/2009 (H1N1)-like virus A/Perth/16/2009 (H3N2)-like virus B/Brisbane/60/2008-like virus Page 8

9 Page 9

10 Liczba laboratoryjnie potwierdzonych przypadków zakażeń wirusami grypy w sezonie epidemicznym 2011/2012 (wg PZH) Próbki pobrane w okresie od r. do A - 38 A/H1 1 A/H1v B zgonów spowodowanych grypą Page 10

11 Szczepionka przeciw grypie na sezon 2011/2012 A/California/7/2009 (H1N1)-like virus A/Perth/16/2009 (H3N2)-like virus B/Brisbane/60/2008-like virus Page 11

12 Czy szczepić w tym roku osoby zaszczepione w zeszłym sezonie? TAK! Ochrona po szczepieniu przeciw grypie jest bardzo nietrwała Wskazane coroczne powtarzanie szczepienia, nawet jeśli skład szczepionki jest taki sam Page 12

13 Szczepionki zarejestrowane w Polsce Influvac 2011/2012 Begrivac Fluarix Inflexal V domięśniowe Vaxigrip > 6 mies. ż. Vaxigrip Junior Agrippal IDflu śródskórna > 18 r.ż. Page 13

14 Page 14

15 Które dzieci powinny otrzymać szczepionkę przeciw grypie? wszystkie dzieci w wieku 6 mies. 18 lat Page 15

16 Page 16

17 Ustawa z dnia r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570) Kto ( ) wbrew obowiązkowi ( ) nie informuje pacjenta lub osoby sprawującej prawną lub faktyczną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną o ochronnych szczepieniach zalecanych podlega karze grzywny. Page 17

18 Praktyczne zalecenia Przy każdej wizycie dziecka niezależnie od przyczyny wizyty należy informować o szczepieniach zalecanych (adekwatnych dla wieku) Np. każdemu niemowlęciu zgłaszającemu się w 7. mies. życia na szczepienie przeciw WZW B należy zaproponować również szczepienie przeciw grypie (podobnie jak szczepienie przeciw pneumokokom i meningkokom) Page 18

19 Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu grypy Niemowlęta Cukrzyca Mukowiscydoza Astma Wady rozwojowe układu oddechowego Stan immunosupresji Page 19

20 Przewlekła choroba układu oddechowego = ryzyko ciężkiego przebiegu grypy Niemcy - 55% dzieci, u których rozpoznano ciężką grypę wymagającą intensywnej terapii, cierpiało na przewlekłą chorobę (u 40% - choroba płuc) [A. Streng et al., 2011] USA w sezonie % hospitalizowanych z powodu grypy dzieci miało rozpoznaną astmę, w % [CDC] Page 20

21 Szczepienie przeciw grypie u dzieci z astmą Zmniejsza częstość zaostrzeń Zmniejsza częstość hospitalizacji Redukuje dawki stosowanych leków Page 21

22 Kiedy szczepić? Optymalnie na początku jesieni Ale szczepienie ma sens w trakcie całego sezonu grypowego Page 22

23 Zachorowalność na grypę w Polsce w sezonie 2010/2011 ( Page 23

24 Szczepienia u dzieci w wieku 6 mies. 8 lat Przy pierwszym z życiu szczepieniu przeciw grypie 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni W kolejnym sezonie wystarczy jedna dawka Jeśli dziecko nigdy nie było zaszczepione w schemacie 2-dawkowym (przyjmowało tylko 1 dawkę/sezon), należy podać 2 dawki szczepionki (odstęp 4 tygodnie) Page 24

25 Wyjątek: dzieci < 8 lat zaszczepione w sezonie 2010/2011 Jeśli 2 dawki 2010/2011 teraz 1 dawka Jeśli w sezonie 2010/2011 tylko 1 dawka nie ma konieczności stosowania schematu 2-dawkowego teraz 1 dawka 2011/2012 Page 25

26 Dawkowanie szczepionki przeciw grypie Wiek 6-35 mies. dawka 0.25 ml Wiek > 3 lat dawka 0.5 ml Page 26

27 Zasady koadministracji szczepionek Żywa żywa jeśli nie są podawane jednocześnie, minimalny odstęp czasu wynosi 4 tygodnie Jeśli odstęp czasu pomiędzy szczepieniem pomiędzy szczepieniem żywymi szczepionkami, które nie zostały podane podczas jednej wizyty, jest krótszy niż 4 tygodnie, dawkę szczepionki podanej jako druga należy uznać za nieważną i powtórzyć. Tę powtórną dawkę należy podać po upływie co najmniej 4 tygodni, unieważnionego szczepienia Wyjątek: szczepionka przeciw żółtej febrze (można podać w dowolnym czasie po podaniu szczepionki przeciw odrze) Zabita - zabita można podać jednocześnie lub w dowolnym odstępie czasu Żywa zabita można podać jednocześnie lub w dowolnym odstępie czasu Page 27

28 Skuteczność szczepionki przeciw grypie u dzieci [wg CDC] U dzieci w wieku 6-21 miesięcy podanie 2 dawek szczepionki przeciw grypie wykazywało 87% skuteczność pod względem redukcji wizyt lekarskich związanych z zachorowaniem na chorobę grypopodobną lub zapalenie płuc; Alisson et al. Influenza vaccine effectiveness in healthy 6- to 21-month-old children during the season; J Pediatr Dec;149(6): U dzieci w wieku 1-15 lat coroczne szczepienie na grypę (5 sezonów) redukowało liczbę przypadków grypy A o 77-91% Neuzil et al. Efficacy of inactivated and cold-adapted vaccines against influenza A infection, 1985 to 1990: the pediatric experience. Pediatr Infect Dis J 2001;20: Szczepionka inaktywowana przeciw grypie zmniejsza o ok. 30% ryzyko OZUŚ Clements et al. Influenza A vaccine decreases the incidence of otitis media in 6-- to 30-month-old children in day care. Arch Pediatr Adolesc Med 1995;149: Page 28

29 Skuteczność szczepionki u małych dzieci A randomized, double-blind, placebo-controlled trial conducted during two influenza seasons among children aged months indicated that efficacy was 66% against culture-confirmed influenza illness Hoberman A, Greenberg DP, Paradise JL, et al. Effectiveness of inactivated influenza vaccine in preventing acute otitis media in young children: a randomized controlled trial. JAMA 2003;290: An observational study among children aged months with laboratory-confirmed influenza compared with children who tested negative for influenza reported vaccine effectiveness of 44% in the influenza season and 57% during the season Eisenberg KW, Szilagyi PG, Fairbrother G, et al. Vaccine effectiveness against laboratory-confirmed influenza in children 6 to 59 months of age during the and influenza seasons. Pediatrics 2008;122: In a nonrandomized controlled trial among children aged 2--6 years and years who had asthma, vaccine efficacy was 54% and 78% against laboratory-confirmed influenza type A infection and 22% and 60% against laboratory-confirmed influenza type B infection, respectively. Vaccination was demonstrated to provide protection against asthma exacerbations in some studies Kramarz P, Destefano F, Gargiullo PM, et al. Does influenza vaccination prevent asthma exacerbations in children? J Pediatr 2001;138: Ong BA, Forester J, Fallot A. Does influenza vaccination improve pediatric asthma outcomes? J Asthma 2009;46: Page 29

30 Przeciwwskazania do podania szczepionki przeciw grypie 1) Nadwrażliwość na substancje czynne, na którąkolwiek substancję pomocniczą oraz na pozostałości z procesu wytwarzania, np. z jaj, białka kurzego, takiego jak albumina jaja kurzego. 2) Szczepienie powinno być odroczone u dzieci z chorobą przebiegającą z gorączką lub ostrą infekcją Page 30

31 Alergia na białko jaja kurzego a szczepienie przeciw grypie Osoby, u których wystąpiła jedynie pokrzywka (reakcja skórna) po spożyciu jaja kurzego mogą być zaszczepione po spełnieniu następujących warunków: Szczepienie wykonuje lekarz doświadczony doświadczony w rozpoznawaniu objawów alergii Wydłużony czas obserwacji pacjenta po szczepieniu (co najmniej 30 min) Nie jest konieczne wykonywanie próby przed szczepieniem lub dzielenie szczepionki na kilka dawek Page 31

32 Alergia na białko jaja kurzego a szczepienie przeciw grypie Osoby, u których wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (obrzęk naczynioruchowy, zaburzenia oddychania, nawracające wymioty) i osoby, które wymagały podaży adrenaliny lub innej nagłej interwencji medycznej po spożyciu białka jaja kurzego powinny być szczepione przeciw grypie pod opieką lekarza doświadczonego w leczeniu ciężkich powikłań alergicznych (hospitalizacja) Page 32

33 Alergia na białko jaja kurzego a szczepienie przeciw grypie Tolerancja jajecznicy małe prawdopodobieństwo ciężkiej alergii na białko jaja kurzego Tolerancja produktów/potraw z dodatkiem jajek nie wyklucza jednak alergii na białko jaja kurzego Sytuacje wątpliwe testy skórne i/lub stężenie swoistej IgE w surowicy Page 33

34 Alergia na białko jaja kurzego a szczepienie przeciw grypie Ciężka reakcja alergiczna po przyjęciu szczepionki przeciw grypie w przeszłości stanowi trwałe przeciwwskazanie do szczepienia przeciw grypie (niezależnie od tego, który z komponentów szczepionki był podejrzany o wywołanie reakcji) Page 34

35 Co zrobić, jeśli nie można zastosować u dziecka szczepienia przeciw grypie? 1) Wiek < 6 mies. 2) Ciężka alergia na białko jaja kurzego (ew. inny składnik szczepionki) 3) Ciężka immunosupresja Page 35

36 WIRUS Page 36

37 Strategia kokonu Page 37

38 Korzyści płynące ze szczepień przeciw grypie - zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania, hospitalizacji i zgonu z powodu grypy - zmniejszają ryzyko ciężkich powikłań, szczególnie u osób z grup ryzyka - wpływają pozytywnie na zdrowie ogólne populacji - pełnią funkcję ochronną również dla osób niezaszczepionych strategia kokonu - zmniejszają absencję w pracy - zmniejszają bezpośrednie koszty medyczne i niemedyczne oraz koszty pośrednie ponoszone z powodu grypy Potencjalne problemy związane ze szczepieniami - nierefundowane koszty szczepienia ponosi pacjent - ból związany ze szczepieniem możliwość redukcji przez zastosowanie kremu znieczulającego - potencjalne ryzyko działań niepożądanych (bardzo rzadkie) Page 38

39 Profilaktyka przestrzeganie higieny (mycie rąk, higieniczny kaszel, ewentualnie maska skuteczność ograniczona, odległość 1.5 m podczas rozmowy), unikanie kontaktu z innymi ludźmi, szczególnie z osobami z grup ryzyka Należy przyjąć, że okres zakaźności trwa 7 dni od wystąpienia pierwszych objawów lub dłużej (szczególnie dzieci i pacjenci w immunosupresji). Page 39

40 Page 40

41 Profilaktyka poekspozycyjna Page 41

42 Oseltamivir (>1 r.ż) Masa ciała Leczenie doustnie przez 5 dni Chemioprofilaktyka doustnie przez 7 dni po kontakcie Dorośli 2 x dziennie 75 mg 1 x dziennie 75mg <15 kg 2 x dziennie 30 mg 1 x dziennie 30mg Dzieci 23.kg 2 x dziennie 45 mg 1 x dziennie 45mg kg 2 x dziennie 60 mg 1 x dziennie 60mg >40 kg 2 x dziennie 75 mg 1 x dziennie 75mg Page 42

43 Oseltamivir < 1.r.ż. * Nie jest zarejestrowany dla dzieci < 1 roku życia, ale został dopuszczony do stosowania u niemowląt podczas pandemii 2009 Leczenie: * dawkowanie: 3 mg/kg/dawkę 2 x dziennie Profilaktyka: * U dzieci < 3 mies. życia chemioprofilaktyka nie jest zalecana * U dzieci 3 miesięcy i < 1 roku życia dawkowanie: 3 mg/kg/1 x dziennie Page 43

44 Podsumowanie Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia ochronne Rodzice każdego dziecka > 6 mies. życia powinni być poinformowani i zachęceni do szczepienia przeciw grypie Wszystkie dzieci z grup ryzyka powinny być corocznie szczepione przeciw grypie Szczepienie przeciw grypie ma sens w każdym momencie sezonu epidemicznego Free Page 44

45 Dziękuję za uwagę Powerpoint Free Templates Page 45