BIOLOGIA WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY PULS ŻYCIA - Kl. 3 GIMNAZJUM

Transkrypt

1 BIOLOGIA WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY PULS ŻYCIA - Kl. 3 GIMNAZJUM Dział Numer Wymagania konieczne Wymagania podstawowe Wymagania rozszerzające Wyma nauczania i temat lekcji (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (oce I. Podstawy 1. Podstawowe Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: yki zasady wyjaśnia terminy: yka, omawia badania Mendla konstruuje krzyżówkę okreś dziedziczenia zmienność, dziedziczność, oznacza allele dominujące yczną w pok cech gen, allel, genotyp, fenotyp i recesywne oraz zapisuje ich zapisuje w postaci krzyżówki wykon podaje przykłady cech kombinacje ycznej doświadczenia dominujących i recesywnych objaśnia I prawo Mendla Mendla dziedz u człowieka wykorzystuje treść I prawa określa stosunki fenotypowe u czło podaje treść I prawa Mendla Mendla do zapisu wszystkich w pokoleniach F 1 i F 2 możliwych kombinacji alleli w gametach 2. Mitoza wskazuje miejsce lokalizacji wskazuje różnice analizuje kariotyp człowieka rozpo zapewnia materiału ycznego w organizacji materiału schem wzrost w komórce ycznego w dzielącej podziałów komórkowych fazy m organizmu rysuje i opisuje chromosom i niedzielącej się komórce omawia przebieg mitozy istotn wymienia rodzaje podziałów wyjaśnia terminy kariotyp prowadzi obserwacje wskaz komórkowych i chromosomy homologiczne mikroskopowe w cyk podaje znaczenie mitozy omawia procesy składające uzasa wskazuje komórki, w których zachodzi mitoza się na podział komórek wyjaśnia, co oznacza zapis replik precy n i 2n 3. Mejoza wskazuje komórki, charakteryzuje przebieg rozpo zapewnia w których odbywa się podziału mejotycznego pierwszego i drugiego schem powstawanie podział mejotyczny w komórkach macierzystych podziału mejotycznego poszc gamet podaje ilość podziałów gamet i zarodników wyjaśnia, na czym polega mejot odbywających się podczas rozpoznaje pierwszy i drugi rekombinacja materiału istotn mejozy i ich istotę podział mejotyczny ycznego

2 rekom rozmn na po jedne sporządza tabelę, w której porównuje mejozę z mitozą Mend mejot 4. Dziedziczenie wymienia rodzaje odróżnia autosomy od przedstawia sposób wykon płci chromosomów decydujących chromosomów płci dziedziczenia się cech o płci człowieka wyjaśnia termin sprzężonych z płcią dziedz heterogametyczność męska sprzę podaje moment ustalenia płci objaśnia, jak dziedziczy się dzi, dlaczego allele ustala u człowieka płeć u człowieka, wykonując recesywne zlokalizowane i geno objaśnia, na czym polega krzyżówkę yczną w chromosomie X ujawniają hemofilia i daltonizm wyjaśnia, co to znaczy, że się częściej u mężczyzn niż dana cecha dziedziczy się u kobiet razem z płcią wyjaśnia, na czym polega nosicielstwo allelu warunkującego choroby 5. Budowa i rola objaśnia, czym jest gen pod wyjaśnia termin genom wyjaśnia, na czym polega sporz kwasów względem chemicznym przedstawia budowę reguła komplementarności porów nukleinowych i funkcjonalnym nukleotydu za pomocą zasad azotowych i RNA wymienia elementy schematycznego rysunku przedstawia na modelach wymie nukleotydu opisuje, korzystając proces replikacji DNA i poda podaje rodzaje nukleotydów z planszy, budowę oblicz wchodzących w skład DNA podwójnej helisy DNA procesu replikacji dla proce i RNA i pojedynczej nici RNA funkcjonowania komórki zasad

3 6. Od genu wyjaśnia, w jaki sposób są charakteryzuje kod przed do cechy zapisane cechy organizmu yczny procesu transkrypcji posłu wymienia etapy realizacji wskazuje miejsce i cel w ekspresji genów wyjaś informacji ycznej transkrypcji przedstawia proces różno wyjaśnia różnice między transkrypcji, posługując się mimo informacją yczną modelami nukleotydów a kodem ycznym oblicza, z ilu nukleotydów składa się gen kodujący białko o określonej liczbie aminokwasów 7. Zmiany wyjaśnia termin mutacja podaje kryteria podziału wykonuje krzyżówkę rozpo w materiale wymienia rodzaje czynników mutacji na genowe yczną, wykazując człow ycznym mutagennych i chromosomowe prawdopodobieństwo Down i ich konsekwencje podaje przykłady czynników mutagennych fizycznych podaje przykłady chorób będących wynikiem mutacji wystąpienia choroby w przypadku, gdy obydwoje i zesp i chemicznych genowych rodzice są nosicielami wiekie dokonuje podziału mutacji na omawia przyczyny i objawy wskazuje różnice między dzieck genowe i chromosomowe chorób spowodowanych mutacjami genowymi przed mutacjami genowymi a chromosomowymi na wy podaje przykłady chorób omawia przyczyny spowodowanych mutacjami i objawy chorób chromosomowymi wywołanych mutacjami chromosomowymi

4 8. Cechy wyjaśnia termin zmienność uzasadnia, dlaczego wykonuje krzyżówki podaj organizmu wynik współdziałania genów i środowiska 9. Powtórzenie organizmów wymienia rodzaje zmienności omawia przykłady wpływu środowiska na fenotyp odróżnia zmienność dziedziczną od zmienności zmienność środowiskowa nie jest zmiennością dziedziczną przedstawia przyczyny zmienności dziedzicznej podaje przykłady zmienności Powtórzenie i utrwalenie i umiejętności z działu I yczne związane z dziedziczeniem grup krwi i czynnika Rh u człowieka uwaru wynik środo oceni o wpły środow i utrwalenie 10. Sprawdzenie Sprawdzenie stopnia opanowania i umiejętności z działu I stopnia opanowania i umiejętności II. Ekologia 1. Ekologia termin ekologia rozróżnia poziomy a ochrona pochodzenie i znaczenie organizacji życia będące prowadzenia badań o użyt przyrody wymienia miejsca, gdzie przedmiotem badań ekologicznych ekolo mogą być prowadzone ekologicznych uje różnice między codzie badania ekologiczne podaje przykłady badań ekologią a ochroną przyrody prowadzonych w terenie i ochroną środowiska i przeprowadzanych w laboratoriach 2. Organizmy określa rodzaje czynników podaje przykłady wpływu dzi, że rozmieszczenie oceni i ich środowiska czynników biotycznych organizmów na Ziemi powie środowisko porównuje warunki życia i abiotycznych na organizmy wynika z różnej tolerancji na skalą w wodzie z warunkami życia ocenia, które z czynników poszczególne czynniki wskaz na lądzie mają parametry zmienne, objaśnia treść prawa wybra rozróżnia cechy organizmów a które względnie stałe minimum Liebiga uzasa będące przystosowaniem do wyjaśnia terminy tolerancja interpretuje przebieg ekolo życia w wodzie i na lądzie ekologiczna i zakres tolerancji krzywych tolerancji gatun ekologicznej ekologicznej identy podaje przykłady projektuje i przeprowadza praktycznego wykorzystania obserwację porostów

5 wiedzy o tolerancji w najbliższym otoczeniu ekologicznej organizmów 3. Charakterys- wyjaśnia termin populacja planuje i przeprowadza wskazuje czynniki biotyczne analiz tyka podaje przykłady populacji obserwacje populacji i abiotyczne mające wpływ regulu populacji z różnych środowisk różnych gatunków w terenie na liczebność i zagęszczenie popul określa strukturę badanej populacji omaw przestrzenną wybranego określa liczebność konku gatunku rośliny i zagęszczenie populacji na wewn przedstawia rozmieszczenie określonym terenie dla fu osobników na danym terenie danyc w sposób graficzny 4. Niean- wymienia rodzaje uje na dowolnym wskazuje na przykładach uzasa tagonistyczne oddziaływań przykładzie, że symbioza jest przystosowania zwierząt do mutua oddziaływania nieantagonistycznych korzystna dla obu partnerów zapylania mają między- podaje przykłady charakteryzuje dzi, że komensalizm różne gatunkowe organizmów żyjących przystosowania kwiatów do jest oddziaływaniem w symbiozie zapylania przez zwierzęta przynoszącym korzyści jednemu gatunkowi jest s nieobl 5. Antago- odróżnia oddziaływania przedstawia czynniki charakteryzuje na dowolnym planu nistyczne antagonistyczne od warunkujące konkurencję przykładzie przystosowania doświ oddziaływania nieantagonistycznych przedstawia skutki drapieżnika do drapieżnictwa oddzia międzygatunkowe wymienia rodzaje oddziaływań antagonistycznych konkurencji międzygatunkowej wymienia sposoby unikania konkurencji przedstawia na dowolnym przykładzie wzajemne adaptacje pasożyta i i jego ofiary do obrony uzasadnia tezę, że zjadający i zjadani regulują wzajemnie swoją liczebność opisuje przystosowania pasożytów do obranej międz przyk mech zgryza przed

6 odżyw różno żywiciela strategii życiowej adapt roślin roślin 6. Zależności wymienia elementy uje ścisły związek tworzy sieć pokarmową planu pokarmowe składowe ekosystemu między ożywioną częścią z podanych organizmów i doku w eko- wskazuje ogniwa w łańcuchu ekosystemu a jego biotopem dostrzega, że jeden doświ systemie pokarmowym charakteryzuje rolę organizm może należeć do działa tworzy łańcuch pokarmowy producentów, konsumentów kilku poziomów troficznych mode z danych organizmów i destruentów w ekosystemie porównuje biocenozę pola jeden wskazuje różnice między uprawnego z biocenozą lasu pokar łańcuchami spasania pod kątem ich trwałości wyelim a łańcuchami detrytusowymi i zachowania równowagi biocenotycznej ekosy Funkcjono- charakteryzuje strukturę opisuje rolę producentów, ilustruje schematycznie udow wanie wybranego ekosystemu, konsumentów i destruentów krążenie materii i przepływ ekosy ekosystemu posługując się piramidą w obiegu materii oraz energii w ekosystemach samo troficzną przepływie energii przez uzasadnia, jak ważny jest wyjaśnia, co dzieje się ekosystem dopływ energii słonecznej do z materią, a co z energią analizuje cykl ekosystemów w ekosystemie biogeochemiczny węgla

7 8. Wpływ podaje kryteria podziału przedstawia skutki uje związek między człowieka na zasobów naturalnych eksploatacji zasobów intensywną gospodarką zaniec funkcjono- wymienia przykłady nieodnawialnych rolną a wyginięciem wielu środo wanie zasobów odnawialnych wskazuje zmiany zachodzące gatunków efektu ekosystemu i nieodnawialnych w środowisku na skutek objaśnia, na czym polega analiz intensyfikacji produkcji rolnej kumulacja szkodliwych dotyc związków chemicznych pozio w organizmach w pow omawia mechanizm tempe powstawania efektu cieplarnianego przewiduje skutki globalnego ocieplenia 9. Gospo- wymienia przykłady przedstawia propozycje oprac darowanie odnawialnych racjonalnego korzystania z alternatywnych oszcz energią i nieodnawialnych źródeł gospodarowania zasobami źródeł energii w dom energii przyrody zgodnie z zasadą podejmuje dyskusję na wyjaśnia termin zrównoważonego rozwoju temat budowy elektrowni zrównoważony rozwój jądrowych ograniczenia wydobycia paliw kopalnych przedstawia korzyści i zagrożenia wynikające z budowy elektrowni atomowych 10. Ochrona proponuje działania mające proponuje działania mające opisuje metody podej wód, na celu oszczędzanie energii na celu ograniczenie ilości bezpiecznego składowania budow powietrza elektrycznej i wody w domu odpadów w gospodarstwie odpadów uzasa i gleby projektuje i wykonuje plakat domowym wyjaśnia korzyści wynikające ochro na temat wykorzystania charakteryzuje sposoby z segregowania odpadów zasob surowców wtórnych oczyszczania ścieków opisuje, na czym polega segregacja odpadów

8 analizuje ilość oraz skład jakościowy odpadów powstających w gospodarstwie domowym aktywnie włącza się w oszczędzanie wody w domu i w szkole 11. Powtórzenie Powtórzenie i utrwalenie i umiejętności z działu II i utrwalenie 12. Sprawdzenie Sprawdzenie stopnia opanowania i umiejętności z działu II stopnia opanowania i umiejętności III. Ewolucjonizm 1. Karol Darwin wyjaśnia terminy ewolucja przedstawia poglądy na omawia poglądy na ewolucję przed i jego teoria i ewolucjonizm ewolucję znane przed Lamarcka grafic ewolucji wyjaśnia, co oznacza Darwinem uzasadnia, dlaczego obser- przes określenie walka o byt podaje główne założenia wacje poczynione przez uzasadnia, dlaczego teorii ewolucji Darwina Darwina na wyspach Gala- popul Darwina nazywa się ojcem prezentuje przykłady pagos stały się podłożem do do po ewolucjonizmu potwierdzające działanie narodzin teorii ewolucji gatun odróżnia dobór naturalny doboru naturalnego uje, że dobór od doboru sztucznego omawia znaczenie i podaje naturalny zapewnia poglą przykłady doboru sztucznego przetrwanie osobników konty najlepiej przystosowanych teorii do środowiska podaje założenia syntetycznej teorii ewolucji

9 2. Dowody podaje rodzaje dowodów wyjaśnia, dlaczego tylko uzasadnia, że formy ewolucji ewolucji niewielka część wymarłych przejściowe są szczególnie prowa rozróżnia pośrednie organizmów zachowała się cenionymi dowodami porów i bezpośrednie dowody w postaci skamieniałości bezpośrednimi na ewolucję anato ewolucji uje na przykładach, zbierając informacje na analiz podaje przykłady dowodów że zmiany ewolucyjne temat form pośrednich, rozwo bezpośrednich ewolucji organizmów mogą się korzysta z różnych źródeł kręgo odbywać w różnym tempie charakteryzuje relikty i podaje ich przykłady z zakr odróżnia narządy są wa analogiczne pośre od homologicznych uzasadnia, że podobny segre skład chemiczny wszystkich analo organizmów świadczy o ich i szcz pokrewieństwie 3. Człowiek podaje pozycję analizuje cechy budowy wskazuje cechy pozwalające przed i jego systematyczną człowieka charakterystyczne dla na wyodrębnienie z rzędu ewolu ewolucja uzasadnia przynależność naczelnych naczelnych nadrodziny korzy człowieka do sporządza tabelę, w której człekokształtnych podaj poszczególnych jednostek porównuje człowieka charakteryzuje bezpo systematycznych z szympansem poszczególnych przodków człow wskazuje podobieństwa człowieka i różnice między człowiekiem a innymi naczelnymi jako wynik procesów ewolucyjnych wymienia przodków dzi, że człowiek posiada cechy wyjątkowe dla jego gatunku austra jako L z najw człowieka 4. Powtórzenie Powtórzenie i utrwalenie materiału z działu III i utrwalenie

10 5. Sprawdzenie stopnia Sprawdzenie stopnia opanowania i umiejętności z działu III opanowania i umiejętności 6. Powtórzenie z zakresu klas 1 3 gimnazjum Sprawdzenie stopnia opanowania z działów w klasach 1-3 gimnazjum KOLEJNOŚĆ TREŚCI I TEMATÓW USTALA NAUCZYCIEL.