WYBORY DLA WSZYSTKICH

Transkrypt

1 WYBORY DLA WSZYSTKICH KAMPANIA SPOŁECZNA RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH I PROGRAMU 3 POLSKIEGO RADIA Materiały prasowe Warszawa, 5 września 2011 r.

2 KAMPANIA SPOŁECZNA WYBORY DLA WSZYSTKICH Program 3 Polskiego Radia i Rzecznik Praw Obywatelskich rozpoczynają kampanię społeczną pod hasłem Wybory dla wszystkich, której celem jest, aby w czasie wyborów 9 października 2011 roku wszyscy obywatele mogli skorzystać ze swoich praw wyborczych. Ponad 2 miliony polskich obywateli ma problemy z korzystaniem ze swoich praw wyborczych. W zdecydowanej większości są to osoby z niepełnosprawnością i osoby starsze. Przeprowadzone przez Biuro RPO w ubiegłych latach kontrole wykazały m.in. niepokojący brak wiedzy na temat sposobu przygotowania dostępnych lokali wyborczych. Kampania społeczna Wybory dla wszystkich powstała, aby stworzyć osobom starszym i niepełnosprawnym możliwość uczestnictwa w procesie współtworzenia polskiej demokracji i zjednoczyć działania wszystkich tych, którzy pragną występować na rzecz równych szans obywateli i prawdziwie demokratycznych wyborów. Akcja ma skłonić gminy i miasta do stworzenia właściwych warunków do głosowania dla wszystkich (m.in. przystosować lokale wyborcze, zapewnić transport, dobrą informację, możliwości komunikacyjne). Celem jest również dotarcie do jak największej liczby osób z niepełnosprawnością i osób starszych, poinformowanie ich o nowym prawie wyborczym, o alternatywnych metodach głosowania oraz zachęcenie do wzięcia udziału w wyborach. Informacje o poszczególnych inicjatywach zamieszczane będą na stronie internetowej Kampania rozpoczyna się 5 września br. Współorganizatorami są: Rzecznik Praw Obywatelskich i Program 3 Polskiego Radia. Partnerzy prasowi: Gazeta Wyborcza i tygodnik Newsweek. 2

3 CEL I ODBIORCY KAMPANII SPOŁECZNEJ WYBORY DLA WSZYSTKICH CELEM KAMPANII JEST: powszechny dostęp osób z niepełnosprawnością i osób starszych do udziału w wyborach, w tym zwłaszcza: realizacja rozporządzenia dotyczącego lokali dostosowanych dla osób z niepełnosprawnością; upowszechnienie informacji o prawach osób z niepełnosprawnością (w tym rozwiązań architektonicznych czy lokalowych) i osób starszych; podniesienie świadomości wszystkich obywateli nt. praw i potrzeb w/w osób; popularyzacja dobrych praktyk w tym zakresie; zwrócenie uwagi na potrzebę zmian w niektórych obowiązujących rozwiązaniach prawnych; BEZPOŚREDNIMI ADRESATAMI KAMPANII SPOŁECZNEJ SĄ: społeczność obywateli mających uprawnienia wyborcze; środowiska samorządowe, zwłaszcza osoby odpowiedzialne za przygotowanie lokali wyborczych (sekretarze gmin); osoby z niepełnosprawnością, osoby starsze ich rodziny, bliscy i znajomi; organizacje pozarządowe (NGO), wolontariusze; środowiska polityczne, administracja rządowa i inne instytucje odpowiedzialne za tworzenie prawa; ludzie mediów. 3

4 UDZIAŁ W WYBORACH PROBLEM DLA OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH Znaczną część wyborców stanowią osoby starsze lub niepełnosprawne, które ze względu na wiek lub chorobę mają problemy z poruszaniem się. Wg badania CBOS 1 w najbliższych wyborach parlamentarnych chce głosować 56% osób niepełnosprawnych lub mających problemy ze sprawnością fizyczną. Oznacza to, że odsetek potencjalnych uczestników wyborów w tej grupie jest taki sam jak w całej populacji. To przede wszystkim oni mogliby skorzystać z poszerzenia możliwości głosowania. Ułatwienie im lub wręcz umożliwienie uczestnictwa w głosowaniu stanowiłyby ważną gwarancję zasady powszechności wyborów. Badania socjologiczne 2 wykazują, że niepełnosprawni wyborcy, pytani o preferowany sposób głosowania, wskazują w większości tradycyjne głosowanie w lokalu wyborczym. Tylko co czwarty niepełnosprawny wyborca chciałby głosować przez pełnomocnika, internet albo korespondencyjnie. Zgodnie z prawem, 1/5 lokali wyborczych musi być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, jednak kontrola w 2010 roku wykazała, że 1/3 takich lokali nie spełnia tych warunków. Najczęstszymi barierami dla niepełnosprawnych wyborców są przeszkody architektoniczne. Z badania CBOS wynika, że w przeszłości niepełnosprawni nierzadko korzystali z pomocy innych w dotarciu do lokalu wyborczego na ogół rodziny, znajomych lub sąsiadów (10%), rzadziej z transportu zorganizowanego przez władze lokalne (4%). Znaczna grupa (14%) zadeklarowała, że zdarzało się, iż ze względu na niepełnosprawność lub podeszły wiek rezygnowały z udziału w wyborach. Dla sporej części wyborców dotarcie do lokalu wyborczego jest realną trudnością, nierzadko praktycznie uniemożliwiającą im udział w wyborach. Ankietowani pozytywnie oceniają propozycje wprowadzenia do polskiego prawa wyborczego procedur umożliwiających inny sposób głosowania niż osobiście w lokalu wyborczym, zwłaszcza dla osób znajdujących się w szczególnej sytuacji napotykających trudności w dotarciu do lokali wyborczych. Wśród takich procedur wskazywano najczęściej na głosowanie przez internet, poza tym przez pełnomocnika, z wykorzystaniem mobilnej urny wyborczej, rzadziej zaś na głosowanie korespondencyjne. Najważniejszym celem wprowadzenia ułatwień w głosowaniu jest jednak zapewnienie technicznej możliwości uczestniczenia w wyborach grupom obywateli, którzy mogą napotykać duże z tym problemy. Jest to bowiem ważna gwarancja zasady powszechności wyborów. 1 Wszystkie dane pochodzą z badania CBOS, Polacy o ułatwieniach w głosowaniu, lipiec 2011 r., 2 CBOS, Polacy o ułatwieniach w głosowaniu, lipiec 2011 r., 4

5 WYBORY DLA WSZYSTKICH NA ANTENIE TRÓJKI ZAPLANOWANE DZIAŁANIA 3 DZIEŃ TYGODNIA TYDZIEŃ I AUDYCJA I TEMAT ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek 6:50 Przegląd prasy: Newsweek i Gazeta Wyborcza o kampanii 7:40 Krótka rozmowa nt. kampanii gość: Marcin Zaborski Materiał reporterski: Kodeks wyborczy nowości (Anna Rokicińska) 8:13 SALON POLITYCZNY TRÓJKI Gość: prof. Irena Lipowicz (Marcin Zaborski) TUBARON PONIEDZIAŁEK :10 Materiał reporterski: Wymogi dotyczące lokali dla osób niepełnosprawnych (Anna Rokicińska) 16:20 Materiał reporterski: Podsumowanie konferencji prasowej otwierającej akcję (Anna Rokicińska) 18:35 NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Wyborcze problemy osób niewidomych (Elżbieta Korczyńska) KLUB TRÓJKI 21:05 (Temat określi autor) ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek WTOREK Serwis Trójki: Podsumowanie konferencji prasowej otwierającej akcję 16:20 Telefoniczny dyżur prawnika z Biura RPO ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek ŚRODA :00 Serwis Trójki: Konkurs na sprawną gminę ostatnie dni przyjmowania zgłoszeń (Magda Karczewska) 17:20 Materiał reporterski: Jak polski parlament zmienia się dla osób z niepełnosprawnością? (Anna Rokicińska) CZWARTEK 8.09 PIĄTEK 9.09 TUBARON 10:45 INSTRUKCJA OBSŁUGI CZŁOWIEKA rozmowa z Piotrem Pawłowskim (Grażyna Dobroń) 16:50 Materiał reporterski: Szalony wózkowicz (Anna Rokicińska) SOBOTA Serwisy Trójki: (materiały IAR) NIEDZIELA Serwisy Trójki: (materiały IAR) 3 Dobór gości i tematów może się zmienić. Szczegóły na antenie Trójki i na stronie 5

6 DZIEŃ TYGODNIA TYDZIEŃ II AUDYCJA I TEMAT ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA :00 Serwis Trójki: Głosowanie korespondencyjne (Anna Rokicińska) 18:35 NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Wyborcze problemy osób niedosłyszących (Elżbieta Korczyńska) 16:20 Telefoniczny dyżur prawnika z Biura RPO 17:20 Materiał reporterski: Ile kosztuje przygotowanie sprawnych lokali wyborczych? (Anna Rokicińska) TUBARON CZWARTEK PIĄTEK :45 INSTRUKCJA OBSŁUGI CZŁOWIEKA Podwieź sąsiada na wybory (Grażyna Dobroń) 18:15 Reportaż: przykład negatywny (Hanna Bogoryja-Zakrzewska) 16:50 Materiał reporterski: Paraolimpijczycy zachęcają do głosowania (Redakcja Sportowa) SOBOTA Serwisy Trójki: (materiały IAR) NIEDZIELA Serwisy Trójki: (materiały IAR) DZIEŃ TYGODNIA PONIEDZIAŁEK TYDZIEŃ III AUDYCJA I TEMAT 18:35 NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Wyborcze problemy osób na wózkach (Elżbieta Korczyńska) WTOREK ŚRODA :20 Telefoniczny dyżur prawnika z Biura RPO KLUB TRÓJKI 21:05 (Temat określi autor) 16:20 Materiał reporterski: Wyborcze nakładki Braille a (Elżbieta Korczyńska) ZAPRASZAMY DO TRÓJKI CZWARTEK :00 Serwis Trójki: Wyborcze nakładki Braille a (Elżbieta Korczyńska) TUBARON 10:45 INSTRUKCJA OBSŁUGI CZŁOWIEKA rozmowa z prof. Henrykiem Skarżyńskim (Grażyna Dobroń) 6

7 PIĄTEK :20 Materiał reporterski: Głosowanie przez pełnomocnika (Anna Rokicińska) SOBOTA Serwisy Trójki: (materiały IAR) NIEDZIELA Serwisy Trójki: (materiały IAR) DZIEŃ TYGODNIA TYDZIEŃ IV AUDYCJA I TEMAT ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA :00 Serwis Trójki: Głosowanie przez pełnomocnika (Anna Rokicińska) 18:35 NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Przedwyborcze kontrole RPO w gminach (Ela Korczyńska) 16:20 Telefoniczny dyżur prawnika z Biura RPO 16:20 Materiał reporterski: Osoby z niepełnosprawnością intelektualną a wybory (Anna Rokicińska) CZWARTEK PIĄTEK TUBARON 10:45 INSTRUKCJA OBSŁUGI CZŁOWIEKA rozmowa z psychologiem (Grażyna Dobroń) Materiał reporterski: Podwieź sąsiada na wybory (Anna Rokicińska) SOBOTA 1.10 Serwisy Trójki: (materiały IAR) NIEDZIELA 2.10 Serwisy Trójki: (materiały IAR) DZIEŃ TYGODNIA TYDZIEŃ V AUDYCJA I TEMAT PONIEDZIAŁEK 3.10 WTOREK 4.10 ŚRODA 5.10 CZWARTEK 6.10 KLUB TRÓJKI 21:05 Gość prof. Irena Lipowicz (?) 18:15 Reportaż: przykład pozytywny (Ewelina Karpacz-Oboładze) 7

8 ZAPRASZAMY DO TRÓJKI ranek PIĄTEK :00 Serwis Trójki: Czy komisja wyborcza może pomagać osobom niepełnosprawnym? (Anna Rokicińska) 16:20 Materiał reporterski: Czy strony internetowe (partii, ministerstw, prezydenta i premiera) są przyjazne dla osób z niepełnosprawnością? (Anna Rokicińska) SOBOTA 8.10 NIEDZIELA

9 KONKURS WYBORY DLA WSZYSTKICH Program 3 Polskiego Radia zaprasza wszystkie gminy do wzięcia udziału w konkursie Fundacji Instytutu Rozwoju Regionalnego Wybory dla wszystkich pod patronatem RPO. Jego celem jest wyłonienie samorządu, który w największym stopniu dba o możliwość realizacji praw wyborczych przez swoich starszych lub niepełnosprawnych wyborców i wykazuje przy tym wysokie zaangażowanie oraz pomysłowość. W szczególności: efektywnie informuje mieszkańców o przygotowanych ułatwieniach i możliwościach alternatywnego głosowania, zapewnia dostępne lokale wyborcze w liczbie większej niż przewidują przepisy, transport do lokalu wyborczego oraz każde inne działania zwiększające dostępność wyborów. W konkursie może wziąć udział każda gmina, która nawiąże współpracę z partnerem społecznym: fundacją lub stowarzyszeniem. Ideą konkursu jest wyłonienie samorządu, który organizuje wybory nie tylko wypełniając minimum praw zapewnionych osobom niepełnosprawnym w przepisach, ale docelowo dąży do zorganizowania wyborów w taki sposób, aby osoby niepełnosprawne i starsze mogły zagłosować bez przeszkód, jak również dąży do zaktywizowania osób, które do tej pory ze względu na istniejące bariery nie uczestniczyły w wyborach. Ocenie Komisji Konkursowej będzie podlegać zarówno przygotowana przez gminy deklaracja uczestnictwa w konkursie wg prostego formularza, jak i recenzje efektów działań samorządu sporządzone przez partnera społecznego. ETAPY KONKURSU: termin nadsyłania deklaracji uczestnictwa przez gminy z informacją o planowanych działaniach dotyczących potrzeb niepełnosprawnych i starszych wyborców. Deklaracje wg odpowiedniego formularza należy wysyłać na adres wybory@firr.org.pl. Gminy mogą liczyć ze strony Organizatora na informację zwrotną oraz merytoryczny komentarz co do planowanych działań zawartych w deklaracji. Deklaracje zostaną także opublikowane m.in. na stronie internetowej Gminy, które zgłosiły udział w konkursie, mogą zostać odwiedzone przez przedstawicieli Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, reporterów Programu 3 Polskiego Radia oraz dziennikarzy Gazety Wyborczej i tygodnika Newsweek termin nadsyłania recenzji wykonanych działań autorstwa partnera społecznego. Recenzje wg odpowiedniego formularza należy wysyłać na adres wybory@firr.org.pl Recenzje, np. filmy czy inne 9

10 materiały, które z racji na ich objętość są do przesłania drogą pocztową, należy kierować na adres (o zakwalifikowaniu się do konkursu decyduje data na stemplu pocztowym): Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, al. Jana Pawła II 11, pok. 1324, Warszawa ogłoszenie wyników konkursu. Wszelkie informacje i formularze będą zamieszczone m.in. na stronie 10

11 UPRAWNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W WYBORACH PARLAMENTARNYCH 2011 R. 4 I. NAJWAŻNIEJSZE UPRAWNIENIA WYBORCY NIEPEŁNOSPRAWNEGO W WYBORACH PARLAMENTARNYCH 2011 R. 1. PRAWO DO INFORMACJI O WYBORACH. Poza obowiązkami informacyjnymi gminy wymienionymi w punkcie II 2., wyborca niepełnosprawny ma prawo otrzymać z Państwowej Komisji Wyborczej materiał informacyjny o przysługujących mu uprawnieniach sporządzony w alfabecie Braille a. Ponadto Państwowa Komisja Wyborcza zamieszcza na internetowym portalu informacyjnym, informacje o uprawnieniach przysługujących wyborcom niepełnosprawnym 5. Na prośbę wyborcy niepełnosprawnego członek obwodowej komisji wyborczej jest obowiązany przekazać ustnie treść obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów DOPISANIE DO SPISU WYBORCÓW W WYBRANYM OBWODZIE GŁOSOWANIA 7. Wyborca niepełnosprawny ma możliwość dopisania się do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania (na obszarze gminy właściwej ze względu na miejsce jego stałego zamieszkania), w którym znajduje się lokal dostosowany do jego potrzeb. W tym celu wyborca niepełnosprawny powinien złożyć pisemny wniosek do właściwego urzędu gminy najpóźniej w 14 dniu przed dniem głosowania (do 26 września 2011 r.). We wniosku wyborca niepełnosprawny powinien podać następujące dane: imię (imiona) i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania. 4 Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 158, poz. 938). 5 Zgodnie z art. 37 b Kodeksu Wyborczego. 6 Zgodnie z art. 37 c Kodeksu Wyborczego. 7 Zgodnie z art. 27 Kodeksu Wyborczego. 11

12 3. GŁOSOWANIE PRZEZ PEŁNOMOCNIKA 8. Wyborca o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności 9 oraz wyborca, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 75 lat może udzielić pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu w wyborach. Pełnomocnictwa do głosowania udziela się przed wójtem lub przed upoważnionym pracownikiem urzędu gminy. Akt pełnomocnictwa do głosowania sporządza się na wniosek wyborcy, wniesiony do wójta gminy, najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów (do 29 września 2011 r.). Wniosek powinien zawierać: imię (imiona) i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL oraz adres zamieszkania zarówno wyborcy, jak i osoby, której ma być udzielone pełnomocnictwo do głosowania, a także wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy pełnomocnictwo do głosowania. Do wniosku należy dołączyć: kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności, pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem, kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem w przypadku, gdy osoba ta nie jest wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa do głosowania. Akt pełnomocnictwa do głosowania jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa lub w innym miejscu na obszarze gminy, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku. Pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć tylko od jednej osoby lub od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest osoba najbliższa (m.in. dzieci, rodzice, rodzeństwo) Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa do głosowania są wolne od opłat. Wyborca ma prawo do cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa do głosowania. Cofnięcie pełnomocnictwa następuje przez złożenie najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów (do 7 października 2011 r.) stosownego oświadczenia wójtowi gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa, lub doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania. 8 Zgodnie z art Kodeksu Wyborczego. 9 W rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 24, poz ze zm.). 12

13 4. GŁOSOWANIE KORESPONDENCYJNE PRZEZ WYBORCÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH 10. Wyborca o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności 11 korespondencyjnie 12. może głosować Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien być zgłoszony przez wyborcę niepełnosprawnego wójtowi do 21 dnia przed dniem wyborów (do 19 września 2011 r.). Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Wniosek powinien zawierać: imię (imiona) i nazwisko, imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, oświadczenie o wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, a także wskazanie adresu stałego zamieszkania, na który ma być wysłany pakiet wyborczy. Do wniosku należy dołączyć kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności. Wyborca niepełnosprawny, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego, otrzymuje z urzędu gminy pakiet wyborczy, nie później niż 7 dni przed dniem wyborów (do 2 października 2011 r.). Pakiet wyborczy jest doręczany wyborcy przez upoważnionego pracownika urzędu gminy lub drogą pocztową. Szczegółowa instrukcja głosowania korespondencyjnego znajduje się w pakiecie wyborczym doręczanym do rąk własnych wyborcy niepełnosprawnemu. 5. GŁOSOWANIE PRZY UŻYCIU NAKŁADEK NA KARTY DO GŁOSOWANIA 13 (WYBORCY NIEWIDOMI). Wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille a. Zamiar głosowania przy użyciu nakładek powinien być zgłoszony przez wyborcę niepełnosprawnego wójtowi do 14 dnia przed dniem wyborów (do 26 września 2011 r.). Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zgłoszeniu wyborca obowiązany jest wskazać właściwy dla niego obwód głosowania. 10 Zgodnie z art. 61 a - 61j Kodeksu Wyborczego. 11 W rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 12 Na podstawie art Kodeksu Wyborczego, głosować korespondencyjnie może także wyborca przebywający w dniu głosowania poza granicami kraju. 13 Zgodnie z art. 40 a Kodeksu Wyborczego. 13

14 6. ZMIANA SIEDZIB OBWODOWYCH KOMISJI WYBORCZYCH. W trakcie najbliższych wyborów parlamentarnych 1/5 lokali obwodowych komisji wyborczych na terenie każdej gminy powinna być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Decyzje w sprawie siedziby obwodowych komisji wyborczych podejmuje rada gminy w formie uchwały. Istnieje jednak możliwość zmiany dotychczasowej siedziby lokalu obwodowej komisji wyborczej dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych (np. w sytuacji, w której w sąsiedztwie dotychczasowego lokalu, znajduje się wyremontowany lub nowy obiekt lepiej odpowiadający na potrzeby osób z niepełnosprawnościami) 14. na co najmniej 55 dni przed dniem wyborów (do 16 sierpnia 2011 r.) zainteresowani mogli przedkładać wójtowi na piśmie propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych, przedłożone propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych wójt niezwłocznie umieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych dokonuje się najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów (w tym roku do 25 sierpnia), najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów (do 9 września 2011 r.) wójt podaje do wiadomości wyborców informację o siedzibach obwodowych komisji wyborczych. Obwieszczenie zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej. II. WYTYCZNE DLA SAMORZĄDU: 1. WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINIEN ODPOWIADAĆ LOKAL OBWODOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ, DOSTOSOWANY DO POTRZEB WYBORCÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH: lokal powinien znajdować się na parterze budynku bez barier architektonicznych, albo wyposażony w podjazdy lub inne urządzenia umożliwiające samodzielne dotarcie do niego wyborcom niepełnosprawnym (np. windy), co najmniej jedne drzwi prowadzące do lokalu powinny umożliwiać dogodne warunki ruchu wyborcom niepełnosprawnym, w szczególności: być rozwierane lub rozsuwane, mieć szerokość w świetle min. 0,9 m, wysokość progu nie może przekraczać 5 mm, rozmieszczenie drzwi powinno umożliwiać dogodne warunki ruchu wyborcom niepełnosprawnym, krawędzie stopni schodów znajdujących się w lokalu oraz prowadzących do lokalu powinny wyróżniać się kolorem kontrastującym z kolorem posadzki, przezroczyste przegrody (w szczególności drzwi i ściany), powinny być oznaczone na wysokości 0,8-1,2 m oraz 1,4-1,7 m przynajmniej dwoma pasami o szerokości 0,1-0,15 m, o jednolitej barwie, kontrastującej z tłem, posadzki powinny mieć nawierzchnie o właściwościach przeciwpoślizgowych, 14 Zgodnie z art. 13 a Kodeksu Wyborczego. 14

15 droga prowadząca od drzwi wejściowych do miejsca głosowania powinna być możliwie najkrótsza oraz wolna od przeszkód (np. progów, schodów, wycieraczek), miejsce zapewniające tajność głosowania wyborcom niepełnosprawnym powinno mieć co najmniej 1,2 m szerokości i 1,2 m głębokości oraz umożliwiać pisanie na dwóch wysokościach: 0,8 i 1,1 m, w miejscu zapewniającym tajność głosowania należy zapewnić dodatkowe, obok górnego, oświetlenie skierowane bezpośrednio na miejsce, w którym będzie wypełniana karta do głosowania, urna wyborcza powinna mieć nie więcej niż 1 m wysokości, przejście pomiędzy miejscem wydania karty do głosowania i miejscem zapewniającym tajność głosowania a urną powinno mieć szerokość co najmniej 1,5 m, urzędowe obwieszczenia oraz informacja Państwowej Komisji Wyborczej powinny być umieszczone w miejscu dostępnym dla wyborców poruszających się na wózkach inwalidzkich, na wysokości 0,9 m mierzonej od posadzki do dolnej części arkusza obwieszczenia lub informacji. Podczas tegorocznych wyborów do Sejmu i Senatu RP co najmniej 1/5 lokali obwodowych komisji wyborczych na terenie każdej gminy powinna być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych OBOWIĄZKI INFORMACYJNE GMINY 16 : Wójt lub upoważniony przez niego pracownik urzędu gminy w godzinach pracy urzędu, w tym telefonicznie, lub w drukowanych materiałach informacyjnych przesyłanych na wniosek wyborcy niepełnosprawnego, w tym w formie elektronicznej, ma obowiązek przekazania informacji o: właściwym dla wyborcy niepełnosprawnego okręgu wyborczym i obwodzie głosowania, lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, warunkach dopisania wyborcy niepełnosprawnego do spisu wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajdują się lokale dostosowane do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, terminie wyborów oraz godzinach głosowania, komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów, warunkach oraz formach głosowania. Powyższe informacje są przekazywane wyborcy niepełnosprawnemu po podaniu przez wyborcę jego nazwiska, imienia oraz adresu stałego zameldowania. Wójt ma obowiązek podać powyższe informacje do wiadomości publicznej poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie. Na podst. oprac.: Anny Błaszczak, Zespół Prawa Konstytucyjnego i Międzynarodowego BRPO. 15 Zgodnie z art. 15 a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113 i Nr 102, poz. 588 ze zm.). 16 Zgodnie z art. 37 a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ze zm.). 15

16 PRZYKŁADOWE DOBRE PRAKTYKI NIE UJĘTE W REGULACJACH PRAWNYCH 1. Dostępność otoczenia lokalu (np. szeroka furtka 0,9 m, ścieżka o równej, twardej nawierzchni), zabezpieczone miejsca do parkowania dla pojazdów osób niepełnosprawnych, 2. Prawidłowe oznaczenie wizualne budynku informujące o dostępności lokalu dla osób niepełnosprawnych - widoczne z daleka, w odpowiednim miejscu i stosownie kontrastowe. 3. Wejście do lokalu pozbawione schodów lub z podjazdem o kącie nachylenia najwyżej 15 stopni. 4. W bezpośrednim pobliżu powinna być dostępna toaleta, z której mogliby korzystać niepełnosprawni wyborcy. Dojście do toalety oznaczone widocznymi strzałkami. 5. Stół komisji usytuowany w miejscu odpowiednio oświetlonym, którego wysokość pozwoli na podjechanie wózkiem inwalidzkim, 6. Wewnątrz budynku powinny znajdować się strzałki do lokalu wyborczego duże i kontrastowe do koloru ściany. 7. Na wyposażeniu lokalu powinno być szkło powiększające, z którego mogą korzystać osoby starsze i słabowidzące (lupa). Plakat informujący o dostępności szkła powiększającego w lokalu wyborczym. Komisja wyposażona w dodatkowe rekwizyty, np. ramki do podpisywania. 16

17 OSOBY ZAANGAŻOWANE W KAMPANIĘ WYBORY DLA WSZYSTKICH Prof. Irena Lipowicz Rzecznik Praw Obywatelskich VI kadencji. Ukończyła z wyróżnieniem studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. W 1981 r. uzyskała tytuł doktora prawa, a w 1992 r. doktora habilitowanego. Od 1998 r. jest profesorem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, obecnie kierownikiem Katedry Prawa Administracyjnego i Samorządu Terytorialnego. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymała nagrodę prawniczą im. Edwarda Wendego i nagrodę im. Grzegorza Palki za zasługi dla samorządu terytorialnego. W 2009 r. otrzymała tytuł doktora h.c. Uniwersytetu Osnabruck. Została odznaczona Wielkim Złotym Orderem za Zasługi dla Republiki Austrii, Wielkim Krzyżem Zasługi Orderu Zasługi dla Republiki Federalnej Niemiec oraz odznaczeniami krajów związkowych Styrii i Górnej Austrii. Marcin Zaborski dziennikarz Programu 3 Polskiego Radia od 2000 roku, autor audycji publicystycznych Puls Trójki, Biuro Myśli Znalezionych. Pracuje także jako wykładowca akademicki. W pracach badawczych zajmuje się komunikowaniem społecznym i politycznym oraz kulturą pamięci. Jest stypendystą Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie oraz Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Członek Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych oraz International Political Science Association. Laureat konkursu organizowanego przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych na najlepszą pracę doktorską w Polsce z zakresu nauk politycznych. 17