RYNEK MLEKA X/2014 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Dorota Śmigielska Październik 2014

Transkrypt

1 RYNEK MLEKA X/2014 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Dorota Śmigielska Październik

2 1. Pogłowie bydła i informacje ogólne Populacja bydła w czerwcu 2014 r. liczyła 5 920,4 tys. sztuk i była wyższa o 1,0% (o 60,9 tys. sztuk) niż przed rokiem i o 5,9% wyższa w porównaniu z grudniem 2013 r. (330,9 tys. sztuk) Również w przypadku pogłowia krów nastąpiły zmiany. Porównując z analogicznym okresem 2013 roku spadek wyniósł 2,0 % tj. o 51,4 tys. sztuk, do poziomu 2 479,1 tys. sztuk. Natomiast w porównaniu do stanu w grudniu 2013 r. pogłowie wzrosło o 1,5% tj. o 37,2 tys. sztuk. Pogłowie krów mlecznych osiągnęło poziom tys. sztuk, spadek nastąpił o 2,2%. Spadek pogłowia krów odnotowano głównie w gospodarstwach indywidualnych o 2,4% oraz w sektorze publicznym o 12,7%. W pozostałym podmiotach prywatnych ilość utrzymywanych krów mlecznych wzrosła o 10,1%. W konsekwencji w sektorze prywatnym pogłowie zmalało o 2% do poziomu tys. sztuk, a w gospodarstwach osób prawnych wzrosło o 2,5% do 115,7 tys. sztuk. Tabela. 1 Pogłowie bydła w czerwcu wg sektorów własnościowych. Wyszczególnienie Rok Ogółem Sektor Struktura pogłowia Dynamika prywatny publiczny ogółem (w odsetkach) czerwiec ub.r.=100 grudzień ub.r.= ,8 5696,5 80,3 100,0 100,3 105,0 Bydło ogółem ,5 5778,2 81,3 100,0 101,4 106, ,4 5839,6 80,8 100,0 101,0 105, ,8 2543,2 34,8 44,6 98,2 100,4 Krowy ,5 2495,6 34,9 43,2 98,2 102, ,1 2444,7 34,4 41,9 98,0 101, ,8 3153,3 45,5 55,4 102,0 109,1 Bydło pozostałe ,0 3282,6 46,4 56,8 104,1 109, ,3 3394,9 46,4 58,1 103,4 109,3 Źródło: Dane GUS Tabela. 2 Pogłowie krów w latach (w tys. sztuk) Rok Krowy Krowy Krowy z tego w gospodarstwach ogółem pozostałe mleczne indywidualnych osób prawnych 2010 czerwiec grudzień czerwiec grudzień czerwiec grudzień czerwiec grudzień czerwiec Źródło: IERiGŻ PIB Pomimo tendencji spadkowych w pogłowiu krów mlecznych sukcesywnie wzrasta liczba krów podlegających ocenie użytkowości mlecznej, osiągając na koniec sierpnia 2014 roku poziom sztuk. Populacja krów ocenianych stanowi ponad 32 % w ogólnej liczbie krów mlecznych w Polsce. 2

3 Wykres. 1 Liczba krów ocenianych w 2014 roku Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Źródło: Dane PFHBiPM Wraz ze wzrostem liczebności populacji aktywnej, wzrasta również liczba stad objętych oceną. Wykres. 2 Liczba stad objętych oceną w 2014 roku Źródło: Dane PFHBiPM styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień W sektorze prywatnym pogłowie bydła w czerwcu 2014 r. wynosiło 5 839,6 tys. sztuk i było o 1,1% większe w stosunku do czerwca 2013 r. oraz o 6,0% większe porównując z grudniem ubiegłego roku. W indywidualnych gospodarstwach pogłowie 3

4 kształtowało się na poziomie 5 603,9 tys. sztuk tj. wyższe o 0,8% niż w czerwcu 2013 r., oraz o 6,1% wyższe w porównaniu z grudniem ubiegłego roku. W sektorze publicznym nastąpił spadek liczby utrzymywanych zwierząt o 0,6%, tj. o 0,5 tys. sztuk w porównaniu ze stanem w czerwcu 2013 r. do poziomu 80,8 tys. sztuk. W strukturze stada udział poszczególnych grup wiekowo użytkowych w czerwcu 2014 r. przedstawiał się następująco: Cielęta w wieku poniżej 1 roku 27,2% Młode bydło hodowlane i rzeźne w wieku 1-2 lat 24,2% Krowy 41,9% Pozostałe bydło dorosłe hodowlane i rzeźne w wieku 2 lat i więcej 6,7% Porównując analogiczny okres 2013 r. odnotowano wzrost liczby cieląt o 0,1% i pozostałego bydła dorosłego o 1,2%, obniżyła się natomiast liczba młodego bydła w wieku 1-2 lat o 0,1% oraz udział krów o 1,3%. Wzrost pogłowia zaobserwowano w 10 województwach. Największy poziom osiągnął w województwie zachodniopomorskim (o 11,6%) i mazowieckim (o 5,7%). W pozostałych 6 województwach nastąpił spadek liczby utrzymywanych sztuk, z czego największy miał miejsce w województwie małopolskim (o 5,6%), świętokrzyskim (o 3,8%) i wielkopolskim (o3,4%). Największy udział w ogólnym pogłowiu bydła miały województwa: mazowieckie (19,4%), podlaskie (16,0%), wielkopolskie (15,0%). Najmniejszy natomiast województwa: lubuskie (1,3%), podkarpackie (1,6%), zachodniopomorskie (1,7%), dolnośląskie (1,8%), oraz opolskie (1,9%). 2. Skup mleka surowego Rok kwotowy 2013/2014 zakończył się przekroczeniem krajowej kwoty dostaw o ponad 166,9 mln kg, tj. o 1,68%. Według danych Agencji Rynku Rolnego po zastosowaniu współczynnika realokacji opłata za przekroczenie kwoty indywidualnej dostaw za każde 100 kg wynosi po zaokrągleniu 29,36 zł. Polska musi zapłacić karę 46,4 mln EUR, co stanowi około 193,8 mln PLN. W okresie od kwietnia do sierpnia 2014 r. do podmiotów skupujących mleko dostarczono 4,59 mld kg tego surowca, tj. o 6,87% więcej niż analogicznym okresie ubiegłego roku. W samym lipcu do podmiotów skupujących dostarczono 937,4 mln kg mleka, tj. o 6,7% więcej niż w lipcu 2013 roku oraz o 2,1% więcej niż w czerwcu 2014 roku. W sierpniu skup wyniósł 9,15,9 mln kg mleka i był o 7,3% większy niż w sierpniu 2013 r. Na dzień 31 sierpnia 2014 roku, stopień wykorzystania kwot indywidualnych wynosi 46,71%, natomiast szacunkowy stopień wykorzystania krajowej kwoty dostaw jest na poziomie 46,31%. W sytuacji, gdy dynamika skupu utrzyma się na podobnym 4

5 Niemcy Francja Wielka Holandia Polska Włochy Irlandia Hiszpania Dania Belgia Austria Szwecja Czechy Finlandia Portugalia Litwa Węgry Rumunia Łotwa Słowacja Estonia Grecja Bułgaria Słowenia Chorwacja Luksemburg Cypr poziomie jak w ostatnich miesiącach, wysokość przekroczenia przez Polskę krajowej kwoty dostaw może wynieść ponad 8%. Wykres. 3 Skup mleka w latach w mln kg I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR Również w Unii Europejskiej w czerwcu skup mleka wykazał tendencję wzrostowe. Do podmiotów skupujących mleko w całej UE trafiło 12,7 mln ton mleka, tj. o 505 tys. ton więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku (o 4,1% więcej). Wykres. 4 Skup mleka w UE w tys. ton (czerwiec 2014) Źródło: Miesięczna analiza Polskiej Izby Mleka 5

6 Niemcy Francja Wielka Brytania Holandia Polska Włochy Irlandia Hiszpania Dania Belgia Austria Szwecja Czechy Finlandia Portugalia Węgry Litwa Rumunia Słowenia Łotwa Estonia Grecja Słowacja Chorwacja Bułgaria Luksemburg Cypr Od stycznia do czerwca 2014 roku najwięcej mleka skupiły podmioty w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii i Polsce. Wykres. 5 Skup mleka w Unii Europejskiej w tys. ton (I 2014-VI 2014) 16000, , , , , , , ,00 0,00 Źródło: EUROSTAT 3. Ceny skupu mleka Od początku 2014 roku na rynku mleczarskim można zauważyć tendencję spadkową cen skupu mleka. W lipcu bieżącego roku hodowcy średnio za 100 litrów mleka dostali netto 133,97 zł, tj. 1% mniej niż miesiąc wcześniej, ale 3% więcej niż w analogicznym okresie 2013 r. W sierpniu nastąpił kolejny spadek. W tym okresie średnia cena netto mleka kształtowała się na poziomie 128,17 zł/100l i była niższa o 4,3% w porównaniu z lipcem 2014 r., oraz o 3,6% niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2013 roku. Wykres. 6 Średnie ceny netto mleka w Polsce w latach (zł/100 litrów) Źródło: ARR 6

7 Cypr Finlandia Dania Grecja Holandia Szwecja Włochy Wlk. Brytania Austria Niemcy Luksemburg Irlandia Belgia Francja Hiszpania Chorwacja Słowenia Portugalia Czechy Bułgaria Węgry Słowacja Estonia Polska Łotwa Rumunia Litwa Zróżnicowanie cen netto skupu mleka jest bardzo wyraźne w województwach. Województwami, gdzie hodowcy w miesiącu sierpniu otrzymali najniższe ceny netto były województwa łódzkie 119,11 zł/100l, świętokrzyskie 120,68 zł/100l, oraz małopolskie 121,81 zł/100l. Najwyższe ceny netto w sierpniu osiągnęły województwa dolnośląskie 140,09 zł/100l, opolskie 138,86 zł/100l mleka, oraz lubuskie 138,43 zł/100l mleka. Wykres. 7 Średnie ceny netto mleka w województwach ( zł/100 litrów) 145,00 140,09 138,43 138,86 140,00 133,34 133,11 133,04 135,00 130,31 130,30 130,12 130,00 125,03 125,79 123,04 121,81 123,15 125,00 119,11 120,68 120,00 115,00 110,00 105,00 Źródło: Dane ARR, GUS Średnia cena mleka w Unii Europejskiej - 28 w czerwcu 2014 roku wynosiła 37,69 EUR/100 kg i była o 0,32% niższa niż miesiąc wcześniej. W Nowej Zelandii w czerwcu cena mleka wyniosła 30,01 EUR/100 kg (mniej o 25,1% niż w maju i o 12,2% mniej niż w ubiegłym roku). W Stanach Zjednoczonych firmy płaciły 38,88 EUR za 100 kg mleka, tj. o 4% mniej niż w maju, ale o 15,9% więcej niż przed rokiem. Wykres. 8 Średnie ceny mleka w Unii Europejskiej w EUR/100 kg (czerwiec 2014) Źródło: Komisji Europejskiej 7

8 4. Produkcja wybranych artykułów mleczarskich Od stycznia utrzymują się wzrostowe tendencje produkcji większości artykułów mleczarskich. Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku na koniec czerwca 2014 r. wynosiła 18,2 tys. ton i była o 2,4% wyższa niż w maju i o 55,7% wyższa niż w roku W lipcu wyprodukowano o 64% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, ale o 7% mniej w relacji miesięcznej tj. 17 tys. ton. Wykres. 9 Produkcja OMP (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR Produkcja pełnego mleka w proszku jest również większa niż przed rokiem. W czerwcu 2014 r. wyniosła 3 tys. ton i była o 26% mniejsza niż w maju, ale o 21% większa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Podobnie wygląda produkcja masła. W czerwcu wyniosła 15 tys. ton i była o 2% niższa niż miesiąc wcześniej jednak o 9% wyższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. W lipcu sytuacja uległa delikatnej poprawie. Produkcja była o 6% wyższa niż w czerwcu i o 6% wyższa niż w lipcu 2013 roku i wyniosła 16 tys. ton. W miesiącach od stycznia do lipca produkcja masła wyniosła 104 tys. ton i była o 5% wyższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. 8

9 Wykres. 10 Produkcja masła (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających w okresie styczeń lipiec wyniosła 180 tys. ton, była o 3% wyższa niż w ubiegłym roku. W czerwcu wyprodukowano 26 tys. ton, o 0,4% więcej niż w maju i o 4% więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku. W lipcu produkcja wzrosła jeszcze bardziej osiągając poziom 29 tys. ton. tj. o 10,5% więcej niż w czerwcu i o 13% więcej niż w roku poprzednim. Wykres. 11 Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR 9

10 5. Ceny artykułów mleczarskich Oprócz spadku cen skupu mleka, na rynku od początku roku zaobserwować można również spadek cen artykułów mleczarskich. Ceny odtłuszczonego mleka w proszku od stycznia 2014 roku systematycznie spadają. W czerwcu za kg OMP płacono 12,30 zł. Była to cena o 0,4% niższa niż w maju i o 7% niższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. Kolejny miesiąc nie przyniósł żadnych zmian. Cena była o 8% niższa niż w lipcu 2013 roku, i utrzymała się na poziomie z czerwca, czyli 12,20 zł/kg. Wykres. 12 Ceny OMP (zł/kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS Według danych Agencji Rynku Rolnego spadły również ceny masła. W czerwcu za masło w blokach trzeba było zapłacić 15,14 zł/kg, natomiast za masło konfekcjonowane 17,16 zł/kg. W przypadku masła w blokach cena była o 0,4% niższa niż w maju i o 9% niższa niż w czerwcu 2013 roku. Ceny masła konfekcjonowanego w czerwcu były o 0,3% niższe w porównaniu z majem i o 1,5% niższe w relacji rocznej. W lipcu cena masła w blokach delikatnie wzrosła osiągając poziom 15,27 zł/kg i była o 1% wyższa niż miesiąc wcześniej, ale nadal pozostawała niższa o 13% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. Za masło konfekcjonowano, tak jak miesiąc wcześniej, producenci otrzymywali 17,16 zł/kg, tj. o 2% mniej niż w ubiegłym roku. 10

11 Wykres. 13 Ceny masła w blokach (zł/kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS W czerwcu bieżącego roku nastąpił również spadek ceny serów podpuszczkowych dojrzewających. Za ser dojrzewający Edamski w czerwcu 2014 r. płacono 14,85 z/kg, natomiast za ser Gouda producenci otrzymywali 14,34 zł/kg, co względem maja 2014 r. stanowi spadek o 1%. W porównaniu z analogicznym okresem roku 2013, spadek ceny ukształtował się na poziomie 3-5%. Delikatny wzrost cen zanotowany był w lipcu. Ceny sera Edamskiego wynosiły 14,47 zł/kg i były o 1% wyższe niż w czerwcu, ale o 5% niższe niż w analogicznym okresie 2013 roku. Za ser Gouda, w lipcu zapłacono 14,96 zł/kg, tj. o 1% więcej niż miesiąc wcześniej jednak o około 7% mniej niż przed rokiem. Wykres. 14 Ceny sera Edamskiego i Gouda w 2013 roku (zł/kg) I II III IV V VI VII Gouda Edamski Źródło: GUS, ARR 11

12 6. Handel zagraniczny Wartość eksportu produktów mleczarskich w I połowie 2014 roku przekroczyła kwotę 1 mld EUR tj. o 23% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Polskie produkty największym zainteresowaniem cieszą się ze strony konsumentów Unii Europejskiej. Eksport do krajów wspólnoty w miesiącach styczeń czerwiec stanowił 64%. Głównymi odbiorcami były: Niemcy 180 mln EUR, Czechy 72 mln EUR, Holandia 66 mln EUR a także Włochy 59 mln EUR. Poza krajami Unii Europejskiej polskie artykuły docierają do Algierii (90 mln EUR), Rosji (77 mln EUR), Chin (25 mln EUR), Kuby i Arabii Saudyjskiej (po około 15 mln EUR). Wykres. 15 Struktura geograficzna eksportu polskich artykułów mleczarskich w I połowie 2014 r. 2 1,5 1, UE Algiera Rosja Chiny Kuba Arabia Saudyjska Pozostałe kraje Źródło: Dane Ministerstwa Finansów Eksport mleka w proszku był na znacznie wyższym poziomie niż w analogicznym okresie 2013 roku. Wywóz PMP był na poziomie 18 tys. ton tj. o 97% wyższy, a OMP 62 tys. ton, o 92% wyższy. Zainteresowaniem cieszyło się również zagęszczone mleko i śmietana, których wywieziono 84 tys. ton. Dalszemu zwiększeniu uległ także eksport serów dojrzewających, jednak dynamika wzrostu była mniejsza niż w ubiegłym roku. Od stycznia do czerwca wywieziono 73 tys. ton serów dojrzewających (3% więcej w relacji rocznej), oraz 31 tys. ton serów niedojrzewających (również 3% więcej). Eksport jogurtów w I połowie roku był tylko o 1% większy niż w 2013 roku i wyniósł 24 tys. ton. Od początku roku ograniczony został eksport masła i serwatki. Wywóz masła został zmniejszony o 3% w relacji rocznej i osiągnął poziom 18 tys. ton, natomiast serwatki o 1% i wyniósł 114 tys. ton. Wzmożone zainteresowanie konsumentów i zakładów przetwórczych przełożyło się na zwiększenie importu produktów mleczarskich. Jego wartość w miesiącach styczeń czerwiec wyniosła około 0,4 mld EUR. Do Polski przywieziono 8 tys. ton pełnego mleka w proszku (około 2 razy więcej niż w ubiegłym roku), oraz 12 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku (12,5% więcej w relacji rocznej). Wzrósł także import serów dojrzewających osiągając poziom 22 tys. ton (17,5% więcej) i serów niedojrzewających, 12

13 których przywieziono o 5% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku (11 tys. ton). 7. Dopłaty do prywatnego przechowywania W celu złagodzenia skutków rosyjskiego embarga Komisja Europejska podjęła decyzję o uruchomieniu dopłat do prywatnego przechowywania masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz niektórych gatunków serów. Stawki w ramach prywatnego przechowywania masła (o minimalnej zawartości tłuszczu 80%, maksymalnej zawartości suchej masy beztłuszczowej mleka 2% oraz maksymalnej zawartości wody 16%) wynoszą: 18,93 EUR/t w odniesieniu do kosztów stałych przechowywania oraz 0,28 EUR/t za każdy dzień przechowywania objętego umową. Stawki w ramach prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku (zawierającego maksymalnie 1,5% tłuszczu, maksymalnie 5% wody oraz minimum 34% białka w suchej masie beztłuszczowej) wynoszą: 8,86 EUR/t w odniesieniu do stałych kosztów przechowywania oraz 0,16 EUR/t za każdy dzień przechowywania objętego umową. Wnioski o dopłaty w przypadku tych dwóch produktów można składać do 31 grudnia 2014 roku. Stawki w ramach prywatnego przechowywania serów wynoszą: 15,57 EUR/t w odniesieniu do kosztów stałych przechowywania oraz 0,40 EUR/t za każdy dzień przechowywania objętego umową. Limit serów objętych dopłatami ustalono dla całej Unii Europejskiej na poziomie 155 tys. ton. Wnioski również można składać do 31 grudnia 2014 roku, lub do wyczerpania limitu. Z nieoficjalnych informacji Komisji Europejskiej wynika, że w pierwszych dniach obowiązywania programu 87% wniosków dotyczących przechowywania sera pochodziło z Włoch, które nie są kluczowym eksporterem do Rosji. Rzecznik Komisji Europejskiej ds. rolnictwa poinformował, że system prywatnego przechowywania sera został wstrzymany, ze względu na niewspółmierne wartości odnotowane w regionach, które tradycyjnie nie eksportują znacznych ilości do Rosji. Biorą pod uwagę dostępne dane, embargiem w przypadku eksportu serów, najbardziej zostały dotknięte Finlandia, Łotwa, Litwa, Estonia (łącznie 75% unijnej sprzedaży sera do Rosji), oraz Niemcy, Holandia i Polska. Komisja Europejska ustaliła, ze limit dopłat do prywatnego przechowywania serów obejmie 155 tys. tom, tymczasem w pierwszym tygodniu Włosi zgłosili zapotrzebowanie na 74 tys. ton. Dla porównania wnioski z Polski dotyczyły dopłat jedynie do 60 ton. Komisja Europejska ponadto przedłużyła okres zakupu interwencyjnego masła i odtłuszczonego mleka w proszku do końca 2014 roku. 8. Program Szklanka mleka. W ramach wspierania konsumpcji mleka oraz jego przetworów w placówkach oświatowych, Agencja Rynku Rolnego realizuje program Szklanka mleka. W poprzednim roku szkolnym 2013/2014 z programu skorzystało 2,4 mln dzieci i uczniów (z tego 96% uczniów tj. 2,2 mln stanowili uczniowie szkół podstawowych), 13

14 uczęszczających do 14 tys. placówek oświatowych (z tego 87% stanowiły szkoły podstawowe). W tym czasie wydano łącznie ze środków unijnych i krajowych 150 mln zł, oraz 1,4 mln zł z Funduszu Promocji Mleka. Od początku realizacji programu w Polsce wydano 1,12 mld zł, z czego 28,1 mln zł stanowiły środku pochodzące z Funduszu Promocji Mleka. 9. Fundusz Promocji Mleka Fundusz Promocji Mleka obsługiwany jest przez Agencje Rynku Rolnego. Zgromadzone środki wykorzystywane są na wsparcie marketingu rolnego, wzrostu spożycia mleka oraz jego przetworów. Od stycznia do lipca podmioty skupujące przekazały 4,8 mln zł. W lipcu bieżącego roku ze środków Funduszu współfinansowano: targi i wystawy, oraz imprezy informacyjno-edukacyjne m.in. Dziecięca Mleczna Wyspa, Piknik Mleczny, Dzieciaki Mleczaki, Polskie Mleczne Śniadanie oraz konferencje i szkolenia. 10. Informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat rosyjskiego embarga Wprowadzenie embarga spowodowało zamknięcie możliwości eksportu na rynek rosyjski wielu produktów rolno-żywnościowych, w tym również produktów mleczarskich. W dniu 20 sierpnia z embarga zostały wyłączone produkty mleczne pozbawione laktozy, ziemniaki sadzeniaki, cebula dymka, kukurydza cukrowa do siewu oraz groch do siewu. Od początku 2014 roku stale odnotowywany jest spadek cen artykułów mleczarskich na rynkach światowych. W połączeniu z embargo ma to poważny wpływ na zmniejszenie dochodowości produkcji przetworów mlecznych, co w konsekwencji przekłada się na spadek cen mleka surowego. W porównaniu ze styczniem 2014 r. krajowe ceny artykułów mleczarskich spadły o 16% w przypadku masła konfekcjonowanego do 28% w przypadku OMP. Cena mleka w lipcu w porównaniu ze styczniem była o 10% niższa i wyniosła 32,04 EUR/100 kg. Zgodnie z przewidywaniami w wyniku embarga ceny przetworów mlecznych obniżą się o kolejne 10%, niosąc za sobą nieuchronny spadek cen mleka w skupie. Dane za dwa pierwsze tygodnie września wskazują na stopniową realizacje tego scenariusza. W ciągu miesiąca od wprowadzenia embargo krajowe ceny proszków mlecznych spadły od 7,8% (pełne) do 15,3% (chude), cena masła w blokach obniżyła się o 10,5%, masła konfekcjonowanego o 7,6%, sera Edamskiego o 4,1%, a sera Gouda o 3,6%. Embargo stanowi bardzo duże zagrożenie dla dotychczasowej wymiany handlowej pomiędzy Polską a Rosja. Przy założeniu wartości eksportu z 2013 roku skorygowanych o dotychczasowe tendencje z I połowy bieżącego roku szacuje się, że Polsce grozi utrata przychodów na poziomie mln EUR rocznie. Przed wprowadzeniem embarga Polska odnotowywała coraz lepsze wyniki wymiany handlowej z Rosją. W ubiegłym roku Federacja Rosyjska była drugim, po krajach Unii Europejskiej, największym rynkiem zbytu dla polskich artykułów mleczarskich. Wartość eksportu do Rosji wyniosła wtedy 140 mln EUR i była o około 69% wyższa niż w roku 14

15 2012 (83 mln EUR). Wartość eksportu ogółem polskich artykułów mleczarskich w 2013 roku osiągnęła poziom 1,6 mld EUR, a udział eksportu do Rosji wyniósł około 8,5%. W grupie produktów mleczarskich eksportowanych do Federacji Rosyjskiej dominują sery i twarogi, których sprzedano prawie 29 tys. ton o wartości 107 mln EUR, co stanowi ogółem około 76% wartości wywozu do Rosji. W ujęciu wartościowym na drugim miejscu uplasowały się mleko i śmietana zagęszczona. W porównaniu z 2012 rokiem wartość eksportu serów i twarogów do Rosji wzrosła o ponad 51%, masła o 111,5%, a mleka zagęszczonego i śmietany zwiększyła się prawie czterokrotnie. Należy dodać, że udział eksportowanych serów i twarogów to ponad 15% w eksporcie ogółem tych produktów. W I półroczu bieżącego roku wartość eksportu do Rosji artykułów mleczarskich wyniosła ponad 75 mln EUR, co oznacza wzrost o 33% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. W tym czasie udział eksportu produktów mleczarskim do Federacji Rosyjskiej wyniósł 7,8%. W omawianym okresie wartość wyeksportowanych serów i twarogów wyniosła 55,8 mln EUR, masła 7,6 mln EUR, mleka i śmietany łącznie 8,7 mln EUR. Wartościowo dynamika wzrostu w porównaniu z okresem styczeń czerwiec 2013 r. wyniosła 33%. W przypadku serów i twarogów wzrosła o 24%, masła, mleka i śmietany niezagęszczonej dwukrotnie, a dla mleka zagęszczonego i śmietany spadła o 27%. Poza rynkiem wspólnotowym, na który w 2013 roku trafiło produktów mleczarskich o łącznej wartości 1,2 mld EUR, oraz rynkiem rosyjskim, polskie produkty docierają do krajów takich jak: Arabia Saudyjska, Irak, Algieria, Chiny, Indonezja, Kazachstan, Egipt, Malezja, Jordania, Filipiny, Tajlandia, Kuba, Wietnam, Libia, Nigeria, Pakistan, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Singapur, Ghana, Jemen, Białoruś, Liban, Kuwejt, Peru, Izrael, Maroko, Australia, Mołdawia, Japonia, Meksyk, Republika Korei, Uzbekistan. Obecnie na rynku rosyjskim realizowane są trzy polskie kampanie promocyjnoinformacyjne, współfinansowane z budżetu Unii Europejskiej: 1. Jabłka każdego dnia luty 2012 luty Promocja jabłek realizowana jest na rynku rosyjskim i ukraińskim. Na kampanie przeznaczono 3,9 mln EUR, z tego 2,4 mln EUR skierowane jest na rynek rosyjski. 2. Europejskie mięso tradycja, jakość i smak luty 2013 luty Promocja mięsa wołowego, wieprzowego i wysokiej jakości mięsa drobiowego realizowana jest na rynku rosyjskim, chińskim i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Na kampanie przeznaczono 4,7 mln EUR, w tym 1,4 mln EUR na skierowane jest na rynek rosyjski. 3. Trade milk lipiec 2014 czerwiec Promocja przetworów mleczarskich realizowana jest na rynku rosyjskim i chińskim. Na kampanie przeznaczono 1,9 mln EUR, w tym 537 tys. EUR skierowane jest na rynek rosyjski. W tej pozycji Polska po uzgodnieniu z Unią Europejską odstąpiła od promowania produktów mlecznych na rynku rosyjskim, skupiając się na rynku chińskim ze szczególnym uwzględnieniem Hong Kongu. 15

16 Polska popiera pakiet środków dla sektora mleczarskiego ukierunkowanych na eliminowanie zakłóceń wywołanych wprowadzeniem embarga w formie uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz niektórych gatunków sera, oraz wydłużenie okresu interwencji publicznej dla masła i odtłuszczonego mleka w proszku do 31 grudnia 2014 roku. Jednak zdaniem Polski, pomimo, że są to działania bardzo ważne, nie gwarantują one zdecydowanej i szybkiej poprawy na rynku mleka. W ocenie Polski wpływ rosyjskiego embarga niesie za sobą ogromne konsekwencje, a dopłaty do prywatnego przechowywania masła i odtłuszczonego mleka w proszku mogą być niewystarczające. Polska wielokrotnie sygnalizowała, że aktualne ceny referencyjne i interwencyjne są na zbyt niskim poziomie. Czego doskonałym przykładem jest obecna sytuacja. Pomimo wprowadzenia embarga przez Federacje Rosyjską, dotychczas brak zainteresowania europejskich przedsiębiorców interwencją publiczną. W momencie, gdy zainteresowanie w końcu się pojawi, możemy mieć w całej Unii do czynienia z sytuacja kryzysową a co za tym idzie cenami skupu poniżej opłacalności produkcji. Zdaniem Polski należałoby uruchomić dodatkowe działania: 1. Zniesienie kar za nadprodukcje mleka w roku kwotowym 2013/ Odstąpienie od pobierania tych kar w ostatnim roku obowiązywania kwot mlecznych 3. Dostosowanie współczynnika tłuszczu w systemie kwot mlecznych, w celu zminimalizowania zagrożenia dodatkowego obciążenia unijnych producentów mleka opłatą za przekroczenie krajowych kwot mlecznych 4. Wprowadzenie dodatkowego wsparcia finansowego dla sektora mleczarskiego w postaci refundacji wywozowych, aby skutecznie i efektywnie usunąć z unijnego rynku zaistniałe nadwyżki produktów mleczarskich Polska zwraca uwagę, że potrzebne są także mechanizmy, które obejmą swoim działaniem wszystkie rynki rolne objęte rosyjskim embargiem. 1. Poszukiwanie oraz zdobywanie nowych rynków zbytu i znoszenie barier fitosanitarnych i weterynaryjnych. 2. Uruchomienie refundacji wywozowych dla wszystkich rynków dotkniętych embargiem. 3. Zwiększenie środków unijnych na promocję. W dniu 3 września Komisja Europejska poinformowała o zwiększeniu unijnych funduszy na promocję o 30 mln EUR, jednak wnioski musiały być złożone do końca września. 16