UKŁA Ł D O D O PO P R O NOS O C S IO I W

Transkrypt

1 GALT UKŁAD ODPORNOSCIOWY ZWIĄZANY Z UKŁADEM POKARMOWYM dr Ewa Kozłowska

2 PRZEWÓD POKARMOWY ZASIEDLA BAKTERII NALEŻĄCYCH DO OKOŁO 500 GATUNKÓW w WIEKSZOŚCI TO GRAM UJEMNE ANAEROBY ZIDENTYFIKOWANO ZALEDWIE CZĘŚĆ GATUNKÓW BAKTERII OBNIŻANIE ph ROLA BAKTERII KOMENSALNYCH PRODUKCJA BIAŁEK BAKTERIOSTATYCZNYCH KOLICYN KOMPETYCJA O RECEPTORY NA POWIERZCHNI NABŁONKA JELIT WSPÓŁZAWODNICTWO O SKŁADNIKI POKARMOWE? MODULACJA NA UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO?

3 PREBIOTYK substancja obecna lub wprowadzana do pożywienia w celu stymulacji rozwoju prawidłowej flory jelit, poprawiająca w ten sposób zdrowie najczęściej stosowany: oligosacharyd inulina Występują w : karczochach cebuli szparagach cykorii

4 PROBIOTYKI Według definicji WHO probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne działanie w organizmie gospodarza Według Fullera probiotyk powinien spełniać takie warunki: pochodzenie od człowieka odporność na niskie ph żołądka oraz enzymów i kwasów żółciowych w dwunastnicy zdolność do przeżycia i aktywności metabolicznej w środowiski jelita grubego zdolność adherencji do komórek nabłonka jelitowego i trwałej lub przejściowej kolonizacji przewodu pokarmowego korzystne działanie na organizm gospodarza trwałość i żywotność w czasie przechowywania oraz w środowisku dla niego niekorzystnym (np. w przewodzie pokarmowym,: niskie ph, enzymy trawienne, czynniki hamujące wzrost lub zdolności adhezyjne)

5 Mikroflora jelit jest zdominowana przez bakterie należące do rodzajów: Bacteroidetes 23% Firmicutes 64% Proteobacteria 8% Actinobacteria 3%

6 Bakterie probiotyczne Lactobacillus acidophilus Lactobacillus casei Lactobacillus plantarum Lactobacillus reuteri Lactobacillus rhamnosus Bifidobacterium longum Bifidobacetrium bifidum Bifidus essensis Lactobacillus bulgaricus Streptococcus salivarius

7

8

9 w GALT znajduje się 75% wszystkich komórek UO 80% produkowanych przeciwciał 50% wszystkich limfocytów

10 KĘPKI PEYERA MLN Fot. dr Ewa Kozłowska

11

12 BUDOWA HISTOLOGICZNA ŚCIANY JELITA CIENKIEGO Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Immunologia, Warszawa 2006, s. 289.

13 ORGANIZACJA GALT Nature Reviews Immunology 3, (April 2003)

14 LIMFOCYTY B1 KRĄŻĄ POMIĘDZY SCIANĄ JELITA I OTRZEWNĄ Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Immunologia, Warszawa 2006, s. 297.

15 KĘPKA PEYERA Fot. dr Ewa Kozłowska

16 Zmiany w tkance limfatycznej związanej z błonami śluzowymi układu pokarmowego Kępka Peyera

17 KĘPKI PEYERA

18 KĘPKA PEYERA KOMÓRKI M

19 KOMÓRKI TOWARZYSZĄCE KOMÓRKOM M J. Kuby Immunology

20 JAK WNIKAJA PATOGENY I ANTYGENY

21

22 DROGI WNIKANIA ANTYGENÓW CD4+ DC F E ANTYGEN ANTYGEN A KOMÓRKA M H KREW LIMFA ŚWIATŁO JELITA B ANTYGEN KRYPTA KĘPKA PEYERA DOPROWADZAJACE NACZYNIE LIMFATCZNE LAMINA PR0PRIA DC-Ag C WĘZEŁ MEZENTERYCZNY D I CD4+ OBWODOWY WĘZEŁ CHŁONNY TKANKI OBWODOWE REGULATOROWE LUB ODPOWIADAJĄCE CD4+ G ODPROWADZAJACE NACZYNIE LIMFATCZNE Nature, 2003, pp 331, A.M. Mowat

23 POWSTAWANIE TOLERANCJI NA ANTYGENY POKARMOWE I BAKTERIE KOMENSALNE ŚWIATŁO JELITA BAKTERIE KOMENSALNE IgA LOKALNIE TOLERANCJA LOKALNA SYSTEMOWA KOMÓRKI MEZENCHYMALNE PEG 2 MΦ TGFβ IFNγ IL 10 TGFβ PEG 2 CD 80./86 Treg DC CD40 IL-10 CTLA4 Th3 ANTYGENY POKARMOWE I BAKTERII KOMENSALNYCH CCR6 KEPKI PEYERA LUB LAMINA PRPRIA CCR7 CD40L NAIWNY CD4+ COSTYMULACJA +/- CCR9 α4β7 KEPKI PEYERA LUB MLN Nature, 2003, pp 331, A.M. Mowat

24 RECEPTORY PRR FIKOLINY KOLEKTYNY TLR SR CLR NLR TLR PTX RLR JĄDRO KOMÓRKOWE Rys.E.. Kozłowska

25 INDUKCJA STANU ZAPALNEGO W ODPOWIEDZI NA PATOGENY ŚWIATŁO JELITA EPITELIUM PATOGENY PAMPS IgA LOKALNE ODPOWIEDŹ LOKALNA SYSTEMOWA IL-1 IL-6 IL-8 MΦ IL-1 IL-6 IL-8 CCL5 IFNγ TGFβ ΙL-4 IL-5 Th1 CD 80./86 TLR DC CD40 CD28 IL-12 Th2 CCR6 NAIWNY CD4+ CCR9 ANTYGENY PATOGENÓW α4β7 COSTYMULACJA+++ Nature, 2003, pp 331, A.M. Mowat

26 PRODUKCJA IgA w GALT

27 Powstawanie komórek wydzielających IgA Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Immunologia, Warszawa 2006, s. 293.

28 TRANSPORT IgA DO ŚWIATŁA JELITA Światło jelita Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Immunologia, Warszawa 2006, s. 295.

29 FUNKCJE IgA OPŁASZCZANIE AGLUTYNACJA wiązanie bakterii przez cukry

30 POWSTAJĄCE W GALT PLAZMOCYTY PRODUKUJĄCE ANTYGENOWO SPECYFICZNE PRZECIWCIAŁA IgA TRAFIAJĄ DO RÓŻNYCH CZĘŚCI ORGANIZMU Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Immunologia, Warszawa 2006, s. 293.

31

32 INFEKCJA PRIONAMI ZACZYNA SIĘ W JELITACH

33 JAK ZAPOBIEGAĆ INFEKCJOM PRIONAMI

34 REPLIKACJA I KRĄŻENIE PRIONÓW

35 SALMONELLA

36 YERSINIA

37 SHIGELLA

38 WPŁYW DIETY NA UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

39 NIEDOBORY ŻYWIENIOWE INFEKCJE

40 Niedożywienie powoduje inwolucję grasicy Niedożywienie białkowe typu kwashiorkor i marasmus

41 NIEDOBORY ŻYWIENIOWE W KRAJACH ROZWINIETYCH AKTYWNI I BIERNI PALACZE OSOBY NARAŻONE NA STRES ŚRODOWISKOWY OSOBY CHORE NA CHOROBĘ ALKOHOLOWĄ OSOBY Z INFEKCJAMI ZWŁASZCZA CHRONICZNYMI NASTOLATKI KOBIETY W CIĄŻY I KARMIĄCE OSOBY STARSZE OSOBY MAJĄCE ZŁE NAWYKI DIETETYCZNE

42 WPŁYW WITAMIN I MIKROELEMENTÓW NA RÓWNOWAGĘ Th1/Th2 Th1 Th2 Wit C Wit E Wit B6 Wit B12 Se, Zn, Fe, Cu Wit D Wit A

43 WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE WIT DZIAŁANIE NA UO NIEDOBÓR SUPLEMENTAC JA B6 B12 Kwas foliowy C Utrzymuje odpowiedni poziom odp. Th1 Reguluje odpowiedź komórkową Utrzymuje odpowiedni poziom odp NK Antyoksydant Działa protekcyjnie przeciw ROS Regeneruję wit E Stymuluje ruchliwość neutrofili i monocytów, aktywność NK Obniża częstość i intensywność przeziębień supresjath1, stymulacja Th2 NK, Ab,IL1, IL2, IL2R CD4+/CD8+ Aktywność NK Th1, Li CD4+/CD8+ Proliferacja CD8+ Aktywność NK aktywność NK Proliferacja Li Podczas infekcji jej poziom gwałtownie spada w leukocytach 1-2 mg/dzień 3-4 µg/dzień 400 µg/dzień 0,5-1 g/dzień

44 WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH wit DZIAŁANIE NA UO NIEDOBÓR SUPLEMENTACJA A D E Niezbędna do prawidłowego rozwoju epitelium Wazna dla produkcji przeciwciał oraz komórek Th2 Silny immunomodulator Reguluje różnicowanie i proliferację komórek Kom. UO z wyjątkiem LiB mają receptory dla wit D Zwiększa różnicowanie Mo Antyoksydant Chroni lipidy błonowe przed uszkodzeniem oksydacyjnym Redukuje produkcję PGE2 Wspomaga Th1 Zwiększenie podatności na infekcje, dop. wrodzona Wybuch tlenowy IL12 TNFα Aktywność NK Odp Agspecyficzna Podatność na infekcje Lokalna odp wrodzona Różnicowanie DC IL12 IL10 Proliferacja LiT stymuluje odp.th2 Występuje rzadko Funkcje LiT 50 µg/dzień 200 mg/dzień

45 WITAMINA A SELEN