ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO W SIEDLCACH Seria ROLNICTWO Nr 1 (1) 2015
|
|
- Kamila Jankowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO W SIEDLCACH Seria ROLNICTWO Nr 1 (1) 2015 Mariusz Rozbicki, Agata Grużewska Zakład Ekonomiki Rolnictwa i Agrobiznesu Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach agata.gruzewska@uph.edu.pl ROŚLINY ENERGETYCZNE ORAZ MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ICH UPRAW ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY THE ENERGY CROPS AND THE POSSIBILITY TO USE THEIR CROPS REVIEW ARTICLE Streszczenie: Wzrost znaczenia roślin przeznaczonych na cele energetyczne jest podyktowany głównie przesłankami ekologicznymi. Zastosowanie tzw. roślin energetycznych w gospodarce może być bardzo szerokie. Jedną z najważniejszych cech, którą powinny posiadać tzw. rośliny energetyczne, jest wysoka produktywność biomasy, która uzależniona jest w głównej mierze od gatunku (klonu, odmiany), warunków siedliskowych oraz nawożenia. Uprawa roślin energetycznych ma wiele zalet. Niektóre gatunki przez okres 15 lat mogą całkowicie oczyścić wierzchnią warstwę gleby z metali ciężkich. Ponadto rośliny energetyczne mogą zapobiegać erozji wodnej oraz wietrznej gleby. Słowa kluczowe: energia odnawialna, rośliny energetyczne, biomasa WSTĘP W dobie coraz wyższego zapotrzebowania na energię oraz zwiększającego się zanieczyszczenia środowiska wzrasta zapotrzebowanie na pozyskiwanie energii z alternatywnych źródeł, jakimi mogą być tzw. rośliny energetyczne [Kuś i Matyka 2009]. Uprawy takich roślin są w Polsce nadal rzadkością pomimo przekonania, że za rozwojem odnawialnych źródeł energii przemawia możliwość uniezależnienia się od surowców kopalnych oraz efektywniejsze wykorzystanie i nowe możliwości zagospodarowania często nieużytkowanych gruntów rolniczych [Gradziuk i Wojtaszek 2001].
2 20 Mariusz Rozbicki, Agata Grużewska Ważne jest jednak, że już w 2020 roku aż 14% produkowanej energii będzie musiało pochodzić z odnawialnych źródeł. Konieczność ta wynika z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/28/WE. Wzrost znaczenia roślin energetycznych jest podyktowany także przesłankami ekologicznymi oraz koniecznością ograniczenia emisji do atmosfery gazów cieplarnianych, jakimi są dwutlenek węgla, tlenek węgla, tlenki siarki oraz tlenki azotu. Kraje członkowskie Unii Europejskiej w trosce o stan środowiska naturalnego zobowiązały się do realizacji tak zwanego Pakietu Klimatycznego, którego główne założenia zostały zapisane w dyrektywie Wspólnoty Europejskiej 2009/28/WE. Założenia wyżej wymienionego traktatu są następujące: - 20% zmniejszenie zużycia energii ze źródeł kopalnych, - 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu z 1990 roku, - 20% udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii do 2020 roku w UE, - osiągnięcie co najmniej 10% udziału biopaliw w sprzedaży paliw transportowych w 2020 roku [Zarzecka i in. 2014]. W październiku 2014 roku nastąpiło uzgodnienie nowych ram polityki klimatyczno-energetycznej UE na lata Stanowią one podstawę opracowania aktów prawnych regulujących działania związane z ograniczeniami emisji gazów cieplarnianych w różnych sektorach gospodarki. Unia Europejska przyjęła zobowiązanie do redukcji emisji dwutlenku węgla o 40%, co świadczy o podjęciu działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej [Sobolewski 2014]. W realizacji ww. zamierzeń istotną rolę może odegrać uprawa i wykorzystanie tzw. roślin energetycznych. Plon biomasy wieloletnich roślin przeznaczonych na cele energetyczne zależy m.in. od jakości genetycznej i somatycznej materiału sadzeniowego oraz zastosowanej technologii uprawy. Analiza doświadczeń z roślinami energetycznymi wskazuje na znaczną rozbieżność w wysokości plonów od kilku do kilkudziesięciu ton suchej masy z 1 ha/rok [Szczukowski i in. 2011]. W Polsce możliwe jest uzyskanie około 10 ton biomasy z 1 ha użytków rolnych. Stanowi to równowartość 5 ton węgla kamiennego [Stankiewicz 2010]. Zarówno z punktu widzenia obecnego wykorzystania, jak i dostępnego potencjału, biomasa stanowi najważniejszy zasób OZE w naszym kraju. W wielu przypadkach jej wykorzystanie jest na tyle tanie, że już teraz może konkurować z paliwami kopalnymi. Zdaniem Sobolewskiego [2010] biomasę można wykorzystywać w produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Najważniejszymi źródłami biomasy są produkty rolnicze, tj. słoma, gałęzie oraz inne odpady z produkcji roślinnej, alkohole,
3 Rośliny energetyczne oraz możliwości wykorzystania ich upraw artykuł przeglądowy 21 olej itp. Równie znaczącą rolę odgrywają produkty leśne m.in. drzewa i gałęzie oraz odpady przemysłu drzewnego. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki (Dz.U. nr 156 z 28 sierpnia 2008 r.) biomasę stanowią stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji i pochodzą z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej lub leśnej, przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także częściowo z pozostałości odpadów, które także ulegają biodegradacji. Najczęściej jednak są to surowce pochodzenia roślinnego. Zastosowanie roślin energetycznych w gospodarce jest bardzo szerokie. Mogą one być dostarczane do biogazowni i elektrociepłowni, stanowić surowiec do produkcji bioetanolu, dając tym samym alternatywne źródło dochodu dla plantatorów zainteresowanych ich uprawą. W związku z koniecznością realizacji zobowiązań przyjętych na forum UE, celem strategicznym polityki państwa jest zwiększanie wykorzystania zasobów energii odnawialnej tak, aby udział tej energii w finalnym zużyciu energii brutto osiągnął w 2020 roku 15% [Ministerstwo Gospodarki 2009]. W kontekście realizacji unijnej polityki dotyczącej rozwoju odnawialnych źródeł energii niezmiernie istotna jest również realizacja celu polegającego na uzyskaniu min. 10% udziału energii odnawialnej w transporcie do roku W warunkach polskich cel ten będzie realizowany przede wszystkim poprzez wykorzystanie biokomponentów stanowiących dodatek do paliw i biopaliw ciekłych [Ministerstwo Gospodarki 2005]. Wykonane w 2007 roku (na zlecenie Ministerstwa Gospodarki) studium oceniające możliwość wykorzystania OZE w poszczególnych branżach energetyki odnawialnej wskazuje, że wykorzystujemy jedynie 17% zasobów, które nadają się do eksploatacji w sposób ekonomicznie uzasadniony. Dowodzi to, iż w Polsce istnieje znaczny niewykorzystany potencjał odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z powyższym opracowaniem, realny potencjał ekonomiczny odnawialnych zasobów energii możliwy do wykorzystania do roku 2020 wynosi około 1160 PJ, co stanowi blisko 44% zapotrzebowania na energię finalną w 2005 roku. Największym potencjałem dysponują technologie biomasowe (ponad 600 PJ). Jest on już w znacznej części wykorzystywany, zwłaszcza w odniesieniu do biomasy stałej odpadowej i leśnej. W niewielkim stopniu wykorzystany jest natomiast potencjał związany z uprawami energetycznymi oraz potencjał biogazu. Bardzo obiecujące wydają się też perspektywy energetyki wiatrowej jej potencjał, ponad 440 PJ, wykorzystywany jest w minimalnym stopniu. Oznacza to, że nawet przy uwzględnieniu ograniczeń środowiskowych i infrastrukturalnych możliwości rozwoju tego sektora są olbrzymie [Sobolewski 2010].
4 22 Mariusz Rozbicki, Agata Grużewska W warunkach polskich technologie wykorzystujące biomasę będą stanowić prawdopodobnie podstawowy kierunek rozwoju odnawialnych źródeł energii do roku 2030 [Rogulska i in. 2011]. Badania Błażejowskiej [2014] wskazały, że w maju 2014 roku funkcjonowało w Polsce 50 biogazowni, które w 65% działały w formie spółek z.o.o. Ponadto Zarębski [2014b] stwierdził, że na lokalizację biogazowni rolniczych w Polsce wpływała w pierwszej kolejności dostępność biomasy uzyskanej z celowych upraw energetycznych. Celem pracy było przedstawienie możliwości wykorzystania roślin energetycznych na tle analizy aktów prawnych warunkujących rozwój OZE w Polsce. ZALETY Z UPRAWY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH Rośliny energetyczne oraz możliwości pozyskiwania i wykorzystania biomasy stały się obiektem licznych badań naukowych. Ocenę energetyczną i ekonomiczną wykorzystania biomasy pozyskanej z drewna do celów grzewczych i socjalnych przeprowadzili Piszczalka i in. [2007]. Stolarski i Krzyżaniak [2011] analizowali skład i wartość opałową biomasy wierzby. Z badań Kwaśniewskiego [2011] wynika, że opłacalność produkcji biomasy z trzyletniej wierzby energetycznej jest trudna do osiągnięcia ze względu na niekorzystną często relację plonów biomasy do poniesionych nakładów. Jednocześnie Węglarzy i Skrzyżala [2013] zaobserwowali, że najintensywniejszy przyrost biomasy drzewnej następuje w trzecim roku po założeniu plantacji wierzby. Kowalczyk-Juśko [2013] na podstawie badań wielkości plonu, cech biometrycznych i parametrów energetycznych spartiny preriowej, która jest wieloletnią trawą, stwierdziła, że jej nadziemne pędy stanowią wartościowe paliwo. Alternatywę dla wieloletnich plantacji roślin energetycznych mogą stanowić jednoroczne gatunki uprawne dające duże ilości biomasy. Badania wykazały m.in., że największą wydajność energii w plonie biomasy zapewniała kukurydza, która w średnich wynikach przewyższała pozostałe rośliny energetyczne od 36 do 86% [Szempliński i Dubis 2011]. Jedną z najważniejszych cech roślin energetycznych jest wysoka produktywność biomasy, która jest uzależniona od gatunku oraz nawożenia. Gatunkami o wysokiej produkcji biomasy są: wierzba krzewista (Salix sp.), miskant chiński (Miscanthus sinensis), ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita), rutwica wschodnia (Galega orientalis) oraz topinambur (Heliantus tuberosus) [Szczukowski i in. 2006]. Wierzba i miskant charakteryzują się zbliżoną wartością opałową (w GJ/t suchej masy), natomiast w przypadku ślazowca wartość tego wskaźnika jest wyraźnie mniejsza (tab. 1). Najlepszymi warunkami do uprawy roślin energetycznych cechują się gleby zaliczane do kompleksów glebowo-rolniczych: żytniego słabego, zbożowo-
5 Rośliny energetyczne oraz możliwości wykorzystania ich upraw artykuł przeglądowy 23 pastewnego mocnego i zbożowo-pastewnego słabego. Kolejnym ważnym aspektem jest ilość opadów atmosferycznych, która powinna wynosić powyżej 550 mm. Plantacje przeznaczone pod uprawę roślin wykorzystywanych na cele energetyczne nie mogą wchodzić w skład obszarów chronionych oraz cennych przyrodniczo, jakimi są grunty objęte programem Natura Szacuje się, że w Polsce jest około 1 mln ha gruntów spełniających opisane powyżej kryteria [Ostrowski i Gutkowska 2008]. Tabela 1. Wydajność energetyczna upraw wieloletnich [Podlaski i in. 2009] Table 1. The energy efficiency of perennial crops Rodzaj uprawy Type of crop Wierzba Willow Miskant Silver grass Ślazowiec Virginia mallow Wartość opałowa w GJ/t suchej masy The calorific value in GJ / t of dry matter 17,2-19,9 17,0-19,2 14,5-16,3 Uprawa roślin energetycznych posiada wiele zalet, do przedstawionych powyżej dodać należy niezwykle ważną rolę, jaką mogą pełnić tego typu rośliny w aspekcie rekultywacji gruntów [Stachowicz i in. 2014, Zarębski 2014a]. Badania naukowe potwierdzają, iż niektóre rośliny energetyczne przez okres 15 lat (zalecany okres zakładania plantacji roślin przeznaczonych na cele energetyczne) mogą całkowicie oczyścić glebę z niepożądanych pierwiastków metali ciężkich, takich jak: rtęć, miedź, ołów, arsen, nikiel, chrom oraz mangan [Stankiewicz 2012]. W grupie roślin, które mogą być wykorzystane w procesie fitoremediacji, czyli oczyszczania środowiska dzięki naturalnej zdolności do akumulacji metali ciężkich, wylicza się większość gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne [Kabała i in. 2010]. Z tego powodu np. wierzba energetyczna jest wykorzystywana do nasadzeń ochronnych wokół zakładów przemysłowych, składowisk odpadów oraz wzdłuż autostrad [Węglarzy i Skrzyżala 2013]. Badania gleb wskazują, że ok. 90% użytków rolnych w Polsce charakteryzuje się naturalnym poziomem zawartości metali toksycznych. Kilka procent wykazuje podwyższoną zawartość głównie kadmu i cynku, a ok. 3% użytków rolnych jest zanieczyszczona metalami. Największy procent gleb zanieczyszczonych zlokalizowany jest w województwach: śląskim, małopolskim i dolnośląskim [Ociepa i in. 2008]. Uprawy roślin energetycznych to także ostoja dla ptaków i zwierząt. Ponadto rośliny energetyczne zapobiegają erozji wodnej oraz wietrznej gleby, nie-
6 24 Mariusz Rozbicki, Agata Grużewska które gatunki poza cechami użytkowymi, do których należy zaliczyć wytwarzanie dużej ilości biomasy, posiadają także walory estetyczne (obfite kwitnienie), co wpływa korzystnie na zróżnicowanie krajobrazu rolniczego [Dudkiewicz i Bolibok 2011]. ENERGIA ODNAWIALNA A ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych ma wiele zalet. Elektrownie wodne nie zanieczyszczają środowiska spalinami i pyłami oraz nie zużywają paliw kopalnych czy naturalnych [Lewandowski 2007], natomiast elektrownie wiatrowe chronią atmosferę przed dodatkowym zanieczyszczeniem dwutlenkiem siarki, tlenkami azotu, dwutlenkiem węgla oraz pyłami, popiołami i żużlem [Małecki 2005]. Nie można pominąć ewentualnych negatywnych wpływów korzystania z energii odnawialnej na środowisko przyrodnicze. Ze względu na wymogi opłacalności produkcji biomasy stałej, w warunkach polskich należy zapewnić plony wynoszące ponad 20 t/ha suchej masy oraz ponad 250 GJ/ha. To oznacza konieczność prowadzenia uprawy metodami intensywnymi, co wiąże się z powstawaniem zagrożeń dla środowiska i klimatu. Taka uprawa przyczynia się do degradacji gleby i do spadku zawartości glebowego węgla organicznego, a to może ograniczyć zdolność gleby do dostarczania składników odżywczych niezbędnych do prowadzenia zrównoważonej produkcji roślin. Ponadto niższa zawartość węgla organicznego oznacza mniej pożywienia dla żyjących w glebie organizmów, zmniejszając różnorodność biologiczną gleby [Stankiewicz 2012]. Z raportu opublikowanego w 2010 roku w Brukseli wynika, że zaplanowane przez UE zwiększenie zużycia biopaliw do poziomu 10% w 2020 roku spowoduje zniszczenie 4,1 6,9 mln ha naturalnych ekosystemów kosztem powstania upraw energetycznych. Może to skutkować zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywnościowego [Łaska i Och 2013]. PODSUMOWANIE Uprawa roślin energetycznych wpływa korzystnie na zagospodarowaniu materiałów odpadowych z przemysłu rolnego oraz leśnego. Ekoenergetyka nie jest pozbawiona jednak pewnych wad, do których należy zaliczyć uprawę w monokulturze, bardzo często na dużych obszarach, co ma negatywny wpływ na środowisko, zmniejszając w ten sposób bioróżnorodność. Rynek biomasy w Polsce nie doczekał się kompleksowych rozwiązań prawnych, co niekorzystnie wpływa na jego płynność. Wciąż niedostateczna jest także edukacja społeczeństwa, co powoduje niskie zainteresowanie uprawą roślin energetycznych [Zarzecka i in 2014].
7 Rośliny energetyczne oraz możliwości wykorzystania ich upraw artykuł przeglądowy 25 W wyniku rozwiązań prawnych, zaproponowanych w 2001 roku przez Parlament Europejski w odniesieniu do produkcji energii z odnawialnych źródeł oraz wobec perspektywy wyczerpywania się konwencjonalnych zasobów, takich jak ropa naftowa oraz węgiel, z których dotychczas była pozyskiwana energia, w najbliższych latach należy spodziewać się sukcesywnego wzrostu zainteresowania plantatorów roślinami wykorzystywanymi na cele energetyczne. Wpłynie to oczywiście pozytywnie na ekorynek oraz produkcję energii z odnawialnych źródeł oraz na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. PIŚMIENNICTWO Błażejowska M., Prawne aspekty funkcjonowania biogazowni rolniczych. Rocz. Nauk. Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 5: Dudkiewicz M., Bolibok Ł., Wybrane rośliny energetyczne jako element kształtowania krajobrazu, Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus, 3: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Gradziuk P., Wojtaszek Z., Alternatywne wykorzystanie gruntów rolniczych na cele nie związane z produkcją żywności, [w:] Procesy dostosowawcze produkcji roślinnej w Polsce w kontekście integracji z Unią Europejską. Wyd. SGGW Warszawa, Kabała A., Karczewska A., Koza M., Przydatność roślin energetycznych do rekultywacji i zagospodarowania gleb zdegradowanych. Zesz. Nauk. UP Wroc., Rol. XCVI, 576: Kowalczyk-Juśko A., Bioenergetyczne i energetyczne parametry spartiny preriowej (Spartina pectinata Link.) w trzech pierwszych latach wegetacji. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2: Kuś J., Matyka M., Wydajność wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w zależności od jakości gleby. Fragm. Agron. 26(4): Kwaśniewski D., Koszty i opłacalność produkcji biomasy z trzyletniej wierzby energetycznej. Inżynieria Rolnicza, 1(126): Lewandowski W. M., Proekologiczne odnawialne źródła energii. WNT, Warszawa. Łaska G., Och B., Odnawialne źródła energii a ich oddziaływanie na środowisko przyrodnicze, [w:] Traczewska T.M. (red.). Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska. Tom 3. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. Małecki A., Sytuacja energetyczna w Polsce i na świecie, [w:] Małecki A. (red.) Natura monografie. Odnawialne źródła energii. Wyd. Polskie
8 26 Mariusz Rozbicki, Agata Grużewska Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra, 12: Ministerstwo Gospodarki, Polityka energetyczna Polski do 2025 roku. Warszawa, ss. 51. Ministerstwo Gospodarki, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. Dz.U. nr 156 z dnia 28 sierpnia 2008 r. Ministerstwo Gospodarki, Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik do uchwały 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009, Warszawa. Ociepa A., Lach J., Gałczyński. J., Korzyści i ograniczenia wynikające z zagospodarowania gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi pod uprawy roślin przemysłowo-energetycznych. Proc. of EC Opole, 2(1): Ostrowski J., Gutkowska A., Model diagnostyczny typowania gruntów przydatnych do uprawy roślin energetycznych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2: Piszczalka J., Korenko M., Rutkowski K., Ocena energetyczno-ekonomiczna ogrzewania dendromasą. Inżynieria Rolnicza, 6(94): Podlaski S., Chołuj D., Wiśniewski G., Kryteria wyboru roślin energetycznych do uprawy w określonych warunkach przyrodniczych. Wieś Jutra, 8-9, Rogulska M., Grzybek A., Szlachta J., Tys J., Krasuska E., Bierna K., Bajdor K., Powiązanie rolnictwa i energetyki w kontekście realizacji celów gospodarki niskoemisyjnej w Polsce. Polish J. Agron., 7: Sobolewski M., Perspektywy wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce. Studia BAS, 1(21): Sobolewski M., Nowe ramy polityki klimatyczno-energetycznej. Analizy BAS, 16: 1-6. Stachowicz F., Niemiec W., Trzepiecinski T., Slenzak W., Innowacyjne urządzenie do aplikacji doglebowej osadów ściekowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 576: Stankiewicz D., Możliwości wykorzystania surowców rolniczych do produkcji energii w Polsce. Studia BAS 1(21): Stankiewicz D., Produkcja rolna na cele energetyczne jako instrument polityki klimatycznej. Studia BAS, 1(29):
9 Rośliny energetyczne oraz możliwości wykorzystania ich upraw artykuł przeglądowy 27 Stolarski M., Krzyżaniak M., Wartość opałowa i skład elementarny biomasy wierzby produkowanej systemem Eko-Salix. Fragm. Agron., 28: Szempliński W., Dubis B., Wstępne badania nad plonowaniem i wydajnością energetyczną wybranych roślin uprawianych na cele biogazowe. Fragm. Agron., 28(1): Szczukowski S., Kościk B., Kowalczyk-Juśko A., Tworowski J., Uprawa i wykorzystanie roślin alternatywnych na cele energetyczne. Fragm. Agron., 23: Szczukowski S., Tworkowski J., Stolarski M., Kwiatkowski J., Krzyżaniak M., Lajszner W., Graban Ł., Wieloletnie rośliny energetyczne. Oficyna Wyd. Multico, Warszawa, ss Węglarzy K., Skrzyżala I., Czy Salix viminalis poprawia bilans energetyczny kraju? Inżynieria Ekologiczna, 33: Zarębski P., 2014a. Znaczenie wierzby energetycznej w rekultywacji wysypisk śmieci oraz hałd i wyrobisk pogórniczych. Zesz. Nauk. Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 18: Zarębski P., 2014b. Uwarunkowania przestrzenne lokalizacji biogazowni w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 3: Zarzecka K., Gugała M., Sikorka A., Znaczenie roślin energetycznych w środowisku. Poradnik Gospodarski, 5: THE ENERGY CROPS AND THE POSSIBILITY TO USE THEIR CROPS REVIEW ARTICLE Summary: The growing importance of energy crops is mainly dictated by the ecological causes. The use of energy crops in the economy is very broad. One of the most important features energy crops should have is high biomass productivity, which depends on the species and fertilization. Cultivation of energy crops has many advantages. Some energy plants for a period of 15 years can completely cleanse the earth of heavy metal elements. Additional energy plants prevent water and wind erosion. Keywords: renewable energy, energy plants, biomass
PRODUKCJA BIOMASY ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) JAKO KOSUBSTRATU DO BIOGAZOWNI ROLNICZEJ *
PRODUKCJA BIOMASY ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) JAKO KOSUBSTRATU DO BIOGAZOWNI ROLNICZEJ * Jacek Kwiatkowski, Łukasz Graban, Waldemar Lajszner, Józef Tworkowski Katedra Hodowli Roślin
Bardziej szczegółowoGeoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne
Geoinformacja zasobów biomasy na cele energetyczne Anna Jędrejek Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych GEOINFORMACJA synonim informacji geograficznej; informacja uzyskiwana poprzez interpretację danych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce
Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce dr Zuzanna Jarosz Biogospodarka w Rolnictwie Puławy, 21-22 czerwca 2016 r. Celem nadrzędnym wprowadzonej w 2012 r. strategii Innowacje w służbie
Bardziej szczegółowoUPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła
Bardziej szczegółowoWBPP NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I SPOSOBY ICH WYKORZYSTANIA (BIOMASA, BIOPALIWA)
WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP KONFERENCJA DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH GMIN STOWARZYSZONYCH W ZWIĄZKU MIAST I GMIN DORZECZA RZEKI SŁUPI I ŁUPAWY NATURALNE ZASOBY ODNAWIALNYCH
Bardziej szczegółowoZnaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego
Znaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego w Polsce. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Łagów, 5 czerwca 2012 r. Wnioski zużycie energii finalnej
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoOcena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Bardziej szczegółowoSzkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Przyrodnicze uwarunkowania do produkcji biomasy na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu rolniczego Dr inż. Magdalena Szymańska
Bardziej szczegółowoROŚLINY WIELOLETNIE ŹRÓDŁEM BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE
ROŚLINY WIELOLETNIE ŹRÓDŁEM BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE dr inż. Mariusz Jerzy Stolarski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Centrum Badań Energii Odnawialnej Pl. Łódzki 3, 10-724 Olsztyn, tel (089)
Bardziej szczegółowoStan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna
Bardziej szczegółowoUprawa roślin energetycznych w Grupie Dalkia Polska. Krzysztof Buczek Dalkia Polska Piotr Legat Praterm
Uprawa roślin energetycznych w Grupie Dalkia Polska Krzysztof Buczek Dalkia Polska Piotr Legat Praterm Grupa Dalkia Polska Zainstalowana moc cieplna Zainstalowana moc elektryczna 4 980 MW 782 MW Produkcja
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE. Tytuł referatu Bioenergia w Polsce. Uprawy energetyczne w Polsce stan obecny
SEMINARIUM UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Tytuł referatu Bioenergia w Polsce. Uprawy energetyczne w Polsce stan obecny ITP. Oddz. Warszawa /POLBIOM Anna Grzybek 23.-24.04.2015 r.,
Bardziej szczegółowoPlonowanie wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w polskich warunkach
Plonowanie wybranych gatunków roślin uprawianych na cele energetyczne w polskich warunkach Wybrane elementy agrotechniki Gatunek Obsada roślin [tys./ha] Nawożenie [kg/ha] N P 2 O 5 K 2 O Odchwaszczanie
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w legislacji
Biomasa na cele energetyczne założenia i realizacja Energetyka odnawialna w legislacji Warszawa, 3 grudnia 2008 r. Dlaczego odnawialne źródła energii? Zapobieganie niekorzystnym zmianom klimatu, Zapobieganie
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI POZYSKANIA BIOMASY DRZEWNEJ DO CELÓW ENERGETYCZNYCH W SADOWNICTWIE I LEŚNICTWIE
MOŻLIWOŚCI POZYSKANIA BIOMASY DRZEWNEJ DO CELÓW ENERGETYCZNYCH W SADOWNICTWIE I LEŚNICTWIE Dr inż. Stanisław Parzych, Dr inż. Agnieszka Mandziuk Wydział Leśny SGGW w Warszawie Mgr inż. Sebastian Dawidowski
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
Bardziej szczegółowoBIOETANOL Z BIOMASY KONOPNEJ JAKO POLSKI DODATEK DO PALIW PŁYNNYCH
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA DLA POLSKIEGO ROLNICTWA Polskie rośliny włókniste i zielarskie dla innowacyjnej
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Aktualny stan produkcji i wykorzystania energii odnawialnej... 13. 2. Perspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii...
Przedmowa... 11 1. Aktualny stan produkcji i wykorzystania energii odnawialnej... 13 Wprowadzenie (Janusz Rakowski)... 13 1.1. Wykorzystanie energii odnawialnej w skali świata (Janusz Rakowski)... 18 1.1.1.
Bardziej szczegółowoEnergia ukryta w biomasie
Energia ukryta w biomasie Przygotowała dr Anna Twarowska Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii 30-31 marzec 2016, Kielce Biomasa w Polsce uznana jest za odnawialne źródło energii o największych
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i
Bardziej szczegółowoOchrona roślinnych zasobów genowych - korzyści dla nowoczesnego rolnictwa
Ochrona roślinnych zasobów genowych - korzyści dla nowoczesnego rolnictwa Agnieszka I. Piotrowicz-Cieślak Łomża, 4 września 2016 r. Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych - funkcje ochrona zmienności
Bardziej szczegółowoZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/28 Anna Grzybek Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie ZIEMIA JAKO CZYNNIK WARUNKUJĄCY PRODUKCJĘ BIOPALIW Streszczenie Przedstawiono
Bardziej szczegółowoZasoby biomasy w Polsce
Zasoby biomasy w Polsce Ryszard Gajewski Polska Izba Biomasy POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH W UE W PRZELICZENIU NA JEDNEGO MIESZKAŃCA Źródło: ecbrec ieo DEFINICJA BIOMASY Biomasa stałe lub ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoTechnologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze. Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o.
Szkolenie Piła, Lokalny 28 listopada Zarządca 2012r. Energetyczny Technologie OZE. Wpływ inwestycji na środowisko przyrodnicze Stefan Pawlak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. www.ure.gov.pl
Bardziej szczegółowoCENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE. Ryszard Mocha
CENTRUM ENERGETYCZNO PALIWOWE W GMINIE Ryszard Mocha ZASOBY ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W POLSCE. BIOMASA Największe możliwości zwiększenia udziału OZE istnieją w zakresie wykorzystania biomasy. Załącznik
Bardziej szczegółowoAktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych
Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji
Bardziej szczegółowoStan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej
Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski
Bardziej szczegółowoBiomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem biogazu
M o t t o: Jedyną pewną metodą istnienia porażek jest nie mieć żadnych nowych pomysłów A. Einstein BAŁTYCKIE FORUM BIOGAZU Gdańsk, 17-18 września 2012 r. Biomasa jednorocznych roślin energetycznych źródłem
Bardziej szczegółowowww.promobio.eu Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn
Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn Promocja regionalnych inicjatyw bioenergetycznych PromoBio Możliwości wykorzystania biomasy w świetle
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego
Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego dr Tadeusz Zakrzewski Prezes Krajowej Izby Biopaliw 12 marzec 2010 r Kielce. Wykorzystanie biomasy rolniczej do celów energetycznych. Biogazownie rolnicze
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ ENERGETYCZNY ROLNICTWA GMINY BEJSCE
POTENCJAŁ ENERGETYCZNY ROLNICTWA GMINY BEJSCE Andrzej Pacocha Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich i Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach ZASOBY GRUNTOWE CZYLI CZYM
Bardziej szczegółowoBiomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
Bardziej szczegółowogospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 1. Polityka energetyczna Polski w dziedzinie odnawialnych źródeł energii... 15 2. Sytuacja energetyczna świata i Polski u progu XXI wieku... 27 2.1. Wstęp...27 2.2. Energia konwencjonalna
Bardziej szczegółowoZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim
ZałoŜenia strategii wykorzystania odnawialnych źródeł energii w województwie opolskim Marian Magdziarz WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE Powierzchnia 9.412 km² Ludność - 1.055,7 tys Stolica Opole ok. 130 tys. mieszkańców
Bardziej szczegółowoOcena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne
Ocena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Przeciwdziałanie zmianom
Bardziej szczegółowoZużycie Biomasy w Energetyce. Stan obecny i perspektywy
Zużycie Biomasy w Energetyce Stan obecny i perspektywy Plan prezentacji Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w Polsce. Produkcja odnawialnej energii elektrycznej w energetyce zawodowej i przemysłowej.
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia dotyczące obrotu biomasą i biopaliwami. Zajęcia III- System lokalnego zaopatrzenia elektrowni lub ciepłowni w biopaliwa stałe
Wybrane zagadnienia dotyczące obrotu biomasą i biopaliwami Zajęcia III- System lokalnego zaopatrzenia elektrowni lub ciepłowni w biopaliwa stałe grupa 1, 2, 3 Założenia: Zapotrzebowanie Elektrowni Skawina
Bardziej szczegółowoProdukcja biomasy a GMO
Produkcja biomasy a GMO Adam Koryzna Stowarzyszenie Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Opole, 22.10.2009 Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Organizacja zrzeszająca producentów rolnych ZałoŜona
Bardziej szczegółowoDobór jednorocznych roślin uprawianych dla produkcji energii odnawialnej.
M o t t o: Jedyną pewną metodą istnienia porażek jest nie mieć żadnych nowych pomysłów A. Einstein Konferencja Naukowa IUNG-PIB Optymalne wykorzystanie ziemi do produkcji bioenergii bez narażania samowystarczalności
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biomasy stałej w Europie
Wykorzystanie biomasy stałej w Europie Rafał Pudełko POLSKIE Wykorzystanie biomasy stałej w Europie PLAN PREZENTACJI: Aktualne dane statystyczne Pierwsze pomysły dot. energetycznego wykorzystania biomasy
Bardziej szczegółowoBiomasa alternatywą dla węgla kamiennego
Nie truj powietrza miej wpływ na to czym oddychasz Biomasa alternatywą dla węgla kamiennego Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu dr Bożena Niemczuk Lublin, 27 października
Bardziej szczegółowoODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
REGIONALNA STRATEGIA ENERGETYKI WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO W ZAKRESIE WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII 2008-07-06 1 Dokumenty opracowane przez Samorząd Województwa Pomorskiego: Regionalna strategia
Bardziej szczegółowoBiogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność
Janusz Wojtczak Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Biogazownie w Niemczech Rok 1999 2001 2003 2006 2007 2008 Liczba 850 1.360 1.760 3.500 3.711 4.100 instalacji Moc (MW) 49 111 190 949 1.270
Bardziej szczegółowoRolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce
Konferencja Biopaliwa - rozwój czy stagnacja? Rolniczy potencjał surowcowy produkcji biopaliw zaawansowanych w Polsce Jarosław Wiśniewski Naczelnik Wydziału Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna
Odnawialne źródła energii (OZE) a obecna i przyszła Wspólna Polityka Rolna jakie konsekwencje dla rolnictwa? Opole 22. 10. 2009 Wanda Chmielewska - Gill Iwona Pomianek Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY. 07.11.2013 r.
ZAGADNIENIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ASPEKCIE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ENERGIA BIOMASY 07.11.2013 r. Zamiast wprowadzenia podsumowanie OŹE Dlaczego? Przyczyny: filozoficzno etyczne naukowe
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii
Odnawialne źródła energii Energie odnawialne to takie, których źródła są niewyczerpane i których eksploatacja powoduje możliwie najmniej szkód w środowisku. Dlaczego energie odnawialne? Alternatywa dla
Bardziej szczegółowoMikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1
Mikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1 1 Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Żywienia i Gospodarki Paszowej
Bardziej szczegółowoEnergetyka. w Województwie Zachodniopomorskim
Energetyka w Województwie Zachodniopomorskim BIURO POLITYKI INWESTYCYJNEJ I ENERGETYCZNEJ WIiT Agnieszka Myszkowska Marzena Budnik-Ródź Karolina Kurpiel Danuta Jędrzejewska Joanna Piwowska REGULACJE PRAWNE
Bardziej szczegółowoPotencjalna rola plantacji roślin energetycznych w Polsce.
Potencjalna rola plantacji roślin energetycznych w Polsce. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Warszawa, 08 czerwca 2016 r. Biomasa jest typowo lokalnym paliwem ü Powinna być wykorzystywana
Bardziej szczegółowoPRODUKTYWNOŚĆ WIELOLETNICH PLANTACJI ENERGETYCZNYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Włodzimierz Majtkowski, Gabriela Majtkowska Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Ogród Botaniczny w Bydgoszczy PRODUKTYWNOŚĆ
Bardziej szczegółowoEVERCON sp. z o.o. ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK
ul. 3 Maja 22, 35-030 Rzeszów tel. 17/8594575, www.evercon.pl evercon@evercon.pl BIOGAZOWNIE 2011 ROK Uwarunkowania prawne. Rozwój odnawialnych źródeł energii stanowi strategiczny cel polskiej energetyki.
Bardziej szczegółowoRolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół aspekt ekonomiczny i społeczny, wykorzystanie środków produkcji, ujęcie przyrodnicze Wnioski. Fot. 1. Rośliny arniki
Bardziej szczegółowoUprawa roślin na potrzeby energetyki
INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Uprawa roślin na potrzeby energetyki Szczecin 3 grudnia 2009 Promocja rozwiązań sprzyjających produkcji energii niskoemisyjnej Polska
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ ENERGETYCZNY UPRAW WIERZBY NA GRUNTACH MARGINALNYCH W POLSCE
Dorota A. JANISZEWSKA ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH POTENCJAŁ ENERGETYCZNY UPRAW WIERZBY NA GRUNTACH MARGINALNYCH W POLSCE Zarys treści: Celem artykułu jest analiza potencjału energetycznego
Bardziej szczegółowoSprawa okazuje się jednak nieco bardziej skomplikowana, jeśli spojrzymy na biomasę i warunki jej przetwarzania z punktu widzenia polskiego prawa.
Czy biomasa jest odpadem? Łukasz Turowski Co to jest biomasa? W obliczu nałożonych na Polskę prawem Unii Europejskiej zobowiązań polegających na zwiększaniu udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu
Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 31 marca 2015 r. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE
Bardziej szczegółowoMODEL ENERGETYCZNY GMINY. Ryszard Mocha
MODEL ENERGETYCZNY GMINY Ryszard Mocha PAKIET 3X20 Załącznik I do projektu dyrektywy ramowej dotyczącej promocji wykorzystania odnawialnych źródeł energii : w 2020 roku udział energii odnawialnej w finalnym
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020
F u n d a c ja n a r z e c z E n e r g e ty k i Z r ó w n o w a żo n e j PERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020 Cele Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promocji wykorzystania energii z OZE Osiągnięcie
Bardziej szczegółowoKrajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoPOSSIBILITIES OF USING BIOMASS IN POLAND
POSSIBILITIES OF USING BIOMASS IN POLAND Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Miskolc, 28 kwietnia 2011 r. Powierzchnia użytków rolnych w UE w przeliczeniu na jednego mieszkańca Źródło:
Bardziej szczegółowoDostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania aktualizacja
Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania 2014-2020 aktualizacja 1 Główne cele i zadania funduszy UE w sektorze energetyki
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ, KOSZTY OGRZEWANIA DOMU JEDNORODZINNEGO PALIWAMI ODNAWIALNYMI I KOPALNYMI
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ, KOSZTY OGRZEWANIA DOMU JEDNORODZINNEGO PALIWAMI ODNAWIALNYMI I KOPALNYMI Prof. dr hab. inż. Mariusz J. Stolarski, prof. zw. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Bardziej szczegółowoIstniejący potencjał produkcji biomasy z upraw energetycznych czy jest szansa na rozwój plantacji energetycznych? Prof. dr hab. inż.
Istniejący potencjał produkcji biomasy z upraw energetycznych czy jest szansa na rozwój plantacji energetycznych? Prof. dr hab. inż. Antoni Faber Forum Biomasy produkcja, kontraktowanie, logistyka Ostrołęka
Bardziej szczegółowoMikro przedsiębiorstwo AGRO Energetyczne
Mikro przedsiębiorstwo AGRO Energetyczne Założenia organizacyjne Romuald Bogusz Członek Zarządu Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój www.pige.org.pl, Otoczenie prawno-rynkowe nowej działalności Dyrektywa
Bardziej szczegółowoRola biogazowni w klastrze energetycznym. Sylwia Koch-Kopyszko
Rola biogazowni w klastrze energetycznym Sylwia Koch-Kopyszko POTENCJAŁ BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W Potencjał lokalnych bioodpadów: POLSCE W Polsce pracuje 92 biogazownie rolnicze o łącznej mocy 100,28MW,
Bardziej szczegółowoKorzystanie ze środowiska wynikające z eksploatacji inwestycji przedsięwzięć mogących znacząco oddziałowywać na środowisko
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO WYDZIAŁ OCHRONY ŚRODOWISKA Katowice, dnia 8 grudnia 2014 r. Korzystanie ze środowiska wynikające z eksploatacji inwestycji przedsięwzięć mogących znacząco oddziałowywać
Bardziej szczegółowoEfektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej
Biomasa jako podstawowe źródło energii odnawialnej dr inż. Magdalena Król Spotkanie Regionalne- Warsztaty w projekcie Energyregion, Wrocław 18.02.2013 1-3 Biomasa- źródła i charakterystyka 4 Biomasa jako
Bardziej szczegółowoNowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%
Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20% Zbigniew Kamieński Ministerstwo Gospodarki Poznań, 21 listopada 2007 Cele na rok 2020 3 x 20% Oszczędność energii Wzrost wykorzystania
Bardziej szczegółowo- ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
Poziom i struktura wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce i Unii Europejskiej z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych ogrzewania domu jednorodzinnego Prof. dr hab. inż. Mariusz
Bardziej szczegółowoOd uwęglania wysegregowanych odpadów komunalnych w wytwórniach BIOwęgla do wytwarzania zielonej energii elektrycznej
INNOWACYJNE TECHNOLOGIE dla ENERGETYKI Od uwęglania wysegregowanych odpadów komunalnych w wytwórniach BIOwęgla do wytwarzania zielonej energii elektrycznej Autor: Jan Gładki (FLUID corporation sp. z o.o.
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2009/2010 Instytut: Techniczny Kierunek studiów: Zarządzanie i inżynieria produkcji Kod kierunku: 06.9 Specjalność:
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoWydział Mechaniczno-Energetyczny
Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. J. Sokołowskiego Wydział Mechaniczno-Energetyczny Lokalna energetyka geotermalna jako podstawowy składnik OZE w procesie dochodzenia do samowystarczalności energetycznej
Bardziej szczegółowostartu do budowania i
Ślad węglowy jako punkt startu do budowania i wdrażania polityki klimatycznej metropolii przykład Warszawy Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju Cel opracowania śladu węglowego w dla m. st. Warszawy
Bardziej szczegółowoKonferencja pn. 11 września 2012 roku
Konferencja pn. 11 września 2012 roku Zadanie realizowane w ramach projektu: Człowiek energia środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej współfinansowane ze środków Narodowego
Bardziej szczegółowoWYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY. INSTYTUT BADAWCZO-WDROŻENIOWY MASZYN Sp. z o.o.
WYSOKOTEMPERATUROWE ZGAZOWANIE BIOMASY ZASOBY BIOMASY Rys.2. Zalesienie w państwach Unii Europejskiej Potencjał techniczny biopaliw stałych w Polsce oszacowano na ok. 407,5 PJ w skali roku. Składają się
Bardziej szczegółowoBiogazownie na Dolnym Śląsku
Biogazownie na Dolnym Śląsku Możliwości rozwoju 23 października 2007 I Dolnośląskie Forum Energii Odnawialnej Chrobak Piotr Dziwisz Jacek Sygit Maciej European Clustering and Cooperation Net Zakres tematyczny
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM
Ekonomia i Środowisko 1 (48) 2014 Bożena Nazaruk IDENTYFIKACJA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM Bożena Nazaruk, mgr inż. Politechnika Białostocka adres korespondencyjny: Wydział Budownictwa
Bardziej szczegółowoOpracowanie indeksu gatunkowego i optymalizacja technologii produkcji wybranych roślin energetycznych. Akronim projektu IGRE
Opracowanie indeksu gatunkowego i optymalizacja technologii produkcji wybranych roślin energetycznych. Akronim projektu IGRE Agro-Centrum Innowacyjnych Technologii Unia Europejska zamierza do 2030 roku
Bardziej szczegółowoAnaliza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych
Analiza potencjału gmin do produkcji surowców na cele OZE Projektowanie lokalizacji biogazowni rolniczych Mateusz Malinowski Anna Krakowiak-Bal Kraków, kwiecień 2014 r. Rządowe plany rozwoju biogazowni
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii
Wykorzystanie energii z odnawialnych źródeł na Dolnym Śląsku, odzysk energii z odpadów w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii Paweł Karpiński Pełnomocnik Marszałka ds. Odnawialnych Źródeł Energii
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU PN. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA GORZOWA WLKP.
PODSUMOWANIE STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU PN. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA GORZOWA WLKP. SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 3 2. RAMOWY PRZEBIEG STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie a energetyka rozproszona.
Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona. - omówienie wpływu nowych technologii energetycznych na środowisko i na bezpieczeństwo energetyczne gminy. Mgr inż. Artur Pawelec Seminarium w Suchej Beskidzkiej
Bardziej szczegółowoBiogazownie w energetyce
Biogazownie w energetyce Temat opracował Damian Kozieł Energetyka spec. EGIR rok 3 Czym jest biogaz? Czym jest biogaz? Biogaz jest to produkt fermentacji metanowej materii organicznej przez bakterie beztlenowe
Bardziej szczegółowoNowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego
Nowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego Autor: dr Bartłomiej Nowak 1 Przyjęty na szczycie w Brukseli w 2008 roku pakiet klimatyczno-energetyczny zakłada odejścia od
Bardziej szczegółowoOcena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne z uwzględnieniem skutków środowiskowych i bezpieczeostwa żywnościowego Antoni Faber
Ocena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne z uwzględnieniem skutków środowiskowych i bezpieczeostwa żywnościowego Antoni Faber Warsztaty Ocena potencjału biomasy odpadowej i ubocznej
Bardziej szczegółowoZasady koncesjonowania odnawialnych źródełenergii i kogeneracji rola i zadania Prezesa URE
Zasady koncesjonowania odnawialnych źródełenergii i kogeneracji rola i zadania Prezesa URE dr Zdzisław Muras Departament Przedsiębiorstw Energetycznych Warszawa 2009 Zawartość prezentacji 1. Podstawy prawne
Bardziej szczegółowoPodstawy polityki energetycznej UE Komisja Europejska 10 stycznia 2008 przyjęła pakiet działań w obszarze energii i zmian klimatu dla UE do 2020 r. Gł
PRODUKCJA ROLNICZA CELE ENERGETYCZNE Jan Kuś Warszawa- 2011 Podstawy polityki energetycznej UE Komisja Europejska 10 stycznia 2008 przyjęła pakiet działań w obszarze energii i zmian klimatu dla UE do 2020
Bardziej szczegółowoBiomasa jako paliwo. dr Jerzy Dowgiałło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii. Kraków 30 maja 2006
Biomasa jako paliwo dr Jerzy Dowgiałło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii Kraków 30 maja 2006 Mazurski jesienny krajobraz 1 Zrębki drzewne Na niemal
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka
Bardziej szczegółowoAktualne regulacje związane ze spalaniem biomasy Bełchatów, 20 października 2016 r.
Aktualne regulacje związane ze spalaniem biomasy Bełchatów, 20 października 2016 r. Wybrane elementy z ustawy o odnawialnych źródłach energii w zakresie hydroenergetyki Zmiana systemu wsparcia dla OZE
Bardziej szczegółowoJak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy
Jak powstają decyzje klimatyczne Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy 1 SCENARIUSZE GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA 2 Scenariusz 1 Powstanie i wdrożenie wspólnej globalnej polityki klimatycznej (respektowanie
Bardziej szczegółowoPiotr Banaszuk, Inno-Eko-Tech Politechnika Białostocka. Podlaskie, energia, OZE 13 stycznia 2016
Piotr Banaszuk, Inno-Eko-Tech Politechnika Białostocka Podlaskie, energia, OZE 13 stycznia 2016 Bardziej zrozumiały powód Podlaskie importuje energię Węgiel, gaz, OO 970 mln Energia elektryczna 900 mln
Bardziej szczegółowo