Protokół Nr 10/2014 z posiedzenia Komitetu Polityki Naukowej z dnia 12 grudnia 2014 r.

Transkrypt

1 Protokół Nr 10/2014 z posiedzenia Komitetu Polityki Naukowej z dnia 12 grudnia 2014 r. I. Uczestnicy W posiedzeniu uczestniczyło 17 osób: Profesor Lena Kolarska-Bobińska - Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Profesor Daria Nałęcz Podsekretarz Stanu, Profesor Włodzisław Duch Podsekretarz Stanu, 13 członków Komitetu Polityki Naukowej, 1 pracownik MNiSW, Lista obecności stanowi załącznik do protokołu. II. Porządek obrad. 1. Otwarcie posiedzenia. III. Przebieg posiedzenia. 2. przyjęcie protokołu z posiedzenia KPN w dniu 14 listopada 2014 r. 3. Przedstawienie działań podjętych w okresie od poprzedniego posiedzenia KPN 4. Przedstawienie stanu prac nad: innowacjami społecznymi (definicje, eksperci) na potrzeby NCBR prof. Jolanta Jabłońska-Bonca, prof. Maciej Duszczyk, opinią dot. definicji jednostki naukowej prof. Jarosław Górniak 5. Sprawozdanie z konferencji: MNiSW i IBE mgr Krzysztof Gulda PATI/PARI prof. Beata Czarnacka-Chrobot. 6. Spotkanie z Kierownictwem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: Panią Minister Prof. Leną Kolarską-Bobińską, Panią Podsekretarz Stanu Prof. Darią Lipińską-Nałęcz oraz Panem Prof. Włodzisławem Duchem, Podsekretarzem Stanu prezentacja dokonań KPN oraz dyskusja nad zasygnalizowanymi problemami i planami działań. 7. Sprawozdanie z konferencji MNiSW i DARIAH PL prof. Piotr Gutowski. 8. Sprawy różne i wniesione, ustalenie dalszych prac, wolne wnioski. Proponowane daty spotkań KPN w r. 2015: 16.01, 20.02, 20.03, 17.04, 22.05, Zamknięcie posiedzenia. IV. Uwagi końcowe. 1

2 II. Porządek obrad. 1. Otwarcie posiedzenia. Profesor Beata Czarnacka-Chrobot otworzyła posiedzenie i przywitała wszystkich obecnych. Komitet jednogłośnie zaaprobował przedstawiony przez Przewodniczącą porządek obrad. III. Przebieg posiedzenia. 2. Przyjęcie protokołu z posiedzenia KPN w dniu 14 listopada 2014 r. Protokół Nr 9/2014 z posiedzenia Komitetu Polityki Naukowej w dniu 14 listopada 2014 r. został jednogłośnie przyjęty. 3. Przedstawienie działań podjętych w okresie od poprzedniego posiedzenia KPN. Profesor Beata Czarnacka-Chrobot zakomunikowała, iż przekazano Pani Minister projekt stanowiska KPN dotyczącego Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki oraz przekazano Kierownictwu Ministerstwa i umieszczono na stronach internetowych MNiSW Stanowisko KPN w sprawie zmian niezbędnych dla pełnego wykorzystania środków polityki strukturalnej na lata na działalność badawczo-rozwojową i innowacyjną. Na ręce Profesora Jerzego Duszyńskiego wpłynęło podziękowanie za współpracę od Ministra Jacka Gulińskiego, który z dniem 17 listopada ukończył urzędowanie na stanowisku Podsekretarza Stanu w MNiSW. Profesor Beata Czarnacka-Chrobot poinformowała, iż reprezentowała Komitet Polityki Naukowej podczas uroczystości wręczania nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe lub naukowo-techniczne, opiekę naukową i dydaktyczną, całokształt dorobku naukowego oraz osiągnięcia organizacyjne, która odbyła się 26 listopada 2014 r. na Zamku Królewskim. 4 grudnia 2014 r. Profesor reprezentowała Komitet podczas wręczania nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Nagrody te przyznawane są za osiągnięcia, które jak podkreślają przedstawiciele Fundacji przesuwając granice poznania, otwierają nowe perspektywy badawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają mu znaczące miejsce w nauce światowej". 4. Przedstawienie stanu prac nad: innowacjami społecznymi (definicje, eksperci) na potrzeby NCBR prof. Jolanta Jabłońska-Bonca, prof. Maciej Duszczyk, opinią dot. definicji jednostki naukowej prof. Jarosław Górniak. Profesor Jolanta Jabłońska-Bonca i Profesor Maciej Duszczyk przedstawili analizę literatury poświęconej innowacjom społecznym, która pokazuje, że jest to termin, który doczekał się wielu definicji, choć żadnej nie uznano jako obowiązującej. W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że innowacją społeczną jest każda zmiana prowadząca do poprawy funkcjonowania społeczeństwa przebywającego na danym terytorium poprzez lepsze zaspakajanie jego potrzeb. W dwóch edycjach programu Innowacje społeczne, realizowanego przez NCBR, innowacje społeczne definiowane były jako rozwiązania, które równocześnie odpowiadają na zapotrzebowanie społeczne, jak i powodują trwałą zmianę w danych grupach społecznych. Te 2

3 rozwiązania mogą wiązać się z innowacyjnymi produktami, usługami bądź procesami, które umożliwiają odmienne rozwiązywanie problemów społecznych. Podczas dyskusji podniesiono zastrzeżenia do definicji innowacji społecznych zaproponowanych przez NCBR oraz konstrukcji wniosku o finansowanie. Podkreślono, iż innowacje społeczne muszą być elementem kształtowania polityki społecznej państwa oraz wynikać z priorytetów danego kraju. Ustalono, że szczegóły propozycji dla NCBR zostaną doprecyzowane po przedyskutowaniu różnych podejść do innowacji społecznych. W dalszej części spotkania kontynuowano dyskusję nad projektami zmian regulacji w zakresie oceny jednostek naukowych. 5. Sprawozdanie z konferencji: PATI/PARI prof. Beata Czarnacka-Chrobot, MNiSW i IBE mgr Krzysztof Gulda. 17 listopada 2014 r. - Profesor Beata Czarnacka-Chrobot brała udział w pierwszym posiedzeniu Polsko-Amerykańskiej Rady Innowacji, które miało miejsce w Los Angeles w dniu 17 listopada 2014 r. Podpisany został dokument, który stanowi formalną podstawę pracy Rady. Funkcjonowanie Rady oparte zostało na pracy podkomitetów tematycznych: 1) do spraw pozyskiwania funduszy, kierowany ze strony polskiej przez Pana Leszka Grabarczyka, zastępcę dyrektora NCBR, a ze strony amerykańskiej przez Pana Piotra Moncarza, szefa U.S. Polisch Trade Council, 2) do spraw dostępu do środków finansowych i komercjalizacji technologii, kierowany wspólnie przez Pana Leszka Grabarczyka oraz Pana Ricka Ladę, zastępcę przewodniczącego American Chamber of Commerce, 3) do spraw promocji współpracy w kluczowych sektorach (obrona, zdrowie, energia, nauka i technologia) kierowany wspólnie przez Pana Krzysztofa Guldę, członka Komitetu Polityki Naukowej oraz Erica Stewarda, prezydenta U.S. Polisch Business Council, 4) do spraw regionalnych klastrów innowacyjnych przedsiębiorstw, kierowany wspólnie przez Pana Krzysztofa Krystowskiego, szefa Klastrów Polskich oraz Pana Dana Davidsona, Szefa American Councils for International Education. Ustalono wstępnie kolejne spotkania Rady: w maju 2015 r. spotkanie wirtualne w formie telekonferencji, w październiku zaś spotkanie w Polsce. 19 listopada 2014 r. - Pan Krzysztof Gulda reprezentował Komitet na seminarium zorganizowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Instytut Badań Edukacyjnych. Spotkanie poświęcone było wykorzystaniu dla rozwoju szkolnictwa wyższego wniosków z najnowszego raportu IBE Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Osią prezentacji i dyskusji były badania związane z raportem o wyborach edukacyjnych osób w różnym wieku, z różnych środowisk i różnych miejsc w Polsce. 6. Spotkanie z Kierownictwem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: Panią Minister Prof. Leną Kolarską-Bobińską, Panią Podsekretarz Stanu Prof. Darią Lipińską-Nałęcz oraz Panem Prof. Włodzisławem Duchem, Podsekretarzem Stanu prezentacja dokonań KPN oraz dyskusja nad zasygnalizowanymi problemami i planami działań. Z uwagi na ograniczony czas ministrów uczestniczących w posiedzeniu zrezygnowano z prezentacji dokonań KPN. Zebrano je w postaci odpowiedniego dokumentu, który wręczono Kierownictwu Ministerstwa. 3

4 Pani Minister Lena Kolarska-Bobińska podziękowała za niezwykle owocną współpracę i podkreśliła rolę Komitetu w procesie doradczym i decyzyjnym Ministra. Zwróciła się z prośbą o ścisłą współpracę Komitetu: z Komitetem Ewaluacji Jednostek Naukowych w zakresie wykorzystania wskaźników doskonałości naukowej do wypracowania systemu ewaluacji oceny uczonych i jednostek naukowych, Radą Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, Zespołem interdyscyplinarnym do spraw działalności upowszechniającej naukę w zakresie wydawnictw naukowych w sprawie oceny wydawnictw. Pani Minister przedstawiła plan działań resortu na najbliższe lata, którego najważniejszymi działaniami będą: 1. Strategia dla szkolnictwa wyższego: wypracowanie pakietu działań na rzecz jakości i efektywności systemu szkolnictwa wyższego (wskaźniki oceny jakości, normy), wykorzystanie środków w ramach projektu POWER (najlepsze jakościowo uczelnie, Liderzy Edukacji), umiędzynarodowienie studiów i badań naukowych, monitorowanie losów absolwentów, zmiany w finansowaniu szkolnictwa wyższego. 2. Lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych i środków z Horyzontu 2020 i ich monitoring. 3. Program rozwoju nauki. 4. Wypracowanie nowych metod jakościowych oceny prac naukowych. 5. Mobilność. Pani Minister podziękowała za spotkanie i zaprosiła członków KPN do aktywnej współpracy, zwłaszcza w zakresie programu rozwoju nauki, która będzie wymagała częstszych spotkań i dyskusji. Profesor Janusz Bujnicki przedstawił bariery w polskiej nauce i jej potencjał oraz zadania Komitetu Polityki Naukowej na 2015 r. Bariery: 1) przeregulowanie, nadmierna biurokracja i sprawozdawczość, 2) sztywność systemu, brak interdyscyplinarności, różnicowania ścieżek kariery, sztuczne uzależnienie ilości kadry badawczej od dydaktyki, 3) ilość przed jakością, dominacja oceny numerycznej nad merytoryczną, 4) niskie umiędzynarodowienie i niskie otwarcie na przemysł, nieprzystosowanie administracji do projektów międzynarodowych, 5) finanse: ogólnie niskie nakłady, zwłaszcza przedsiębiorstw, brak koncentracji środków publicznych na strategicznych obszarach, 6) brak długoterminowej strategii (w tym długoterminowego planowania), 7) brain drain, odpływ kadry i studentów, nieadekwatne wynagrodzenia, 8) bariera narodowej zawiści lepiej zaszkodzić innemu niż pomóc. Możliwości i potencjał: 1) finanse: - dobre wzorce (FNP lub ERC NCN), - sfinansowana dotąd infrastruktura, - fundusze unijne , - fundusze na rozwój współpracy nauki z przemysłem; 4

5 2) "wyspy" doskonałości na mapie naukowej Polski: - poszczególne jednostki ze świetną kadrą (często też infrastrukturą), - geograficznie rozproszone dobre zespoły w niektórych dyscyplinach; 3) kapitał ludzki: - młodzi Polacy w Polsce, - polscy naukowcy odnoszący sukcesy za granicą, - potencjał do rozwoju mobilności. Zadania KPN na 2015 r. 1) Opracowanie srednio- i dlugoterminowej strategii dla nauki w Polsce: (master plan dla strategii, którą później urzędnicy i środowisko wypełnią szczegółami) - wprowadzenie systemu monitorowania zmian, wprowadzania korekt; 2) Opracowanie systemu przemyślanej koncentracji i specjalizacji jednostek naukowych, opartego o cele strategiczne: - wzmocnienie nauki w najlepiej rozwijających się obszarach, - wzmocnienie najlepszych jednostek, - u trzymanie potencjału średniaków, - rejestr i optymalne wykorzystanie infrastruktury; 3) Zmiana sposobu ewaluacji: - przesuniecie akcentu w ocenie uczonych i instytucji naukowych z oceny ilościowej na jakościową i z bibliometrycznej na ekspercką; 4) Opracowanie systemu zachęt dla przedsiębiorstw: - ulgi podatkowe na R&D, patent box; 5) Opracowanie zachęt dla umiędzynarodowienia i współpracy. Minister Daria Nałęcz i Minister Włodzisław Duch uzupełnili informacje dotyczące planów resortu na najbliższe lata. Pani Minister Nałęcz podkreśliła kompetencje członków Komitetu i wyraziła nadzieję na pomoc i współdziałanie w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań. 7. Sprawozdanie z konferencji DARIAH - PL r. Profesor Piotr Gutowski uczestniczył w I Międzynarodowej Konferencji Humanistyki Cyfrowej nt. Nowoczesne technologie w badaniach humanistycznych organizowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Konsorcjum DARIAH- PL. W konferencji uczestniczyli głównie przedstawiciele instytucji konsorcjum DARIAH-PL i przedstawiciele instytucji, które zaaplikowały o przystąpienie do konsorcjum. Wygłoszono 17 referatów, które miały charakter ogólnych rozważań nad humanistyką cyfrową i nad projektem DARIAH EU lub sposobem organizowania konsorcjum w poszczególnych krajach oraz przykładów już zrealizowanych lub realizowanych szczegółowych przedsięwzięć z zakresu humanistyki cyfrowej w różnych dyscyplinach. 8. Sprawy różne i wniesione, ustalenie dalszych prac, wolne wnioski. Profesor Beata Czarnacka-Chrobot poinformowała, że wpłynęło pismo od Ministra Włodzisława Ducha w sprawie przedstawienia przez Komitet propozycji kandydata bądź kandydatów do Komitetu Naukowego COST. Zgłoszono dwóch kandydatów: Pana Krzysztofa Guldę i Pana Józefa Dulaka. Komitet jednogłośnie wybrał Pana Krzysztofa Guldę jako kandydata KPN do Komitetu Naukowego COST. Pan Krzysztof Gulda został oddelegowany na seminarium eksperckie nt. Instrumenty fiskalne wspierania działalności badawczo-rozwojowej w Polsce, które odbędzie się 16 grudnia 2014 r. w Pałacu Prezydenckim. 5

6 Ustalono kolejne terminy posiedzeń KPN w r. 2015: 16.01, 20.02, 20.03, 17.04, 22.05, Zamknięcie posiedzenia Profesor Beata Czarnacka-Chrobot, Przewodnicząca Komitetu Polityki Naukowej podziękowała uczestnikom za przygotowane materiały oraz merytoryczną dyskusję i aktywny udział w posiedzeniu i przypomniała, że zgodnie z wcześniej przyjętym planem pracy kolejne posiedzenie Komitetu odbędzie się 16 stycznia 2015 r. IV. Uwagi końcowe Przebieg posiedzenia zarejestrowano na płycie CD, która jest przechowywana w Biurze Ministra w MNiSW. PRZEWODNICZĄCA KOMITETU POLITYKI NAUKOWEJ Dr hab. Beata Czarnacka-Chrobot, prof. SGH Warszawa, 16 stycznia 2015 r. Protokół przygotowała: Anna Santorek-Fronczykowska Biuro Ministra 6