MOJA PRZYGODA W MUZEUM

Transkrypt

1 MOJA PRZYGODA W MUZEUM XXXIII Międzynarodowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja Przygoda w Muzeum Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Pałac w Wilanowie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ministerstwo Edukacji i Nauki Eliminacje regionalne Ekosztuka, tego szukasz! Muzeum Narodowe w Krakowie W ramach konkursu Ekosztuka, tego szukasz! proponujemy wizytę w Muzeum prowadzącą przez wątki natury obecne w wybranych dziełach z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie w Gmachu Głównym, Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Kamienicy Szołayskich, Domu Józefa Mehoffera i Pałacu Biskupa Erazma Ciołka. Mamy nadzieję, że poznanie zbiorów muzealnych zainspiruje dzieci i młodzież do działań twórczych i przyczyni się do powstania oryginalnych prac plastycznych. Przygotowanie materiałów: Dominika Bartik-Osikowicz Opracowanie graficzne: Anna Zabdyrska

2 MUZEUM STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO w Kamienicy Szołayskich Tymczasem wycieczki na Bielany, nad Wisłę, na łąki po kwiaty i stylizowanie tychże i od razu zastosowywanie do lamp, świeczników, kolumn, słupów, pasów, fryzów, ścian. Jest to cały świat lśniący się, dziwny, chcę się wżyć w niego. Jakie tam cuda. List do Lucjana Rydla z dnia 9-10.V.1896, t. II., cz. I, s. 323 Malwy, dziewanny co to za cudne rośliny. Jakie to strzeliste kształtów pędy jakie to żywe, rozmowne kwiaty. Najbujniejsze tych kwiatów krzaki powyrywałem z łąk i skał pod Bielanami i snop cały przyniosłem do siebie, że mi ustawiony na stole sięga warkoczami pułapu i ocienia wszystko wokół. Jak ja lubię wśród tych kwiatów siedzieć. List do Lucjana Rydla z dnia 23.VII.1896, t. II, cz. I, s Siedzę dniami całymi na Bielanach rysuję rośliny, łażę po Panieńskich Skałach, nad Wisłą, po Krzemionkach, widzę i dostrzegam, co to za świat olbrzymi i jak mało się z niego wie. Snują mi się znowu dramata po głowie [ ]. List do Lucjana Rydla z dnia 13.V.1896, t. II, cz. I, s. 327 Nie mogę się doczekać kwiatów i wiosny i wyobrażam sobie już moje szaleństwa jak cały pokój będzie pełny woni i barw zielska, zieloności, chwastów. List do Lucjan Rydla z dnia 19.I.1896, t. II, cz. I, s. 291 Całe prezbiterium w barwach i co za treść będzie fantastyczna. Możesz sobie wyobrażać Żywioły będą wszystkie przedstawione. Całą rzecz trzymać będę w tajemnicy i pokażę publicznie dopiero gotową i ukończoną [ ]. List do Lucjana Rydla z dnia 11. VI.1897, t. II, cz. I, s. 478

3 1895/1896, pastel, papier Nasturcje, motyw roślinny do polichromii Natura była dla Stanisława Wyspiańskiego niewyczerpanym źródłem fascynacji i twórczej inspiracji. Niezliczone motywy kwiatowo-roślinne maki, chabry bławaty, bratki, macierzanki, rumianki, kaczeńce, mlecze, kąkole, słoneczniki, niezapominajki, malwy, jaskry, wyki polne, dzwonki leśne, fiołki, geranium, irysy, nieśmiertelniki, nasturcje, róże, lilie obecne są w twórczości literackiej i plastycznej Wyspiańskiego. Eksponowane w Muzeum projekty witraży i polichromii do kościoła Franciszkanów w Krakowie przedstawiają zaczerpnięte z rodzimej flory i stylizowane przez artystę rośliny. W wykonanych w technice pastelowej kompozycjach z wyobrażeniami wyolbrzymionych kwiatów widoczna jest gięta, nerwowa, deformowana, zygzakowata, czasem niesymetryczna charakterystyczna linia Wyspiańskiego, oddająca naturalny kształt i budowę roślin. Wraz z motywami geometrycznymi i figuralnymi tworzą one monumentalną dekorację gotyckiej świątyni franciszkańskiej.

4 1904, mosiądz Model balustrady klatki schodowej do Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie Wielokrotnie motywy natury, poprzedzone wnikliwymi studiami, widoczne są w projektach wyposażenia wnętrz i sztuki zdobniczej portierach, kilimach, meblach, metaloplastyce. Prezentowany w muzeum model balustrady klatki schodowej Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie skomponowany jest z mosiężnych pęków liści i kwiatostanów kasztanowca. Jego obraz artysta powtarza w polichromii fryzu podsufitowego, obiegającego wokół klatkę schodową w Domu Lekarskim. Wyeksponowana nad modelem balustrady przeprócha pozwala poznać sposób przenoszenia wzoru z kartonu na dekorowaną płaszczyznę kontur wzoru na kartonie dziurkuje się za pomocą igły lub zębatego kółka. Następnie karton umieszcza się na ścianie i nanosi się na niego rozpyloną farbę, która przedostaje się przez dziurki na ścianę. W efekcie zarys wzoru odbija się na ścianie w formie małych kropek, a następnie zostaje wypełniony farbą. W galerii Muzeum prezentowane są przepróchy z motywem paproci, lilii i dzwonków.

5 1900, projekt okładki Kazimierz Wielki Kwiaty jako motywy dekoracyjne pojawiają się często w twórczości typograficznej Wyspiańskiego. Pełnią rolę przerywników lub winiet w czasopismach i książkach opracowywanych przez artystę. Tworzył on nie tylko ich treść, ale i nowoczesną szatę graficzną, na którą składały się też układ tekstu, format książki i krój czcionki. Winiety z motywem oryginalnie stylizowanych roślin: róży, mniszka pospolitego, kasztanowca, ostu, żywokostu lekarskiego zdobią karty tytułowe utworów artysty: Legendy, Kazimierza Wielkiego, Powrotu Odysa, Sędziów, Klątwy i Meleagra, wydanych w Krakowie w latach

6 1903, pastel, papier Portret Władysławy Ordon-Sosnowskiej w roli Krasawicy w dramacie Bolesław Śmiały Wyspiański wielokrotnie uwieczniał aktorów odtwarzających role w jego sztukach. Wizerunki aktorów są nie tylko dokumentacją ich kreacji scenicznych, ale również częścią jednolitego dzieła plastycznego, jakim były spektakle Wyspiańskiego. Artysta jednocześnie autor dramatu Bolesław Śmiały i jego inscenizacji teatralnej do spektaklu zaprojektował scenografię, rekwizyty i kostiumy. Zafascynowany rolą Ordon- Sosnowskiej jako Krasawicy w Bolesławie Śmiałym uwiecznił ją w charakteryzacji i zaprojektowanym przez siebie stroju, na który składają się stylizowane wodorosty, bluszcz i lilie wodne. Ordonówna [ ] nie jest w pełnym znaczeniu portretem aktorskim w roli. Demonstruje ona swą autentyczną urodę i zachowanie pozującej modelki, najwyraźniej zapominając o całym dramacie, w jaki na scenie wikłał ją Wyspiański. (Zdzisław Kępiński, Stanisław Wyspiański, KAW, Warszawa 1984).