Polsce na przykładzie instalacji pomiarowych do cieczy innych niż woda

Transkrypt

1 Prawna kontrola metrologiczna a w Polsce na przykładzie instalacji pomiarowych do cieczy innych niż woda Aleksandra Lewicka 1

2 Stare podejście do prawnej kontroli metrologicznej krajowe znak ZT (jeśli był nadany) ustawa Prawo o miarach i akty wykonawcze ustawa Prawo o miarach i akty wykonawcze 2

3 Stare podejście do prawnej kontroli metrologicznej europejskie ustawa Prawo o miarach i akty wykonawcze 3

4 Nowe europejskie podejście do prawnej kontroli metrologicznej M Dyrektywa 2004/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie przyrządów pomiarowych (Measuring Instruments Directive - MID) ustawa Prawo o miarach i akty wykonawcze Zmieniona dyrektywą 2009/137/EC z dnia 10 listopada 2009 r. 4

5 Kto dokonuje prawnej kontroli stare podejście do prawnej kontroli metrologicznej Forma prawnej kontroli Zatwierdzenie typu Legalizacja pierwotna Legalizacja ponowna Przeprowadzający Prezes GUM (stosowny organ w przypadku ZT EWG) Dyrektor/Naczelnik Okręgowego/Obwodowego Urzędu Miar (stosowny organ w przypadku legalizacji pierwotnej EWG) Dyrektor/Naczelnik Okręgowego/Obwodow ego Urzędu Miar Nie wykonuje się od wdrożenia dyrektywy MID Wykonywana jeszcze tylko w okresie przejściowym 5

6 nowe podejście do prawnej kontroli metrologicznej Forma prawnej kontroli Przeprowadzający Ocena zgodności Producent przy udziale jednostki notyfikowanej w dowolnym kraju UE Legalizacja ponowna Dyrektor/Naczelnik Okręgowego/Obwodowego Urzędu Miar GUM Jednostka Notyfikowana

7 Główny Urząd Miar Jednostka Notyfikowana 1440 Moduł B (badanie typu JN bada projekt techniczny, stwierdzenie, że projekt spełnia wymagania dyrektywy MID i wydaje certyfikat badania typu WE) umowa cywilno-prawna wytyczne z przewodników WELMEC Moduł G (deklaracja zgodności na podstawie weryfikacji jednostkowej JN przeprowadza badania i wydaje certyfikat zgodności) umowa cywilno-prawna wytyczne przewodników WELMEC dalsza część procedury w innej jednostce notyfikowanej do odpowiedniego modułu (F lub D) 7

8 Wprowadzanie przyrządów pomiarowych do obrotu lub użytkowania stare podejście do prawnej kontroli: - krajowe - europejskie okres przejściowy (obowiązuje stare i nowe podejście) ustawa Prawo o miarach + akty wykonawcze nowe podejście do prawnej kontroli czas ustawa o systemie oceny zgodności + akty wykonawcze 8

9 Regulacje wydane na podstawie ustawy Prawo o miarach dotyczące prawnej kontroli metrologicznej instalacji pomiarowych (legalizacja pierwotna i ponowna stare podejście oraz legalizacja ponowna nowe podejście) 1) rozporządzenie zawierające wykaz rodzajów instalacji pomiarowych podlegających legalizacji 2) rozporządzenie o trybach zgłaszania przyrządów do legalizacji, sposób jej przeprowadzania i dowody legalizacji 3) rozporządzenie o opłatach 4) rozporządzenie dotyczące wymagań i sprawdzeń dla instalacji 9

10 Stare podejście rodzaje instalacji podlegające legalizacji pierwotnej i ponownej instalacje pomiarowe do gazu ciekłego propan butan o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 1000 dm 3 /min instalacje pomiarowe do cieczy kriogenicznych o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 600 dm 3 /min instalacje pomiarowe do pozostałych cieczy innych niż woda o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 6000 dm 3 /min odmierzacze paliw ciekłych innych niż gazy ciekłe odmierzacze gazu ciekłego propan butan Które mogą być stosowane w dziedzinach wymienionych w ustawie Prawo o miarach (np. podatki, kontrola celna, obrót) 10

11 Nowe podejście rodzaje instalacji pomiarowych podlegające legalizacji ponownej Instalacje pomiarowe w rurociągach o strumieniu objętości nie większym niż 6000 dm 3 /min do pozostałych cieczy innych niż woda: odmierzacze paliw ciekłych, odmierzacze biopaliw ciekłych, odmierzacze gazu ciekłego propan butan (w tym gazu skroplonego LPG) instalacje pomiarowe montowane na cysternach samochodowych do cieczy o lepkości nie większej niż 20 mpa s (z wyłączeniem gazu ciekłego propan butan, LPG) instalacje pomiarowe montowane na cysternach samochodowych go gazu ciekłego propan butan (w tym gazu skroplonego LPG) instalacje pomiarowe do napełniania albo opróżniania statków, cystern kolejowych albo samochodowych cieczami (z wyłączeniem gazu ciekłego propan butan, LPG), o strumieniu objętości nie większym niż 6000 dm 3 /min instalacje pomiarowe do mleka o strumieniu objętości nie większym niż 2000 dm 3 /min instalacje pomiarowe do tankowania samolotów instalacje pomiarowe do napełniania cystern kolejowych albo samochodowych do gazu ciekłego propan butan (w tym do gazu skroplonego LPG), o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 1000 dm 3 /min instalacje pomiarowe do cieczy o temperaturze wyższej niż 50 0 C instalacje pomiarowe do cieczy kriogenicznych o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 600 dm 3 /min Które są stosowane w dziedzinach wymienionych w ustawie Prawo o miarach 11

12 Dyrektywa MID wykaz otwarty instalacji pomiarowych Rozporządzenie Ministra Gospodarki wykaz zamknięty instalacji pomiarowych Nie wszystkie przyrządy wprowadzone do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności podlegają w użytkowaniu legalizacji ponownej. Zmniejszenie ilości rodzajów instalacji podlegających legalizacji wprowadzonych do obrotu/użytku po ocenie zgodności w stosunku do ilości rodzajów instalacji wprowadzanych w ramach starego podejścia. 12

13 Kiedy należy zgłosić instalację pomiarową do legalizacji ponownej: 1) przed upływem okresu ważności legalizacji pierwotnej, albo poprzedniej legalizacji ponownej; 2) przed upływem, określonego w odrębnych przepisach, terminu od dokonania oceny zgodności; 3) po zainstalowaniu w miejscu użytkowania, przed upływem okresu ważności legalizacji pierwotnej, jeżeli sprawdzenie zgodności z wymaganiami jest wykonywane przed lub po jego zainstalowaniu w tym miejscu; 4) w przypadku zmiany miejsca instalacji lub użytkowania, w którym była dokonana ocena zgodności albo legalizacja; 5) w przypadku uszkodzenia albo zniszczenia cech legalizacji lub cech zabezpieczających naniesionych podczas legalizacji; 6) w przypadku uszkodzenia albo zniszczenia oznaczeń lub cech zabezpieczających naniesionych podczas dokonywania oceny zgodności; 7) po naprawie. 13

14 Cechy identyfikujące urząd podległy organowi administracji miar są umieszczane na przyrządach pomiarowych jako cechy zabezpieczające przed dostępem osób nieuprawnionych we wszystkich przypadkach i miejscach wskazanych w: 1) przepisach określających szczegółowy zakres, sposoby oraz metody przeprowadzania badań i sprawdzeń podczas prawnej kontroli metrologicznej poszczególnych rodzajów przyrządów pomiarowych, wydanych na podstawie art. 9a ustawy Prawo o miarach; 2) decyzji zatwierdzenia typu w przypadku przyrządów pomiarowych podlegających zatwierdzeniu typu, albo 3) certyfikacie badania typu WE, certyfikacie zatwierdzenia typu WE albo certyfikacie badania projektu WE w przypadku przyrządów pomiarowych wprowadzonych do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności, albo 4) przepisach określających wymagania dla urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym tachografów samochodowych. cecha okręgowego urzędu 3 PL 2 cecha obwodowego urzędu 14

15 Jeżeli w wyniku sprawdzenia zostanie stwierdzone, że przyrząd pomiarowy nie spełnia wymagań, to w takim wypadku nie można wydać dowodu legalizacji organ odmawia legalizacji. Odmowa następuje w trybie decyzji administracyjnej (powód merytoryczny). 15

16 Organ administracji miar odmawia dokonania legalizacji jeżeli: 1) typ zgłoszonego przyrządu pomiarowego, podlegającego zatwierdzeniu typu, nie jest zatwierdzony; 2) przyrząd pomiarowy jest uszkodzony, niekompletny lub nieprzygotowany do sprawdzenia; 3) czynności związane z legalizacją mają być wykonywane w miejscu zainstalowania lub użytkowania przyrządu pomiarowego, a wnioskodawca nie zapewnił właściwych warunków do ich wykonania. Odmowa następuje w trybie decyzji administracyjnej (powód formalny). 16

17 Legalizacja przyrządu pomiarowego traci ważność w przypadku: 1) stwierdzenia, że przyrząd pomiarowy przestał spełniać wymagania; 2) uszkodzenia przyrządu pomiarowego; 3) uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej; 4) zmiany miejsca instalacji lub użytkowania przyrządu pomiarowego, w którym legalizacja była wykonana. 17

18 Szczegółowe rozporządzenie Ministra Gospodarki określa: - wymagania, którym powinny odpowiadać instalacje pomiarowe do ciągłego i dynamicznego pomiaru ilości cieczy innych niż woda, - szczegółowy zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej instalacji pomiarowych. Sprawdzenie dotyczy: - istnienia wymaganych oznaczeń, - wartości względnych błędów wskazań instalacji w znamionowych warunkach użytkowania, - poprawności działania urządzeń dodatkowych (np. programatorów, drukarek, urządzeń kasujących), - spełniania dodatkowych wymagań przez odmierzacze i układy samoobsługowe. 18

19 Aktualne akty wykonawcze do ustawy Prawo o miarach nie zawierają wymagań odnośnie sprzętu używanego przez organy administracji miar podczas legalizacji (poza przepisami w sprawie punktów legalizacyjnych). Specyfikacja zharmonizowana z dyrektywą MID dotycząca instalacji pomiarowych do cieczy innych niż woda OIML R117-1 (2007) zaleca aby niepewność rozszerzona pomiaru (przy poziomie ufności 95% i współczynniku rozszerzenia k=2) była mniejsza niż 1/3 wartości błędu granicznego dopuszczalnego. 19

20 Przyrządy stosowane do badania instalacji pomiarowych: Liczniki kontrolne (do LPG) Kolby metalowe II rzędu Wagi nieautomatyczne Prover 20

21 Stanowisko do badania i wzorcowania liczników kontrolnych i instalacji pomiarowych do gazu ciekłego propan - butan 21

22 Nadzór wprowadzanie do obrotu/użytku użytkowanie stare podejście ustawa Prawo o miarach krajowy nadzór metrologiczny: administracja miar (GUM, OUM), inne jednostki administracji publicznej ustawa Prawo o miarach krajowy nadzór metrologiczny: administracja miar (GUM, OUM), inne jednostki administracji publicznej nowe podejście ustawa o systemie oceny zgodności system kontroli wyrobów sprawują organy wyspecjalizowane (np. Prezes UOKiK) i organy celne rozporządzenie unijne 765/2008 (akredytacja, nadzór rynku) legalizacja ponowna - ustawa Prawo o miarach krajowy nadzór metrologiczny: administracja miar (GUM, OUM), inne jednostki administracji publicznej ustawa o systemie oceny zgodności (spełnianie wymagań w momencie wprowadzenia do obrotu) 22

23 Nadzór nad wykonywaniem przepisów ustawy Prawo o miarach Organy sprawują nadzór zgodnie z przepisami ustawy Prawo o miarach, która określa m.in.: sposoby sprawowania nadzoru (np. wydawanie zaleceń pokontrolnych, wycofanie z obrotu/użytkowania, w drodze decyzji, przyrządów niespełniających wymagań uprawnienia i obowiązki (organów administracji miar i kontrolowanych) zakres kontroli (np. sprawdzenie posiadania przez podmioty wprowadzające przyrządy do obrotu/użytkowania oraz przez użytkowników przyrządów ważnych dowodów prawnej kontroli metrologicznej) zasady dotyczące czynności kontrolnych rozporządzenie w sprawie wzorów upoważnień do kontroli, legitymacji i protokołów kontroli stosowanych przez pracowników administracji miar Upoważnienia na postawie ustawy Prawo o miarach i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Organy administracji miar współdziałają z innymi jednostkami administracji publicznej w zakresie np. wymiany informacji o praktykach naruszania przepisów ustawy, informacji o przyrządach niespełniających przepisów ustawy. 23

24 Dziękuję za uwagę 24