1.1. Lekcje muzealne Warsztaty muzealne Lekcje muzealne Warsztaty muzealne... 37

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI Wstęp... 4 I. Oferta dla szkół i przedszkoli Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych 1.1. Lekcje muzealne Warsztaty muzealne Klasy IV VI szkół podstawowych 2.1. Lekcje muzealne Warsztaty muzealne Klasy gimnazjalne i ponadgimnazjalne 3.1. Lekcje muzealne Warsztaty muzealne Lekcja na wynos Zajęcia dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością 5.1. Osoby z niepełnosprawnością ruchową Osoby słabowidzące i niewidome Osoby słabosłyszące i niesłyszące Osoby z niepełnosprawnością intelektualną Rezerwacja zajęć i opłaty Olimpiada Artystyczna Konkursy 8.1. List do świętego Mikołaja konkurs plastyczny Moja Mała Ojczyzna. Moja miejscowość, mój region konkurs historyczny Przypadki Jana Szczecińskiego historia powojennego Szczecina Konkursy w ramach Akademii Antycznej 8.4. Starożytne Grecja i Rzym konkurs na projekt gazety codziennej Otwórz oczy konkurs fotograficzny Konkurs wiedzy o kulturze świata antycznego Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

3 II. Oferta indywidualna dla dzieci w wieku 5 13 lat 1. Akademia Malucha Akademia Juniora Akademia Gryfa Akademia Młodego Archeologa Dzieci rysują Urodziny w muzeum Interaktywne zwiedzanie 7.1. Zeszyty edukacyjne Muzik III. Oferta indywidualna dla młodzieży i osób dorosłych 1. Akademia Historii Sztuki Z archeologią przez kontynenty Akademia Antyczna Środy z Historią Szczecina Akademia Podróżnika Akademia Seniora Gra emenes Programy edukacyjne do wystaw czasowych Koncerty IV. Kontakt i mapa Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015 3

4 WSTĘP Szanowni Państwo, zapraszam do zapoznania się z ofertę edukacyjną przygotowaną na rok szkolny 2014/2015. Muzeum Narodowe w Szczecinie od wielu lat prowadzi intensywne działania edukacyjne skierowane do osób w różnym wieku i o wszechstronnych zainteresowaniach. Ofertę przygotowuje zarówno dla szkół oraz przedszkoli, jak i odbiorców indywidualnych. Głównym celem jest nie tylko przekazanie publiczności wiedzy na temat zabytków i zjawisk związanych z prezentowaną wystawą, lecz także przygotowanie dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych do świadomego odbioru sztuki. W ofercie edukacyjnej znajdą Państwo lekcje i warsztaty muzealne, konkursy, zajęcia w szpitalu, wykłady, spotkania, wystawy czasowe, oprowadzania kuratorskie, warsztaty rodzinne, a także promocje książek dla dzieci i dorosłych. W trakcie zajęć muzealnych omawiamy i wskazujemy istotne problemy dotyczące dziedzictwa kulturowego w naszym regionie, próbujemy przybliżyć historię Szczecina i Pomorza Zachodniego, a także historię sztuki i architektury. Różnorodne tematycznie spotkania realizowane są głównie na wystawach stałych i czasowych, ale również w miejscach umożliwiających prezentację zabytków znajdujących się na co dzień w magazynach muzealnych. Często wykorzystujemy archiwalny materiał fotograficzny, filmy edukacyjne, prezentacje multimedialne, gry i zabawy oraz różne pomoce dydaktyczne, które zachęcają uczestników zajęć do rozmów na temat historii i sztuki. Dopełnieniem naszej działalności są wydarzenia artystyczne pokazujące szerszy kontekst kulturowy wystaw prezentowanych w muzeum. Regaty Barokowe, Festiwal Muzyki Dawnej, Muzeum Muzyki czy Śpiewające Muzeum to tylko niektóre z naszych licznych propozycji cieszących się dużą popularnością wśród publiczności. Tworząc program edukacyjny, staraliśmy się jak zawsze pamiętać o tym, że kontakt ze sztuką oddziałuje na sferę wyobraźni, dostarcza przyjemności i odpręża. Wizyty w muzeum ożywiają, uatrakcyjniają i dopełniają proces uczenia się. Dużą wagę przykładamy do tego, aby uczestnicy spotkań wychodzili z Muzeum Narodowego w Szczecinie usatysfakcjonowani. Naszą intencją jest popularyzacja idei muzeum otwartego dostępnego dla każdej osoby zainteresowanej historią i sztuką. 4 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

5 W dalszej części informatora znajdą Państwo wykaz tematów lekcji i warsztatów muzealnych prowadzonych w czterech gmachach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Proponowane przez nas formy i tematy zajęć mogą być modyfikowane zgodnie z Państwa życzeniem. Program edukacyjny dostosowany jest do wymogów programowych na wszystkich poziomach nauczania. Informacje o aktualnych wystawach oraz programach edukacyjnych można znaleźć także na stronie internetowej Mamy nadzieję, że również w tym roku szkolnym będą Państwo wraz z uczniami naszymi częstymi gośćmi. Muzeum jest miejscem, w którym wspólnie możemy wymieniać się wiedzą, inspirować, odkrywać i tworzyć. Zapraszam do skorzystania z naszej oferty Lech Karwowski dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015 5

6

7 Dzieciom i młodzieży proponujemy dwie formy zajęć muzealnych. Lekcja muzealna to propozycja aktywnego zwiedzania zarówno stałych, jak i czasowych ekspozycji. Zamiast tradycyjnego oprowadzania, opowiadamy o najciekawszych eksponatach znajdujących się w muzeum i zapraszamy do wspólnej zabawy. Specjalnie przygotowane zagadki, rebusy, krzyżówki, konkursy oraz zadania pobudzające wyobraźnię zachęcają uczniów do rozmowy na temat historii i sztuki oraz wyrażania własnych opinii. Warsztaty muzealne to forma zajęć mająca na celu przygotowanie dzieci i młodzieży do świadomego odbioru sztuki oraz zjawisk związanych z kulturą i tradycją poprzez uczestniczenie w procesie twórczym. Warsztaty składają się z części merytorycznej, prowadzonej w oparciu o wystawy prezentowane w muzeum, oraz z części plastycznej. Zajęcia rozbudzają wyobraźnię oraz wrażliwość, uczą kreatywności, prowokują uczniów do samodzielnego i twórczego myślenia. Pokazują, w jaki sposób powstają dzieła sztuki i jakimi technikami posługują się ich twórcy. Uczestnicy zajęć mają również niepowtarzalną okazję obejrzenia z bliska eksponatów niedostępnych dla ogółu zwiedzających oraz wykonania zadań i prac plastycznych w technice odpowiadającej wybranemu tematowi. Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015 7

8 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych 1.1. Lekcje muzealne Tropiciel muzealny Tematy wszystkich proponowanych lekcji zostały dostosowane do wymogów programowych w nauczaniu przedszkolnym i zintegrowanym. CYKL LEKCJI DLA DZIECI, KTÓRE PIERWSZY RAZ ODWIEDZA JĄ MUZEUM Moja pierwsza wizyta w muzeum Na zajęciach dzieci poznają specyfikę muzeum, jego rolę, strukturę i organizację pracy. Dowiedzą się, dlaczego gromadzimy i chronimy zabytki kultury, w jaki sposób są przechowywane oraz konserwowane eksponaty, co oznacza termin dzieło sztuki i jak powstają wystawy. Uczestnicy zajęć zapoznają się z podstawowymi pojęciami związanymi z pracą muzealnika, na przykład kolekcja, ekspozycja, konserwator dzieł sztuki, archeolog, historyk sztuki. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min Zabawa edukacyjna dla najmłodszych polegająca na poszukiwaniu zaginionych lub niepasujących do danej kolekcji eksponatów. Głównym zadaniem uczestników lekcji będzie rozwiązanie przygotowanych zadań i zagadek, zidentyfikowanie budowli, ułożenie puzzli z przedstawionymi obrazami oraz odszukanie tajemniczych elementów obrazu. Gra uczy spostrzegawczości, dając tym samym doskonałą okazję do uważnego przyjrzenia się zbiorom muzealnym. To także doskonała forma nauki poprzez zabawę, w której każdy uczestnik może stać się małym Sherlockiem Holmesem. prowadząca: Krystyna Milewska lub Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: 60 min Gwiazdozbiór Lekcja przygotowana z myślą o najmłodszych zwiedzających, dla których pierwsza wizyta w muzeum jest zawsze wielkim przeżyciem. Celem tych zajęć jest umożliwienie dzieciom 8 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

9 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne samodzielnego stworzenia własnej kolekcji najciekawszych eksponatów znajdujących się w Ratuszu Staromiejskim. Wybrany przez uczniów gwiazdozbiór dzieł sztuki stanie się przewodnikiem po wspólnym zwiedzaniu muzeum. Ratusz Staromiejski, w którym odbywają się zajęcia, posiada wiele niezwykłych zabytków, takich jak tajemnicza grająca szafa, oryginalna zbroja husarza, fotel tortur czy dorożka. miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 lub Gmach Główny Muzeum Narodowego czas: 60 min MOJE MIASTO, MÓJ REGION Początki Szczecina prowadząca: Agata Kamińska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Archeolog i jego praca Lekcja będzie wyjątkową okazją do zapoznania się z tajnikami pracy archeologów. Dzieci dowiedzą się, dlaczego i w jaki sposób bada się najdawniejsze dzieje ludzkości. Zapoznają się ze specyfiką wykopalisk archeologicznych. Lekcja będzie również okazją do kontaktu z pozyskanymi przez archeologów zabytkami znajdującymi się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Kiedy powstał Szczecin i kto go założył? Skąd wzięła się nazwa miasta? Jak rozwijał się Szczecin i kiedy powstały jego najstarsze, znane do dziś zabytki architektury? Jakiego wyznania byli szczecinianie? Jak wyglądało ich życie codzienne, gdzie pracowali i jak się bawili? Na szereg pytań związanych z najdawniejszą historią miasta wspólnie poszukamy odpowiedzi w Ratuszu Staromiejskim. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Szczecin moje miasto w legendzie Zajęcia polecane dla uczniów klas III. Lekcja może być prowadzona w języku angielskim prowadzący: Tomasz Choroba Czy znamy legendy naszego regionu, szczególnie te związane ze słowiańską historią miasta? Czy potrafimy przyjezdnym lub turystom opowiedzieć chociaż jedną z nich? Jako mieszkańcy Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015 9

10 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne Szczecina powinniśmy znać zarówno jego historię, jak i baśnie oraz anegdoty związane z najpopularniejszymi miejscami oraz postaciami naszego miasta. Na lekcji pomożemy dzieciom odkryć nieznane dzieje Szczecina i Pomorza Zachodniego. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: min / 90 min Legendy pomorskie Pomorze Zachodnie obfituje w legendy i podania, w których zawsze znajduje się ziarno prawdy. Legendy są stałym elementem naszej kultury, stanowiąc rodzaj zbiorowej pamięci i duchowego świadectwa narodu. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, stały się skarbnicą wiedzy historycznej i kluczem do naszej przeszłości. Na lekcji dzieci usłyszą legendy o gryfie, Sydonii von Borck, upiorach ze szczecińskiego zamku czy o książęcym błaźnie Klausie Hintzu, a także poznają pojęcia, takie jak legenda, morał, danina, tortury, magia, klasztor, zakonnik. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min O herbie Szczecina i Pomorza Zachodniego Co to jest herb? Do czego służył i czy dziś jest nam potrzebny? Dlaczego herbem Szczecina jest głowa gryfa w koronie? W trakcie zajęć dzieci usłyszą odpowiedzi na te pytania oraz najciekawsze legendy o gryfie, a także poznają jego wizerunek na przykładzie herbu Pomorza Zachodniego i herbu Szczecina. Kroczący gryf mityczne zwierzę o ciele lwa oraz głowie i skrzydłach orła stał się symbolem rodu Gryfitów, a jego wizerunek zobaczyć można nie tylko na herbie rodowym, ale także na pieczęciach i monetach, których wybór prezentujemy na wystawie Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku, gdzie odbywa się lekcja. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min / 90 min Średniowiecze na wyciągnięcie ręki Lekcja muzealna będzie okazją do zapoznania się z życiem codziennym mieszkańców średniowiecznego miasta. Swoją podróż rozpoczniemy w najważniejszym budynku średniowiecznego Szczecina Ratuszu Staromiejskim. Opowieść krążyć będzie wokół dawnego rynku, wagi miejskiej 10 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

11 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne oraz pręgierza. Podążając wzdłuż ciągów mieszczańskich kamienic, trafimy nad Odrę, do średniowiecznego portu. Lekcja muzealna połączona będzie z lekcją plenerową (pod warunkiem ładnej pogody) wokół Ratusza Staromiejskiego i Rynku Siennego. prowadzący: Tomasz Choroba miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Dawne stroje i klejnoty książąt Pomorza Zachodniego z XVI i XVII wieku w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie Lekcja połączona z zajęciami plastycznymi prowadzona jest w Galerii Sztuki Dawnej, w której prezentowane są stroje i klejnoty rodziny książęcej pochodzące z odsłoniętej we wrześniu 1946 roku krypty książęcej w kaplicy szczecińskiego zamku. Znaleziono w niej dwie nienaruszone trumny ze szczątkami księcia Franciszka (zm. 1620) i Anny Marii Brandenburskiej (zm. 1618). Odkryta biżuteria dworska pierścienie z diamentami i turkusami, herbowy sygnet, bransolety, ordery, medaliony to obecnie jedna z najcenniejszych kolekcji klejnotów w Europie. Dzięki doskonale zachowanym dworskim strojom i kostiumom dzieci poznają historię ubioru przodków oraz modę dworską Pomorza Zachodniego w XVI i XVII wieku. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min Życie codzienne szczecinian w XIX wieku praca i odpoczynek Wiek XIX przyniósł nie tylko niezwykle szybki rozwój miast, ale też poważne przemiany społeczne wewnątrz mieszczaństwa, których efektem było pojawienie się nowych grup społecznych, między innymi robotników. Przemianom towarzyszyła również zmiana życia codziennego. Jak w takim razie wyglądało życie mieszkańców Szczecina w XIX wieku? Gdzie pracowali i ile zarabiali? Jak wyglądały ich mieszkania i stroje? Czy brali kąpiel w domu, czy w łaźni miejskiej? Jak spędzali wolny czas i czym jeździli do teatru dorożką, tramwajem, konno czy samochodem? Na te i inne pytania dzieci poszukają odpowiedzi w Muzeum Historii Szczecina. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

12 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne Sherlock Holmes na tropie. Wały Chrobrego 100 lat temu. Początki Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz pierwsze kolekcje Uczestnicy zajęć w pierwszej części spotkania wyruszą na krótką wycieczkę po Wałach Chrobrego, poznając historię zarówno znajdujących się w tej przestrzeni budynków, czyli Akademii Morskiej, Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz Muzeum Narodowego w Szczecinie, jak i charakterystycznych dla tej części miasta elementów architektury, takich jak pomniki, latarnie czy fontanna. Druga część lekcji odbywa się w Gmachu Głównym muzeum. Dzieci będą mogły zobaczyć wybrane wystawy i eksponaty pochodzące zarówno z najstarszych zbiorów, jak i z najnowszych kolekcji muzealnych. Uczestnicy zajęć poznają również strukturę organizacyjną instytucji oraz prace zatrudnionych w niej muzealników, między innymi archeologa, konserwatora dzieł sztuki, historyka sztuki, historyka. Zajęcia proponowane jesienią lub wiosną przy sprzyjającej pogodzie. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min Przypadki Hansa Stettinera i Jana Szczecińskiego, czyli życie codzienne szczecinian w XX wieku Szczecin ma bardzo interesującą historię w pierwszej połowie XX wieku było to miasto niemieckie, od 1945 roku do chwili obecnej jest miastem polskim. Losy osób, które w nim mieszkały w ostatnim stuleciu są równie ciekawe, co dramatyczne. Lekcja opowiada o codziennym życiu tytułowego Hansa Stettinera mieszkającego w Szczecinie do 1945 roku i Jana Szczecińskiego, który zamieszkał w mieście po wojnie. Zapraszamy do niezwykłego świata wspomnień o domu, szkole, pracy i zabawie. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Dzieje Szczecina w pigułce Tradycyjne zwiedzanie ekspozycji dotyczącej historii Szczecina i jego mieszkańców od czasów najdawniejszych do końca XX wieku. Pomocą w poznaniu historii miasta i szczecinian będą zgromadzone przez Muzeum Narodowe w Szczecinie zabytki obrazy, grafiki, mapy, rzeźby, broń i inne przedmioty związane z kulturą materialną oraz duchową. 12 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

13 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: min POLSKA Od giermka do rycerza Czy dziewczynka mogła zostać rycerzem? Ile lat giermek uczył się fachu? Z czego składał się strój średniowiecznego rycerza i ile ważył? Co znaczy być rycerskim i czy kodeks honorowy oraz zawarte w nim wartości są dziś aktualne? Na zajęciach odpowiemy na te pytania oraz przedstawimy sylwetki najsłynniejszych polskich rycerzy oraz legendę o świętym Jerzym. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: min Jaki znak twój? Zajęcia o godle, fladze i hymnie Lekcja poświęcona jest symbolom narodowym, znakom, które od stuleci obecne są w historii Polski i podkreślają narodową niezależność, dumę i sławę. Dlaczego w godle jest orzeł na czerwonym polu? Co symbolizują kolory na naszej fladze? W jakich okolicznościach powstały zwrotki Mazurka Dąbrowskiego? Wszystkie wątpliwości rozwiejemy na lekcji muzealnej. prowadzący: Tomasz Choroba czas: 60 min KONTYNENTY Spotkanie z Afryką Gdzie leży Afryka? Jak duży jest to kontynent? Kto mieszka w Afryce? Na te i wiele innych pytań wspólnie poszukamy odpowiedzi w czasie zwiedzania aktualnie prezentowanych w muzeum wystaw afrykańskich. Dzieci dowiedzą się o tradycjach, kulturze, sztuce, rodzinie i życiu codziennym na przykładzie ludów Lobi i Somba zamieszkujących Afrykę Zachodnią. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska w Szczecinie, Wały Chrobrego 3 czas: 60 min Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

14 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne Afrykańskie podróże małe i duże Wesoła podróż przez Afrykę Zachodnią mały przewodnik dla globtroterów. Wędrówka od zagrody Lobi do zagrody Somba. Co warto zobaczyć? Jak przygotować się do podróży? Z jakich środków lokomocji korzystać? Czy warto mieć zegarek i rozkład jazdy? Co zrobić, gdy w autobusie brakuje miejsca? Jednym słowem zapraszamy dzieci w fascynującą podróż po gorącym i nieznanym kontynencie. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska w Szczecinie, Wały Chrobrego 3 czas: 60 min TRADYCJE I ZWYCZA JE Długie jesienne wieczory, czyli jak pracowali i bawili się mieszkańcy wsi polskiej katarzynki i andrzejki W czasie zajęć dzieci wyruszą w podróż na dawną polską wieś. Poznają życie codzienne jej mieszkańców w wybranych porach roku. Zgodnie z powiedzeniem najpierw obowiązki, później przyjemności uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak pracowali i jak w wolnym czasie bawili się nasi przodkowie, czym były pierzaki i prządki, jak to z lnem bywało, czym wypełniano półki w spiżarniach i jak magiczny koniec roku, zarówno kościelnego, jak i obrzędowego, wpływał na życie osobiste mieszkańców wsi polskiej. Omówimy również wróżby przygotowane na katarzynki i andrzejki. Lekcja polecana dla uczniów klas II i III. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min WYNALAZKI Dawno, dawno temu człowiek rozświetlił mroki nocy... Bajka naukowa dla najmłodszych Płomień był jedynym źródłem światła do czasu wynalezienia i upowszechnienia żarówek elektrycznych. Na zajęciach dzieci odkryją historię sztucznego źródła światła, a także poznają sposoby oświetlania przestrzeni, którymi posługiwał się człowiek od najdawniejszych wieków. Dzieci będą mogły zobaczyć z bliska łuczywo, pochodnie, lampkę oliwną, świecę wykonaną z wosku pszczelego, lampę naftową oraz inne wynalazki wytwarzające światło. Jedną z największych atrakcji lekcji będzie możliwość samodzielnego krzesania ognia. 14 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

15 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.1. Lekcje muzealne prowadząca: Ewa Kimak czas: 60 min Bite, drukowane czyli rzecz o pieniądzach Kilka tysięcy lat przed naszą erą ludzie nie znali pieniędzy. Walutą wymienną było wszystko to, co w danej społeczności miało uznaną wartość, na przykład żywność, narzędzia, tkaniny, ozdoby. Na zajęciach dzieci poznają historię pieniądza od muszelek kauri do karty bankomatowej. Dowiedzą się również, jak wyglądały pierwsze formy handlu i płatności, kiedy pojawiły się monety i banknoty. Uczestnicy zajęć zapoznają się z takimi pojęciami, jak moneta (awers, rewers), banknot, mennica, mincerz, płacidło oraz wirtualne przelewy. Poznają przysłowia dotyczące pieniędzy oraz zobaczą oryginalne monety bite na Pomorzu Zachodnim. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min drewniane łodzie i żaglowce po stalowe statki budowane w szczecińskich stoczniach w XX wieku. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, co było pierwsze koło czy łódka. Dlaczego kamień tonie, a drewno pływa? Do czego służą statki? W jaki sposób marynarze ustalali kierunek na pełnym morzu? Co pasażerowie na gapę tajemnicze świdraki lubią najbardziej? Co to znaczy, że Szczecin ma morski charakter? prowadząca: Ewa Kimak lub Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Złożone do lamusa Uczestników zajęć zapraszamy w podróż do tajemniczego świata pełnego niespodzianek niewielkich osobliwych przedmiotów o dziwnych kształtach i zagadkowym przeznaczeniu. Uczniowie będą mieli okazję odkryć zapomniane lub nieznane wątki historii i wybrać najważniejsze ich zdaniem wynalazki ludzkości. Historia żeglugi Na lekcji zaprezentujemy i omówimy wybrane jednostki pływające od tych najstarszych, jak dłubanka, przez prowadząca: Ewa Kimak czas: 60 min Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

16

17 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne 1.2. Warsztaty muzealne Tematy wszystkich proponowanych warsztatów zostały dostosowane do wymogów programowych w nauczaniu przedszkolnym i zintegrowanym. ZABAWY ZE SZTUKĄ Przygody małego rzeźbiarza Warsztaty zachęcające dzieci do poznania stosowanych technik i metod pracy rzeźbiarza, na podstawie nie tylko zbiorów muzealnych, ale też zabaw edukacyjnych zatytułowanych Zaczarowane rzeźby oraz Rzeźbiarz i tworzywo. W trakcie zajęć dzieci będą mogły zobaczyć specjalnie przygotowany pokaz multimedialny dotyczący współczesnych rzeźb powstających na całym świecie, a także wykonają własne, rzeźby z materiałów recyklingowych. prowadząca: Agata Kamińska miejsce: do ustalenia z prowadzącą czas: 120 min ABC malarstwa Ze szkicownikiem i ołówkiem wyruszymy w podróż do fascynującego świata sztuki i poszukamy odpowiedzi na różne pytania związane z pracą malarza. Podczas zajęć zanalizujemy kolory ukryte na palecie malarskiej, dotkniemy różnych faktur materiałów, dowiemy się, czym różni się portret od autoportretu, a także poszukamy obrazów z XIX i początku XX wieku w stuletnim gmachu muzeum. Uczestnicy zajęć poznają takie pojęcia, jak kompozycja, barwa, światłocień, faktura, szkic, terpentyna, olej lniany, barwnik, rekwizyt, blejtram, szpachla, płótno, werniks, impast. prowadząca: Agata Kamińska czas: 120 min Zabawy z przestrzenią. Architektura dla najmłodszych Warsztaty architektoniczne angażują dzieci w proces projektowania, kierując uwagę na otaczającą przestrzeń. Praca z modelami przestrzennymi i makietami najpełniej rozwija zdolności manualne, kreatywność oraz twórcze myślenie u najmłodszych uczestników warsztatów. Podczas zajęć wykorzystane zostaną różne materiały do stworzenia makiety Szczecina. prowadząca: Agata Kamińska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 120 min Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

18 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne KONTYNENTY W afrykańskiej wiosce, czyli wszystko o życiu codziennym Uczestnicy zajęć wyruszą w ciekawą podróż do zachodniej Afryki. Zobaczą, jak wyglądają afrykańskie domy, poznają sposób ich budowy i materiały, z których są tworzone. Dzieci dowiedzą się, jak wygląda życie codzienne afrykańskich rodzin, jakie obowiązki mają ich rówieśnicy, do jakich szkół uczęszczają, w co bawią się w wolnym czasie. Zobaczą też targowisko i dowiedzą się, jakie rzeczy można na nim kupić, a także poznają zasady obowiązujące w trakcie sprzedaży najróżniejszych produktów. Dzieci poznają magiczne przedmioty, takie jak maski, posągi i fetysze. Na koniec spotkania każdy uczestnik warsztatów wróci do domu z własnoręcznie wykonaną pamiątką z Afryki. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min Opowieści afrykańskich bębnów (tykwa-ludojad i inne) Na zajęciach dzieci poznają pełne egzotyki i tajemnic bajki afrykańskie o zwierzętach, dziwnych przedmiotach, niesfornych roślinach, czarodziejach i niecodziennych przygodach zwykłych ludzi. Dzięki bohaterom wybranych bajek dzieci odbędą podróż przez całą Afrykę. Czekają tam na nie liczne zadania, zagadki i zabawy. W czasie zajęć plastycznych uczniowie będą mogli wykonać ilustracje do wybranej przez siebie bajki. Każde dziecko zabierze ze sobą do domu własnoręcznie wykonaną książkę, aby w każdej chwili móc przenieść się do magicznego świata swoich bohaterów. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min W magicznym świecie afrykańskich lalek Muzeum Narodowe w Szczecinie posiada największą kolekcję afrykańskich lalek w Europie. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem ekspozycji dostępnej dla publiczności. Uczestnicy warsztatów muzealnych już teraz mogą zobaczyć część wspomnianej kolekcji, na przygotowanej specjalnie na zajęcia dydaktyczne wystawie. Na warsztatach dzieci zobaczą lalki, zabawki używane przez dzieci w Afryce jako przytulanki, lalki magiczne, wykorzystywane podczas rytuałów, i lalki teatralne. Dowiedzą się, 18 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

19 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne jak powstają, kto się nimi opiekuje, jak wygląda teatr afrykański, kto może zostać aktorem i kim są bohaterowie przedstawień. Poznają również bajki afrykańskie, ulubione zabawy afrykańskich dzieci i zagadki. Uczniowie będą mogli stworzyć i opowiedzieć własną bajkową historię, a w czasie zajęć plastycznych zrobić lalkę lub maskę. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min Smaki i zapachy Afryki Uczestnicy zajęć odbędą podróż przez Afrykę Zachodnią. W pierwszej części warsztatów dzieci poznają mieszkańców Afryki, ich codzienne życie obowiązki i przyjemności, radości i troski oraz sposoby budowania domów. W drugiej części spotkania wyruszą na targowisko, na którym poznają panujące na nim zasady oraz asortyment. Podczas zabawy spróbują własnych sił w targowaniu się i przenoszeniu zakupów na głowie. Na zakończenie spotkania uczniowie przygotowują afrykańską przekąskę. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min POLSKA Historia żółtej ciżemki, czyli mały kurs rzeźbienia, konstruowania i modelowania Zaskakująca historia żółtej ciżemki, stała się inspiracją do zajęć omawiających średniowieczną rzeźbę. Podczas spotkania opowiemy, jak wyglądał średniowieczny warsztat rzeźbiarza, do czego służyły dłuto, pobijak, strug, klej, płatek złota, borsuczy pędzel. Uczestnicy poznają także gatunki drewna, które wykorzystywano do wykonywania rzeźby. Spotkanie zostanie zilustrowane fragmentami książki Historia żółtej ciżemki Antoniny Domańskiej. prowadząca: Agata Kamińska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: 120 min MOJE MIASTO, MÓJ REGION Dawne zawody. Opowieść nie tylko o Piaście Kołodzieju Szybki rozwój technologiczny spowodował, że niektóre zawody, wykonywane przez setki lat, odchodzą w niepamięć. Jak dawniej wyglądała kuźnia? Jak robiono gliniane garnki? Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

20 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne Z jakiego drewna robiono beczkę, by zakiszona w niej kapusta smakowała najlepiej? Odwiedzimy wybrane warsztaty szczecińskich rzemieślników i pokażemy narzędzia oraz efekty pracy garncarza, kowala, bednarza, cieśli, szewca, kołodzieja, rusznikarza, ludwisarza i innych. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 120 min TRADYCJE I ZWYCZA JE Z wizytą u dziadków i pradziadków. Podróż sentymentalna Warsztaty polecane dzieciom i nauczycielom szczególnie przed Dniem Babci i Dniem Dziadka. Zajęcia są ciekawą formą sentymentalnej podróży do naszych korzeni. Podczas spotkania dzieci dowiedzą się, jak wyglądało życie codzienne przodków zobaczą, jak się ubierali dziadkowie i pradziadkowie, co i jak gotowali, jak spędzali wolny czas. Zastanowią się, czy chodzili do kina, na łyżwy i pizzę. Z uczestnikami sprawdzimy, czy dzisiaj nadal wykorzystujemy ich narzędzia pracy i przedmioty użytkowe. W czasie zajęć plastycznych dzieci będą mogły wykonać mały prezent dla dziadków w formie laurki lub obrazka. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min Wielkanoc. Polskie zwyczaje i obrzędy Zajęcia, prowadzone jedynie w miesiącu poprzedzającym Wielkanoc, realizowane są na pasującej tematycznie wystawie lub z wykorzystaniem eksponatów z magazynów Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz materiałów fotograficznych. W czasie spotkania skupiamy się głównie na elementach polskiej tradycji ludowej, jak ostatki, Wielki Post, Wielki Tydzień, pisanki, Wielkanoc, Dzień Świętego Lejka. W czasie zajęć plastycznych dzieci wykonają świąteczne ozdoby: jaja, wydrapywanki na szyby lub stojące kurki na wielkanocne stoły. prowadząca: Ewa Kimak czas: 120 min Przy świątecznym stole. Boże Narodzenie polskie tradycje i zwyczaje Zajęcia realizowane w grudniu, na wybranej, pasującej tematycznie wystawie wzbogaconej o liczne eksponaty z magazynu Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego 20 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

21 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne w Szczecinie. W czasie spotkania omówione zostaną zagadnienia związane z polskimi tradycjami i zwyczajami dotyczącymi Bożego Narodzenia, jak adwent, wigilia, opłatek, pasterka, kolęda, Święto Trzech Króli, karnawał. Wspólnie z dziećmi poszukamy odpowiedzi na pytania, skąd się wzięła choinka, czy istnieje święty Mikołaj, czym są maszkary, czy zwierzęta przemawiają ludzkim głosem tylko raz w roku? W czasie zajęć plastycznych dzieci wykonają kartki świąteczne, ozdoby choinkowe lub przystroją papierową choinkę. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 120 min WYNALAZKI W świecie zegarów muzealne tik-tak. Niezwykła wyprawa w czasie Podczas spotkania porozmawiamy o czasie i dawnych sposobach odmierzania upływających minut. Poznamy historię starych zegarów, od średniowiecznej klepsydry i ozdobnych zegarów sprzed stu lat do dzisiejszych zegarków elektronicznych. Wspólnie skonstruujemy własne zegary mechaniczne i słoneczne. Zajęcia odbywają się we wnętrzach zabytkowego i niezwykłego Ratusza Staromiejskiego, w którym znajduje się wiele starych mechanizmów odmierzających czas. prowadząca: Agata Kamińska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 120 min Dźwięki przeszłości dawne instrumenty muzyczne oraz techniki gry Warsztaty składają się z dwóch części: pierwszej będącej pokazem instrumentów muzycznych używanych w średniowieczu oraz drugiej omawiającej ich niezwykłą budowę. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, kim był lutnik i w jaki sposób konstruował instrumenty. Zobaczą też, jak wyglądał warsztat pracy lutnika, z jakich narzędzi i materiałów korzystał. Poznają zapomniane już dziś instrumenty muzyczne, dawne techniki gry oraz sposoby wydobywania dźwięków. Dzieci będą miały niepowtarzalną okazję, aby odkryć świat muzyki dawnej, a może nawet spróbować swych sił w budowaniu instrumentów muzycznych prostymi narzędziami. Czy łatwiej jest zrekonstruować dawny instrument, czy na nim grać? Warsztaty poprowadzi Stanisław Mazurek entuzjasta historii Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

22 1. Przedszkola, zerówki, klasy I III szkół podstawowych / 1.2. Warsztaty muzealne muzyki i kolekcjoner dawnych instrumentów, zajmujacy się rekonstrukcją tych instrumentów, które znamy tylko z opisów i średniowiecznych rycin. Prowadzi też badania zabytków pod kątem ich przynależności do grupy instrumentów muzycznych i narzędzi dźwiękowych w dziale archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie. Buduje i uczy grać na instrumentach średniowiecznych, a także wspaniale o nich opowiada. czas: 120 min kontakt: Dorota Obalek Dawno, dawno temu człowiek rozświetlił mroki nocy Bajka naukowa dla najmłodszych Płomień był jedynym źródłem światła do czasu wynalezienia i upowszechnienia żarówek elektrycznych. Na zajęciach dzieci odkryją historię sztucznego źródła światła, a także poznają sposoby oświetlania przestrzeni, którymi posługiwał się człowiek od najdawniejszych wieków. Uczestnicy będą mogli zobaczyć z bliska łuczywo, pochodnie, lampkę oliwną, świecę wykonaną z wosku pszczelego, lampę naftową oraz inne wynalazki wytwarzające światło. Jedną z największych atrakcji warsztatów będzie możliwość samodzielnego krzesania ognia. W części plastycznej zajęć dzieci wykonają kolorowe latarnie. prowadząca: Ewa Kimak czas: 120 min Historia żeglugi Podczas spotkania zaprezentujemy i omówimy wybrane jednostki pływające od tych najstarszych, jak dłubanka, przez drewniane łodzie i żaglowce po stalowe statki budowane w szczecińskich stoczniach w XX wieku. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, co było pierwsze koło czy łódka. Dlaczego kamień tonie, a drewno pływa? Do czego służą statki? W jaki sposób marynarze ustalali kierunek na pełnym morzu? Co pasażerowie na gapę tajemnicze świdraki lubią najbardziej? Co to znaczy, że Szczecin ma morski charakter? W części plastycznej warsztatów dzieci wykonają papierowe statki własnego pomysłu i zorganizują zlot żaglowców w Szczecinie. prowadząca: Ewa Kimak lub Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 120 min 22 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

23

24 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne 2. Klasy IV VI szkół podstawowych 2.1. Lekcje muzealne CYKL LEKCJI DLA DZIECI, KTÓRE PIERWSZY RAZ ODWIEDZA JĄ MUZEUM Moja pierwsza wizyta w muzeum Na zajęciach dzieci poznają specyfikę muzeum, jego rolę, strukturę i organizację pracy. Dowiedzą się, dlaczego gromadzimy i chronimy zabytki kultury, w jaki sposób są przechowywane oraz konserwowane eksponaty, co oznacza termin dzieło sztuki i jak powstają wystawy. Uczestnicy zajęć zapoznają się z podstawowymi pojęciami związanymi z pracą muzealnika, takimi jak kolekcja, ekspozycja, konserwator dzieł sztuki, archeolog, historyk sztuki. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min Gwiazdozbiór Lekcja przygotowana z myślą o zwiedzających, dla których pierwsza wizyta w muzeum jest zawsze wielkim przeżyciem. Celem tych zajęć jest umożliwienie dzieciom samodzielnego stworzenia własnej kolekcji ciekawych eksponatów znajdujących się w Ratuszu Staromiejskim. Wybrany przez uczniów gwiazdozbiór dzieł sztuki stanie się przewodnikiem po wspólnym zwiedzaniu muzeum. W budynku, w którym odbywają się zajęcia, znajduje się wiele niezwykłych zabytków, takich jak tajemnicza, grająca szafa, oryginalna zbroja husarza, fotel tortur czy dorożka. Każdy znajdzie tu fascynujące eksponaty. prowadząca: Agata Kamińska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Archeolog i jego praca Lekcja będzie wyjątkową okazją do zapoznania się z tajnikami pracy archeologów. Dzieci dowiedzą się, dlaczego i w jaki sposób bada się najdawniejsze dzieje ludzkości. Zapoznają się ze specyfiką wykopalisk archeologicznych. Lekcja będzie również okazją do kontaktu z pozyskanymi przez archeologów zabytkami znajdującymi się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Lekcja prowadzona również w języku angielskim 24 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

25 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne prowadzący: Tomasz Choroba miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 lub Gmach Główny Muzeum Narodowego czas: 60 min Ukryte i odnalezione. O skarbach starożytnych Pomorzan Słowo skarb usłyszane lub przeczytane zawsze budziło zaciekawienie, a nawet wywoływało dreszczyk emocji. Kojarzone z drewnianą skrzynią, przepełnioną złotymi i srebrnymi kosztownościami, porzuconą gdzieś na dnie morza, w kontekście archeologicznym warto jednak rozumieć nieco inaczej. Jak? Czy archeologiczne skarby zawsze składały się z drogocennych ozdób i klejnotów? Jeżeli nie, to z czego? Dlaczego je ukrywano i z jakiego powodu nikt po nie nie wracał? Tego wszystkiego dowiemy się na lekcji muzealnej, której tłem będzie nowa archeologiczna wystawa czasowa Skarby przeszłości Suchania. prowadzący: Tomasz Choroba czas: 60 min SZTUKA I KULTURA Religia i bogowie olimpijscy Lekcja dotycząca najważniejszych bogów i wierzeń starożytnych Greków odbywa się na wystawie prezentującej niezwykłą kolekcję zrekonstruowanych rzeźb antycznych powstałą z inicjatywy Heinricha Dohrna. Podczas zajęć uczniowie zapoznają się z wyobrażeniami Greków o życiu doczesnym i pozagrobowym, a także z treściami niektórych mitów i ich bohaterami. Na przykładzie rzeźb znajdujących się w muzeum poznają wizerunki między innymi: Zeusa, Dionizosa, Ateny, Afrodyty czy Hermesa. Lekcja omawia również osiągnięcia starożytnych Greków w dziedzinie nauki i kultury, przedstawia ich spuściznę oraz wpływ na europejską cywilizację. W ramach zajęć uczniowie utrwalą takie pojęcia, jak mit, mitologia, bogowie, herosi, olimpiada, igrzyska, motywy mitologiczne w rzeźbie starożytnej Grecji, antyczny rodowód teatru. prowadząca: Krystyna Milewska czas: min Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

26 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne Rzeźba starożytnych Grecji i Rzymu Lekcja odbywa się na wystawie Antyczne korzenie Europy szczecińska kolekcja Dohrnów prezentującej największą w Europie kolekcję odlanych w brązie kopii i rekonstrukcji antycznych posągów, uzupełnioną dziełami ceramiki antycznej. Wystawa ma w swym założeniu przybliżyć współczesnemu odbiorcy kulturę antyczną w jej estetycznym wymiarze. Na zajęciach uczniowie zapoznają się ze sztuką i kulturą starożytnych Grecji oraz Rzymu, z rzeźbami wykonanymi w epokach archaicznej, klasycznej i hellenistycznej. prowadząca: Krystyna Milewska czas: min Mitologia w obrazach wielkich mistrzów Zajęcia mają na celu zwrócenie uwagi uczniów na mitologię starożytnych Grecji i Rzymu i jej wpływ na naszą kulturę. Zastanowimy się, czym są mity i spróbujemy spojrzeć na mitologię jako na zbiór opowieści o otaczającym nas świecie. Istotna będzie dla nas funkcja mitu jako zjawiska spajającego kulturę. Przyjrzymy się więc mitycznym wątkom, by dostrzec ich ponadczasowość i analogie, jakie istnieją między ich przesłaniem a historiami, o których czytamy bądź słyszymy niemal każdego dnia. Lekcja poświęcona jest również sposobom przedstawienia mitów w obrazach wielkich mistrzów, na przestrzeni różnych epok. Zajęcia polecane są jako podsumowanie materiału z zakresu mitologii starożytnych Grecji i Rzymu. Lekcja połączona z zajęciami plastycznymi. prowadząca: Krystyna Milewska czas: min Kultura i sztuka doby renesansu na Pomorzu Zachodnim na przykładzie zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie We wszystkich epokach władcy starali się budować swój prestiż przy pomocy dzieł sztuki, jednak w czasach renesansu czynili to ze szczególną uwagą, przypisując polityce artystycznej wielkie znaczenie. Początek złotego wieku Pomorza, wyznaczony końcowym okresem rządów Bogusława X, zbiega się z zainteresowaniem mieszkańców północnej Europy sztuką włoskiego renesansu, której reprezentantami byli Rafael i Michał Anioł. Zajęcia mają na celu wyjaśnienie pojęć związanych z epoką renesansu, a także omówienie cech charakterystycznych dla sztuki tego 26 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

27 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne okresu: architektury, rzeźby i malarstwa na przykładzie zachowanej kolekcji Gryfitów. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min / 90 min Piękne i użyteczne zabytki rzemiosła artystycznego Lekcja będzie okazją do zapoznania się z bogatą kolekcją wyrobów złotniczych zgromadzoną w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Piękne, wykonane ze szlachetnych kruszców przedmioty są świadectwem niezwykłych umiejętności dawnych mistrzów oraz rozmaitości stylów, które uczniowie prześledzą na przestrzeni niemal 700 lat. prowadzący: Tomasz Choroba miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min ETNOGRAFIA Etnografia Afryki Spotkanie z Afryką Gdzie leży Afryka? Jak duży jest to kontynent? Kto mieszka w Afryce? Na te i wiele innych pytań wspólnie poszukamy odpowiedzi w czasie zwiedzania aktualnie prezentowanych w muzeum wystaw afrykańskich. Dzieci dowiedzą się o tradycjach, kulturze, sztuce, rodzinie i życiu codziennym na przykładzie ludów Lobi i Somba zamieszkujących Afrykę Zachodnią. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: min W magicznym świecie afrykańskich lalek W 2007 roku Muzeum Narodowe w Szczecinie pozyskało kolekcję ponad 500 niezwykłych lalek i marionetek, zebranych podczas 40 lat badań prowadzonych przez małżeństwo Oleńkę i Denisa Gordier-Nidzgorskich w różnych krajach Afryki. Część kolekcji można zobaczyć na wystawie przygotowanej specjalnie na zajęcia dydaktyczne. W czasie spotkania dzieci zobaczą lalki Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

28 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne teatralne i zabawki afrykańskie, dowiedzą się, w jaki sposób powstają, kto się nimi opiekuje, jak wygląda teatr afrykański, kto może zostać aktorem i kim są bohaterowie przedstawień. Poznają również bajki i zagadki afrykańskie oraz ulubione zabawy dzieci mieszkających w Afryce. Uczniowie będą mogli stworzyć i opowiedzieć własną bajkową historię. magiczny koniec roku, zarówno kościelnego, jak i obrzędowego, wpływał na życie osobiste mieszkańców wsi polskiej. Omówimy również wróżby przygotowane na katarzynki i andrzejki. prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: 60 min prowadząca: Dorota Baumgarten-Szczyrska czas: min HISTORIA Historia Polski Etnografia Polski i Pomorza Długie jesienne wieczory, czyli jak pracowali i bawili się mieszkańcy wsi polskiej katarzynki i andrzejki W czasie zajęć dzieci wyruszą w podróż na dawną polską wieś. Poznają życie codzienne jej mieszkańców w wybranych porach roku. Zgodnie z powiedzeniem najpierw obowiązki, później przyjemności uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak pracowali i jak w wolnym czasie bawili się nasi przodkowie, czym były pierzaki i prządki, jak to z lnem bywało, czym wypełniano półki w spiżarniach i jak Od giermka do rycerza Czy dziewczynka mogła zostać rycerzem? Ile lat giermek uczył się fachu? Z czego składał się strój rycerza i ile ważył? Co to znaczy być rycerskim i czy kodeks honorowy oraz zawarte w nim wartości są dziś aktualne? Na lekcji zostaną przedstawione sylwetki najsłynniejszych rycerzy żyjących w epoce średniowiecza oraz postać świętego Jerzego, patrona rycerzy. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Mściwoja II 8 28 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

29 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne Czas: min Jaki znak twój? Zajęcia o godle, fladze i hymnie Lekcja poświęcona jest symbolom narodowym, znakom, które od stuleci są obecne w historii Polski i podkreślają narodową niezależność, dumę i sławę. Dlaczego w godle jest orzeł na czerwonym polu? Co symbolizują kolory na naszej fladze? W jakiej sytuacji powstał Mazurek Dąbrowskiego? Wszystkie wątpliwości rozwiejemy na lekcji muzealnej. prowadzący: Tomasz Choroba czas: 60 min Historia Szczecina i Pomorza Zachodniego Początki Szczecina Kiedy powstał Szczecin i kto go założył? Skąd wzięła się nazwa miasta? Jak rozwijał się Szczecin i kiedy powstały jego najstarsze, znane do dziś obiekty architektoniczne? Jakiego wyznania byli szczecinianie? Jak wyglądało ich życie codzienne, gdzie pracowali i jak się bawili? Wreszcie skąd czerpiemy informacje o Szczecinie sprzed tysiąca lat? Na szereg pytań związanych z najstarszymi dziejami miasta wspólnie poszukamy odpowiedzi w Ratuszu Staromiejskim. prowadząca: Ewa Kimak miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: 60 min Szczecin moje miasto w legendzie Czy znamy legendy naszego regionu, szczególnie te związane ze słowiańską historią naszego miasta? Czy potrafimy przyjezdnym lub turystom opowiedzieć chociaż jedną z nich? Jako mieszkańcy Szczecina powinniśmy znać zarówno jego historię, jak i baśnie oraz anegdoty związane z najpopularniejszymi miejscami i postaciami naszego grodu. Na lekcji pomożemy dzieciom odkryć nieznane i tajemnicze dzieje Szczecina oraz Pomorza Zachodniego. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 czas: min / 90 min Legendy pomorskie Pomorze Zachodnie obfituje w legendy i podania, w których zawsze znajduje się ziarno prawdy. Legendy są stałym Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/

30 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne elementem naszej kultury, stanowiąc rodzaj zbiorowej pamięci i duchowego świadectwa narodu. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, stały się skarbnicą wiedzy historycznej i kluczem do naszej przeszłości. Na lekcji dzieci usłyszą legendy o gryfie, Sydonii von Borck oraz upiorach ze szczecińskiego zamku czy o książęcym błaźnie Klausie Hintzu, a także poznają pojęcia związane z tematyką zajęć: legenda, morał, danina, tortury, magia, klasztor, zakonnik. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min O herbie Szczecina i Pomorza Zachodniego Co to jest herb? Do czego służył i czy dziś jest nam potrzebny? Dlaczego herbem Szczecina jest głowa gryfa w koronie? W trakcie zajęć dzieci usłyszą odpowiedzi na te pytania oraz najciekawsze legendy o gryfie, a także poznają jego wizerunek na przykładzie herbu Pomorza Zachodniego i herbu Szczecina. Kroczący gryf mityczne zwierzę o ciele lwa oraz głowie i skrzydłach orła stał się symbolem rodu Gryfitów, a jego wizerunek można zobaczyć również na pieczęciach i monetach, których wybór prezentujemy na wystawie Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku, gdzie odbywa się lekcja. Istnieje możliwość połączenia lekcji z zajęciami plastycznymi lub zadaniami na podstawie karty pracy w galerii muzealnej. prowadząca: Krystyna Milewska Miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min Średniowiecze na wyciągnięcie ręki Lekcja muzealna będzie okazją do zapoznania się z życiem codziennym mieszkańców średniowiecznego miasta. Swoją podróż rozpoczniemy w najważniejszym budynku średniowiecznego Szczecina Ratuszu Staromiejskim. Opowieść krążyć będzie wokół dawnego rynku, wagi miejskiej oraz pręgierza. Podążając wzdłuż ciągów mieszczańskich kamienic, trafimy nad Odrę, do średniowiecznego portu. Lekcja muzealna połączona będzie z lekcją plenerową (pod warunkiem sprzyjającej pogody) wokół Ratusza Staromiejskiego i Rynku Siennego. prowadzący: Tomasz Choroba miejsce: Muzeum Historii Szczecina, Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ratusz Staromiejski, ul. Księcia Mściwoja II 8 i najbliższa okolica czas: 60 min 30 Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/2015

31 2. Klasy IV VI szkół podstawowych / 2.1. Lekcje muzealne Czasy Bogusława X Wielkiego i Anny Jagiellonki Przydomek Wielki nadano Bogusławowi X w związku z mądrze i dojrzale prowadzoną polityką. Spośród wszystkich książąt pomorskich cieszy się on do dziś największym uznaniem potomnych. Na lekcji omówimy okres dzieciństwa i lata młodzieńcze przyszłego władcy Pomorza, wojny z Brandenburgią i liczne zatargi z miastami pomorskimi, reformy, a także wesele i wspólne lata panowania z Anną Jagiellonką. Spróbujemy stworzyć książkę o czasach pary książęcej na Pomorzu. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min / 90 min Mecenat artystyczny książąt Pomorza Zachodniego Zajęcia odbywają się na wystawie Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku prezentującej sztukę tworzoną na dworze Gryfitów w XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Okres ten był czasem dobrobytu i świetności księstwa, rozpoczętego panowaniem Bogusława X, a zakończonego śmiercią Bogusława XIV. Swój autorytet Gryfici opierali nie na sile militarnej, ale przede wszystkim na demonstrowaniu swojego znaczenia poprzez rozbudowę ceremoniału dworskiego oraz liczne fundacje artystyczne. W efekcie zwiększono liczbę dworzan, wznoszono nowe i rozbudowywano stare rezydencje, zamawiano coraz wspanialsze dzieła sztuki oraz ubiory i klejnoty podkreślające wielkość i prestiż władców Pomorza. W stosunku do rozmiarów i zamożności ich kraju Gryfici zaskakują skalą i wysokim poziomem posiadanych dzieł sztuki. Książęta byli fundatorami między innymi monumentalnych rzeźb kamiennych, obrazów, rzemiosła artystycznego, a także niezwykłych budowli architektonicznych, o których dzieci dowiedzą się na zajęciach. prowadząca: Krystyna Milewska miejsce: Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 27 czas: min / 90 min Dawne stroje i klejnoty książąt Pomorza Zachodniego z XVI i XVII wieku w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie Lekcja połączona z zajęciami plastycznymi prowadzona jest w Galerii Sztuki Dawnej, gdzie znajdują się stroje i klejnoty rodziny książęcej pochodzące z odsłoniętej we wrześniu 1946 roku krypty książęcej w kaplicy szczecińskiego zamku. Znaleziono w niej dwie Informator edukacyjny Muzeum Narodowego w Szczecinie na rok szkolny 2014/