Transkrypt

1 Copyright(C)byWojciechMyszka Narz dziasieciowe 14listopada1997roku

2 Spistre ci 2Konwencjaoznacze IPodr czniku ytkownika 1Wst p 4 3Spos brealizacjius ugsieciowych 57 4Informacjeosieci 3.1Serweriklient Porty" nger WersjaUnix nicname ping WersjaPC/TCP traceroute WersjaWindows WersjaPC/TCP WersjaUnix SystemWindows Translacjaadres wsymbolicznychnanumeryczneiodwrotnie 4.5setclock whois SystemUnix Adresysieciowe Radypraktyczne Konguracjaresolvera SystemUnix TranslacjaadresunanumerIP Typkomputera Po czenie terminalowe"zinnymkomputerem 5.5MS{DOSiPC/TCP TranslacjanumerIPnaadres Komendatelnet Pytanieoodbiorc wpoczty SystemWindows SystemUnix MS{DOSiPC/TCP Komendarlogin SystemUnix MS{DOSiPC/TCP

3 7Przesy aniezbior w{letransferprotocol 7.1Nawi zaniepo czenia Przegl daniezawarto ciarchiwum Przesy anieplik w Plik.netrc Szczeg oweuwaginatematkorzystaniazftp Zawarto pliku.netrc SystemUnix Przyk adowyplik.netrcpozwalaj cynaautomatycznytransferzbioru Windows MSDOSiPC/TCP IBMVM/System SystemVMSrmyDEC Drukowanieplik w 9Pocztaelektroniczna 8.1lpr predir,onpredir,dopredir PocztaSMTP MIME Cechycharakterystyczneprzesy kimime Przyk adwiadomo cizawieraj cejznaki narodowe" Przyk adwiadomo cizawieraj cejinformacj tekstow iobrazek(plik.gif) Opisypopularnychprogram wpocztowych 9.3.3Znakinarodowewnag wkachlist w Programpine Konguracjapocztymultimedialnej Programupmail{PegasusMail Jakwys a plikbinarnygdyniemamydost pudopocztymultimedialnej? Konguracjaprogramupmaildoodbiorupocztymultimedialnej pmailaPGP NUPop Opisprogramuelm{jeszczeniegotowe OpisprogramuEudora Jakwykorzysta programpmaildoczytania/wysy aniapocztyo{line? PmailiPOP...61 IIPodr cznikadministratora 11Kermit{jeszczeniegotowe named 12.1Czynno ciprzygotowawcze Instalacjeserwera caching{only" Instalacjaserwerapodporz dkowanego(slave) Instalacjaserwerag wnego(primary) Standardowerekordybazdanychnameserwera Instalacjaserwerawt rnego(secondary) RekordSOA RekordNS RekordA RekordMX RekordCNAME Plikibazydanychnameserwera RekordPTR RekordHINFO RekordWKS RekordTXT

4 12.4Delegacjadomeny Zawarto plikunamed.local Zmiananazwydomeny Zawarto plikunamed.ca Zmianafunkcjiserwerazsecondarynaprimary Zawartoscplikunamed.hosts Jakskongurowa DNSwsieciniepod czonejdointernetu Zawartoscplikunamed.rev SNMPnaSCO 13.1Wst p snmp{skrypturuchamiajacylubzatrzymujacySNMP Kongurowanieserwera,byodpowiada naniekt republicznezapytania Zadawaniezapyta snmpstat[option][host]...83 APodstawowepoj ciazwi zaneztransmisj szeregow getid{pobieradanezSNMP-Agenta...84 A.1Formatznak w,parzysto getmany{sciagazSNMPAgentawartoscipewnejklasyzmiennych...84 A.2Szeregowatransmisjaasynchroniczna getroute{wyswietleniezdalnejtablicyroutingoprzezSNMP...84 A.3Szybko transmisji...86 A.4 Plex"...86 A.5Sterowanieprzep ywemdanych...86 A.6Modem...87 A.7Komunikacjakomputerazmodemem...87 A.8Poleceniarozpoznawaneprzezmodem...88 A.9Modulacja,korekcjab d w,kompresja...89 A.10Kableiwtyczki...91 A.9.1Sposobymodulacji...89 A.11Modemyzewn trzneiwewn trzne...92 A.9.2Buforowanieszybko ci...90 A.12Uwagiog lne...92 A.9.3Korekcjab d w...90 A.9.4Kompresjadanych...91 BPodzi kowania 94 3

5 Cz I Podr czniku ytkownika 4

6 Rozdzia 1 Wst p Tekstznajduj cysi poni ejstanowipr b zebraniawjednymmiejscuinformacjionarz dziachsieciowych rmyftpsoftware[5](wartobyj wzbogaci ooprogramowaniepd). dost pnychwsieciinternetnakomputerachunixowychipc{tach(wy czniew rodowiskudos). rygowanychwiadomo ciamiosystemiescoodtwdosy starejwersji)(przyda ybysi korektyuwzgl d- niaj ceiinnewersjezw aszczasunosisolarisorazlinux);wersjapcobejmujeoprogramowaniepc/tcp Ksi kapowstajenapotrzebypracownik wistudent wzak adudynamikiinstytutumateria oznawstwa WersjaUnixowaopracowanajestnapodstawiemoichdo wiadcze zwykorzystaniasystemuhp{ux(ko- r wnie informacjenatematkongurowaniatego rodowiskadopracywsiecizwykorzystaniemmodemu. u ytkownik wpolskiegointernetu. seciowymwindows95(poleceniaping,tracert,telnetiftp.)by mo ewjakim czasiedost pneb d imechanikitechnicznejpolitechnikiwroc awskiej.mo ejednakby przedmiotemzainteresowaniaiinnych macjenatematmodem wikomunikacjiszeregowej. Pobardzod ugiejprzerwiewr ci emdopodr cznika.znowo ci{pojawi ysi bardzoelementarneinfor- Odtegowydaniapodr cznikzosta rozbudowanyonajbardziejpodstawoweinformacjeooprogramowaniu sprawdzi ichwszystkich,prosz wi cwszystkich askawychczytalnik woinformacjeob edach. r cznikaadministratora".(prawd m wi cnapisa emju jedenrozdzia {po wi conykonguracjinameser- wera{named.pojawi ysi te pewneinformacjeosnmp.) Matoby swoisty podr czniku ytkownika".by mo ekiedy przyjdzieikolejnaco wrodzaju pod- Niestety,okaza osi te, ebardzowieleodsy czysieca kowiciezdezaktualizowa o.niejestemwstanie zawierapodstawoweinformacjeozamiarachautora.zapewnezamiaryteb d si zmienia zczasem.zwracamuwag, ezmieniasi onawbardzor nymtempie{bywaj zastojekilkumiesi cznea czasamikilkutygodniowe{ostatniodopisuj noweinformacjebaaaardzorzadko. Obecnawersjajestci glewtrakciepisania.b dzieuzupe nianawmiar up ywuczasu.jejspistre ci polskicjchliterzrezygnowa emzmo liwo ciprzekodowywaniadokumentudoinnychstandard w. (popolsku).bior cpoduwag upowszechnianiesi program wpozwalaj cychnapoprawnerozpoznawanie Udost pniamj jednakju terazwpostacihipertekstowej1(orazzbiorupostscriptowego{d ugi!!~1mb23 Ogonkowej4. Informacjeotymczemu(ijak)korzysta winterneciezpolskichliterzawartes napolskiejstronie Odd u szegoju czasupodr cznikprezentowanyjestwpostacizewszystkimiznakamidiakrytycznymi jegowersjapostscriptowa. podr cznikawpostacijednegozwartegopliku.ulegaj ctym daniom(i ebyu atwi sobie ycie)przygotowa emosobny,skompresowanyplikzawieraj cyca o (cho bezilustracji,narazie).dost pnyjestonvia Wostatnimczasiezmala aliczbauwagkrytycznych(aszkoda),pojawiaj si zatopro byodostarczenie Poniewa odnarz dzisieciowychzosta od czony"podr cznikprogramupine5osobnodost pnajesti httpṁi ejlekturyiniezapominajcieouwagach. 1http:// 2http:// mog by przydatnenawetniekompletneinstatunascendi, Mamnadziej, eobecnewersjeobudokument w: wanyznacznierzadziej{jestbardzowielkigdy podr cznikprzekroczy ju 100stroniw tpi, ekto b dziechcia drukowa gocodziennie:-) 3Dost pnajestte r wnie wersjaskompresowanagdybykto chcia mie wersj drukowan ";tenb dziejednakaktualizo- 4http:// 5http:// 5

7 znajdziesi kto,ktozechcebra udzia wprzedsi wzi ciu(nazasadachwsp autora)idopiszefragmentynatematnarz dzi,okt rychnienapisa em. uzyskam yczliwe(alenietylko:{)uwagiczytelnik wpozwalaj ceprac udoskonali (wszelkiesugestie natemattre ci,zauwa onychb d w,itpb d milewidziane), Wszelkieuwagiprosz kierowa naadresw.myszka@immt.pwr.wroc.pl. 6

8 Rozdzia 2 Konwencjaoznacze Poni ejb dziemystosowalinast puj c konwencj zapisu: tekstpisanypismemmaszynowym(abcdef...)oznaczapolecenia,kt reu ytkownikwpisujezklawiatury; tekstwpisanywnawiasachkwadratowych([])stanowit cz komend/polece,kt ramo e(alenie musziwyst pi ){takzwane parametryopcjonalne"; tekstpisanyitalikami(abcdef...)stanowicz komendy,kt r powiniendostarczy u ytkownik; 7

9 Rozdzia 3 Spos brealizacjius ugsieciowych Wdalszejcz citegoopracowaniab dziemym wilio us ugachsieciowych".w r dcz ciczytelnik wmo e pojawi si pytanie:cotojestowaus ugasieciowaijakjestonarealizowana? ping(str.4.3)czykorzystaj cychzpocztyelektronicznej(str.9)korzystazus ugsieciowych! Wieleos buruchamiaj cychprogramtelnet(opisanynastr.6.1),ftp(str.7),lynx,mosaic,anawet archiego.) Internet.)[9](istniejegdzie r wnie jejwersjapowszechniedost pnawsieci{trzebaposzuka zamomoc jestpracaedakrola[11].mo nar wnie poleci ksi eczk BrendanaKechoe(ZenandtheArtofthe Ous ugachsieciowychmo napisa wiele,jedn zlepszychksi ekwca o cipo wi conychtemutematowi 3.1 Us ugata,wprzypadkuprogramupingjestbardzoprosta{poleganatym, eoddalonykomputerodsy a przypadkuwymagawsp dzia aniadwukomputer w(czybardziejprecyzyjniem wi cdwuprogram w). otrzymanypakietinformacji.winnychprzypadkachsprawajestniecobardziejskomplikowana,alewka dym Serweriklient komputer w/program w(mimo, eza5minutkolegapoprzeczytaniulistunaniegoodpowiada);mieli my Jedenznich,incjuj cypo czenienazywasieklientem,drugi{przyjmuj cyje:serwerem. doczynieniazdwomasesjamipol cze klient{serwer.tenkomputer,kt rywjednejsesjiby klientem (nadawa poczt ),podczasdrugiejsesjiby serwerem(odbiera odpowied ). Wysy aj clist(e{mail)dokolegi,niemamydoczynieniazprzypadkiemwsp pracydwur wnorz dnych jak dajesie komputerowa(inowoczesnainfrastrukturatechniczna){potrzebnes tylkozasoby!. pe ni wobecsiebie(czynawetpe ni )funkcjeserweraiklientar wnocze nie. czym bardzodynamicznym,zmiennymwczasieinieustalonym.zw aszczasystemywieloprogramowemog Pragn r wnie zwr ci uwag na atwo generowaniaus ugkorzystaj cychzrozproszonychzasob w Takwi cfunkcjaserweraczyklientaniejestczym zwi zanymnasta ezjakim komputerem{jest 3.2 Klientkontaktuj csi zserweremmusizapuka wodpowiednispos bdoodpowiednichdrzwi.takiedrzwi nazywaj si portem".nazwatazosta aprzyj taprzezanalogi dorzeczywistychgniazdkomputera,do kt rychmo napod czy rzeczywisteurz dzenia. Porty" du eilo ciport w.ka dyportmasw jnumer.te,kt res u doprzyjmowaniapo czen(obs uguj serwery) (alenietylko)polecamdokumentzseriirfc1onumerze17002(bardzodlugie!)podtytu em Assigned musz mie numery,kt reb d znanewszystkimklientom. Oprogramowanie tworzy"napotrzebykomunikacjizinnymikomputerami(realizacjius ugsieciowych) Numbers".Dokumenttendeniujebardzowieleinnychrzeczyia dziw, eniewszystkietedenicjedzia- aj... Portyonumerachni szychod256zosta yzarezerwowanedla dobrzeznanychus ug"3(telnet,ftp,gopher, Je elikto zpa stwapragniezapozna si znumeramiport wzarezerwowanymidlar nychserwis w realizowa. (rlogin,rcp,talk...){aleju oddawnaniejesttoprawd {wieleinnychsystem woperacyjnychpotraje ykiedy zarezerwowanedla us ugspecycznychdlasystemuunix", 2ftp://ftp.pwr.wroc.pl/pub/doc/rfc/rfc1700.txt.gz 3 wellknownservices" 1RequestForComments{dokumentyb d ceswoistymistandardamiinternetu 8

10 nadu ywaniatejczynno ci.przypominam, epo czenietelnetowemo naprzerwa wka dejchwilinaciskaj c realizuj cymi. rz dkowanieus ugnumeromport w.dodatkowyplik/etc/inetd.conf5wi eteus ugizprogramamije NakomputerachUnixowych(itylkotamzadzia aj teurle)plik/etc/services4zawieraprzypo- (wsystemieunix)klawiszectrl{],anast pnieqienter(czytajr wnie osekwencji escape"(str.6.1.2): timeinformacja,wpostaciczytelnej,oaktualnymczasieport13{po czeniejestprzerywaneautomatycznie Pozwalamsobiezamie ci (niepe n )list port wdokt rychmo na zapuka "telnetem.niezalecam telnettamsiezwykle czymyprogramemtelnet:port23{ ebyprzerwa po czeniemusimypoda ftpport21{mo napr bowa komend:helpiquit,kt rako czypo czenie. {natychmiastpowydrukowaniudaty, smtpnoc,mo eniepowinienem...przezport25odbywasi przekazywaniepoczty;mo nawyda komend help, ebyzobaczy jakiekomendys realizowaneiquit ebyprzerwa po czenie. w a ciw nazw u ytkownikaihas o,anast pnieroz czy si zsystemem,albou y metodyopisanej wcze niej(sekwencji escape"(str.6.1.2), gopherpouzyskaniupo czenianaciskamyenter{powinni myuzysk g wnemenu(wpostaciniesformatowanej!):port70{powypisaniuinformacjipo czeniejestprzerywaneautomatycznie, ngerus uga,okt rejb dziemyjeszczepisa (str.4.1),pouzyskaniupo czeniatrzebawpisa nazw wwwport80ponawi zaniupo czeniawydajemynast puj cepolecenie: u ytkownika,okt regopytamy:6port79{po czeniejestprzerywaneautomatyczniepoudzieleniu informacji, to stronyg wnejserwera.7 inaciskamydwukrotnieklawiszenter.wodpowiedzipowinni myuzyska (niesformatowan )zawar- GET/HTTP/1.0User-Agent: nntp(networknewstransferprotocol)port119komendahelpinformujeoaktualnychmo liwo ciach,quit port w,alew wczastrzebatennumerportustalepami ta ipodawa explicite. Zwracamr wnie uwag, e dobrzeznaneus ugi"mog by r wnie serwowaneprzezinnenumery ko czypo czenie(uwaga:podanyurlzadzia atylkodlakomputer wzdomen*.wroc.pl,*.opole.pl, *.zgora.pl) 4le://localhost/etc/services 5le://localhost/etc/inetd.conf 6URLzadzia atylkonakomputerzerealizuj cymt us ug! 7Serdeczniedzi kuj zapodpowied PiotrowiGronkowi<gronek@novell.ftj.agh.edu.pl>8zAGHwKrakowie. 9

11 Rozdzia 4 Informacjeosieci WsystemieUnixowymmo nazawszeliczy nanger(str.4.1)iping(str.4.3). Oprogramowaniesieciowepracuj cewka dym rodowisku,dostarczaneprzezr nychdostawc wlubpd (PublicDomain)zawierapewn ilo narz dzipozwalaj cychzdobywa podstawoweinformacjeosieci,jej u ytkownikachczydrodzeprzesy aniainformacjimi dzykomputerami. Niestetyprogramytebardzor ni si mi dzysob (g wniezestawem,aleisposobemuruchamiania). komputerachdoniejpod czonychiichu ytkownikach.s u dotegoprogramy:host(str.5.5),ping PC/TCPjestprogramnslookup(str.5.4). znichmo nazdoby wsieciiskompilowa samemu.odpowiednikiemprogramuhostdost pnegowpakiecie OprogramowaniePC/TCPrmyFTPSoftware,Inc.pozwalauzyskiwa podstawoweinformacjeosieci, Innewymienioneponi ejnarz dziamog by (aleniemusz )nakomputerze,zkt regokorzystacie.wiele (str.4.3),nger(str.4.1),nicname(str.4.2),setclock(str.4.5),whois(str.4.6). 4.1 Programpozwalauzyska podstawoweinformacjeozarejestrowanychu ytkownikachsystemukomputerowego.niewszystkiekomputeryudzielaj takichinformacji! Normalniedrukowanes nast puj ceinformacje: nazwau ytkownika, jegoimieinazwisko, zawarto plik w.plani.project, nazwakartotekig wneju ytkownika( homedirectory") czaspod czeniadosystemuorazczasnieaktywno ciklawiatury, komputera.zdrugiejza,pozwalaka demuu ytkownikowinabudowaniew asnegoobrazunazewn trz. Komendangerpozwalazjednejstronyzdobywa podstawoweinformacjeou ytkownikuoddalonego numertelefonubiurowego(je elijestznany). $fingermyszka@ldhpux obecno ci. Typowymu yciemjestwpisywaniedozbioru.planinformacjioplanowanympowrociezd u szejnie- [ldhpux.immt.pwr.wroc.pl] Loginname:myszka Otoprzyk adinformacjiuzyskanejkomend nger: Directory:/users/myszka Bldg:113B1,Workphone: OnsinceMay1213:34:04onconsole Inreallife:WojciechMyszka Shell:/bin/ksh onajwi kszychcentrachsuprkomputerowych1,trz sieniachziemi2,informacjeowydarzeniachzhistorii3, NoPlan. Niekt rzyu ytkownicyu ywaj protoko ungerdoudzielaniaprostychinformacji:polecamyinformacje 9hours54minutesIdleTime 2http:// 3http:// 1http:// 10

12 us ugachsieciowychscottayanoa4).(je eliju wspominamyonim,polecamjegolist us ugsieciowych5{ zaniedban ju,niestety.) dlategoniekt rekomputeryalbowy czaj j zupe nie,alboograniczaj jejdost pno {tylkodlaniekt rych komputer w. Komendangeriinformacje,kt rychonadostarczazosta yuznaneza potencjalnie"niebezpiecznei Dost pneopcje(options): finger[options]user--name WersjaUnix -mprzegl dajwy cznienazwyu ytkownik w, -lwydrukiwpostaci d ugiej", -pniedrukujzawarto cipliku.plan, -s kr tka"posta wydruku, -Rdrukujnazw komputera. user{namenazwau uzyskamyinformacjeou ytkownikulokalnegokomputera,wdrugimou ytkowniku({ach)komputera odleg ego;wtrzecimowszystkich,aktualniepracuj cychu ytkownikach.6cowi cejjakouser{name mo napoda imi lubnazwiskou ytkownikaalboocjaln jegonazw nakomputerze,tzn.zapytanie7: fingerpiotr@ldscoux.immt.pwr.wroc.pl U ycie: 4.1.2WersjaPC/TCP udzieliinformacjiowszystkichpiotrach,b d cychu ytkownikamikomputeraldscoux. finger[user]@host finger[-? -version] userokre lanazw u ytkownika,je elizostaniepomini ta,niekt rekomputeryodpowiadaj podaj clist hostokre lanazw komputeralubjegointernetowynumer(ijestparametremobowi zkowym...wzestawie aktualniepracuj cychu ytkownik w.ngeroczekujenaodpowied ok.20sekund, -?wy wietlakr tkieobja nienieispos bu yciaprogramu, -versionpodajenumerwersjioprogramowania. oprogramowanianiemaserweranger), 4.2 Program(zzestawuPC/TCP)pozwalauzyska informacjeo(zarejestrowanych)u ytkownikachsieciinternet. Niestety,niewszyscyu ytkownicyrejestruj si wcentruminformacji(nic.ddn.mil).8dotyczytozw aszcza u ytkownik wzkraj wpod czaj cychsi dosieci.st dzastosowanietegoprogramujestniewielkie. nicname nicnameuser nicname-help U ycie: nicname-? -version u y zadresemjakoargumentem.oprzyczynachtegofaktum wimynieconastronie5.1 4http:// 5http:// 6Zwracamuwag, emimoi argumentkomendyngerjestbardzopodobnydoadresue{mailowegoniezawszemo najej Znaczenieparametr wjestnast puj ce: domenisiecis rejestrowaniobecniewrs.internic.net;inni("szarzy")u ytkownicywds.internic.net" 7http:// 8SzymonSok pisze: ju odjakiego czasunic.ddn.milnierejestrujewswojejbazieludzispozamilnetu{administratorzy 11

13 usernazwau ytkownika,okt regopytamy;mo etoby nazwau ytkownika,nazwakomputeralubnazwisko -helpwy wietlapo yteczneinformacjenatematwykorzystaniaprogramu;je eliwliniikomendyumie cimy zarejestrowanegou ytkownika, 4.3tylkos owohelpkomendazostanieprzekazanadoserweranic.ddn.mil,kt ryprzekazujeinformacjeo sposobachbardziejzaawansowanegoposzukiwaniaadres wzarejestrowanychu ytkownik w. po czeniami dzykomputerami,drog mi dzynimi,czaspotrzebnynaprzej ciepakietu,sprawdza czy drugizkomputer wpracuje.nienale ynadu ywa tejus ugi,gdy ograniczaonaprzepustowo sieci. Programtenwysy apakietinformacji daj cyodes aniagodowysy aj cego.pozwalatobada istnienie ping Rozdzia tenjestjednymzkilku(inneopisuj programyftp(str.7.7),tracert(str.4.4.1)itelnet(str.6.1.1)) 4.3.1WersjaWindows95 [-wtimeout]destination-list [-vtos][-rcount][-scount][[-jhost-list] [-khost-list]] opisuj cychpodstawoweus ugisieciowedost pnewsystemiewindows95. [-ncount][-llength][-f][-ittl] Znaczenieposzczeg lnychparametr wjestnast puj ce: Spos buruchomienia(programpingwwersjiwindows95pracujewokniedos):ping[-t][-a] -t pinguje"wskazanykomputer,a dzia anieprogramuzostanieprzerwane, -ncountokre laliczb wysy anychpakiet w;standardowo4, -llengthokre lad ugo wysy anegopakietu(wielko standardowawynosi64bajty,maksymalnaxxx -azabraniazamienia adrespodanywpostacinumerycznejdopostacisymbolicznej, -ittlokre lamaksymalnyczas yciapakietu, -fpowodujeustawieniewwysy anychpakietachznacznikazabraniaj cegoichfragmentowania, bajt w), -rcountpozwala ledzi drog pakietu(rezerwuj polanazapami tanieadres wmaksimumcountrouter w -vtosokre larodzajus ugi(typeofservicve);pozwalabada wjakispos br nerouterytraktuj przezkt reprzechodzipakiet),1<=count<=9, r neus ugi(je elimaj zaimplementowan t funkcj ), -scountpozwalazapisa wpakiecie(rezerwujemiejscenamaxcountznacznik w)czas,wkt rympakiety -jhost-listokre laadresyrouter w(drog )przezkt repakietmo eprzej ;mo nawskaza max9adres w, -khost-listokre laadresyrouter w(drog )przezkt repakietniemo eprzej ;mo nawskaza max9 przesz yprzezkolejneroutery, destination-listpkre laadres pingowanego"komputera. -wtimeoutokre laczas(wmilisekundach)jakiprogramoczekujenapowr tpakietu, adres w, U ycie: ping[-optons][host] 4.3.2WersjaPC/TCP czeniami dzykomputerami.tuom wimyjedynieniekt reznich: -llengthustalad ugo pakietutestowegonalengthbajt w;standardowad ugo pakietu{256bajt w; ping-? -version Programpozwalanau yciebardzowieluopcjipozwalaj cychbada r netechniczneparametrypo - maksymalnad ugo {1472bajty, 12

14 -ntimesokre laliczb powt rze pakietu;standardowowysy anyjesttylkojedenpakiet, -qw czaopcj ledzeniadrogi(traceroute);pozwalaonarozpozna wszystkierouterypodrodzemi dzy komputerami, -tpowtarzaoperacje wniesko czono "wysy aj ckolejnypakietpootrzymaniupotwierdzeniaodoj ciu poprzedniego,pingwy wietlawszystkieinformacjeob dach,orazinformacj oliczbiewys anychi otrzymanychpakiet w;przerwaniepracyprogramunast pujeponaci ni ciuklawisza q", -wsecondsokre lajakd ugopingczekana powr t"wys anegopakietu(standardowo5sekund)zanim uzna, ewys anypakiet zagin ", -zw czatryb,wkt rympinginformujetylkoofakciedotarcia(lubnie)pakietu,pomijaj cwszystkie informacjedodatkowe, hostokre lanazw lubadresinternetowykomputera,zkt rymsi komunikujemy, -?wy wietla,kr tk informacjeou yciuprogramu, -versionwy wietlanumerwersjiprogramu. Oilewiem,nowawersjapakietuPC/TCPdoda adoprogramupingkilkanowychopcji WersjaUnix Dosy trudnoopisywa komend pingnakomputerachunixowych.ztegocowywnioskowa emprzegl daj c stronymanualakilkusystem wunixka dyznichrealizujekomend niecoinaczej.by mo ewynikatoz faktu, ezosya aonawymy lonaiopracowanajakoprogrampublicdomainizaimplementowananar ny spos bwr nychwersjachunixa. Najprostszeu ycie: pinghost[packetsize][count] gdzie: hostnazwa(lubnumerip)oddalonegokomputera, packetsized ugo pakietuwbajtach,minimalnad ugo {8bajt w,domniemana64bajty,maksymalna 4096bajt w,gdyd ugo pakietujestkr tszani 16bajt wniemawnimmiejscanaumieszczenie informacjizwi zanychzczasem{nieb dziemo naokre li czasupodr ypakietu( round{trip"), countliczbapakiet w,kt remawys a ping;zdomniemaniawysy ajetakd ugo,a zostanieprzerwany. Wniekt rychsystemach,je elipingzostaniewywo anyjedyniezparametremhostodpowiada: hostis alive"gdyuzyska odpowied lubsygnalizujeprzekroczenieczasu(time{out)gdyodpowiedzinieuzyska. Winnychrealizacjachwypisujenumerpakietuiczaspodr y,apoprzerwaniupodajestatystyk :liczb pakiet wwys anych,liczb,kt rapowr ci a,minimalny, redniimaksymalnyczaspodr y.pakiety,kt re niewr ci ynies zaznaczanew adenspos b. Zdodatkowychopcji,kt rerealizujepingwsystemiehp{uxmo napoleci [-o].gdyzostanieonau yta programumieszczewwysy anychpakietach adanie,abyka dyzrouter w,przezkt rypakietprzechodzi dopisywa wnimsw jadres.pozwalato ledzi drog pakietu(aletylkonakr tkichdystansach).zwracam uwag, eniewszystkierouteryrealizuj tak mo liwo. Niekt reimplementacjeprogramupingmog wysy a nast pnypakietniezw oczniepopowrociepoprzedniego.wszczeg lnychwarunkachmo etoprowadzi dowysyceniaprzepustowo cisieci. 4.4 traceroute Funkcjezbli onedotychrealizowanychprzezprogramping(w rodowiskudosipc/tcp)realizujeprogramtraceroute.ideajegodzia aniajestnast puj ca:zka dympakietemwysy anym w wiat"zwi zanyjest pewienlicznikzawieraj cy czas ycia"(timetolive).liczniktenjestzmniejszanyojedenpodczasprzej cia przezka dyrouter.gdyosi gnieonzero,pakietjestzwracanydonadawcyjako przeterminowany". traceroutewysy apakietdowskazanegoadresuzczasem ycia1(poosi gni ciupierwszegorouterajest onzwracany),nast pniezczasem ycia2,itakdalej...pozwalatoprze ledzi ca drogeodnadawcydo odbiorcy.(programrealizujefunkcj podobn jakprogramping(str.4.3.2)zpakietupc/tcpwywo anyz opcj -q.) Problemstwarzaj tylkoteroutery,kt reniesygnalizuj przeterminowanialicznika,lubniezmniejszaj go. 13

15 Rozdzia tenjestjednymzkilku(inneopisuj programyftp(str.7.7),ping(str.4.3.1)itelnet(str.6.1.1)) 4.4.1SystemWindows95 opisuj cychpodstawoweus ugisieciowedost pnewsystemiewindows95. -dpolecaniezamienia adres wnumerycznychnasymboliczne, Znaczenieparametr wjestnast puj ce: Spos buruchomienia:tracert[-d][-hmaximum-hops][-jhost-list][-wtimeout]target-name -wtimeoutczas(wmilisekundach)jakiprogramoczekujenapowr tpakietu,zanimuzna, ezagin, -jhost-listpatrzodpowiedniparametrprogramupingnastr.4.3.1, -hmaximum-hopsokre lamaksymaln liczb punkt wpo rednich(skok w)jak mo ewykona program, target-nameadreskomputera. traceroute[-n][-ghost1]host Spos bwykorzystaniaprogramu(podajemytylkoniekt reparametry): 4.4.2SystemUnix gdzie: -ghost1adresw z apo redniego, -nu ywamy,gdychcemyabyadresyby ypodawanewpostacinumerycznej,aniesymbolicznej{przy piesza hostadres(lubnumerip)komputera,dokt rego ledzimydrog. todzia anieprogramu, traceroutetoftp.uu.net( ),30hopsmax,40bytepackets $tracerouteftp.uu.net 1wazniak8.pwr.wroc.pl( )2ms2ms1ms Przyk adwykorzystaniaprogramutraceroute: 3waw-wroc.nask.waw.pl( )72ms280ms226ms ( )352ms81ms158ms ( )994ms*1394ms 6icm-dc-1.icp.net( )1809ms1433ms937ms 2wroc-gwb.pwr.wroc.pl( )3ms3ms2ms 10ftp.UU.NET( )1299ms3333ms2581ms ( )1421ms1240ms997ms 8Falls-Church4.VA.ALTER.NET( )974ms907ms1108ms 9IBMpc01.UU.NET( )1146ms1528ms4960ms 1.komputerem,nakt rymwydanokomend traceroute, 2.w z empo rednim{host1, Programmo nawykorzysta r wnie dowyznaczeniatrasypomi dzytrzemaw z ami: Mo etosi przyda dosprawdzeniaczypakietypomi dzynaszymkomputeremawez emdocelowympokonuj tras t sam drog cozpowrotem: 3.w z emdocelowym{host. aotowynik: traceroutetoldhpux.immt.pwr.wroc.pl( )30hopsmax,38bytepackets traceroute-gsun1000.ci.pwr.wroc.plldhpux.immt.pwr.wroc.pl 1wazniak.wask.wroc.pl( )4ms1ms1ms 2centrum.wask.wroc.pl( )3ms3ms3ms 3sun1000.ci.pwr.wroc.pl( )3ms*4ms 4centrum.wask.wroc.pl( )6ms5ms5ms 5wazniak.wask.wroc.pl( )5ms4ms4ms 6ldhpux.immt.pwr.wroc.pl( )5ms5ms4ms 14

16 albozdalnegosprawdzeniaczyzkomputerahost1jestpo czeniezkomputeremhost: traceroute-gapollo.int.pan.wroc.plplearn.edu.pl 4.5Programtracerouteniejestnaog standardowym"elementemoprogramowaniasieciowego. Programpozwalaustawi zegarpcnapodstawiezegarakomputera,kt ryuznajemyzawzorzecczasu.w bardzowielusytuacjachsieciowychjestbardzowa neabyzegarykomputer wby yzsynchronizowane. U ycie: setclock setclock-? -version setclock[timeserver] Synchronizacj wramachsiecilokalnejzapewniaj programytimedirdate.wsieciachrozleg ychu ywany timeservernazwalubadresinternetowykomputera,kt rytraktujemyjakowzorzecczasu. jestprotok synchronizacjiczasuntplubxntp{(extended)networktimeprotocol. KomputeryUnixowenaog u ywaj (jezeliwog le)innychnarz dzidosynchronizacjiswoichzegar w. 4.6 Spe niawsystemieoprogramowaniapc/tcpbardzopodobnefunkcjejakprogramnger(str4.1). whois[user]@host U ycie: whois whois-? -version 15

17 Rozdzia 5 numeryczneiodwrotnie Translacjaadres wsymbolicznychna Us ugat umaczeniaadres wsymbolicznychnanumeryczne(iodwrotnie)realizowanajestprzezoprogramowaniezwanebind(berkeleyinternetnamedomain).jakwszystkie,us ugatarealizowanajestwuk adzie klient{serwer". Unixowym)nazywasieresolver. named(patrzstr.12). Najpierwom wimytozczymkontaktujesi u ytkownik{stron klienta.program(znowuwsystemie 5.1P niejniecomiejscapo wi cimyniecomiejscaserwerowi{wsystemieunixownym{nazywasi on najbardziejzlewejstronyoznacza(zazwyczaj,aleniezawsze{np.wadresachpocztowych)nazw komputera, AdresysiecioweAdressieciowykomputerask adasi zkilkucz on woddzielonychkropkami.cz cz najbardziejzprawejstrony{nazw kraju.1adresmo ewygl da naprzyk adtak: ldscoux.immt.pwr.wroc.pl nazwakomputera informacjeterytorialne(jednostkaorg.) informacjeterytorialne(instytucja) informacjeterytorialne(miasto--okr g) kraj(pl-polska) iposzukiwanieadresunumerycznego. przyk ad(dzia aj cej)rozproszonejbazydanych. Systembazdanychzawieraj cychinformacjeowszystkichzarejestrowanychkomputerachstanowirzadki Strukturaadresujestwnaturalnyspos bhierarchiczna.u atwiatozarz dzaniebazamidanychadres w poszczeg lnychbajt w)oddzielanychkropkami.wygl daonmniej,wi cejtak: naczterybajty.adresipzapisujesi wpostaciczterechliczbzzakresu0{255(odpowiadaj cychwarto ci ka demukomputerowipracuj cemuwsieciinternet.dlau atwieniaoperowaniaadresamiippodzielonoj AdresynumeryczneAdresnumeryczny(inaczejadresIP)jestunikaln,32bitow liczb,przydzielan wszystkimprogramomu ytkowymnazapytaniadotycz ceadres wkomputer w.je elipotrzebnychdanych pierwotnymi(primary)dlapewnychgrupadres wsieciowych(domen)ite,kt rezawieraj kopieinformacji niemawswojejpami ci{kontaktujesi zinnyminameserverami.wsieciwyr niasi nameservery,kt res {wt rne(secondary).bardzocz stokomputer,kt ryjestnameserverempierwotnymdlapewnejdomeny, Nameserver(zwanyr wnie domainnameserver)jestspecjalnymprogramemudzielaj cymodpowiedzi zawierar wnie kopiedanychdlainnejdomeny.obawy ejwymienionerodzajenameserwer wzwanes liamia ar wnie adreszako czonyna.com(ipo czenieviakalifornia...). autorytatywnymi. aleniekoniecznie,r wnie naprzyk adzkanady;widzia emkiedy adresameryka skiejrmykomercyjnej,kt rejmoskiewska 1Niedotyczytoznacznejcz ciadres wzako czonych.com,.edu,.mil{s tog wnieadresyzestan wzjednoczonych, 16

18 Mo napowo ywa do ycianameserwerynieb d ceserweramiautorytatywnymi,zawier j cymijedynie kopieinformacji. Hierarchiaadres wdomenyuszeregowanes hierarchiczniezgodniezhierarchi ades w;wnaszymprzypadkuwyr niamynast puj ceczterydomeny: pl wroc.pl pwr.wroc.pl immt.pwr.wroc.pl Istniej dwiehierarchieadres w:takzwanaprosta(okt rejpisali mypowy ej)zwi zanajestonazbaz danychpozwalaj c zamienia adresysymbolicznenanumeryipiodwrotnapozwalaj cazamienia numery IPnaadresy.Oilehierarchicznegrupowanieadres wwpierwszymprzypadkujestzupe nienaturalneotyle wdrugimju nietakbardzo.stworzonojednaknapotrzebyspecjaln domen onazwiein-addr.arpa,w kt rejzapisywanes wszystkieinformacjeopowi zaniachnumer wipzadresami. Itakwszystkieinformacjeopodsieci xxx.yyy(przydzielonej rodowiskuwroc awskiemu)zawarte s wdomenie in-addr.arpa.mo naodpowiedzialno zakolejnepodsiecidelegowa dalej: inaddr.arpazawierawszystkieinformacjeopodsieci yyya in-addr.arpajestodno nikiem wi cymnumer znazw komputera(ldhpux.immt.pwr.wroc.plwtymprzypadku). AdresypocztykomputerowejAdresu ywanyprzezpoczt komputerow sk adasi zdwucz ci:nazwy u ytkownikainazwykomputerapo danaprzyk adtak: postmaster@ldhpux.immt.pwr.wroc.pl Pocztamo eby jednaktakskongurowanaaby ukrywa "nazw komputera,zkt rymzwi zanyjest u ytkownik(matosw jwielkisens,gdywjednostceorganizacyjnejjestwi cejni jedenkomputer);pomija si w wczasjedencz onnazwy: postmaster@immt.pwr.wroc.pl (Zwracamuwag i postmaster"jesttonaka dymkomputerzeprzyjmuj cymiwysy aj cympoczt komputerow osobaodpowiedzialnazajejfunkcjonowanie.mo nasi doniejzg asza wraziejakichkolwiek problem wzpoczt komputerow.) Wtakiejsytuacji immt.pwr.wroc.pl"niejestnazw adnegorzeczywistegokomputera,ajedyniesynonimemmailexchangera2czylikomputera,kt rynapodstawienazwyu ytkownikapotradostarczy poczt pododpowiednizycznyadres.wtakiejsytuacji,bardzocz sto,administratorzypocztyelektronicznejpozwalaj bynazwyu ytkownik wmia yco wsp lnegozichrzeczywistyminazwiskamidopuczszaj ctakie np.konstrukcje: JanKowalski@... Mo liwejesttakieskongurowaniepocztyelektronicznej,abylistwysy anynaadres: JanKowalski@pwr.wroc.edu.pltraa dou ytkownika:kowalski@ldscoux.immt.pwr.wroc.pl. 5.2 Radypraktyczne Pami tanieadres wr nychkomputer wstanowipewienproblemdlau ytkownik wsieci.zmoichdo wiadcze wynika, eu ytkownicy(wznacznejswejcz ci)pr buj post powa najedenzdwusposob w: 1.u ywaj adres wnumerycznych(uwa aj c, eznacznie atwiejzapami ta czteryliczby,np: ni przyd ugaw (ijakdzi widz g upi )nazw ldhpux.immt.pwr.wroc.pl). 2.Staraj si u ywa nazwsymbolicznych. Zeswejstronypragn zwr ci uwag nakilkaw a ciwo ciresolvera(procedurodpowiadaj cychnakomputerzeunixowymzatranslacj adres wsymbolicznychdonumerycznych),kt repozwalaj u atwi sobie ycie (wewszystkichponi szychprzyk adachzak adamy, ekomputerznajdujesi wdomenieimmt.pwr.wroc.pl): je eliwjakiejkolwiekkomendziesieciowej(ping,telnet,rlogin,ftp...)podamyjakojejparametr nazw host,np: pinghost poszukuj ckomputera,okt rynamchodziresolverb dziedohostdodawa kolejnefragmentydomeny poszukuj ckolejno: 2Rekordy MX"nameserweram wi opowi zaniachpomi dzyadresamie{mailakomputerami,patrzr wnie nastronie21 17

19 host.immt.pwr.wroc.pl host.pwr.wroc.pl host.wroc.pl inako cuwreszcie: gdypodamyniepe n nazw komputera: host pinggraf.im ( Okrawaj c"domen zostawizawszeconajmniejjejdwaostatniecz ony.)podobnieb dziepost powa takikomputeristnieje.podobnyprocesprzebieganiestetynawetwtedygdypodamype n nazw komputera: pinggraf.im.pwr.wroc.pl poszukujekomputeraonazwiegraf.im.immt.pwr.wroc.pl(b d!),graf.im.pwr.wroc.pl{sukces!, resolverdodawszystkiemo liwecz onynaszejdomeny.poniewa zaka dymrazemsko czysi to b demwko cusprawdzinazw graf.im.pwr.wroc.plcopowinnonajprawdopodobniejsko czy sie sukcesem. onejlinii. Procestenmo ebycdosy d ugotrwa y,gdynameserverznajdujesi nadrugimko cuwolnej,obci - dok ada dopodawanychmuadres w.3 resolvermo nar wnie takskongurowa, ebywskaza explicitejakiecz ony,jakichdomenma Wniosekwyp ywaj cyztegojesttaki:je elikontaktujemysi zkomputeremz s siedniej"domeny Abyprocesprzy pieszy pe nenazwykomputer w4mo na/nale yko czy kropk : pinggraf.im.pwr.wroc.pl. resolverwwieluwersjachsounixpozwalanatworzeniealias wnazwkomputer w(indywidualnych owialeznacznieupraszczapisanie. (maj cejznaczn cz nazwyzgodn znazw naszejdomeny)u ywajmytylkotylucz on wileto dlaka degou ytkownika).wartoztejmo liwo cikorzysta.ot wprocesiet umaczeniaadresu konieczneabyjednoznacznieokre li nazw komputera.dodajetocoprawdaniecopracynameserwer- t zmienn jestprzegl danywposzukiwaniupe nejnazwyzwi zanejzpodanymaliasem.itak,wmoim przypadkuzmiennahostaliasesmawarto /users/myszka/.hostaliasesawpliku.hostaliases jest(mi dzyinnymi)nast puj calinia: symbolicznegoresolverposzukujezmiennej rodowiskaonazwiehostaliases.plikwskazywanyprzez Je elichodziopoczt polecamkorzystaniezr nychmechanizm wu atwiaj cych ycie,aoferowanych Pisz crlogingrafuzyskujepo czeniezkomputeremgraf.im.pwr.wroc.pl grafgraf.im.pwr.wroc.pl. powa nychwskutkachnieporozumie.zasadatajestczasamijednak amana,wnazwachkomputer wpojawiaj si cz onych, ci.4fullyqualieddomainname{fqdn. adencz onnazwykomputeraniemo eby zgodnyzdwuliterowymkodemkraju(ostatnicz onnazwy).mo etoprowadzi do 3Sprawajestwa nazkilkupowod w(wzgl dybezpiecze stwaodgrywaj tuniepo ledni role).powinnoby zasad, e przezprogramyczytania/komponowaniapoczty.otymb dziemowap niej. 18

20 5.3 Konguracjaresolverajestbardzoprosta.Wystarczywpliku/etc/resolv.confwpisa minimumdwawiersze informacji(ka dyzaczynasi ods owakluczowego): nameserverpokt rympodajemadresipkomputera,nakt rymuruchominyjestprogramnamed(mo e domainpokt rympodajemynazw domniemanejdomenywkt rejpracujekomputer;nazwatab dzie by wi cejni jedenwierszdeklaruj cykolejneserwery), R neimplementacjeprocedurresolverapozwalaj nawpisywanier nychdodatkowychinformacji{nale y zapozna siezodpowiedni stron manuala(manresolv.conf). dodawanadowszystkichnazwkomputer w,ktorenies zako czonekropk (takjaktoopisanow Zwracamuwag, eresolvertoniejest adenprogram,araczejzestaw(biblioteka)podprogram w rozdzialeradypraktyczne(nastr.5.2)). mo ewswojejpracy(wzale no ciodkonguracji)korzysta zr nych r de informacji: zawieraj cyfunkcjepozwalaj cenatranslcj adres wsymbolicznychnanumerycznieiodwrotnie.resolver pliku/etc/hosts, (bardzocz stowr nejkolejno ciir nejkonguracji). system wnislubnis+(networkinformationsystem){zwanyr wnie podnazw yellowpages, nameserwera, 5.4 Podstawowymnarz dziems u cymdosprawdzaniawsp dzia aniasystemubazdanychoadresachinternetowych(wsystemieunix)jestprogramnslookup.pozwalaonwydobywa informacjeopojedy czych komputerach,aler wnie oca ychdomnach. SystemUnix zdobywaniainformacjimog r wnie dokonywa werykacj ichporawno ci. programieiinformacjach,kt reodniegomo nawydoby. informacjioadresachinternetowychistrukturzebazdanych.takwi cponi ejpodamypodstawowefaktyo Bardzowieluadministrator wu ywar wnie program whostlubdig.ichzalet jestto, eopr cz Pe newykorzystaniemo liwo ciprogramunslooupwymagapewnejznajomo cisposobuzapisywania 5.4.1TranslacjaadresunanumerIP Najprostszezadanie,rozwi zujemyjepisz c: nslookupadres wodpowiedzipowinni myuzyska numerip(je elijestzwi zanyztymadresem). $nslookupgarbo.uwasa.fi NameServer:ldhpux.immt.pwr.wroc.pl Address: Odpowied programuwygl dawspos bnast puj cy: Name: Address: Dodatkowomo nazada pomocniczepytania,piszemyotymdalej. Mo nate skorzysta zinterakcyjnego,hipertekstowegoformularza5. garbo.uwasa.fi 5.4.2Typkomputera Wtymprzypadkutrzebaprzej dointerakcyjnegotrybupracyprogramunslookup.pytaniewygl daw nast puj cyspos b: 5http:// 19