Wersja z dnia 25 listopada 2010 r. ZAŁOŻENIA PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O CZASIE PRACY KIEROWCÓW ORAZ O ZMIANIE NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW

Transkrypt

1 Wersja z dnia 25 listopada 2010 r. ZAŁOŻENIA PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O CZASIE PRACY KIEROWCÓW ORAZ O ZMIANIE NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW

2 SPIS TREŚCI I. Analiza. 1. Aktualny stan stosunków społecznych w dziedzinie, której dotyczyć ma projekt ustawy o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw oraz aktualny stan prawny w zakresie będącym przedmiotem projektowanej ustawy. 2. Potrzeba i cel projektowanej ustawy. 3. Możliwość podjęcia alternatywnych środków. 4. Podmioty, na które ma oddziaływać ustawa. 5. Przewidywane skutki finansowe uchwalenia projektowanej ustawy i źródła ich pokrycia. II. Przedstawienie propozycji rozstrzygnięć. 6. Zakres podmiotowy i przedmiotowy projektowanej ustawy. 7. Przepisy merytoryczne. 8. Upoważnienia do wydawania aktów wykonawczych. 9. Sprawy dotyczące odpowiedzialności karnej. 10. Przepisy przejściowe. 11. Przepisy dostosowujące. 12. Przewidywany termin wejścia w życie projektowanej ustawy. III. Ocena przewidywanych skutków społeczno gospodarczych regulacji. 13. Analiza wpływu projektowanej ustawy na: a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego, b) rynek pracy, c) konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, d) sytuację i rozwój regionalny. 14. Wyniki konsultacji społecznych. 2

3 I. Analiza. 1. Aktualny stan stosunków społecznych w dziedzinie, której dotyczyć ma projekt ustawy o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw oraz aktualny stan prawny w zakresie będącym przedmiotem projektowanej ustawy. Prowadzenie pojazdu jest czynnością wymagającą ogromnego skupienia, ciągłej koncentracji i uwagi. Dotyczy to zwłaszcza kierowców zawodowych, którzy większość swojego czasu pracy spędzają na prowadzeniu pojazdu, niezależnie od warunków na drodze, warunków pogodowych i pory dnia. Aby zapewnić bezpieczeństwo osób uczestniczących w transporcie opracowane zostały przepisy regulujące czas pracy kierowców, czas prowadzenia pojazdów, okresy przerw i odpoczynku. Przestrzeganie tych przepisów przez kierowców może znacząco wpłynąć na poprawę ich bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa innych uczestników ruchu drogowego. Kierowcy z państw Unii Europejskiej podlegają przepisom wewnętrznym poszczególnych państw, a także wymienionym niżej aktom prawnym, jeżeli wykonują przewozy objęte tymi przepisami, tj.: - dyrektywie 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego (Dz. Urz. WE L 80 z s. 35, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 4, s. 224); - rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z s. 1, z późn. zm); - Umowie Europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r., wraz z późniejszymi zmianami. Wymienione akty prawne określają w szczególności maksymalny tygodniowy czas pracy kierowców, czas prowadzenia pojazdów, okresy przerw i odpoczynków, odpowiedzialność przedsiębiorstw transportowych. W Polsce dyrektywa 2002/15/WE została wdrożona ustawą z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879, z późn. zm.). Wszyscy kierowcy zatrudnieni na podstawie stosunku pracy podlegają przepisom ustawy o czasie prac kierowców. Ustawa określa czas pracy tych kierowców, a ponadto obowiązki pracodawców w zakresie wykonywania przewozów drogowych, zasady stosowania norm dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw w prowadzeniu i gwarantowanych okresów odpoczynku, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 oraz umowie AETR, a także okresy prowadzenia pojazdów, obowiązkowe przerwy w prowadzeniu i gwarantowane okresy odpoczynku kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy i niebędących pracownikami, wykonujących przewozy regularne na trasach nieprzekraczających 50 km pojazdami służącymi do przewozu osób. 3

4 Kierowcy wykonujący przewozy drogowe rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony lub osób, pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, podlegają przepisom rozporządzenia (WE) nr 561/2006 (z wyłączeniami określonymi w tym rozporządzeniu) lub umowie AETR, jeśli wykonują przewóz pomiędzy Wspólnotą a państwem trzecim innym niż Szwajcaria lub państwami będącymi stronami porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo przewóz poprzez takie państwo. Oznacza to, że ta grupa kierowców musi przestrzegać przepisów ustawy o czasie pracy kierowców i rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub umowy AETR. Przepisom rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub umowy AETR podlegają również kierowcy pracujący na własny rachunek, jeśli wykonują przewozy drogowe, do których ma zastosowanie to rozporządzenie lub umowa. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z , s. 8, z późn. zm.) kierowcy wykonujący przewozy drogowe, podlegający rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 lub umowie AETR, zobowiązani są do rejestrowania za pomocą zainstalowanego w pojeździe urządzenia rejestrującego (tachografu cyfrowego lub analogowego) wykonywanych przez siebie czynności, tj. czasu prowadzenia pojazdu, przerw w pracy i okresów dziennego odpoczynku, okresów gotowości oraz czynności określonych jako inna praca. Kierowcy ci, zgodnie z art. 15 ww. rozporządzenia, na żądanie funkcjonariuszy służb kontrolnych muszą okazać, za bieżący dzień i poprzednie 28 dni, wykresówki - jeśli pojazd jest wyposażony w tachograf analogowy lub wydruki i kartę kierowcy - jeśli pojazd jest wyposażony w tachograf cyfrowy. Na podstawie przedstawionych danych funkcjonariusze ustalają czy kierowca przestrzega przepisów o czasie prowadzenia pojazdu, przerwach w pracy i okresach dziennego odpoczynku. W Polsce zgodnie z art. 50 pkt 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.) kontrola przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerw oraz czasu odpoczynku jest zadaniem Inspekcji Transportu Drogowego. Inspektor wykonujący kontrolę może prowadzić odpowiednie czynności po zatrzymaniu pojazdu na drodze lub w siedzibie przedsiębiorcy. Nieprzestrzeganie przepisów o czasie prowadzenia pojazdu, naruszanie przerw i odpoczynku, brak wykresówek lub wydruków z tachografu cyfrowego oraz brak zaświadczenia o działalności podlega karze, której wysokość określa załącznik do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Stosownie do art. 89 ww. ustawy do kontroli karty kierowcy, zapisów urządzenia rejestrującego czas jazdy, obowiązkowych przerw, czasu odpoczynku oraz zaświadczenia o działalności kierowcy, uprawnieni są ponadto funkcjonariusze policji, funkcjonariusze celni, funkcjonariusze Straży Granicznej oraz inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy PIP dokonują kontroli w zakresie przewozu drogowego na warunkach i w trybie określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy. 4

5 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494, z późn. zm.) określa zadania organów administracji publicznej i innych podmiotów związane z systemem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, a także sposób podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, związanej z instalacją, naprawą i sprawdzaniem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Ustawa obejmuje swoim zakresem zagadnienia nieuregulowane w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, a także wskazuje na obowiązek stosowania tego rozporządzenia przy wydawaniu świadectwa funkcjonalności dla tachografu cyfrowego, prowadzeniu warsztatu zajmującego się instalacją, naprawą i sprawdzaniem tachografów cyfrowych, wydawaniu kart do tachografu cyfrowego przez właściwy podmiot. 2. Potrzeba i cel projektowanej ustawy. Potrzeba nowelizacji ustawy o czasie pracy kierowców, ustawy o systemie tachografów cyfrowych, ustawy o transporcie drogowym, ustawy Prawo o ruchu drogowym i ustawy Prawo o miarach wynika z konieczności: a) wdrożenia do polskiego prawa art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego (Dz. Urz. WE L 80 z s. 35, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 4, s. 224); b) dostosowania ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879, z późn. zm.) do zmiany rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z s. 1, z późn. zm.); c) dostosowania ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494, z późn. zm.) do zmian rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z , s. 8, z późn. zm.). d) aktualizacji metryk rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 przywołanych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.), ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) oraz ustawie z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.) Ad. a) Zgodnie z art. 2 ust. 1 akapit 2 dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego przepisy dyrektywy stosuje się do kierowców pracujących na własny rachunek od dnia 23 marca 2009 r. Stosownie do art. 2 ust. 1 akapit 3 5

6 dwa lata przed wejściem w życie tego przepisu Komisja Europejska przedstawiła sprawozdanie zawierające analizę konsekwencji wyłączenia kierowców pracujących na własny rachunek z zakresu dyrektywy. Sprawozdanie to było podstawą do przygotowania w 2007 r. projektu dyrektywy wyłączającej kierowców pracujących na własny rachunek z zakresu dyrektywy. Prace legislacyjne trwały prawie trzy lata i zakończyły się 30 czerwca 2010 r. decyzją o wycofaniu projektu nowelizacji, po jego odrzuceniu w dniu 16 czerwca przez Parlament Europejski. W związku z wycofaniem projektu, Dyrektor Generalny Dyrekcji ds. Mobilności i Transportu Komisji Europejskiej Matthias Ruete zwrócił się w dniu 12 lipca 2010 r. do Stałego Przedstawicielstwa RP przy Unii Europejskiej o informację dotyczącą sposobu wdrożenia art. 2 ust. 1 dyrektywy. W tej sytuacji należy dostosować przepisy ustawy o czasie pracy kierowców do art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE. Ad. b) Zgodnie z art. 1 pkt 3 ustawy o czasie pracy kierowców określa ona zasady stosowania norm dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw w prowadzeniu i gwarantowanych okresów odpoczynku, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/ lutego 2008 r. zostało ogłoszone sprostowanie w języku polskim do rozporządzenia (WE) nr 561/2006, a w 2009 r. zmienione zostały przepisy dotyczące wypoczynku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy autokarowe, w związku z art. 29 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. UE L 300 z , str ). Uwzględnienie w ustawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 561/2006 przyczyni się do poprawnego korzystania z tego aktu prawnego. Ad.c) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494, z późn. zm.) określa zadania organów administracji publicznej i innych podmiotów związane z systemem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz sposób podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej związanej z instalacją, naprawą i sprawdzaniem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Ustawa zawiera przywołania do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. dostosowującego po raz siódmy do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 207 z , s. 1), które należy zaktualizować w związku z wydaniem rozporządzenia Komisji (UE) nr 1266/2009 z dnia 16 grudnia 2009 r. dostosowującego po raz dziesiąty do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE L 339 z , s. 3). Ponieważ możliwe są kolejne dostosowania do postępu technicznego, najbardziej właściwą formą nowelizacji ustawy o systemie tachografów cyfrowych, niewymagającą każdorazowych zmian ustawy, jest zmiana 6

7 metryki wymienionego w art. 2 pkt 1 ww. ustawy rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 wprowadzająca późniejsze zmiany tego rozporządzenia i zastąpienie przywoływanego w ustawie rozporządzenie Komisji (WE) nr 1360/2002 przywołaniem Załącznika IB do rozporządzenia (EWG) 3821/85. Ad. d) W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.), ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) oraz ustawie z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.) należy uaktualnić metryki przywoływanego rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, aby dostosować przepisy tych ustaw do aktualnie obowiązujących rozporządzeń. 3. Możliwość podjęcia alternatywnych środków. Nie ma innej możliwości wdrożenia do polskiego prawa art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego niż zmiana ustawy o czasie pracy kierowców. Pozostałe przepisy dyrektywy 2002/15/WE zostały również implementowane do polskiego prawa ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879, z późn. zm.). Ustawa o czasie pracy kierowców określa m.in. zasady stosowania norm dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw w prowadzeniu i gwarantowanych okresów odpoczynku określonych w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006, dlatego też zmiany rozporządzenia powinny znaleźć odzwierciedlenie w ustawie. Definicja przewozu drogowego określona w ustawie o transporcie drogowym wynika z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, a zatem zmiany rozporządzenia powinny być wprowadzone w ustawie. Również dostosowanie polskich przepisów do zmian rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 może nastąpić tylko poprzez zmianę ustawy o systemie tachografów cyfrowych, ustawy o transporcie drogowym, ustawy Prawo o ruchu drogowym i ustawy Prawo o miarach, ponieważ obecne przywołania w ustawach odnoszą się do nieaktualnego rozporządzenia. Opracowanie projektu założeń do ustawy i przedłożenie go pod obrady Rady Ministrów zostało zgłoszone jako propozycja do Programu prac Rady Ministrów na I półrocze 2011 r., na I kwartał 2011 r. 4. Podmioty, na które będzie oddziaływał projekt. Projektowana ustawa będzie oddziaływać na kierowców pracujących na własny rachunek, kierowców zatrudnionych w przedsiębiorstwach transportowych, i przedsiębiorców wykonujących przewozy drogowe osób i rzeczy oraz na organy kontrolne. Projektowana ustawa oddziaływać będzie również na Prezesa Głównego Urzędu Miar, jako organu właściwego w sprawach świadectwa funkcjonalności, homologacji typu tachografu cyfrowego i karty oraz w sprawach wydawania zezwoleń na prowadzenie warsztatów w zakresie instalacji i aktywacji, napraw oraz sprawdzania tachografów cyfrowych, podmioty 7

8 ubiegające się o wydanie świadectwa funkcjonalności, podmioty prowadzące warsztaty, które instalują, aktywują, naprawiają i sprawdzają tachografy cyfrowe, podmiot wydający karty do tachografów cyfrowych, ministra właściwego do spraw transportu jako organu zarządzającego systemem tachografów cyfrowych. 5. Przewidywane skutki finansowe uchwalenia projektowanej ustawy i źródła ich finansowania. Przewiduje się, że uchwalenie ustawy może spowodować skutki finansowe dla sektora finansów publicznych oraz budżetu przedsiębiorców, ale oszacowanie ich wielkości nie jest możliwe. Skutki te będą uzależnione od ewentualnych zmian w formie zatrudnienia kierowców, tj. dotychczas zatrudnieni mogą zacząć pracować na własny rachunek lub odwrotnie - kierowcy pracujący na własny rachunek mogą zatrudnić się na podstawie stosunku pracy. Ewentualne skutki finansowe dotyczyłyby opłacanych składek i podatku, a ich wielkość będzie raczej znikoma. II. Przedstawienie propozycji rozstrzygnięć. 6. Zakres podmiotowy i przedmiotowy projektowanej ustawy. Projektowana ustawa dotyczy kierowców pracujących na własny rachunek, kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy i ich pracodawców, a także Prezesa Głównego Urzędu Miar, jako organu właściwego w sprawach świadectwa funkcjonalności, homologacji typu tachografu cyfrowego i karty oraz w sprawach wydawania zezwoleń na prowadzenie warsztatów w zakresie instalacji i aktywacji, napraw oraz sprawdzania tachografów cyfrowych, podmiotów ubiegających się o wydanie świadectwa funkcjonalności, podmiotów prowadzących warsztaty, które instalują, aktywują, naprawiają i sprawdzają tachografy cyfrowe, podmiotu wydającego karty do tachografów cyfrowych, ministra właściwego do spraw transportu jako organu zarządzającego systemem tachografów cyfrowych. Projektowana ustawa, w części dotyczącej implementacji art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego, wprowadzi obowiązek stosowania przepisów ustawy o czasie pracy kierowców przez kierowców pracujących na własny rachunek. Dotychczas kierowcy ci nie podlegali przepisom ustawy, ale podlegali przepisom rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85. Oznacza to, że musieli przestrzegać przepisów o czasie prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerwach i odpoczynkach, określonych w art. 6-9 ww. rozporządzenia, a także przechowywać przez okres jednego roku wszystkie dane wczytane zarówno z tachografu cyfrowego jak i z karty kierowcy, zgodnie z art. 10 ust. 5 ww. rozporządzenia oraz wykresówki i wydruki, zgodnie z art. 14 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, a ponadto inne dokumenty potwierdzające rodzaj wykonywanych czynności. Po objęciu tych kierowców 8

9 przepisami ustawy o czasie pracy kierowców będą musieli stosować się do przepisów o czasie pracy i ewidencji czasu pracy. Projektowana ustawa, w części dotyczącej dostosowania ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879, z późn. zm.) do zmiany rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 wprowadzi zmianę w metryce tego aktu prawnego wymienionego w art. 1 pkt 3 ustawy. Wprawdzie rozporządzenie (WE) nr 561/2006 jest stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich, jednakże wskazanie na to, że pierwotny akt prawny został zmieniony ułatwia korzystanie z jego przepisów. Dotychczas zostało ogłoszone sprostowanie w języku polskim do rozporządzenia (WE) nr 561/2006 zamieszczone w Dz. Urz. UE L 51 z 26 lutego 2008 r. na str. 27 oraz zmieniony został art. 8 rozporządzenia dotyczący wypoczynku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy autokarowe, w związku z art. 29 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 300 z , str ). Projektowana ustawa, w części dotyczącej dostosowania ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494, z późn. zm.) do zmian rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z , s. 8, z późn. zm.) wprowadzi zmianę w metryce rozporządzenia wymienionego w art. 2 pkt 1 ustawy oraz wprowadzi korektę w tych artykułach ustawy, w których przywoływane jest rozporządzenie Komisji (WE) nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. dostosowujące po raz siódmy do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 207 z , str. 1). Ta zmiana jest istotna z dwóch powodów. Po pierwsze załącznik IB nie jest załącznikiem do rozporządzenia (WE) nr 1360/2002 lecz załącznikiem do rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, a po drugie rozporządzenie (WE) nr 1360/2002 dostosowuje po raz siódmy do postępu technicznego rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 (Załącznik IB), podczas gdy stosownie do ostatnio ogłoszonego rozporządzenia Komisji (UE) nr 1266/2009 z dnia 16 grudnia 2009 r. dostosowującego po raz dziesiąty do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE L 339 z , s. 3) nastąpiło już dziesiąte dostosowanie i nie są wykluczone kolejne. Konieczna jest więc zmiana tych artykułów ustawy, w których przywoływane jest rozporządzenie Komisji (WE) nr 1360/2002, aby obowiązujące były wszystkie zmiany załącznika IB. Projektowana ustawa w części dotyczącej zmiany ustaw: z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach uaktualni metryki rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i 9

10 rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 przywoływane w tych aktach, aby dostosować przepisy tych ustaw do aktualnie obowiązujących rozporządzeń. 7. Przepisy merytoryczne W celu wypełnienia zobowiązań wymienionych w rozdziale I punkt 2 niniejszych założeń w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879, z późn. zm.) proponuje się wprowadzenie następujących zmian: - w przepisach ogólnych w art. 1 proponuje się dodać punkt, z którego będzie wynikało, że przepisy ustawy o czasie pracy kierowców obejmują również kierowców pracujących na własny rachunek wykonujących transport drogowy. Obecnie ustawa określa czas pracy kierowców wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Po zmianie będzie również określała czas pracy kierowców wykonujących transport drogowy, pracujących na własny rachunek. Ta zmiana wynika z obowiązku wdrożenia do polskiego prawa art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE; - w związku z rozszerzonym zakresem ustawy proponuje się dodanie do słownika ustawy (art. 2) definicji kierowcy pracującego na własny rachunek, zgodnie z definicją podaną w art. 3 lit. e dyrektywy 2002/15/WE; - proponuje się aktualizację metryki wymienionego w art. 1 pkt 3 ustawy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85, poprzez dodanie w tej metryce informacji o późniejszych zmianach. Aktualizacja zapewni stosowanie zmienionych przepisów dotyczących odpoczynku tygodniowego kierowców wykonujących okazjonalne przewozy autokarowe i określonych w art. 8 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, zmienionego w związku z art. 29 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 300 z r., s. 88); - proponuje się dodanie w ustawie nowego rozdziału określającego czas pracy kierowców pracujących na własny rachunek. W rozdziale tym proponuje się umieszczenie definicji czasu pracy jako czasu między rozpoczęciem i zakończeniem pracy, w którym kierowca pozostaje na swoim stanowisku pracy, będąc do dyspozycji klienta i wykonując swoje zadania inne niż ogólna praca administracyjna, która nie jest związana bezpośrednio z trwającą operacją transportową. Czas pracy obejmuje czynności wymienione w art. 3 pkt 1 tiret pierwszy i drugi dyrektywy 2002/15/WE. Ponadto w omawianym rozdziale należy zawrzeć przepisy określające tygodniowy wymiar czasu pracy. Średni tygodniowy czas pracy nie może przekraczać 48 godzin. Tygodniowy czas pracy może być przedłużony do 60 godzin, jeżeli w ciągu czterech miesięcy nie została przekroczona średnia 48 godzin na tydzień. Do określenia wymiaru przerw i 10

11 odpoczynków stosuje się przepisy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub umowy AETR; - proponuje się dodanie w ustawie nowego rozdziału zawierającego przepisy dotyczące ewidencji czasu pracy. W związku z tym proponuje się przeniesienie art. 25 z obecnego rozdziału 3 do nowego rozdziału i dostosowanie tego art. do potrzeb ewidencjonowania czasu pracy kierowców pracujących na własny rachunek. Proponuje się, żeby ewidencję czasu pracy kierowców prowadził podmiot wykonujący przewóz drogowy (w rozumieniu art. 4 pkt 6a ustawy o transporcie drogowym). Przy takim sformułowaniu ewidencję czasu pracy kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy będzie prowadził pracodawca, a ewidencję czasu pracy kierowców pracujących na własny rachunek będzie prowadził przewoźnik, na którego rzecz kierowca wykonuje przewóz, bądź kierowca osobiście jeśli wykonuje samodzielny transport drogowy. Podmiot wykonujący przewóz drogowy przechowuje ewidencję czasu pracy kierowców przez okres 3 lat po zakończeniu objętego nią okresu oraz udostępnia kierowcy ewidencję czasu pracy na jego wniosek. Kierowca pracujący na własny rachunek przechowuje ewidencję czasu pracy dotyczącą okresu wykonywania przewozów na jego rzecz przez okres co najmniej 1 roku po zakończeniu okresu przez nią objętego. Okres przechowywania ewidencji czasu pracy nie powinien być krótszy niż określony w art. 14 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym i art. 10 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 561/2006. W ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494, z późn. zm.) proponuje się wprowadzenie następujących zmian: - w art. 2 pkt 1 określającym definicję tachografu cyfrowego należy wykreślić wymienione tam rozporządzenie Komisji (WE) nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. dostosowującego po raz siódmy do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 207 z , s.1) i pozostawić tylko rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, którego metryka będzie zawierała sformułowanie o późniejszych zmianach. Od czasu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1360/2002 dostosowującego po raz siódmy do postępu technicznego rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 (Załącznik IB) nastąpiły kolejne zmiany i obecnie rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 zostało dostosowane do postępu technicznego po raz dziesiąty; - zgodnie z opisanym wyżej uzasadnieniem cytowane w dalszej części ustawy rozporządzenie Komisji (WE) nr 1360/2002 należy zastąpić Załącznikiem IB do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85. Zmiany te dotyczą: art. 2 pkt 3 i pkt 4, art. 4 ust. 3 pkt 1 i ust. 5, art. 6 ust. 1 i ust. 5 pkt 4 lit. b tiret 1, art. 11 ust. 1 pkt 1 i pkt 4, art. 19 ust. 1 pkt 3 i pkt 5, 11

12 art. 20 ust. 1 pkt 3; - w art. 23a proponuje się aktualizację metryki przywołanego tam rozporządzenia (WE) nr 561/2006 poprzez dodanie w tej metryce informacji o późniejszych zmianach. W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym proponuje się, aby w art. 4 pkt 6a, w którym przywołane jest rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i w art. 54 ust. 2 pkt 6, art. 73 ust. 1 pkt 3a oraz art. 92a ust. 1 pkt 3, w których przywołane jest rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 zaktualizować metryki tych rozporządzeń poprzez dodanie informacji o późniejszych zmianach. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym w art. 129 ust. 2 pkt 6, w którym przywołane jest rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 proponuje się zaktualizować metrykę tego rozporządzenia poprzez dodanie informacji o późniejszych zmianach. W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach w art. 26a ust. 1 pkt 2, w którym przywoływane jest rozporządzenie (EWG) nr 3821/85 proponuje się zaktualizować metryki tego rozporządzenia poprzez dodanie informacji o późniejszych zmianach. 8. Upoważnienia do wydawania aktów wykonawczych. Projektowana ustawa nie będzie zawierała żadnych upoważnień do wydawania aktów prawnych. 9. Sprawy dotyczące odpowiedzialności karnej. Projektowana regulacja nie zawiera propozycji przepisów dotyczących odpowiedzialności karnej. 10. Przepisy przejściowe. Projektowana ustawa nie będzie zawierała przepisów przejściowych. 11. Przepisy dostosowujące. Projektowana ustawa nie będzie zawierała przepisów dostosowujących. 12. Przewidywany termin wejścia w życie projektowanej ustawy. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia. 12

13 III. Ocena przewidywanych skutków społeczno gospodarczych regulacji. 13. Analiza wpływu: a) na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego. Nie jest możliwe ustalenie czy projektowany akt prawny będzie mieć wpływ na budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego. Wpływ ten uzależniony jest od ewentualnych zmian w formie zatrudnienia kierowców, tj. dotychczas zatrudnieni mogą zacząć pracować na własny rachunek lub odwrotnie kierowcy pracujący na własny rachunek mogą zatrudnić się na podstawie stosunku pracy. Gdyby taki wpływ nastąpił, dotyczyłby opłacanych składek i podatku, a jego wielkość byłaby raczej znikoma. W części dotyczącej ustawy o systemie tachografów cyfrowych i aktualizacji metryk rozporządzeń (WE) nr 561/2006 i (EWG) nr 3821/85 w ustawie o transporcie drogowym, ustawie Prawo o ruchu drogowym i ustawie Prawo o miarach projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na sektor finansów publicznych. b) na rynek pracy Przedmiotowa regulacja może mieć wpływ na rynek pracy, związany ze zmianami formy zatrudnienia. Kierowcy dotychczas zatrudnieni na podstawie stosunku pracy mogą rozpocząć pracę na własny rachunek. W związku z tym może ulec zwiększeniu grupa kierowców pozornie pracujących na własny rachunek, to jest takich, których pracodawca przestaje zatrudniać we własnym przedsiębiorstwie, i którzy świadczą stałe usługi na rzecz tego samego przedsiębiorstwa. Uzależnienie kierowców od byłego pracodawcy utrudnia kontakty zawodowe z innymi klientami i jest pozorną pracą na własny rachunek. W części dotyczącej ustawy o systemie tachografów cyfrowych i aktualizacji metryk rozporządzeń (WE) nr 561/2006 i (EWG) nr 3821/85 w ustawie o transporcie drogowym, ustawie Prawo o ruchu drogowym i ustawie Prawo o miarach projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na rynek pracy. c) na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Projektowana ustawa może mieć wpływ na konkurencyjność miedzy przedsiębiorstwami i na funkcjonowanie tych przedsiębiorstw ze względu na objęcie przepisami ustawy o czasie pracy kierowców tych kierowców, którzy dotychczas pracowali na własny rachunek. Pracodawcy w celu obniżenia kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa mogą wywierać presję na kierowców, aby zakładali własną działalność. W części dotyczącej ustawy o systemie tachografów cyfrowych i aktualizacji metryk rozporządzeń (WE) nr 561/2006 i (EWG) nr 3821/85 w ustawie o transporcie drogowym, ustawie Prawo o ruchu drogowym i ustawie Prawo o miarach projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 13

14 d) na sytuację i rozwój regionalny Projekt ustawy nie będzie miał wpływu na sytuację i rozwój regionalny. 14. Wyniki konsultacji społecznych. Projekt założeń ustawy został poddany konsultacjom społecznym poprzez przesłanie do następujących podmiotów: 1) Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Drogowego; 2) Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Samochodowego; 3) Forum Związków Zawodowych; 4) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych; 5) Sekretariat Transportowców NSZZ Solidarność ; 6) Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji; 7) Polskie Stowarzyszenie Przewoźników Autokarowych; 8) Zrzeszeniu Międzynarodowych Przewoźników Drogowych; 9) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan; 10) Business Centre Club; 11) Polska Izba Gospodarcza Transportu Samochodowego i Spedycji; 12) Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej. W ramach konsultacji społecznych Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych wyraziło opinię, że wprowadzenie kierowców samozatrudnionych do ustawy jest ograniczeniem swobody działalności osób prowadzących własną działalność gospodarczą w zakresie transportu międzynarodowego. Uwaga nie została uwzględniona ponieważ objęcie kierowców pracujących na własny rachunek przepisami ustawy wynika z konieczności dostosowania prawa polskiego do przepisów art. 2 ust. 1 dyrektywy 2002/15/WE. Pozostałe podmioty nie zgłosiły uwag do przedmiotowego projektu założeń. Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stosowania prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt został umieszczony na stronach BIP Ministerstwa Infrastruktury. 14