INSTRUKCJA O PRZYGOTOWANIU DO MAŁŻEŃSTWA I ŻYCIA RODZINNEGO W DIECEZJI LEGNICKIEJ

Transkrypt

1 INSTRUKCJA O PRZYGOTOWANIU DO MAŁŻEŃSTWA I ŻYCIA RODZINNEGO W DIECEZJI LEGNICKIEJ Przygotowanie do małżeństwa i życia rodzinnego jest jednym z ważniejszych zadań, które stają przed współczesnym duszpasterstwem rodzin. Przypomniał o tym Jan Paweł II, który w adhortacji apostolskiej Familiaris consortio stwierdził, że bardziej niż kiedykolwiek, w naszych czasach konieczne jest przygotowanie młodych do małżeństwa i życia rodzinnego. Dlatego Kościół winien popierać lepsze i intensywniejsze programy przygotowania do małżeństwa, ażeby wyeliminować (...) trudności, z którymi boryka się tyle małżeństw, a bardziej jeszcze po to, aby stworzyć pozytywne warunki do powstawania i dojrzewania udanych małżeństw (FC 66). Od dobrego przygotowania młodych ludzi do małżeństwa zależy nie tylko przyszłość rodzin, ale również przyszłość Kościoła i całego społeczeństwa. Model przygotowania do małżeństwa i życia w rodzinie w nauczaniu Kościoła katolickiego ukazują trzy dokumenty: adhortacja apostolska Jana Pawła II o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym Familiaris consortio, dokument Papieskiej Rady do Spraw Rodziny Przygotowanie do sakramentu małżeństwa (dalej skrót: PSM) oraz wskazania Episkopatu Polski zawarte w Dyrektorium duszpasterstwa rodzin. W dokumentach tych przygotowanie do sakramentu małżeństwa i życia w rodzinie chrześcijańskiej jawi się jako proces, który przebiega na trzech etapach: dalszym, bliższym i bezpośrednim. I. PRZYGOTOWANIE DALSZE Pierwszym etapem tego procesu jest przygotowanie dalsze, które rozpoczyna się w dzieciństwie, a następnie kontynuowane jest na wszystkich 231

2 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** etapach szkolnych i katechetycznych. Przygotowanie dalsze do małżeństwa i życia rodzinnego polega na pomocy dziecku w prawidłowym dojrzewaniu do pełni człowieczeństwa. Od tego bowiem jakim, kto jest człowiekiem i chrześcijaninem w dużej mierze zależy, jakim będzie współmałżonkiem i rodzicem. W przygotowaniu dalszym chodzi o: budowanie własnego charakteru, szacunek dla każdej zdrowej wartości ludzkiej, umiejętność współżycia z innymi, zrozumienie i rozpoznanie własnego powołania, szacunek do cnoty czystości, odpowiednią postawę wobec własnej rodziny i instytucji małżeństwa (zob. DDR 19). Według Dyrektorium duszpasterstwa rodzin (20-23) zadania te powinny być realizowane w rodzinie, szkole, poprzez katechizację i w grupach rówieśniczych. 1. RODZINA Rodzina jest pierwszym i niezastąpionym podmiotem odpowiedzialnym za przygotowanie dzieci i młodzieży do małżeństwa i życia rodzinnego. Szczególna rola rodziny na etapie przygotowania dalszego wynika z faktu, że okres dzieciństwa przebiega głównie w rodzinie, w której dziecko otrzymuje podstawowe treści i wzorce życia rodzinnego. Ważnym elementem kształtującym w dziecku właściwy obraz małżeństwa i rodziny jest świadectwo życia obojga rodziców. Dziecko widząc rodziców, których wzajemne relacje przepełnione są czułością, dobrocią, wyrozumiałością, szacunkiem i miłością, w nieuświadomiony sposób przyswaja te wzory zachowań i przenosi je na swój psychiczny model małżeństwa. Ponadto przygotowanie bliższe realizowane przez rodziców powinno w sposób szczególny uwzględniać wartości chrześcijańskie. Codzienna modlitwa z dziećmi, coniedzielne uczestnictwo we Mszy św. połączone z przystępowaniem rodziców i starszych dzieci do Komunii św., regularne korzystanie z sakramentu pojednania, udział w budowaniu wspólnego dobra w najbliższym otoczeniu, wzajemny szacunek i miłość rodziców są najbardziej skutecznym przygotowaniem dzieci do przyszłych ról małżeńskich, kapłańskich czy zakonnych (zob. DDR 20). 232

3 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * 2. SZKOŁA Ważnym środowiskiem przygotowania dzieci i młodzieży do małżeństwa i życia rodzinnego jest szkoła. W czasie trwania nauki w szkole podstawowej, należy przy różnych okazjach nawiązywać do problematyki małżeńsko-rodzinnej. Chodzi o to, aby szkoła zaszczepiła w dziecku postawę szacunku wobec każdego człowieka, a zwłaszcza kobiety brzemiennej, osób starszych, samotnych i cierpiących. Nauczyciele i wychowawcy powinni kształtować w dziecku ducha pogody i skromności, uczyć poszanowania autorytetu rodziców oraz wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka. Na etapie gimnazjum z kolei należy ukazać małżeństwo jako związek miedzy kobietą i mężczyzną, który obejmuje wszystkie sfery człowieka: sferę cielesną, psychiczną i duchową. Ponadto trzeba przekazać uczniom zagadnienia związane z odpowiedzialnym rodzicielstwem, ludzką płciowością, rozwojem dziecka w okresie prenatalnym i w pierwszych latach po urodzeniu. Wiedza ta powinna być wzbogacona o informacje z zakresu wychowania dzieci oraz funkcjonowania rodziny w życiu społecznym. Ukazując rolę szkoły w procesie przygotowania dzieci i młodzieży do małżeństwa i życia rodzinnego należy wspomnieć o niebezpieczeństwie tzw. edukacji seksualnej. Jej zwolennicy proponują, aby w gimnazjum były poruszane takie zagadnienia, jak: anatomia i fizjologia narządów płciowych oraz ich funkcjonowanie, rozwój seksualny człowieka, techniki współżycia seksualnego, choroby przenoszone drogą płciową, antykoncepcja i aborcja, fizjologia ciąży i porodu, alternatywne style życia seksualnego (dewiacje seksualne), pornografia, wykorzystywanie seksualne, prostytucja. Taka wizja edukacji seksualnej redukuje człowieka do przedmiotu, dla którego liczy się doświadczenie maksymalnej ilości doznań, a nie prawdziwe dobro własne i współmałżonka. Dlatego też rodzice, dostrzegając zagrożenia jakie niesie ze sobą edukacja seksualna, powinni zadbać o to, aby szkoły nie wprowadzały gorszących programów, które czynią człowieka i jego seksualność przedmiotem (zob. DDR 21). 3. KATECHIZACJA Ważnym elementem w przygotowaniu dalszym jest formacja katechetyczna, która ukazuje małżeństwo i rodzinę jako powołanie i posłannictwo 233

4 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** życiowe. Formacja ta rozpoczyna się w rodzinie i powinna być kontynuowana w katechezie parafialnej i szkolnej (zob. DDR 19). W pierwszych latach szkoły podstawowej katecheza parafialna powinna pogłębiać w dzieciach życie religijne, zwracając uwagę na znaczenie sakramentów w Kościele, zwłaszcza Eucharystii i sakramentu pokuty. W katechezie parafialnej dla starszych dzieci należy podkreślać znaczenie i aktywny udział w życiu wspólnoty poprzez uczestnictwo w dziecięcych grupach działających przy parafii. Dla gimnazjalistów z kolei katecheza parafialna powinna kłaść nacisk na przygotowanie młodzieży do przyjęcia sakramentu bierzmowania, który jest istotnym elementem w procesie przygotowania do małżeństwa i życia rodzinnego. Ważnym miejscem przygotowania dalszego do małżeństwa i życia w rodzinie jest katecheza realizowana na terenie szkoły. Zadaniem katechezy szkolnej jest wyrobienie w wychowankach poszanowania autorytetu, umiejętności dostrzegania potrzeb drugiego człowieka, ofiarnej miłości do rodziców i rodzeństwa oraz szczerej przyjaźni z Bogiem i ludźmi. Dopiero w przypadku tak ukształtowanego młodego człowieka można mieć nadzieję, że będzie on zdolny w przyszłości nawiązać dojrzałą relację małżeńską. 4. GRUPA RÓWIEŚNICZA Badania socjologiczne pokazują, że tuż po rodzinie największym autorytetem u młodzieży cieszą się znajomi i rówieśnicy. Uwzględniając te badania, należy w duszpasterstwie parafialnym zwrócić większą uwagę na tworzenie małych grup, ruchów, stowarzyszeń oraz wspólnot dla dzieci i młodzieży, które promując chrześcijańskie wartości i chrześcijański model wychowania, budują dobry fundament pod przyszłe małżeństwo i udaną rodzinę. Jest rzeczą konieczną, by w placówkach oświatowych istniało i pod odpowiednią opieką funkcjonowało harcerstwo, a w parafii były grupy oazowe, Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej czy koła różańcowe dla młodzieży (zob. DDR 23). II. PRZYGOTOWANIE BLIŻSZE Przygotowanie bliższe jest kolejnym etapem procesu wychowania do małżeństwa i życia rodzinnego. Dotyczy młodzieży ponadgimnazjalnej 234

5 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * i ma być dla niej rodzajem katechumenatu przed narzeczeństwem i zawarciem małżeństwa. Zadaniem przygotowania bliższego jest: pogłębienie nauki o małżeństwie i rodzinie, uwrażliwienie na fałszywe teorie odnośnie do małżeństwa i rodziny, przysposobienie do międzyosobowego życia w małżeństwie i rodzinie, pogłębienie życia wspólnotowo-liturgicznego (zob. DDR 24). Według Dyrektorium duszpasterstwa rodzin, niezależnie od katechizacji w szkole, należy w każdej parafii, analogicznie do przygotowania przed I Komunią św. czy przed bierzmowaniem, wprowadzić katechezę przedmałżeńską dla młodzieży, obejmującą co najmniej 25 spotkań. 1. ORGANIZACJA KATECHEZY W PARAFII Podstawowym i pierwszorzędnym miejscem tej katechezy jest dla młodzieży parafia zamieszkania. Właściwym czasem uczestnictwa w niej jest czas nauki w szkole ponadgimnazjalnej. Katecheza obejmuje 25 spotkań. Zajęcia rozpoczynają się od II semestru klasy pierwszej i trwać mogą w klasie II oraz w klasie III do II semestru. Katechezę należy prowadzić w grupach około 20 osób. 2. ZAKRES TEMATYKI KATECHEZY PARAFIALNEJ Tematyka oraz cele katechezy zostały umieszczone w ogólnopolskim programie pt. Program katechezy parafialnej młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, opracowanym przez Komisję Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski i Radę ds. Rodziny Konferencji Episkopatu Polski. Program ten wskazuje 4 bloki tematyczne i treści, które należy realizować podczas spotkań. Blok pierwszy: Abyście byli jedno rola wspólnoty w życiu człowieka Treści katechezy dla pierwszego bloku: 1. Człowiek jako istota społeczna (typy, rodzaje, funkcje grup i wspólnoty). 2. Rodzina jako Kościół domowy. 3. Rodzina wprowadzająca w liturgię. 235

6 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** 4. Wspólnota rodzinna miejscem przekazywania wiary. 5. Wspólnota rodzinna kształtująca postawy wobec świata (ekologia) i względem Ojczyzny (patriotyzm). 6. Rodzina i wspólnota parafialna. 7. Wspólnota rodzinna i grupy rówieśnicze. Blok drugi: Bądźcie doskonałymi... wzrost dojrzałości chrześcijańskiej Treść katechezy dla drugiego bloku: 1. Więź z Chrystusem wynikająca z chrztu i bierzmowania. 2. Człowiek wobec wezwania Bożego tajemnica powołania chrześcijańskiego. 3. Wielość powołań w Kościele. 4. Cnoty moralne jako konsekwencja umiłowania Chrystusa. 5. Prawda, wolność, sumienie. 6. Dojrzałość jako zdolność do kierowania własnym życiem. Blok trzeci: Będziesz miłował... rola więzi w konstytuowaniu wspólnoty Treść katechezy dla trzeciego bloku: 1. Męskość i kobiecość. 2. Dar rodzicielstwa. 3. Czystość przejawem dojrzałości i odpowiedzialności w sferze płciowości. 4. Wybór, akceptacja, odpowiedzialność. 5. Od zakochania do miłości dojrzałej. 6. Narzeczeństwo jako czas przygotowania do małżeństwa. Blok czwarty: Ślubuję ci miłość... wspólnota małżonków w Chrystusie Treści katechezy dla czwartego bloku: 1. Małżeństwo jako sakrament. 2. Zaręczyny sens i obyczaje. 3. Liturgia słowa (czytania, modlitwa powszechna). 4. Elementy liturgii sakramentu małżeństwa, przysięga małżeńska, błogosławieństwa małżonków. 5. Symbolika znaków obrzędowych (obrączka, stuła, welon, wianek). 236

7 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * 3. ROZWIĄZANIA METODYCZNE W realizacji katechezy bardzo istotną rolę odgrywa specyficzna dla tej katechezy metodyka. Zalecane jest wprowadzenie sposobów aktywnych opartych o dyskusję, metod praktycznych, organizowanie paneli z udziałem małżonków czy wreszcie metod umożliwiających katechizowanym poznanie autentycznych świadectw życia chrześcijańskiego. Drugim wskazaniem do rozwiązań metodycznych jest odwoływanie się do praktyk liturgicznych, takich jak: celebracje, medytacje, różne formy modlitewne. Ważne jest też sięganie po doświadczenia biblijne właściwe dla katechezy ciągłej: szkoła słowa Bożego, analiza strukturalna. Dla pogłębienia poznanych zagadnień należy organizować dla uczestników odpowiednie rekolekcje, zwłaszcza wielkopostne i na zakończenie roku szkolnego, oraz dni skupienia. 4. ŚRODKI DYDAKTYCZNE Do grupy najbardziej zalecanych zliczyć można wszelkiego typu środki audiowizualne. Natomiast podstawowym środkiem dydaktycznym powinien być podręcznik metodyczny dla osób realizujących program oraz materiały dla ucznia. Szczegółowy wykaz tematów katechez, innych proponowanych zajęć oraz literatura umieszczone są w dokumencie opracowanym przez Diecezjalne Duszpasterstwo Rodzin i Diecezjalną Radę Katechetyczną. 5. OSOBY REALIZUJĄCE PROGRAM KATECHEZY PARAFIALNEJ Dla bardziej owocnego przebiegu tej katechizacji należy powołać w parafii zespół pastoralny składający się z duszpasterza, doradców życia rodzinnego z ważną misją do pełnienia tej funkcji, przedstawicieli grup religijnych związanych z pracą z małżeństwami i rodzinami. Zespół ten 237

8 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** powinien dokonać adaptacji programu katechizacji przedmałżeńskiej do miejscowych warunków i czuwać nad jego wykonaniem. 6. DOKUMENTOWANIE REALIZACJI PROGRAMU KATECHEZY Osoby realizujące program katechezy dokumentują ten fakt wpisem do dziennika zajęć. Uczestnicy katechezy po jej ukończeniu otrzymują zaświadczenie, które jest dokumentem potwierdzającym przygotowanie bliższe do sakramentu małżeństwa. Proponuje się, aby w treści zaświadczenia umieścić następujące zdanie, jednolite dla całej Polski i zgodne z programem ogólnopolskim: N.N. ukończył/-a katechezę parafialną młodzieży będącą jednocześnie wymaganym przez Radę do Spraw Rodziny Konferencji Episkopatu Polski przygotowaniem bliższym do zwarcia sakramentu małżeństwa. W kancelarii parafialnej powinna zostać założona specjalna Księga katechizacji przedmałżeńskiej, w której należy umieścić nazwiska absolwentów katechezy parafialnej w ramach przygotowania bliższego do sakramentu małżeństwa. 7. KOSZTY WDRAŻANIA I REALIZACJI KATECHEZY Koszty wdrażania i realizacji pokrywa w całości parafia. Do kosztów tych zaliczamy: zakup programu, zakup podręczników metodycznych, materiały dla uczestnika katechezy (najczęściej ksero materiałów do prowadzenia zajęć), koszty prowadzenia zajęć. Za organizację i realizację katechezy parafialnej odpowiedzialny jest proboszcz parafii i dziekan w dekanacie. Zespoły pastoralne i księża proboszczowie będą wspomagani poprzez Wydział Duszpasterstwa Rodzin i Wydział Katechetyczny Legnickiej Kurii Biskupiej. 238

9 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * 8. ROCZNE STUDIUM PRZEDMAŁŻEŃSKIE DUSZPASTERSTWA AKADEMICKIEGO W duszpasterstwie akademickim można także przeprowadzić roczne studium przedmałżeńskie według programu wypracowanego przez to duszpasterstwo i Radę Episkopatu ds. Rodziny. Dotyczy to osób, które nie uczestniczyły w katechezie parafialnej w ramach przygotowania bliższego. Studium to zakończy się wydaniem zaświadczenia, które będzie dokumentem potwierdzającym przygotowanie bliższe do sakramentu małżeństwa (zob. DDR 25). 9. SKRÓCONA KATECHIZACJA (WYJĄTKOWO) Jeśli z poważnych racji nie było możliwe przygotowanie według wyżej przedstawionych form ani w parafii, ani podczas studiów, należy przeprowadzić skróconą katechezę przedmałżeńską w formie przynajmniej 10 spotkań w parafii, jednakże za zgodą i w formie określonej przez biskupa diecezjalnego (zob. DDR 26). Pomocą w organizowaniu katechizacji skróconej mogą być propozycje przygotowane przez ruchy religijne dla rodzin, np. Spotkania Małżeńskie. Informacje na ten temat umieszczane są na stronie legnica.pl III. PRZYGOTOWANIE BEZPOŚREDNIE Przygotowanie bezpośrednie jest ostatnim etapem przygotowania do małżeństwa i życia w rodzinie. Etap ten określany jest przygotowaniem przedślubnym, katechizacją przedślubną lub potocznie kursem dla narzeczonych. Rozpoczyna się on od momentu spotkania kandydatów do małżeństwa z duszpasterzem w kancelarii parafialnej przynajmniej na trzy miesiące przed ślubem, a kończy się z chwilą zawarcia sakramentu małżeństwa. Według Dyrektorium duszpasterstwa rodzin (27) przygotowanie bezpośrednie obejmuje pięć etapów. 239

10 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** ETAP 1: SPOTKANIE Z DUSZPASTERZEM W KANCELARII PARAFIALNEJ Spotkanie narzeczonych z duszpasterzem w kancelarii parafialnej powinno nastąpić trzy miesiące przed ślubem. Jest ono ważne nie tylko z powodów formalnych związanych ze sporządzeniem protokołu ślubnego, ale także z powodów duszpasterskich. Jak poucza Benedykt XVI, chodzi tu o wyjątkową okazję duszpasterską: jej wagę należy dostrzec z całą należną powaga i uwagą, w której przez pełen szacunku i serdeczności dialog duszpasterz stara się pomóc osobie poważnie stanąć wobec prawdy o niej samej i o jej własnym ludzkim i chrześcijańskim powołaniu do małżeństwa (Przemówienie do Roty Rzymskiej, ). W tym kontekście pierwsze spotkanie księdza z narzeczonymi w kancelarii parafialnej jest okazją do tego, by podczas rozmowy zorientować się, jaki jest poziom religijny narzeczonych i na ile uczestniczą w życiu Kościoła. Rozeznanie to pozwoli duszpasterzowi ustalić dalsze etapy przygotowania kandydatów do zawarcia małżeństwa (zob. DDR 29). W sytuacji, kiedy narzeczeni lub jedno z nich nie przyjęli jeszcze bierzmowania, należy umożliwić im przyjęcie tego sakramentu. W tym celu duszpasterz powinien pomóc nupturientom przygotować się do przyjęcia sakramentu dojrzałości chrześcijańskiej i skierować ich do miejsca, gdzie według ustaleń biskupa diecezjalnego mogą przyjąć ten sakrament (zob. DDR 29). Jeżeli w trakcie badania kanonicznego okaże się, że małżeństwo pragnie zawrzeć osoba nieochrzczona, ale gotowa na przyjęcie chrztu lub osoba ochrzczona i niewprowadzona w życie eucharystyczne, to należy ją odesłać do diecezjalnego lub rejonowego ośrodka katechumenatu dla dorosłych w celu przygotowania do przyjęcia sakramentu chrztu oraz wprowadzenia w życie chrześcijańskie (zob. DDR 35). Podczas rozmowy w kancelarii parafialnej należy poinformować narzeczonych o obowiązku spowiedzi. Duszpasterz powinien jednak bardziej uwypuklić aspekt duchowy niż formalny sakramentu pokuty w bezpośrednim etapie przygotowania do małżeństwa. Rozmowa duszpasterska powinna dotyczyć także kwestii związanych z przebiegiem ceremonii ślubu. Należy zatem wstępnie omówić liturgię zaślubin, szczególnie zwracając uwagę narzeczonych na symbolikę znaków i obrzędów sakramentu małżeństwa. 240

11 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * ETAP 2: KATECHEZY PRZEDŚLUBNE Duszpasterz powinien przeprowadzić z każdą parą narzeczonych trzy katechezy na temat: teologii małżeństwa, etyki życia małżeńskiego, liturgii sakramentu małżeństwa. Propozycje tematów: 1. Wiara fundamentem życia. 2. Rozwój i zagrożenie miłości w małżeństwie. 3. Powołanie do życia w rodzinie i małżeństwie. 4. Sakramentalny charakter małżeństwa. 5. Rodzina domowym kościołem. 6. Liturgia sakramentu małżeństwa. 7. Odpowiedzialne rodzicielstwo. 8. Normy etyczne życia małżeńskiego. Dla par kończących należy urządzić dzień skupienia, połączony z możliwością spowiedzi i dłuższej modlitwy. Zaleca sie również udział w pierwszoczwartkowym spotkaniu w intencji rodziny i obrony życia poczętego. ETAP 3: SPOTKANIA W PARAFIALNEJ PORADNI RODZINNEJ W ramach przygotowania do małżeństwa należy przeprowadzić trzy spotkania z narzeczonymi w parafialnej poradni rodzinnej. Spotkania mają dotyczyć odpowiedzialności za wzajemną miłość i przekazywanie życia, szkodliwości i niedopuszczalności antykoncepcji, środków poronnych oraz sztucznych zapłodnień i znaczenia metod naturalnego rozpoznawania płodności. Nie wystarczy sama informacja o tych metodach, trzeba się ich nauczyć. Dlatego spotkania w odpowiednich odstępach czasu powinny być poświęcone zasadom prowadzenia obserwacji objawów płodności oraz ich interpretacji. Pary narzeczeńskie powinny wynieść przekonanie, że parafialna poradnia rodzinna jest zawsze do ich dyspozycji. Bowiem dla człowieka odpowiedzialnego jest dziś czymś normalnym korzystanie z doradztwa osób kompetentnych i odpowiedzialnych nie tylko w sprawach biznesu, ale także w sprawach zdrowia i w tak ważnej sprawie, jak ich intymne 241

12 *** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** pożycie, miłość, płodność, dzietność, a ostatecznie szczęście małżeńskie i rodzinne, a przede wszystkim ich zbawienie (zob. DDR 31). Każde spotkanie doradcy z kandydatami do małżeństwa powinno uwzględnić sytuację danej pary, niemniej istotne jest, aby w czasie spotkań poruszyć następujące zagadnienia: Pierwsze spotkanie 1. Odpowiedzialne rodzicielstwo w nauczaniu Kościoła. 2. Zalety metod diagnostycznych rozpoznawania płodności dla zbudowania więzi małżeńskiej i pogłębionego kontaktu z dziećmi. 3. Podstawy naukowe metod diagnostycznych: a) omówienie wskaźników płodności, b) zasady obserwacji i notowania, c) zadania domowe, d) zalecenie lektury i zachęcenie do obserwacji przez narzeczoną. Uwaga: umówienie się na spotkanie nie wcześniej niż za dwa tygodnie. Zadanie domowe polega na naniesieniu na kartę cyklu podanych obserwacji. Drugie spotkanie 1. Omówienie na dwóch kartach do ćwiczeń (w tym na karcie przygotowanej w domu) reguł oznaczania faz płodności i niepłodności. 2. Omówienie wykresu ciążowego (termin porodu). 3. Elementy psychologii prenatalnej. 4. Ewentualne omówienie z narzeczoną jej dotychczasowych obserwacji (zaleca się prowadzenie tej rozmowy wyłącznie z narzeczoną chyba, że wyraża ona chęć na przeprowadzenie jej wspólnie z narzeczonym). 5. Zadanie domowe przeczytać encyklikę Humanae Vitae oraz zinterpretować zadaną kartę cyklu ciążowego. Trecie spotkanie 1. Ćwiczenia z zakresu wyznaczania faz w cyklu miesiączkowym (5 kart). 2. Zagrożenia dla miłości małżeńskiej wypływające ze stosowania antykoncepcji i środków wczesnoporonnych. 3. Przekazanie krótkich informacji dotyczących możliwości stosowania metod diagnostycznych w sytuacjach szczególnych w życiu małżeńskim (po porodzie, premenopauza). 242

13 *** Instrukcja o przygotowaniu do małżeństwa i życia rodzinnego * * * ETAP 4: SPOWIEDZI PRZEDŚLUBNE Kolejnym ważnym elementem bezpośredniego przygotowania do małżeństwa jest spowiedź przedślubna, która zostaje potwierdzona przez spowiednika na specjalnym formularzu. Należy jednak uzmysłowić nupturientom, że w spowiedzi przedślubnej nie chodzi o zdobycie podpisu spowiednika, ale o oczyszczenie serca przed ślubem, wyrobienie w sobie postawy szczerego nawrócenia do Boga i wewnętrznej przemiany. W polskich warunkach narzeczeni, zanim zawrą sakramentalny związek małżeński, dwukrotnie przystępują do sakramentu pokuty (zob. DDR 32). Pierwsza spowiedź przedślubna powinna odbyć się tuż po zgłoszeniu zapowiedzi. Zachęca się, aby miała ona charakter spowiedzi generalnej, co pozwoli penitentowi gruntownie uporządkować przeszłość i rozpocząć nowy etap w życiu. Z kolei druga spowiedź, która powinna nastąpić przed ślubem, ma umożliwić narzeczonym godziwie przeżyć ceremonię zaślubin (zob. DDR 32). ETAP 5: ROZMOWA DUSZPASTERSKA Z KAPŁANEM Ostatnim elementem bezpośredniego przygotowania do małżeństwa jest rozmowa duszpasterza z narzeczonymi, która powinna odbyć się tuż przed zawarciem małżeństwa. W rozmowie tej trzeba jeszcze raz poruszyć kwestie związane z sakramentalnością małżeństwa oraz przypomnieć narzeczonym podstawowe zasady katolickiej etyki współżycia małżeńskiego. Ponadto, o ile istnieje taka konieczność, należy wspólnie zastanowić się nad tym, co trzeba zrobić, poprawić, gdzie szukać ewentualnej pomocy, aby ich przyszłe życie małżeńskie było dla nich źródłem uświęcenia i szczęścia, a dla ich dzieci środowiskiem właściwego rozwoju (zob. DDR 33). Narzeczonych należy zapoznać z grupami religijnymi dla rodzin, w których mogliby rozwijać swoją wiarę. 243