UMUNDUROWANIE i WYPOSAŻENIE POLOWE

Transkrypt

1

2 Komentarz do przepisów rozdziału 16 ustawy o Służbie Więziennej UMUNDUROWANIE i WYPOSAŻENIE POLOWE Maciej Okrasa Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej Kalisz

3 Tak jak kaptur nie czyni mnichem, tak mundur nie tworzy funkcjonariusza, lecz pomaga mu nim być. Wszystkim zainteresowanym polecam komentarz do przepisów dotyczących umundurowania zawartych w ustawie o Służbie Więziennej i przepisach wydanych na jej podstawie.

4 Ilekroć w komentarzu mowa jest o: ustawie, jest to ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2014 r. poz z późn. zm.), r.s.u., jest to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 7 lutego 2011 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. poz. 156), r.s.r., jest to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 9 lutego 2011 r. w sprawie równoważ - nika pieniężnego w zamian za umundurowanie oraz za czyszczenie chemiczne umundurowania dla funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. poz. 157). Stan prawny na dzień 4 grudnia 2014 r. ROZDZIAŁ 1 Regulacje wynikające z ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2014 r. poz. 173 z późn. zm.) Art. 1. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną. 1. Już pierwszy artykuł ustawy pragmatycznej wskazuje, iż jedną z podstawowych cech Służby Więziennej jest jej umundurowanie. Od początku powołania Straży Więziennej, a później Służby Więziennej, była to formacja umundurowana. Podobnie jest w innych państwach europejskich, choć zakres osób uprawnionych do noszenia umundurowania nie jest wszędzie jednakowy i nie dotyczy wszystkich osób zatrudnionych w więziennictwie. Szczególnie w krajach Europy Zachodniej dominuje model cywilnej służby i umundurowanymi służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo w jednostce. 2. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (Dz.U. nr 31 poz. 130 z późn. zm.) mundurem jest ubiór lub jego części służące oznaczeniu przynależności do określonej jednostki organizacyjnej lub wykonywania określonych funkcji albo służby. W tym rozumieniu pojęcie mundur dotyczy nie tylko formacji zwyczajowo nazywanych jako mundurowe Wojsko, Policja, Państwowa Straż Pożarna itd., ale również inne jednostki organizacyjne występujące w jednolitych strojach takie jak Straż Miejska, Służba Ochrony Kolei, kierowców komunikacji miejskiej, itd. Można uznać, że osoby duchowne noszą ubiór, który choć nie jest nazywany mundurem wypełnia jego cechy. 3. Funkcje umundurowania funkcjonariusza SW: Mundur identyfikuje funkcjonariusza. Funkcjonariusz noszący mundur wyróżnia się ubiorem od innych osób przebywających na terenie jednostki penitencjarnej, np. osadzonych, pracowników, interesantów, obcych kontrahentów i dostawców. Oczywiście najistotniejszą właściwością jest odróżnienie funkcjonariuszy od osadzonych. Prawidłowa ocena statusu osoby poruszającej się na terenie zakładu karnego lub aresztu śledczego, a także w czasie konwojowania osadzonych poza jednostką, wpływa na prawidłowość postępowania organów wobec tej osoby. Ponadto umundurowanie noszone przez funkcjonariusza występującego poza jednostką w roli oficjalnego przedstawiciela wskazuje na Służbę Więzienną jako formację reprezentowaną przez niego. Szymon Starowolski, polski historyk i pisarz epoki baroku, w swym dziele poświęconym wojskowości polskiej Institutorum Rei Militaris Libri VIII..., Cracoviae 1640 tak określił funkcje munduru: My Sarmaci zwykliśmy od dawna ubierać zarówno pieszych jak i konnych w jeden kolor. Również i najemnych, których wybierano z Niemiec lub z Węgier, przede wszystkim pieszych lub lekką jazdę [...] nie tylko w celu odróżnienia od nieprzyjaciół, lecz także w celu zastraszenia oczu przeciwnika oraz łatwiejszego zniesienia surowości niepogody. Myśl ta zachowała pełną aktualność również wobec funkcjonariuszy SW. Mundur stanowi nośnik informacji o posiadanych przez funkcjonariusza kompetencjach, kwalifikacjach oraz stopniu służbowym. Na pagonach mundurów, kurtek i płaszczy oraz otokach czapek nosi się oznaki posiadane-

5 go stopnia służbowego. Mundur wskazuje zatem na przynależność do odpowiedniego korpusu stopni służbowych (szeregowych, podoficerów, chorążych lub oficerów) przez co pośrednio określa posiadane kwalifikacje ogólne i zawodowe. Ponadto noszony na mundurze identyfikator imienny lub numeryczny ustala tożsamość funkcjonariusza bądź jednostki w której pełni on służbę. Mundur ochrania funkcjonariusza. Mundur powinien chronić funkcjonariusza przed skutkami agresji fizycznej osób trzecich w szczególności osadzonych, a co najmniej łagodzić ich skutki. Funkcję tą najlepiej wypełnia wyposażenie polowe oraz ubiór taktyczny posiadany przez uczestników grup interwencyjnych. Z tych powodów funkcjonariusze działów ochrony jako najbardziej narażeni na agresję osób pozbawionych wolności, są obligatoryjnie uprawnieni do posiadania wyposażenia polowego. Ponadto mundur powinien skutecznie zabezpieczać funkcjonariusza przed negatywnym wpływem czynników szkodliwych występujących w miejscu pełnienia służby, a w szczególności przed wpływem warunków atmosferycznych, zarówno niskich jak i wysokich temperatur oraz opadów atmosferycznych. Z tych powodów wśród norm należności znajduje się zarówno umundurowanie letnie, jak i zimowe dostosowane do warunków panujących w poszczególnych porach roku. Mundur buduje wspólnotę grupy zawodowej poprzez jednolity wygląd formacji. Mundur pozwala w większym stopniu funkcjonariuszom SW identyfikować się z formacją, w której pełnią służbę. Jednolitość wyglądu daje poczucie przynależności do grupy zawodowej, której członkowie choć zajmując różne stanowiska służbowe wspólnie realizują ważne i jednolite zadania na rzecz wymiaru sprawiedliwości i bezpieczeństwa państwa. Mundur wskazuje na funkcjonariusza publicznego. Mundur, a w szczególności noszone na nim symbole państwowe i służbowe (godło, oznaki służby) wskazują, że osoba nosząca mundur jest funkcjonariuszem publicznym i w imieniu państwa pełni funkcje publiczne. Osoba taka podlega ochronie prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. 4. Fakt, że Służba Więzienna jest formacją umundurowaną nie oznacza, że wszystkie osoby realizujące zadania na rzecz służby występują w umundurowaniu. Podstawowe zadania Służby Więziennej wykonywane są w najszerszym zakresie przez funkcjonariuszy. Z tych powodów tylko oni posiadają prawo i obowiązek noszenia umundurowania. Prawa do umundurowania nie mają zatem pracownicy zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych, jak również inne osoby realizujące zadania na rzecz służby na podstawie stosunku pracy lub umów cywilnoprawnych. 5. Pojęcie umundurowania występuje w dwojakim znaczeniu. W szerokim obejmuje umundurowanie służbowe, umundurowanie wyjściowe oraz wyposażenie polowe. Znaczenie węższe dotyczy wyłącznie umundurowania służbowego i umundurowania wyjściowego. W szerokim znaczeniu termin mundur użyty został w komentowanym art. 1 ustawy oraz w art ustawy w przedmiocie zwrotu kosztów szkolenia przez funkcjonariuszy, których stosunek służbowy ustał przed upływem 5 lat od chwili zakończenia kursu przygotowawczego i szkolenia zawodowego. Podobne znaczenie terminu umundurowanie przyjmuje nazwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2011 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. nr 31 poz. 156). Mimo,że w tytule rozporządzenia użyto pojęcie umundurowanie to jednak jego treść odnosi się nie tylko do umundurowania służbowego i wyjściowego, ale również do wyposażenia polowego. Przepisy ustawy, jak i wydanych na jej podstawie rozporządzeń, częściej jednak posługują się terminem umundurowanie w znaczeniu węższym. Nazwa rozdziału 16 ustawy regulującego problematykę mundurową w brzmieniu Umundurowanie i wyposażenie polowe funkcjonariuszy rozdziela pojęcia umundurowanie i wyposażenie polowe. W tym znaczeniu mundur obejmuje jedynie mundur służbowy i wyjściowy, pozostawiając poza znaczeniem tego terminu pojęcie wyposażenie polowe. Konsekwentnie wszystkie przepisy tego rozdziału, jak i przepisy rozporządzenia, używają pojęcia umundurowanie w wąskim znaczeniu. W znaczeniu potocznym, używając języka powszechnego, nie odnosząc się do wskazanych norm prawa, termin mundur najczęściej oznacza każdą formę stroju służbowego zarówno umundurowanie służbowe, wyjściowe, jak i wyposażenie polowe. Dla uniknięcia błędów i zachowania jednoznaczności przekazu wskazane jest zatem doprecyzowywanie w wypowiedziach, poleceniach służ-

6 bowych, przepisach wewnętrznych itp., o jaki rodzaj ubioru służbowego autorowi chodzi, jeśli oczywiście nie wynika to z kontekstu lub wyraźnie przytoczonego przepisu prawa. Art Funkcjonariusz jest obowiązany do noszenia w czasie służby: przepisowego umundurowania, wyposażenia polowego, dystynkcji, odznak, oznak służby i znaków identyfikacyjnych. 2. Umundurowanie, wyposażenie polowe, oznaki służby, dystynkcje i znaki identyfikacyjne mogą być noszone wyłącznie przez funkcjonariuszy. 3. Minister Sprawiedliwości może określić, w drodze rozporządzenia, stanowiska służbowe, na których funkcjonariusze w czasie wykonywania zadań służbowych nie mają obowiązku noszenia umundurowania i wyposażenia polowego, uwzględniając miejsce pełnienia służby oraz specyfikę wykonywanych zadań służbowych. 1. Komentowany przepis nakłada na funkcjonariusza jeden z podstawowych obowiązków, jakim jest noszenie w czasie służby: przepisowego umundurowania, wyposażenia polowego, dystynkcji, odznak, oznak służby i znaków identyfikacyjnych. Mimo że obowiązki i prawa funkcjonariusza zawarte są szerzej w rozdziale 17 ustawy, ustawodawca uznał za właściwe umieszczenie normy dotyczącej obowiązku noszenia umundurowania w merytorycznym rozdziale poświęconym przepisom regulującym problematykę umundurowania funkcjonariuszy SW. 2. Za przepisowe umundurowanie, wyposażenie polowe, dystynkcje, odznaki, oznaki służby i znaki identyfikacyjne należy uznać noszenie i użytkowanie przez funkcjonariuszy tylko tych przedmiotów wykonanych zgodnie z wymogami przepisów ustawy, a w szczególności rozporządzenia w sprawie umundurowania, które szczegółowo określa wzory umundurowania, oznak służby, dystynkcji, wzory wyposażenia polowego oraz wzory znaków identyfikacyjnych. Należy zauważyć, że zgodnie z przepisami intertemporalnymi r.s.u. do czasu wyczerpania zapasów magazynowych, nie później niż do końca 2014 r. dopuszczone jest użytkowanie umundurowania i wyposażenia polowego, wprowadzonych do użytku na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów. 3. Zgodnie z zasadą a contrario, za umundurowanie niezgodne z wymogami należy uznać przedmioty: wykonane w oparciu o nieaktualne przepisy prawa np. starych wzorów, wykonane w sposób niewłaściwy, niedbały itp., które choć odpowiadają obowiązującym wzorom, ale są nieestetyczne, noszone w sposób niewłaściwy, niezgodnie z okresami i porami roku, łączone w sposób nieuprawniony z wyposażeniem polowym, ubiorem cywilnym lub z przedmiotami naruszającymi powagę munduru. Funkcjonariusz również nie dopełni obowiązku wynikającego z niniejszego artykułu ustawy, jeśli będzie użytkował umundurowanie niewłaściwych rozmiarów, umundurowanie niekompletne lub nosił niewłaściwe oznaki służby, odznaki, dystynkcje i znaki identyfikacyjne. 4. Niedopełnienie obowiązku noszenia przepisowego umundurowania może stanowić naruszenie dyscypliny służbowej, za które funkcjonariusz będzie ponosił odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach określonych w rozdziale 21 ustawy. 5. Prawo do noszenia umundurowania dotyczy wyłącznie funkcjonariuszy SW. Treść 13 rozporządzenia w sprawie umundurowania dopuszcza możliwość użytkowania umundurowania przez byłych funkcjonariuszy, którzy przeszli na zaopatrzenie emerytalne lub rentowe i pozostają w stanie spoczynku. Oczywiście sytuacje takie dotyczyć będą incydentalnych i szczególnych okoliczności, np.: uroczystości z okazji świąt państwowych lub służbowych. Naruszeniem ustawy będzie zatem użytkowanie umundurowania lub wyposażenia polowego przez inne nieuprawnione osoby. Trzeba mieć na uwadze, iż zgodnie z art 61 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482 z późn. zm.) znamiona wykroczenia wyczerpuje noszenie odznaczenia, odznaki, stroju lub munduru przez osobę, która nie ma do tego prawa. 6. Trzeba zważyć,że obowiązek oraz prawo noszenia umundurowania przez funkcjonariusza do-

7 tyczy wyłącznie sytuacji związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych lub reprezentowaniem służby na zewnątrz. Poza nielicznymi okolicznościami np.: w czasie indywidualnego uczestnictwa w uroczystościach religijnych, funkcjonariusz nie powinien występować w mundurze lub wyposażeniu polowym w czasie wolnym od zadań służbowych. Za naganne należy uznać przekazywanie przez funkcjonariusza przedmiotów umundurowania lub wyposażenia polowego (nie pozbawionego cech umundurowania) do użytku osobom trzecim, choćby stanowiły własność funkcjonariusza. Przypadki użytkowania umundurowania przez osoby nieuprawnione, może doprowadzić do naruszenia powagi munduru, godzić w dobre imię służby, a w skrajnych przypadkach mundur może być wykorzystany przez osoby nieuprawnione bezpośrednio godząc w bezpieczeństwo jednostki. 7. Norma zawarta w ust. 3 omawianego artykułu stanowi delegację dla Ministra Sprawiedliwości do fakultatywnego wydania rozporządzenia, w którym ze względu na miejsce pełnionej służby lub specyfikę wykonywanych zadań, obowiązek noszenia umundurowania zostanie ograniczony. Do chwili obecnej rozporządzenie nie zostało wydane. Brak przepisu stanowi istotne utrudnienie dla wielu funkcjonariuszy. Szczególnie w służbie zdrowia, w pracy terapeutycznej, penitencjarnej, a także w innych okolicznościach bywają sytuacje, w których występowanie funkcjonariuszy w umundurowaniu może być mało uzasadnione. 8. W dniu 1 września 2010 r. Dyrektor Generalny SW wydał zarządzenie nr 58/2010 w sprawie określenia rodzajów zadań służbowych, w trakcie wykonywania których funkcjonariusze Służby Więziennej nie mają obowiązku występowania w umundurowaniu lub wyposażeniu specjalnym. Zgodnie z zarządzeniem zwolnienie z obowiązku noszenia umundurowania lub wyposażenia polowego dotyczy funkcjonariuszy wykonujących zadania w trakcie: prowadzenia zajęć penitencjarnych, terapeutycznych, diagnostycznych lub psychologicznych w bezpośrednim kontakcie z osadzonym lub w trakcie wykonywania czynności kontrolnych w stosunku do funkcjonariuszy realizujących te czynności, wykonywania zadań związanych z ochroną zdrowia osadzonych, prowadzenia prac, robót i czynności specjalistycznych wymagających według odrębnych przepisów stosowania odzieży roboczej lub ochronnej, służbowego wyjazdu za granicę, chyba że przełożony delegujący funkcjonariusza określi czynności, których wykonywanie wymaga występowania w umundurowaniu lub wyposażeniu specjalnym, podczas wykonywania czynności służbowych przed urzędami i organami cywilnymi. Podstawą wydania powyższego zarządzenia był art.11 ust. 1 pkt 11 ustawy. 9. Spoczywający na funkcjonariuszu SW obowiązek noszenia umundurowania ma decydujący wpływ na zastosowanie zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych wartości wydanego nieodpłatnie umundurowania i wypłaconego równoważnika w zamian za umundurowanie (zob. 3 r.s.r. teza 7). Art Funkcjonariusz otrzymuje bezpłatne umundurowanie oraz wyposażenie polowe dla poszczególnych rodzajów służby. 2. Uprawnienie do umundurowania w ramach należności mundurowej realizuje się w następujących formach: 1) gotowych składników umundurowania; 2) tkanin ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich; 3) równowartości pieniężnej; 4) wypłaty równoważnika pieniężnego. 3. Funkcjonariusz mianowany na stałe nabywa na własność otrzymane składniki umundurowania. 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowy tryb realizacji uprawnień funkcjonariuszy w służbie stałej i przygotowawczej do umundurowania i wyposażenia polowego oraz sposób ustalania okresów użytkowania i używalności przedmiotów mundurowych i wyposażenia polowego będących w użytkowaniu i częstotliwość ustalania stanu jakościowego posiadanego przez funkcjonariusza umundurowania i wyposażenia polowego, z uwzględnie-

8 niem: a) funkcjonariuszy uprawnionych do wyposażenia polowego, pełniących służbę w działach ochrony jednostek organizacyjnych, uczestników szkolenia wstępnego i zawodowego oraz zasad przydziału takiego wyposażenia pozostałym funkcjonariuszom, b) warunków wydawania umundurowania funkcjonariuszom w służbie przygotowawczej, warunków wydawania umundurowania używanego i wyposażenia polowego używanego, warunków ponownego wydawania umundurowania i wyposażenia polowego w przypadkach ich utraty z przyczyn niezawinionych przez funkcjonariuszy, c) warunków zwrotu przez funkcjonariuszy wyposażenia polowego i umundurowania, d) formy realizacji uprawnień funkcjonariuszy do umundurowania i wyposażenia polowego, w szczególności w postaci gotowych składników umundurowania, tkanin ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich, równowartości pieniężnej za niepobrane składniki umundurowania, formy zwrotu przez funkcjonariuszy przedmiotów wyposażenia polowego i umundurowania lub ich wartości pieniężnej odpowiadającej stopniowi naturalnego zużycia; 2) wzory umundurowania, oznaki służby i dystynkcje funkcjonariuszy oraz wzory wyposażenia polowego, z uwzględnieniem podziału na umundurowanie letnie i zimowe oraz służbowe i wyjściowe, kroju i barwy składników umundurowania i wyposażenia polowego, wzorów oznak służby i dystynkcji na poszczególnych składnikach oraz wzorów znaków identyfikacyjnych; 3) warunki i sposób noszenia umundurowania i wyposażenia polowego oraz orderów, odznaczeń, medali, odznak i znaków identyfikacyjnych, z uwzględnieniem okresów noszenia umundurowania letniego i zimowego, w których funkcjonariusze noszą umundurowanie wyjściowe, sposobu noszenia poszczególnych składników umundurowania i wyposażenia polowego, umiejscowienia oznak służby i dystynkcji oraz znaków identyfikacyjnych na składnikach umundurowania i wyposażenia polowego oraz ze wskazaniem miejsca i kolejności noszenia orderów, odznaczeń, medali i ich baretek; 4) normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie stałej i służbie przygotowawczej, formy ich realizacji oraz ilości i okresy używalności przedmiotów umundurowania i wyposażenia polowego określonych w tych normach, które podlegają zwrotowi, z podziałem na: a) normy umundurowania dla funkcjonariuszy mężczyzn i kobiet, b) normy uzupełniające dla funkcjonariuszy, którym nadano wyższy stopień Służby Więziennej, c) normy wydawanych materiałów w zamian za gotowe umundurowanie, d) normy wyposażenia polowego funkcjonariuszy, e) dodatkowe normy dla uczestników szkolenia wstępnego i zawodowego, f) dodatkowe normy dla kompanii honorowej Służby Więziennej oraz dowódcy uroczystości, dowódcy kompanii honorowej i pocztu sztandarowego, g) dodatkowe normy dla przewodników psów, drużyn strzeleckich i drużyn przeciwpożarowych - z uwzględnieniem rodzaju wykonywanych zadań i zajmowanych stanowisk służbowych. 1. Realizacja obowiązku posiadania i noszenia odpowiedniego umundurowania zobowiązuje służbę do zaopatrzenia funkcjonariuszy w należności mundurowe. Art. 157 ustawy nakłada na służbę obowiązek nieodpłatnego dostarczenia funkcjonariuszom umundurowania i wyposażenia polowego spełniających wymagania obowiązujących przepisów. Funkcjonariusz bezpłatnie otrzymuje tzw. pierwszą należność mundurową niezależnie od formy jej realizacji (wydanie gotowego składnika, wydanie materiału na jego wykonanie wraz z dodatkami krawieckimi i zwro-

9 tem kosztów szycia, a także wypłata równowartości pieniężnej). W przypadku, gdy funkcjonariusz z powierzonego materiału we własnym zakresie szyje odpowiedni mundur, wówczas jednostka zwraca mu również koszty szycia w pełnej wysokości. W ciągu kolejnych lat pełnionej służby funkcjonariusz ma obowiązek uzupełniać brakujące lub zużyte przedmioty umundurowania w drodze ich zakupu. Wyposażenie polowe przez cały okres pełnionej służby jest wydawane nieodpłatnie w formie gotowych składników. 2. Obowiązek zapewnienia funkcjonariuszom umundurowania w podstawowym zakresie powstaje z dniem przyjęcia funkcjonariusza do służby. Do kolejnych przedmiotów funkcjonariusz nabywa prawo z dniem mianowania do służby stałej, mianowania na wyższy stopień przy zmianie korpusu stopni służbowych SW,a także mianowania na stopień majora SW lub generała SW. 3. Prawo do wyposażenia polowego powstaje z dniem mianowania na dane stanowisko lub powierzenia funkcjonariuszowi wykonywania określonego rodzaju zadań służbowych, do realizacji których konieczne jest posiadanie wyposażenia. 4. Należności do umundurowania służbowego i wyjściowego mogą być realizowane w jednej z czterech form: wydania gotowych składników umundurowania, wydania tkanin wraz ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich, wypłaty równowartości pieniężnej i wypłaty równoważnika pieniężnego. Trzy pierwsze formy dotyczą realizacji tzw. pierwszej należności, którą funkcjonariusze otrzymują nieodpłatnie. Należy dążyć do jak największego udziału wydawania gotowych składników umundurowania jako podstawowej formy w realizacji prawa do umundurowania. Równoważnik pieniężny jest wypłacany corocznie w kolejnych latach służby funkcjonariusza. Celem wypłaty równoważnika jest zakup nowych przedmiotów, które uległy zniszczeniu w czasie służby funkcjonariusza (niezależnie od tego czy zostały zrealizowane w formie przedmiotu gotowego czy też równowartości pieniężnej) lub zostały wprowadzone do norm mundurowych później niż powstała wobec funkcjonariusza pierwsza należność, wobec czego funkcjonariusz nie mógł ich otrzymać w naturze. 5. Składniki umundurowania są własnością funkcjonariusza w służbie stałej. Prawo własności dotyczy wszystkich przedmiotów, również takich, których okres używalności jest dłuższy niż staż funkcjonariusza w Służbie Więziennej. W konsekwencji powyższego unormowania, w przypadku ustania stosunku służbowego, funkcjonariusz służby stałej nie zwraca pobranych przedmiotów umundurowania do magazynu, a także nie zwraca ich równowartości pieniężnej. Funkcjonariusz w służbie przygotowawczej staje się właścicielem przedmiotów umundurowania po upływie okresu ich używalności. 6. Przepisy ust. 4 zawierają kompetencję prawodawczą do stanowienia (wydania) przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzenia wykonawczego dotyczącego zasad zaopatrywania funkcjonariuszy w umundurowanie, wyposażenie specjalne, rozliczenia z tych przedmiotów w przypadku utraty uprawnienia, przeprowadzania apelu mundurowego. Art W zamian za umundurowanie i czyszczenie chemiczne umundurowania funkcjonariusz otrzymuje równoważnik pieniężny. 2. Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość, szczegółowy tryb otrzymywania i zwrotu oraz przypadki zawieszania i wznawiania wypłaty równoważnika pieniężnego w zamian za umundurowanie oraz wysokość równoważnika pieniężnego za czyszczenie chemiczne umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie stałej i przygotowawczej, uwzględniając w szczególności wysokość równoważnika pieniężnego w zamian za umundurowanie dla poszczególnych stopni Służby Więziennej i należnych norm umundurowania oraz wysokość równoważnika pieniężnego za czyszczenie chemiczne. 1. Wypłata równoważnika za umundurowanie stanowi jedną z form realizacji należności mundurowych. Wypłata odbywa się raz w roku. Wysokość przysługującego równoważnika jest pochodną ilości przysługujących funkcjonariuszowi przedmiotów mundurowych, cen tych przedmiotów oraz okresów ich używalności. Im więcej przysługuje funkcjonariuszowi przedmiotów, im wyższa jest ich cena i krótszy okres używalności wówczas wysokość równoważnika wzrasta. Kwo-

10 ta równoważnika będzie zatem inna dla funkcjonariuszy kobiet i mężczyzn, dla funkcjonariuszy w służbie stałej i przygotowawczej, dla funkcjonariuszy przynależnych do różnych korpusów stopni służbowych. 2. Funkcjonariusz jest zobowiązany nie tylko posiadać przepisowe umundurowanie, ale jednocześnie musi ono zachować wymagania estetyczne. W tym celu wraz z równoważnikiem za umundurowanie funkcjonariusz otrzymuje równoważnik za jego chemiczne czyszczenie. Kwota równoważnika za czyszczenie podobnie jak za umundurowanie jest różna dla funkcjonariuszy służby przygotowawczej i służby stałej, co wynika z różnej ilości przedmiotów umundurowania przysługujących obu grupom funkcjonariuszy. Równoważnik przeznaczony jest na chemiczne czyszczenie umundurowania nie tylko w dosłownym tego znaczeniu, ale również na pranie odzieży w warunkach domowych, bądź na zakup środków do konserwacji tkanin lub obuwia. Kwota równoważnika ustalona jest ryczałtowo i jest niezależna od faktycznie poniesionych przez funkcjonariusza kosztów czyszczenia umundurowania. Równoważnik nie jest przeznaczony na pokrycie pełnych kosztów czyszczenia i konserwacji wyposażenia polowego. 3. Kwoty wypłaconego funkcjonariuszowi równoważnika za umundurowanie oraz równoważnika za czyszczenie są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. 4. Przepisy ust. 2 omawianego artykułu stanowią delegację dla Ministra Sprawiedliwości do wypadania rozporządzenia wykonawczego w sprawie wypłaty równoważnika pieniężnego za umundurowanie i czyszczenie chemiczne. Art Roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. 2. Roszczenie z tytułu prawa do pierwszej należności mundurowej wydawanej funkcjonariuszowi w naturze ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. 3. Przełożony właściwy do rozpatrywania roszczeń może nie uwzględnić przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami. 4. Bieg przedawnienia roszczenia z tytułu uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych przerywa: 1) każda czynność przed przełożonym właściwym do rozpatrywania roszczeń, podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia roszczenia; 2) uznanie roszczenia. 1. Przepisy art 226 ustawy ustanawiają instytucję przedawnienia należności przysługujących funkcjonariuszom Służby Więziennej. Przedawnienie stanowi okoliczność odnoszącą się do upływu czasu, po upływie którego zaspokojenie roszczeń przez funkcjonariusza staje się nieskuteczne. Ma służyć stabilizacji zakresu realizacji przysługujących funkcjonariuszowi należności poprzez ograniczenie po upływie czasu możliwości ich dochodzenia. 2. Rozróżnia się dwa zakresy przedawnienia, tj. przedawnienie odnoszące się do uposażenia i innych świadczeń i należności pieniężnych oraz przedawnienie odnoszące się należności mundurowych wydawanych w naturze. Okresy przedawnienia w obu przypadkach są takie same i wynoszą trzy lata od dnia, gdy roszczenie stało się wymagalne, jednak różne są okoliczności ustanawiające przedawnienie. 3. Zgodnie z treścią ust. 4 każda czynność przed przełożonym właściwym do rozpatrywania roszczeń, podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia roszczeń oraz uznanie roszczenia obligatoryjnie przerwa bieg przedawnienia, ale tylko w zakresie odnoszącym się do przedawnienia uposażenia i innych świadczeń i należności pieniężnych. Powyższe czynności nie przerywają jednak przedawnienia należności mundurowych. Stan taki wydaje się dość kłopotliwy i w wielu przypadkach rodzący niepotrzebny formalizm. Wniosek funkcjonariusza do kierownika jednostki, która nie zrealizowała przysługujących mu należności mundurowych, o podjęcie działań zmierzających do realizacji jego prawa do umundurowania automatycznie nie przerywa okresu przedawnienia. Przerwanie biegu okresu przedawnienia wymaga każdorazowo decyzji kierownika jednostki o czym stanowi przepis ust. 3. Musi to być jednak

11 następstwem zaistnienia szczególnych okoliczności, które kierownik jednostki może uwzględnić, rozstrzygając o przerwaniu biegu przedawnienia. Przełożony powinien nie uwzględnić przedawnienia, jeśli realizacja należności mundurowych opóźnia się ze względu na wyjątkowe okoliczności, w szczególności takie za które funkcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności, np.: brak w magazynie przedmiotu w rozmiarach zapewniających właściwy wygląd funkcjonariusza, długotrwała absencja chorobowa funkcjonariusza, oddelegowanie do czasowego pełnienia służby w innej jednostce itp. Funkcjonariusz powinien uzasadnić powody niepobrania przedmiotów. Przeszkody w braku realizacji należności nie powinny mieć epizodycznego charakteru, a rozciągać się w dłuższym czasie trzyletniego okresu przedawnienia. Przełożony wyrażając zgodę na nieuwzględnienie przedawnienia powinien ustanowić nowy termin realizacji należności. W przypadku ponownych (dalszych) obiektywnych trudności w realizacji należności powinien wyznaczyć nowy termin realizacji należności. 4. Do kategorii pierwszej należności mundurowej realizowanej w naturze nie zaliczają się wypłacane równoważniki pieniężne za umundurowanie i za jego chemiczne czyszczenie. Przedawnienie obu równoważników pieniężnych następuje na zasadach właściwych dla przedawnienia uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych. 5. Przełożonym właściwym do rozpatrywania roszczeń jest kierownik jednostki, w której funkcjonariusz pełni służbę. 6. Bieg trzyletniego terminu przedawnienia liczy się od dnia gdy roszczenie stało się wymagalne Roszczenie to staje wymagalne z dniem, w którym funkcjonariusz nabywa prawo do przedmiotów umundurowania. Prawo to powstaje w dniu: przyjęcia do służby w zakresie przedmiotów przysługujących funkcjonariuszom służby przygotowawczej, mianowania do służby stałej w zakresie przedmiotów przysługujących funkcjonariuszom służby stałej, a wcześniej nienależnych funkcjonariuszom w służbie przygotowawczej, nadania wyższego stopnia służbowego przy zmianie korpusu w zakresie sznura galowego, nadania wyższego stopnia przy zmianie korpusu na oficerski (oprócz sznura galowego) w zakresie pasa głównego właściwego dla oficerów oraz czapki służbowej i wyjściowej z jednym galonem na daszku, nadania stopnia majora SW w zakresie czapki służbowej i wyjściowej z dwoma galonami na daszku, nadania stopnia generała SW w zakresie sznura galowego, munduru wyjściowego z spodniami/spódnicą z lampasem, munduru służbowego zimowego i letniego z bryczesami, spodni/spódnicy z lampasami, butów z cholewami i prawideł.

12 ROZDZIAŁ 2 Regulacje wynikające z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2011 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. poz. 156) 1. Rozporządzenie określa: 1) szczegółowy tryb realizacji uprawnień funkcjonariuszy Służby Więziennej, zwanych dalej funkcjonariuszami, w służbie stałej i przygotowawczej do umundurowania i wyposażenia polowego oraz sposób ustalania okresów użytkowania i używalności przedmiotów mundurowych i wyposażenia polowego będących w użytkowaniu i częstotliwość ustalania stanu jakościowego posiadanego przez funkcjonariuszy umundurowania i wyposażenia polowego; 2) wzory umundurowania, oznaki służby i dystynkcje funkcjonariuszy oraz wzory wyposażenia polowego; 3) warunki i sposób noszenia umundurowania i wyposażenia polowego oraz orderów, odznaczeń, medali, odznak i znaków identyfikacyjnych; 4) normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie stałej i służbie przygotowawczej, formy ich realizacji oraz ilości i okresy używalności przedmiotów umundurowania i wyposażenia polowego określonych w tych normach, które podlegają zwrotowi. Treść 1 komentowanego przepisu określa zakres regulacji rozporządzenia w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Służby Więziennej, (dalej r.s.u.) i stanowi zwięzłe oraz syntetyczne powtórzenie delegacji do wydania przepisu wykonawczego zawartej w art. 155 ust. 4 ustawy Prawo do umundurowania w formie: 1) gotowych składników umundurowania, 2) tkanin, ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich, 3) równowartości pieniężnej - funkcjonariusz nabywa z dniem pierwszego mianowania na stanowisko służbowe w służbie przygotowawczej, mianowania do służby stałej, nadania wyższego stopnia Służby Więziennej, zwanego dalej stopniem, przy zmianie korpusu oraz z dniem nadania stopnia majora Służby Więziennej lub generała Służby Więziennej. 2. Funkcjonariusz, któremu nadano wyższy stopień przy zmianie korpusu, oraz funkcjonariusz, któremu nadano stopień generała Służby Więziennej, otrzymuje z zaliczeniem okresu używalności od dnia nadania tego stopnia sznur galowy, odpowiedni dla danego stopnia. 3. Funkcjonariusz, któremu nadano wyższy stopień przy zmianie korpusu na oficerski, oraz funkcjonariusz, któremu nadano stopień majora Służby Więziennej, otrzymuje z zaliczeniem okresu używalności od dnia nadania tego stopnia czapkę służbową i wyjściową. 4. Funkcjonariusz, któremu nadano wyższy stopień przy zmianie korpusu na oficerski, otrzymuje z zaliczeniem okresu używalności od dnia nadania tego stopnia pas główny skórzany, odpowiedni dla korpusu oficerskiego Służby Więziennej. 5. Funkcjonariusz, z chwilą skierowania do odbycia szkolenia zawodowego, otrzymuje przedmioty umundurowania wynikające ze zmiany korpusu, zgodnie z ust Funkcjonariusz, który ze względu na budowę ciała nie może dopasować gotowych składników umundurowania, otrzymuje w zamian za odpowiedni składnik umundurowania: tkaninę, oznaki służby odpowiednie dla danego przedmiotu mundurowego oraz zwrot kosztów szycia wraz z dodatkami krawieckimi. Normy materiałów na szycie umundurowania określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

13 7. Zamiast przydziału składników umundurowania, w przypadku, o którym mowa w ust. 1, funkcjonariuszowi można wypłacić, na jego pisemny wniosek, ich równowartość pieniężną liczoną według cen obowiązujących w dniu powstania uprawnienia do umundurowania. 1. Zaopatrzenie funkcjonariuszy w umundurowanie odbywa się w dwóch etapach. Pierwszy dotyczy nieodpłatnego wydania pierwszej należności mundurowej. Drugi obejmuje coroczną wypłatę równoważnika pieniężnego zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 lutego 2011r w sprawie równoważnika pieniężnego w sprawie równoważnika pieniężnego w zamian za umundurowanie oraz za czyszczenie chemiczne umundurowania dla funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. poz. 157). Każdy funkcjonariusz z dniem przyjęcia do służby, mianowania do służby stałej, nadania wyższego stopnia Służby Więziennej przy zmianie korpusu oraz z dniem nadania stopnia majora Służby Więziennej lub generała Służby Więziennej nabywa prawo do grupy lub pojedynczych przedmiotów umundurowania według przysługujących norm należności. Funkcjonariusz nabywa prawo do niżej wymienionych przedmiotów umundurowania. w dniu przyjęcia do Służby Więziennej mianowany na funkcjonariusza w służbie przygotowawczej (dwie tabele poniżej, normy dla mężczyzn i dla kobiet) Normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie przygotowawczej mężczyzn Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Okres używalności w latach Czapka wyjściowa szt Czapka służbowa szt Nauszniki do czapki zimowej szt Kurtka całoroczna szt Dystynkcje do kurtki całorocznej kpl Mundur służbowy zimowy* kpl Spodnie letnie męskie* szt Krawat szt Szalik zimowy szt Sweter szt Dystynkcje do swetra kpl Rękawiczki zimowe męskie para Koszula służbowa letnia szt Dystynkcje do koszuli letniej kpl Koszula służbowa szt Dystynkcje do koszuli służbowej kpl Podkoszulek szt Skarpety letnie para Skarpety zimowe para Spinka do krawata szt Ubranie treningowe kpl Półbuty służbowe męskie para Pas główny skórzany szt Pasek do spodni szt. 1 7 Uwagi nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze 25 Oznaki służby kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania 26 Dystynkcje** kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania * Stosownie do przepisów rozporządzenia - w zamian za gotową konfekcję można wydać tkaninę w metrażu. ** Tylko w postaci równowartości pieniężnej.

14 Normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie przygotowawczej kobiet Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Okres używalności w latach Czapka wyjściowa szt Czapka służbowa szt Nauszniki do czapki zimowej szt Kurtka całoroczna szt Dystynkcje do kurtki całorocznej kpl Mundur służbowy zimowy* kpl Spódnica letnia* szt Krawat szt Apaszka do koszuli szt Szalik zimowy szt Sweter szt Dystynkcje do swetra kpl Rękawiczki zimowe damskie para Koszula służbowa letnia szt Dystynkcje do koszuli letniej kpl Koszula służbowa szt Dystynkcje do koszuli służbowej kpl Podkoszulek szt Rajstopy w kolorze cielistym** szt Spinka do krawata szt Ubranie treningowe kpl Półbuty wyjściowe/służbowe, damskie para Pas główny skórzany szt Pasek do spódnicy/spodni szt. 1 7 Uwagi nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlega zwrotowi w naturze nie podlegają zwrotowi w naturze 25 Oznaki służby kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania 26 Dystynkcje** kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania * Stosownie do przepisów rozporządzenia - w zamian za gotową konfekcję można wydać tkaninę w metrażu. ** Tylko w postaci równowartości pieniężnej. w dniu mianowania do służby stałej funkcjonariusz nabywa prawo do dodatkowych norm należności (patrz dwie tabele poniżej dla mężczyzn i dla kobiet). Trzeba mieć na uwadze, iż zgodnie z treścią 38 ust. 3 r.s.u. umundurowanie wydane funkcjonariuszowi w okresie służby przygotowawczej, po mianowaniu do służby stałej, jest zaliczane na poczet bieżącej należności. Przepis ten oznacza, że funkcjonariusz z dniem mianowania do służby stałej nabywa prawo tylko do tych przedmiotów, które nie występowały w należnościach przysługujących funkcjonariuszom w służbie przygotowawczej.

15 Normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie stałej mężczyzn Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Okres używalności w latach Czapka wyjściowa szt Czapka służbowa szt Nauszniki do czapki zimowej szt Płaszcz wyjściowy zimowy* szt Płaszcz wyjściowy letni* szt Kurtka całoroczna szt Dystynkcje do kurtki całorocznej kpl Mundur wyjściowy* kpl Mundur służbowy zimowy* kpl Mundur służbowy letni* kpl Wiatrówka letnia* szt Dystynkcje do wiatrówki letniej kpl Spodnie letnie męskie* szt Krawat szt Szalik zimowy szt Szalik letni szt Sweter szt Dystynkcje do swetra kpl Rękawiczki zimowe męskie para Rękawiczki letnie męskie para Koszula służbowa letnia szt Dystynkcje do koszuli letniej kpl Koszula wyjściowa** szt Spinki do koszuli para Koszula wyjściowa letnia** szt Dystynkcje do koszuli wyjściowej letniej kpl Koszula służbowa szt Dystynkcje do koszuli służbowej kpl Ubranie treningowe kpl Podkoszulek szt Skarpety letnie para Skarpety zimowe para Ręcznik frotté** szt Spinka do krawata szt Półbuty wyjściowe męskie para Półbuty służbowe męskie para Obuwie treningowe skórzane** para Pas główny skórzany szt Pasek do spodni szt Teczka szt Sznur galowy szt Pokrowce do umundurowania wyjściowego szt Oznaki służby kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania 44 Dystynkcje** kpl. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania * Stosownie do przepisów rozporządzenia - w zamian za gotową konfekcję można wydać tkaninę w metrażu. ** Tylko w postaci równowartości pieniężnej. Normy umundurowania dla funkcjonariuszy w służbie stałej kobiet Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Okres używalności w latach Czapka wyjściowa szt Czapka służbowa szt Nauszniki do czapki zimowej szt Płaszcz wyjściowy zimowy* szt Płaszcz wyjściowy letni* szt Kurtka całoroczna szt Dystynkcje do kurtki całorocznej kpl Mundur wyjściowy* kpl. 1 3

16 9 Mundur służbowy zimowy* kpl Mundur służbowy letni* kpl Wiatrówka letnia* szt Dystynkcje do wiatrówki letniej kpl Spódnica letnia* szt Spodnie damskie zimowe* szt Spodnie damskie letnie* szt Krawat szt Apaszka do koszuli szt Szalik zimowy szt Szalik letni szt Sweter szt Dystynkcje do swetra kpl Rękawiczki zimowe damskie para Rękawiczki letnie damskie para Koszula służbowa letnia szt Dystynkcje do koszuli letniej kpl Koszula wyjściowa** szt Spinki do koszuli para Koszula wyjściowa letnia** szt Dystynkcje do koszuli wyjściowej letniej kpl Koszula służbowa szt Dystynkcje do koszuli służbowej kpl Podkoszulek szt Ubranie treningowe kpl Rajstopy w kolorze cielistym** szt Ręcznik frotté** szt Spinka do krawata szt Półbuty wyjściowe/służbowe, damskie para Buty typu oficerki damskie para Obuwie treningowe skórzane** para Pas główny skórzany szt Pasek do spódnicy/spodni szt Teczka szt Sznur galowy szt Pokrowce do umundurowania wyjściowego szt Oznaki służby kpl. 46 Dystynkcje** kpl. * Stosownie do przepisów rozporządzenia - w zamian za gotową konfekcję można wydać tkaninę w metrażu. ** Tylko w postaci równowartości pieniężnej. zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania w dniu nadania wyższego stopnia służbowego przy zmianie korpusu tj w dniu mianowania na stopień kaprala SW, młodszego chorążego SW i podporucznika SW funkcjonariusz nabywa prawo do sznura galowego, w dniu nadania wyższego stopnia przy zmianie korpusu na oficerski funkcjonariusz nabywa prawo do pasa głównego odpowiedniego dla oficerów oraz czapki służbowej i wyjściowej z jednym galonem na daszku, w dniu nadania stopnia majora SW funkcjonariusz nabywa prawo do czapki służbowej i wyjściowej z dwoma galonami na daszku, w dniu nadania stopnia generała SW funkcjonariusz nabywa prawo do sznura galowego, munduru wyjściowego ze spodniami/spódnicą z lampasem, munduru służbowego zimowego i letniego z bryczesami, spodni/spódnicy z lampasami, butów z cholewami i prawideł. 2. Pierwsza należność może być realizowana w formie: gotowego składnika umundurowania, wydanych tkanin, ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich, równowartości pieniężnej. 3. Realizacja pierwszej należności w formie gotowego składnika odbywa się w wyznaczonych okręgowych składnicach mundurowych (magazynach mundurowych, zorganizowanych najczę-

17 ściej w miejscowościach, w których znajduje się siedziba OISW). Funkcjonariusz otrzymuje należność wykonaną przez wyspecjalizowanego producenta przedmiotów umundurowania. Pobranie gotowego składnika umundurowania powinno stanowić podstawową formę realizacji pierwszej należności. Przedmiot pobrany w magazynie gwarantuje odpowiednią jakość, wykonany jest z właściwego materiału zgodnie z zatwierdzonym wzorem. Funkcjonariusz wydający przedmioty (magazynier), a w szczególności funkcjonariusz pobierający ten przedmiot, muszą w szczególności zwrócić uwagę na właściwy dobór i adekwatność rozmiaru przedmiotu do sylwetki funkcjonariusza. Niewiele jest przedmiotów wykonanych w jednym rozmiarze czyli odpowiednich dla każdego funkcjonariusza np.: spinka do krawata, oznaki służby, dystynkcje. Większość przedmiotów mundurowych stanowią przedmioty wykonane w różnych rozmiarach. Tylko dobranie odpowiedniego rozmiaru gwarantować może właściwy i zgodny z przepisami wygląd użytkownika umundurowania. 4. Możliwość realizacji należności mundurowej w drugiej formie, tj. wydanych tkanin wraz ze zwrotem kosztów szycia i dodatków krawieckich, może obejmować wybrane i wskazane w r.s.u. przedmioty. Forma ta może dotyczyć wykonania płaszcza wyjściowego zimowego, płaszcza wyjściowego letniego, munduru wyjściowego, munduru służbowego letniego, munduru służbowego zimowego, wiatrówki letniej, spodni letnich męskich, a dla kobiet ponadto spódnicy letniej, spodni damskich zimowych i spodni damskich letnich. Również dodatkowe normy dla generała SW mogą być wykonywane z powierzonej tkaniny. Mundur wyjściowy i służbowy zimowy wykonuje się z gabardyny, mundur służbowy letni z tropiku, a wiatrówkę letnią, spodnie i spódnicę letnią z letniej gabardyny. Szycie przedmiotów przez funkcjonariuszy mężczyzn jest fakultatywne. Większość mężczyzn może i powinno pobrać przedmioty umundurowania w formie gotowych składników. Funkcjonariusz mężczyzna będzie jednak musiał uszyć przedmiot umundurowania, jeżeli ze względu na jego brak lub brak właściwego rozmiaru nie otrzyma właściwego przedmiotu gotowego w składnicy mundurowej. Funkcjonariusz kobieta, z uwagi na to, że składnice mundurowe nie dystrybuują dla kobiet ww przedmiotów w damskim fasonie, musi obligatoryjnie uszyć powyższe przedmioty. Funkcjonariusz w magazynie mundurowym nieodpłatnie otrzymuje tkaninę w ilości niezbędnej na uszycie przedmiotu wg norm zawartych w załączniku nr 1 do r.s.u. wraz z oznakami służby. 5. Po wykonaniu usługi krawieckiej i przedłożeniu faktury (rachunku) funkcjonariusz otrzymuje zwrot kosztów szycia i dodatków krawieckich. Koszty te nie są limitowane. Nie oznacza to jednak, że mogą być dowolne, odbiegające od cen usług o podobnym charakterze w danym rejonie. Funkcjonariusz szyjący przedmiot musi dochować dużej staranności w wyborze zakładu krawieckiego, a w dalszej kolejności postawić usługodawcy wysokie wymagania, tak aby uszyte przedmioty mundurowe odpowiadały obowiązującym wzorom. 6. Kolejną formą realizacji pierwszej należności mundurowej jest wypłata równowartości pieniężnej. Wypłata może dotyczyć trzech sytuacji: 1) gdy zgodnie z treścią r.s.u. uprawnienie do części przedmiotów realizowane jest wyłącznie w formie pieniężnej, np. do koszuli wyjściowej, koszuli wyjściowej letniej, ręcznika frotte, obuwia treningowego skórzanego, dystynkcji (poza dystynkcjami dla szeregowego), rajstop w kolorze cielistym oraz butów z cholewami. Wymienione przedmioty mogą być realizowane jedynie w formie pieniężnej, 2) niezrealizowania należności mundurowych przez funkcjonariusza w służbie stałej do czasu ustania jego stosunku służbowego, 3) za zgodą kierownika jednostki w innych szczególnie uzasadnionych okolicznościach, np.: wcześniejsze uzyskanie przez funkcjonariusza przedmiotu z innych źródeł wykraczających poza służbowy systemem dystrybucji. Trzeba pamiętać, że funkcjonariusz jest zobowiązany posiadać przepisowe umundurowanie, dlatego wypłata równowartości pieniężnej nie może doprowadzić do ominięcia ww obowiązku i braków poszczególnych przedmiotów. Wypłata równowartości następuje na wniosek zainteresowanego funkcjonariusza. Należy uznać, że wymaganie zgody na wypłatę równowartości pieniężnej w zamian za przedmioty realizowane wyłącznie w tej formie o której mowa w pkt 1 jest mało zasadne. Wypłata równowartości następuje według cen obowiązujących w dniu powstania należności (zob. teza 2). 7. Funkcjonariusz po zakwalifikowaniu na szkolenie zawodowe przewidziane dla podoficerów, chorążych lub oficerów otrzymuje przed rozpoczęciem szkolenia sznur galowy, a w przypadku

18 szkolenia dla oficerów również pas główny, czapkę służbową i czapkę wyjściową (z galonem na daszku). Przedmioty wydawane są zanim funkcjonariusz uzyska do nich prawo. Prawo do tych przedmiotów będzie przysługiwało w dniu pozytywnego ukończenia szkolenia i mianowania odpowiednio na pierwszy stopień podoficerski, chorążych i oficerski. Powodem wcześniejszego wydania ww przedmiotów jest zapewnienie absolwentom szkolenia jednolitego wyglądu podczas uroczystego zakończenia szkolenia i promocji. Okres używalności tych przedmiotów liczony jest jednak od dnia nabycia uprawnienia Wyposażenie polowe otrzymuje funkcjonariusz: 1) pełniący służbę w działach ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej; 2) wchodzący w skład grupy interwencyjnej; 3) będący uczestnikiem szkolenia wstępnego i zawodowego; 4) wyznaczony do drużyny strzeleckiej lub drużyny przeciwpożarowej oraz przewodnik psa. 2. Kierownik jednostki organizacyjnej Służby Więziennej, zwany dalej kierownikiem jednostki organizacyjnej, może dopuścić do użytkowania przez funkcjonariusza, innego niż wymieniony w ust. 1, wyposażenia polowego, jeżeli jest to uzasadnione warunkami wykonywania zadań służbowych lub rodzajem szkolenia specjalistycznego. 3. Uprawnienie do wyposażenia polowego realizuje się w formie przydziału gotowych składników. 1. Wyposażenie polowe - potocznie, (choć niezgodnie z obowiązującymi normami prawnymi - nazywane: wyposażenie specjalne, ćwiczebne, moro, drelichowe itd) jest drugim obok umundurowania rodzajem ubioru służbowego. Przedmioty wchodzące w skład wyposażenia polowego noszone są przez funkcjonariuszy w trakcie wykonywania szczególnie złożonych zadań służbowych podczas których wymagana jest duża aktywność ruchowa i sprawność fizyczna, a także gdy funkcjonariusz jest szczególnie narażony na zagrożenie od osób trzecich. 2. Prawo do wyposażenia polowego w odróżnieniu od prawa do umundurowania nie ma charakteru powszechnego i nie przysługuje wszystkim funkcjonariuszom. Przedmioty wyposażenia polowego otrzymuje funkcjonariusz: pełniący służbę w działach ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, wchodzący w skład grupy interwencyjnej, będący uczestnikiem szkolenia wstępnego i zawodowego, wyznaczony do drużyny strzeleckiej lub drużyny przeciwpożarowej oraz przewodnik psa służbowego. 3. Funkcjonariusze działu ochrony w najszerszym zakresie są odpowiedzialni za zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa oraz realizację zadań obronnych. Właściwa realizacja tych obowiązków wymaga posiadania wyposażenia polowego. Szczególne znaczenie ma dysponowanie wyposażeniem polowym przez funkcjonariuszy grup interwencyjnych SW. Etatowe grupy interwencyjne w realiach więziennych mają przeciwdziałać zagrożeniu bezpieczeństwa jednostki w najbardziej ekstremalnych przejawach nieporządku i nieposłuszeństwa osób pozbawionych wolności. Ułatwić realizację tych trudnych obowiązków i zadań ma pomóc dysponowanie wyposażeniem polowym, a w szczególności przedmiotami o charakterze taktycznym. Normy wyposażenia polowego dla funkcjonariuszy Służby Więziennej Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Minimalny okres używalności w Uwagi

19 latach Czapka polowa szt Czapka polowa ocieplana szt Kurtka munduru polowego szt Kamizelka taktyczna polowa*** szt Spodnie polowe szt Kurtka polowa szt Ocieplacz polowy szt Trzewiki polowe para 1 2 nie podlegają zwrotowi w naturze 9 Pas parciany szt Peleryna szt Kominiarka* szt. 1 do zużycia 12 Dystynkcje kpl. 3 do zużycia 13 Umundurowanie taktyczne** kpl Rękawice taktyczne letnie** para Rękawice taktyczne zimowe** para Czapka letnia do umundurowania taktycznego** szt Czapka zimowa do umundurowania taktycznego** szt Kominiarka do umundurowania taktycznego** szt Półgolf do umundurowania taktycznego** szt Buty taktyczne** para Kurtka taktyczna jesienno-zimowa** szt. 1 2 zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania * Przedmiot wydawany funkcjonariuszom na czas interwencji przy likwidacji wypadków nadzwyczajnych, przy stosowaniu środków przymusu bezpośrednie - go oraz na czas szkolenia. ** Przedmiot wydawany funkcjonariuszom wchodzącym w skład grupy interwencyjnej. *** Przedmiot wydawany funkcjonariuszom wchodzącym w skład grupy interwencyjnej oraz funkcjonariuszom za zgodą kierownika jednostki organizacyjnej. Prawo do wyposażenia polowego nieodzownie wiąże się z realizacją szkolenia wstępnego w części kursu przygotowawczego oraz szkolenia zawodowego. Słuchacze odbywający szkolenie w systemie skoszarowanym w Centralnym Ośrodku Szkolenia Służby Więziennej lub ośrodku szkolenia SW lub ośrodku doskonalenia kadr SW ubrani są w wyposażenie polowe. Normy wyposażenia polowego dla uczestników kursu wstępnego i szkolenia zawodowego Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Minimalny okres używalności w latach Czapka polowa szt Czapka polowa ocieplana szt Kurtka munduru polowego szt. 1 2,5 4 Spodnie polowe szt. 1 2,5 5 Kurtka polowa szt Ocieplacz polowy szt Trzewiki polowe para Ubranie szkolno-treningowe z torbą kpl Peleryna szt Torba polowa szt Kominiarka* szt. 1 do zużycia 12 Dystynkcje kpl. 3 do zużycia 13 Buty zimowe antypoślizgowe** para Bielizna termoaktywna letnia** kpl Bielizna termoaktywna zimowa** kpl Skarpety termoaktywne letnie** para 1 do zużycia 17 Skarpety termoaktywne zimowe** para 1 do zużycia 18 Rękawice taktyczne letnie** para 1 do zużycia 19 Rękawice taktyczne zimowe** para 1 do zużycia 20 Podkoszulek z napisem odblaskowym INSTRUKTOR ** szt Polar z napisem odblaskowym INSTRUKTOR ** szt Kombinezon treningowy czarny*** szt. 1 do zużycia Uwagi zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania

20 * Przedmiot wydawany funkcjonariuszom na czas interwencji przy likwidacji wypadków nadzwyczajnych, przy stosowaniu środków przymusu bezpośredniego oraz na czas szkolenia. ** Dla wykładowców zespołu szkolenia strzeleckiego i technik interwencyjnych. *** Dla wykładowców zespołu technik interwencyjnych. Bez wyposażenia polowego nie może również obejść się przewodnik psa służbowego oraz funkcjonariusz wyznaczony do nieetatowej drużyny przeciwpożarowej lub strzeleckiej. Norma wyposażenia polowego dla drużyn strzeleckich, drużyn przeciwpożarowych oraz przewodników psów służbowych Lp. Nazwa przedmiotu Jednostka miary Ilość Minimalny okres używalności w latach Okres używalności używanych przedmiotów w latach Czapka polowa* szt Czapka polowa ocieplana* Kurtka munduru polowego* szt kpl Spodnie polowe* para Kurtka polowa* szt Ocieplacz polowy* szt Trzewiki polowe para Pas parciany szt Plecak polowy** szt Peleryna szt. 1 4 zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania Uwagi nie podlegają zwrotowi w naturze 11 Dystynkcje* kpl. 3 do zużycia zgodnie z przepisami w sprawie umundurowania * Jako drugi komplet z przeznaczeniem do ćwiczeń i treningów wydaje się w pierwszej kolejności wyposażenie polowe używane, posiadające wartość użytkową. ** Tylko dla przewodników psów służbowych. 4. Posiadanie wyposażenia polowego przez wyżej wymienionych funkcjonariuszy nie oznacza, iż przedmioty te są użytkowane według ich własnego uznania. Zarówno wobec funkcjonariuszy działów ochrony, należących do grup interwencyjnych, do drużyn strzeleckich i przeciwpożarowych, będących przewodnikami psów służbowych dyrektor zakładu określa, w jakich okolicznościach i przy realizacji jakich zadań służbowych mogą oni występować w wyposażeniu polowym. Podobnie komendant COSSW, ośrodka szkolenia i ośrodka doskonalenia kadr rozstrzyga, kiedy słuchacz odbywający szkolenie ma obowiązek nosić wyposażenie polowe. Należy bowiem pamiętać, że każdy z funkcjonariuszy posiada zarówno umundurowanie służbowe, jak i wyjściowe, w których powinien wykonywać rozliczne czynności służbowe. Wydaje się, że pełnienie w jednostce podstawowej służby na oddziale mieszkalnym, na posterunku bramowego w kontakcie z interesantami, a także składanie egzaminów lub uroczysta inauguracja lub zakończenie szkolenia, bardziej predestynuje do użytkowania umundurowanie służbowe lub wyjściowe niż wyposażenie polowe. 5. Poza przypadkami enumeratywnie wymienionymi w r.s.u. określającymi osoby uprawnione do posiadania wyposażenia polowego, przedmioty te może za zgodą kierownika jednostki otrzymać również inny funkcjonariusz. Zgoda powinna być wyraźnie określona ze wskazaniem, w jakich okolicznościach zainteresowany funkcjonariusz może występować w wyposażeniu polowym. Kierownik jednostki wydaje zgodę bądź na indywidualny wniosek funkcjonariusza, bądź na podstawie wewnętrznego przepisu (zarządzenia) w przypadku, gdy potrzeba posiadania wyposażenia polowego przez funkcjonariusza lub grupę funkcjonariuszy jest kierownikowi znana. Należy uznać, że wydawanie wyposażenia polowego innym funkcjonariuszom niż wymienionym w r.s.u. powinno należeć do wyjątku, a nie stanowić powszechnie stosowanej praktyki. 6. Funkcjonariusz który przestaje pełnić służbę w dziale ochrony, w grupie interwencyjnej SW, w drużynie strzeleckiej, drużynie ppoż, przestaje być przewodnikiem psa służbowego bądź kończy szkolenie wstępne lub zawodowe, traci prawo do wyposażenia polowego i jest zobowiązany się z niego rozliczyć na zasadach określonych w r.s.u. Podobnie uprawnienie to wygasa w przypadku funkcjonariusza posiadającego wyposażenie polowe na podstawie indywidualnej zgody kierownika jednostki, jeśli ustaną okoliczności które leżały u podstaw jego wydania.