Wojewódzkie Biuro Geodezji w Łodzi * Plan urządzeniowo rolny gminy Sędziejowice

Transkrypt

1

2 Wojewódzkie Biuro Geodezji w Łodzi Konto: Pekao SA II O/Łódź nr NIP REGON: Polska, Łódź, ul. Solna 14 Telefon Łódź (.48.42) , Fax (.48.42) , biuro@wbg.lodz.pl Plan urządzeniowo rolny gminy Sędziejowice Zespół autorski : mgr inż. Marek Świątek Kierownik Pracowni Rozwoju Obszarów Wiejskich mgr Krystyna Materka inż. Łukasz Feter Nadzór merytoryczny : mgr inż. Edward Kasperek Dyrektor WBG w Łodzi Wykorzystywanie niniejszego opracowania dla potrzeb planistycznych, w zakresie wynikającym z przepisów autorskich, dozwolone pod warunkiem podania źródła. Wykorzystanie w celach komercyjnych wymaga uprzedniej pisemnej zgody autora. Wojewódzkie Biuro Geodezji w Łodzi * Plan urządzeniowo - rolny gminy Sędziejowice

3 SPIS TREŚCI Uchwała w sprawie przyjęcia planu urządzeniowo rolnego Gminy Sędziejowice... 7 I. DIAGNOZA I ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO 8 1. Ogólna charakterystyka gminy Sędziejowice Zróżnicowanie gminy pod względem demograficznym i poziomu bezrobocia Stan i struktura ludności wiejskiej Gęstość zaludnienia Struktura wiekowa ludności wiejskiej Struktura ludności rolniczej Poziom wykształcenia ludności rolniczej Poziom i struktura bezrobocia Walory środowiska przyrodniczego Charakterystyka przyrodnicza gminy Ukształtowanie powierzchni Surowce mineralne Wody Klimat Ochrona przyrody i krajobrazu Lesistość Ocena przydatności obszarów dla rozwoju rolnictwa Jakość środowiska glebowego Waloryzacja jakości gleb Organizacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Użytkowanie gruntów Władanie gruntami Struktura władania gruntami ogółem Struktura władania gruntami w sektorze publicznym i prywatnym Struktura użytkowania gruntów w sektorze publicznym i prywatnym Struktura władania użytkami rolnymi Struktura gospodarstw prywatnych Struktura obszarowa i ilościowa gospodarstw rolnych Rozdrobnienie gruntów w gospodarstwach rolnych Struktura gruntów dzierżawionych przez rolników Ocena warunków produkcji rolnej Wyposażenie gminy w infrastrukturę techniczną Wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną Sieć wodociągowa Odprowadzanie ścieków bytowych... 56

4 Zaopatrzenie wsi w gaz Telekomunikacja Elektroenergetyka Gospodarka odpadami stałymi Wyposażenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w infrastrukturę techniczną Melioracje podstawowe Melioracje szczegółowe Drogi transportu rolnego Produkcja rolnicza Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca Obsługa rolnictwa Wyposażenie gospodarstw w sprzęt mechaniczny Wyposażenie w urządzenia obsługi rolnictwa Infrastruktura społeczna II. ANALIZA I OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO Demografia Środowisko przyrodnicze Organizacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Infrastruktura techniczna Obsługa rolnictwa Infrastruktura społeczna III. PLAN URZĄDZENIOWO ROLNY. USTALENIA I WNIOSKI Plan urządzeniowo rolny a inne opracowania dla gminy Sędziejowice Określenie potrzeb na prace urządzeniowo rolne w gminie i ich rodzaj Gospodarka wodna Melioracje podstawowe Melioracje szczegółowe Kształtowanie krajobrazu Walory przyrodniczo krajobrazowe oraz ich ochrona Zalesienia gruntów Zadrzewienia i zakrzewienia Gospodarka gruntami i poprawa struktury agrarnej Wyłączenia gruntów z użytkowania rolniczego Kształtowanie struktury obszarowej gospodarstw Pozyskanie gruntów na powiększenie gospodarstw

5 5. Poprawa rozłogów gospodarstw rolnych Scalenia gruntów Drogi transportu rolnego Kierunki rozwoju produkcji rolnej Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca Zestawienie zaplanowanych prac urządzeniowo rolnych, ich rodzaj zakres i koszty Ustalenia rodzaju i zakresu niezbędnych zabiegów urządzeniowo - rolnych Ocena rozmiaru potrzeb wykonania zabiegów urządzeniowo rolnych Ogólne koszty oraz źródła finansowania prac urządzeniowo rolnych ujętych w planie Źródła finansowania prac urządzeniowo - rolnych IV WNIOSKI 104 V WYKAZ TABEL 106 VI WYKAZ RYSUNKÓW ( KARTOGRAMÓW I WYKRESÓW) 107 VII WYKAZ MAP 107 VIII WYKAZ MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH 107 4

6 Wprowadzenie Plan urządzeniowo rolny gminy Sędziejowice opracowano na zlecenie Urzędu Gminy. Założeniem planu jest określenie niezbędnych działań, których realizacja powinna wpływać na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w gminie poprzez poprawę struktury agrarnej i funkcjonowania gospodarstw rolnych, poprawę warunków życia i pracy ludności rolniczej oraz na ochronę i kształtowanie środowiska przyrodniczego. Kolejność realizacji określonych w planie prac i długofalowych działań podyktowana jest względami ekonomicznymi umożliwiającymi osiągnięcie założonych celów. Określono stopień pilności realizacji zaplanowanych działań i prac w poszczególnych wsiach w gminie. Ustalenia planu dotyczące prac urządzeniowo rolnych winny być uwzględniane i pomocne przy: opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy i poszczególnych wsi szczególnie w odniesieniu do obszarów przeznaczonych do produkcji rolnej, opracowaniach programowych, planistycznych i budżetowych w poszczególnych latach, pozyskiwaniu środków z funduszów strukturalnych i krajowych służących zrównoważonemu rozwojowi obszarów wiejskich, negocjacjach dotyczących realizacji projektowanych inwestycji służących poprawie organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Źródłami pozyskiwania informacji i danych statystycznych były następujące urzędy i instytucje: 1. Urząd Gminy w Sędziejowicach studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sędziejowice opracowane w styczniu 2001r., strategia rozwoju gminy, dane dotyczące demografii, dane dotyczące gospodarstw rolnych. 2. Starostwo Powiatowe w Łasku ewidencja gruntów i budynków. 3. Strategia rozwoju województwa łódzkiego 4. Wojewódzkie Biuro Geodezji w Łodzi monitoring zmian w strukturze użytkowania gruntów, monitoring w zakresie struktury agrarnej gospodarstw rolnych W trakcie w/w prac wykonano szczegółową modernizację zmian w użytkowaniu gruntów oraz zebrano szczegółowe informacje od rolników we wszystkich wsiach gminy dotyczących demografii, istniejącej organizacji gospodarstw rolnych, infrastruktury technicznej i społecznej oraz struktury produkcji rolniczej. Opracowano również granicę rolno leśną. 5

7 5. Główny Urząd Statystyczny 6. Powiatowy Urząd Pracy 7. Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Łodzi Jednostką powierzchniową będącą przedmiotem prowadzonych prac i analiz w niniejszym opracowaniu jest obszar obrębu ewidencji gruntów i wszystkie opracowania statystyczne wykonywane w granicach sołectw lub obwodów spisowych przetransformowano do obszaru obrębu ewidencyjnego. Na podstawie zebranych materiałów opisowych, statystycznych i kartograficznych dokonano analizy stanu istniejącego w następujących blokach tematycznych: demografia, stan i rodzaj środowiska przyrodniczego, organizacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej, infrastruktura techniczna, infrastruktura społeczna, struktura produkcji rolniczej, obsługa rolnictwa. Zebrane materiały i analiza stanu istniejącego były podstawą opracowania wniosków i określenia sposobu realizacji założonych w planie celów i prac. Treść planu przestawiono w formie tekstowej, tabelarycznej i graficznej. 6

8 Uchwała w sprawie przyjęcia planu urządzeniowo rolnego Gminy Sędziejowice 7

9 I. Diagnoza i analiza stanu istniejącego 1. Ogólna charakterystyka gminy Sędziejowice Gmina Sędziejowice położona jest w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego. Administracyjnie należy do powiatu łaskiego. Jej powierzchnia wynosi 120,0 km 2, co stanowi 0,7% powierzchni obszarów wiejskich województwa i 3,5% obszarów wiejskich powiatu łaskiego. W skład gminy wchodzi 27 obrębów ewidencyjnych : Bilew, Brody-Emilianów, Brzeski, Dobra, Grabia, Grabica, Grabno, Kamostek, Korczyska, Kozuby Stare i Nowe, Kustrzyce, Lichawa, Marzenin, Niecenia, Osiny, Podule, Pruszków, Przymiłów, Rososza, Sędziejwice, Kol. Sędziejowice, Siedlce, Sobiepany, Wola Wężykowa, Wrzesiny, Zamość i Żagliny. Gmina obejmuje swoim zasięgiem 25 sołectw składających się z 30 wsi. Gmina Sędziejowice graniczy z gminami: Widawa, Łask i Buczek (powiat łaski),gminą Zelów (powiat bełchatowski) i gminami Zapolice i Zduńska Wola (powiat zduńskowolski). Zamieszkuje tu 6,5 tys. mieszkańców co stanowi 0,7% ludności wiejskiej województwa łódzkiego i 28,8% ludności wiejskiej powiatu. Gęstość zaludnienia wynosi 54 osoby/km 2 i jest wyższa od gęstości zaludnienia obszarów wiejskich w województwie łódzkim (53,0 osoby/km 2 ) i niższa od gęstości zaludnienia obszarów wiejskich powiatu łaskiego (77,2 osoby/km 2 ). Gmina Sędziejowice posiada dogodne połączenia komunikacyjne. Leży na trasie drogi wojewódzkiej nr 481 oraz posiada dobre połączenia z miastami Łódż (43 km), Łask (13 km) i Zduńska Wola (15 km). Gmina Sędziejowice położona jest w pasie Nizin Środkowopolskich, w makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej, mezoregionie Wysoczyzny Łaskiej. Pod względem fizjograficznym teren gminy obejmują dwie jednostki: 1) dolina rzeki Grabi 2) wysoczyzna morenowa. Dolina rzeki Grabi zajmuje ok. 12% powierzchni gminy i stanowi równinę płaską, gdzie deniwelacje terenu wahają się w granicach 3 m. Wysoczyzna morenowa zajmuje 88% powierzchni gminy, ma charakter rzeźby niskofalistej o deniwelacjach w granicach 7m, a miejscami rzeźby falistej (Grabno, Grabica, Podule, Pruszków ) o deniwelacjach rzędu 7 20m. Lasy wg ewidencji gruntów stanowią 28,7% powierzchni gminy. Lesistość jest wyższa od lesistości woj.łódzkiego (20,6% ) i powiatu łaskiego (21,5% ). Charakterystykę gminy Sędziejowice na tle województwa łódzkiego i powiatu łaskiego ilustruje tab. nr Zróżnicowanie gminy pod względem demograficznym i poziomu bezrobocia 2.1 Stan i struktura ludności wiejskiej Gęstość zaludnienia Gminę Sędziejowice zamieszkują 6504 osoby. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 54 osoby na km 2 i jest wyższa od gęstości zaludnienia obszarów wiejskich województwa łódzkiego. 8

10 Wskaźnik ten wykazuje duże zróżnicowanie w poszczególnych wsiach. Najwyższa gęstość zaludnienia jest w Kol. Sędziejowice (168 osób/km 2 ). Największa gęstość zaludnienia wynika z niewielkiej powierzchni obrębu i faktu, że znaczną część powierzchni stanowi osiedle mieszkaniowe. Najniższą gęstość zaludnienia posiadają obręby o słabych glebach i znacznym udziale lasów w powierzchni ogólnej. Są to obręby: Żagliny (18 osób /km 2 ), Niecenia (19 osób/km 2 ) i Brody-Emilianów (28 osób/km 2 ). Największą liczbę ludności posiadają Sędziejowice 651 osób przy gęstości zaludnienia 67 osób/km 2 i Marzenin 600 osób przy gęstości zaludnienia 138 osób/km 2. Gęstość zaludnienia i liczbę ludności ilustruje tab. 2 i rys. 1. Lp. Gmina Sędziejowice na tle województwa łódzkiego i powiatu łaskiego Wyszczególnienie Gmina Sędziejowice (1,2,3,4) Powiat łaski (1,5) Tabela 1 Województwo łódzkie (1,5) Powierzchnia obszarów wiejskich (km²) 120,0 602, ,0 2. Odsetek powierzchni obszarów wiejskich województwa 0,7 3,5 100,0 3. Odsetek powierzchni obszarów wiejskich powiatu 19,9 100,0-4. Ludność wiejska (tys.) 6,5 22,6 914,3 5. Odsetek ogółu ludności wiejskiej województwa 0,7 2,5 100,0 6. Odsetek ogółu ludności wiejskiej powiatu 28,8 100,0-7. Gęstość zaludnienia obszarów wiejskich (osób/km²) 54,0 77,2 53,0 8. Stopa bezrobocia * 10,8 18,2 18,2 9. Powierzchnia użytków rolnych ogółem (tys. ha) 7,7 38, ,4 10. W tym grunty orne (%) 79,2 75,8 80,2 11. Liczba indywidualnych gospodarstw rolnych Udział zbóż w powierzchni upraw ogółem (%) 91,3 81,6 76,7 13. Bydło (szt./100 ha UR) 22,8 39,6 39,3 14. Trzoda chlewna (szt./100 ha UR) 64,3 68,6 120,6 15. Lesistość (%) 28,7 21,5 20,6 16. Udział obszarów prawnie chronionych w powierzchni ogólnej (%) 15,9 35,2 16,3 Źródło: 1. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań oraz Powszechny Spis Rolny 2002 r 2. Ewidencja gruntów i budynków, stan na luty.2005 r. 3. Dane Urzędu Gminy Sędziejowice z marca 2005 r. 4. Dane uzyskane na podstawie wywiadu u sołtysów, lipiec 2005 r. - wrzesień 2005 r.. 5. Dane WUS w Łodzi dotyczące Spisu Rolnego z 2002 r. ( ) 6.Dane PUP w Łasku z czerwca 2005 r. Uwaga : * na podstawie zarejestrowanych w WUP w Łodzi i PUP w Łasku bezrobotnych z czerwca r. i liczby ludności w wieku produkcyjnym. 9

11 Fot. 1 Panorama wsi Sędziejowice Lp. Obręb Powierzchnia i ludność gminy Sędziejowice Powierzchnia ogólna obrębu (ha) Udział w powierzchni gminy (%) Liczba sołectw Liczba miejscowości Ludność ogółem Udział w ludności gminy (%) Tabela 2 Gęstość zaludnienia na 1 km² Bilew 388,92 3, , Brody-Emilianów 277,12 2, , Brzeski 432,74 3, , Dobra 490,58 4, , Grabia 403,48 3, , Grabica 390,05 3, , Grabno 237,08 2, , Kamostek 487,18 4, , Korczyska 473,98 3, , Kozuby Stare i Nowe 602,31 5, , Kustrzyce 257,96 2, , Lichawa 263,13 2, , Marzenin 434,62 3, , Niecenia 396,48 3, , Osiny 353,02 2, , Podule 605,61 5, , Pruszków 760,96 6, , Przymiłów 262,75 2, , Rososza 206,85 1, , Sędziejowice 973,74 8, , Kol.Sędziejowice 164,59 1, , Siedlce 593,85 4, , Sobiepany 321,21 2, , Wola Weżykowa 421,49 3, , Wrzesiny 157,01 1, , Zamość 214,97 1, , Żagliny 1 430,75 11, ,0 18 Gmina ogółem ,43 99, ,0 54 Źródło: 1. Ewidencja gruntów i budynków. Stan na luty 2005 r. 2. Urząd Gminy Sędziejowice- ewidencja ludności. Stan na luty 2005 r. 10

12 Rys. nr 1 Gęstość zaludnienia osób/km Struktura wiekowa ludności wiejskiej Spośród 6504 mieszkańców gminy Sędziejowice 22,3% tj osób to osoby do 18 roku życia. Ludności w wieku produkcyjnym ( lat) jest 4028 osób ( 61,9%) a w wieku poprodukcyjnym ( powyżej 65 lat) 1028 osób stanowiących 15,8% ludności ogółem. Ludności w wieku przedemerytalnym i emerytalnym ( powyżej 55lat) jest 25,8% (tj osób). W poszczególnych obrębach ich udział waha się od 16,0% w Osinach do 34,4% w Grabi. Ludzie młodzi w wieku do 40 lat stanowią 52,6% ludności w wieku produkcyjnym. Strukturę wiekową ludności wiejskiej ilustruje tab

13 Struktura wiekowa ludności Tabela 3 Liczba Ludność w kategoriach wiekowych Lp. Obręb ludności do 18 lat lat lat lat powyżej 65 lat ogółem osób % osób % osób % osób % osób % Bilew , , ,7 24 8, ,7 2. Brody-Emilianów , , ,8 7 9,0 9 11,5 3. Brzeski , , ,7 13 7, ,6 4. Dobra , , ,2 20 7, ,5 5. Grabia , , ,0 14 8, ,8 6. Grabica , , , , ,9 7. Grabno , , , , ,3 8. Kamostek , , , , ,6 9. Korczyska , , ,7 12 8, ,0 10. Kozuby Stare i Nowe , , , , ,5 11. Kustrzyce , , , , ,6 12. Lichawa , , , , ,3 13. Marzenin , , , , ,3 14. Niecenia , , ,3 11 8, ,6 15. Osiny , , ,6 14 9, ,7 16. Podule , , ,4 16 8, ,8 17. Pruszków , , , , ,8 18. Przymiłów , , ,1 12 8, ,7 19. Rososza , , ,8 17 7, ,8 20. Sędziejowice , , , , ,6 21. Kol.Sędziejowice , , ,2 22 8,0 22 8,0 22. Siedlce , , , , ,3 23. Sobiepany , , ,5 10 8, ,9 24. Wola Weżykowa , , ,4 18 9, ,8 25. Wrzesiny , , , , ,4 26. Zamość , , ,6 6 8,6 9 12,9 27. Żagliny , , , , ,8 Gmina ogółem , , , , ,8 Źródło: Urząd Gminy Sędziejowice- ewidencja ludności. Stan na luty 2005 r 12

14 2.1.3 Struktura ludności rolniczej Za ludność rolniczą uznano te osoby, dla których jedynym źródłem dochodów jest praca w rolnictwie. W gminie Sędziejowice zaledwie 5,4% ludności w wieku produkcyjnym (tylko 217 osób) utrzymuje się wyłącznie z rolnictwa. Spośród osób w wieku produkcyjnym, najwięcej ludności rolniczej zamieszkuje we wsiach: Sobiepany (27,9%), Osiny (21,3%), Wrzesiny (20,9%). Najwięcej jest ludzi w wieku lat, w wieku przedemerytalnym (55-65 lat) jest tylko 37 osób. Najwięcej osób z tego przedziału wiekowego zamieszkuje we wsiach : Pruszków (5 osób ), Marzenin i Siedlce (po 4 osoby). W 13 obrębach brak jest ludności w wieku przedemerytalnym. Strukturę ludności rolniczej przedstawia tab..4 i rys. 2. Lp. Obręb Ogółem Ludność rolnicza Ludność rolnicza wg wieku Tabela 4 w tym: % ludności w wieku produkcyjnym do 40 lat lat lat ogółem liczba % liczba % liczba % % Bilew ,3 6 66, ,4 2. Brody-Emilianów ,7 2 33,3 3 50,0 1,6 3. Brzeski ,0 4 40,0 2 20,0 12,5 4. Dobra ,0 4 50,0 2 25,0 8,5 5. Grabia ,3 4 44,4 2 22,2 8,1 6. Grabica , ,4 7. Grabno , ,3 8. Kamostek , ,0 1,5 9. Korczyska ,0 8 53,3 1 6,7 3,5 10. Kozuby Stare i Nowe ,0 1 25,0 2,0 11. Kustrzyce ,5 3 18,8 7 43,8 8,5 12. Lichawa ,0 2 40,0 1 20,0 7,4 13. Marzenin , ,0 6,5 14. Niecenia ,0 1 50, ,3 15. Osiny ,0 9 90, ,3 16. Podule ,3 2 16, ,4 17. Pruszków ,3 6 37,5 5 31,3 0,4 18. Przymiłów ,0 4 50, ,5 19. Rososza , ,5 20. Sędziejowice ,0 2 20,0 1 10,0 2,3 21. Kol.Sędziejowice ,3 2 66, ,5 22. Siedlce ,6 4 44,4 4,8 23. Sobiepany , ,9 24. Wola Wężykowa , ,1 25. Wrzesiny ,7 4 33, ,0 26. Zamość , ,3 27. Żagliny ,0 5 50,0 3 30,0 6,1 Gmina ogółem , , ,1 5,4 Źródło: Dane uzyskane na podstawie wywiadu u sołtysów, pażdziernik 2005 r. Uwaga : jako zatrudnionych w rolnictwie traktowano osoby utrzymujące się wyłącznie z pracy w rolnictwie 13

15 Rys. nr 2 Ludność rolnicza w wieku produkcyjnym - % ludności w wieku produkcyjnym ogółem Poziom wykształcenia ludności rolniczej Wśród osób zatrudnionych w rolnictwie najwięcej osób jest z wykształceniem zawodowym ( 111 osób, co stanowi 51,2% zatrudnionych w rolnictwie). Z wykształceniem podstawowym i średnim jest po 51 osób, natomiast z wykształceniem wyższym tylko 4 osoby. Udział osób z wykształceniem średnim jest najwyższy we wsiach Kamostek, Kozuby Stare i Nowe, Marzenin, Rososza i Zamość (po 50%). Poziom wykształcenia ludności rolniczej ilustruje tab

16 Poziom wykształcenia ludności rolniczej Tabela 5 Lp. Obręb Ludność rolnicza z wykształceniem w tym: Ogółem podstawowym zawodowym średnim wyższym liczba % liczba % liczba % liczba % Bilew ,3 3 33,3 3 33, Brody-Emilianów ,0 1 16,7 2 33, Brzeski , Dobra ,0 3 37,5 3 37, Grabia ,4 3 33,3 2 22, Grabica ,0 2 50, Grabno ,0 8. Kamostek ,0 1 50, Korczyska ,3-3 20,0 1 6,7 10. Kozuby Stare i Nowe , ,0 1 25,0 11. Kustrzyce ,3 7 43, Lichawa ,0 2 40,0 1 20, Marzenin ,0 4 50, Niecenia , Osiny ,0 1 10,0 2 20, Podule ,7 1 8, Pruszków ,3 7 43,8 3 18,8 1 6,3 18 Przymiłów ,5 2 25,0 3 37, Rososza ,0 1 50, Sędziejowice ,0 4 40, Kol.Sędziejowice ,7 1 33, Siedlce ,2 6 66,7 1 11,1-23 Sobiepany ,5 2 10, Wola Wężykowa ,0 4 80, Wrzesiny ,7 1 8,3-26 Zamość , , Żagliny ,0 3 30,0 3 30,0 - - Gmina ogółem , , ,5 4 1,8 Źródło: Dane uzyskane na podstawie wywiadu u sołtysów, październik 2005 r.. 15

17 Rys. nr 3 Poziom wykształcenia zatrudnionych w rolnictwie w % ludności rolniczej z wykształceniem średnim i wyższym 2.2 Poziom i struktura bezrobocia Według Powiatowego Urzędu Pracy w Łasku bezrobocie w czerwcu 2005 roku wynosiło 434 osoby. Najwięcej bezrobotnych stanowią osoby młode ( lat) 231 osób tj. 53,2% ogółu bezrobotnych.187 osób stanowią bezrobotni w wieku średnim ( lat) tj.43,1% bezrobotnych, natomiast 3,7% stanowią bezrobotni w wieku przedemerytalnym (tylko 16 osób). Stopa bezrobocia w gminie Sędziejowice wynosi 10,8% i jest niższa niż w powiecie łaskim (18,2%) i województwie łódzkim (18,2%). 16

18 Najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych jest z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym (306 osób 69,1%), z wykształceniem średnim 117 osób (27,0%), i 11 osób z wykształceniem wyższym (2,5%). Strukturę bezrobocia ilustrują tab. 6 i 7 oraz wykresy rys. 4 i 5. Lp. Bezrobotni w grupach wiekowych Grupa wiekowa Tabela 6 Liczba bezrobotnych liczba % , , , , , ,2 Razem ,0 0,2 3,5 26,0 23,5 19,6 27,2 Rys. nr 4 Bezrobotni w grupach wiekowych Lp. Bezrobotni wg wykształcenia Wykształcenie Tabela 7 Liczba bezrobotnych liczba % wyższe 11 2, policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gminazjalne i poniżej podstawowe 81 18,7 36 8, , ,2 Razem ,0 36,2 2,5 32,9 18,7 Rys. nr 5 Bezrobotni wg wykształcenia 8,3 w yższe policealne i średnie zaw odow e średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gminazjalne i poniżej podstaw ow e 3. Walory środowiska przyrodniczego 3.1. Charakterystyka przyrodnicza gminy Ukształtowanie powierzchni Gmina Sędziejowice położona jest w obrębie pasa Nizin Środkowopolskich, w makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej, mezoreginie Wysoczyzny Łaskiej. Najwyższy punkt gminy znajduje się w północno-wschodniej częsci wsi Korczyska, a najniżej położony punkt znajduje się w dolinie rzeki Grabi, we wsi Grabno (145,0 m.n.p.m.).88% powierzchni gminy stanowi wysoczyzna morenowa o rzeźbie niskofalistej. Różnica wysokości względnych wynosi 57,5 m. Pozostała część obszaru gminy ( 12% ) zajmuje dolina rzeki Grabi. 17

19 Budowa geologiczna jest mało zróżnicowana. Dominują osady moreny dennej zlodowacenia środkowopolskiego (głównie glina zwałowa, na której zalegają piaski fluwioglacjalne o różnej miąższości). Osady młodsze (holoceńskie ) zalegają głównie w dolinie rzeki Grabi Surowce mineralne Na terenie gminy występują czwartorzędowe złoża piasków kwarcowych we wsi Żagliny. Udokumentowane zasoby złoża to tys.m 3. Nie jest ono eksploatowane z uwagi na położenie w terenie zalesionym. We wsi Bilew stwierdzono występowanie złóż piasku nadającego się do produkcji betonu. Poza tymi złożami występują liczne miejsca wydobycia piasku i żwiru, w większości eksploatowane przez właścicieli gruntów na których się znajdują Wody Cały obszar gminy należy do zlewni IV rzędu rzeki Grabi, która tworzy szeroką, płaską dolinę, o małym spadku, do której uchodzi szereg mniejszych cieków i suchych zawieszonych dolin. Najniższe stany wody notuje się w Grabi w lipcu i sierpniu, najwyższe w marcu. W lutym i marcu zdarzają się powodzie roztopowe, zalewające niżej położone tereny. W dolinie rzeki Grabi poziom wód gruntowych występuje na głębokości 0,2 2,0 m i zależny jest od poziomu wód w rzece. Na wysoczyznach, w zależności od przepuszczalności skał powierzchniowych, poziom wód gruntowych występuje na głębokości 4 15 m, a w niektórych wsiach sięga 15 25m (Podule, Sobiepany, Kozuby). Powierzchnia wód otwartych i sieci rzek wynosi 158,66 ha, co stanowi 1,3% powierzchni gminy Sędziejowice. Najwięcej gruntów pod wodami znajduje się w obrębach: Pruszków (29,42 ha ), Wola Wężykowa (13,42 ha ), gdzie występuje też znaczna ilość wód stojących ( stawy rybne ). Powierzchnię wód otwartych i sieci rzek ilustruje tab. 8. Fot. 2 Brody Emilianów rzeka Grabia 18

20 Powierzchnia wód otwartych i sieci rzek Tabela 8 Lp. Obręb Powierzchnia ogólna obrębu (ha) Grunty pod wodami (udział w powierzchni obrębu) razem wody stojące wody płynące rowy ha % ha % ha % ha % Bilew 388,92 6,22 1, ,80 1,0 2,42 0,6 2 Brody-Emilianów 277,12 7,47 2, ,05 1,8 2,42 0,9 3 Brzeski 432,74 6,98 1,6 0,11-4,28 1,0 2,59 0,6 4 Dobra 490,58 3,50 0, ,50 0,7 5 Grabia 403,48 6,90 1, ,66 0,9 3,24 0,8 6 Grabica 390,05 10,11 2,6 0,65 0,2 7,47 1,9 1,99 0,5 7 Grabno 237,08 1,49 0,6 0,48 0, ,01 0,4 8 Kamostek 487,18 2,64 0, ,64 0,5 9 Korczyska 473,98 1,25 0, ,25 0,3 10 Kozuby Stare i Nowe 602,31 9,43 1,6 0,34 0,1 7,62 1,3 1,47 0,2 11 Kustrzyce 257,96 4,88 1, ,67 1,4 1,21 0,5 12 Lichawa 263,13 4,17 1, ,49 0,9 1,68 0,6 13 Marzenin 434,62 7,68 1, ,22 0,7 4,46 1,0 14 Niecenia 396,48 7,44 1,9 1,51 0,4 2,75 0,7 3,18 0,8 15 Osiny 353,02 7,84 2,2 5,46 1,5 0,30 0,1 2,08 0,6 16 Podule 605,61 1,67 0, ,35 0,1 1,32 0,2 17 Pruszków 760,96 29,42 3,9 24,00 3,2 2,35 0,3 3,07 0,4 18 Przymiłów 262,75 2,29 0, ,09 0,4 1,20 0,5 19 Rososza 206,85 0,94 0, ,94 0,5 20 Sędziejowice 973,74 1,07 0,1 0,04-0,01-1,02 0,1 21 Kol.Sędziejowice 164,59 1,08 0, ,08 0,7 22 Siedlce 593,85 1,85 0,3 0,43 0,1-1,42 0,2 23 Sobiepany 321,21 6,11 1,9 0,06-5,57 1,7 0,48 0,1 24 Wola Wężykowa 421,49 13,42 3,2 11,66 2,8 0,60 0,1 1,16 0,3 25 Wrzesiny 157,01 0,86 0, ,86 0,5 26 Zamość 214,97 9,19 4, ,15 2,9 3,04 1,4 27 Żagliny 1 430,75 2,76 0,2 1,08 0, ,68 0,1 Gmina ogółem ,43 158,66 1,3 45,82 0,4 60,43 0,5 52,41 0,4 Źródło: Ewidencja gruntów i budynków. Stan na luty 2005 r.. 19

21 Klimat Klimatycznie gmina Sędziejowice należy do Dzielnicy łódzkiej ( wg regionalizacji klimatycznej R. Gumińskiego). Średnia roczna temperatura powietrza wynosi tu 7,8 o C a opady 575 mm. Nadmiar wody występuje w miesiącach luty marzec, a deficyt od lipca do października. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210 do 220 dni. Swoistym klimatem odznacza się wnętrze lasu. Zmniejsza się tu amplituda temperatur, zwiększa ilość opadów, zmniejsza prędkość wiatru, dłużej trwa zaleganie pokrywy śnieżnej Ochrona przyrody i krajobrazu Ze względu na szczególne walory przyrodnicze znaczna część powierzchni gminy Sędziejowice objęta została różnymi formami prawnej ochrony przyrody. Do obszaru chronionego krajobrazu Środkowej Grabi włączone zostało 1237,47 ha (tj. 10,3% powierzchni gminy). W obszarze tym znajduje się Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki, który na terenie gminy zajmuje powierzchnię 1294,06 ha (tj. 10,8% powierzchni gminy). W obrębie Parku wydzielono miejsca podlegające szczególnej ochronie z uwagi na bogatą hydrofaunę, zbiorowiska leśne, torfowe, miejsca lęgowe i ostoje zwierząt. Są to: rezerwaty leśne Jodły Łaskie i Grabia zespoły przyrodniczo krajobrazowe Sędziejowice i Dolina Grabi użytki ekologiczne rzeka Grabia, Zamość i Luciejów liczne pomniki przyrody. Ponadto na terenie gminy Sędziejowice dwa parki podworskie (w Pruszkowie i Woli Wężykowej ) wpisane zostały do rejestru zabytków, a park podworski w Sędziejowicach został objęty ochroną konserwatorską. Z ogólnej powierzchni 3403,80 ha lasów w gminie tylko 399,0 ha lasów znajduje się w Parku Krajobrazowym Międzyrzecza Warty i Widawki ( z tego 260 ha stanowią Lasy Państwowe, a 139 ha lasy prywatne ). Szczególną ochroną objęte są lasy nadrzeczne, ols topolowo wierzbowy oraz ols porzeczkowy i łęg jesionowo olszowy. Przez teren gminy Sędziejowice prowadzi również urokliwy szlak turystyczny Młyny nad Grabią. Wędrując nim można podziwiać nie tylko zabytki techniki, ale także osobliwości szaty roślinnej murawy i zarośla kserotermiczne. Obszary i obiekty chronione ilustruje tab 9. Walory przyrodniczo krajobrazowe ilustruje mapa nr 1. Fot. 3 Pruszków- aleja klonów i dębów Fot. 4 Kozuby- zabytkowy młyn 20

22 powierzchnia (ha) % pow. obrębu powierzchnia (ha) % pow. obrębu powierzchnia (ha) % pow. obrębu powierzchnia (ha) % pow. obrębu Liczba pomników przyrody (szt.) (szt.) (ha) % pow. obrębu Lp. Obręb, wieś Powierzchnia ogólna obrębu (ha) Park krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki Obszary i obiekty chronione Obszar chronionego krajobrazu Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy Rezerwat leśny Tabela 9 Użytki ekologiczne Bilew 388, ,57 26,4 94,94 24, ,80 1,0 2. Brody-Emilianów 277, ,98 36,4 131,12 47, ,05 1,8 3. Brzeski 432, ,02 17,1 66,19 15, ,08 0,9 4. Dobra 490, ,00 17,9 89,86 18, ,05 0,2 5. Grabia 403,48 392,67 97,3 68,83 17,1 55,64 13, ,66 0,9 6. Grabica 390, ,46 45, ,47 1,9 7. Grabno 237,08 238,28 100, ,86 31, Kamostek 487, Korczyska 473, Kozuby Stare i Nowe 602,31 136,44 22,7 75,12 12,5 176,85 29, ,62 1,3 11. Kustrzyce 257, ,26 27,6 62,88 24, ,61 1,4 12. Lichawa 263, ,10 37,3 79,44 30, ,48 0,9 13. Marzenin 434, ,32 19,6 57,70 13, ,22 0,7 14. Niecenia 396, ,03 44,7 163,55 41, ,75 0,7 15. Osiny 353, Podule 605,61 188,79 31,2 54,56 9,0 181,35 29, ,35 0,1 17. Pruszków 760, ,55 14,3 108,75 14,3 59,19 7, ,61 0,2 18. Przymiłów 262, ,80 15,5 28,86 11, ,09 0,4 19. Rososza 206, Sędziejowice 973, ,00 1, Kol.Sędziejowice 164, Siedlce 593, Sobiepany 321, ,33 28,7 100,00 31, ,57 1,7 24. Wola Wężykowa 421,49 129,16 30, ,26 2, Wrzesiny 157, Zamość 214,97 208,72 97, ,27 48, ,68 3,6 27. Żagliny 1 430, ,93 9, ,50 0,0 Razem 12002, ,06 10, ,47 10, ,65 15,9 67,45 0, ,59 0,5 Źródło: Dane Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, delegatura w Sieradzu Program Ochrony Środowiska Gminy Sędziejowice - zał. do Uchwały Nr XIV/122/04 Rady Gminy Sędziejowice z dnia r Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki w Gminie Sędziejowice 21

23 Mapa nr 1 Walory przyrodniczo krajobrazowe i ich ochrona 22

24 Fot. 5 Pruszków zabytkowy park z pomnikami przyrody Fot. 6 Zamość użytek ekologiczny rzeka Grabia 23

25 Lesistość Powierzchnia lasów i gruntów leśnych oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych gminy według danych ewidencji gruntów w lutym 2005 roku wynosi 3442,06 ha. Podczas kontroli terenowej przeprowadzonej w miesiącach maj - lipiec 2005 r. zinwentaryzowano dodatkowo 384,18 ha lasów, które nie są ujawnione w ewidencji gruntów. Obliczony wskaźnik lesistości ( uwzględniający lasy zinwentaryzowane) wynosi dla gminy 31,9% i jest wyższy od wskaźnika dla powiatu ( 21,5%) i od wskaźnika lesistości dla województwa, który wynosi 20,6%. Stopień lesistości jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych obrębach. Największe powierzchnie lasów znajdują się we wsiach: Żagliny 1086,94 ha (76,8% lesistości ),Sędziejowice 560,02 ha ( 58,9% lesistości ) i Pruszków 286,46 ha (42,6% lesistości ).Najmniejszą lesistość mają obręby: Kol. Sędziejowice (0,6% ), Wrzesiny (3,5% ) i Rososza (4,4% ).Wsie te posiadają stosunkowo duży udział gleb dobrej i średniej jakości w ogólnej powierzchni obrębu, przy czym są to obręby o najmniejszej powierzchni. Powierzchnie lasów i lesistość przedstawia tab. 10 i rys. 6. Powierzchnia lasów i lesistość Grunty leśne Tabela 10 Lp. Obręb Powierzchnia obrębu ogółem lasy i grunty leśne wg. ewidencji gruntów * lasy i grunty leśne zinwentaryzowane w terenie a nie ujawnione w ewidencji gruntów ** grunty zadrzewione i zakrzewione * Stopień lesistości ha ha ha ha % Bilew 388,92 27,21 26,64 0,45 14,0 2. Brody-Emilianów 277,12 87,00 1,97 4,48 33,7 3. Brzeski 432,74 52,17 1,06 3,43 13,1 4. Dobra 490,58 118,33 27,47-29,7 5. Grabia 403,48 23,50 3,09-6,6 6. Grabica 390,05 52,79 29,76-21,2 7. Grabno 237,08 58,56 9,72 0,17 28,9 8. Kamostek 487,18 111,60 16,31-26,3 9. Korczyska 473,98 79,74 51,92 3,19 28,5 10. Kozuby Stare i Nowe 602,31 74,21 29,81-17,3 11. Kustrzyce 257,96 28,82 15,26-17,1 12. Lichawa 263,13 5,98 5,82 0,40 4,6 13. Marzenin 434,62 17,10 20,05-8,5 14. Niecenia 396,48 85,34 5,07 6,24 24,4 15. Osiny 353,02 18,71 13,63 0,93 9,4 16. Podule 605,61 200,76 17,20 1,03 36,2 17 Pruszków 760,96 286,46 34,18 3,64 42,6 18 Przymiłów 262,75 0,62 23,88-9,3 19 Rososza 206,85 4,76 3,57 0,70 4,4 20 Sędziejowice 973,74 560,02 12,85 1,02 58,9 21 Kol.Sędziejowice 164,59 0,66-0,32 0,6 22 Siedlce 593,85 206,86 6,22-35,9 23 Sobiepany 321,21 53,42 2,48 1,96 18,0 24 Wola Wężykowa 421,49 110,19 8,73 1,84 28,7 25 Wrzesiny 157,01 2,02 3,23 0,25 3,5 26 Zamość 214,97 50,03 6,01 5,15 28,5 27 Żagliny 1 430, ,94 8,25 3,06 76,8 Gmina Ogółem , ,80 384,18 38,26 31,9 Źródło: *Ewidencja gruntów i budynków. Stan na luty 2005 ** Wywiad terenowy wykonany w m-cach maj lipiec

26 Rys. Nr 6 Aktualna lesistość z uwzględnieniem lasów zinwentaryzowanych, a nie ujętych w ewidencji gruntów 3.2. Ocena przydatności obszarów dla rozwoju rolnictwa Jakość środowiska glebowego. W gminie Sędziejowice dominują użytki rolne słabej jakości, stanowiące 42,4% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Gleby dobrej jakości stanowią 22,2% ogólnej powierzchni użytków rolnych. 25

27 Najwięcej gleb dobrej jakości ( ponad 50% ) posiadają wsie: Podule, Brzeski i Grabia. W pozostałych obrębach dominują gleby średniej i słabej jakości. Tych ostatnich najwięcej jest na obrębie Zamość ( 100% ). Zestawienie gleboznawczej klasyfikacji gruntów w rozbiciu na obręby pokazano w tabeli 11. W celu pełniejszej charakterystyki gleb w gminie, użytki rolne podzielono na 3 grupy (tabela 12. i rysunek 7): grunty dobrej jakości ( obejmujące grunty orne klas I IIIb i użytki zielone klas I do III) grunty średniej jakości ( obejmujące grunty orne klas IVa IVb i użytki zielone klasy IV ) grunty słabej jakości ( obejmujące grunty orne klas V VI i VIz i użytki zielone klas V, VI i VIz) Rys. nr 7 Udział gleb dobrych w powierzchni użytków rolnych 26

28 Jedn. Lp. Obręb Gleboznawcza klasyfikacja gruntów Tabela 11 Grunty orne Użytki zielone Razem GO + UZ I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIZ razem I II III IV V VI Viz razem Bilew 2. Brody-Emilianów 3. Brzeski 4. Dobra 5. Grabia 6. Grabica 7. Grabno 8. Kamostek 9. Korczyska 10. Kozuby Stare i Nowe 11. Kustrzyce 12. Lichawa 13. Marzenin 14. Niecenia 15. Osiny ha ,42 33,95 25,28 47,97 117,69 3,69 231, ,32 66,92 19,54-89,78 % ,0 14,7 10,9 20,9 50,9 1,6 100, ,7 74,5 21,8-100,0 ha ,01 25,05 16,03 26,64 20,83 2,28 97, ,62 41,43 17,24 0,16 62,45 % ,2 25,6 16,4 27,2 21,3 2,3 100, ,8 66,3 27,6 0,3 100,0 ha ,21 181,90 34,78 6,75 22,34 27,47 4,73 296, ,98 8,76 15,32 12,17-46,23 % - - 6,1 61,4 11,8 2,3 7,5 9,3 1,6 100, ,6 18,9 33,2 26,3-100,0 ha ,27 166,18 12,72 14,55 29,52 8,33 260, ,03 26,51 27,53 6,88-61,95 % ,2 63,8 4,9 5,6 11,3 3,2 100, ,7 42,8 44,4 11,1-100,0 ha ,80 22,06 14,36 16,17 9,22 2,47 289, ,86 28,76 28,39 0,49 0,08 59,58 % ,8 7,5 5,0 5,6 3,2 0,9 100, ,1 48,3 47,7 0,8 0,1 100,0 ha ,18 30,97 19,82 45,02 81,33 20,69 228, ,48 3,98 59,44 7,57 0,50 71,97 % ,2 13,6 8,7 19,7 35,7 9,1 100, ,7 5,5 82,6 10,5 0,7 100,0 ha ,65 19,08 15,44 48,72 19,15 1,82 123, ,62 21,94 4,50 1,34 32,40 % ,9 15,3 12,5 39,3 15,5 1,5 100, ,3 67,7 13,9 4,1 100,0 ha ,26 102,26 49,42 38,73 48,32 6,26 297, ,17 30,80 4,77 1,03 43,77 % ,6 34,4 16,6 13,0 16,3 2,1 100, ,4 70,3 10,9 2,4 100,0 ha ,93 78,61 42,62 55,12 106,61 4,00 297, ,10 16,38 32,48 13,10 0,83 62,89 % ,7 26,4 14,3 18,5 35,8 1,3 100, ,2 26,0 51,7 20,8 1,3 100,0 ha ,16 120,36 32,55 49,25 65,27 10,10 392, ,30 32,08 21,79 9,15 0,31 63,63 % ,3 30,7 8,3 12,5 16,6 2,6 100, ,5 50,4 34,2 14,4 0,5 100,0 ha - - 1,04 13,45 66,65 8,23 11,75 46,73 8,50 156, ,72 33,41 0,32-41,45 % - - 0,7 8,6 42,6 5,3 7,5 29,9 5,4 100, ,6 80,6 0,8-100,0 ha ,10 66,73 24,37 25,18 23,99 3,53 157, ,74 27,36 4,59-56,69 % ,9 42,4 15,4 15,9 15,2 2,2 100, ,6 48,3 8,1-100,0 ha ,09 112,88 11,78 32,20 61,10 8,67 274, ,43 13,28 47,04 17,60 0,58 78,93 % ,5 41,1 4,3 11,7 22,2 3,2 100, ,5 16,8 59,7 22,3 0,7 100,0 ha ,23 60,95 32,26 29,72 18,76 1,15 165, ,13 62,06 21,51 0,13 98,83 % ,5 36,9 19,5 18,0 11,4 0,7 100, ,3 62,8 21,8 0,1 100,0 ha ,12 76,48 28,66 35,69 59,27 2,38 234, ,77 44,15 11,35 1,36 61,63 % ,7 32,6 12,2 15,2 25,3 1,0 100, ,7 71,7 18,4 2,2 100,0 320,78 160,29 342,41 322,52 348,66 299,98 156,26 341,02 360,78 456,32 197,80 214,59 353,65 263,90 296,23 27

29 Jedn. Gleboznawcza klasyfikacja gruntów cd. Tabela 11 Lp. Obręb Grunty orne Użytki zielone Razem GO + UZ I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIZ razem I II III IV V VI Viz razem Podule 17. Pruszków 18. Przymiłów 19. Rososza 20. Sędziejowice 21. Kol.Sędziejowice 22. Siedlce 23. Sobiepany 24. Wola Wężykowa 25. Wrzesiny 26. Zamość 27. Żagliny ha ,99 199,34 78,77 6,46 10,51 7,30 4,09 317, ,11 12,21 18,74 21,34 5,16 57,56 % - - 3,5 62,8 24,8 2,0 3,3 2,3 1,3 100, ,2 21,2 32,5 37,1 9,0 100,0 ha - - 7,58 83,64 108,38 37,18 31,20 29,13 5,75 302, ,09 34,95 22,29 25,76 0,62 83,71 % - - 2,5 27,6 35,8 12,3 10,3 9,6 1,9 100, ,1 41,8 26,6 30,8 0,7 100,0 ha - - 3,02 92,21 33,64 18,41 43,97 8,08 0,55 199, ,23 18,94 17,62 0,78 0,10 37,67 % - - 1,5 46,1 16,9 9,2 22,0 4,0 0,3 100, ,6 50,3 46,7 2,1 0,3 100,0 ha ,63 49,18 25,00 29,38 23,35-169, ,00 6,26 0,96-13,22 % ,1 29,1 14,7 17,3 13,8-100, ,4 47,3 7,3-100,0 ha - - 9,58 76,36 118,53 31,78 45,12 42,57 3,93 327, ,36 10,63 9,16 1,38 0,30 21,83 % - - 2,9 23,3 36,1 9,7 13,8 13,0 1,2 100, ,6 48,7 42,0 6,3 1,4 100,0 ha ,00 38,22 35,03 10,37 5, , ,98 19,61 2, ,33 % ,0 36,0 33,0 9,8 5, , ,2 71,8 10, ,0 ha - - 0,11 16,21 104,80 12,11 47,35 87,05 2,65 270, ,15 8,42 49,81 6,13 2,81 68,32 % ,0 38,8 4,5 17,5 32,2 1,0 100, ,7 12,3 72,9 9,0 4,1 100,0 ha ,53 95,39 39,51 4,74 21,87 16,03 3,47 198, ,35 14,20 17,68 7,54-41,77 % - - 8,8 48,0 20,0 2,4 11,0 8,1 1,7 100, ,6 34,0 42,3 18,1-100,0 ha - - 6,24 64,79 58,12 23,31 60,35 21,21 4,71 238, ,34 15,78 5,01-26,13 % - - 2,6 27,1 24,3 9,8 25,3 8,9 2,0 100, ,4 60,4 19,2-100,0 ha ,12 60,84 6,00 15,32 10,36-120, ,18 6, ,58 % ,3 50,4 5,0 12,7 8,6-100, ,9 41, ,0 ha ,61 43,11 14,04 74, ,75 12,76 2,13 53,64 % ,1-23,6 57,7 18,8 100, ,2 23,8 4,0 100,0 ha ,11 30,01 64,46 60,26 46,85 29,06 239, ,25 13,47 38,34 14,35-66,41 % ,8 12,6 26,9 25,1 19,5 12,1 100, ,4 20,3 57,7 21,6-100,0 ha , , ,80 580,11 887, ,30 156, , ,70 353,79 803,63 246,79 17, ,35 Gmina ogółem % - - 1,5 25,5 28,6 9,6 14,6 17,6 2,6 100, ,6 24,5 55,6 17,1 1,2 100,0 Źródło: Ewidencja gruntów i budynków. Stan na luty ,02 386,57 237,55 182,76 349,70 133,52 338,60 240,31 264,86 136,22 128,40 306, ,86 28

30 Lp. Obręb Charakterystyka jakości użytków rolnych Powierzchnia ogólna użytków rolnych bez sadów (ha) Tabela12 Powierzchnia użytków rolnych bez sadów gruntów gruntów gruntów średniej dobrej jakości* słabej jakości*** jakości** ha % ha % ha % Bilew 320,78 2,42 0,8 62,55 19,5 255,81 79,7 2. Brody-Emilianów 160,29 7,01 4,4 44,70 27,9 108,58 67,7 3. Brzeski 342,41 210,09 61,4 50,29 14,7 82,03 24,0 4. Dobra 322,52 30,30 9,4 205,41 63,7 86,81 26,9 5. Grabia 348,66 226,66 65,0 65,18 18,7 56,82 16,3 6. Grabica 299,98 30,66 10,2 54,77 18,3 214,55 71,5 7. Grabno 156,26 19,65 12,6 39,14 25,0 97,47 62,4 8. Kamostek 341,02 52,26 15,3 158,85 46,6 129,91 38,1 9. Korczyska 360,78 11,03 3,1 137,61 38,1 212,14 58,8 10. Kozuby Stare i Nowe 456,32 115,46 25,3 184,99 40,5 155,87 34,2 11. Kustrzyce 197,80 14,49 7,3 82,60 41,8 100,71 50,9 12. Lichawa 214,59 14,10 6,6 115,84 54,0 84,65 39,4 13. Marzenin 353,65 48,52 13,7 137,94 39,0 167,19 47,3 14. Niecenia 263,90 22,23 8,4 108,34 41,1 133,33 50,5 15. Osiny 296,23 32,12 10,8 109,91 37,1 154,20 52,1 16. Podule 375,02 210,44 56,1 97,44 26,0 67,14 17,9 17. Pruszków 386,57 91,31 23,6 180,51 46,7 114,75 29,7 18. Przymiłów 237,55 95,46 40,2 70,99 29,9 71,10 29,9 19. Rososza 182,76 42,63 23,3 80,18 43,9 59,95 32,8 20. Sędziejowice 349,70 86,30 24,7 160,94 46,0 102,46 29,3 21. Kol.Sędziejowice 133,52 60,20 45,1 65,01 48,7 8,31 6,2 22. Siedlce 338,60 17,47 5,2 125,33 37,0 195,80 57,8 23. Sobiepany 240,31 115,27 48,0 58,45 24,3 66,59 27,7 24. Wola Weżykowa 264,86 71,03 26,8 86,77 32,8 107,06 40,4 25. Wrzesiny 136,22 28,12 20,6 76,02 55,8 32,08 23,6 26. Zamość 128,40 0,00 0,0 0,00 0,0 128,40 100,0 27. Żagliny 306,16 9,36 3,1 107,94 35,3 188,86 61,7 Gmina ogółem 7 514, ,59 22, ,70 35, ,57 42,4 Źródło: 1. Ewidencja gruntów i budynków stan na luty 2005 r 29

31 Mapa nr 2 Jakość użytków rolnych Waloryzacja jakości gleb. Waloryzację jakości gleb wykonano na podstawie metody punktowej opracowanej przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, według której określonej klasie bonitacyjnej odpowiada określona ilość punktów. Najwięcej punktów przypisane mają klasy gleb najlepszych, najmniej grunty najsłabsze. 30

32 Najwyższą ocenę gruntów wg tej metody uzyskały obręby: Kol. Sędziejowice (59,68 pkt w skali 100 punktowej),grabia (58,74 pkt ),Podule (57,50 pkt ) i Brzeski (56,56 pkt ). Średni wskaźnik jakości gleb dla całej gminy wynosi 43,96 pkt..ogólny wskaźnik waloryzacji określajacy jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej a uwzględniający takie czynniki jak: jakość gleb, klimat, rzeźba terenu oraz warunki wodne dla gminy Sędziejowice wynosi 64,9 pkt. Na podstawie w/w wskaźnika waloryzacji można określić, że gmina Sędziejowice posiada dobre warunki do produkcji rolnej. Ocenę jakości gleb wg punktacji IUNiG ilustruje tab. 13 i rys. 8. Natomiast mapa nr 2 ilustruje strukturę jakości użytków rolnych w oparciu o klasyfikację gleb. Rys. nr 8 Jakość gleb wg. Punktacji określona metodą IUNG w Puławach 31

33 Jedn. Razem Razem Razem pkt. (GO+UZ) Waloryzacja jakości gleb (ocena punktowa wg IUNG) Grunty orne Użytki zielone Tabela 13 Lp. Obręb IIIa [83] IIIb [70] Iva [57] Ivb [42] V [30] VI [18] VIZ [9] III [65] IV [45] V [28] VI [15] Viz [8] pkt. - 0,70 8,38 4,58 6,27 9,16 0,14 29,23-1,67 20,86 3,27-25,80 1. Bilew 28,27 % - 1,0 14,7 10,9 20,9 50,9 1,6 100,0-3,7 74,5 21,8-100,0 2. Brody- Emilianów 3. Brzeski 4. Dobra 5. Grabia 6. Grabica 7. Grabno 8. Kamostek 9. Korczyska 10. Kozuby Stare i Nowe 11. Kustrzyce 12. Lichawa 13. Marzenin 14. Niecenia 15. Osiny 16. Podule 17. Pruszków 18. Przymiłów 19. Rososza 20. Sędziejowice 21. Kol.Sędziejowice 22. Siedlce 23. Sobiepany 24. Wola Wężykowa 25. Wrzesiny 26. Zamość 27. Żagliny pkt. - 5,04 14,59 6,89 8,16 3,83 0,21 38,72-2,61 18,56 4,14 0,02 25,34 % - 7,2 25,6 16,4 27,2 21,3 2,3 100,0-5,8 66,3 27,6 0,3 100,0 pkt. 5,06 42,98 6,73 0,97 2,25 1,67 0,14 59,80 14,04 8,51 9,30 3,95-35,79 % 6,1 61,4 11,8 2,3 7,5 9,3 1,6 100,0 21,6 18,9 33,2 26,3-100,0 pkt. - 7,84 36,37 2,06 1,68 2,03 0,29 50,27 1,11 19,26 12,43 1,67-34,46 % - 11,2 63,8 4,9 5,6 11,3 3,2 100,0 1,7 42,8 44,4 11,1-100,0 pkt. - 54,46 4,28 2,10 1,68 0,58 0,08 63,17 2,02 21,74 13,36 0,12 0,01 37,23 % - 77,8 7,5 5,0 5,6 3,2 0,9 100,0 3,1 48,3 47,7 0,8 0,1 100,0 pkt. - 9,24 7,75 3,65 5,91 6,43 0,82 33,80 0,46 2,48 23,13 1,58 0,06 27,69 % - 13,2 13,6 8,7 19,7 35,7 9,1 100,0 0,7 5,5 82,6 10,5 0,7 100,0 pkt. - 11,13 8,72 5,25 11,79 2,79 0,14 39,82-6,44 18,96 2,09 0,33 27,80 % - 15,9 15,3 12,5 39,3 15,5 1,5 100,0-14,3 67,7 13,9 4,1 100,0 pkt. - 12,32 19,61 6,97 3,90 2,93 0,19 45,92-7,38 19,68 1,64 0,19 28,89 % - 17,6 34,4 16,6 13,0 16,3 2,1 100,0-16,4 70,3 10,9 2,4 100,0 pkt. - 2,59 15,05 6,01 5,55 6,44 0,12 35,76 0,13 11,70 14,48 3,12 0,10 29,53 % - 3,7 26,4 14,3 18,5 35,8 1,3 100,0 0,2 26,0 51,7 20,8 1,3 100,0 pkt. - 20,51 17,50 3,49 3,75 2,99 0,23 48,47 0,33 22,68 9,58 2,16 0,04 34,78 % - 29,3 30,7 8,3 12,5 16,6 2,6 100,0 0,5 50,4 34,2 14,4 0,5 100,0 pkt. 0,58 6,02 24,28 2,23 2,25 5,38 0,49 41,23-8,37 22,57 0,12-31,06 % 0,7 8,6 42,6 5,3 7,5 29,9 5,4 100,0-18,6 80,6 0,8-100,0 pkt. - 6,23 24,17 6,47 4,77 2,74 0,20 44,57-19,62 13,52 1,22-34,36 % - 8,9 42,4 15,4 15,9 15,2 2,2 100,0-43,6 48,3 8,1-100,0 pkt. - 12,25 23,43 1,81 3,51 4,00 0,29 45,28 0,33 7,56 16,72 3,35 0,06 28,00 % - 17,5 41,1 4,3 11,7 22,2 3,2 100,0 0,5 16,8 59,7 22,3 0,7 100,0 pkt. - 9,45 21,03 8,19 5,40 2,05 0,06 46,19-6,89 17,58 3,27 0,01 27,75 % - 13,5 36,9 19,5 18,0 11,4 0,7 100,0-15,3 62,8 21,8 0,1 100,0 pkt. - 9,59 18,58 5,12 4,56 4,55 0,09 42,50-3,47 20,08 2,76 0,18 26,48 % - 13,7 32,6 12,2 15,2 25,3 1,0 100,0-7,7 71,7 18,4 2,2 100,0 pkt. 2,91 43,96 14,14 0,84 0,99 0,41 0,12 63,36 0,13 9,54 9,10 5,57 0,72 25,06 % 3,5 62,8 24,8 2,0 3,3 2,3 1,3 100,0 0,2 21,2 32,5 37,1 9,0 100,0 pkt. 2,08 19,32 20,41 5,17 3,09 1,73 0,17 51,96 0,07 18,81 7,45 4,62 0,06 31,00 % 2,5 27,6 35,8 12,3 10,3 9,6 1,9 100,0 0,1 41,8 26,6 30,8 0,7 100,0 pkt. 1,25 32,27 9,63 3,86 6,60 0,72 0,03 54,36 0,39 22,64 13,08 0,32 0,02 36,44 % 1,5 46,1 16,9 9,2 22,0 4,0 0,3 100,0 0,6 50,3 46,7 2,1 0,3 100,0 pkt. - 17,57 16,59 6,17 5,19 2,48-48,01-20,43 13,24 1,10-34,77 % - 25,1 29,1 14,7 17,3 13,8-100,0-45,4 47,3 7,3-100,0 pkt. 2,41 16,31 20,58 4,07 4,14 2,34 0,11 49,96 1,04 21,92 11,76 0,95 0,11 35,77 % 2,9 23,3 36,1 9,7 13,8 13,0 1,2 100,0 1,6 48,7 42,0 6,3 1,4 100,0 pkt. 13,28 25,20 18,81 4,12 1, ,97 11,83 32,31 2, ,94 % 16,0 36,0 33,0 9,8 5, ,0 18,2 71,8 10, ,0 pkt. - 4,20 22,12 1,89 5,25 5,80 0,09 39,34 1,11 5,54 20,41 1,35 0,33 28,73 % - 6,0 38,8 4,5 17,5 32,2 1,0 100,0 1,7 12,3 72,9 9,0 4,1 100,0 pkt. 7,30 33,60 11,40 1,01 3,30 1,46 0,15 58,22 3,64 15,30 11,84 2,72-33,50 % 8,8 48,0 20,0 2,4 11,0 8,1 1,7 100,0 5,6 34,0 42,3 18,1-100,0 pkt. 2,16 18,97 13,85 4,12 7,59 1,60 0,18 48,47-9,18 16,91 2,88-28,97 % 2,6 27,1 24,3 9,8 25,3 8,9 2,0 100,0-20,4 60,4 19,2-100,0 pkt. - 16,31 28,73 2,10 3,81 1,55-52,50-26,51 11, ,01 % - 23,3 50,4 5,0 12,7 8,6-100,0-58,9 41, ,0 pkt ,06-7,08 10,39 1,69 19, ,22 3,57 0,32 24,11 % ,1-23,6 57,7 18,8 100, ,2 23,8 4,0 100,0 pkt. - 2,66 7,18 11,30 7,53 3,51 1,09 33,27 0,26 9,14 16,16 3,24-28,79 % - 3,8 12,6 26,9 25,1 19,5 12,1 100,0 0,4 20,3 57,7 21,6-100,0 pkt. 1,25 17,85 16,30 4,03 4,38 3,17 0,23 47,21 1,04 11,03 15,57 2,57 0,10 30,29 Gmina ogółem % 1,5 25,5 28,6 9,6 14,6 17,6 2,6 100,0 1,6 24,5 55,6 17,1 1,2 100,0 Źródło: Ewidencja gruntów i budynków, stan na luty 2005r. 33,50 56,56 47,23 58,74 32,33 37,33 43,74 34,67 46,56 39,09 41,87 41,42 39,29 39,17 57,50 47,41 51,51 47,05 49,08 59,68 37,20 53,92 46,54 50,84 21,19 32,30 43,96 32

34 4. Organizacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej 4.1. Użytkowanie gruntów Największy udział w powierzchni gminy Sędziejowice mają użytki rolne. Stanowią one 63,8% powierzchni gminy i zajmują powierzchnię 7660,84 ha. Lasy ( wg danych ewidencji gruntów) zajmują 28,7% (3442,06 ha). Tereny zabudowane i drogi zajmują po 2,3% powierzchni gminy. Największą powierzchnię użytków rolnych ma obręb Kozuby Stare i Nowe (473,53 ha ), co stanowi 78,7% ogólnej powierzchni użytków rolnych obrębu i 6,2% ogólnej powierzchni użytków rolnych gminy. Najniższy udział użytków rolnych posiadają Żagliny, gdzie ich powierzchnia 308,47 ha, stanowi tylko 21,6% ogólnej powierzchni obrębu. Wśród użytków rolnych aż 79,2% stanowią grunty orne (GO). Największe ich powierzchnie znajdują się w obrębach: Kozuby ( 392,69 ha ), co stanowi 6,5% powierzchni gruntów ornych gminy i Sędziejowice (327,87 ha ) tj. 5,4% powierzchni gruntów ornych gminy. Udział gruntów ornych obrębu w ogólnej powierzchni gruntów ornych ilustruje rys. 9. Użytki zielone zajmują powierzchnię 1445,35 ha co stanowi 12,05% ogólnej powierzchni gminy i 18,9% powierzchni użytków rolnych gminy. Największe powierzchnie użytków zielonych znajdują się we wsi Niecenia (98,83 ha tj.6,8% powierzchni użytków zielonych gminy) i Bilew (89,78% tj.6,2% powierzchni użytków zielonych gminy ). Lasy zajmują 28,7% powierzchni gminy i zajmują powierzchnię 3442,06 ha. Największe ich powierzchnie znajdują się we wsi Żagliny (1090,0 ha co stanowi 76,2% powierzchni obrębu i 9,1% powierzchni gminy ). Strukturę użytkowania gruntów i użytków rolnych ilustruje tab. 14 tab. 15 oraz rys. 10. W oparciu o analizę rodzajów użytków gruntowych występujących w poszczególnych obrębach w gminie Sędziejowice wyodrębniono następujące kierunki użytkowania ziemi (ilustruje to rys 11). rolny (użytki rolne zajmują ponad 80% pow. ogólnej ) rolno leśny (użytki rolne i leśne zajmują 40-60% pow. ogólnej ) rolny z udziałem lasów (użytki rolne zajmują 60-80% pow. ogólnej ) leśny z udziałem rolnego (użytki leśne zajmują 60-80% pow. ogólnej ) rolny z udziałem pozostałych (użytki rolne zajmują 60-80% a pozostałe użytki 20-40% ) Rolny kierunek użytkowania dominuje w 10 obrębach, w 7 występuje kierunek rolny z udziałem lasów, w 1 obrębie dominuje kierunek leśny z udziałem rolnego, w 4 rolno leśny a w 5 rolny z udziałem pozostałych. W trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji terenowej stwierdzono odłogowanie 909,40 ha użytków rolnych (tj.11,9% powierzchni użytków rolnych ogółem ), w tym gruntów ornych odłogowanych było 675,48 ha (tj. 74,3% odłogów ogółem ) i 233,92 ha użytków zielonych (tj.25,7% odłogów ). Największe powierzchnie odłogów znajdują się na terenie obrębów: Niecenia (99,84 ha ), Żagliny ( 77,17 ha ), Bilew ( 55,36 ha ) i Zamość (55,30 ha ). We wsiach Niecenia i Podule w odłogach przeważają użytki zielone, natomiast w pozostałych obrębach w odłogach przeważają grunty orne. Charakterystykę gruntów odłogowanych ilustruje tab. 16, rys. 12 i mapa 3. 33