Mediacja z perspektywy pełnomocnika

Transkrypt

1 Mediacja z perspektywy pełnomocnika Autor: r.pr. Magdalena Kosicka - Leszczyńska W lipcu bieżącego roku minie dziesięć lat od wprowadzenia mediacji do polskiego systemu prawnego. Niestety stwierdzić należy, iż przez ten czas instytucja ta nie jest wykorzystywana w stopniu zadowalającym z punktu widzenia ustawodawcy, sądów ani podmiotów postępowań sądowych. Wedle statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości w 2012 r. do postępowania mediacyjnego w sprawach cywilnych w sądach rejonowych skierowano 929 spraw (dla porównania w 2006 r. 395 spraw), zaś w sądach okręgowych 1915 ( w 2006 r sprawy). W wydziałach gospodarczych było to 1637 spraw skierowanych w 2012 r. przez sądy rejonowe (140 w 2006 r.) i 717 przez sądy okręgowe (116 w 2006 r.). Wzrasta zatem ilość spraw kierowanych do mediacji, jednak nadal jest to poziom niesatysfakcjonujący zważywszy na ogólną licz spraw trafiających do sądów. Z tych względów w chwili obecnej prowadzone są intensywne prace ustawodawcy nad ożywieniem instytucji mediacji i zastosowaniem jako faktycznej alternatywy dla postępowań sądowych. Istotnym trendem jest też powstawanie profesjonalnych ośrodków mediacyjnych. Wymienić warto choćby regionalne centra powstałe pod wspólną nazwą Centrum Arbitrażu i Mediacji, jak i instytucje mediacyjne powoływane przy samorządach prawniczych, takie jak Centrum Mediacji Gospodarczej przy Krajowej Radzie Radców Prawnych, czy ośrodki mediacyjne powstające przy Okręgowych Izbach Radców Prawnych. Nasuwa się przy tym wątpliwość, czy z punktu widzenia pełnomocników, nie będących jednocześnie mediatorami, ożywienie mediacji ma sens i czy mediacja może być instytucją wspierającą ich pracę z korzyścią dla klienta. Z całą mocą należy na tak postawione pytanie odpowiedzieć twierdząco. Z punktu widzenia pełnomocnika narzędzia, których używa i instytucje, które stosuje w pracy mają służyć wypełnianiu określonej przepisami roli i wspierać go w wykonywaniu działalności zawodowej. Istotę zawodu radcy prawnego określa ar.6 ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, zgodnie z którym zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej. Analogicznie określony został przez ustawodawcę w art. 1 ust. 1 oraz art. 4 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze, charakter czynności zawodowych adwokata.

2 Świadczenie pomocy prawnej musi przy tym mieścić się w granicach prawa oraz w ramach określonych przez obowiązujące regulacje uchwalone przez organy właściwego samorządu. W odniesieniu do radców prawnych właściwymi normami określającymi zasady świadczenia pomocy prawnej są zapisy Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Art. 27 ust. 2 tej regulacji stanowi: Radca prawny w uzasadnionych przypadkach powinien poinformować o możliwości podjęcia próby ugodowej lub skierowania sprawy do mediacji, jeżeli odpowiada to interesowi klienta; radca prawny winien dołożyć wszelkich starań, aby pomóc stronom w osiągnięciu porozumienia bez wszczynania postępowania sądowego lub innego o podobnym charakterze. Jeżeli zaś mimo wszystko do niego dojdzie, powinien zachęcać do ugodowego rozwiązania sporu, jeżeli jest to zgodne z interesem jego klienta. Dopełnieniem tego zapisu jest ust. 3: Negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie powinno mieć wpływu na postawę radcy prawnego. ( ) Powinien też starać się przeciwdziałać zaostrzeniu konfliktu oraz działać na rzecz pojednawczego rozwiązania sporu ( ). Kodeks expressis verbis reguluje zatem obowiązek dążenia do ugodowego rozwiązania sporu, z uwzględnieniem interesów klienta, przy jednoczesnym uwzględnieniu praw drugiej strony. Art. 8 ust.1 Kodeksu Etyki stanowi nadto: Radca prawny świadcząc klientowi pomoc prawną, postępuje lojalnie i kieruje się dobrem klienta( ), zaś w art. 7 ust. 3 Kodeksu wskazano: Radca prawny nie może naruszać zasad etyki zawodowej i niewłaściwie wywiązywać się obowiązków zawodowych w celu spełnienia oczekiwań klienta lub osób trzecich / Uzupełnienie regulacji zawarto w art. 11 ust.2 zdanie drugie: Żadne okoliczności pozaprawne, niemające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia, czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych. Biorąc zatem pod uwagę powyższe zapisy jedynym ograniczeniem przy wyborze sposobu świadczenia pomocy prawnej klientowi jest konieczność dbania o interes klienta. Dobro klienta jest przy tym wartością nadrzędną, wyższą niż oczekiwania klienta i jego koncepcja realizacji swoich planów i celów, zaś radca prawny obowiązany jest do wszechstronnego rozważenia, co w danej sytuacji klientowi posłuży. Art. 11 ust. 2 zdanie drugie Kodeksu jednoznacznie statuuje zasadę swobody radcy prawnego w świadczeniu pomocy prawnej, jednocześnie składając na radcach prawnych

3 odpowiedzialność za dokonanie właściwych wyborów. Podstawą wyboru strategii postępowania jest jedynie prawna ocena stanu faktycznego sprawy. Nie mają przy tym znaczenia polecenia ani wskazówki, lecz wyłącznie własna wiedza i doświadczenie pełnomocnika działającego na rzecz dobra klienta. Dobro klienta jest także główną wskazówką zasad świadczenia pomocy prawnej określonych w nowym Kodeksie Etyki, który będzie obowiązywał od 1 lipca 2015 r. W art. 7 ust. 3 podtrzymany został także obowiązek obiektywnej oceny sprawy i nieuleganie wpływom pozaprawnym. Zarówno zapisy obowiązującego Kodeksu, jak i analiza nowych regulacji, prowadzą do jednoznacznego wniosku radca prawny w świadczeniu pomocy prawnej obowiązany jest zadbać o interesy klienta (jego dobro), przy czym o wyborze jego działań nie mogą decydować oczekiwania czy wskazówki klienta, lecz przepisy prawa, stosownie do których radca prawny obowiązany jest wybrać rozwiązanie najkorzystniejsze dla klienta. Szukanie rozwiązań nie zawsze oznacza zatem, pełną realizację pierwotnych koncepcji klienta, a rolą prawnika jest także sprawdzanie innych niż wskazane przez klienta strategii, o ile będą one służyć klientowi. Klient wdając się w spór, przekonany jest z reguły o swojej racji i pewien sukcesu, nie widzi żadnych możliwości ustępstw. Niewątpliwie wielu (jeśli nie większość pełnomocników) w kontakcie klientem słyszało słowa mamy wygrać. Często przy tym klient nie bierze pod uwagę rzeczywistych szans wygranej, jak i innych okoliczności istotnych w procesie prowadzenia sporu. Nawet pouczony jaki jest poziom jego szans na sukces, często nie przyjmuje oceny pełnomocnika. Pełnomocnik ma jednakże świadomość, że założenie klienta nie zawsze jest możliwe do realizacji w drodze postępowania sądowego. Postępowanie sądowe jest nieprzewidywalne. Wiele okoliczności, które wydaje się oczywistymi przestaje takimi być w trakcie postępowania, mamy, bowiem do czynienia z drugą stroną, która także dysponuje swoimi dowodami, argumentami i często również przekonana jest o tym, że jej racja jest jedyna i niepodważalna. Sposób zaprezentowania zeznań świadków oraz stron, poziom opiniowania przez biegłych, wywiera istotny wpływ na wynik sprawy. Nawet w tych sprawach, w których na etapie początkowym wynik wydaje się oczywisty i z góry pewny, możliwe jest zakończenie postępowania orzeczeniem dalekim od oczekiwanego i zakładanego. Istotny jest również czas trwania postępowania, z uwzględnieniem sytuacji majątkowej, rynkowej klienta. W zależności od wagi i rodzaju sporu, okres oczekiwania na rozstrzygnięcia może się wahać od kilku tygodniu do kilku lat. Zakładając zaś wykorzystanie

4 przez strony wszelkich dostępnych środków zaskarżenia i zachowanie przeciwnika zmierzające do przedłużania postępowania, czas postępowania w skrajnych przypadkach może przekroczyć dziesięć lat. Zakładając nawet uśredniony czas trwania procesu na poziomie trzech lat, pełnomocnik planujący sposób prowadzenia sprawy, już na początku musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy po tym czasie wygranie sporu będzie miało dla jego klienta takie samo znaczenie jak w momencie jego wszczęcia? Zdarzyć się przecież może, iż rozstrzygnięcie zapadnie w momencie, gdy jest ono już zupełnie nieistotne, jako, że cele którym służyło prowadzenie postępowania nie mogą już zostać osiągnięte. Wskazać tu można tytułem przykładu postępowanie o zapłatę kwoty, której uzyskanie pozwoli na uregulowanie wymagalnych zobowiązań i dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Wyrok zasądzający zapadły po roku bądź dwóch nie pozwala już na osiągnięcie skutku, jaki miał wywołać, jeżeli powód w tym czasie zmuszony został ostatecznie do złożenia wniosku o ogłoszenie swojej upadłości. Kolejny aspekt postępowania sądowego konieczność dowodzenia swoich roszczeń i praw, wiąże się z powoływaniem świadków, przedstawieniem dokumentów, dokonywaniem oględzin itp. Czasochłonność tych czynności, powiązana w skrajnych wypadkach z istotnymi trudnościami w normalnym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, przełoży się na faktyczny koszt uzyskania korzystnego orzeczenia. Istotnym czynnikiem, którego nie można pominąć przy postępowaniu sądowym są emocje z nim związane. I tak stres bywa czynnikiem, który w istotny sposób wywiera wpływ na zeznania świadków. Świadek, którego wiedza na temat okoliczności dotyczących sprawy jest niepodważalna i korzystna dla klienta, pod wpływem stresu na sali sądowej może mieć istotne trudności w zaprezentowaniu jej. Stres, niepewność co do wyniku, napięta atmosfera sporu odbija się też na stronie, utrudniając jej normalne funkcjonowanie przez czas trwania procesu, a jej relacje z drugą stroną ulegają pogorszeniu. Skutkiem powyższego jest jeszcze jeden bardzo istotny aspekt postępowań sądowych, widoczny zwłaszcza w sprawach cywilnych sensu stricte jak i rodzinnych. Prowadzenie sporu sądowego i dążenie do zakończenia go orzeczeniem, prowadzi do wygenerowania kolejnych spraw. Skłócone strony, których konflikt w trakcie postępowania sądowego zaostrza się, bywają skłonne do wytaczania kolejnych powództw. Wzajemna niechęć, podsycana procesami z różnych stosunków prawnych, prowadzi do długotrwałego utrzymywania sporów. Typowym sporem wielowarstwowym, wielowątkowym są sprawy o podział majątku (czy też dział spadku), z którymi łączą się spory o np. opróżnienie lokalu, czy drogę konieczną, których następstwem są sprawy karne o groźby, znęcanie, zniesławienie itp. Taki

5 rozwój wydarzeń jest następstwem pogarszania trudnych relacji, a wejście na drogę rozwiązywania konfliktu poprzez ciąg postępowań sądowych z pewnością nie będzie leżało w interesie strony. Nie należy pomijać także aspektu kosztów procesu. Wprawdzie strona wygrywająca postępowanie otrzymuje zwrot kosztów, jednakże konieczność ich wyłożenia w toku długotrwałego procesu może być dla strony ciężarem nie do udźwignięcia. W tym miejscu przytoczyć należy za autorami raportu Banku Światowego Doing Business 2014, iż średni czas postępowań sądowych w Polsce wynosi 480 dni, zaś średni koszt procesu sądowego to 23,5 proc. wartości przedmiotu sporu. Biorąc zatem pod uwagę wszystkie wskazane wyżej kwestie, nawet końcowa wygrana nie zawsze oznaczać może najlepsze rozstrzygnięcie. Przy uwzględnieniu wszelkich poniesionych kosztów (czas, środki finansowe, koszty emocjonalne) może okazać się rozstrzygnięciem ostatecznie niesatysfakcjonującym klienta i w rzeczywistości nie prowadzącym do zabezpieczenia całokształtu jego interesów. Mając na względzie cytowane regulacje, zgodnie z którymi zadaniem pełnomocnika jest dbanie o dobro klienta jak i mnogość ryzyk związanych z postępowaniem sądowym, należy sformułować następujący wniosek - najlepszym rozwiązaniem sprawy klienta jest sposób pozwalający zabezpieczyć ogół jego interesów oraz dający pewność co do wyniku postępowania przy istotnej oszczędności czasu oraz środków. Wszystkie te cele pozwala zrealizować rozwiązanie sporu za pomocą mediacji stron. Mediacja może być prowadzona na podstawie umowy - to jest zamiast lub obok postępowania sądowego, jak i ze skierowania sądu. W przypadku wszczęcia mediacji na podstawie umowy klient zyskuje możliwość rozwiązania konfliktu, bez konieczności uruchamiania całej procedury związanej z procesem - świadków, biegłych dowodów i opłat sądowych. W przypadku prowadzenia mediacji ze skierowania sądu sytuacja jest trochę inna - spór bowiem musi najpierw trafić na drogę sądową, co wiąże się z koniecznością opłacenia wpisu oraz czasem oczekiwania na wyznaczenie pierwszej rozprawy. Te okoliczności należy wziąć pod uwagę przy wyborze trybu mediacji. Za wyborem mediacji ze skierowania sądowego przemawia argument ograniczania kosztów postępowania. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi regulacjami w sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż złotych za całość postępowania mediacyjnego. W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić oraz o prawa niemajątkowe wynagrodzenia mediatora za pierwsze posiedzenie mediacyjne,

6 przeprowadzone w wyznaczonym przez sąd czasie mediacji wynosi 60 złotych, a za każde następne posiedzenie 25 złotych. Jeżeli sąd upoważnił mediatora do zapoznania z aktami sprawy wówczas wynagrodzenie podwyższa się o 10%. Koszty mediacji umownej nie zostały określone przez ustawodawcę, są one określane w umowie z mediatorem, skutkiem czego z reguły są one nieco wyższe niż koszty mediacji sądowej, jednak uwzględnić też należy, że sam fakt wystąpienia na drogę sądową może zaostrzyć konflikt i utrudnić osiągnięcie końcowego porozumienia. Konieczność badania czy możliwe jest polubowne załatwienie sporu na etapie przesądowym zakłada projekt ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów. Projekt ten został opracowany przez Ministerstwo Gospodarki i przyjęty przez rząd. Zgodnie z jego założeniami powód w pozwie ma być zobowiązany do poinformowania sądu, czy strony podjęły próbę ugodową, a jeśli nie, wyjaśnić przyczyny braku prób ugodowych. Również w trakcie postępowania sądowego projekt zakłada silniejszy nacisk na rozstrzygnięcie sporu w drodze polubownej, przewidując m.in. możliwość kierowania sprawy do mediacji na każdym etapie, więcej niż raz. Kolejny aspekt mediacji to czas trwania. Czas trwania postępowania mediacyjnego zależny jest od rodzaju sprawy i poziomu skonfliktowania stron oraz tego na jakim etapie strony zostają skierowane do mediacji. O powodzeniu mediacji decydować więc może czy jest to pierwszy spór pomiędzy stronami, czy też konflikt zdążył narosnąć i nawarstwić się. W zależności od powyższych czynników mediacja może obejmować jedno lub więcej spotkań, jednak nawet w przypadku skomplikowanych sporów jest to nie więcej niż kilka spotkań, odbywających się w terminach dogodnych dla stron, uzgodnionych stosownie do ich woli i prowadzonych w spokojnej atmosferze dialogu. Warunki prowadzenia mediacji i prezentowania w jej toku stanowisk przez strony diametralnie różnią się od napiętej atmosfery sali sądowej, wraz z góry narzuconymi terminami oraz czasem trwania procesu. Najistotniejszym jednak elementem mediacji jest ukształtowanie ugody mediacyjnej, przy jednoczesnym zadbaniu o obie strony postępowania. Oczywistym jest, że z samego założenia ugody wynika, że jest to akt mocą, którego obie strony zgadzają się na pewne ustępstwa. I to założenie budzi istotne obawy stron i ich pełnomocników. Skoro bowiem na mocy ugody obydwie ze strony dokonują ustępstw, każda z nich z czegoś rezygnuje, czy zatem takie rozwiązanie może być dla klienta korzystniejsze niż bezwarunkowe wygranie sporu? Przystępując do postępowania mediacyjnego, strony często prezentują postawę cechującą się intencją narzucenia przeciwnikowi swojego poglądu na sprawę. Jednakże pod

7 wpływem dialogu prowadzonego przy udziale mediatora, osoby kompetentnej i z założenia bezstronnej, każda ze stron ma szansę zostać usłyszana i zrozumiana. Następuje proces otwierania się stron. Pod wpływem dialogu i negocjacji strony mogą dostrzec perspektywę drugiej strony, skutkiem czego pojawia się otwartość na szukanie wspólnych rozwiązań. Dzięki wzajemnemu usłyszeniu i zrozumieniu pojawiają się pomysły i rozwiązania, które w innej sytuacji nawet nie byłyby rozważane. Pełnomocnicy nie mający doświadczeń mediacją mogą w opisanej sytuacji widzieć zagrożenie dla interesów strony. Jednak specyfika mediacji polega na pełnym uwzględnieniu autonomii i woli stron. Strona uczestnicząca w mediacji zmienia swoją optykę postrzegania sporu i dzięki temu gotowa jest do zaakceptowania innych, niż pierwotnie zakładane, rozwiązań. Nie ma tu jednak miejsca na wymuszenie, naginanie woli strony. Podstawową zasadą mediacji jest bowiem dobrowolność zarówno co do samego uczestniczenia w mediacji, jak i co do zgłaszania i akceptacji propozycji ugodowych. Dochodzenie do ugody mediacyjnej wymaga wiedzy wystarczającej do szukania różnych rozwiązań, znajdowania różnych punktów widzenia i zdolności przewidywania możliwych konsekwencji wszelkich proponowanych rozwiązań. To jest moment, w którym istotna jest aktywność pełnomocnika, innego rodzaju niż w sporze sądowym, zależnym od dynamiki rozwoju sytuacji, w którym jednak ani pełnomocnik, ani strona nie mają roli decydującej. W toku postępowania mediacyjnego pełnomocnik ma szanse zaproponowania rozwiązań niestandardowych, w tym także takich, które nie mogłyby znaleźć miejsca na sali sadowej. Dopuszczalne są rozwiązania bardzo szczegółowe, w tym także prowadzące do rozwiązania szeregu konfliktów bądź zapobiegające powstawaniu kolejnych. W tym miejscu pojawić się może wątpliwość czy w takim razie mediacja w ogóle jest potrzebna, strony mają przecież szanse przedstawiania propozycji ugodowych w sporze przed sądem, zarówno na początku jak i trakcie jego trwania. Zwrócić należy jednak uwagę na intencje stron procesu i dynamikę sporu sądowego, jakże inną od dynamiki dialogu w duchu jakiego odbywa się postępowanie mediacyjne. W sporze sądowym każda ze stron chce za wszelką cenę narzucić swój punkt widzenia, nie mając zaufania do drugiej strony i nie czując się bezpiecznie wobec możliwości przegrania sporu. Stąd też mimo różnych możliwości zawarcie ugody jest trudne, jako, że każda ze stron skupiona jest na jednej możliwości i nie ma otwartości na inne. Zasada szanowania autonomii woli stron i dobrowolności mediacji zapewnia natomiast możliwość kształtowania stosunku prawnego przez same strony. Łączy się to, z o

8 wiele pełniejszym, w porównaniu do procesu, uwzględnieniem stanowisk stron, przy jednoczesnym usunięciu ryzyka w postaci zakończenia sporu orzeczeniem, którego, w skrajnych przypadkach, żadna stron nie zaakceptuje, jako nieprowadzącego do zaspokojenia ich potrzeb. Skutkiem takiego skonstruowania zasad mediacyjnych jest możliwość wypracowania wspólnego rozwiązania, w ramach którego każda ze stron dokonuje częściowych ustępstw, jednak są to ustępstwa na takim poziomie na jakim strony są gotowe je zaakceptować. Często też w wyniku przeprowadzenia negocjacji okazuje się, że ustępstwa nie są konieczne, jako, że możliwy jest zupełnie inny, od początkowo proponowanego, sposób rozwiązania sporu, który zadowoli obydwie strony Proponując i współuczestnicząc w konstruowaniu ugody mediacyjnej pełnomocnik ma szanse zadbać w sposób pełniejszy o interesy swojego klienta. Z punktu zaś widzenia pełnomocnika, dochodzenie do ugody mediacyjnej i jej kształtowanie to momenty, gdy ma on szanse wykazać się wiedzą i doświadczeniem, prowadząc klienta przez różne możliwości rozwiązań, wskazując, pomagając uniknąć ewentualnych ryzyk wynikających ze poszczególnych zapisów ugody i proponując zapisy korzystne dla klienta. Zadaniem pełnomocnika przed podpisaniem ugody mediacyjnej jest wszechstronne rozważenie skutków jej podpisania, poinformowanie klienta o tych skutkach i sprawdzenie czy na te skutki klient się zgadza. W przypadku wątpliwości klienta pełnomocnik może podsuwać inne rozwiązania zbliżone do przedstawionych, ale o bardziej korzystnych skutkach. Bardzo ważna jest przy tym rola pełnomocnika polegająca na zadbaniu, aby ugoda była zgodna z prawem, co będzie miało istotne znaczenie dla jej zatwierdzenia przez Sąd, a konsekwencji możliwości jej wykonania i sukcesu całego postępowania. Zgodnie bowiem z art k.p.c., Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, całości lub w części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała, lub zawiera sprzeczności. Pamiętać bowiem należy, że obecne regulacje zawodu mediatora w sprawach cywilnych nie wymagają od osób pełniących te funkcje wykształcenia prawniczego stąd też wskazane jest korzystanie przez stronę w procesie mediacji z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w celu uniknięcia ryzyka przyjęcia ugody nie nadającej się do zatwierdzenia. Zatem korzystając z pomocy profesjonalnych pełnomocników w mediacji obie strony mogą w stosunkowo krótkim czasie uzyskać rozwiązanie sporu w sposób je satysfakcjonujący.

9 Z punktu widzenia pełnomocników wątpliwości może budzić kwestia poufności postępowania mediacyjnego. O obowiązku zachowania przez mediatora w tajemnicy faktów ujawnionych w trakcie postępowania mediacyjnego rozstrzygają jednak przepisy art oraz art kodeksu postępowania cywilnego. Z kolei przed nieuprawnionym wykorzystaniem danych ujawnionych w mediacji zabezpiecza stronę art k.p.c.. Zatem również w tym zakresie interesy obydwu stron są chronione. Rozważając kwestię znaczenia mediacji dla pełnomocników należy wziąć pod uwagę jeszcze jedną istotna kwestię- możliwy wpływ postępowania mediacyjnego i zawarcia ugody mediacyjnej na wynagrodzenie pełnomocnika. Obawy, które się nasuwają, dotyczą poziomu wynagrodzenia, które pełnomocnik może osiągnąć w wyniku rozwiązania sporu na drodze mediacji. Skoro bowiem, w jednej mediacji można uzyskać rozwiązanie kilku spraw, czy jest to bardziej opłacalne dla pełnomocnika, niż reprezentowanie klienta w kilku sporach? Zostawmy na chwilę na boku etyczny wymiar takiego rozumowania. Podchodząc do sprawy czysto finansowo, jedynym ograniczeniem przy ustalaniu satysfakcjonującego wynagrodzenia pełnomocnika jest sposób myślenia. Jeżeli przyjmujemy, że nakład pacy pełnomocnika i skomplikowanie sprawy można mierzyć jedynie (lub głównie) ilością rozpraw oraz napisanych pism procesowych, to faktycznie mediacja jest przeszkodą. Jeśli jednak podejdziemy do sprawy kompleksowo, wkład pełnomocnika w rozwiązywanie sporu będzie aktywny, a strona przez proces mediacji zostanie przez niego przeprowadzona, wówczas pojawia się miejsce na wykazanie stronie pełnego nakładu pracy, wszystkich branych pod uwagę aspektów i możliwych konsekwencji, a także wskazanie jakie skutki wiązałyby się ze skorzystaniem z rozwiązania alternatywnego w postaci sporu sądowego. O alternatywach i wszelkich możliwych konsekwencjach strona powinna być zresztą informowana przed przystąpieniem do mediacji i na bieżąco w trakcie trwania tego postępowania. Wówczas będzie miała możliwość swobodnego podejmowania decyzji i pełnego docenienia roli pełnomocnika. Tym samym ugodowe zakończenie sporu może być przesłanką podwyższenia wynagrodzenia i uzyskania wynagrodzenia dodatkowego, o ile pełnomocnik spełnił swoją rolę i właściwie zadbał o interesy strony, na co zwracają uwagę zapisy Kodeksu Etyki. I tak w art. 29 ust.3 zdanie drugie wskazano: Dopuszczalna jest ( ) taka umowa, w której przewiduje się dodatkowe wynagrodzenie za pomyślny wynik sprawy. Analogiczne rozwiązanie przewiduje zapis art. 36 ust. 3 zdanie drugie nowego Kodeksu. Pomyślny wynik, to taki, w którym interesy strony są zabezpieczone, strona wynik akceptuje i jest z niego zadowolona. Wszystkie te warunki spełnia ugoda mediacyjna.

10 Oczywistym jest również, iż strona zadowolona z uzyskanego rozwiązania, pewna do co sposobu prowadzenia i zakończenia sporu jest o wiele bardziej skłonna do negocjacji, docenienia roli pełnomocnika i wynagrodzenia go, niż strona, która przegrała spór. Możliwość podwyższenia wynagrodzenia pełnomocnika w przypadku podejmowania prób ugodowych przewiduje również projekt ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów. Sąd bowiem przy ustalaniu wynagrodzenia pełnomocnika obowiązany będzie (o ile projekt wejdzie w życie obecnym kształcie) brać pod uwagę jego zaangażowanie w próbę ugodowego załatwienia sporu. Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej argumenty, nie znajduje uzasadnienia stanowisko, iż postępowanie mediacyjne może stanowić zagrożenie dla roli pełnomocnika i jego obowiązków w dbaniu o interesy klienta. Uczestnictwo pełnomocnika, współpraca ze stroną i aktywne wspieranie strony w postępowaniu mediacyjnym, może być sposobem na wykazanie wiedzy pełnomocnika, szansą na pełne docenienie jego wkładu przez stronę. Dla profesjonalnych pełnomocników, zarówno adwokatów jak i radców prawnych, mediacja może być sposobem na wykonywanie obowiązków i świadczenie pracy w spokojny i satysfakcjonujący sposób. W postępowaniu mediacyjnym bowiem konieczna jest szeroka wiedza prawna i umiejętność bardzo sprawnego poruszania się w gąszczu przepisów, co daje szanse na wykorzystanie posiadanej wiedzy i rozwój, jednakże atmosfera pracy jest zupełnie inna niż na sali sądowej. Jest tu miejsce na spokojną analizę, dostosowanie spotkań mediacyjnych do swojego kalendarza i spotkanie z obydwiema stronami w atmosferze wzajemnego szacunku. Skutkuje to bezkonfliktowymi relacjami ze stronami oraz satysfakcją z wykonanej pracy. Mając na względzie powyższe warto docenić mediację. Może ona bowiem istotnie zmienić polską kulturę prawną. Pamiętając zaś o planach ustawodawcy zgodnie z którymi, rola mediacji wzrośnie, w przypadku wejścia w życie nowelizacji pełnomocnicy będą musieli znaleźć sobie miejsce w nowym systemie. Warto może zatem dostrzec, że postępowanie mediacyjne oferuje pełnomocnikom nowe możliwości, a szersze stosowanie tej instytucji w żaden sposób nie ograniczy, ani tym bardziej nie wykluczy profesjonalnej pomocy prawnej.