Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra zur Tourismusentwicklung in der Euroregion Neisse Nisa Nysa.
|
|
- Eugeniusz Sikora
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ŚNIEŻK A ÖPNV -Konzeption im Korridor Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra zur Tourismusentwicklung in der Euroregion Neisse Nisa Nysa. Opracowanie Koncepcji Publicznego Transportu Pasażerskiego w korytarzu Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra w celu rozwoju turystyki w Euroregionie Neisse Nisa Nysa Europäische Union. Europäischer Fonds für regionale Entwicklung: Investition in Ihre Zukunft / Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: Inwestujemy w waszą przyszłość
2 Vorwort Michael Harig Landrat des Landkreises Bautzen / Verbandsvorsitzender des ZVON Starosta powiatu Bautzen / Przewodniczący Związku ZVON Sehr geehrte Damen und Herren, eine wichtige Voraussetzung für gute nachbarschaftliche Beziehungen zwischen Ostsachsen und dem niederschlesischen Teil der Euroregion Neisse Nisa Nysa ist neben einer modernen, leistungsfähigen Verkehrsinfrastruktur ein attraktives die Grenzen überschreitendes ÖPNV-System. Die ÖPNV-Systeme in Sachsen und Niederschlesien haben sich in den zurückliegenden Jahren unabhängig und unabgestimmt voneinander entwickelt; dies erschwert den Einwohnern und insbesondere den Touristen der Region das Reisen mit öffentlichen Verkehrsmitteln. Es mangelt vor allem an abgestimmten und mit einer akzeptablen Reisezeit versehenen Verbindungen, an übersichtlichen Fahrgastinformationen, an integrierten Tarifen und an attraktiven Zugangsstellen zum ÖPNV. Mit unserem gemeinsamen Projekt Śnieżka, das im Rahmen des Operationellen Programms der grenzübergreifenden Zusammenarbeit Sachsen Polen aus Mitteln des Europäischen Fonds für regionale Entwicklung EFRE gefördert wird, wollen wir die zu lösenden Probleme benennen und die Wege zur Veränderung aufzeigen. Wir werden schrittweise die ÖPNV-Systeme unserer Regionen aufeinander abstimmen und miteinander verzahnen. Ein starker ÖPNV wird dazu beitragen, den Tourismus als prägnanten Wirtschaftsfaktor unserer Euroregion zu stärken und die Kulturen und Menschen einander näher zu bringen. Szanowni Państwo, istotnym warunkiem dla utrzymania dobrosąsiedzkich stosunków między wschodnią Saksonią a dolnośląską częścią Euroregionu Neisse Nisa Nysa jest, obok nowoczesnej i funkcjonalnej infrastruktury transportowej, atrakcyjny transgraniczny system publicznego transportu zbiorowego. Systemy publicznego transportu zbiorowego w Saksonii i na Dolnym Śląsku rozwijały się w zeszłych latach niezależnie od siebie oraz w niezharmonizowany sposób. Te okoliczności znacznie utrudniają podróżowanie środkami komunikacji publicznej mieszkańcom a zwłaszcza turystom odwiedzającym ten region. Przede wszystkim brakuje skomunikowanych połączeń oferujących zarazem dogodne czasy przejazdu. Brak także przejrzystych systemów informacji pasażerskiej, zintegrowanej taryfy oraz atrakcyjnego dostępu do publicznego transportu zbiorowego. Dzięki naszemu wspólnemu projektowi Śnieżka, który jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFRR w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia , chcielibyśmy nazwać problemy wymagające rozwiązania i wskazać kierunki zmian. Będziemy stopniowo dostosowywać do siebie systemy publicznego transportu zbiorowego w naszych regionach i łączyć je ze sobą. Silny system publicznego transportu zbiorowego przyczyni się do wzmocnienia turystyki jako czynnika ekonomicznego wyróżniającego nasz Euroregion, a także pozwoli na wzajemne zbliżenie zarówno kultur, jak i ludzi. 2 Weiterführende Informationen und Downloads:
3 Przedmowa Jerzy ŁUŻNIAK Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego Vizemarschall der Wojewodschaft Niederschlesien Szanowni Państwo, kierujemy do Państwa opracowanie zawierające koncepcję pasażerskiego transportu publicznego w korytarzu Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra na rzecz rozwoju turystyki w Euroregionie Nysa. Opracowanie to powstało w wyniku realizacji projektu Śnieżka i zawiera rekomendacje, których realizacja zwiększy spójność systemów transportowych i usprawni komunikację pomiędzy Polskimi i Niemieckimi Partnerami Euroregionu Nysa. Każdego roku Euroregion Nysa odwiedzają miliony turystów. Zdarza się, iż pozytywne doświadczenia związane z najwyższej jakości atrakcjami turystycznymi przeplatają się z nieprzyjemnymi związanymi z komunikacją i systemem transportowym. Zauważyć można braki w połączeniach, zintegrowanej taryfie biletowej oraz przejrzystym systemie informacji pasażerskiej. Przez dziesięciolecia systemy pasażerskie transportu zbiorowego w Saksonii i na Dolnym Śląsku rozwijały się niezależnie od siebie, różny był poziom nakładów na infrastrukturę, wreszcie różne priorytety nadawano poszczególnym gałęziom transportu. Z tego powodu występują duże rozbieżności w systemach transportu pasażerskiego po obu stronach granicy, co negatywnie wpływa na jakość podróżowania po tym obszarze. Biorąc powyższe pod uwagę jasna staje się potrzeba opracowania spójnej koncepcji rozwoju transportu zbiorowego dla wschodniej Saksonii i południowo-zachodniej części Dolnego Śląska. Właśnie taki cel przyświecał uczestnikom projektu Śnieżka. Zadanie zostało wykonane. Niniejsza publikacja to wyciąg najważniejszych wniosków i rekomendacji. Więcej informacji dostępnych jest na stronie internetowej projektu Śnieżka. Gorąco zachęcam Państwa do zapoznania się z wynikami naszych badań i przemyśleń. Sehr geehrte Damen und Herren, die Studie ÖPNV-Konzeption im Korridor Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra zur Tourismusentwicklung in der Euroregion Neiße entstand im Ergebnis der Durchführung des Projektes Śnieżka und beinhaltet Empfehlungen, deren Umsetzung die Kohärenz der Verkehrssysteme erhöht und die den Verkehr zwischen den polnischen und deutschen Partner der Euroregion Neiße verbessern wird. Jedes Jahr besuchen Millionen Touristen die Euroregion Neisse. Es kommt jedoch vor, dass positive Erlebnisse mit hochwertigen Touristenattraktionen durch unangenehme Erfahrungen mit dem Verkehrssystem begleitet werden. Es besteht noch Nachholbedarf bei Anschlussverbindungen, integrierten Tarifen sowie übersichtlichen Fahrgastinformationen. Die ÖPNV-Systeme in Sachsen und Niederschlesien haben sich im Laufe der Jahrzehnte unabhängig voneinander entwickelt. Auch gab es Unterschiede bei den Infrastrukturinvestitionen sowie bei den Prioritäten für einzelne Verkehrszweige. Daher resultieren auch erhebliche Unterschiede bei den Personenverkehrssystemen auf beiden Seiten der Grenze, was die Reisequalität negativ beeinflusst. Wie oben beschrieben, wurde die Notwendigkeit der Erarbeitung einer kohärenten ÖPNV-Konzeption zur Tourismusentwicklung für Ostsachsen und den südwestlichen Teil von Niederschlesien deutlich. Genau diesem Ziel widmeten sich die Partner des Projektes Śnieżka. Diese Aufgabe wurde erfüllt. Diese Veröffentlichung beinhaltet einen Auszug der wichtigsten Ergebnisse und Empfehlungen. Mehr Informationen sind auf der Internetseite des Projekts Śnieżka verfügbar. Ich empfehle Ihnen, sich mit den Ergebnissen unserer Untersuchungen vertraut zu machen. Dalsze informacje oraz materiały do pobrania: 3
4 Anlass Zielstellung Untersuchungsraum Die Euroregion Neisse-Nisa-Nysa ist sehr reich an touristischen Attraktionen. Von den Touristen, welche die Region besuchen, wird derzeit das Auto als bevorzugtes Reisemittel genutzt. Der ÖPNV führt hingegen ein Schattendasein insbesondere wenn grenzüberschreitende Reisen zwischen Deutschland und Polen stattfinden sollen. Hier stellen sich eine Reihe von Problemen dar, welche nicht nur das mangelnde Angebot an grenzüberschreitenden Fahrten betreffen, sondern darüber hinaus auch Aspekte der Fahrgastinformation, Tarifgestaltung, Abstimmung der Verkehrsmittel und der Qualität des Verkehrs. Mit dem gemeinsamen Projekt Śnieżka, das im Rahmen des Operationellen Programms der grenzübergreifenden Zusammenarbeit Sachsen Polen aus Mitteln des Europäischen Fonds für regionale Zusammenarbeit (EFRE ) gefördert wird, wurden zu lösende Probleme identifiziert und Wege zur Veränderung aufgezeigt. Schmalspurbahn in Jonsdorf Kolej wąskotorowa w miejscowości Jonsdorf Das wesentliche Ziel des Projektes ist demnach die Verbesserung und Abstimmung des öffentlichen Personennahverkehrs im Untersuchungsgebiet, welche eine nachhaltige Tourismusentwicklung ermöglichen, aber auch für den Alltagsnutzer positive Effekte bringen sollen. Einen besonderen Stellenwert für die Touristik hat die Erreichbarkeit der Region von außerhalb; diese Problematik stellte einen Schwerpunkt in der Erarbeitung dar. Das Untersuchungsgebiet beinhaltet den polnischen und den deutschen Teil der Euroregion Neisse Nisa Nysa. Somit befinden sich auf polnischer Seite die in der Wojewodschaft Niederschlesien gelegenen Kreise zgorzelecki, bolesławiecki, lubański, lwówecki, jeleniogórski, kamiennogórski sowie die Stadt Jelenia Góra und auf der deutschen Seite die beiden sächsischen Kreise Bautzen und Görlitz. Bautzen Untersuchungsraum in Sachsen Obszar opracowania w Saksonii 4 Görlitz
5 Cele projektu Obszar opracowania Euroregion Nysa jest obszarem bogatym w atrakcje turystyczne. Obecnie turyści odwiedzający region najczęściej podróżują samochodem. Publiczny transport zbiorowy pozostaje w cieniu w szczególności w przypadku podróży, w których przekracza się granicę polsko-niemiecką. Występuje tu szereg problemów, które nie tylko wynikają z niewystarczającej oferty połączeń transgranicznych, lecz również związane są z aspektami takimi jak informacja pasażerska, kształtowanie taryf, koordynacja różnych środków transportu jak i jakość ofert przewozowych. W ramach wspólnego projektu Śnieżka, będącego częścią Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia i dofinansowywanego z funduszy Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), zidentyfikowano problemy, które należy rozwiązać oraz wskazano, w jaki sposób należy dokonać zmian. Głównym celem projektu była poprawa integracji regionalnego transportu publicznego w obszarze opracowania, która umożliwia zrównoważony rozwój turystyki oraz przynosi korzyści również dla użytkownika codziennego. Szczególne znaczenie dla turystyki ma dostępność regionu z miejsc znajdujących się poza obszarem opracowania i na tej problematyce skoncentrowano się podczas opracowywania projektu. Obszar opracowania obejmuje polską i niemiecką część Euroregionu Neisse Nisa Nysa. W obszarze opracowania po polskiej stronie znajdują się położone w województwie dolnośląskim powiaty zgorzelecki, bolesławiecki, lubański, lwówecki, jeleniogórski z miastem Jelenia Góra i kamiennogórski a po niemieckiej stronie powiaty Bautzen i Görlitz będące częścią Saksonii. N zgorzelecki bolesławiecki lubański lwówecki Jelenia Góra Krajobraz zimowy Góry Łużyckie Winterlandschaft Lausitzer Gebirge jeleniogórski kamiennogórski Obszar opracowania w woj. dolnośląskim Untersuchungsraum in Niederschlesien 5
6 Touristische Ziele im Untersuchungsgebiet Die Schneekoppe (1603 m) ist das touristische Ziel mit herausragender Bedeutung in der Region und war deshalb auch für das Projekt namensgebend. Sie ist der prägende touristische Magnet des Gebirgszuges der Sudeten, welcher sich vom Westlausitzer Hügel- und Bergland über das Riesengebirge bis zum Altvatergebirge zieht. Am Fuße der Gebirge erstrecken sich Täler der Flüsse Neiße, Bober und Queis (poln. Kwisa). Auf der deutschen Seite ist das Zittauer Gebirge ein besonderer Anziehungspunkt. Der nördliche Teil des Untersuchungsgebietes ist hingegen landschaftlich von der Niederschlesischen Heide (poln. Bory Dolnośląskie) bzw. dem Oberlausitzer Heide- und Teichgebiet und dem Lausitzer Seenland geprägt. Im Kernbereich ist das Biosphärenreservat Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft zu finden, ein seit 1996 als UNESCO -Biosphärenreservat eingeordnetes Schutzgebiet. Lausitzer Teichlandschaft Łużycka Kraina Stawów Neben diesen naturräumlich beachtenswerten Erholungsgebieten, die sich zum Wandern, Rad- oder Skifahren, zum Klettern oder den Wassersport anbieten, ist auch eine Reihe von baulichen Zeugen der Kulturgeschichte in der Region zu finden. So gibt es im Gebiet viele einzelne Baudenkmäler aus verschiedenen Epochen (Burgen, Schlösser, Herrenhäuser und Kirchen). Die historischen Innenstädte u. a. von Görlitz und Bautzen sind als flächenhafte Sehenswürdigkeiten von großer Bedeutung. Das spezifische Mikroklima und die mineralischen Quellen des Sudetenvorlands ermöglichten zudem die Etablierung mehrerer Kurorte. Charakterisierung der touristischen Ziele im Untersuchungsgebiet Oybin im Zittauer Gebirge Oybin w Górach Żytawskich 6
7 Atrakcje turystyczne w obszarze opracowania Śnieżka (1603 m n. p. m.) jest szczególnie ważnym celem turystycznym w regionie i dlatego została umieszczona w tytule projektu. Jest ona częścią pasma górskiego Sudetów, które rozciąga się od pagórkowatych terenów Łużyc Zachodnich poprzez Karkonosze aż po Wysoki Jesionik. U podnóża tego pasma położone są doliny Nysy, Bobru i Kwisy. Szczególną atrakcją turystyczną po niemieckiej stronie są Góry Żytawskie. Dla północnej części analizowanego obszaru charakterystyczne są Bory Dolnośląskie oraz Górno-Łużycki Obszar Wrzosowisk i Stawów. Najważniejszą częścią tego obszaru jest Rezerwat Biosfery Krajobrazu Górno-Łużyckich Wrzosowisk i Stawów (Biosphärenreservat Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft), który od 1996 roku jest obszarem chronionym, jako rezerwat biosfery UNESCO. Śnieżka Schneekoppe Oprócz wyżej wspomnianych naturalnych obszarów wypoczynkowych, zachęcających do wędrówek pieszych, rowerowych, wspinaczki, sportów narciarskich i wodnych, napotkać można również szereg zabytków architektonicznych. Na terenie analizowanego obszaru znajduje się wiele budowli z różnych epok i wzniesionych w różnych stylach architektonicznych (zamki, pałace, kościoły, dwory). Zabytkowe starówki, między innymi miast Görlitz oraz Bautzen, są atrakcjami turystycznymi o dużym znaczeniu. Natomiast specyficzny mikroklimat oraz wody mineralne Podgórza Sudeckiego sprawiły, że w tym miejscu powstał szereg uzdrowisk. Charakterystyka celi turystycznych w obszarze opracowania Kościół Wang w Karpaczu Kirche Wang in Karpacz 7
8 Analyse der Verkehrssituation und Ableitung der Zielstellungen Die durchgeführte Analyse hat gezeigt, dass die meisten Defizite im grenzüberschreitenden ÖPNV bestehen. So wird die einzige grenzüberschreitende Zugverbindung im Untersuchungsgebiet durch 3 Zugpaare des Dresden- Wrocław-Express realisiert. Verbindungen, die zwischen dem polnischen und dem deutschen Teil außerhalb dieser Eisenbahnachse nachgefragt werden, sind hingegen sehr unattraktiv; sie bedingen viele Umstiege und oftmals lange Warte- und Fahrzeiten. Die Konkurrenzfähigkeit zum Kfz ist somit auf den wenigsten Strecken gegeben. Es wird deutlich, dass die einzelnen Betrachtungsebenen und Probleme nicht immer losgelöst voneinander zu sehen sind. Beispielsweise wird durch die Verbesserung in der Organisation der grenzüberschreitenden bzw. länderspezifischen ÖPNV-Angebote auch eine bessere Fernerreichbarkeit erzielt. Ein Teil der möglichen Verbindungen ist in den etablierten Auskunftssystemen nicht integriert und wird deswegen nicht angezeigt. Insbesondere auf der polnischen Seite handelt es sich jedoch nicht nur um eine Frage der Verknüpfung von Datenbanken, sondern ist auch auf das Fehlen einer zentralen Verwaltung aller Angebote zurückzuführen. Zur Systematisierung wurden drei Betrachtungsebenen und vier Themenschwerpunkte abgeleitet, die als Grundlage für die Erarbeitung von Maßnahmen im Konzept dienten. Triebwagen Baureihe 642 Pojazd szynowy serii 642 thematische Schwerräumliche punkte: Betrachtungsebenen: I Fernerreichbarkeit Berlin Cottbus Dresden Wrocław Wałbrzych Liberec Hradec Králové Praha Verbesserung der Optimierung der Neugestaltung des 1 Verkehrsangebote 2 Verkehrsorganisation 3 Informationssystems 4 Ziel: Verbesserte Informationen in überregionalen I-1 I-2 Informationskanälen über: I-3 Verbindungsauskunft Tarifinformation Mobilitätsgewährleistung I-4 Ziel: Verbesserung der Erreichbarkeit der touristisch relevanten Orte bei möglichst kurzer Reisezeit. Betrachtung in Ebenen II und III während des Aufenthaltes Optimierung der Tarifstrukturen Betrachtung in Ebenen II und III II Grenzüberschreitende Verkehrsangebote D PL Ziel: Verdichtung des Angebotes direkt grenzüberschreitender Verbindungen II-1 Ziel: Abbau der organisatorischen Barrieren für das grenzüberschreitende II-2 Verkehrsangebot Ziel: Verbesserung der Informationsmöglichkeiten zu grenzüberschreitenden II-3 Verbindungen innerhalb des Untersuchungsgebietes sowohl hinsichtlich der Reisemöglichkeiten als auch zum Tarif. Ziel: Optimierung der grenzüberschreitenden Tarifstrukturen II-4 zur Verbesserung der Nutzbarkeit durch Touristen. III Länderspezifische Problemlagen D PL Ziele-PL: Integration ÖPNV Modernisierung der Verkehrsinfrastruktur III-1 Angebotsverdichtung Verkürzung Reisezeiten Ziel-D: Verdichtung des Angebotes touristisch relevanter Verbindungen Ziel-PL: Flächendeckende Organisation und Koordinierung des gesamten ÖPNV-Angebotes III-2 Ziel-D: keine wesentlichen Probleme Ziel-PL: Schaffung einer zentralen Reiseauskunft, die alle Verkehrsmittel beinhaltet III-3 III-4 Ziel-D: keine wesentlichen Probleme Ziel-PL: Tarifintegration/ Ein-führung gemeinsamer Tickets für alle Verkehrsmittel des Nahverkehrs. Ziel-D: Verbesserung der Tarifstrukturen bei verkehrsverbundübergreifenden Fahrten Problemlagen und Zielstellungen 8
9 Analiza sytuacji transportowej oraz zdefiniowanie celów Przeprowadzona analiza wykazała, że większość deficytów znaleźć można w transgranicznym transporcie zbiorowym. Obecnie jedynym transgranicznym połączeniem w obszarze opracowania jest linia ekspresu regionalnego Drezno-Wrocław obsługiwana przez 3 pary pociągów dziennie. Podróże pomiędzy polskimi i niemieckimi miejscowościami oddalonymi od tej linii kolejowej nie są obecnie atrakcyjne, gdyż bardzo często wiążą się one z wieloma przesiadkami oraz długim oczekiwaniem i czasem podróży. Jedynie kilka połączeń jest konkurencyjnych w porównaniu z samochodem osobowym. które posłużyły za podstawę do opracowania działań w koncepcji. Wyraźnie widać, że poszczególne obszary priorytetowe i problemy nie zawsze mogą być rozwiązane niezależnie od siebie. Przykładowo poprawa organizacji transgranicznych bądź specyficznych dla danego kraju ofert regionalnego transportu publicznego wpływa pozytywnie na dostępność z oddalonych obszarów. Dodatkowo, część możliwych połączeń nie jest zintegrowana w obecnych systemach informacji pasażerskiej i dlatego nie jest wyświetlana. W szczególności po polskiej stronie jest to spowodowane nie tylko niewystarczającym połączeniem baz danych, lecz również brakiem centralnego zarządzania ofertami przewozowymi. W celu systematyzacji, przeanalizowane problemy przyporządkowano do trzech obszarów priorytetowych, natomiast główna tematyka podzielona została na cztery punkty, Newag Impuls serii 31WE Newag Impuls Baureihe 31WE obszary priorytetowe: I Berlin Cottbus Dresden główna tematyka: dostępność z dużych miast Wrocław Wałbrzych Liberec Hradec Králové Praha poprawa ofert optymalizacja stworzenie centralnej 1 przewozowych 2 organizacji transportu 3 informacji pasażerskiej 4 optymalizacja struktur taryfowych cel: poprawa informacji na poziomie ponadregionalnym poprzez: I-1 I-2 informację o połączeniach I-3 informację o taryfach zapewnienie mobilności podczas pobytu I-4 cel: ułatwienie dojazdu do miejsc atrakcyjnych turystycznie przy możliwe krótkim czasie podróży uwzględnione w obszarach priorytetowych II i III uwzględnione w obszarach priorytetowych II i III II transgraniczne oferty przewozowe D PL cel: wzbogacenie oferty bezpośrednich połaczeń transagranicznych II-1 cel: zmniejszenie barier organizacyjnych w celu poprawy oferty II-2 połaczeń transgranicznych cel: poprawa informacji o połączeniach transgranicznych na terenie obszaru opracowania zarówno pod względem możliwości podróżowania jak opłat za II-3 przejazdy cel: optymalizacja transgranicznych struktur taryfowych w celu poprawy II-4 ich użyteczności dla turystów III problematyka lokalna D PL cele-pl: integracja transportu publicznego modernizacja III-1 infrastruktury transportowej (przede wszystkim kolejowej) poprawa ofert przewozowych skrócenie czasu podróży cel-d: wzbogacenie oferty na relacjach istotnych dla turystyki cel-pl: organizacja i koordynacja transportu publicznego na całym obszarze III-2 cel-d: brak istotnych problemów cel-pl: stworzenie centralnej informacji pasażerskiej obejmującej wszystkie środki komunikacji publicznej III-3 III-4 cel-d: brak istotnych problemów cel-pl: integracja taryfowa/ wprowadzenie wspólnych biletów na wszytkie środki komunikacji publicznej cel-d: poprawa struktur taryfowych dotyczących przejazdów pomiędzy rejonami związków Usystematyzowanie problemów i celów 9
10 Verkehrsverhalten im Tourismus In den Gemeinden des Untersuchungsgebietes wurde eine Experten-Befragung zur Verkehrsmittelwahl der Touristen durchgeführt. Im Ergebnis wurde festgestellt, dass unter den Besuchern die Nutzung des Autos überwiegt. Feststellbar ist, dass im Verkehrsmittelwahlverhalten zwischen den Touristen in Deutschland bzw. in Polen nur sehr geringe Unterschiede bestehen. Die Beliebtheit des Pkws zur An- und Abreise sowie für Fahrten innerhalb des Gebietes ist ähnlich hoch. Die Zahlen verdeutlichen, welche schlechte Ausgangsposition für den ÖPNV gegeben ist. Der international erkennbare gesellschaftliche Wandel, auch im Tourismus auf den öffentlichen Verkehr zu setzen, macht deutlich, dass für die Entwicklung des öffentlichen Verkehrs in der Region ein hoher Nachholbedarf besteht. Verkehrsmittel Środek transportu Deutschland Niemcy An- und Abreise dojazd Fahrten im Gebiet na terenie obszaru % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % PKW samochód Zug oder Bus kolej lub autobus Reisebusse autobus turystyczny andere pozostałe Ergebnisse der Befragung zum Verkehrsverhalten in den deutschen und polnischen Gemeinden Nutzung des Görlitzer Obermarktes als Parkplatz Wykorzystanie rynku w Görlitz jako parkingu 10
11 Zachowania komunikacyjne w turystyce W gminach badanego obszaru została przeprowadzona wśród ekspertów ankieta odnośnie wyboru środka transportu przez turystów. Wyniki przeprowadzonych ankiet pokazują, że najczęściej wykorzystywanym środkiem transportu przez osoby odwiedzające region jest samochód osobowy. Zauważono, że zachowania komunikacyjne wśród polskich i niemieckich turystów różnią się jedynie nieznacznie. Skłon- ność do korzystania z samochodu w przypadku dojazdu do regionu jak i poruszania się po nim jest podobna po obu stronach granicy. Liczby wskazują na to, w jak trudnej sytuacji wyjściowej znajduje się transport zbiorowy. Wprawdzie widoczne są zmiany w zachowaniu społeczeństwa, które wskazują na poprawę roli transportu publicznego w ostatnich latach zwiększa się znaczenie turystyki ekologicznej, która warunkuje poruszanie się bez korzystania z samochodu osobowego. Środek transportu Verkehrsmittel Polska Polen dojazd An- und Abreise na terenie obszaru Fahrten im Gebiet % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % samochód PKW kolej lub autobus Zug oder Bus autobus turystyczny Reisebusse pozostałe andere Wyniki ankiety dotyczącej zachowań komunikacyjnych w polskich i niemieckich gminach Miejsca parkingowe na chodniku Zgorzelec Parken auf dem Gehweg Zgorzelec 11
12 Zielkonzept Hauptschienennetz Um den grenzüberschreitenden ÖPNV zu fördern und das Angebot zu verbessern, sind in den letzten Jahren bereits Maßnahmen ergriffen worden. So wurde im Untersuchungsgebiet eine direkte Verbindung zwischen Dresden und Wrocław eingerichtet, auf der drei Zugpaare täglich mit vergleichsweise kurzen Fahrzeiten unterwegs sind. Durch den Einsatz moderner Fahrzeuge und durch die sukzessive Sanierung der Strecke zwischen Görlitz und Wrocław konnte eine Fahrzeitverkürzung erreicht werden. Seit dem 1. April wird der Personenverkehr auf der Strecke Wrocław Węgliniec über Legnica und Bolesławiec mit neuen Zügen (Elektrotriebzüge) der Gesellschaft Koleje Dolnośląskie durchgeführt. Die Fahrzeit mit den schnellsten Regionalzügen in Niederschlesien beträgt von Wrocław nach Legnica ca. 1 Stunde. Die ganze Fahrt von Wrocław nach Węgliniec wurde um 20 Minuten verkürzt. Die Verwaltung der Wojewodschaft Niederschlesien wirbt konsequent für die Elektrifizierung des restlichen Streckenteils der Linie E-30 Węgliniec Zgorzelec. Die komplette Elektrifizierung dieser Strecke würde die Inbetriebnahme von Verkehren von Wrocław nach Zgorzelec mit den elektrischen Fahrzeugen ermöglichen. Die Achse Dresden Bautzen Görlitz / Zgorzelec Węgliniec Bolesławiec Legnica Wrocław wurde als Kernelement der Konzeption zugrunde gelegt. Im Rahmen des Projektes wurde als zweite Achse die südliche grenzüberschreitende Verbindung im Untersuchungsgebiet definiert, die ab Görlitz / Zgorzelec über Lubań und Gryfów nach Jelenia Góra führt. Mit dem Fahrplanwechsel 2011/2012 ist die Verwaltung der Wojewodschaft Niederschlesien dem Bedarf nach neuen Zuganschlüssen entgegengekommen und hat auch dank der Zusammenarbeit mit den lokalen Kommunen die Gesellschaft Koleje Dolnośląskie mit dem Zugverkehr auf der Strecke Jelenia Góra Zgorzelec über und Lubań beauftragt. Gegenwärtig müssen Fahrgäste, die von Deutschland aus nach Jelenia Góra (und weiter nach Karpacz als wichtigsten Ausgangsort für Aktivitäten im Riesengebirge) fahren wollen, in Görlitz / Zgorzelec umsteigen. Die Verbindungen sind nicht aufeinander abgestimmt, so dass lange Wartezeiten entstehen. Im Konzept ist vorgesehen, in der ersten Stufe die Zugverbindungen zwischen Görlitz / Zgorzelec und Jelenia Góra durch eine zeitliche Abstimmung mit den bestehenden Fahrtangeboten zwischen Dresden und Görlitz zu verbessern. Dazu sollen die RB-Züge von / nach Jelenia Góra über Görlitz-Hauptbahnhof verkehren, so dass dieser Bahnhof als Umsteigeknoten für die Reisenden attraktiver wird. Nach der Etablierung dieser Umstiegsverbindung und unter der Voraussetzung entsprechender Fahrgastnachfrage kann in der zweiten Stufe eine direkte Verbindung zwischen Dresden und Jelenia Góra eingerichtet werden. Als längerfristige Aufgabe ist die Fahrzeitverringerung durch Streckensanierung (Fokus: polnischer Streckenteil) zu sehen. Hoyerswerda Węgliniec Legnica Dresden - Neustadt Bautzen Görlitz Zgorzelec Wrocław Kamienna Góra RE/ekspres regionalny RB/pociąg osobowy Zittau Jelenia Góra Schema: Schienenverkehrsangebot Bestand Schemat: Oferta transportu szynowego 12 Hoyerswerda Węgliniec Legnica
13 Koncepcja docelowa głównych odcinków kolejowych W ostatnich latach podjęto już działania mające na celu wspieranie i poprawę transgranicznego transportu zbiorowego. W wyniku tego wprowadzone zostało bezpośrednie połączenie kolejowe pomiędzy Dreznem i Wrocławiem, które jest obsługiwane przez trzy pary pociągów dziennie i umożliwia stosunkowo krótki czas przejazdu. Dzięki zapewnieniu nowoczesnego taboru oraz sukcesywnemu remontowi trasy pomiędzy Zgorzelcem i Wrocławiem mogło nastąpić skrócenie czasu podróży. Nowe pociągi (Elektryczne Zespoły Trakcyjne) Spółki Koleje Dolnośląskie od 1 kwietnia zaczęły wozić pasażerów na trasie Wrocław Węgliniec przez Legnicę i Bolesławiec. Podróż tymi najszybszymi regionalnymi pociągami na Dolnym Śląsku pozwala pokonać odległość z Wrocławia do Legnicy w niecałą godzinę, a cała podróż pomiędzy Wrocławiem, a Węglińcem skróciła się o 20 minut. Od rozkładu jazdy 2011/2012, wychodząc naprzeciw pot rzebom dającym nowe możliwości skomunikowań pociągów, Samorząd Województwa Dolnośląskiego również dzięki współpracy z lokalnymi samorządami, zlecił Spółce Koleje Dolnośląskie uruchomienie przewozów kolejowych na trasie Jelenia Góra Zgorzelec przez Lubań. Obecnie pasażerowie jadący z Niemiec do Jeleniej Góry (i dalej do Karpacza jako najważniejszego miejsca wypadowego w Karkonosze) zmuszeni są do przesiadki w Görlitz / Zgorzelcu. Pociągi nie są jednak ze sobą skoordynowane, co powoduje długie oczekiwanie na połączenie. Koncepcja przewiduje w pierwszym etapie zapewnienie dogodnej przesiadki poprzez skoordynowanie godzin odjazdów istniejących pociągów pomiędzy Dreznem i Görlitz z pociągami kursującymi na trasie Zgorzelec Jelenia Góra. W tym celu, polskie pociągi powinny przejeżdżać przez dworzec w Görlitz i wzmocnić Węgliniecprzez to Legnica rolę tego dworca jako węzła przesiadkowego. Samorząd Województwa Hoyerswerda Dolnośląskiego usilnie zabiega o zelektryfikowanie pozostałej części linii E-30 na odcinku Węgliniec Zgorzelec. Pełna elektryfikacja tego odcinka pozwoliłaby na uruchomienie bezpośrednich połączeń Wrocławia do Zgorzelca Dresden pociągami - elektrycznymi. odpowiednim popycie można wprowadzić w drugim etapie Görlitz Po wprowadzeniu powyższego połączenia z przesiadką Wrocław Bautzen i przy Neustadt bezpośrednie Zgorzelec połączenie pomiędzy Dreznem i Jelenią Górą. Oś kolejowa Dresden Bautzen Görlitz / Zgorzelec Węgliniec Za zadanie długoterminowe należy spostrzegać skrócenie Bolesławiec Legnica Wrocław została uznana za najważniejszy element sieci w koncepcji. W ramach projektu, czasu podróży poprzez przystosowanie odcinka do wyższych prędkości (w szczególności po stronie Kamienna polskiej). Góra za drugą oś w obszarze opracowania uznano południowe połączenie transgraniczne RE/ekspres regionalny przebiegające od Görlitz / Zgorzelca przez Lubań RB/pociąg i Gryfów osobowy Śląski do Jeleniej Góry. Jelenia Góra Zittau Hoyerswerda Węgliniec Legnica Dresden - Neustadt Bautzen Görlitz Zgorzelec Wrocław Kamienna Góra RE/ekspres regionalny Zittau Jelenia Góra Schemat: Oferta transportu szynowego w etapie 2 Schema: Konzipiertes Schienenverkehrsangebot in Stufe 2 13
14 Ergänzende ÖPNV-Angebote Die beschriebenen Hauptachsen sind durch lokale Verbindungen zu ergänzen, um die Erreichbarkeit der Fläche zu ermöglichen. Dazu können je nach Fahrgastaufkommen und bei Vorhandensein von entsprechender Infrastruktur Eisenbahnen oder Busse zum Einsatz kommen. Revitalisierung Nebenstrecken Eine vorläufige Analyse von vier inaktiven Bahnstrecken auf der polnischen Seite des Untersuchungsgebietes hat gezeigt, dass man insbesondere eine Reaktivierung der derzeit nicht befahrenen Strecken Nr. 308 und 340 (Jelenia Góra Karpacz und Jelenia Góra Kowary) näher betrachten sollte. Diese verbinden die Ortschaften, die für den Tourismus große Bedeutung haben und außerdem als wichtige lokale Verbindungen betrachtet werden sollten. Dresden - Neustadt Hoyerswerda Bautzen Görlitz Zittau Zgorzelec Lubań Mirsk 336 Świeradów Węgliniec Gryfów Śląski Schema: Potenzielle Revitalisierungsstrecken Schemat: Potencjalne odcinki do rewitalizacji 317 Jelenia Góra Legnica Mysłakowice 308 Kowary Karpacz Wrocław Kamienna Góra Das bestehende umfangreiche Busangebot sowie der Verlauf der Bahnlinie entlang mehrerer touristisch relevanter Ortschaften lassen eine hohe Nachfrage erwarten. Busverkehre Der Busverkehr ist im Vergleich zur Bahn flexibler. Er benötigt keine spezielle Infrastruktur, da das existierende Straßennetz genutzt werden kann, so dass auf diese Weise eine Erschließung der Fläche möglich wird. Gleichzeitig kann man die Fahrzeuge flexibel auf die Nachfrage abstimmen. Bei gutem, vertaktetem Angebot und bequemen Umstiegen ist der Bus ein unabdingbares Element eines integrierten ÖPNV-Systems in der Region. Allerdings besteht gerade im polnischen Teil erheblicher Optimierungsbedarf, da gegenwärtig eine sehr liberale Ausgestaltung des Angebotes existiert. So kommt es zu Parallelverkehren zu Bahnlinien (sowohl von der Ausrichtung als auch der zeitlichen Gestaltung), während auf schlechter nachgefragten Relationen nur unzureichende Angebote bestehen. Umstiegsknoten Ein wichtiges Element dieses Systems müssen die Umstiegsknoten sein, an denen der Wechsel zwischen den unterschiedlichen Verkehrssystemen möglich ist. Während in Deutschland in den vergangenen Jahren ein umfangreiches Programm zur Modernisierung und Optimierung der Verknüpfungsstellen zwischen Bahn und Bus durchgesetzt wurde, sind in vielen Ortschaften auf polnischer Seite die Bus- und die Bahnhaltestellen weit voneinander entfernt. Auch die Barrierefreiheit der Umstiegsknoten kann als mangelhaft eingestuft werden. Bahnhof Bischofswerda Dworzec Bischofswerda Die Standards für Qualität und Ausstattung der Umstiegsknoten und ÖPNV-Haltestellen sollten unter Beachtung folgender Aspekte deutlich erhöht werden: Barrierefreiheit (u. a. Rampen, Hilfen für Sehbehinderte etc.), funktionale Ausstattung (Bänke, Überdachungen), klare und einheitliche Bezeichnung und Information, sicherer Zugang zu den Haltestellen, Parkplätze (Park & Ride) / Abstellplätze für Fahrräder (Bike&Ride). 14
15 Pozostałe oferty transportu zbiorowego cinkami kolejowymi (włącznie ze zbliżonymi do siebie godzinami odjazdów), podczas gdy na odcinkach o mniejszym popycie oferta jest niewystarczająca. Węzły przesiadkowe Istotnym elementem takiego układu transportowego muszą być zintegrowane węzły przesiadkowe, w których możliwe są skoordynowane przesiadki pomiędzy różnymi systemami transportu. Nieczynny odcinek 308, stan obecny Stillgelegte Strecke 308 heute Opisane główne osie kolejowe należy uzupełnić o połączenia lokalne, aby umożliwić dostępność całego obszaru. W tym celu posłużyć się można w zależności od dostępnej infrastruktury oraz liczby pasażerów transportem kolejowym lub autobusowym. Reaktywacja linii kolejowych Wstępna analiza czterech nieczynnych linii kolejowych po stronie polskiej w obszarze opracowania wykazała, iż należy szczególnie rozważyć reaktywację linii 308 i 340 na relacjach Jelenia Góra Karpacz i Jelenia Góra Kowary. Linie te łączą miejscowości o znaczeniu turystycznym, ale także stanowią istotne połączenie lokalne w regionie. Podczas gdy w ostatnich latach w Niemczech miał miejsce obszerny program modernizacji i optymalizacji węzłów przesiadkowych pomiędzy pociągiem i autobusem, w wielu polskich miejscowościach przystanki autobusowe położone są w znacznej odległości od przystanków kolejowych. Również negatywnie należy ocenić przystosowanie węzłów przesiadkowych dla osób niepełnosprawnych. Standard jakości i wyposażenia węzłów przesiadkowych oraz przystanków komunikacji zbiorowej powinien być znacznie podwyższony w następujących aspektach: przystosowanie dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się (m.in. pochylnie, elementy dla osób niedowidzących, itp.); elementy małej architektury (ławki, wiaty); przejrzyste i jednolite oznakowanie; bezpieczne dojście do przystanków; parkingi Park& Ride / stojaki na rowery (Bike & Ride). Bogata obecnie oferta przewozów autobusowych oraz położenie linii kolejowej wzdłuż wielu miejscowości turystycznych wskazują na duży potencjał pasażerski. Transport autobusowy Komunikacja autobusowa w porównaniu do kolei jest bardziej elastyczna. Transport autobusowy nie wymaga specjalnej infrastruktury, gdyż korzysta z istniejącej sieci dróg, tym samym może zapewnić dostęp do komunikacji zbiorowej mieszkańcom i turystom nawet w najtrudniej dostępnych miejscach. Jednocześnie jest duża swoboda w doborze taboru w zależności od popytu. Przy dobrej ofercie z cyklicznym rozkładem jazdy oraz dogodnymi przesiadkami, autobus stanowi nieodzowny element zintegrowanego systemu komunikacji zbiorowej w regionie. Wprawdzie po polskiej stronie wymagana jest znaczna optymalizacja, ponieważ obecnie oferta autobusowa charakteryzuje się wysoką liberalnością. Na skutek tego dochodzi do kursowania autobusów na odcinkach pokrywających się z od- Dworzec Königsbrück Bahnhof Königsbrück 15
16 Fernerreichbarkeit der Region Durch die Gewinnung von Gästen aus ferner gelegenen Regionen kann die Nachfrage nach ÖPNV-Leistungen weiter forciert werden. Dresden und Wrocław sind als bedeutende Eisenbahnknoten nahe dem eigentlichen Untersuchungsgebiet gelegen. Zusätzlich können aber weitere Potenziale erschlossen werden wobei sich die deutsche Hauptstadt Berlin als Stadt mit etwa 3,5 Millionen Einwohnern als ein sehr lohnenswerter Ausgangsort darstellt. Derzeit verkehrt auf der Relation Berlin Cottbus Forst Żary Węgliniec Wrocław ein EC ( Wawel ) pro Tag, welcher jedoch mit etwa 5 Stunden Fahrzeit zwischen Berlin und Wrocław für die ca. 332 km lange Bahnstrecke sehr lange benötigt (Durchschnittsgeschwindigkeit 66 km/h). Eine Option zur Verkürzung der Fahrzeit besteht in der Führung der Züge von Berlin über Görlitz nach Wrocław. Eine weitere zeitliche Einsparung ist durch die geplante Elektrifizierung zwischen Cottbus und Görlitz sowie zwischen Görlitz und Węgliniec erreichbar, insbesondere wenn Mehrsystemlokomotiven (geeignet für den Betrieb auf deutschen und auf polnischen Strecken) eingesetzt würden. Neben der Verkürzung der Fahrzeit nach Wrocław muss aus Sicht des Projektzieles vor allem die Verbesserung der Anbindung des Untersuchungsgebietes an Berlin positiv bewertet werden. Durch die Verteilung der in Görlitz ankommenden Fahrgäste in Richtung Jelenia Góra, Zittau und Bautzen kann der Tourismus in der Region eine deutliche Stärkung erhalten. Hamburg Berlin Forst Cottbus Żary Hoyerswerda Horka Węgliniec Legnica Dresden - Neustadt Bautzen Görlitz Zgorzelec Wrocław EC-Bestand (2013)/ EC-obecna trasa (2013) EC-Variante 1/ EC-wariant 1 EC-Variante 2 / EC-wariant 2 Zittau Jelenia Góra Kamienna Góra Optionale Führungen des EC Wawel Alternatywna trasa pociągu EC Wawel 16
17 Dostępność regionu z dużych miast EC Wawel na dworcu w Węglińcu EC Wawel im Bahnhof Węgliniec Popyt na transport zbiorowy można dodatkowo zwiększyć poprzez zachęcenie do przyjazdów turystów z dalej położonych regionów. Drezno i Wrocław są ważnymi węzłami kolejowymi w pobliżu badanego obszaru. Ponadto możliwe jest jeszcze wykorzystanie dalszych potencjałów, przede wszystkim Berlin jako stolica Niemiec z około 3,5 mln mieszkańców jest bardzo atrakcyjnym punktem wyjściowym. Z punktu widzenia celu niniejszego projektu, oprócz skrócenia czasu podróży do Wrocławia należy przede wszystkim pozytywnie ocenić poprawę dostępności obszaru opracowania z Berlina. Na skutek możliwego kontynuowania podróży z Görlitz w kierunku Jeleniej Góry, Zittau i Bautzen możliwe jest znaczne wsparcie branży turystycznej w regionie. Obecnie na trasie Berlin Cottbus Forst Żary Węgliniec Wrocław kursuje 1 pociąg EC Wawel dziennie, który charakteryzuje się długim czasem przejazdu pomiędzy Berlinem i Wrocławiem (ok. 5 godzin) na 332 km odcinku (średnia prędkość 66 km/h). Jedną z opcji mających na celu skrócenie czasu podróży jest poprowadzenie ruchu pociągów z Berlina przez Görlitz do Wrocławia. Dodatkowe skrócenie czasu przejazdu jest możliwe, jeśli zostanie przeprowadzona planowana elektryfikacja odcinka pomiędzy Cottbus i Görlitz oraz między Görlitz i Węglińcem, a zwłaszcza gdy zostaną wprowadzone lokomotywy wielosystemowe (przystosowane do użytkowania na polskich i niemieckich odcinkach). Most przez Nysę od strony Görlitz w kierunku Zgorzelca Neißeviadukt von Görlitz in Richtung Zgorzelec 17
18 Berücksichtigung der besonderen Anforderungen des Tourismus Information für die Reisenden Ein unabdingbares Element zur Förderung des Tourismus ist eine zentrale Reiseauskunft mit Daten über Bus- und Bahnfahrten in der ganzen Euroregion Neisse. Dabei ist besonders die Verfügbarkeit in den überregionalen Informationskanälen von Bedeutung. Neben der Auskunft zum Erreichen des Zieles (insbesondere Verbindungsauskunft / Tarifinformation) sollten auch Angebote zur Fortbewegung im Untersuchungsgebiet gegeben werden, um frühzeitig über die Möglichkeiten der Mobilitätsgewährleistung mittels öffentlichem Verkehr zu informieren. Die Datenbänke mit Fahrplänen aller Verkehrsunternehmen und mit Informationen über die Tarife müssen regelmäßig aktualisiert werden und diese Informationen zwischen den Verkehrsunternehmen ausgetauscht werden. Komfort Der Komfort der Fahrgäste ist ein wichtiger Aspekt bei der Verkehrsmittelwahl. Um die Touristen zum ÖPNV zu überzeugen, sollten u. a. moderne und auf Bedürfnisse der Fahrgäste abgestimmte Fahrzeuge (z. B. Mitnahme von Fahrrädern und Sportausrüstung) eingesetzt werden. In den Sommermonaten wurde in den vergangenen Jahren verstärkt die Attraktivität für Radfahrer durch den Einsatz von Bussen mit Radanhängern erhöht. Diese fahren auf ausgewählten Strecken insbesondere in Gegenden, in denen der Radverkehr eine wichtige Rolle spielt. Da das Lausitzer Seenland in den nächsten Jahren als Naherholungsgebiet mit Fahrrad- und Wandereignung etabliert werden soll, ist der Einsatz solcher Busse auch hier denkbar. In den Wintermonaten sind wiederum Transportmöglichkeiten für Skiausrüstung in Richtung der Wintersportgebiete wichtig. Im Sinne der grenzüberschreitenden Ausrichtung des Projektes ist die Mehrsprachigkeit der Information ebenso wichtig. Weiterhin sind abgestimmte Haltestelleninformationen mit der Zielstellung von Echtzeitanzeigen von Bedeutung. Elektronische Abfahrtanzeigen am Busbahnhof Bautzen Elektroniczne tablice odjazdów na dworcu autobusowym w Bautzen Fahrradmitnahme im Zug der PKP Przewóz rowerów w pociągu PKP 18
19 Uwzględnienie szczególnych wymogów turystyki Informacja pasażerska Elementem koniecznym wspierania turystyki jest centralna informacja pasażerska zawierająca dane o przewozach kolejowych i autobusowych w całym Euroregionie Nysa. Przy tym szczególne znaczenie ma ponadregionalna dostępność informacji. Oprócz informacji o możliwości dojazdu do celu (w szczególności informacja o połączeniach oraz o obowiązujących taryfach) należy również zawczasu udostępnić informację o możliwości dalszego korzystania ze środków komunikacji publicznej na terenie badanego obszaru. Baza danych zawierająca rozkłady jazdy wszystkich przewoźników, informacje na temat taryf biletowych oraz wszystkie promocje i oferty specjalne musi być na bieżąco aktualizowana, a wymiana informacji pomiędzy różnymi organizatorami transportu skoordynowana. W ramach transgranicznego ukierunkowania tego projektu równie ważna jest wielojęzyczność informacji. Komfort pasażerów Komfort podróży jest istotnym aspektem warunkującym wybór środka transportu. W celu zachęcenia turystów do korzystania z komunikacji publicznej należy zapewnić m. in. wygodny i dostosowany do potrzeb pasażera tabor (np. przystosowanie do przewozu rowerów, sprzętu sportowego). W miesiącach letnich zwiększano w ostatnich latach atrakcyjność transportu zbiorowego dla rowerzystów przez zastosowanie autobusów z przyczepami na rowery. Kursują one na wybranych trasach, w szczególności na obszarach, gdzie turystyka rowerowa odgrywa ważną rolę. Ponieważ dąży się do wykorzystania w najbliższych latach Pojezierza Łużyckiego jako obszaru wypoczynkowego przyjaznego dla turystyki pieszej i rowerowej należy rozważyć zastosowanie takich przyczep również w tym regionie. W miesiącach zimowych natomiast ważna jest możliwość przewozu nart do ośrodków sportów zimowych. Ponadto istotne są skoordynowane informacje przystankowe wraz z ich docelową prezentacją w czasie rzeczywistym. Transport autobusowy w Bolesławcu Busverkehr in Bolesławiec Autobus z przyczepą rowerową Bus mit Fahrradanhänger 19
20 Berücksichtigung der besonderen Anforderungen des Tourismus Zuverlässigkeit Da der ÖPNV gerade in dünn besiedelten Regionen zunehmend ausgedünnt wird, wirkt sich dies konträr zum Ziel der Tourismusförderung aus. Es muss geprüft werden, wie die Flexibilisierung von Angeboten ( Anruflinienbusse / Anruflinientaxen etc.) mit den touristischen Anforderungen in Einklang gebracht werden kann. Um für den Touristen ein attraktives System vorzuhalten, ist der Erhalt eines gewissen Grundangebotes notwendig, Tarif Ein integriertes ÖPNV-System beinhaltet auch einen integrierten Tarif, der leicht verständlich und preislich attraktiv sein muss. Auf Initiative des ZVON wurde in den vergangenen Jahren durch Einführung eines gemeinsamen Euro-Neisse- Tickets sowie spezieller Bahntickets eine Vereinfachung der Tarifstrukturen über die Landesgrenzen hinweg realisiert. Allerdings sind weitere Verbesserungen vor allem unter dem touristischen Aspekt möglich, welche durch folgende Maßnahmen verwirklicht werden können: Ausweitung des Geltungsbereiches der existierenden grenzüberschreitenden Fahrkarten auf den gesamten Bereich des Untersuchungsgebietes, Einbeziehung aller Verkehrsunternehmen, die in der Euroregion Neisse ihre Fahrten anbieten, Erweiterung existierender Sonderangebote (z. B. das Euro- Neisse-Ticket) um Zeitkarten, Kombination des Fahrkartenangebotes mit den reduzierten bzw. kostenlosen Eintritten zu Kultur- und Sporteinrichtungen Übergang zwischen zwei Zügen im Görlitzer Bahnhof Przesiadka pomiędzy dwoma pociągami na dworcu w Görlitz 20
21 Uwzględnienie szczególnych wymogów turystyki Możliwość zdania się na transport zbiorowy Ponieważ zwłaszcza w mniej zaludnionych regionach zmniejszana jest oferta transportu zbiorowego, skutki tego przeciwstawne są założeniom wspierania turystyki. Należy przeanalizować, w jaki sposób połączyć można wprowadzanie bardziej elastycznych ofert (autobus na telefon itd.) z wymaganiami turystów. Aby zapewnić atrakcyjny dla turystów system komunikacji zbiorowej konieczne jest zachowanie oferty podstawowej. Taryfa biletowa Zintegrowany transport zbiorowy to również zintegrowana taryfa biletowa, która musi charakteryzować się przejrzystością i atrakcyjnością cenową. Z inicjatywy niemieckiego zrzeszenia przewoźników ZVON uproszczono w ostatnich latach struktury taryfowe na obszarze przygranicznym poprzez wprowadzenie wspólnego biletu Euro-Nysa oraz specjalnych biletów na przejazdy kolejowe. Możliwa jest jednak dalsza poprawa, w szczególności w aspekcie turystyki, która może być osiągnięta przez następujące działania: rozszerzenie istniejących ofert biletowych transgranicznych na cały obszar opracowania. zaangażowanie wszystkich przewoźników oferujących usługi transportowe na terenie Euroregionu Nysa. rozszerzenie istniejących specjalnych transgranicznych ofert biletowych (np. Bilet Euro-Nysa) o bilety długookresowe połączenie oferty biletowej z możliwością bezpłatnego lub zniżkowego korzystania z regionalnych punktów kulturalnych i atrakcji sportowych. Elektryczny Zespół Trakcyjny serii 31WE na Dworcu Głównym we Wrocławiu Elektrotriebzug der Baureihe 31WE im Hauptbahnhof Wrocław 21
22 Notizen Notatki. 22
23 Überschrift Europäische Union. Europäischer Fonds für regionale Entwicklung: Investition in Ihre Zukunft / Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: Inwestujemy w waszą przyszłość Lead Partner Partner Wiodący: Projektpartner Partner projektu: Zweckverband Verkehrsverbund Oberlausitz-Niederschlesien Rosenstraße 31 D Bautzen Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wybrzeże Juliusza Słowackiego 12/14 PL Wrocław Projektbearbeiter Realizatorzy projektu: ARUP Ul. Królewska 16 PL Warszawa IVAS Ingenieurbüro für Verkehrsanlagen und -systeme Alaunstraße 9 D Dresden Projektmanagement Zarządzanie projektem: ISUP Ingenieurbüro für Systemberatung und Planung GmbH Leipziger Straße 120 D Dresden Redaktionsschluss Zakończenie redakcji: Mai 2013 Maj 2013 r. Gestaltung und Schriftsatz Opracowanie graficzne i skład: Satzstudio Mittasch, Rabitzer Straße 1, D Kubschütz Druck druk: Lausitzer Druckhaus GmbH, Töpferstraße 35, D Bautzen Bildnachweis Zdjęcia i obrazki: ARUP, IVAS, ISUP, Koleje Dolnośląskie S.A., MZK Bolesławiec, PKP S.A., Wiesław Jurewicz (Fotos der Schneekoppe Deckblatt und S. 7 zdjęcia Śnieżki na okładce oraz str. 7) 23
24
Entwicklung des Schienenverkehrs zwischen Deutschland und Polen Rozwój transportu szynowego między Polską a Niemcami
Entwicklung des Schienenverkehrs zwischen Deutschland und Polen Rozwój transportu szynowego między Polską a Niemcami Berlin, 14. Mai 2013 Hans-Werner Franz Geschäftsführer VBB Verkehrsverbund Berlin-Brandenburg
Bardziej szczegółowoPoprawą ramowych warunków oferowania transgranicznych połączeń dalekobieżnych i regionalnych
(stan z: 09.09.2015) Integracja europejska sprawiła, że zachód Polski i wschód Niemiec utraciły swe peryferyjne położenie i znalazły się w sercu Unii Europejskiej. Żeby wykorzystać tę szansę, oba regiony
Bardziej szczegółowoWspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin
Wspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin Zdefiniowane potrzeby: Definierte Bedürfnisse: Koniecznośd promocji wymiany turystycznej między województwem lubuskim a Berlinem
Bardziej szczegółowoÖPNV-Konzeption im Korridor Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra zur Tourismusentwicklung in der Euroregion Neisse Nisa Nysa
Opracowanie Koncepcji Publicznego Transportu Pasażerskiego/ w korytarzu/ Bautzen Görlitz Lubań Jelenia Góra Kamienna Góra w celu rozwoju turystyki w Euroregionie Neisse Nisa Nysa ÖPNV-Konzeption im Korridor
Bardziej szczegółowoBadanie potrzeb mieszkańców Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Obszaru Funkcjonalnego Kluczbork Namysłów Olesno
Badanie potrzeb mieszkańców Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Obszaru Funkcjonalnego Kluczbork Namysłów Olesno Zapraszamy do udziału w ankiecie mającej na celu zbadanie potrzeb transportowych
Bardziej szczegółowoKoncepcja rozwiązania zania komunikacyjnego dworca autobusowego przy Dworcu Wschodnim w Warszawie wraz z jego analizą funkcjonalno-ruchow.
Koncepcja rozwiązania zania komunikacyjnego dworca autobusowego przy Dworcu Wschodnim w Warszawie wraz z jego analizą funkcjonalno-ruchow ruchową Koncepcja rozwiązania zania komunikacyjnego dworca autobusowego
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+
Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści
Bardziej szczegółowoPraca badawcza. Zasady metodologiczne ankietowego badania mobilności komunikacyjnej ludności
Praca badawcza Zasady metodologiczne ankietowego badania mobilności komunikacyjnej ludności Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Bardziej szczegółowoInspiracje i wskazówki dla uczestników case study. Katarzyna Nosal Politechnika Krakowska CIVINET POLSKA
Inspiracje i wskazówki dla uczestników case study Katarzyna Nosal Politechnika Krakowska CIVINET POLSKA Warszawa, 15-16 października 2014 planów mobilności dla miejsc pracy (1) Działania dotyczące transportu
Bardziej szczegółowoPierwsza w Polsce kompleksowo oznakowana linia komunikacji miejskiej.
Pierwsza w Polsce kompleksowo oznakowana linia komunikacji miejskiej. Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT od pięciu lat wdraża Zintegrowany System Informacji o Trakcie Królewsko-Cesarskim. Realizowane każdego
Bardziej szczegółowoORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ
NOWA www.nowa-amerika.net AMERIKA ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ STANOWISKO ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH POLSKO-NIEMIECKIEGO REGIONU PRZYGRANICZNEGO 1 Przedstawiciele
Bardziej szczegółowoBudowa bytomskiego odcinka Obwodnicy Północnej Aglomeracji Górnośląskiej Etap II oraz Etap III
Budowa bytomskiego odcinka Obwodnicy Północnej Aglomeracji Górnośląskiej Etap II oraz Etap III Efekt prorozwojowy inwestycji: Układ komunikacyjny Bytomia wpleciony jest w sieć drogową Aglomeracji Górnośląskiej,
Bardziej szczegółowoWarszawskie Badanie Ruchu 2015
Seminarium: Rola mobilności w rozwoju Warszawy Warszawskie Badanie Ruchu 2015 dr hab. inż. Andrzej Szarata, prof. PK Warszawa, 28 czerwca 2016 r. Czym jest mobilność? Mobilność w szerokim ujęciu (socjologicznym):
Bardziej szczegółowoPROJEKT: Badanie powiązań funkcjonalnoprzestrzennych. w zakresie parkingów dla obszaru Aglomeracji Poznańskiej. Poznań, 4 lutego 2015 r.
PROJEKT: Badanie powiązań funkcjonalnoprzestrzennych w zakresie parkingów dla obszaru Aglomeracji Poznańskiej (z uwzględnieniem powiatów sąsiednich SPPOFAP) Poznań, 4 lutego 2015 r. Działania i rezultaty
Bardziej szczegółowoDB Schenker Rail Polska
DB Schenker Rail Polska Bariery rozwoju transportu kolejowego w Polsce DB Schenker Rail Polska Zbigniew Pucek Członek Zarządu ds. Bocznic i Kolei Przemysłowych Członek Zarządu ds. Sprzedaży, Sosnowiec,
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE GRUPY PKP W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM - 2015 R.
INWESTYCJE GRUPY PKP W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM - 2015 R. www.pkpsa.pl PKP S.A. 2016 r. NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA PKP S.A. W 2015 R. 2 12 ZREALIZOWANYCH INWESTYCJI DWORCOWYCH W 2012-15 R. ZA OK. 367,5 MLN ZŁ ZMODERNIZOWANE
Bardziej szczegółowoWarunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą
Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.
Bardziej szczegółowoPRZYRODA RODZAJE MAP
SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: PRZYRODA TEMAT: RODZAJE MAP AUTOR SCENARIUSZA: mgr Katarzyna Borkowska OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI RODZAJE MAP CZAS REALIZACJI 2 x 45
Bardziej szczegółowoPartnerstwo Tri Regio
Partnerstwo Tri Regio Jakie są główne załoŝenia Partnerstwa Eures TriRegio W centrum działań Partnerstwa znajdują się: informacja, doradztwo i pośrednictwo oraz zapewnienie szerokiego publicznego dostępu
Bardziej szczegółowoDer Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka
Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka Das Projekt wird von der Europäischen Union aus Mitteln des Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung im Rahmen des Operationellen Programms der grenzübergreifenden
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis Projektu Karkonosze i Łużyce Górne aktywnie przez cztery pory roku
Szczegółowy opis Projektu Karkonosze i Łużyce Górne aktywnie przez cztery pory roku Szczególną szansą regionu Karkonoszy i Łużyc Górnych jest skoordynowanie rozwoju turystyki poprzez połączenie oferty
Bardziej szczegółowozaprasza do składania ofert na zakup samochodu dostawczego na potrzeby tworzonego przedszkola i do innych usług.
Lubań dn. 25.07.2011 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na projekt współfinansowany przez Unie Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY URZĄD PRACY
POWIATOWY URZĄD PRACY ul. Piłsudskiego 33, 33-200 Dąbrowa Tarnowska tel. (0-14 ) 642-31-78 Fax. (0-14) 642-24-78, e-mail: krda@praca.gov.pl Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 5/2015 Powiatowej Rady Rynku Pracy
Bardziej szczegółowoLISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU
LISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU Położenie Powierzchnia nieruchomości Informacje dotyczące nieruchomości Nazwa lokalizacji Miasto / Gmina Powiat Województwo Maksymalna dostępna powierzchnia (w jednym kawałku)
Bardziej szczegółowoŁukasz Franek Politechnika Krakowska Projekt CiViTAS CARAVEL
Łukasz Franek Politechnika Krakowska Projekt CiViTAS CARAVEL Dlaczego warto promować transport zbiorowy? Ponieważ wciąż kojarzy nam się bardziej z tym 8 wrzesień 2007 2 niż z tym 8 wrzesień 2007 3 Ponieważ
Bardziej szczegółowoProjekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów
Projekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów Projekt pt. Dla Kwisy dla Natury przygotowanie małej
Bardziej szczegółowoPrzygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś
Przygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś Druk: Drukarnia VIVA Copyright by Infornext.pl ISBN: 978-83-61722-03-8 Wydane przez Infornext Sp. z o.o. ul. Okopowa 58/72 01 042 Warszawa www.wieszjak.pl Od
Bardziej szczegółowoGrant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych
Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych ECORYS Polska Sp. z o.o. Poznań, 16 listopada 2012 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO
Bardziej szczegółowoUstawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie
Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te
Bardziej szczegółowoKRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie)
Załącznik nr 1 do Uchwały nr / II / 2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 201-2020 KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu:
Bardziej szczegółowoInnowacyjna gospodarka elektroenergetyczna gminy Gierałtowice
J. Bargiel, H. Grzywok, M. Pyzik, A. Nowak, D. Góralski Innowacyjna gospodarka elektroenergetyczna gminy Gierałtowice Streszczenie W artykule przedstawiono główne elektroenergetyczne innowacyjne realizacje
Bardziej szczegółowoIdea i Projekt Sieci Najciekawszych Wsi
Idea i Projekt Sieci Najciekawszych Wsi INSPIRACJA: Sieci Najpiękniejszych Wsi Francja, Walonia, Włochy, Quebek, Japonia, Hiszpania, Rumunia, Saksonia) INSPIRACJA: SIEĆ NAJPIĘKNIEJSZYCH WSI Francji Ochrona
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów
1 Autor: Aneta Para Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów Jak powiedział Günter Verheugen Członek Komisji Europejskiej, Komisarz ds. przedsiębiorstw i przemysłu Mikroprzedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoZASADY. przyznawania zwrotu kosztów przejazdu i zakwaterowania w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Dworze Gdańskim
ZASADY przyznawania zwrotu kosztów przejazdu i zakwaterowania w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Dworze Gdańskim I Postanowienie ogólne Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoLista projektów kolejowych planowanych do realizacji w Regionalnym Programie Operacyjnym Warmia i Mazury 2014-2020
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W OLSZTYNIE Lista projektów kolejowych planowanych do realizacji Olsztyn, 2014 r. WSTĘP Lista projektów kolejowych planowanych do realizacji w Regionalnym
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Bardziej szczegółowosystemów komunikacji miejskiej dla pasażerów o ograniczonej mobilności Marcin Stiasny Dział Promocji ZTM
Dostępność systemów komunikacji miejskiej dla pasażerów o ograniczonej mobilności Marcin Stiasny Dział Promocji ZTM Ograniczona mobilność ograniczona mobilność to nie tylko osoby na wózkach inwalidzkich
Bardziej szczegółowoMożemy zapewnić pomoc z przeczytaniem lub zrozumieniem tych informacji. Numer dla telefonów tekstowych. boroughofpoole.
Informacje na temat dodatku na podatek lokalny (Council Tax Support), które mogą mieć znaczenie dla PAŃSTWA Możemy zapewnić pomoc z przeczytaniem lub zrozumieniem tych informacji 01202 265212 Numer dla
Bardziej szczegółowoAbenteuer mit der Lausitzer Neiße touristische Bewirtschaftung der deutsch-polnischen Grenzregion Przygoda z Nysą zagospodarowanie turystyczne
03 Abenteuer mit der Lausitzer Neiße touristische Bewirtschaftung der deutsch-polnischen Grenzregion Przygoda z Nysą zagospodarowanie turystyczne pogranicza polsko-niemieckiego Abenteuer mit der Lausitzer
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 52/2015. Wójta Gminy Jemielno. z dnia 24 lipca 2015 roku
Zarządzenie Nr 52/2015 Wójta Gminy Jemielno z dnia 24 lipca 2015 roku w sprawie: zasad ustalenia zwrotu kosztów przejazdu uczniów i dzieci niepełnosprawnych oraz ich rodziców, opiekunów lub opiekunów prawnych
Bardziej szczegółowoRAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.
RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Młodzieżowego Domu Kultury w Puławach W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. CEL EWALUACJI: PRZEDMIOT EWALUACJI: Skład zespołu: Anna Bachanek
Bardziej szczegółowoNadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym
Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym W ciągu ostatnich lat Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zintensyfikował działania nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ruchu kolejowego w Polsce,
Bardziej szczegółowoZASADY finansowania kosztów przejazdu dla osób bezrobotnych skierowanych na szkolenie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia nr 6/2016 Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Lęborku z dnia 26.01.2016r ZASADY finansowania kosztów przejazdu dla osób bezrobotnych skierowanych na szkolenie Podstawa prawna:
Bardziej szczegółowoPunkty przesiadkowe przyjazne dla pasażerów Wydajne planowanie i wykorzystanie infrastruktury i punktów przesiadkowych
Punkty przesiadkowe przyjazne dla pasażerów Wydajne planowanie i wykorzystanie infrastruktury i punktów przesiadkowych Seminarium Niches+ Warszawa, 17 marca 2011 r. prof. dr János Monigl, András Székely
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZWROTÓW KOSZTÓW DOJAZDU. Informacje ogólne
REGULAMIN ZWROTÓW KOSZTÓW DOJAZDU Informacje ogólne 1. Niniejszy regulamin określa warunki zwrotu kosztów dojazdu na szkolenia w ramach projektu Deutsch-Polnische Kooperation (polsko-niemiecka współpraca)
Bardziej szczegółowoProjekt. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Projekt stałej organizacji ruchu na drogach powiatowych i gminnych miasta Puławy związany z projektem przebudowy niebieskiego szlaku rowerowego do rezerwatu Piskory. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Bardziej szczegółowoWsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020
Wsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020 Zarys finansowania RPO WL 2014-2020 Na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 przeznaczono łączną kwotę
Bardziej szczegółowoDer grenzüberschreitende Schienenverkehr in der Oder-Partnerschaft Bilanz der Arbeit und Herausforderungen für die nächsten Jahre
Der grenzüberschreitende Schienenverkehr in der Oder-Partnerschaft Bilanz der Arbeit und Herausforderungen für die nächsten Jahre Transgraniczny transport szynowy w Partnerstwie Odry bilans prac i wyzwania
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mzo.tychy.pl
1 z 5 2014-12-09 12:31 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mzo.tychy.pl Tychy: Świadczenie usług w zakresie dowozu dzieci niepełnosprawnych
Bardziej szczegółowoKonferencja pt.: "Zielona administracja za sprawą EMAS Ministerstwo Środowiska, 25 lutego 2015 r. e-remasjako narzędzie zielonej administracji
Konferencja pt.: "Zielona administracja za sprawą EMAS Ministerstwo Środowiska, 25 lutego 2015 r. e-remasjako narzędzie zielonej administracji 1 Wdrażanie zrównoważonego rozwoju wymaga integracji procesu
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoPowiaty według grup poziomu wartości miernika ogólnego (poziomu konkurencyjności) w 2004 r. i 2010 r. 2004 2010
W grudniu 2012 r. ukazała się publikacja Konkurencyjność powiatów województwa dolnośląskiego w latach 2004 2010 opracowana przez Urząd Statystyczny we Wrocławiu. Niniejsza publikacja jest kontynuacją tematyki
Bardziej szczegółowonewss.pl Ultraszybki internet nowej generacji - UPC Fiber Power
UPC Polska, lider w zakresie prędkości przesyłu danych i jeden z największych polskich dostawców usług internetowych, wprowadza na rynek ultraszybki internet kablowy najnowszej generacji UPC Fiber Power,
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr RADY MIASTA KONINA. w sprawie ustalenia stawek opłat za zajęcie pasa drogowego.
DRUK NR 911 projekt UCHWAŁA Nr RADY MIASTA KONINA z dnia 2014 roku w sprawie ustalenia stawek opłat za zajęcie pasa drogowego. Na podstawie art.18 ust. 2 pkt 8 oraz art. 40 ust.1, art.41 ust. 1 i art.
Bardziej szczegółowoWaldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu
1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z
Bardziej szczegółowoRealizacja projektów 8.3 PO IG na przykładzie Gminy Borzęcin Rafał Bakalarz
Realizacja projektów 8.3 PO IG na przykładzie Gminy Borzęcin Rafał Bakalarz 8. Oś Priorytetowa: Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki Działanie 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu
Bardziej szczegółowoWartość całkowita projektu 469 003 PLN. Termin rozpoczęcia realizacji projektu 26.02.2010 r. Termin zakończenia realizacji projektu 30.06.2013 r.
Projekt pn. Ścieżka rowerowa Z doliny Izery do doliny Bobru- Etap I współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W OLSZTYNIE DO 2027 R. Olsztyn, 19 sierpnia 2015 r.
STRATEGIA ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W OLSZTYNIE DO 2027 R. PREZENTACJA Olsztyn, 19 sierpnia 2015 r. FINANSOWANIE OLSZTYŃSKIEJ KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W LATACH 2012-2014 1. Cele i zakres opracowania
Bardziej szczegółowoNajnowsze zmiany w prawie oświatowym. Zmiany w systemie oświaty
Najnowsze zmiany w prawie oświatowym Zmiany w systemie oświaty Najnowsze zmiany w prawie oświatowym Ustawa przedszkolna Ustawa przedszkolna W dniu 13 czerwca 2013 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy
Bardziej szczegółowoPerspektiven der Eisenbahnverbindungen nach Polen Perspektywy połączeń kolejowych do Polski
Ministerium für Infrastruktur und Landwirtschaft Perspektiven der Eisenbahnverbindungen nach Polen Perspektywy połączeń kolejowych do Polski Minister für Infrastruktur und Landwirtschaft des Landes Brandenburg
Bardziej szczegółowoZobacz to na własne oczy. Przyszłość już tu jest dzięki rozwiązaniu Cisco TelePresence.
Informacje dla kadry zarządzającej Zobacz to na własne oczy. Przyszłość już tu jest dzięki rozwiązaniu Cisco TelePresence. 2010 Cisco i/lub firmy powiązane. Wszelkie prawa zastrzeżone. Ten dokument zawiera
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DLA KIEROWCÓW
INFORMACJE DLA KIEROWCÓW Prawo jazdy Kierowcy pojazdów mechanicznych mogą prowadzić samochody na terenie Szwecji na podstawie polskiego prawa jazdy i polskiego świadectwa kwalifikacji. Niezależnie od okresu
Bardziej szczegółowoDigitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung
Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Konferencja organizowana w ramach projektu Digitalizacja szlaku konnego
Bardziej szczegółowoSieci komputerowe cel
Sieci komputerowe cel współuŝytkowanie programów i plików; współuŝytkowanie innych zasobów: drukarek, ploterów, pamięci masowych, itd. współuŝytkowanie baz danych; ograniczenie wydatków na zakup stacji
Bardziej szczegółowoLegnicka Specjalna strefa Ekonomiczna S.A. Miłkowice Obręb: Rzeszotary Gmina Miłkowice legnicki Dolnośląskie. Położenie.
Położenie azwa lokalizacji Miasto / Gmina Powiat Województwo Legnicka Specjalna strefa Ekonomiczna S.A. Miłkowice Obręb: Rzeszotary Gmina Miłkowice legnicki Dolnośląskie Powierzchnia nieruchomości Informacje
Bardziej szczegółowoRegio Info. Entwicklung eines zweisprachigen Fahrgastinformationssystems für den grenznahen Raum zwischen Sachsen und Polen
Regio Info Entwicklung eines zweisprachigen Fahrgastinformationssystems für den grenznahen Raum zwischen Sachsen und Polen Stworzenie dwujęzycznego systemu informacji pasażerskiej dla regionu przygranicznego
Bardziej szczegółowoGdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012; data zamieszczenia: 15.03.2012 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
1 z 5 2012-03-15 12:05 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.pupgdynia.pl Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012;
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoWarszawa, 30 listopada 2013 r. Zarz d Dzielnicy Białoł ka m.st. Warszawy INTERPELACJA NR 436
Rada Dzielnicy Białoł ka m. st. Warszawy ul. Modli ska 197, pok. 123, 03-122 Warszawa, tel. (22) 51 03 110, fax (22) 676 69 14, bialoleka.wor@um.warszawa.pl, www.bialoleka.waw.pl radny dzielnicy Białoł
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej
Bardziej szczegółowoKLAUZULE ARBITRAŻOWE
KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa
Bardziej szczegółowoHAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.
HAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.pl Wrocław, dnia 22.06.2015 r. OPINIA przedmiot data Praktyczne
Bardziej szczegółowoOFERTA WSPÓŁPRACY. Prezentacja firmy Apetito
OFERTA WSPÓŁPRACY Prezentacja firmy Apetito o nas... BON Apetito Sp. z o.o. powstała w 2009 roku i konsekwentnie tworzy sieć restauracji pod nazwą BONapetito, w których klienci mogą kupować pyszne jedzenie
Bardziej szczegółowoSzymon Komusiński. ski. transportu kolejowego w 2008
Szymon Komusiński ski Przekształcenia przestrzenne sieci pasaŝerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988-200 2008 Pytania badawcze: 1. Jaka była a skala regresu sieci pasaŝerskiego transportu
Bardziej szczegółowoForesight technologiczny rozwoju sektora usług ug publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym
Foresight technologiczny rozwoju sektora usług ug publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym Wnioski z analizy dokument kumentów w strategicznych Konferencja Otwierająca Politechnika Śląska, Zabrze
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa TRANSPORT W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: 30.10.2015 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
Bardziej szczegółowoPrzewozy pasażerów i towarów
Przewozy pasażerów i towarów Dr inż. Andrzej Massel System kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce tradycyjnie jest dzielony na cztery podsystemy: przewozy międzyaglomeracyjne (tzw. kwalifikowane),
Bardziej szczegółowoInstrukcja Obsługi STRONA PODMIOTOWA BIP
Instrukcja Obsługi STRONA PODMIOTOWA BIP Elementy strony podmiotowej BIP: Strona podmiotowa Biuletynu Informacji Publicznej podzielona jest na trzy części: Nagłówek strony głównej Stopka strony podmiotowej
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoZASADA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ
ZASADA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ W samorządzie jest prowadzony dialog społeczny, samorząd wspiera organizowanie się mieszkańców by uczestniczyli w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnej Zadanie 2.:
Bardziej szczegółowoRower w pociągach regionalnych
Opublikowany na (http://www.rowery.wzp.pl) Rower w pociągach regionalnych 25 cze 2015 12:49 Autor: admin Pociąg od lat jest najbardziej oczywistym sposobem na dojechanie do trasy rowerowej. Trudno wyobrazić
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XVI-211/2016 Rady Miejskiej w Lęborku z dnia 1 lutego 2016 r.
UCHWAŁA NR XVI-211/2016 Rady Miejskiej w Lęborku z dnia 1 lutego 2016 r. w sprawie: wyrażenia zgody na nieodpłatne przekazanie na rzecz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Targowa
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoFormularz konsultacyjny projektu Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego
Formularz konsultacyjny projektu Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie rozwoju gospodarczego CZĘŚĆ I - DANE OSOBOWE (*wypełnienie obowiązkowe) imię i nazwisko*: tel. / faks: e-mail*: wyrażam
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZEJAZDU. Poniższe postanowienia obowiązują od 1 marca 2012 roku.
REGULAMIN PRZEJAZDU Poniższe postanowienia obowiązują od 1 marca 2012 roku. Postanowienia ogólne: 1. Dokonanie zakupu przewozu w firmie Koldecure oznacza zawarcie umowy przewozu i potwierdzenia przyjęcia
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju Gminy Mogilno na lata 2015-2025 - Konsultacje społeczne
Strategia Rozwoju Gminy Mogilno na lata 2015-2025 - Konsultacje społeczne Szanowni Państwo, w związku prowadzeniem prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju Gminy Mogilno na lata 2015-2025, zwracamy się
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoPROJEKT DOCELOWEJ ORGANIZACJI RUCHU
PROJEKT DOCELOWEJ ORGANIZACJI RUCHU dla oznakowania tras rowerowych nr 1 i 2 w Będzinie realizowanych w ramach projektu subregionalnego Rozwój infrastruktury aktywnych form turystyki i rekreacji Centrum
Bardziej szczegółowoURZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO TRANSPORT KOLEJOWY. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Departament Transportu
TRANSPORT KOLEJOWY W AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ Aglomeracja poznańska OBSZAR: W skład aglomeracji wchodzi miasto Poznań wraz okolicznymi gminami ciążącymi do Poznania. LUDNOŚĆ: ponad 1 mln mieszkańców (30%
Bardziej szczegółowoMANEWRY NA DRODZE WŁĄCZANIE SIĘ DO RUCHU
MANEWRY NA DRODZE Poruszając się rowerem po drogach napotykasz na innych uczestników ruchu drogowego - pieszych i poruszających się różnymi pojazdami. Czasem możesz natknąć się na nieruchomą przeszkodę.
Bardziej szczegółowoPrzypadek 1: transakcja między przedsiębiorcami lub sprzedaż prywatna
Informacja prasowa Warszawa, 3 sierpnia 2010 Sprowadzanie używanych samochodów z Niemiec uwaga na haczyki w umowach! Atrakcyjnie brzmiące obietnice dealera nie zawsze pokrywają się z zapisami w umowie.
Bardziej szczegółowoFormularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok
Formularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok 1. KONTAKT DO AUTORA/AUTORÓW PROPOZYCJI ZADANIA (OBOWIĄZKOWE) UWAGA: W PRZYPADKU NIEWYRAŻENIA ZGODY PRZEZ
Bardziej szczegółowoDziałania wdrażane przez SW PROW 2014-2020 Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich
Działania wdrażane przez SW PROW 2014-2020 Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Kościerzyna, 25 września 2015 Działanie: Inwestycje w środki trwałe/ scalanie gruntów Beneficjent: Starosta Koszty
Bardziej szczegółowoZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje
Bardziej szczegółowoDANE WYJŚCIOWE DO PROJEKTOWANIA DROGI. Droga /powiatowa Nr..1937B..Stara Łomża Siemień Rybno - Pniewo.. (nazwa całego ciągu drogi)
DANE WYJŚCIOWE DO PROJEKTOWANIA DROGI Droga /powiatowa Nr..1937B..Stara Łomża Siemień Rybno - Pniewo.. (nazwa całego ciągu drogi) na terenie gminy..łomża.. w woj.....podlaskie... I. STAN ISTNIEJĄCY 1.
Bardziej szczegółowoARKUSZ OCENY OKRESOWEJ DLA STANOWISK PRACOWNICZYCH
Załącznik Nr 5 Do Regulaminu okresowych ocen pracowników Urzędu Miasta Piekary Śląskie zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych oraz kierowników gminnych
Bardziej szczegółowoKG 271/ZO/P1/9/2014 ZAPYTANIE O OFERTĘ Zamawiający Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Łomnicy ul.
KG 271/ZO/P1/9/2014 ZAPYTANIE O OFERTĘ Zamawiający Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Łomnicy ul. Świerczewskiego 160 Łomnica 58-508 Jelenia Góra 14 Przedmiot Usługi transportu osobowego krajowego
Bardziej szczegółowo