Watch Docs we Wrocławiu

Transkrypt

1 Watch Docs we Wrocławiu Już niebawem, w dniach kwietnia w kinie Warszawa, odbędzie się wrocławska edycja 8. Objazdowego Festiwalu Filmowego Watch Docs. Prawa Człowieka w Filmie. Zaprezentowane zostaną filmy dokumentalne pokazujące jak funkcjonuje przestrzeganie praw człowieka pod różnymi szerokościami geograficznymi. W tym roku pierwszy dzień festiwalu w całości poświęcony będzie sprawom Rosji i Białorusi, o której to ostatnio było głośno w mediach za sprawa łamania praw mniejszości polskiej. Drugiego dnia zawitamy do Chin (między innymi za sprawą błyskotliwej impresji filmowej Chiński Dziki Zachód ). Będziemy mieli również okazję poznać jedną z największych na świecie społeczności ludzi niesłyszących z bliskowschodniej pustyni Negew. Tego dnia zobaczymy również jeden z najciekawszych filmów Festiwalu brazylijski dokument Garapa. W sumie zaprezentujemy 12 niepokazywanych dotąd we Wrocławiu filmów dokumentalnych, poruszających szeroko rozumianą tematykę praw człowieka. Odbędzie się również jedno spotkane z zaproszonym gościem (szczegóły spotkania podamy wkrótce). Głównymi organizatorami festiwalu są Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Społeczny Instytut Filmowy. Lokalnym organizatorem wrocławskiej edycji jest Odra-Film, a partnerem lokalnym Europe Direct przy Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu. Wstęp na wszystkie seanse bezpłatny! PROGRAM - 16 kwietnia piątek godz : Anna, reż. Paolo Serbandini, Giovanna Massimetti, 90', Włochy 2008 Przewodnikami Paolo Serbandiniego i Giovanny Massimetti w tej opowieści o dwudziestu latach najnowszej historii Rosji są dziennikarze, Anna i Aleksander Politkowscy. Anna i Sasza byli niegdyś małżeństwem. Oboje zdobyli sławę i odegrali znaczącą rolę w dziejach wolności słowa w Rosji, każde z nich jednak w innym momencie. Sasza to ikona epoki glasnosti, gospodarz telewizyjnego programu sowieckiej telewizji, w którym po raz pierwszy ukazano prawdziwy obraz kraju bez propagandowej dekoracji. Program przyniósł Saszy popularność, wybrano go nawet do Parlamentu. Po upadku ZSRR jednak jego gwiazda przygasła, a w centrum uwagi znalazła się Anna, ze swoimi reportażami z Czeczenii i demaskatorskimi artykułami o reżimie Putina. Współczesna opowieść Aleksandra oraz relacje córki, przyjaciół i kolegów po fachu Politkowskich przeplatają się w dokumencie Serbandiniego i Massimetti z dwoma wspaniałymi wywiadami z Anną Politkowską, nagranymi przez włoskich filmowców w 2003 i 2004 roku. Anna Politkowska była dwieście jedenastym dziennikarzem zamordowanym w Rosji od 1991 roku Sundance FF

2 2009 DocAviv IDFF, Tel-Aviv 2009 Newport Beach FF - godz. 19:00 Królestwo zdechłych myszy, reż. Wiktor Daszuk, 88', Białoruś 2009 W swym najnowszym filmie Wiktor Daszuk pozostaje bezkompromisowym demaskatorem i oskarżycielem białoruskiej dyktatury Łukaszenki. Królestwo zdechłych myszy" to niekończący się spektakl propagandowych ekscesów reżimu, który wspina się na wyżyny absurdu, usiłując stworzyć plebejską fantasmagorię potęgi. Sam Łukaszenka jawi się tu jako niebezpieczny psychopata, niczym współczesny Caligari wiodący kraj w przepaść przy pomocy socjotechnicznych sztuczek. W swoim filmie, w przeważającej mierze wykorzystującym oficjalne materiały z białoruskiej telewizji, Daszuk równie dużo miejsca poświęca wszystkim tym, którzy dla pieniędzy, kariery czy świętego spokoju współtworzą dyktaturę. Z gorzkim sarkazmem demaskuje kolejnych karierowiczów klaszczących na zawołanie, polityków publicznie śmiejących się z przerażających dowcipów satrapy, sprzedajnych artystów", których jedynym zadaniem jest legitymizacja istniejącego systemu Dok Leipzig Po filmie spotkanie i dyskusja z zaproszonym gościem - 17 kwietnia sobota godz Rebiya Kadeer - wróg publiczny Nr 1, reż. Sylvia Nagel, 52', Niemcy 2009 Film Sylvii Nagel jest hołdem złożonym niezwykłej kobiecie, która odważyła się rzucić wyzwanie chińskim władzom, występując w obronie Ujgurów - muzułmańskiej mniejszości zamieszkującej północnowschodnie Chiny. Rebiya Kadeer na początku lat 90. dorobiła się ogromnej fortuny, stając się jedną z najbogatszych osób w kraju. Jej firma, Akida działa głównie na terenie Chin, Rosji i Kazachstanu. Od wielu lat Rebiya angażuje się w działalność charytatywną na rzecz ujgurskich kobiet, pomagając im w zakładaniu własnych firm. Za otwartą krytykę władz na forum chińskiego parlamentu, w 1999 roku została skazana na pięć lat więzienia. W 2005 roku zwolniono ją przed upływem kary. Formalnie z powodu złego stanu zdrowia, w praktyce - za sprawą dyplomatycznych nacisków rządu USA. Trzy dni po zwolnieniu Kadeer wyjechała do USA, gdzie mieszka do dziś. W Chinach pozostały jednak jej dzieci, trzech synów oskarżonych o przestępstwa zagrażające bezpieczeństwu państwa siedzi w tej chwili w więzieniu. Choć Rebiya od lat publicznie opowiada się za pokojowymi rozwiązaniami, w lipcu tego roku władze Chin oskarżyły kierowany przez nią Światowy Kongres Ujgurów o inspirowanie zamieszek, w wyniku których zginęło kilkaset osób. Chiński Dziki Zachód, reż. Urszula Pontikos, 10',Wielka Brytania 2008 Nefryt jest czterdzieści razy droższy od złota. Miasto Hotan w północno-zachodnich Chinach to jedno z nielicznych miejsc na Ziemi, gdzie można znaleźć ten drogocenny kamień - wśród milionów innych, na odsłoniętym zimą dnie rzeki. Filmowany z ukrycia, bez wiedzy władz, krótki dokument Urszuli Pontikos, przedstawiający jeden dzień z życia ujgurskiej mniejszości w Chinach, jest piękną impresją na temat nędzy i nadziei, portretem ludzi, którzy w syzyfowym wysiłku, wciąż o krok od fortuny, codziennie przerzucają z miejsca na miejsce tony kamieni Sundance FF

3 2009 One World IHRDFF, Prague 2009 Torino FF 2009 IFF Message to Man, St. Petersburg - godz Głosy z el-sayed, reż. Oded Adomi Leshem, 75', Izrael 2008 El-Sayed na pustyni Negew - beduińskie miasteczko ciszy w granicach Izraela - to największa na świecie społeczność niesłyszących. Głuchota, będąca najczęściej wynikiem wad genetycznych, jest tu przekazywana z pokolenia na pokolenie. W każdej niemal rodzinie jedna lub parę osób od dzieciństwa nie słyszy. Mieszkańcy El-Sayed wypracowali przez lata własny język migowy, który dziś badają przyjezdni naukowcy. Nikt tutaj nie czuje się upośledzony. W tak dużej i zintegrowanej społeczności nikt nie jest "inny": bohaterowie filmu wypowiadający się do kamery żartują, że brak słuchu w dużej mierze ułatwia im życie. Na przykład umożliwia spanie przy warczącym agregacie. W nocy w El-Sayed robi się bowiem naprawdę głośno, gdyż miasteczko nie ma dostępu do prądu, co władze izraelskie od lat obiecują zmienić. W kontraście do surowych warunków życia w El-Sayed pojawia się jednak nowoczesna technologia, która może przywrócić słuch. Salim postanawia walczyć o lepszą przyszłość swojego syna i zapisuje go do rządowego programu wszczepiania implantów Jerusalem IFF 2009 Rooftops IFF, New York 2009 SilverDocs DFF 2009 Full Frame IDFF - Charles E. Guggenheim Emerging Artist Award - godz Garapa, reż. José Padilha, 110', Brazylia 2008 Jose Padilha, reżyser znany raczej jako twórca mocnego kina akcji - tak dokumentalnego ( Autobus 174"), jak fabularnego ( Elitarni") - tym razem sportretował najbiedniejszych mieszkańców swojego kraju. Bohaterami Garapy" są ludzie, dla których kromka chleba jest odświętnym luksusem. Garapa czyli woda z cukrem, podawana dzieciom, by oszukać głód, to praktycznie jedyne źródło kalorii dla wielu Brazylijczyków, znajdujących się na samym dole drabiny społecznej. Cukier daje energię, która pozwala przeżyć kolejny dzień, ale brak białka na dłuższą metę sprawia, że życie staje się wegetacją. Choć na całym świecie z powodu chronicznego niedożywienia cierpi niemal sto milionów ludzi, ich historie nigdy nie trafiają na pierwsze strony gazet. Trudny do zaakceptowania, choć wysmakowany, drastyczny naturalizm czarno-białych zdjęć pozwala nam na niemal bezpośrednie doświadczenie cierpienia związanego z chronicznym głodem. Konstrukcyjna powtarzalność filmu odbija monotonię codziennych doświadczeń ludzi skazanych na brak nadziei. Garapa nie pozwala im umrzeć z głodu, ale nie daje też żadnych widoków na poprawę położenia Berlin IFF 2009 Tribeca FF

4 - 18 kwietnia niedziela godz Mój sąsiad, morderca, reż. Anne Aghion, 80', USA, Francja 2009 Czy umielibyście przebaczyć sąsiadom, którzy wymordowali Waszą rodzinę, a teraz znów mają mieszkać w domu obok? W Rwandzie takie pytanie ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości całego społeczeństwa. W 1994 roku z rąk setek tysięcy Hutu w ciągu stu dni zginęło tu co najmniej Rwandyjczyków z mniejszościowej grupy Tutsi. Przez niemal dekadę Anne Aghion dokumentowała na taśmie filmowej przebieg zainicjowanego przez rząd procesu rekoncyliacyjnego - działalność Trybunałów Gacaca, gdzie pod gołym niebem lokalne społeczności same sądzą winnych, dochodzą do prawdy i mają zmierzać do pojednania. W ramach tego wielkiego społecznego eksperymentu przestępcy, którzy przyznali się do udziału w ludobójstwie, są zwalniani z więzienia, a bliskich ich ofiar prosi się, by udzielili im przebaczenia i ponownie przyjęli w swych miejscowościach jak sąsiadów. Na przykładzie małej wiejskiej społeczności Aghion ukazuje ten pełen emocji i napięć proces, który jednak oglądany z bliska - trudno nazwać procesem pojednania. Czy nie przynosi on tylko ocalałym kolejnych cierpień? Z drugiej strony - czy istnieje dla Rwandy jakieś inne wyjście? 2009 Festival de Cannes 2009 San Francisco FF 2009 Filmfest München 2009 Human Rights Watch IFF New York - Nestor Almendros Prize - godz Wyrok na życie, reż. Marcin Koszałka, 66', Polska 2008 Kolejne w dorobku Marcina Koszałki wnikliwe studium ludzi w nietypowej sytuacji. Filmowy portret kobiet osadzonych w zakładzie karnym w Krzywańcu. Cele bohaterek Wyroku na życie" wyglądają trochę jak babcine pokoiki: stół przykrywa cerata, przedmioty mają swoje ustalone miejsca, nie brakuje kawy i herbaty. Przez okno widać plac zabaw, spacerujące mamy z wózkami... Tu się mieszka, żyje, wychowuje dzieci i bierze śluby; tylko kraty w oknach, pobrzękiwania kluczy i trzask zamykanych drzwi przypominają o tym, że to miejsce rządzi się nieco innymi prawami. Jak zwykle w filmach Koszałki znakomita praca kamery pozwala nam wczuć się w atmosferę zamkniętego świata. Bohaterki filmu swobodnie opowiadają o tym, jak lata bicia i poniżania doprowadzają w końcu do tragedii... Odbywające karę więzienia kobiety za kratami stworzyły sobie świat, który bywa dla nich wybawieniem. Każda marzy jednak o nowym życiu" na wolności, choć w ich głosach pobrzmiewa strach przed wielka niewiadomą. Jak będzie wyglądało normalne życie po tylu latach spędzonych w więzieniu? Wyrok na życie" w interesujący sposób stawia pytania o znaczenie takich wartości, jak wolność i miłość Krakowski Festiwal Filmowy 2009 Dok Leipzig 2009 Polish Film Festival in America - godz Harlan - ciężar przeszłości, reż. Feliks Moeller, 99', Niemcy 2008

5 Veit Harlan, reżyser filmu Żyd Süss", najbardziej osławionego dzieła antysemickiej propagandy, po zakończeniu wojny jako jedyny niemiecki artysta został oskarżony o współudział w zbrodniach przeciwko ludzkości. Choć dwukrotnie go uniewinniono, zarówno on, jak i jego trzecia żona (Kristina Soderberg - największa gwiazda nazistowskiego kina) na zawsze pozostali artystami Hitlera". Dokument Moellera skupia się nie tyle na samym Harlanie, co na współczesnym postrzeganiu jego dzieł i wyborów życiowych przez liczną, ustosunkowaną i wciąż bardzo filmową rodzinę. Jeden z jego synów, Thomas opanowany obsesyjnym poczuciem winy zrujnował sobie życie, usiłując naprawić to, co zepsuł jego ojciec", jak mówi w jednej ze scen Christiane Harlan, siostrzenica Veita i żona Stanleya Kubricka. Inni próbują tłumaczyć sobie postępowanie reżysera profesjonalną ambicją czy pragnieniem sławy. Zaprzeczenia samego Harlana, który bronił się twierdząc na przykład, że nigdy nie wstąpił do NSDAP, brzmią równie mało przekonująco, co podobne wypowiedzi Leni Riefenstahl. Stosunek rodziny do niewygodnego przodka zaskakująco trafnie symbolizuje współczesny stosunek Niemców do przeszłości, do dziś rzucającej cień na ich życie DOK Lepizig 2009 Boston Jewish FF 2009 UK Jewish FF 2009 Jerusalem FF - Preservation of Audiovisual Memory Award - 19 kwietnia poniedziałek godz Mapy wideo: Aida, Palestyna, reż Till Roeskens, 46', Francja, Palestyna 2008 Aida to jeden z palestyńskich obozów dla uchodźców. W niezwykłym dokumencie Tilla Roeskensa nie zobaczymy jednak typowych obrazów znanych z tysiąca filmów o bliskowschodnim konflikcie. Nie zobaczymy tu w ogóle żadnych zdjęć dokumentalnych, ponieważ film Roeskensa składa się wyłącznie z rysowanych na naszych oczach, na białej kartce map, ilustrujących opowieści pięciorga mieszkańców Aidy. Może właśnie dlatego obraz ten niezwykle przekonująco oddaje poczucie przestrzennej opresji, jakiej na każdym kroku doświadczają Palestyńczycy. Nieustanne kontrole, płoty, zasieki, posterunki... W tej rzeczywistości nawet najprostsza trasa zaczyna się zapętlać, komplikować i wydłużać. Na mapie okolicy co chwila wyrastają nowe przeszkody i pułapki. Ale życie musi przecież toczyć się dalej. Czasem granicę pomoże pokonać znajomy taksówkarz, czasem pilnujący jej żołnierz przymknie na moment oko FID Marseille - Grand Prix of the French Competition - Mój tata jest męczennikiem, reż. Daisy Mohr, 50', Holandia 2008 Państwo w państwie, stworzone przez Hezbollah w południowym Libanie. Twórcom filmu udało się zajrzeć za kulisy trwającego od dziesięcioleci libańskiego konfliktu. Przez rok towarzyszyli z kamerą rodzinie Ibrahima Mouazzi, jednego z wielu szyickich męczenników" - bojowników poległych w akcji przeciwko izraelskiemu okupantowi. Jego rodzina objęta jest specjalnym programem pomocy społecznej Hezbollahu, który na kontrolowanych przez siebie terenach stworzył finansowany z zewnątrz osobny, quasi-państwowy organizm. Synowie męczenników, od najmłodszych lat wychowywani w kulcie dżihadu, są idealnym materiałem na terrorystów. Przez całe, najczęściej niezbyt długie życie, korzystają z luksusowej, finansowanej przez Syrię i Iran opieki socjalnej. W pewnym momencie, gdy będą już na to gotowi, przyjdzie jednak czas na spłatę wieloletniego długu. Kiedy już (pośmiertnie) otrzymają tytuł męczenników", ich matki z pewnością będą mogły skorzystać z seansów terapeutycznych prowadzonych przez psychologów Hezbollahu.

6 2009 FIPA, Biarritz - godz Czarownica na antenie, reż. Susanne Jaeger, 90', Niemcy 2009 Nikaragua to jeden z tych krajów, gdzie przemoc wobec kobiet, szczególnie przemoc domowa, jest trwale wpisana w obraz życia społecznego. Mimo niedawnej zmiany przepisów, które pozwalają kobiecie dochodzić swoich praw i domagać się ukarania sprawców, problem nie zniknął. W małej, zagubionej w dżungli miejscowości, Yamileth Chavarria prowadzi rozgłośnię radiową dla kobiet i o kobietach, w której nagłaśnia wypadki przemocy, piętnuje winnych z imienia i nazwiska, informuje o prawach, które przysługują ofiarom. Film Susanne Jaeger ukazuje mentalność kobiet, które powoli uświadamiają sobie swoją siłę, a także tych, które mimo cierpienia zgadzają się być poniewierane w imię rodziny i obowiązków. Pokazuje także punkt widzenia mężczyzn, ich ostrożne opinie o konieczności postrzegania kobiet jako równych sobie i niejednokrotnie zdumienie faktem, że mogą być karani za bicie żony, kiedy przecież nie mieli innego wyjścia". Jednak przede wszystkim jest to film o niezwykłej kobiecie, która mimo strachu i gróźb postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce i przeciwstawić się panującym obyczajom Cambridge FF 2009 Guangzhou IDFF, China