Piotr Radwański. Ubezpieczenia armatorskie - P&I, cz. 1

Transkrypt

1 Ubezpieczenia armatorskie - P&I, cz. 1 O istocie, zasadzie funkcjonowania oraz chronionych ryzykach w zakresie ubezpieczeń wzajemnych P&I (Protection and Indemnity) pisaliśmy już na początku cyklu o ubezpieczeniach armatorskich. Przypomnijmy zatem czytelnikom, że ubezpieczenie P&I związane jest z odpowiedzialnością cywilną (chroni od szkód wyrządzonych w mieniu osoby trzeciej przez ruch lub w związku z eksploatacją statku, nie objętych ubezpieczeniem casco), następstwami nieszczęśliwych wypadków lub chorób (zapewnia odszkodowanie w wyniku uszkodzenia ciała lub zdrowia, choroby lub utraty życia członków załogi lub pasażerów) oraz ryzykami o innym charakterze, jak np. koszty utrzymania na statku nielegalnych pasażerów (stowaways) oraz kar pieniężnych lub grzywien za naruszenie przepisów administracyjnych bądź celnych. Sporo napisaliśmy również o klubach P&I, posiadających własne, wytworzone w toku wieloletniej praktyki warunki, które armatorzy floty handlowej, pasażerskiej czy rybackiej mogą przyjąć na zasadzie dobrowolności. Ubezpieczanie ryzyk związanych z odpowiedzialnością cywilną (P&I) nie jest bowiem obowiązkowe. Jednak pojawia się coraz powszechniejsza praktyka wymogu posiadania tego rodzaju ubezpieczenia przez armatorów, którą nakładają administracje portów na całym świecie, a brak polisy tego typu może nawet skutkować odmową wpuszczenia statku do portu. Obowiązkowemu ubezpieczeniu na mocy konwencji międzynarodowych podlega odpowiedzialność armatora powstała w wyniku zanieczyszczenia środowiska olejami (szkody wyrządzone w środowisku i koszty usuwania skutków zanieczyszczenia) oraz konieczności usunięcia wraku. Każdy z klubów armatorskich, których na całym świecie (najwięcej w Londynie) jest 13 zapewnia swoim członkom nie tylko bardzo szeroki zakres chronionych ryzyk, ale również, w przypadku zasadności roszczenia, niemal nieograniczoną możliwość wypłacalności. Jeden z takich klubów West of England dla swoich ubezpieczonych członków wydaje corocznie (podobnie jak inne kluby), w formie książkowej, reguły (Rules of Classes), tak aby warunki ubezpieczenia w najlepszy sposób były zbliżone do realiów żeglugi morskiej. Reguły podzielone są na dwie klasy, a te na sekcje, w których szczegółowo opisane są zasady i wyjątki funkcjonujące przy ryzykach objętych ochroną. Każda sekcja przedstawia szczegółowo opisane ryzyka i stanowi swoistą ofertę dla ubezpieczonego. Niektórzy ubezpieczyciele, zrzeszeni w klubach, pełnią rolę pośredników pomiędzy klientem a klubami, dopasowując warunki P&I do potrzeb ubezpieczonego. Członkami mogą być bądź armatorzy zrzeszeni w klubach bezpośrednio, bądź poprzez swoich ubezpieczycieli. W tym drugim

2 przypadku, podpisując z ubezpieczycielem certyfikat ubezpieczenia (Certificate of Entry) i/lub polisę, ubezpieczony przyjmuje wszystkie ryzyka z pierwszej klasy do ubezpieczenia, płacąc w zamian odpowiednią składkę. Jeśli, wedle potrzeby, któregoś z ryzyk nie chce ubezpieczyć, może wyłączyć daną sekcję z pokrycia. Poniżej zawarte są poszczególne sekcje, będące wolnym tłumaczeniem reguł klubowych P&I. Ubezpieczenie P&I pokrywa koszty i wydatki poniesione w wyniku: SEKCJA 1. Obrażenia, choroba i zgon marynarze. A. obrażeń ciała, choroby lub zgonu marynarza ubezpieczonego statku, niezależnie od tego czy zdarzenie nastąpiło na statku czy poza nim, oraz w ich konsekwencji B. pobytu w szpitalu, leczenia, pogrzebu (również sprowadzenia zwłok do kraju), a także C. badań medycznych marynarzy przeprowadzonych na potrzeby angażu; SEKCJA 2 Obrażenia, choroba i zgon osoby inne niż marynarze i pasażerowie. A. obrażeń ciała, choroby lub zgonu innych niż marynarze i pasażerowie osób obecnych na statku np. gości lub rodzin marynarzy, pod warunkiem, że szkoda nastąpiła na pokładzie statku, oraz w ich konsekwencji B. pobytu w szpitalu, leczenia, pogrzebu (również sprowadzenia zwłok do kraju); SEKCJA 2A Odpowiedzialność wobec pasażerów. A. obrażeń ciała, choroby lub zgonu każdego pasażera, pod warunkiem, że szkoda nastąpiła na pokładzie statku ubezpieczonego, oraz w ich konsekwencji pobytu w szpitalu, leczenia, pogrzebu (również sprowadzenia zwłok do kraju), B. również innych zdarzeń powstałych w wyniku katastrofy ubezpieczonego statku, łącznie z kosztami przetransportowania pasażerów do portu docelowego lub portu zaokrętowania oraz ich utrzymania na lądzie, C. uszkodzenia lub utraty przedmiotów osobistych pasażerów na pokładzie ubezpieczonego statku; SEKCJA 3 Wydatki związane z repatriacją oraz zastępstwem. A. repatriacji marynarza z powodu choroby, uszczerbku na zdrowiu lub i. w przypadku gdy małżonka / małżonek, dziecko lub rodzic (jeśli marynarz jest stanu wolnego), podczas trwania podróży morskiej, zapadnie na Strona 2 z 6

3 groźną chorobę lub poniesie śmierć a obecność marynarza w kraju jest konieczna, a także ii. jeżeli na ubezpieczonego nałożony jest ustawowy obowiązek repatriacji marynarza lub jeśli jest zobowiązany do repatriacji na podstawie warunków umowy dotyczącej zatrudnienia załogi, bądź innej umowy o służbę lub zatrudnienie zatwierdzonej w formie pisemnej przez Klub, B. zatrudnienia, odesłania, repatriacji osoby zastępującej marynarza ubezpieczonego statku, który zmarł, pozostał na lądzie (z powodu dezercji lub z innego powodu) albo podlegał repatriacji na opisanych powyżej warunkach; SEKCJA 4 Wynagrodzenia oraz odszkodowanie za utratę zatrudnienia w wyniku straty całkowitej statku. A. konieczności zapłacenia wynagrodzenia marynarzowi ubezpieczonego statku za okres: i. leczenia medycznego lub szpitalnego zagranicą, a także repatriacji do kraju spowodowanej obrażeniami ciała lub chorobą, ii. oczekiwania oraz podczas repatriacji w przypadku marynarza zaangażowanego zagranicą jako osoby zastępującej, B. utraty zatrudnienia przez marynarza ubezpieczonego statku, który jest na pokładzie lub udaje się na statek lub z niego powraca, powstałego z rzeczywistej lub konstruktywnej utraty statku; SEKCJA 5 Wydatki związane ze zmianą trasy statku. A. uzasadnionej dewiacji (zejścia z ustalonej trasy) podjętej w celu poszukiwania i ratowania osób na morzu lub w celu zapewnienia niezbędnego leczenia na lądzie osób chorych lub z obrażeniami ciała, znajdujących się na ubezpieczonym statku, lub przekazania na ląd nielegalnych pasażerów, uchodźców, osób uratowanych na morzu lub zwłok, B. oczekiwania na osobę zastępującą chorego lub poszkodowanego marynarza, który został przekazany na brzeg celem leczenia, jeżeli zdaniem Klubu zaangażowanie takiego zastępcy było uzasadnione. Reguły z sekcji 5 obejmują refundację kosztów netto poniesionych przez ubezpieczonego (powyżej i ponad te wydatki, które i tak byłyby poniesione, a więc tylko za różnicę wynikającą ze zmiany trasy czy opóźnienia) na paliwo, ubezpieczenie, wynagrodzenie, zapasy techniczne, zaopatrzenie w żywność oraz opłaty portowe; SEKCJA 6 Nielegalni pasażerowie, dezerterzy i uchodźcy. A. wykonywania swoich zobowiązań wobec, lub przeprowadzającego niezbędne czynności na rzecz nielegalnych pasażerów, dezerterów, uchodźców lub osób Strona 3 z 6

4 uratowanych na morzu, łącznie z wydatkami związanymi z ratowaniem, jednak pod warunkiem, że ubezpieczony jest prawnie odpowiedzialny za wydatki lub będą one poniesione po zatwierdzeniu i wyrażeniu na nie pisemnej zgody przez Klub, nie są one możliwe do odzyskania od jakiejkolwiek strony trzeciej lub gdy Klub tak postanowi; SEKCJA 7 Ratowanie życia. A. uratowania lub próby uratowania życia przez stronę trzecią jakiejkolwiek osoby na lub z ubezpieczonego statku, jednakże wyłącznie jeśli takie wydatki nie mogą być odzyskane w ramach ubezpieczenia statku (casco) lub od właścicieli bądź ubezpieczycieli ładunku; SEKCJA 8 Strata lub uszkodzenie rzeczy osobistych marynarzy oraz innych osób. A. uszkodzenia lub utraty przedmiotów osobistych należących do marynarza lub jakiejkolwiek innej osoby na pokładzie ubezpieczonym statku (z wyjątkiem osób wymienionych w Sekcji 2A niniejszej Reguły 2); SEKCJA 9 Zderzenie z innymi statkami. A. wypłacenia odszkodowania każdej innej osobie, powstałego ze zderzenia pomiędzy ubezpieczonym statkiem a jakimkolwiek innym statkiem, jednakże wyłącznie jeżeli ta odpowiedzialność nie jest pokrywalna z tytułu klauzuli kolizyjnej ubezpieczenia casco, przyjmującej najczęściej ¾ lub 4/4 proporcji. Zdarza się jednak, iż polisa casco wyłącza odpowiedzialność kolizyjną i wówczas ubezpieczenie P&I, o ile zostało zawarte, pokrywa powstałe koszty w 100%; B. ubezpieczenie P&I pokrywa 100% powstałych kosztów w wyniku: i. kolizji z wrakiem, ładunkiem lub innymi przeszkodami żeglugowymi lub ii. iii. iv. związanych z ich usuwaniem lub unieszkodliwianiem, uszkodzenia lub utraty majątku trwałego (nieruchomości), osobistego lub jakiegokolwiek innego, z wyjątkiem innych statków lub mienia znajdującego się na innych statkach, uszkodzenia lub utraty ładunku lub innego majątku znajdującego się na ubezpieczonym statku, lub powstania wydatków związanych z udziałami w awarii wspólnej, specjalną rekompensatą, lub ratowaniem zapłaconymi przez właścicieli tegoż ładunku lub majątku, utraty życia, zdrowia lub choroby, Strona 4 z 6

5 v. skażenia lub zanieczyszczenia jakiegokolwiek majątku trwałego, osobistego lub jakiejkolwiek rzeczy (z wyjątkiem zanieczyszczenia innych statków, z którymi ubezpieczony statek zderzył się oraz mienia na nich); SEKCJA 10 Strata lub uszkodzenie mienia. czy A. uszkodzenia bądź utraty (łącznie z naruszeniem praw) mienia bez względu na to jest to na lądzie czy na wodzie oraz bez względu na to czy jest to majątek trwały czy ruchomy; SEKCJA 11 Zanieczyszczenie. A. zrzutu lub wycieku z ubezpieczonego statku oleju lub jakiejkolwiek niebezpiecznej substancji lub w konsekwencji zagrożenia takim zrzutem czy wyciekiem: i. powstania kosztów jakichkolwiek kroków zapobiegawczych, podjętych w ii. sposób uzasadniony, celem uniknięcia lub zminimalizowania zanieczyszczenia lub jakichkolwiek powstałych strat czy uszkodzeń wraz ze wszelką odpowiedzialnością za stratę lub uszkodzenie majątku, które spowodowane zostały podjętymi krokami tego rodzaju, powstania kosztów lub odpowiedzialności poniesionej w wyniku podporządkowania się jakiemukolwiek zarządzeniu lub zaleceniu wydanym przez jakikolwiek rząd lub władze celem zapobieżenia lub zredukowania zanieczyszczenia lub ryzyka zanieczyszczenia, pod warunkiem, że koszty te czy odpowiedzialność nie są pokrywalne w ramach ubezpieczenia statku (casco); SEKCJA 12 Odpowiedzialność związana z holowaniem. A. powstania odpowiedzialności w ramach umowy o holowanie ubezpieczonego statku celem wejścia do lub opuszczenia portu lub manewrowania w granicach portu w czasie normalnego trybu eksploatacji statku za stratę, obrażenia ciała lub uszkodzenie powstałe z lub w trakcie takiego holowania, B. powstania odpowiedzialności wynikającej z holowania przez ubezpieczony statek innego statku lub innej konstrukcji pływającej lub ładunku albo innego mienia w trakcie takiego holowania (wraz z kosztami i wydatkami z tym związanymi), pod warunkiem, że holowanie lub próba takiego holowania przeprowadzane jest celem Strona 5 z 6

6 ratowania bądź próby ratowania życia lub mienia na morzu oraz gdy warunki umowy o holowanie zostały uzgodnione i zatwierdzone na piśmie przez Klub, lub gdy Klub tak postanowi; SEKCJA 13 Odpowiedzialność powstająca w ramach niektórych odszkodowań i umów. A. utraty życia, zdrowia lub choroby, straty lub uszkodzenia mienia powstałych w ramach warunków o odszkodowanie lub warunków umowy sporządzonej przez ubezpieczonego lub w jego imieniu w ramach ułatwień lub usług związanych z ubezpieczonym statkiem, jeśli warunki takiego odszkodowania lub umowy zostały uzgodnione i zatwierdzone na piśmie przez Klub, lub gdy Klub tak postanowi. Piotr Radwański Opracowanie na podstawie: 2010 The Rules of Class 1 & 2 The West of England Ship Owners Mutual Insurance Association (Luxembourg) Posiłkowałem się również tłumaczeniem dr Bolesława Borzyckiego z biura tłumaczeń Lingua Care International Cross Cultural and Language Services W następnym numerze: Ubezpieczenia armatorskie - P&I, cz. 2 Strona 6 z 6