This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Lidia Paluch
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 otolaryngologia polska 67 (203) Artykuł oryginalny/original research article Ocena ekspresji receptora estrogenowego, progesteronowego i receptora HER2 w wybranych nowotworach złośliwych ślinianek The expression assessment of the estrogen, progesterone and HER2 receptors in selected malignant tumors of the salivary glands Wojciech Golusiński,2, Anna Wegner,2, *, Paweł Trzeciak 2,3, Paweł Golusiński, Marcin Sówka, Andrzej Kopczyński 4,Małgorzata Bromboszcz 5, Andrzej Marszałek 2,3,6 Klinika Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Kierownik: prof. dr hab. Wojciech Golusiński, Poznań, Poland 2 Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii SkłodowskiejCurie, Kierownik: prof. dr hab. Julian Malicki, Poznań, Poland 3 Zakład Patologii Nowotworów, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Marszałek, Poznań, Poland 4 Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej z Pododdziałem Audiologii i Foniatrii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera, Kierownik: prof. dr hab. Henryk Kaźmierczak, Bydgoszcz, Poland 5 Klinika Chirurgii SzczękowoTwarzowej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Kierownik: dr hab. n.med. Krzysztof Osmola, Poznań, Poland 6 Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera, Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Marszałek, Bydgoszcz, Poland informacje o artykule Historia artykułu: Otrzymano: Zaakceptowano: Dostępne online: Słowa kluczowe: nowotwory złośliwe ślinianek receptor estrogenowy receptor progesteronowy receptor HER2 rak przewodowy ślinianki Keywords: Salivary gland cancer Dostępne online journal homepage: abstract Introduction: The incidence of the malignant tumors of the salivary glands is relatelively low. However, rapid locoregional progression, distant metastases occurrence and high local recurrence rate occurring despite radical surgical treatment, significantly affect the outcome. Malignant tumors of the salivary glands are characterized by low radiosensitivity and poor response to systemic therapy. Therefore there is a need for new targeted therapies which may improve the prognosis. In some aspects, malignant tumors of the salivary glands are similar to breast cancers. Efficacy of hormonal replacement therapy and the treatment with the monoclonal antibody (trastuzumab) in the treatment of breast cancer is well known and confirmed. Criterion determining the qualification for treatment is the presence of hormone receptors and HER2 receptors in the tumor. Aim: The aim of this study was to evaluate the expression of estrogen receptor, progesterone receptor and HER2 in selected salivary gland malignancies. Materials and methods: Study group consisted of 5 patients with the salivary glands cancer. In the study group there were 42 tumors in the parotid gland, 7 tumors of the submandibular gland, in the * Adres do korespondencji: Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii SkłodowskiejCurie ul. Garbary 5, 6866 Poznań, Polska. Tel.: Adres anna.wegner@wco.pl (A. Wegner) /$ see front matter 203 Polish Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery Society. Published by Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. All rights reserved.
2 otolaryngologia polska 67 (203) mucosa of the cheek and tumor in the tongue. Histologically material comprised of HER2 receptor Ductal cancer carcinoma (6), squamous cell carcinoma (6), mioepithelial carcinoma (5) and other (9). In ed. Estrogen receptor Progesteron receptor mucoepidermoid carcinoma (0), adenoidcystic carcinoma (8), salivary duct (7), adenoall cases immunohistochemical analysis of the estrogen receptor, progesterone receptor ibu tio np roh ibit 246 and HER2 receptor was performed. Results: The expression of the estrogen receptor was found in 8% of tumors (9 patients). The expression of the progesterone receptor was found in 20% (0 patients). HER2 expression was found in 0% of tumors and was related to only one histological type of tumor salivary duct carcinoma. Conclusion: HER2 expression in malignant tumors of the salivary glands, especially in salivary duct carcinoma may be of use in future implementation of new targeted therapies based on monoclonal antibodies 203 Polish Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery Society. Published by nly eo [(Ryc._)TD$FIG] is c op y is for pe rs on al us Nowotwory wywodzące się gruczołów ślinowych są rzadko występującymi guzami. Większość z nich (ok. 70%) występuje w śliniance przyusznej, 0 25% w śliniance podżuchwowej i podjęzykowej, a pozostałe kilka procent w obrębie małych gruczołów ślinowych. Około 25% guzów ślinianki przyusznej to nowotwory złośliwe, natomiast 50 80% guzów ślinianek podżuchwowej i podjęzykowej to guzy złośliwe. Van der Poorten podaje, że,,im mniejsza ślinianka, tym mniejsza możliwość występowania zmiany nowotworowej, ale tym większe ryzyko występowania zmiany złośliwej []. Pod względem histopatologicznym jest to bardzo zróżnicowana grupa guzów składająca się z różnych podtypów morfologicznych o różnorodnym zachowaniu klinicznym. Wielokrotnie podejmowano próby klasyfikacji nowotworów gruczołów ślinowych. Obecnie obowiązującą klasyfikacją jest podział wg WHO z 99 [2], który wyróżnia 7 grup guzów: gruczolaki, raki, nowotwory pochodzenia nienabłonkowego, chłoniaki, nowotwory wtórne, nowotwory niesklasyfikowane i zmiany nowotworowopodobne. W 99 roku w grupie,,raki znajdowało się 8 typów nowotworów nabłonkowych, a w 2005 roku WHO zdecydowała o dodaniu do tej grupy kolejnych 6 typów guzów [3]. Tak duża dynamika ewolucji klasyfikacji nowotworów gruczołów ślinowych świadczy o stałym pogłębianiu wiedzy na temat tych guzów, a także każe domyślać się, jak duży i nieodkryty jest obszar informacji na temat tych nowotworów. Ze względu na przebieg kliniczny złośliwe nowotwory nabłonkowe można podzielić na guzy o niskim (lowgrade), pośrednim (intermediategrade) i wysokim (highgrade) stopniu złośliwości. Do tej ostatniej grupy należą: rak płaskonabłonkowy, rak gruczołowotorbielowaty, rak gruczołowy, rak z przewodów wyprowadzających oraz rak śluzowonaskórkowy. Nowotwory te charakteryzuje duża złośliwość kliniczna tendencja do wznów miejscowych, przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych i występowanie przerzutów odległych pomimo agresywnego leczenia chirurgicznego. Nowotwory złośliwe ślinianek wyróżniają się niską promienioczułością i słabą odpowiedzią na leczenie systemowe. Leczeniem z wyboru jest postępowanie chirurgiczne z następową radioterapią [4, 5]. Chemioterapia zarezerwowana jest dla pacjentów z zaawansowanymi guzami jako metoda paliatywna [6, 7]. Schematy chemioterapii łączące cyklofosfamid, doksyrubicynę i cisplatynę wykazały pewną aktywność w opublikowanych seriach badań i są używane powszechnie w leczeniu tych pacjentów [8, 9]. Odpowiedź na leczenie trwa zwykle krótko i występuje u zaledwie 5 30% pacjentów. Istnieje zatem potrzeba lepszego zrozumienia biologii tych guzów i znalezienia nowych metod terapeutycznych. Pod pewnymi względami nowotwory złośliwe gruczołów ślinowych przypominają niektóre typy raka sutka [0 3]. Stosowanie terapii hormonalnej w raku sutka jest dobrze znane i potwierdzone od wielu lat [4]. Określenie ekspresji receptorów hormonalnych (estrogenowych, progesteronowych) w przypadku raka sutka pozwala na identyfikację pacjentów, którzy mogą być zakwalifikowani do leczenia hormonalnego (Ryc. ). Obecnie wiadomo, że istnieją dwa białka o właściwościach receptorów estrogenowych: ERa i ERb kodowane przez 2 różne geny. Receptory te aktywowane są przez d istr Wstęp Th Elsevier Urban & Partner Sp. z o.o. All rights reserved. Ryc. Rekacja immunohistochemiczna estrogen receptor (ER) w raku piersi, 200x Fig. Immunohistochemical reaction estrogen receptor (ER) in the breast cancer, 200x
3 nly d istr ibu tio np roh ibit ed. zaawansowanie miejscowe i rozsiew choroby nowotworowej (przerzuty odległe) zastosowano paliatywną radiochemioterapię. Nie zakwalifikowano do uzupełniającej radioterapii 7 chorych ze względu na niski stopień złośliwości histologicznej, niewielkie wymiary guza pierwotnego (T) i radykalne leczenie chirurgiczne. W badanej grupie dokonano oznaczeń immunohistochemicznych receptora estrogenowego, progesteronowego i receptora HER2. W badaniu zastosowano metodę immunohistochemiczną z użyciem kompleksu En Vision Tm Flex, High ph, (Code:K8000) firmy DAKO. W celu oznaczenia receptorów hormonalnych użyto przeciwciał monoklonalnych: Rb a Hu Estrogen Receptor a, Clone S (Code IR5) oraz Mo a Hu Progesteron Receptor, Clone PGR 636 (Code IR068) firmy DAKO. Analizie poddano ilość wybarwionych jąder komórkowych: poniżej 0%, 0 70% i powyżej 70% (skala Remelle'a i Stegnera: ocena intensywności ekspresji produktu barwnego i odsetka komórek nowotworu z ekspresją receptorów). Do oznaczenia na powierzchni komórki receptora HER2 użyto przeciwciała Rabbit Monoclonal; Clone 4B5 i zastosowano HerceptTest Tm dla zautomatyzowanych systemów Link (nr kat.sk00). Barwienia immunoperoksydazowe wykonywano w aparacie Autostainer firmy DAKO, natomiast wyniki reakcji oceniano w mikroskopie świetlnym. Analizie poddano barwny produkt reakcji w komórkach nowotworowych, a jednocześnie oceniono ekspresję receptorów w pozostałości nienowotworowego utkania. Wyniki ekspresji oceniono w czterostopniowej skali: 0, +, +2, +3. Stopień ekspresji +3 (Ryc. 2) oceniano jako dodatni, +2 (Ryc. 3) jako wątpliwy, a 0, + (Ryc. 4) jako ujemny (skala ekspresji receptora HER2) (Tab. II). Wątpliwe wyniki ekspresji HER2 ocenione w mikroskopie świetlnym na +2 weryfikowano metodą FISH (fluorescencje in situ hybridization) w celu oceny amplifikacji genu HER2/neu przy użyciu PathVysion HER2 DNA Probe Kit w mikroskopie fluorescencyjnym firmy Olympus serii BX. eo 7bestradiol i należą do rodziny receptorów wewnątrzkomórkowych (hormonalne receptory jądrowe). Receptor estrogenowy działa jak zależny od lignadu czynnik transkrypcyjny zwiększający ekspresję określonych genów kodujących białka odpowiedzialne głównie za proliferację komórek i wzrost guza nowotworowego [5]. W patogenezie raka piersi odgrywają rolę głównie receptory ERa. Ekspresja receptorów estrogenowych i progesteronowych stanowi ważny czynnik predykcyjny, gdyż odpowiedź na leczenie jest ściśle związana z ilością receptorów. Im większa zawartość receptorów w raku piersi, tym większe prawdopodobieństwo odpowiedzi na leczenie. Badania nad biologią molekularną nowotworów złośliwych wykazały, że aktywacja onkogenów odgrywa ważną rolę w rozwoju i progresji wielu rodzajów guzów. HER2 (znany też jako cerbb2) jest protoonkogenem zlokalizowanym na chromosomie 7 i koduje glikoproteinę z aktywnością kinazy tyrozynowej. Glikoproteina ta wykazuje podobieństwo do receptora naskórkowego czynnika wzrostu. Amplifikacja onkogenu HER2 lub ekspresja jego białek została wykazana w niektórych nowotworach złośliwych np. raku piersi, jajnika, przewodu pokarmowego oraz gruczołów ślinowych [6]. Zasugerowano, że receptory HER2 obecne na powierzchni komórek guza mogą być celem dla swoistych przeciwciał i odgrywać rolę w leczeniu nowotworów. Materiał i metody [(Ryc._2)TD$FIG] for pe rs on al us W analizowanej grupie było 5 chorych z nowotworem złośliwym w obrębie gruczołów ślinowych. W grupie badanej 42 guzy zlokalizowane były w obrębie ślinianki przyusznej, 7 w śliniance podżuchwowej, w obrębie błony śluzowej policzka i w języku. W ocenianej grupie było 29 kobiet (56%) i 22 mężczyzn (43%). Wiek chorych wahał się od 20 do 87 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła 56 lat, a mężczyzn 66 lat. Podział guzów pod względem histologicznym podaje tabela I. Większość chorych (40) była leczona operacyjnie z uzupełniającą radioterapią. U 2 chorych ze względu na Typ histologiczny y is Tabela I Charakterystyka histologiczna grupy badanej Table I Histological tumor types is c op Rak śluzowonaskórkowy (mucoepidermoid carcinoma) Rak gruczołowotorbielowaty (adenoid cystic carcinoma) Rak przewodowy (salivary duct carcinoma) Rak płaskonabłonkowy (squamous cellcarcinoma) Gruczolakorak (adenocarcinoma) Złośliwy mioepitelioma (mioepithelial carcinoma) Rak zrazikowokomórkowy (acinic cell carcinoma) Gruczolakorak podstawnokomórkowy (basal cell adenocarcinoma) Rak nabłonkowomioepitelialny (epithelialmioepithelial carcinoma) Carcinoma ex pleomorphic adenoma Basal cell adenocarcinoma Rak neuroendokrynny Th 247 otolaryngologia polska 67 (203) Ilość Ryc. 2 Reakcja immuohistochemiczna receptor HER2, rak przewodowy ślinianki, 400x, HER2 +3 Fig. 2 Immunohistochemical reaction HER2 receptor, ductal carcinoma of salivary gland, 400x, HER2 +3
4 248 otolaryngologia polska 67 (203) [(Ryc._3)TD$FIG] ed. Brak Słaba, dotyczy części błony, odczyn,,poprzerywany Słaba, dotyczy całej błony 0 + ujemna ujemna +2 Silna, dotyczy całej błony +3 reakcja słabo dodatnia (wynik wątpliwy) dodatnia d istr Ekspresja receptora HER2 występowała w 5 na 5 badanych guzów i dotyczyła jednego typu histopatologicznego raka przewodowego. W badanej grupie było 7 guzów carcinoma ductale, ale ekspresja dotyczyła tylko 5 guzów, co stanowi 70% badanych raków przewodowych. on nly al us eo Ekspresję receptora estrogenowego stwierdzono w 8% guzów (9 chorych), natomiast w 82% (42 chorych) nie stwierdzono ekspresji (Ryc. 5 i 6). W grupie guzów z pozytywną reakcją w 2% (6 chorych) ekspresja wystąpiła w poniżej 0% komórek guza, a w 6% (3 chorych) w 0 70% komórek guza. Ekspresję receptora progesteronowego stwierdzono w 20% (0 chorych) poniżej 0% komórek guza pozytywnie wybarwionych, natomiast w 80% (4 chorych) stwierdzono całkowity brak ekspresji (Tab. III). Ekspresję receptora HER2 stwierdzono w 0% badanych nowotworów (Tab. IV). Rozkład ekspresji receptora HER2 przedstawia tabela V. Wątpliwy wynik +2 HER2 w przypadku 5 guzów sprawdzono testem FISH i uzyskano wynik ujemny. Ekspresja HER2 ibu tio np roh ibit Wynik pe rs [(Ryc._4)TD$FIG] Ryc. 5 Reakcja immunohistochemiczna receptor estrogenowy (ER), rak przewodowy ślinianki, 400x Fig. 5 Immunohistochemical reaction estrogen receptor (ER), ductal carcinoma of the salivary gland, 400x [(Ryc._6)TD$FIG] for Ocena reakcji barwnej błony komórkowej guza Wyniki Th is c op y is [(Ryc._5)TD$FIG] Ryc. 3 Reakcja immuohistochemiczna receptor HER2, rak przewodowy ślinianki, 400x, HER2 +2 Fig. 3 Immunohistochemical reaction HER2 receptor, ductal carcinoma of salivary gland, 400x, HER2 +2 Tabela II Skala oceny ekspresji receptora HER2 Table II Grading scale of HER2 expression Ryc. 4 Reakcja immunohistochemiczna receptor HER2, rak przewodowy ślinianki, 400x, HER2 + Fig. 4 Immunohistochemical reaction HER2 receptor, ductal carcinoma of salivary gland, 400x, HER2 + Ryc. 6 Reakcja immunohistochemiczna receptor progesteronowy (PR), rak gruczołowotorbielowaty piersi, 400x Fig. 6 Immunohistochemical recation progesteron receptor, adenoid cystic carcinoma of the breast, 400x
5 Tabela III Rozkład ekspresji receptora estrogenowego (ER) i progesteronowego (PR) w badanej grupie Table III The distribution of estrogen and progesterone receptor expression Ekspresja receptora Omówienie Reakcja dodatnia liczba chorych (%) Reakcja ujemna liczba chorych (%) Estrogenowego (ER) 9 (7,65%) 42 (82,35%) Progesteronowego (PR) 0 (9,6%) 4 (80,39%) Tabela IV Ekspresja receptora HER2 w badanej grupie Table IV The expression of HER2 receptor Ekspresja HER2 Liczba chorych (%) HER2 dodatnia 5 (9,8%) HER2 ujemna 46 (90,2%) Tabela V Rozkład ekspresji receptora HER2 w badanej grupie Table V The distribution of HER2 expression Ekspresja HER2 Liczba chorych (%) HER (56,86%) HER2 + 2 (23,53%) HER (9,8%) wynik watpliwy HER (9,8%) Receptory hormonów steroidowych (estrogenowe, progesteronowe) są wewnątrzkomórkowymi zależnymi od ligandu (estrogeny) białkami działającymi jak czynnik transkrypcyjny [3]. Związanie hormonu powoduje zmiany konformacyjne w receptorze, w wyniku czego do jądra komórkowego dociera kompleks receptor hormon zwiększający ekspresję określonych genów. Dotychczas wykazano, że duża liczba różnorodnych nowotworów wykazuje ekspresję receptorów estrogenowych i progesteronowych: rak endometrium, gruczolakorak jelita grubego, rak brodawkowaty i pęcherzykowy tarczycy, rak trzustki, gruczolakorak szyjki macicy, czerniak złośliwy, glejaki i rak sutka [3]. Najlepiej i najdłużej znanym nowotworem hormonozależnym jest rak sutka. Nadekspresja receptorów ER i PR w komórkach raka sutka zmienia system kontroli wzrostu i proliferacji komórki [4, 5]. Połączenie ER lub PR z agonistą powoduje aktywację genów związanych z transkrypcją, dochodzi do zwiększenia proliferacji komórkowej w tkance gruczołowej i w podścielisku, co pobudza rozwój i wzrost nowotworu. Badanie ekspresji receptorów hormonalnych pozwala w przypadku tego nowotworu na wstępną ocenę reakcji na leczenie hormonalne. Estrogeny, wiążąc się z swoim receptorem, aktywują także syntezę receptora progesteronowego (PR), jednakże jego rola jest ciągle dyskusyjna [4]. W raku sutka ocena ekspresji receptorów estrogenowych i progesteronowych jest elementem standardowego badania histopatologicznego i występuje w około 60 70% guzów. Stwierdzenie ekspresji receptorów hormonalnych jest ważnym czynnikiem predykcyjnym (ściśle związana z ilością receptorów ER i PR) i wskazaniem do leczenia hormonalnego. Pierwsze otolaryngologia polska 67 (203) doniesienia na temat możliwej zależności hormonalnej nowotworów złośliwych gruczołów ślinowych pojawiły się już w latach 80. XX wieku [6]. Ekspresję receptorów estrogenowych i progesteronowych w nowotorach złośliwych gruczołów ślinowych, wg różnych badaczy, stwierdza się bardzo rzadko [7 20]. W naszych badaniach także wykazano niską ekspresję tych białek: receptor estrogenowy 8% badanych guzów, a receptor progesteronowy 20% badanych guzów. Kolejnym badanym białkiem był receptor HER2 należący do rodziny czterech przezbłonowych receptorów czynników wzrostu z aktywnością kinazy tyrozynowej (receptor naskórkowego czynnika wzrostu EGFR, receptor HER2, HER3 i HER4). Występuje on powszechnie w komórkach prawidłowego nabłonka oraz odgrywa rolę w progresji niektórych typów nowotworów pochodzenia nabłonkowego [2]. Nadekspresja receptora HER2 wiąże się z złym rokowaniem: szybszy wzrost guza, większe ryzyko wznowy [22]. Nadekspresję receptora HER2 lub amplifikację jego genu stwierdzono w takich nowotworach, jak rak piersi, niedrobnokomórkowy rak płuca, rak jajnika, nowotwory przewodu pokarmowego, rak trzustki, rak pęcherza moczowego, rak gruczołu krokowego, rak nerek, rak endometrium i nowotwory złośliwe gruczołów ślinowych [6]. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że zagęszczenie receptora HER2 w błonie komórek nowotworowych jest dwukrotnie wyższe niż w komórkach zdrowych, co wiąże się, jak wykazano, z aktywowaniem wewnątrzkomórkowych sygnałów mitogennych. Efektem tego procesu jest zwiększenie proliferacji komórkowej. Dotychczas wykazano, że nadekspresja receptora HER2 występuje w około 20% komórek raka niedrobnokomórkowego płuca, 8 43% rakajajnika, 20 30% inwazyjnego raka piersi i w nawet w około 80% nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego. W przypadku nowotworów złośliwych gruczołów ślinowych, analizując piśmiennictwo, można stwierdzić dużą rozpiętość wyników dotyczącą ekspresji receptora HER2. Według różnych źródeł, wynosi ona od około 5 do 56% komórek guza [23, 24]. Uwagę zwraca zwłaszcza zgodnie podawany przez różnych autorów wysoki odsetek nadekspresji receptora HER2 w raku przewodowym ślinianek. Nadekspresję receptora HER2 w carcinoma ductale stwierdzono w różnych grupach badanych w 55 83% komórek guza [25, 26]. Wyniki naszych badań potwierdzają dane innych ośrodków na świecie także stwierdziliśmy znamiennie wysoki odsetek ekspresji receptora HER2 w grupie raka przewodowego (5 dodatnich guzów na 7 badanych). Zwraca uwagę jeszcze jeden fakt, a mianowicie duże histologiczne podobieństwo raka przewodowego ślinianki do raka przewodowego sutka. W leczeniu raka piersi z nadekspresją HER2 lub amplifikacją genu HER2 stosuje się trastuzumab (Herceptyna) przeciwciało monoklonalne, które łączy się z receptorem HER2. Herceptyna poprawia wyniki leczenia: zwiększa odpowiedź na chemioterapię i wydłuża okres bez progresji choroby [27, 28]. Być może zatem terapie celowane przy użyciu przeciwciał monoklonalnych to niedaleka przyszłość w leczeniu nowotworów złośliwych ślinianek? [29 3]. Obecnie na świecie prowadzone są badania, które oceniają nadekspresję receptora HER2 i możliwość stosowania trastuzumabu w innych nowotworach, takich jak rak
6 250 jajnika, niedrobnokomórkowy rak płuca, rak trzustki, nowotwory przewodu pokarmowego, nowotwory wywodzące się z gruczołów ślinowych i inne [32]. W dniu dzisiejszym trastuzumab jest stosowany w leczeniu rak gruczołu piersiowego i raka żołądka [33]. Wnioski Na podstawie analizy przeprowadzonych wyników można sądzić, że rola receptorów estrogenowych i progesteronowych w biologii raków ślinianek jest w aktualnie ograniczona, a na pewno niepoznana. Natomiast nadekspresja receptora HER2 w nowotworach złośliwych gruczołów ślinowych, zwłaszcza w raku przewodowym, może mieć duże znaczenie kliniczne. Ze względu na bardzo rzadkie występowanie nowotworów złośliwych ślinianek, dużą rozpiętość wyników, a także małe grupy badane należałoby kontynuować badania receptorów hormonalnych i receptora HER2 najlepiej wieloośrodkowo. Wydaje się, że w przypadku niektórych nowotworów złośliwych ślinianek głównym kierunkiem poszukiwań nowych metod leczenia będą terapie systemowe oparte na przeciwciałach monoklonalnych. Wkład autorów/authors' contributions GW koncepcja pracy, akceptacja ostatecznej wersji, pozyskanie środków (finansowania). WA koncepcja pracy, zebranie i interpretacja danych, przygotowanie literatury. TP zebranie i interpretacja danych, akceptacja ostatecznej wersji. GP interpretacja danych. SM zebranie i interpretacja danych. BM, KA zebranie danych. MA koncepcja pracy, zebranie danych. Konflikt interesu/conflict of interest Nie występuje. Finansowanie/Financial support Badania, na podstawie których powstał artykuł, przeprowadzono w ramach grantu naukowego nr 2832/B/D0/20/40. Etyka/Ethics Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej, dyrektywami EU oraz ujednoliconymi wymaganiami dla czasopism biomedycznych. pismiennictwo/references [] Van der Poorten V. Salivary gland carcinoma. Stepping up the prognostic ladder. Acco otolaryngologia polska 67 (203) [2] Seifert G, Sobin LH. The World Health Organization's Histological Classification of Salivary Gland Tumors. A commentary on the secondo editio. Cancer 992;70: [3] Barnes L, Eveson JW, Reichart P, Sindransky D, reds. World Health Organization classification of tumours. Pathology and genetics of head and neck tumours. Lyon: IARC; [4] Bryan BR, Dierkes EJ, Homer L, Potter BE. Management and outcome of patients with malignant salivary gland tumors. J Oral Maxillofac Surg 2005;63(7): [5] Kumar S, Vivekanandan N, Sriram P. Rep Pract Oncol Radiother 202;7(3): [6] Laurie SA, Lisitra L. Systemic therapy In the palliative management of advanced salivary gland cancers. J Clin Oncol 2006;24(7): [7] Dreyfuss Al, Clark JR, Fallon BG, Posner MR, Norris Jr CM, Miller D. Cyclophosphamide, doxorubicin and cisplatin combination chemotherapy for advanced carcinoma of salivary gland origin. Cancer 987;60: [8] Dodd RL, Slevin NJ. Salivary gland adenoid cystic carcinoma: A review of chemioterapy and molecular therapies. Oral Oncol 2006;42: [9] Adelstein DJ, Rodriguez CP. What is new in the management in of salivary gland canceres? Curr Opin Oncol 20;23: [0] Johnson CJ, Barry MB, Vasef MA, Deyoung BR. Her2/neu expression in salivary duct carcinoma: an immunohistochemical and chromogenie in situ hybridization study. App Immunohistochem Mol Morphol 2008;6(): [] Cornolti G, Ungari M, Morassi ML, Facchetti F, Rossi E, Lombardi D, et al. Amplification and overexpression of HER2/neuGene and HER2/neu protein in salivary duct carcinoma of the parotid gland. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2007;33(0): [2] PiaFoschini M, ReisFilho JS, Eusebi V, Lakhani SR. Salivary glandlike tumors of the breast:surgical and molecular pathology. J Clin Pathol 2003;56: [3] Shick PC, Riordan GP, Foss RD, Washington DC. Bethesda Md. Estrogen and progesterone receptors in salivary gland adenoid cystic carcinoma. Oral Surg Oral Med Pathol Oral Radiol Endo 995;80: [4] Piekarski J. Receptory estrogenowe i progesteronowi w raku piersi współczesny stan wiedzy. Współ Onkol 2005; 9(9): [5] Dębska S, Potemski P. Budowa i funkcja receptorów hormonalnych oraz mechanizm ich współdziałania z receptorami dla czynników wzrostu. Współ Onkol 200; 4(6): [6] Charliński G, Boguradzki P. Zastosowanie trastuzumabu w leczeniu guzów litych. Współ Onkol 2003;7(): [7] Dimery IW, Jones LA, Verjan RP, Raymond AK, Goepfert H, Hong WK, et al. Estrogen receptors in normal salivary gland and salivary gland carcinoma. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 987;3: [8] Dori S, Trougouboff R, David R, Buchner A. Immunihistochemical evaluation of estrogen and progesterone receptors in adenoid cystic carcinoma of salivary gland origin. Oral Oncol 2000;36: [9] Nasser SM, Faquin WC, Dayal Y. Expression of androgen, estrogen and progesterone receptors in salivary gland tumors. Am J Clin Pathol 2003;9: [20] Locati ID, Perrone F, Losa M, Mela M, Casieri P, Orsenigo M, et al. Treatment relevant target immunophenotyping of 39 salivary gland carcinomas (SGCs). Oral Onco 2009; 45(): [2] Bielawski KP, Vogt U, Falkiewicz B. Budowa i funkcje receptorów ErbB (HER). Współ Onkol 999;6:
7 [22] Krasińska L, Jassem J. Znaczenie rokownicze i predykcyjne HER2 w raku piersi. Współ Onkol 2002;6(5): [23] Glisson B, Colevas AD, Haddad R, Krane J, ElNaggar A, Kies M, et al. HER2 Expression in Salivary Gland Carcinomas: Dependence on Histological Subtype. Clin Cancer Res 2004;0: [24] Clauditz TS, Reiff M, Gravert L, Gnoss A, Tsourlakis MC, Munscher A, et al. W. Human epidermal growth factor receptor 2 (HER2) in salivary gland carcinomas. Pathology 20;43(5): [25] Williams MD, Roberts DB, Kies MS, Mao L, Weber RS, ElNaggar AK. Genetic and expression analysis of HER2 and EGFR genes in salivary duct carcinoma: empirical and therapeutic significance. Clin Cancer Res 200;6(8): [26] Mlika M, Kourda N, Zidi YSH, Aloui R, Zneidi N, Rammeh S, et al. Salivary duct carcinoma of the parotid gland. J Oral Maxillofac Pathol 202;6(): [27] Kozłowski W, Szacikowska E. Wielokierunkowe działanie Herceptyny w komórkach raka z nadekspresją receptora HER2 (białka p85). Współ Onkol 200;5(6): otolaryngologia polska 67 (203) [28] Mastro LD, Lambertini M, Bighin C, Levaggi A, D'Alonzo A, Giraudi S, et al. Trastuzumab as firstline therapy in HERr2 positive metastatic Brest cancer patients. Expert Rev Anticancer Ther 202;2(): [29] Wee DT, Thomas AA, Bradley PJ. Salivary duct carcinoma: what is already known, and can we improve survival? J Laryngol Otol J 202;26(Suppl 2):2 7. [30] KaidarPerson O, Billan S, Kuten A. Target therapy with trastuzumab for advanced salivary ductal carcinoma: case report and literature review. Med Oncol 202;29(2): [3] Haddad R, Colevas AD, Krane JF, Cooper D, Glisson B, Amerein PhC. et al. Herceptin in patients with advanced or metastatic salivary gland carcinoma. A chase II study. Oral Oncol 2003;39: [32] Dori S, Vered M, David R, Buchner A. HER2/neu expression in adenoid cystic carcinoma of salivary gland origin: an immunohistochemical study. J Oral Pathol Med 2002;3: [33] Ruschoff J, Hanna W, Bilous M, Hofmann M, Osamura RY, PenaultLlorca F, et al. HER2 testing in gastrin cancer: a practical approach. Mod Pathol 202; 4.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Rola badań immunohistochemicznych (białka p53, cykliny D1) w prognozowaniu raka gruczołowato- -torbielowatego (carcinoma adenoides cysticum) ślinianek The role of immunohistochemical staining
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowoIngrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
Bardziej szczegółowoPATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH
POL J PATHOL 2009; 3 (SUPLEMENT 1): S28-S33 PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH DO TERAPII SYSTEMOWEJ WOJCIECH P. OLSZEWSKI 1. Wstęp Decyzję o zastosowaniu terapii systemowej w leczeniu naciekającego raka
Bardziej szczegółowoTerapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce
Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowoRAK GARDŁA (GARDŁO ŚRODKOWE, GARDŁO DOLNE, NOSOGARDŁO) (Carcinomas of the Pharynx) Andrzej Marszałek
RAK GARDŁA (GARDŁO ŚRODKOWE, GARDŁO DOLNE, NOSOGARDŁO) (Carcinomas of the Pharynx) Andrzej Marszałek Rodzaj materiału: - biopsja, - biopsja wycinająca, - wycięcie topografia - gardło środkowe - nosogardło
Bardziej szczegółowoOdmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika
Odmienności podejścia terapeutycznego w rzadszych podtypach raka jajnika Rak jajnika: nowe wyzwania diagnostyczno - terapeutyczne Warszawa, 15-16.05.2015 Dagmara Klasa-Mazurkiewicz Gdański Uniwersytet
Bardziej szczegółowoOdrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Bardziej szczegółowoSpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...
Bardziej szczegółowo(Carcinomas of the Salivary Glands)
NOWOTWORY ŚLINIANEK (Carcinomas of the Salivary Glands) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: ślinianka, ślinianka z tkankami otaczającymi (określ) 2. Procedura chirurgiczna: Typ procedury: Resekcja
Bardziej szczegółowoAnaliza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach
u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoTyp histopatologiczny
Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE
Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
Bardziej szczegółowoJakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoRAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Srom, inne (określ): 2. Procedura chirurgiczna
Bardziej szczegółowoNowotwór złośliwy piersi
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy piersi Lapatinib Refundacja z ograniczeniami Lapatinib jest wskazany do leczenia dorosłych pacjentów z rakiem piersi, u których nowotwór
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące oceny czynnika predykcyjnego HER2 u chorych z rozpoznaniem inwazyjnego (naciekającego) raka piersi
STANOWISKO EKSPERTÓW Andrzej Marszałek 1, 2, Maciej Krzakowski 3 1 Katedra Patologii i Profilaktyki Nowotworów, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Wielkopolskie Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowoINNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie
INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka w Polsce i na świecie W.T. Olszewski Warszawa 21 03 2014 Złośliwe nowotwory nabłonkowe Squamous cell
Bardziej szczegółowoNowotwór złośliwy oskrzela i płuca
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca Bevacizumab Bewacyzumab w skojarzeniu z chemioterapią opartą na pochodnych platyny jest wskazany w leczeniu pierwszego
Bardziej szczegółowoWybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist
Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa
Bardziej szczegółowoLeczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne
Bardziej szczegółowoWydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoLeczenie systemowe raka piersi
Leczenie systemowe raka piersi Marcin Napierała specjalista onkologii klinicznej Oddział Onkologii Ogólnej SP ZOZ Szpital Wojewódzki Zielona Góra Leczenie systemowe raka piersi Leczenie systemowe raka
Bardziej szczegółowoAgata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013
Agata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013 Standaryzowane według wieku współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi w skali
Bardziej szczegółowoHOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.
HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii
Bardziej szczegółowoWstęp Cele pracy Materiał i metody
Wstęp. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papillomavirus) ma istotny udział w etiopatogenezie raka płaskonabłonkowego ustnej części gardła. Obecnie częstość występowania raka HPV-zależnego w krajach
Bardziej szczegółowoRAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Prawy jajowód, lewy jajowód, prawy
Bardziej szczegółowoProgram Konferencji Sesja I. Wielodyscyplinarne leczenie miejscowo-zaawansowanego raka pęcherza moczowego Piotr Kryst, Jacek Fijuth
Program Konferencji 09.00 10.00 Spotkanie nadzoru specjalistycznego 10.30 10.40 Rozpoczęcie konferencji Maciej Krzakowski 10.40 11.25 Sesja I. Wielodyscyplinarne leczenie miejscowo-zaawansowanego raka
Bardziej szczegółowoEkspresja czynnika transkrypcyjnego SOX18 w gruczolakoraku jelita grubego
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu PRACA DOKTORSKA Krzysztof Rogala Ekspresja czynnika transkrypcyjnego SOX18 w gruczolakoraku jelita grubego Promotor pracy: prof. dr hab. Piotr Dzięgiel
Bardziej szczegółowoAnaliza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach
u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,
Bardziej szczegółowoRak Płuca Epidemiologia i Czynniki Ryzyka
Rak Płuca 2014 Epidemiologia i Czynniki Ryzyka Dariusz M. Kowalski Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii Instytut w Warszawie Warszawa, 16. 09. 2014 EPIDEMIOLOGIA Epidemiologia
Bardziej szczegółowoLECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C
załącznik nr 5 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C 50 nowotwór złośliwy sutka Dziedzina medycyny: onkologia kliniczna I. Cel
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia
Bardziej szczegółowoRak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa
Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się
Bardziej szczegółowoMateriał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami.
STRESZCZENIE WPROWADZENIE: Biopsja cienkoigłowa (BC) jest szybką, tanią metodą w diagnostyce raka piersi (RP) oraz ognisk przerzutowych tego nowotworu. Skuteczność tej metody uzależniona jest od umiejętności
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa
DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia
Bardziej szczegółowoCentrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie ul. Wawelska 15B, Warszawa, Polska
C ertyfikat N r: 2 5 8 756-2018-AQ-POL-RvA Data pierws zej c ertyfikacji: 0 6 kwietnia 2 012 Ważnoś ć c ertyfikatu: 2 7 maja 2 0 1 9-0 5 kwietnia 2 021 Niniejszym potwierdza się, że system zarządzania
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoWTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI
WTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI Paweł Basta Klinika Ginekologii i Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Uniwersyteckie Centrum Leczenia Chorób Piersi I Katedra Chirurgii Ogólnej
Bardziej szczegółowoGUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz
Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito
Bardziej szczegółowoStanowisko Rady Przejrzystości nr 262/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie oceny leku Perjeta (pertuzumab) we wskazaniu zaawansowanego raka piersi
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 262/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie oceny leku Perjeta (pertuzumab) we wskazaniu zaawansowanego raka
Bardziej szczegółowotyp 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Bardziej szczegółowoRak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego
Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego Elżbieta Senkus-Konefka Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Kliknij ikonę, aby dodać obraz 888 cystektomii
Bardziej szczegółowoVII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Bardziej szczegółowoZachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu trendy zmian w latach 1984-2009
Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu trendy zmian w latach 1984-29 W 29 roku woj. dolnośląskie liczyło 2 874 88, w tym Wrocław 622 986 mieszkańców, mieszkańcy Wrocławia stanowili więc 21,7%
Bardziej szczegółowoPłynna biopsja Liquid biopsy. Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny
Płynna biopsja Liquid biopsy Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Podstawowe pojęcia Biopsja uzyskanie materiału tkankowego lub komórkowego z guza celem ustalenia
Bardziej szczegółowoZałącznik do OPZ nr 8
Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej
MedTrends 2016 Europejskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia Zabrze, 18-19 marca 2016 r. Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie raka piersi Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku
Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C 50 nowotwór złośliwy sutka Dziedzina medycyny: onkologia kliniczna I. Cel
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 139/2014 z dnia 2 czerwca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Giotrif,
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym
Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Nowotwory przerzutowe w śliniance przyusznej Metastatic neoplasms to the parotid gland Stanisław Żyłka 1, Marcin Zawadzki 1, Sławomir Okła 1, Sylwia Postuła 1, Magdalena Ziółkowska 1, Stanisław
Bardziej szczegółowoOcena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe?
PRACE ORYGINALNE Magdalena Bodnar 1 Marta Smolińska 1 Cezary Popławski 2 Ewa Wiśniewska 1 Andrzej Marszałek 1,3 Ocena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe? Expression
Bardziej szczegółowoCzwartek, 29 sierpnia 2013
Czwartek, 29 sierpnia 2013 10:00-10:15 Rozpoczęcie Maciej Krzakowski, Piotr Potemski i 10:15-11:15 Sesja I. Obecne zasady leczenia chorych na raka nerki Prowadzenie: Andrzej Stelmach i Krzysztof Krzemieniecki
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze opracowanie
Bardziej szczegółowoApokrynowy rak piersi w materiale Centrum Onkologii w Krakowie. Cechy kliniczne i wyniki leczenia chorych w latach
Apokrynowy rak piersi w materiale Centrum Onkologii w Krakowie. Cechy kliniczne i wyniki leczenia chorych w latach 952-2002 Apocrine breast cancer in the material from Cancer Centre in Krakow. Clinical
Bardziej szczegółowoPracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny
POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.
Bardziej szczegółowoŁódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi
Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi ( W ramach Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, którego autorem jest prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński - Prezes Polskiej
Bardziej szczegółowoRAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO
mgr Paweł Koczkodaj RAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO. EPIDEMIOLOGIA CHOROBY ORAZ PROFILAKTYKA CZYNNIKÓW RYZYKA WŚRÓD KOBIET W WIEKU OKOŁOMENOPAUZALNYM I POMENOPAUZALNYM Wstęp Zarówno na świecie,
Bardziej szczegółowoRola patomorfologa w doborze terapii ukierunkowanej na receptor czynnika wzrostu naskórka (EGFR) u chorych na nowotwory
PRACA PRZEGLĄDOWA Wojciech P. Olszewski, Włodzimierz T. Olszewski Zakład Patologii, Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Rola patomorfologa w doborze terapii ukierunkowanej
Bardziej szczegółowoCzwartek, 29 sierpnia 2013
Czwartek, 29 sierpnia 2013 10:00-10:15 Rozpoczęcie Maciej Krzakowski, Piotr Potemski i 10:15-11:15 Sesja I. Obecne zasady leczenia chorych na raka nerki Prowadzenie: Andrzej Stelmach i Krzysztof Krzemieniecki
Bardziej szczegółowo(Carcinomas of the Nasal Cavity and Paranasal Sinuses)
RAK JAMY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH (Carcinomas of the Nasal Cavity and Paranasal Sinuses) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: jama nosowa (przegroda, dno, boczna ściana, przedsionek określ które)
Bardziej szczegółowoRAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału: Prawy jajnik, lewy jajnik, prawy jajowód,
Bardziej szczegółowoPrzeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat w podregionach woj. dolnośląskiego
Przeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat 2000- w podregionach woj. dolnośląskiego Analizie poddano 109.725 dolnośląskich na nowotwory złośliwe z lat 2000-, z pięcioletniej obserwacji stracone
Bardziej szczegółowoPaweł Krawczyk. Finansowanie diagnostyki molekularnej w programach lekowych w Polsce problemy i możliwe rozwiązania
Finansowanie diagnostyki molekularnej w programach lekowych w Polsce problemy i możliwe rozwiązania Paweł Krawczyk Katedra i Klinika Pneumonologii, Onkologii i Alergologii Pracownia Immunologii i Genetyki
Bardziej szczegółowoPROGRAM KONFERENCJI. Perspektywy w onkologii molekularnej II zjazd Centrum Onkologii- Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie
PROGRAM KONFERENCJI Perspektywy w onkologii molekularnej II zjazd Centrum Onkologii- Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie 4 kwietnia 2017 9.30-10.00 Rejestracja i kawa 10.00-10.10 Dyrektor COI - Prof.
Bardziej szczegółowoRAK MIEDNICZKI NERKOWEJ I MOCZOWODU (Carcinoma of the Ureter and Renal Pelvis) Krzysztof Okoń
RAK MIEDNICZKI NERKOWEJ I MOCZOWODU (Carcinoma of the Ureter and Renal Pelvis) Krzysztof Okoń 1. Rodzaj materiału: nerka wraz z moczowodem, nerka z fragmentem moczowodu, biopsja Strona: prawa lewa nie
Bardziej szczegółowoRAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin
RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: pęcherzyk Ŝółciowy, wątroba, drogi Ŝółciowe zewnątrzwątrobowe, inne (wymień): 2. Procedura chirurgiczna:
Bardziej szczegółowoCzym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?
Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej
Bardziej szczegółowoZnaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii
Znaczenie PFS oraz OS w analizach klinicznych w onkologii experience makes the difference Magdalena Władysiuk, lek. med., MBA Cel terapii w onkologii/hematologii Kontrola rozwoju choroby Kontrola objawów
Bardziej szczegółowoW PERSPEKTYWIE SENOLOGII Przełomowe terapie uogólnionego raka piersi 2016
W PERSPEKTYWIE SENOLOGII Przełomowe terapie uogólnionego raka piersi 2016 PROF. DR HAB. TADEUSZ PIEŃKOWSKI POLSKIE TOWARZYSTWO DO BADAŃ NAD RAKIEM PIERSI CMKP SZANSA NA WYLECZENIE Rak piersi < 1cm 95%
Bardziej szczegółowoCzy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar
Czy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar Zakład Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej i Transplantologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, oraz Uniwersytecki
Bardziej szczegółowoObrazowanie molekularne nowotworów w badaniu PET
Obrazowanie molekularne nowotworów w badaniu PET Lek. Piotr Pawliszak WUM II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej Obrazowanie molekularne nowotworów w badaniu PET część 2 Lek. Piotr Pawliszak Zakład
Bardziej szczegółowoPrzegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology
Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology Renata Zaucha HOT TOPICS 2014 w Onkologii Ginekologicznej Warszawa Wybrane publikacje 1 Annals of Oncology 2013;
Bardziej szczegółowoGuzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoGuzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?
Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) Załącznik nr 9
Załącznik nr 9 Nazwa programu: do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) ICD 10 grupa rozpoznań obejmująca nowotwory
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoSebastian Ochenduszko DIAGNOSTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI
Sebastian Ochenduszko DIAGNOSTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI Nowotwory głowy i szyi wiele różnych chorób: Podobna etiologia Podobna diagnostyka i leczenie Podobna histopatologia Nowotwory głowy
Bardziej szczegółowoStanis³aw Bieñ, Magdalena Zió³kowska, Bart³omiej Kamiñski, Artur Klimas, S³awomir Ok³a, Sylwia Postu³a, Stanis³aw y³ka
Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 3 Kielce 2006 Stanis³aw Bieñ, Magdalena Zió³kowska, Bart³omiej Kamiñski, Artur Klimas, S³awomir Ok³a, Sylwia Postu³a, Stanis³aw y³ka Zak³ad Onkologii, Opieki
Bardziej szczegółowoNowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku
Nowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku Tegoroczna konferencja ESMO zaowocowała nowo przedstawionymi wytycznymi, dotyczącymi zarówno diagnostyki, jak
Bardziej szczegółowoPatologia ginekologiczna. Część I
Patologia ginekologiczna Część I Torbiel Bartholina Często związek z zapaleniem (m.in. rzeżączka) Objawy, wiek? Dyskomfort/ból, każdy wiek, zwykle 40 i więcej; może być bardzo duża Ryzyko raka? carcinoma
Bardziej szczegółowoLECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019
LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 Konflikt interesów Wykłady sponsorowane dla firm: Teva, AstraZeneca, Pfizer, Roche Sponorowanie
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoRola uzupełniającej radioterapii w nowotworach ślinianek
Oncology and Radiotherapy 2 (40) 2017: 058-064 ARTYKUŁ POGLĄDOWY Rola uzupełniającej radioterapii w nowotworach ślinianek Izabela Kordzińska-Cisek 1,2 (ABDEF), Ludmiła Grzybowska-Szatkowska 1,2 (AF) 1
Bardziej szczegółowo1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy, inne (wymień)
RAK BRODAWKI VATERA (carcinoma of the ampullary region) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy,
Bardziej szczegółowoOnkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego. Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa
Onkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego raka jajnika Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa Sześć diabelskich mocy a komórka rakowa (Gibbs
Bardziej szczegółowo