HISZPAŃSKI GRAMATYKA SŁOWNIK IDIOMY. dla początkujących i średniozaawansowanych (A1 B1) Czasy i czasowniki. polsko-hiszpański i hiszpańsko-polski

Transkrypt

1 HISZPAŃSKI dla początkujących i średniozaawansowanych (A1B1) GRAMATYKA Czasy i czasowniki SŁOWNIK polsko-hiszpański i hiszpańsko-polski Hiszpańsko-polski słownik tematyczny IDIOMY

2 Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski Opracowanie: Podstawy gramatyki hiszpańskiej oraz Czasy i czasowniki hiszpańskie na podstawie licencji wydawnictwa INFOA Małgorzata Bryl Słownik polsko-hiszpański, Słownik hiszpańsko-polski oraz Hiszpańsko-polski słownik tematyczny Anna Wróblewska Idiomy hiszpańskie Maciej Jaskot Korekta: Danuta Piętka Wydawnictwo REA, 2011 ISBN Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja, adaptacja całości lub części niniejszej publikacji, kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny, dźwiękowy lub inny wymaga pisemnej zgody Wydawcy i właściciela praw autorskich. Wydawnictwo REA s.j. Dział Handlowy ul. Kolejowa 9/11, Warszawa Tel.: , , Fax: handlowy@rea-sj.pl Skład i łamanie: Studio Gravite, Olsztyn

3 WSTĘP Niniejsza publikacja, dzięki szczególnej formie, stanowi doskonałą pomoc nie tylko dla uczących się języka hiszpańskiego (na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym) czy wyjeżdżających za granicę, ale także dla tych, którzy po prostu interesują się tym językiem. Można z niej korzystać na każdym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawać język, ale również kiedy chcemy usystematyzować swoje wiadomości. Dzięki niej poznajemy system języka hiszpańskiego: zarówno gramatykę, jak i leksykę. Przejrzysta forma tablic, w których zaprezentowano Podstawy gramatyki hiszpańskiej oraz Czasy i czasowniki hiszpańskie na pewno ułatwi przyswojenie materiału podczas nauki i pomoże w praktycznym stosowaniu języka np. w korespondencji. W jednym tomie, podzielonym na 6 odrębnych części, zamieszczono: Podstawy gramatyki hiszpańskiej Czasy i czasowniki hiszpańskie Słownik polsko-hiszpański Słownik hiszpańsko-polski Hiszpańsko-polski słownik tematyczny Idiomy hiszpańskie Podstawy gramatyki hiszpańskiej zawierają m.in.: zasady użycia zaimków osobowych, przyimków, odmiany rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania. Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach, sposób ich tworzenia, liczebniki porządkowe oraz główne, itp. Czasy i czasowniki hiszpańskie prezentują niezbędne informacje dotyczące podstawowych rodzajów czasów, typów czasowników i ich odmianę; ta część zawiera także spis oraz odmianę czasowników posiłkowych, modalnych i nieregularnych. Słownik polsko-hiszpański i hiszpańsko-polski składa się z około artykułów hasłowych, prezentujących słownictwo z zakresu różnych dziedzin życia i sfer działalności człowieka. Hiszpańsko-polski słownik tematyczny zawiera 46 kategorii tematycznych. Hasła pogrupowano według najważniejszych dziedzin życia, a następnie podzielono na kategorie bardziej szczegółowe. Na przykład w kategorii CUERPO HUMANO, można znaleźć: partes del cuerpo, cabeza, órganos internos, huesos y músculos, corazón, vasos sanguíneos y venas, sentidos. Idiomy hiszpańskie zawierają około najczęściej stosowanych i najbardziej popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz przydatne przysłowia i powiedzenia.

4 SPIS TREŚCI WSTĘP... 3 Podstawy gramatyki hiszpańskiej... 5 Czasy i czasowniki hiszpańskie Słownik polsko-hiszpański Słownik hiszpańsko-polski Hiszpańsko-polski słownik tematyczny Indeks Idiomy hiszpańskie

5 PODSTAWY GRAMATYKI HISZPAŃSKIEJ Alfabet hiszpański Rodzajnik określony i nieokreślony Absencja rodzajnika Rzeczowniki i przymiotniki Stopniowanie przymiotników i przysłówków Zaimki: osobowe, dzierżawcze, wskazujące, względne, pytające, nieokreślone, zwrotne i przeczące Przyimki Spójniki Zdania proste i złożone Zdania okolicznikowe Liczebniki główne i porządkowe, działania arytmetyczne Określanie czasu i daty

6 1 ALFABET HISZPAŃSKI A a B be C ce CH che [cze] D de E e F efe G ge [cze] H hache [acze] I i J jota [chota] K ka L ele LL elle [eje] M eme N ene Ñ eñe [enie] O o P pe Q cu [ku] R erre S ese T te U u V uve W uve doble X equis [ekis] Y i griega Z zeta [θeta] 2 RODZAJNIK OKREŚLONY rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba pojedyncza el libro (ta książka) la casa (ten) dom el agua** woda lo más lejos* najdalej liczba mnoga los libros (te) książki las casas (te) domy las aguas wody 3 RODZAJNIK NIEOKREŚLONY rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba pojedyncza un libro (jakaś) książka (una) casa (jakiś) dom un agua woda liczba mnoga unos libros (jakieś) książki kilka książek (unas) casas (jakieś) domy 6 * Rodzajnik rodzaju nijakiego lo używany jest w stopniu najwyższym przysłówków i przed niektórymi zaimkami (np. lo que co, cóż) ** Rodzajnik el znajduje się przed rzeczownikami rodzaju żeńskiego z akcentem na początkowym a- lub ha-.

7 4 ABSENCJA RODZAJNIKA 1. przed zaimkami dzierżawczymi, wskazującymi, pytającymi i niektórymi nieokreślonymi: nuestro país (nasz kraj), estos especialistas (ci specjaliści) 2. w wołaczu: Cómo está Vd., señorita? (Jak się panienka ma?) 3. w dopowiedzeniu: Praga, capital de la República Checa. (Praga, stolica Czech.) 4. po czasownikach typu ser (być), elegir (wybrać), nombrar (nazywać) albo przy orzeczeniu imiennym określającym narodowość, zawód, funkcję itp. Mi colega es español. (Mój kolega jest Hiszpanem.) Fue nombrado ministro. (Zostać mianowanym ministrem.) 5. wyliczanie: Hombres y mujeres, todos se fueron. (Mężczyźni i kobiety, wszyscy odeszli.) 6. nieokreślona ilość albo liczba: Deme pan, por favor! (Poproszę chleb) 7. rzeczowniki materialne: un puente de piedra (kamienny most) 8. ilość albo miara: dos litros de leche (dwa litry mleka) 9. miesiące, o ile nie są bliżej określone: En septiembre empieza el año escolar. (We wrześniu rozpoczyna się rok szkolny.); ale: el septiembre pasado (zeszłego września) 10. konstrukcje estar de, ser de, hacer de, servir de, ir de: estar de vacaciones (być na urlopie); hacer de intérprete (robić za tłumacza) 11. w wielu konstrukcjach i wyrażeniach np.: tener razón (mieć rację); en casa (w domu) itd. 5 DEKLINACJA RZECZOWNIKÓW rodzaj męski rodzaj żeński liczba pojedyncza liczba mnoga liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik el libro (książka) los libros (książki) la casa (dom) las casas (domy) dopełniacz del libro de los libros de la casa de las casas celownik al libro a los libros a la casa a las casas biernik el libro los libros la casa las casas 7

8 6 RODZAJE RZECZOWNIKÓW A. W zależności od znaczenia: rzeczowniki rodzaju męskiego: 1. nazwy rzek, jezior, mórz, oceanów, wulkanów i wzgórz (rodzaju żeńskiego są jednakże wzgórza zawierające w nazwie Sierra albo Cordillera): el (océano) Atlántico (ocean Atlantycki) 2. nazwy stron świata: el norte (północ); el sureste (południowy wschód) 3. nazwy teatrów, kin, hoteli i statków: el (hotel) Central (hotel Central) 4. nazwy dni i miesięcy: el martes (wtorek); el febrero (luty) 5. nazwy większości drzew owocowych i krzewów: el manzano (jabłoń); el cerezo (czereśnia) 6. nazwy cyfr: el dos (dwójka); el cincuenta (pięćdziesiątka) 7. rzeczowniki odczasownikowe: el saber (wiedza); el deber (obowiązek) rzeczowniki rodzaju żeńskiego: 1. nazwy krajów i miast zakończone na nieakcentowane -a: toda Bolivia (cała Boliwia) 2. nazwy owoców: la pera (gruszka); la naranja (pomarańcza) ale: el limón (cytryna) 3. nazwy liter: la a (a), la equis (iks) B. W zależności od końcówki: rzeczowniki rodzju męskiego zakończone na: -o, -ó el río (rzeka), el plató (plan filmowy), el siglo (stulecie); ale: la mano (ręka) -e, -é el viaje (podróż), el café (kawa), el garaje (garaż) -a, -á el día (dzień), el sofá (kanapa), el mapa (mapa), el colega (kolega), el poeta (poeta), el papá (tatuś), el clima (klimat), el problema (problem); ale: la broma (żart) -i, -í el bisturí (skalpel), el rubí (rubin); ale: la metrópoli (stolica) -u, -ú el espíritu (duch), el bambú (bambus); ale: la tribu (plemię) spółgłoskę el pan (chleb), el reloj (zegar), el árbol (drzewo) -or el honor (honor), el humor (nastrój), el favor (przysługa) rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na: -a la carta (pismo), la casa (dom), la lengua (język) -e la calle (ulica), la sede (siedziba), la serie (seria) spółgłoskę la ley (prawo), la imagen (obraz), la sartén (patelnia) -d la salud (zdrowie), la vid (winorośl); ale: el huésped (gość) -dad, -tad la soledad (samotność), la libertad (wolność) -ión, -ción, -sión la región (region), la canción (piosenka), la tensión (napięcie) -z, -ez la luz (światło), la voz (głos), la altivez (pycha) 8

9 7 LICZBA MNOGA RZECZOWNIKÓW 1. końcówka -s w rzeczownikach zakończonych na samogłoskę: el libro - los libros (książka) el pie - los pies (noga) la vida - las vidas (życie) 2. końcówka -es w rzeczownikach zakończonych na spółgłoskę (razem z -y): el mes - los meses (miesiąc) el motor - los motores (silnik) la ley - las leyes (prawo) 3. w rzeczownikach złożonych dodaje się -s albo -es tylko do ich ostatniej części: el ferrocarril - los ferrocarriles (kolej) el sobresalto - los sobresaltos (przerażenie) - bez zmiany są rzeczowniki, których ostatni element jest już w formie mnogiej: el paraguas - los paraguas (parasol) el matasellos - los matasellos (pieczątka) 4. rzeczowniki obcego pochodzenia: el álbum - los álbumes (album) el chófer - los chóferes (kierowca) el dólar - los dólares (dolar) 5. wyrażenia parzystości: el padre (ojciec) - los padres (ojcowie, rodzice) el abuelo (dziadek) - los abuelos (dziadkowie, dziadek i babcia) el tío (wujek) - los tíos (wujostwo, wujek i ciocia) 6. rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej: - rzeczowniki abstrakcyjne, właściwości i czynności: la bondad (dobroć) - rzeczowniki zbiorowe i materiałowe: el follaje (liście); el vidrio (szkło); la leche (mleko) - w liczbie mnogiej nie istnieją rzeczowniki don (pan), doña (pani) 8 LICZBA MNOGA PRZYMIOTNIKÓW -s dodaje się do przymiotników zakończonych w liczbie pojedynczej na nieakcentowaną samogłoskę: ancho - anchos (szeroki) los ríos anchos (szerokie rzeki) urgente -urgentes (naglący) las cartas urgentes (listy priorytetowe) belga - belgas (belgijski) los turistas belgas (belgijscy turyści) -es dodaje się do przymiotników zakończonych na spółgłoskę albo akcentowaną samogłoskę: veloz - veloces (szybki) los trenes veloces (szybkie pociągi) anterior - anteriores (przeszły) las generaciones anteriores (przeszłe pokolenia) baladí - baladíes (bez znaczenia) unas cosas baladíes (rzeczy bez znaczenia) 9

10 9 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW liczba pojedyncza liczba mnoga 1. stopień 2. stopień 3. stopień largo larga largos largas más* largo más larga más largos más largas el más* largo la más larga los más largos las más largas długi długa dłudzy długie * Przy spadkowym stopniowaniu słowo más (więcej) zostaje zastąpione słowem menos (mniej) 10 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW NIEREGULARNYCH bueno malo grande* pequeño* alto* bajo* mejor peor mayor menor superior inferior el mejor el peor el mayor el menor el superior el inferior dobry zły wielki mały wysoki niski * Przymiotniki grande, pequeño, alto, bajo mają także regularny 2. i 3. stopień. 11 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW 1. stopień 2. stopień 3. stopień despacio wolno más despacio wolniej menos despacio mniej wolno lo más despacio najwolniej lo menos despacio jak najmniej wolno 12 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW NIEREGULARNYCH bien mal mucho poco mejor peor más menos lo mejor lo peor lo más lo menos dobrze źle dużo mało 10

11 13 ZAIMKI OSOBOWE Nieakcentowane Akcentowane mianownik dopełniacz celownik biernik mianownik dopełniacz celownik + biernik liczba pojedyncza yo tú él ella ello usted (Vd.) ja ty on ona to pan, pani me te le le le le me te le, lo la lo le, la yo tú él ella usted (Vd.) de mí de ti de él de ella de Vd. a mí a ti a él a ella a Vd. liczba mnoga nosotros/-as my vosotros/-as wy ellos oni ellas one ustedes (Vds.) państwo nos os les les les nos os les, los las les, las nosotros/-as vosotros/-as ellos ellas ustedes (Vds.) de nosotros/-as de vosotros/-as de ellos de ellas de Vds. a nosotros/-as a vosotros/-as a ellos a ellas a Vds. 11

12 14 ZAIMKI OSOBOWE FORMY Z PRZYIMKAMI para mí dla mnie conmigo para ti dla ciebie contigo para él dla niego con él para ella dla niej con ella para Vd dla pana, pani con Vd. para nosotros dla nas con nosotros para vosotros dla was con vosotros para ellos dla nich con ellos para ellas dla nich con ellas para Vds. dla państwa con Vds. ze mną z tobą z nim z nią z panem, panią z nami z wami z nimi z nimi z państwem 15 ZAIMKI OSOBOWE POŁĄCZENIE DWÓCH ZAIMKÓW OSOBOWYCH liczba pojedyncza liczba mnoga me lo te lo se lo me la te la se la nos lo os lo se lo nos la os la se la me los te los se los me las te las se las nos los os los se los nos las os las se las 16 ZAIMKI DZIERŻAWCZE niesamodzielne samodzielne liczba pojedyncza liczba mnoga liczba pojedyncza liczba mnoga mi tu su nuestro/-a vuestro/-a su mis tus sus nuestros/-as vuestros/-as sus mío/-a tuyo/-a suyo/-a nuestro/-as vuestro/-as suyo/-a míos/-as tuyos/-as suyos/-as nuestros/-as vuestros/-as suyos/-as 12

13 17 ZAIMKI WSKAZUJĄCE rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki ten oto l.poj. l.mn. este estos esta estas esto ten l.poj. l.mn. ese esos esa esas eso ów l.poj. l.mn. aquel aquellos aquella aquellas aquello ten sam l.poj. l.mn. el mismo los mismos la misma las mismas lo mismo taki l.poj. l.mn. tal, semejante tales, semejantes 18 ZAIMKI WZGLĘDNE liczba pojedyncza liczba mnoga dotyczące: que que que que que osoby, rzeczy el que la que lo que el cual la cual lo cual quien quien quien cuyo cuya cuanto cuanta cuanto tanto tanta tanto los que los cuales quienes cuyos cuantos tantos las que las cuales quienes cuyas cuantas tantas osoby, rzeczy osoby, rzeczy osoby właściwości ilości ilości 19 ZAIMKI PYTAJĄCE liczba pojedyncza liczba mnoga r. męski r. żeński r. nijaki r. męski r. żeński quién? qué? cuál? cuánto? quién? qué? cuál? cuánta? qué? cuánto? quiénes? qué? cuáles? cuántos? quiénes? qué? cuáles? cuántas? 13

14 20 ZAIMKI NIEOKREŚLONE niesamodzielne samodzielne algún, -a, -os, -as cada cierto, -a, -os, -as cualquier, cualesquier demás otro, -a, -os, -as todo, -a, -os, -as 21 ZAIMKI ZWROTNE Él Ella Usted Ellos Ellas Ustedes Él Ella Usted Ellos Ellas Ustedes algo alguien alguno, -a, -os, -as cada cual; cada uno, cada una lo cierto cualquiera, cualesquiera demás otro, -a, -os, -as quienquiera todo, -a, -os, -as uno, una varios, -as se - się, sobie; sí - sobie, siebie; consigo - ze sobą } On myje sobie ręce. se lava Ona myje sobie ręce. las manos. Pan myje sobie ręce. } se } lo } hablan despidieron de nosotros. prepara para sí. de sí. Oni się z nami pożegnali. One się z nami pożegnały. Państwo/Panowie/Panie się z nami pożegnali. On przygotowuje to dla siebie. Ona przygotowuje to dla siebie. Wy przygotowujecie to dla siebie. Oni mówią o sobie. One mówią o sobie. Państwo/Panowie/Panie mówią o sobie. 22 ZAIMKI PRZECZĄCE niesamodzielne ninguno, -a, -os, -as (żaden) samodzielne ninguno, -a, -os, -as (nikt) nadie (nikt) nada (nic) 14

15 23 PRZYIMKI a wyraża: kierunek i przeznaczenie miejsce odległość czas sposób powód ante El castillo apareció ante ellos. bajo bajo cero bajo la condición bajo su gobierno con wyraża: towarzyszenie, połączenie środek, narzędzie sposób stosunek ( wobec ) contra en contra mía de wyraża: stosunek dopełniaczowy materiał kierunek, pochodzenie czas rozmiar sposób w, przy, do, ku, na itp. a casa (do domu); a Praga (do Pragi) a la puerta (przy drzwiach); a la orilla (na brzegu) a 8 km de aquí (8 km stąd) a las seis (o szóstej); a mediodía (w południe) a mano (ręcznie); a pie (pieszo) a causa de (z powodu czego) lo daré a mi madre (dam to matce) przed (wrażenia miejscowe i przenośne) Przed nimi pojawił sie zamek. pod, za (wyrażenie miejscowe i przenośne) poniżej zera pod warunkiem podczas jego panowania z venir con los amigos (przyjść z przyjaciółmi) escribir con lápiz (pisać ołówkiem) con cuidado (ostrożnie); con gusto (z przyjemnością) Eres injusto con Elena. (Jesteś wobec Heleny niesprawiedliwy.) przeciw przeciw mnie, przeciw mojej woli od, z, o una botella de vino (butelka wina) una puerta de hierro (żelazna brama) Viene de Praga (Przyjeżdża z Pragi.); Procedió de buena familia. (Pochodził z dobrej rodziny.) de día (w dzień); de dos a tres (od drugiej do trzeciej) dos metros de alto (dwa metry wysoki) de esta manera (tak oto), de pie (na stojąco) 15

16 delante de iba delante de mí desde desde la ventana desde la estación hasta la plaza desde el año pasado desde el principo hasta el fin detrás de están detrás de la puerta durante durante todo el año durante la guerra en wyraża: określenie miejsca wskazywanie osób czas, okres sposób entre entre 8 y10 entre tú y yo excepto Todos lo saben excepto tú. przed (znaczenie miejscowe) szła przede mną od, z (wyrażenie miejscowe, czasowe i przenośne) z okna od dworca na rynek od ubiegłego roku od początku do końca za (znaczenie miejscowe) są za drzwiami w ciągu, w czasie, w okresie, w trakcie, podczas (znaczenie czasowe) w ciągu całego roku podczas wojny w, na, za, do en casa (w domu); en la mesa (na stole); en la ciudad (w mieście) en los niños (przy dzieciach) en invierno (zimą),; en 1996 (w 1996 r.); en tres días (w trzy dni) en secreto (potajemnie); en coche (samochodem) między między 8 i 10 między tobą i mną oprócz, poza, z wyjątkiem Wszyscy to wiedzą poza tobą. hacia Se fueron hacia el pueblo. hacia fines de enero chyba, około (w kierunku) Odeszli do (w kierunku) wsi. pod koniec stycznia 16

17 hasta hasta la noche Se quedaron hasta las diez. incluso Trabaja todos los días incluso el domingo. mediante Le mandé una carta mediante un amigo. para wyraża: polskie dla kierunek ustalenie czasu cel przeznaczenie por wyraża: miejsce (którędy?) miejsce (w przybliżeniu) czas środki powód, przyczyna wyrażenia przysłówkowe zastąpienie mnożenie salvo todos salvo él Toda la familia estaba enferma salvo yo. aż do (znaczenie miejscowe i czasowe) do nocy Pozostali aż do dziewiątej. łącznie z, zaliczając Pracuje każdego dnia (codziennie), z niedzielami włącznie. za pośrednictwem, za pomocą Wysłałem do niego list za pośrednictwem przyjaciela. na, do, dla, ku (znaczenie miejscowe i czasowe) es para tí (to dla ciebie) Voy para casa. (Idę do domu.), Camina para arriba y para abajo. (Chodzi w górę i w dół.) Partieron para tres semanas. (Odjechali na trzy tygodnie.) Estudia para dentista. (Studiuje stomatologię.) la seda para vestidos (jedwab na suknie) w; przez, na wylot, po; dla, za, z pasear por la calle (przechadzać się/ spacerować ulicą) Debe estar por aquí. (Musi tu gdzieś być.) por la mañana (rano); por ahora (teraz) llamar por teléfono (telefonować) por qué? (dlaczego?); por miedo (ze strachu) por poco (nieomal) Elena lo pagó por tí. (Helena zapłaciła zamiast ciebie.) dos por cuatro (2 x 4) pomimo, oprócz; z wyjątkiem wszyscy z wyjątkiem niego Oprócz mnie cała rodzina była chora. 17

18 según según su consejo Según ellos deberíamos partir más tarde. sin Paula estuvo mucho tiempo sin empleo. Prefiero café sin azúcar. so so capa de so pretexto de so pena de sobre polskie na polskie nad polskie o przybliżony czas przybliżona liczba powtarzanie tras wyraża: następność polskie za dołączenie według* według jej rady Według nich powinniśmy wyjechać później. bez Paula długi czas była bez pracy. Wolę kawę bez cukru. pod pod płaszczem czego pod pozorem czego pod groźbą czego na, nad; o; około, blisko, chyba sobre la mesa (na stole); Viena está sobre el Danubio. (Wiedeń leży nad Dunajem.) volábamos sobre el mar (lecieliśmy nad morzem) hablar sobre política (mówić o polityce) vendré sobre las 4 (przyjdę około 4) Madrid tiene sobre 4 milliones de habitantes. (Madryt ma około 4 milionów mieszkańców.) viaje sobre viaje (podróż za podróżą) za uno tras otro (jeden za drugim); tras el trabajo, el descanso (po pracy odpoczynek) tras la puerta (za drzwiami) Tras de ser perezoso es tozudo. (Oprócz tego, że jest leniwy, jest uparty.) * W miejscowym znaczeniu nie można użyć según. W tym przypadku musimy użyć wyrażenia przyimkowego a lo largo de: wzdłuż rzeki = a lo largo del río. 18

19 24 PODSTAWOWY PODZIAŁ SPÓJNIKÓW Spójniki współrzędne - łączą współrzędne całości słowne lub zdaniowe zdanie główne spójnik zdanie główne Llovía y todo el mundo estaba en casa. Padało i wszyscy byli w domu. Spójniki podrzędne - podporządkowują zdanie podrzędne zdaniu głównemu zdanie główne spójnik zdanie podrzędne Lo compraré si tengo dinero. Kupię to, jeżeli będę miał pieniądze. 25 SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE - así que - aunque - bien... bien - conque - luego - mas - ni - ni... ni - no obstante - o / u - pero - por lo tanto - sin embargo - sino - y (e) dlatego, a więc chociaż albo... albo; lub... lub; bądź (to), czy to... czy to że, a więc i dlatego ale, jednak(że), lecz, tym niemniej ani ani... ani tym niemniej, jednak(że), (po)mimo to albo ale, jednak(że), lecz, tym niemniej dlatego tym niemniej, jednak(że), lecz ale, lecz i, a 19

20 26 SPÓJNIKI PODRZĘDNE - a condición de que - a fin de que - a medida que - a menos que - a no ser que - a pesar de que - antes que - así que - como - con objeto de que - con tal de que - cuando - dado que - de manera que - de modo que - debido a que - desde que - en cuanto que - hasta que - luego que - mientras que - para que - por más que - porque - pues - puesto que - que - si - si bien - siempre que - tan pronto como - una vez que - ya que pod warunkiem, że żeby, w celu w miarę jak chyba że(by) chyba że(by) mimo że wcześniej niż dlatego, a więc jak, ponieważ, bowiem (na początku zdania) żeby, w celu pod warunkiem że kiedy, aż ze względu na to, że tak, że; tak, żeby tak, że; tak, żeby dlatego, że; wskutek; z powodu, że; w rezultacie tego, że odkąd jak tylko dopóki ledwo, (za)ledwie podczas gdy, kiedy żeby, w celu jakkolwiek dlatego że, ponieważ, bowiem więc, a zatem, ponieważ, bowiem ponieważ, bowiem; w rezultacie tego, że że, żeby jeżeli, jakby, czy aczkolwiek, chociaż jakby jak tylko jak tylko ponieważ 20

21 27 ZDANIA PROSTE Szyk wyrazów w oznajmującym zdaniu pozytywnym: PODMIOT + ORZECZENIE CZASOWNIKOWE + NIEZALEŻNE DOPEŁNIENIE + El médico prescribió un nuevo medicamento Lekarz przepisał nowe lekarstwo + ZALEŻNE DOPEŁNIENIE + OKOLICZNIK al enfermo para aliviarle. choremu, żeby mu sprawić ulgę. PYTAJĄCE: - pytania ustalające Różnią się od zdań oznajmujących znakami zapytania na początku i na końcu zdania (w pisanej formie). Szyk wyrazów jest taki sam. Me ayudas? Pomożesz mi? Estás en casa? Jesteś w domu? Usted interrumpió viaje? Pan przerwał podróż? - pytania uzupełniające Na początku tych zdań znajduje się zaimek pytający albo przysłówek. Qué perdiste? Co zgubiłeś? De quién es esta casa? Czyj to dom? Wyrażające życzenie: Wymawiane są tonem wyrażającym życzenie i w piśmie są zazwyczaj oznaczone wykrzyknikiem. Jeżeli wyrażają życzenie, bywają czasem wprowadzone partykułami que (żeby), ojalá (niechby, oby). Ojalá me lo enviaran! Oby to do mnie wysłali! Que no lo permitan! Niech na to nie pozwolą! Wykrzyknikowe: Wymawiane są tonem podnieconym i zaznaczone wykrzyknikami. Na ich początku stoją zaimki albo przyimki wykrzyknikowe. Qué día más hermoso! Jaki to piękny dzień! Imagínatela en este traje! Wyobraź ją sobie w tym ubraniu! 21

22 28 ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNE łączne przeciwstawne rozłączne wynikowe - złożone co najmniej z dwu zdań głównych Stosunki: - y (e), ni, ni - ni, ya - ya, ora - ora Él leía el periódico y ella preparaba la cena. On czytał gazetę, a ona przygotowywała kolację. - pero, aunque, no obstante, con todo, sino Yo personalmente no puedo venir pero enviaré el suplente en vez de mí. Osobiście nie mogę przyjść, ale wyślę zastępcę (zamiast siebie). - o (u), o - o, que - que, ya - ya, sea - sea Le puede llamar por teléfono o dejar un recado. Może pan do niego zadzwonić albo zostawić wiadomość. - y, pues, conque, luego Me dolía la cabeza pues fui a la cama. Bolała mnie głowa, a więc poszedłem spać. 22 PODRZĘDNE podmiotowe dopełnieniowe przydawkowe (względne) okolicznikowe - złożone są minimalnie z 1 zdania głównego i 1 zdania pobocznego. Rodzaje zdań pobocznych: - wyrażają podmiot zdania nadrzędnego - que Es necesario que sea sustituido. Jest niezbędne, żeby go zastąpiono. - wyrażają dopełnienie zdania nadrzędnego - que, si, quién?, qué?, cómo?, dónde? Creo que es perezosa. Myślę, że jest leniwa. - wyrażają przydawkę rzeczownika zdania nadrzędnego - de que, a que La gente a la que habíamos invitado no vino. Ci ludzie, których zaprosiliśmy, nie przyszli. - wyrażają okoliczniki, które rozwijają orzeczenie zdania głównego. Podział: - miejsca - czasu - warunku - przyzwolenia - porównania - sposobu - przyczyny - celu

23 29 ZDANIA OKOLICZNIKOWE MIEJSCA - wyrażają relacje miejscowe adonde (dokąd), por donde (którędy), de donde (skąd) Iré adonde irás tú. Pójdę, dokąd pójdziesz ty. CZASU - wyrażają relacje czasowe cuando (kiedy), a tiempo que (podczas gdy, w czasie), mientras (jeżeli, podczas gdy), cuando (kiedy, dopiero kiedy), antes que (wcześniej niż), no bien (jak tylko), después que (potem co), desde que (od tego czasu, co), siempre que (kiedykolwiek), apenas (jak tylko) Cuando le encuentre se lo diré. Powiem mu to, kiedy go spotkam. WARUNKU - wyrażają realny albo nierealny warunek si (jeżeli, jakby) Si tuviera tiempo, iría. Jeżeli miałbym czas, to bym przyszedł. PRZYZWOLENIA - wyrażają przyzwolenie aunque (chociaż), siquiera (nawet), a pesar de que (mimo tego że), por más que (chociaż) Aunque venimos tarde nadie lo notó. Chociaż przyszliśmy późno, nikt tego nie zauważył. PORÓWNANIA - wyrażają porównanie jakości albo ilości tanto - cuanto (tyle - ile), más - de lo que (więcej niż), tan - como (tak - jak) Tiene más experiencia de lo que piensas. Ma więcej doświadczenia, niż myślisz. SPOSOBU - wyrażają sposób, miarę, ewentualnie jakość czynności como (jak, jako), como si (jakby) Escribo tan rápidamente como usted. Piszę tak szybko jak pan. PRZYCZYNY - wyrażają przyczynę albo powód porque (dlatego że), ya que (ponieważ), como (bowiem), pues (albowiem), a causa de que (dlatego że) Vendió el piso porque había sido demasiado pequeño. Sprzedał mieszkanie, dlatego że było za małe. CELU - odpowiadają na pytania dlaczego? w jakim celu? que (żeby), a fin de que (w celu...) Lavaré el vestido para que puedas llevarlo. Wypiorę sukienkę, żebyś mogła ją założyć. 23

24 30 LICZEBNIKI GŁÓWNE I PORZĄDKOWE 0 cero 21 veintiuno 1 uno, una 22 veintidós 2 dos 30 treinta 3 tres 31 treinta y uno 4 cuatro 40 cuarenta 5 cinco 50 cincuenta 6 seis 60 sesenta 7 siete 70 setenta 8 ocho 80 ochenta 9 nueve 90 noventa 10 diez 100 cien, ciento 11 once 102 ciento dos 12 doce 200 doscientos 13 trece 600 seiscientos 14 catorce mil 15 quince dos mil seiscientos 16 dieciséis treinta y nueve 17 diecisiete cuatro mil 18 dieciocho un millión 19 diecinueve un millión 20 veinte 24 1 primero 17 decimoséptimo 2 segundo 18 decimoctavo 3 tercero 19 decimonoveno 4 cuarto 20 vigésimo 5 quinto 21 vigésimo primero 6 sexto 30 trigésimo 7 séptimo 40 cuadragésimo 8 octavo 50 quincuagésimo 9 noveno 60 sexagésimo 10 décimo 70 septuagésimo 11 undécimo 80 octogésimo 12 duodécimo 90 nonagésimo 13 decimotercero 100 centésimo 14 decimocuarto 110 centésimo décimo 15 decimoquinto milésimo 16 decimosexto millonésimo

25 31 DNI TYGODNIA lunes poniedziałek viernes piątek martes wtorek sabado sobota miércoles środa domingo niedziela jueves czwartek (el lunes) (w poniedziałek) 32 PODSTAWOWE DZIAŁANIA ARYTMETYCZNE dodawanie 2 dos + más 3 tres = son 5 cinco odejmowanie 6 seis - menos 2 dos = son 4 cuatro mnożenie 2 dos x por 3 tres = son 6 seis dzielenie 8 ocho : dividido por 2 dos = son 4 cuatro 33 OKREŚLANIE CZASU I DATY 1 : 00 godzina es la una 3 : 00 godz. son las tres 3 : 05 godz. son las tres y cinco (minutos) 3 : 10 godz. son las tres y diez 3 : 15 godz. son las tres y cuarto 3 : 20 godz. son las tres y veinte 3 : 25 godz. son las tres y veinticinco 3 : 30 godz. son las tres y media 3 : 35 godz. son las cuatro menos veinticinco 3 : 40 godz. son las cuatro menos veinte 3 : 45 godz. son las cuatro menos cuarto 3 : 50 godz. son las cuatro menos diez 3 : 55 godz. son las cuatro menos cinco 1 maja 1970 el primero/el uno de mayo de mil novecientos setenta 2 czerwca el 2 (dos) de junio 31 lipca el 31 (treinta y uno) de julio w liście: Madrid, 8 de septiembre de 1996 Praga,

26 65 MIESIĄCE enero styczeń julio lipiec febrero luty agosto sierpień marzo marzec septiembre wrzesień abril kwiecień octubre październik mayo maj noviembre listopad junio czerwiec diciembre grudzień (en junio) (w czerwcu) 26

27 Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie