Jedzenie. Pobrano z kookospähkinä

Transkrypt

1 Jedzenie Pobrano z Hedelmät Owoce ananas ananas appelsiini pomarańcza aprikoosi morela banaani banan greippi grapefruit karhunvatukka jeżyna karpalo żurawina karviaismarja agrest kiivi kiwi kirsikka wiśnia kookospähkinä kokos luumu śliwka mandariini mandarynka mansikka truskawka marja jagoda meloni melon mustaherukka czarna porzeczka mustikka czarna jagoda omena jabłko päärynä gruszka persikka brzoskwinia punaherukka czerwona porzeczka puolukka borówka sitruuna cytryna

2 vadelma malina vesimeloni arbuz viikuna figa viinirypäleet winogrona Vihannekset Warzywa herne groch kaali kapusta kukkakaali kalafior kurkku ogórek lehtisalaatti sałata maissi kukurydza nauris rzepa papu fasola parsa asparagus parsakaali brokuł peruna ziemniak pinaatti szpinak porkkana marchew punajuuri burak punakaali czerwona kapusta retiisi rzodkiewka ruohosipuli szczypior ruusukaali brukselka selleri seler sieni grzyb sipuli cebula tomaatti pomidor valkosipuli czosnek

3 Yrtit ja mausteet anis basilika chili inkivääri kaneli kumina laventeli maustepippuri meirami minttu muskottipähkinä mustapippuri oregano paprika persilja pippuri rakuuna rosmariini ruohosipuli salvia seesami tilli timjami vanilja Zioła i przyprawy anyż bazylia chili imbir cynamon kminek lawenda ziele angielskie majeranek mięta gałka muszkatołowa pieprz czarny oregano papryka pietruszka pieprz estragon rozmaryn szczypior szałwia sezam koper tymianek wanilia Leipä leipäviipale Chleb kromka chleba

4 tumma leipä vaalea leipä ruisleipä paahtoleipä piirakka voisarvi sämpylä leivos viineri pulla ranskanleipä patonki karjalanpiirakka voileipä korppujauhe ciemny chleb biały chleb chleb żytni chleb tostowy ciastko rogal bułka babeczka słodka bułka z nadzieniem owocowym/kruszonką słodka bułka bułka paryska bagietka ciastko karelskie (z nadzieniem ryżowym) kanapka bułka tarta Maitotuotteet maito piimä kerma jogurtti voi juusto rahka raejuusto Produkty mleczne mleko maślanka śmietana jogurt masło ser twaróg serek wiejski Liha Mięso

5 aivot móżdżek gulassi gulasz hampurilainen hamburger jänis zając jauheliha mięso mielone kääryle karkówka kani królik kieli język kinkku szynka lapa łopatka lihakääryleet zrazy lihapullat kulki mięsne makkara kiełbasa maksa wątroba muhennos mięso duszone munuaiset nerki naudanliha wołowina nuoren lampaan liha jagnięcina paisti pieczeń pihvi kotlet reisi nóżka sianliha wieprzowina vasikanliha cielęcina villisika dzik Siipikarja Drób ankka kaczka hanhi gęś kalkkuna indyk

6 kana kurczak Kala äyriäiset hauki hummeri karppi katkarapu lohi makean veden kala rapu silli suolaisen veden kala taimen turska Ryba skorupiaki pika homar karp krewetka łosoś ryba słodkowodna krab śledź ryba morska pstrąg dorsz Munat kananmuna kovaksi keitetty muna pehmeäksi keitetty muna munakokkeli paistetut munat Jajka jajko kurze jajko na twardo jajko na miękko jajecznica jajka smażone Juomat Alkoholittomat juomat kahvi kahvi kerman kera kofeiiniton kahvi musta kahvi Napoje Napoje bezalkoholowe kawa kawa ze śmietanką kawa bezkofeinowa czarna kawa

7 tee tee sitruunan kera maito kaakao vesi mineraalivesi / kivennäisvesi mehu tomaattimehu tuoremehu appelsiinimehu greippimehu mustaherukkamehu appelsiinijuoma limonadi pirtelö herbata herbata z cytrynką mleko kakao woda woda mineralna sok sok pomidorowy sok owocowy sok pomarańczowy sok grapefruitowy sok porzeczkowy napój pomarańczowy lemoniada shake Alkoholijuomat olut pullotettu olut lasi olutta tölkkiolut viini punaviini valkoviini kuiva viini makea viini kuohuviini glögi samppanja Napoje alkoholowe piwo piwo butelkowane szklanka piwa piwo z beczki wino wino czerwone wino białe wino wytrawne wino słodkie wino musujące wino grzane szampan

8 viina brandy gini katkero konjakki likööri rommi siideri viski vodka alkohol wysokoprocentowy brandy gin wódka gorzka koniak likier rum jabłecznik whisky wódka Makeiset kakku jäätelö keksi suklaa hunaja sokeri hillo marmeladi karkki / karamelli purukumi Słodycze ciasto lody ciastko czekolada miód cukier dżem marmolada cukierek guma do żucia Muut murot puuro mysli öljy etikka Inne płatki śniadaniowe owsianka müsli olej ocet

9 sinappi ketsuppi musztarda ketchup Valmistustavat keitetty haudutettu paistettu savustettu suolattu raaka Sposoby przygotowania gotowany duszony smażony wędzony solony surowy Verbit laittaa ruokaa keittää kiehauttaa pilkkoa sipuli vatkata sekoittaa lisätä sulattaa voita sulattaa lihaa rikkoa muna maustaa kuoria banaani annostella valmistaa / valmistella kuumentaa tarjoilla Czasowniki robić jedzenie gotować zagotować kroić cebulę miksować mieszać dodawać roztapiać masło rozmrażać mięso rozbić jajko doprawić obrać banana odmierzyć przygotować podgrzać podawać

10 tiskata zmywać Ravintosisältö energiaa proteiinia hiilihydraattia rasvaa Wartości odżywcze energia / kalorie białko węglowodany tłuszcz Internacjonalizmy Pobrano z W języku fińskim jest wiele wyrazów łatwych do odgadnięcia. Chodzi tu o wyrazy pochodzenia obcego. Najczęściej kończą się na i. Internationalismi apteekki baari banaani bussi elefantti energia faksi filmi galleria gangsteri Internacjonalizm apteka bar banan autobus słoń energia faks film galeria gangster

11 geologia geologia gramma gram grilli grill helikopteri helikopter hotelli hotel idea idea kaakao kakao kaaos chaos kahvi kawa kamera kamera kenguru kangur kirahvi żyrafa kitara gitara konjakki koniak konsertti koncert krokotiili krokodyl lamppu lampa meloni melon metri metr metro metro ministeri minister museo muzeum musiikki muzyka neutraali neutralny normaali normalny oliivi oliwka ooppera opera pankki bank paperi papier

12 piano pitsa presidentti professori pubi radio salaatti sampoo sitruuna sohva sokeri suklaa taksi teatteri tee televisio tomaatti traktori turisti video viini viski pianino pizza prezydent profesor pub radio sałata, sałatka szampon cytryna sofa sukier czekolada taksi teatr herbata telewizja pomidor traktor turysta video wino whisky

13 Geografia Pobrano z Maantiede kartta kartasto karttapallo kompassi maapallo pallonpuolisko leveyspiiri pituuspiiri päiväntasaaja kääntöpiiri napa napapiiri manner maa seutu Geografia mapa atlas globus kompas ziemia półkula szerokość geograficzna długość geograficzna równik zwrotnik biegun koło podbiegunowe kontynent kraj region ilmansuunnat pohjoinen koillinen itä kaakko etelä lounas länsi Kierunki świata północ północny wschód wschód południowy wschód południe południowy zachód zachód

14 luode północny zachód Maa aavikko / autiomaa alanko aro / steppi dyyni keidas kukkula laakso merenranta niemi niemimaa nummi rannikko ranta rinne rotko saari saaristo savanni suo tasamaa tulivuori tunturi vaara / mäki viidakko vuori vuoristo Ląd pustynia nizina step wydma oaza pagórek dolina plaża przylądek półwysep wrzosowisko wybrzeże brzeg zbocze wąwóz wyspa archipelag sawanna bagna równina wulkan góra w Laponii górka dżungla góra łańcuch górski

15 ylänkö ylätasanko wyżyna płaskowyż Vesi järvi joki kannas koski laguuni lahti lampi meri puro putous salmi valtameri vuono vuorovesi Woda jezioro rzeka przesmyk bystrza laguna zatoka staw morze potok wodospad cieśnina ocean fiord przypływ, odpływ Taivas pilvi aurinko tähti kuu Niebo chmura słońce gwiazda księżyc

16 Dom Pobrano z Koti talo rakennus omakotitalo paritalo rivitalo huvila kartano mökki kerrostalo tornitalo asunto / huoneisto yksiö kaksio vanhainkoti Dom dom (budynek) budynek domek jednorodzinny bliźniak szeregowiec villa rezydencja domek letniskowy blok wieżowiec mieszkanie kawalerka mieszkanie dwupokojowe dom starców Huoneet kylpyhuone keittiö olohuone makuuhuone ruokailuhuone wc / käymälä / vessa eteinen ullakko / ullakkohuone Pokoje łazienka kuchnia salon sypialnia jadalnia toaleta przedpokój poddasze

17 kellari autotalli porraskäytävä / portaat portaat / raput hissi lattia katto seinä matto verhot ovi ikkuna piwnica garaż klatka schodowa schody winda podłoga sufit ściana dywan zasłony drzwi okno Części ciała Pobrano z Keho haima hammas hampaat huuli iho kainalo kantapää käsi käsivarsi Ciało trzustka ząb zęby warga skóra pacha pięta ręka ramię

18 kaula szyja keuhko płuco kieli język korva ucho kynsi paznokieć kyynärpää łokieć lantio miednica lapaluu łopatka leuka podbródek lonkka biodro luuranko szkielet maha żołądek maksa wątroba munasarja jajnik munuainen nerka nenä nos nilkka kostka niska kark olkapää bark otsa czoło pää głowa peukalo kciuk polvi kolano ranne nadgarstek reisi udo rintakehä klatka piersiowa sääri noga selkä plecy selkäranka kręgosłup

19 silmä sisäelin solisluu sormi suoli suu sydän tukka umpisuoli valtimo varvas vatsa vatsalaukku verisuoni virtsarakko vyötärö oko organ wewnętrzny obojczyk palec jelito usta serce włosy wyrostek arteria paluch u stopy brzuch żołądek żyła pęcherz talia Czas Pobrano z Kellonaika Paljonko kello on?mitä kello on? Milloin?Koska? Mihin aikaan?moneltako? Kello on tasan kaksi. Kello on puoli kolme. Godzina Która godzina? Kiedy? O której? Jest dokładnie druga. Jest wpół do trzeciej.

20 Kello on viisi (minuuttia) yli kaksi. Kello on viisi (minuuttia) vaille kymmenen. Kello on varttia yli seitsemän. Jest pięć minut po drugiej. Jest za pięć dziesiąta. Kwadrans po siódmej. Mówiąc o pełnych godzinach można użyć liczby z końcówką lta/ltä: Mihin aikaan? kello yksi kello kaksi kello kolme kello neljä kello viisi kello kuusi kello seitsemän Moneltako? yhdeltä kahdelta kolmelta neljältä viideltä kuudelta seitsemältä

21 kello kahdeksan kello yhdeksän kello kymmenen kello yksitoista kello kaksitoista kahdeksalta yhdeksältä kymmeneltä yhdeltätoista kahdeltatoista Aikayksikkö sekunti minuutti tunti päivä vuorokausi viikko kuukausi vuodenaika vuosi vuosisata vuosituhat Jednostka czasu sekunda minuta godzina dzień doba tydzień miesiąc pora roku rok wiek tysiąclecie Milloin? nyt tänään huomenna ylihuomenna eilen toissapäivänä pian Kiedy? teraz dziś jutro pojutrze wczoraj przedwczoraj wkrótce

22 Vuorokaudenaika Pora dnia Milloin? Kiedy? auringonnousu wschód słońca auringonnousun aikaan o wschodzie słońca aamu poranek aamulla rano keskipäivä południe keskipäivällä w południe päivä dzień päivällä w dzień iltapäivä popołudnie iltapäivällä popołudniem ilta wieczór illalla wieczorem hämärä zmierzch hämärässä o zmierzchu auringonlasku zachód słońca auringonlaskun aikaan o zachodzie słońca yö noc yöllä w nocy keskiyö północ keskiyöllä o północy Viikonpäivä Dzień tygodnia Milloin? Kiedy? maanantai poniedziałek maanantaina w poniedziałek tiistai wtorek tiistaina we wtorek keskiviikko środa keskiviikkona w środę torstai czwartek torstaina w czwartek perjantai piątek perjantaina w piątek lauantai sobota lauantaina w sobotę sunnuntai niedziela sunnuntaina w niedzielę Kuukausi Miesiąc Milloin? Kiedy? tammikuu styczeń tammikuussa w styczniu helmikuu luty helmikuussa w lutym maaliskuu marzec maaliskuussa w marcu huhtikuu kwiecień huhtikuussa w kwietniu toukokuu maj toukokuussa w maju

23 kesäkuu czerwiec kesäkuussa w czerwcu heinäkuu lipiec heinäkuussa w lipcu elokuu sierpień elokuussa w sierpniu syyskuu wrzesień syyskuussa w wrześniu lokakuu październik lokakuussa w październiku marraskuu listopad marraskuussa w listopadzie joulukuu grudzień joulukuussa w grudniu Vuodenaika Pora roku Milloin? Kiedy? kevät wiosna keväällä wiosną kesä lato kesällä latem syksy jesień syksyllä jesienią talvi zima talvella zimą Milloin? viime keväänä viime kesänä viime syksynä viime talvena ensi keväänä ensi kesänä ensi syksynä ensi talvena keväällä 2000 keskitalvella syksyn alussa talven lopussa Kiedy? w zeszłą wiosnę w zeszłe lato w zeszłą jesień w zeszłą zimę w przyszłą wiosnę w przyszłe lato w przyszłą jesień w przyszłą zimę wiosną 2000 roku w połowie wiosny na początku jesieni pod koniec zimy

24 viime.. viime päivinä viime yönä viime viikolla viime keskiviikkona viime kuussa viime elokuussa viime keväänä viime vuonna kymmenen viime vuoden aikana viime vuosina viime vuosisadalla viime hetkellä/viime tingassa jättää viime hetkeen viime aikoina viime kerralla viime kädessä w zeszłym w ciągu ostatnich dni zeszłej nocy w zeszłym tygodniu w zeszłą środę w zeszłym miesiącu w zeszłym sierpniu w zeszłą wiosnę w zeszłym roku w ciągu ostatnich dziesięciu lat w ciągu ostatnich lat w zeszłym wieku w ostatniej chwili zostawić do ostatniej chwili ostatnio ostatnim razem ostatecznie ensi ensi yönä ensi viikolla ensi viikon alussa ensi kuussa ensi elokuussa ensi tiistaina ensi talvena ensi vuonna ensi kerralla ensi alkuun w przyszłym dziś w nocy; przyszłej nocy w przyszłym tygodniu na początku przyszłego tygodnia w przyszłym miesiącu w przyszłym sierpniu w przyszły wtorek w przyszłą zimę w przyszłym roku następnym razem na początku

25 ensi kädessä/ensi sijassa ensi tilassa rakkautta ensi silmäyksellä przede wszystkim/ po pierwsze tak szybko jak to możliwe miłość od pierwszego wejrzenia Kuinka usein? aina usein tavallisesti/yleensä silloin tällöin joskus harvoin ei koskaan Jak często? zawsze często zazwyczaj od czasu do czasu czasami rzadko nigdy Prepositiot, postpositiot ennen (+ partitiivi) Przyimki przed ennen vuotta 1998 przed rokiem 1998 Maanantai on ennen tiistaita Poniedziałek jest przed wtorkiem. ennen Kristusta = ekr. przed Chrystusem = p. n. e. jälkeen (+ genetiivi) joulun jälkeen kello kuuden jälkeen po po Bożym Narodzeniu po szóstej jälkeen Kristuksen = jkr. po Chrystusie = n. e. välillä (+ genetiivi) kello kahden ja kolmen między między drugą a trzecią lähtien (+ sta) od

26 ensi viikosta lähtien mistä lähtien? tästä lähtien od przyszłego tygodnia od kiedy? od teraz kuluessa (+ genetiivi) tämän viikon kuluessa vuosien kuluessa w ciągu w ciągu tego tygodnia w ciągu lat aikana (+ genetiivi) talven aikana kolmen päivän aikana kolmen viime kuukauden aikana seuraavien vuosien aikana kahden tunnin aikana podczas, w czasie podczas zimy w czasie trzech dni podczas trzech byłych miesięcy w czasie następnych lat w czasie dwóch godzin kuluttua (+ genetiivi) viikon kuluttua hetken kuluttua pitkän ajan kuluttua kahden päivän kuluttua lähden tunnin kuluttua kolmen päivän kuluttua vuoden kuluttua tästä päivästä za, po za tydzień za chwilę po długim czasie za dwa dni; po dwóch dniach wyjeżdżam za godzinę za trzy dni za rok od dziś päästä (+ genetiivi) = kuluttua kuuden tunnin päästä za, po za sześć godzin mennessä (+ illatiivi) kello yhteen mennessä do do pierwszej

27 perjantaihin mennessä siihen mennessä tähän mennessä do piątku do tego czasu do teraz Mikä päivä tänään on? Tänään on tiistai. Monesko päivä tänään on? Tänään on viides kesäkuuta. Mikä kuukausi on nyt? Nyt on joulukuu. Missä kuussa sinä olet syntynyt? Jaki dzień jest dzisiaj? Dziś jest wtorek. Jaka dziś jest data? Dziś jest piąty czerwca. Jaki jest teraz miesiąc? Teraz jest grudzień. W jakim miesiącu się urodziłeś? Minä olen syntynyt huhtikuussa. Urodziłem się w kwietniu. Więcej: Charakter Pobrano z Luonne ahkera ankara antelias Charakter pilny, ciężko pracujący surowy, srogi hojny

28 ahne chciwy arka nieśmiały avoin otwarty egoistinen egoistyczny empaattinen empatyczny ennakkoluuloinen uprzedzony epäilyttävä podejrzliwy epäitsekäs bezinteresowny epäluuloinen podejrzliwy epärehellinen nieszczery epäröivä niezdecydowany epävarma niepewny epäystävällinen nieprzyjazny fiksu mądry hauska zabawny heikko słaby herkkä delikatny, wrażliwy hidas wolny hiljainen cichy huumorintajuinen z poczuciem humoru huolellinen dokładny, ostrożny huomaavainen uprzejmy hyvä dobry häijy zły, nikczemny häikäilemätön bezwzględny iloinen wesoły itsekäs samolubny itsenäinen samodzielny itsepäinen uparty

29 itserakas itsevarma jalomielinen joustava julma järjestelmällinen kamala kateellinen kavala kekseliäs kiivas kova kummallinen kunniallinen kunnianhimoinen kuuluisa kyyninen kärsivällinen kätevä köyhä laiska lempeä looginen luotettava luova lyhytjänteinen mielikuvituksekas mustasukkainen määrätietoinen zarozumiały pewny siebie hojny elastyczny okrutny zorganizowany okropny zazdrosny przebiegły innowacyjny wybuchowy twardy, surowy dziwny honorowy ambitny sławny cyniczny cierpliwy zdolny manualnie biedny leniwy delikatny, łagodny logiczny niezawodny, wiarygodny kreatywny niecierpliwy pełen wyobraźni zazdrosny zdecydowany

30 nirso wybredny nokkela bystry nopea szybki näppärä zręczny oma-aloitteinen spontaniczny onnellinen szczęśliwy onneton nieszczęśliwy optimistinen optymistyczny ovela cwany paha zły, nikczemny peloton nieustraszony pessimistinen pesymistyczny puhelias gadatliwy päättäväinen zdecydowany rauhallinen spokojny rehellinen szczery reipas energiczny rento zrelaksowany riippumaton niezależny rikas bogaty sairas chory saita skąpy seurallinen towarzyski sotkuinen niechlujny surullinen smutny suvaitsevainen tolerancyjny taitava zdolny tarkka dokładny tarmokas energiczny

31 tasapainoinen zrównoważony terve zdrowy totinen poważny tuhma niegrzeczny turhamainen próżny tyhmä głupi tylsä nudny tyytymätön niezadowolony tyytyväinen zadowolony täsmällinen dokładny uhkarohkea brawurowy ujo nieśmiały urheilullinen wysportowany urhoollinen waleczny, dzielny uskalias śmiały uskollinen wierny uskoton niewierny vaatimaton skromny vahva silny vaitelias cichy vakava poważny vakuuttava przekonywujący vastuutuntoinen odpowiedzialny vihamielinen wrogo nastawiony vihainen zły, wściekły viisas mądry vilkas pełen życia villi dziki vilpitön szczery

32 väkivaltainen yksinäinen ystävällinen äkkipikainen älykäs äänekäs agresywny samotny przyjacielski porywczy inteligentny głośny