#39. Halloween a Wszystkich Świętych 4. north east. czasopismo bezpłatne. temat numeru:

Transkrypt

1 czasopismo bezpłatne north east magazyn dla polonii temat numeru: Halloween a Wszystkich Świętych 4 #39 wywiad: 3 urodziny 2B: Serducho się cieszy 6 magiczne miejsca: Amble i Warkworth 11 kinoteka 13 pełna kultura 13 pl akcenty 8 numer 39 listopad 2009 czasopismo bezpłatne

2 Polska księgowa oferuje pomoc w: prowadzeniu księgowości dla małych firm rozliczeniach podatkowych (Tax Return): self-employed, partnership zwrotach podatkowych z P45 i P60 kontakt: Magdalena Rostkowska Potrzebujesz taniego transportu na lotniska, do konsulatu i nie tylko? Dobrze trafiłeś, bo taniej już nie można! Nie chcesz przepłacać? Oferuję przewóz osób 24 godziny na dobę na terenie całej Anglii. Dysponuję samochodem Mercedes E300 TD kombi. Polskie Smakołyki mrożonki wędliny leki prasa alkohol wyroby własne: bułki ciasta pączki 199 High Street West SR1 1UB Sunderland tel , kom (Andrzej) To jest miejsce na Twoją reklamę To advertise in 2B contact: 2B@nepco.org.uk w Newcastle upon Tyne Poczuj się pewnie na brytyjskich drogach! Testy na prawo jazdy na wszystkie kategorie oraz brytyjski kodeks drogowy w języku polskim. Profesjonalne i kompletne. Bezpłatne doradztwo odnośnie uzyskania prawa jazdy w Wielkiej Brytanii! biuro@emano.co.uk Transport na lotniska Taniej już nie można! Zainteresowany? Zadzwoń: Marcin polski sklep kafejka internetowa Przeprowadzki, transport na lotniska, paczki do Polski, przewóz mebli Tanie przelewy pieniędzy do Polski: 5 bez względu na kwotę Darmowe rozmowy do Polski na numery stacjonarne! Świąteczne zamówienia na ciasta, pierogi, wędliny i karpia Godziny otwacia: poniedziałek sobota niedziela Podane poniżej ceny z i do Newcastle (niezależnie od ilości osób): Doncaster 55 Edinburgh 60 Liverpool 75 Glasgow 75 Leeds 45 East Midlands 80 Manchester 75 wstępniak Trzecie urodziny 2B i... festiwal Made in Poland! Czas biegnie nieubłaganie i każdy z nas z roku na rok się starzeje. Lat przybywa też rzeczom, które żyją obok nas. Aż trudno uwierzyć, że 2B ma już 3 pełne lata. A pamiętacie początki? Kolorowa kartka drukowana na uniwersytecie, potem coraz więcej i więcej tekstów, stron, informacji... A dzisiaj? Profesjonalnie złożone, rozpoznawalne pismo lokalne, mocna grupa dziennikarzy gotowych do działań i pełno tematów wokół. W ciągu trzech lat pismo przeszło poważne transformacje, a osoby zaangażowane w jego tworzenie rozwijały się i nabywały nowe umiejętności. Czy jesteście zadowoleni z tego, czym pismo jest teraz? Odpowiedź pozostawiam wam i otwartym do dyskusji forom internetowym. Z okazji urodzin życzymy sobie zadowolonych czytelników, którzy w połowie każdego miesiąca będą szukali nowego numeru 2B z lokalnymi wiadomościami. Chcemy, żeby sięgali po nie z zaciekawieniem i poczuciem, że są częścią lokalnej społeczności polskiej. O tym, jak to kiedyś było z 2B, można przeczytać na str. 6 w rozmowie dwóch założycielek magazynu: Marty Zielińskiej i Ani Fraszczyk. Listopad to dla nas ważny miesiąc z jeszcze innego powodu. W dniach od 12 do15 listopada odbędzie się Weekendowiec Festiwalu Made in Poland, czyli 4 dni spotkań z kulturą polską: ekscytujące koncerty (x5!), film (x1) i poczęstunki (x2). Specjalnie dla Was na jedyny koncert na wyspach 12 listopada przyjedzie grupa Kyst ( Zagrają razem z lokalnymi muzykami Van Rezner (z Polski) #39 i Zadok (z Anglii) w Tyne Bar, miejscu znanym z alternatywnych działań i dobrej muzycznej atmosfery. Następnego dnia w piątek 13 (!) listopada zapraszamy do kina na film Sztuczki w reżyserii Jakimowskiego (z angielskimi napisami, więc warto zaprosić angielskich znajomych). Na film można przyjść (trochę) głodnym po seansie w Tyneside Bar organizatorzy zapowiadają degustację potraw polskiej kuchni oraz koncert akustyczny Paweł Jędrzejewski Trio. Na tym nie koniec! W sobotę właściciele sklepu polskiego Malgosia s zapraszają na polskie ciasta, kanapki i przekąski do Newcastle. Na zakończenie festiwalu nie lada gratka, nie tylko dla koneserów jazzu. Popularny polski trębacz Tomasz Stańko zagra dla lokalnej publiczności w The Sage Gateshead w niedzielę 15 listopada o (w ramach współpracy z Polska! Year). Dużo wrażeń, sporo dobrej muzyki i - miejmy nadzieję - świetnej atmosfery. Wszystko po to, by rozjaśnić smutne listopadowe wieczory i sprawić, żebyśmy mieli się czym chwalić wśród Anglików. Do zobaczenia na imprezach! Danuta Kudłacik Redaktor naczelny: Danuta Kudłacik Projekt i opracowanie graficzne: Mate Creative Zespół redakcyjny: Joanna Lompart-Chlaściak, Anna Fraszczyk, Grażyna Winniczuk, Marlena Weber, Tomasz Dębski, Kasia Makarewicz, Piotr Surmaczyński, Jerzy Wojciech, Gabriela Winniczuk, Beata Brzeziańska, Rachel Clemens Zdjęcia na okładce: Karolina Maciągowska Marketing: Michał Czubiński Dystrybucja: Alex Colling Korekta: Ewelina Rolka Wsparcie techniczne: Quality Computer Specialists Kontakt z redakcją: 2B@nepco.org.uk Wydawca: NEPCO CIC Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. spis treści 4 Temat numeru: Angielskie Halloween a polskie Wszystkich Świętych 6 Wywiad: Serducho się cieszy trzecie urodziny 2B!!! 7 Jak człowiek z człowiekiem: Rutyna 7 Newsletter Nepco 8 PL akcenty: relacja z wernisażu wystawy fotograficznej Polska w obiektywie 10 Język bez granic: Na przekór kolorom wokół zielono mi 11 Magiczne miejsca: Amble i Warkworth 12 Wiadomości z Polskiej Szkoły Sobotniej oraz sonda wśród dzieci: Co ci się podoba i nie podoba w polskiej szkole? 13 Pełna kultura: Co? Gdzie? Kiedy? 13 Kinoteka: Lektor 14 Felieton: Z kraju afer 14 English summary www. madeinpolandfestival.co.uk szczegóły na ostatniej stronie 2B north east numer 39 listopad

3 temat numeru Halloween a Wszystkich Świętych Kiedy słyszę słowo Halloween mam tylko dwa skojarzenia: stare, amerykańskie horrory i przerażająco uśmiechające się dynie. Oczywiście, to wielkie uproszczenie. Wszyscy wiemy, ze Halloween to dzień, w którym dzieci poprzebierane za upiorne postacie, pukają do drzwi i proszą o cukierki. Spotkawszy się z odmową straszą sztuczkami, bynajmniej nie magicznymi (trick or treat). Czy tylko o to chodzi? fot. Karolina Maciągowska Ten dzień ma głębszą genezę. Nazwa Halloween prawdopodobnie pochodzi od słów All Hallows Eve, czyli Wigilia Wszystkich Świętych. Wywodzi się z celtyckiego obrządku Samhain: ponad dwa tysiące lat temu w tym dniu żegnano lato a witano zimę, obchodzono również dzień Wszystkich Świętych. Palono wtedy ogniska i odprawiano modły za dusze zmarłych. Natomiast Irlandczycy w czasach pogańskich przebierali się w kolorowe kostiumy i odprowadzali duchy do granic miasta czy osady. Trudno nie dopatrzeć się w tych starych obyczajach elementów duchowości, które dziś ustąpiły miejsca komercji i pustej zabawie. A szkoda. Świat ewaluował - tylko czy w słuszną stronę? Polskie Halloween? Halloween w Polsce pojawiło się w latach dziewięćdziesiątych i powoli, acz skutecznie, wkrada się w łaski Polaków. I u nas w kraju w październiku w sklepach zobaczyć można gadżety i przedmioty związane z pogańskim świętem. Myślę jednak, że nie ma szans rozprzestrzenić się na taka skalę, jak w Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych. My za bardzo kochamy zapach zniczy, przyjemne mroźne powietrze, cmentarze skąpane w słońcu i pokryte dywanem liści. Nasza Uroczystość Wszystkich Świętych to niemal mistyczne przeżycie. Dzień, do którego przygotowujemy się dłuższy czas, i duchowo, i materialnie oczywiście. Porządkujemy groby naszych bliskich, kupujemy kwiaty i znicze, by w końcu kilka godzin spędzić przy grobach ukochanych, którzy odeszli. Pogrążając się w zadumie wspominamy ich, modlimy się, myślimy o śmierci i rzeczach ostatecznych. My, ludzie morza (pochodzę z Ustki), mamy jeszcze jeden zwyczaj: wieczorem pierwszego listopada chodzimy na plażę i ustawiamy znicze, wiele zniczy tym, którym nie udało się powrócić z ostatniego rejsu. Do dziś czuję woń unoszącego się dymu, bliskość wszystkich, którzy przyszli, mistycyzm otaczający serca ułożone ze zniczy. Jest także druga, komercyjna strona tego dnia. Wszystkie te ozdoby, wymyślne znicze, kwiaty, setki gatunków. I tu ksiądz z mej starej parafii miał rację gdy mówił, że te zbytki niewiele pomogą umarłym, bo im potrzeba modlitwy. Zgadzam się z nim, ale jeżeli zachowamy złoty środek, to wszyscy będą szczęśliwi. Rozmyślając o Halloween zastanawiam się, czy to odchodzenie od starych tradycji nie jest trochę ucieczką od śmierci, strachem przed nią? Stąd to bezmyślne oddawanie się zabawie, sztuczkom i cukierkom a nie zadumie, wyciszeniu i refleksji. A co na to Anglicy? Po rozmowach z moimi współpracownikami oraz dziećmi z jednej ze szkół podstawowych w Gateshead, byłam nieco zaskoczona. Okazało się bowiem, że starsi z nich z rozrzewnieniem wspominają starą formę tegoż dnia, to znaczy wycinanie w dyni (czasem w rzepie) twarzy, mocowanie świeczek i chodzenia dookoła w celu odstraszania złych duchów, zabawę w łapanie jabłek (Apple bobbing jabłko nieuszkodzone w zabawie miało oznaczać pomyślność w przyszłym roku), skok przez dwanaście świec te z nich, które nie zgasną, oznaczają szczęśliwe miesiące w przyszłym roku (trochę to przypomina nasze wróżby andrzejkowe). Dziś dzieci proszą o cukierki, nie bardzo wiedząc, dlaczego. Zapytane o sztuczkę, uciekają w popłochu. Moi rozmówcy wymieniali oczywiście dynie, przerażające stroje, czarownice, potwory, złe duchy, Halloween party, ale gros z nich wyrażało tęsknotę za pierwotną wersją tego dnia, kiedy wierzono w złe siły i w moc odprowadzenia ich za granice swych osad. Jaka szkoda, że już nie mamy tej wiary Tak więc, Kochani, może warto wskrzeszać stare tradycje, a już na pewno kultywować nasze. Ja 1 listopada pojadę na plażę Beata Brzeziańska Za podzielenie się swoimi refleksjami na temat Halloween dziękuję: Louise Donnelly, Laurze Carpenter, Catherine Nelson, Markowi Conder oraz dzieciom: Elli, Lilly, Raph, Lauren. Angielskie Halloween W Anglii Halloween to jest takie coś jak Uroczystość Wszystkich Świętych w Polsce, tylko tutaj obchodzi się je zabawnie, a w Polsce bardziej refleksyjnie. Szczerze mówiąc, wolę angielską wersję. Dlaczego? Co jest w tym święcie takiego, że dzieci je uwielbiają? Cukierki. Tak właśnie: cukierki. Halloween to przede wszystkim słodycze, za którymi przecież przepadamy. Jak je zdobyć? Myślicie, że to takie łatwe? Musimy pukać do każdych drzwi i wyglądać strasznie. Bo Halloween to święto przebierańców! Trzeba wyglądać tak, jakby się dopiero zostało zamordowanym, albo wstało z grobu, albo jakby się miało nieuleczalną chorobę w ostatnim stadium rozwoju, albo być czarownicą, wampirem - po prostu kimś (lub czymś) związanym ze śmiercią, rzeczami tajemnymi i strasznymi. Sklepy doskonale zarabiają na koszmarnych strojach i wampirzych zębach, bo przeciętny młody Anglik nie założy w kolejnym roku tego samego. Małe dzieci najchętniej przebierają się w czarownice, potwory, wróżki, dynie i duchy, nastolatki w sumie tak samo, może tylko jest więcej wampirzyc, diabłów i kotów. Dwa lata temu z koleżanką zdecydowałyśmy się na taki obchód w okolicach mojego domu. Ja byłam rozczochraną wampirzycą z podkrążonymi oczami, z kącika ust ciekła mi sztuczna krew, paznokcie pomalowałam fosforyzującym lakierem. Koleżanka wyglądała równie strasznie. Rodzice nie pozwolili nam jednak włóczyć się samopas, tylko mama dyskretnie trzymała się z tyłu. Powiem szczerze, nazbierałyśmy sporo, ale też wiele drzwi nie otworzyło się przed nami w ogóle. Co się robi w takich wypadkach? Trick or treat! To znaczy cukierek albo psikus, więc dorośli - dawajcie cukierki!!! Wraz z koleżanką robiłyśmy takie psikusy jak wrzucanie sztucznych, mokrych i obkrawionych palców przez skrzynkę na listy i wrzucanie surowych jajek. Za to moje koleżanki poszły trochę za daleko i obrzuciły kilka domów jajkami, przez co wpadły w kłopoty. Rozumiem, że niektórzy dorośli nie znoszą tego święta i nie chce im się co pięć minut otwierać drzwi (znam takich, co gaszą wszystkie światła i udają, że nikogo nie ma), ale zrozumcie, że my chcemy się po prostu bawić (i dostać słodycze oczywiście). Spotkałyśmy też domy, gdzie przyjmowano nas gościnnie, a jedna pani sama była przebrana za czarownicę, kiedy wynosiła miskę z cukierkami. W innym w oknie paliła się wydrążona dynia, to też było dla nas znakiem, że właściciele nie boją się dzieci, więc pukałyśmy bez obaw. Wróciłyśmy z torbami słodyczy do domu, i moja koleżanka została u nas na noc. Opowiadałyśmy sobie straszne historie i poszłyśmy spać nad ranem. Po tej nocy większość naszych słodyczy została zjedzona. Gabriela Winniczuk, lat B north east numer 39 listopad

4 3 urodziny 2B Serducho się cieszy Z Martą Zielińską współzałożycielką Informatora dla Polaków 2B rozmawia druga współzałożycielka Anna Fraszczyk. Anna Fraszczyk: Pamiętasz skład pierwszego numeru 2B? Marta Zielińska: Tak. AF: Dalej, dalej... Co pamiętasz? MZ: Ale chodzi Ci o sam proces, czy o to jakie artykuły tam były? AF: O wszystko mi chodzi, co tylko pamiętasz... MZ: O Jezuniu!!! Że siedziałyśmy w nocy pamiętam. A potem pamiętam, jak rozdawałyśmy pod kościołem. I pamiętam, że był artykuł o Remembrance Day. AF: Po co my to w ogóle zaczęłyśmy? fot. Szymon Wierzchowski MZ: Bo nas ludzie zagadywali w klubie na schodach o rzeczy, które są oczywiste i które można znaleźć w Internecie, jeśli się wie, że dostęp do niego jest w bibliotece. Pamietasz najpierw przyczepiłśmy te informacje o bibliotece na tablicy informacyjnej w klubie (Klub Polski - przyp. red.)... AF: Pamietam! A poźniej wiadomość, że będzie rozdawany wasz informator. Nawet znalazlam ostatnio skrawek ogłoszenia w domowych papierach! MZ: No, proszę. Chyba inspiracją do stworzenia czegoś były też pewne gazety. Pamiętasz te gazety z Londynu, które rozdawałam (akcja Marta (Zielka) Zielińska przyjechała do Newcastle upon Tyne we wrześniu 2006 r. na roczne studia podyplomowe na Newcastle University. Już w listopadzie 2006 r., wspólnie z Anną (FrAnią) Fraszczyk napisały, złożyły, wydały i rozdały pierwszy numer Informatora dla Polaków w Newcastle - 2B. Obydwie zostały zwerbowane przed administratora portalu dla Polaków to.pl (dziś - przy red.) do administrowania na forum internetowym. Później wspólnie działały jeszcze w organizacji studenckiej PUK oraz były współzałożycielkami NEPCO ( uk), które powstało w marcu 2007 r. Zielka wróciła do Polski we wrześniu 2007 r. i dziś mieszka i pracuje w Warszawie. I wciąż jest na liście mailingowej magazynu 2B North East. FrAnia mieszka, pracuje i studiuje w Newcastle oraz do dziś współpracuje z redakcją 2B. rozdawania gazety Polish Express w Newcastle - przyp. red.)? Wtedy zauważyłyśmy, że, po pierwsze, jest na to popyt, a po drugie że w tych gazetach brakuje informacji dla ludzi z Newcastle. AF: Zapamiętałaś jakiś konkretny artykuł? MZ: Z pierwszego czy w ogóle? AF: W ogóle... MZ: Zapamiętałam rozmowę z dziadkami z klubu. Mówię o tej, gdy byłam u nich w domu z wizytą. Ciasteczka, herbatka I oni opowiadali o tym, jak to się wszystko zaczęło: jak budowali kościół, jak tworzyła się jakaś społeczność. To było dla mnie wzruszające. Miałam taki moment, że zobaczyłam coś innego niż to, czego doświadczaliśmy na co dzień w klubie, gdzie byliśmy intruzami. Nastąpiło wtedy ocieplenie stosunków... AF: Hmmm... Faktycznie, ten personal touch dużo zmienia. MZ:...jakbym zobaczyła klub ich optyką... AF: Wróćmy do 2B. MZ: A!!! Pamiętam, jak wymyślałyśmy i kombinowałyśmy z tym logo. Powinnaś mieć jakieś różne próby w swoim komputerze. AF: Poszukam, bo też pamiętam, że te 2 i B chciałam jakoś połączyć... Łatwo było przekonać innych do pomysłu pisania do 2B? MZ: Myślę o tym pytaniu... Nie pasuje mi słowo przekonać. AF: W takim razie: zwerbować? MZ: To zależy. Wydaje mi się, że próba zwerbowania była złym pomysłem. Przypominają mi się w tym miejscu konkretne osoby... Najlepsze efekty były wtedy, gdy dawaliśmy możliwość. Chciałbym podziałać, ale nie mam kiedy. OK, to coś napisz. Najlepiej sprawdzały się te osoby, które same się zadeklarowaly. Marta regularnie pisała o profitach (dział Taxy/Benefisy - przyp. red.). Czasem ludzie pisali do nas maile. AF: Faktycznie, maile też były. I pamiętam przepisy kulinarne yeri (dział Przepisy - przyp. red.). A później historyczne wywody skrzypa polnego (dział Magiczne Miejsca - przyp. red.). MZ: A jak było z felietonami z Polski? AF: Już nie pamiętam początków. Ale chyba było to coś na zasadzie umowy. Dogadaliśmy się, że Jerzy Wojciech napisze dla nas jeden artykuł w miesiącu, a ja raz na trzy miesiące coś do jego gazetki w Polsce. Co sądzisz o zmianach, które zaszły w 2B przez te 3 lata? MZ: Niewiarygodne. Serducho się cieszy, kiedy widzę, co wyrosło z tych dwóch kartek kserowanych ukradkiem gdzieś na uczelni. AF: (śmiech) Właśnie też mi się teraz przypomniały te akcje ksero za kredyty na uniwersytecie. MZ: Wydaje się, że teraz jest więcej osób zaangażowanych w cały projekt, co zdecydowanie jest in plus. AF: No i są duże foty, ładny papier... Widziałaś w ogóle wersję papierową w formacie A4? MZ: Papierową nie, tylko PDF-y. AF: OK, to jak już się wprowadzisz do nowego mieszkania w Warszawie, to prześlij adres, a wyślę Tobie najnowsze 2B. Co miesiąc są teraz spotkania redakcji, ekipa się powoli rozrasta i jest kilku fotografów. Ale jedno pozostaje bez zmian wolontariat ludzi. Widzialaś najnowszy numer 2B38? MZ: Tak, wyglada bardzo profesjonalnie. Jak rozumiem, nie ma już powiązania z NEPCO? AF: Ależ jest! NEPCO CIC jest wydawcą 2B. MZ: To tego mi jakoś tu brakuje. AF: Samo NEPCO CIC ma teraz dwie nogi: magazyn 2B i Polską Szkołę Sobotnią. Plus okazyjne imprezy, np. Made in Poland Festival... Czego Cię nauczyło 2B? MZ: Żeby się nie bać. AF: Mnie też! MZ: Sama bym się nie odważyła. AF: Ja sama też nie... Dziękuję. Anna Fraszczyk i Marta Zielińska - założycielki 2B fot. Szymon Wierzchowski newsletter nepco fot. Danuta Kudłacik Nepco CIC na kiermaszu sztuki Pod koniec października Nepco CIC zostało zaproszone do udziału w festiwalu Learning Revolution Craft of all cultures. Danuta Kudłacik z Agnieszką Maszkało i Martą Strzelecką zaprezentowały sztukę wycinanek łowickich. Stoisko cieszyło się dużym powodzeniem, szczególnie wśród najmłodszych uczestników imprezy. Każdy chciał dorównać łowiczankom, chociaż wiadomo, że jest to sztuka, której nie sposób nauczyć się w ciągu paru godzin. Warto jednak próbować! (DK) fot. Danuta Kudłacik jak człowiek z człowiekiem Rutyna Rutyna źródło tłumaczy słowo rutyna jako nabytą wprawę, która utwierdza człowieka w przekonaniu, że ma dość dużą kontrolę nad swoim życiem. A co się dzieje, gdy w rutynę popada twój lekarz? Ostatnio źle się czułam, zadzwoniłam więc do swojego lekarza i opisując reakcję organizmu na nowe leki zapytałam, czy nie kalendarium Co świętować? 10/11 Dzień Przewodników i Ratowników Górskich 11/11 Narodowe Święto Niepodległości 12/11 Dzień Drwala 14/11 Światowy Dzień Chorych na Cukrzycę, Dzień Seniora 15/11 Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych (ONZ), Światowy Dzień Systemów Informacji Geograficznej, Święto Matki Bożej Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia, Światowy Dzień Rzucania Palenia 16/11 Międzynarodowy Dzień Tolerancji (ONZ) 17/11 Dzień Studenta 19/11 Święto Wina 20/11 Dzień Uprzemysłowienia Afryki (ONZ), Powszechny Dzień Dziecka (ONZ) 21/11 Dzień Pracownika Socjalnego, Światowy Dzień Telewizji (ONZ), Światowy Dzień Życzliwości i Pozdrowień 22-26/11 Dni Honorowego Krwiodawstwa w Polsce 24/11 Katarzynki, Dzień bez Futra 25/11 Światowy Dzień Pluszowego Misia, Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet (ONZ) 29/11 Dzień bez Kupowania, Dzień Podchorążego, Międzynarodowy Dzień Solidarności z Palestyńczykami (ONZ) 30/11 Andrzejki 01/12 Dzień walki z AIDS (ONZ) 02/12 Światowy Dzień Walki z Uciskiem, Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Zniesienie Niewolnictwa (ONZ) 03/12 Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych (ONZ) 04/12 Dzień Górnika i Naftowca - Barbórka 05/12 Międzynarodowy Dzień Wolontariusza Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Społeczny (ONZ) 06/12 Mikołajki 07/12 Międzynarodowy Dzień Lotnictwa Cywilnego (ONZ) 10/12 Dzień Odlewnika, Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka (ONZ) powinnam brać ich w innych dawkach. Mój GP odpowiedział mi, że to są dobre leki, że daje je swoim pacjentom i że to normalna reakcja organizmu. Leki brałam i biorę nadal, jednak od miesiąca mam nowego lekarza, który od razu zmienił ich dawkę, w efekcie czego czuję się znacznie lepiej. Rutyna dnia codziennego z pewnością daje poczucie bezpieczeństwa i kontrolę nad życiem, tylko komu? Tomasz Dębski i Marlena Weber 6 2B north east numer 39 listopad

5 pl akcenty Konkurs fotograficzny rozstrzygnięty! Szampan, smakowite przekąski i przyjazna atmosfera towarzyszyły rozstrzygnięciu konkursu Polska w obiektywie na najlepsze zdjęcie w pierwszej jego edycji zatytułowanej Polskie lato impresje. W niedzielę, 18 października, w restauracji Gospoda odbyło się uroczyste otwarcie wystawy dotyczącej polskiego lata i wręczenie nagrody głównej oraz wyrożnień. Jury, w którego skład weszli: Agnieszka Orlicz-Błońska, właścicielka restauracji polskiej Gospoda, Ryszard fot. Karolina Maciągowska Piecuch, właściciel portalu i Danuta Kudłacik, redaktor naczelna 2B North East (Nepco), głosowało na 10 najlepszych, przysłanych anonimowo, zdjęć. Zastosowano liczenie punktów wg Formuly 1. Pierwsze miejsce uzyskało 15 punktów, drugie -10, trzecie - 8, a kolejne - 7. Miło nam ogłosić, że wyróżnienia otrzymali: Grażyna Winniczuk za zdjęcie Tatry, Mnich Tadeusz Balandyk za zdjęcie Letni świt w Karkonoszach Przemysław Serafin za zdjęcia Łódka na Jeziorem Nyskim i Jezioro Nyskie Emilia Łapińska za zdjęcie Tęcza Równocześnie odbywało się głosowanie internautów, w którym największą liczbę punktów uzyskało zdjęcie pt. Różne autorstwa Aleksandra Klimka. Zdjęciem, które zwyciężyło, jest Pole Wójcice wykonane przez Przemysława Serafina. Niezwykła gra światła w zestawieniu z granatowym, pochmurnym niebem dały unikalny obraz chwili przed burzą. Oto polskie lato, jakie znamy... Nagrodą dla zwycięzcy jest kolacja dla dwojga w restauracji Gospoda oraz publikacja zdjęcia na łamach lokalnego miesięcznika 2B North East oraz na portalu internetowym Zdjęcia można podziwiać przez kilka najbliższych tygodni w restauracji Gospoda. Gratulujemy zwycięzcy i wyróżnionym fotografom, a wszystkim osobom, które brały udział w konkursie, serdecznie dziękujemy. Już teraz zapraszamy na następny konkurs, który odbędzie się za parę miesięcy. Jego tematem będą Skarby Polski (architektura). Miejcie oczy i uszy szeroko otwarte. Danuta Kudłacik fot. Ryszard Piecuch Hexham sztuka o Polakach Nowe źródło ogórków kiszonych... Nasza gwiazda w Newcastle Szklana góra to tytuł sztuki teatralnej o Polakach i współczesnej emigracji, którą można było obejrzeć w Hexham 30 października. Sztuka opowiada historię Olka (w tej roli Jacek Wytrzymały), piekarza z Polski, ktory przyjeżdża do Anglii. Więcej na stronie Trestle Theatre Company: I nie tylko. Jak donosi portal internetowy w Newcastle został otwarty nowy sklep z polskimi produktami spożywczymi. Jak wszystkim wiadomo polskie specjały można już kupić w dużych supermarketach oraz w sklepie Malgosia s w centrum Newcastle, a także w sklepach w Gateshead, Darlington i Consett. Ale nie wszytskie... Co zatem będzie można dostać w nowym sklepie? Wystarczy sprawdzić na 85 Clayton Street. Informujemy, że 11 listopada do Newcastle zawita Kevin Aiston słynny angielski strażak, który obecnie mieszka w Polsce. Kevin znany jest przede wszystkim z programu Europa da się lubić oraz z tego... że wbrew temu, co starają się nam wmówić nasi angielscy przyjaciele, polskiego można się nauczyć. Trzeba tylko (bardzo) chcieć. Kiedy? 11 listopada 2009 (środa), godz Gdzie? Newcastle South Community Fire Station, Elswick Road, NE4 6HL. Jak? Rezerwacja miejsc: mail z danymi kontaktowymi (imię, inazwisko, miejsce spotkania) na: kevin@mediamoguls.com B north east numer 39 listopad

6 język bez granic Granice mojego języka są granicami mojego świata Ludwik Wittgenstein magiczne miejsca Amble i Warkworth fot. Mateusz Tomaszewski Było o błękicie letniego nieba i o czerwieniach, brązach i złocie jesieni. Teraz czas wesołych, jasnych liści już za nami i tylko nadzieja na śnieg przed nami. Na zakończenie serii o kolorowych idiomach w języku angielskim zieleń i biel. Zielono mi!!! Amble i Warkworth to miasteczka położone niecałe dwie mile od siebie. W pierwszym wiatr dziś gra na wantach. W drugim niegdyś wiał na proporcach rycerzy. W skrócie: marina i zamek. Do Warkworth najlepiej trafić rzeką. Wystarczy iść wzdłuż jej koryta i niedaleko za mariną wzgórze zamkowe wyrośnie przed naszymi oczami. Część przyrzecznej ścieżki leży niestety przy dość ruchliwej drodze, ale nie pozwoliłam, by to popsuło spacer. Wystarczy patrzeć w prawo na rzekę i zielony brzeg po drugiej stronie, lub przed siebie - na miasteczko z górującym nad nim zamkiem. Twierdza w czasach swej świetności była świadkiem spisków i knowań jej właścicieli rodziny Percy, która to w średniowieczu trzęsła okolicą jako najbardziej wpływowy ród szlachecki na północy Anglii. Percy owie czasem walczyli ze Szkotami, czasem wynosili kogoś na tron angielski, a czasem władcę obalali. Zamek w Warkworth zagrał w szekspirowskiej sztuce Henryk IV właśnie o rebelii Północy przeciw królowi. Gdyby ściany miały uszy, a mury mogły mówić, to świetnie zachowane baszta i mury obronne niejedną historię szepnęłyby nam do ucha. A tak, to tylko wiatr od morza wieje mi w uszy. Czas już przestać myśleć o rycerzach i jachtowych wakacjach na Mazurach i wracać do domu. Joanna Lompart-Chlaściak W cieplutki, jesienny dzień, wybieram się na relaksującą wycieczkę nad morze. Aby nasycić się przestrzenią morza opuszczam ciasno zabudowane miasteczko, mijam VILLA- GE GREEN, mini-błonia w samym centrum, dające mi na co dzień namiastkę bliskości z naturą. Kawałek dalej mogę już napełnić płuca swobodniej granice każdego brytyjskiego miasta okolone mają być według prawa pasem zieleni GREEN BELT, którego nie wolno zabudować. Leniwie podróżuję przed siebie, rozglądając się po okolicy i szybko zaczyna się we mnie budzić zazdrość zielonooki potwór GREEN-EYED MONSTER dlaczego wszystkie domy tu mają ładniejsze ogródki niż mój?! No cóż, nie każdemu dano zielone palce, czyli smykałkę do ogrodnictwa: TO HAVE GREEN FINGERS. Już nieco mniej zrelaksowana, zielona z zazdrości, GREEN WITH ENVY, jadę dalej. Przy którymś rondzie mijam Carry s. Skuszona wstępuję obejrzeć białe dobra WHITE GOODS, czyli sprzęty AGD. Wpada mi w oko śliczniutki ekspres do kawy. Potwornie drogi. Nie piję kawy. Kupuję. Kobiecie czasami trudno się oprzeć Może goście skorzystają. A jeśli nie, to będzie taki mój biały słoń WHITE ELEPHANT drogie, niepraktyczne. Jadę dalej. Włączam radio. Grają właśnie Armstronga What a Wonderful World. Uwielbiam to! Niezniszczalne wiecznie zielone EVERGREEN. Bujam się w takt muzyki, ale z tymi wszystkimi rondami okazuje się to za dużo na mój wrażliwy żołądek zielenieję nieco za oskrzelami (tak na podobieństwo nieświeżych ryb ): GRE- EN AROUND THE GILLS. Na szczęście widać już morze i wijąca się rondami podróż w samą porę dobiega końca. Uff nareszcie świeża bryza. Idę na plażę podziwiać wzburzone jesienne morze pełne białych koni WHITE HORSES, czyli spienionych fal. Jejku, dlaczego ja nie mieszkam nad morzem? Wzdycham; w mojej wiosce też ładnie, ale. Ech, taka już ludzka natura, że wszędzie lepiej, gdzie nas nie ma trawa zawsze jest bardziej zielona po drugiej stronie płotu THE GRASS IS AL- WAYS GREENER ON THE OTHER SIDE THE FENCE. Kasia Makarewicz fot. Joanna Lompart-Chlaściak Lubię przystań w Amble, bo przypomina mi studenckie czasy, kiedy to co rok w maju wybieraliśmy się na żagle na Mazury. Mariny wszędzie są podobne pomosty to ulice żeglarskiego miasteczka, przy których przycumowane wodne domki bujają się na fali. W Amble nie jest inaczej. Delikatnie dźwięczą linki uderzające o maszty jachtów, zwinięte żagle czekają na kolejny rejs i tęsknią za powiewem wiatru, zapachem wody i mokrym płótnem. Chyba zarządcy mariny w Amble wiedzą, że są na tym świecie osobniki takie jak ja, które lubią po prostu przyjść i popatrzeć na jachtową przystań, bo naprzeciw mariny stoi ławeczka. A za ławeczką i za parkingiem część jachtów na suchym lądzie przechodzi remonty i konserwacje. Jak w salonie piękności nowe kolory na kadłubach, trochę lakieru tu i tam, by burty pięknie błyszczały. Amble wyrosło właśnie dzięki wodzie. Leży przy ujściu rzeki Coquet do Morza Północnego i to swoje położenie umiało doskonale wykorzystać w czasie rewolucji przemysłowej - stąd odpływały statki z węglem do innych części Anglii oraz do Europy. Dziś wyruszają stąd już tylko kutry lub jachty po odpoczynku w marinie. I mimo że o Amble mówi się teraz jako o miasteczku rybackim, to potrafi ono oczarować tych, którzy tu zajrzą. Z nabrzeża Amble wyruszają morskie wycieczki na przykład Puffin Cruises, czyli godzinne rejsy dookoła maleńkiej wyspy Coquet, gdzie co roku 30 tysięcy ptasich par (między innymi śliczne maskonury, czyli puffins) oczekuje potomstwa i gdzie setki fok na owo potomstwo i ich rodziców czyha. Turyści, którzy wilkami morskimi nie są i wolą stąpać po twardym gruncie, mogą popatrzeć na maskonury z brzegu przez lornetki umieszczone przy wydmach. Amble ma też molo! A jeżeli to jeszcze spacerowiczom mało, czeka na nich ścieżka do zamku Warkworth. Informacje praktyczne Amble i Warkworth leżą przy drodze A1068, ok. 30 mil na północ od Newcastle. Przed wycieczką do Amble warto zajrzeć na stronę: gdzie podane są na przykład informacje o cenach i terminach morskich wycieczek (w lecie statki odpływają codziennie, w innych porach roku warto wcześniej zadzwonić i upewnić się). Więcej informacji o zamku w Warkworth (m.in. ceny biletów i godziny otwarcia) można znaleźć na stronie: B north east numer 39 listopad

7 polska szkoła sobotnia Polish Saturday School c/o St. Mary s RC Comprehensive Benton Park Road Newcastle upon Tyne NE7 7PE szkola@nepco.org.uk Podajemy Państwu numer telefonu do szkoły: czynny w soboty szkolne od godz. 10:00 do 14:00. W pozostałe dni prosimy o kontakt poprzez SMS. Terminarz zajęć : Listopad: 7, 14, 21. Grudzień: 5, 12, 19. Styczeń: 9, 16, 23, 30. Prosimy Rodziców dzieci, które nie pojawiły się w szkole, a były do niej wcześniej zgłoszone, o wyjaśnienie nieobecności. W przeciwnym razie będziemy zmuszeni wykreślić dzieci z listy i przyjąć na ich miejsce kolejne osoby. Lista zostanie zamknięta 2 listopada 2009 roku. Życzymy dzieciom i Rodzicom miłego wypoczynku, Anna Kurkiewicz Co podoba Ci się w polskiej szkole? Pełna kultura W jesienne wieczory nie warto siedzieć w domu. Można na przykład iść do Galerii Baltic i pooglądać przedziwną zbieraninę znanego angielskiego fotografa Martina Parra. Nie tylko fotografuje angielską rzeczywistość, ale też i kolekcjonuje różne różności, które, można by rzecz, wypełniają ją po brzegi. Co na wystawie można zobaczyć? O tym przekonajcie się sami. Wystawa będzie otwarta do stycznia. W Baltic będzie można też spotkać Malcolma McLarena - brytyjskiego fotografa, kolekcjonera, muzyka. Był on jakis czas managerem Sex Pistols, a grupa ta na swój pierwszy koncert zakupiła ubrania z jego sklepu, który prowadził z ówczesną żoną, Vivienne Westwood i tak podobno narodził się angielski styl punk. Co ciekawe, Dama Westwood posiada 5 swoich własnych sklepów, a jeden na zasadzie umowy franczyzy jest w Newcastle... Kto odkryje, który to? 13 października pojawi się Malcolm McLaren (bilety 10 ), aby otworzyć wystawę zatytułowaną Shallow. Ten dość kontrowersyjny pomysł jest muzyczną i wizualną kompozycją wycinków z filmów, przedstawiających portrety ludzi, którzy chcą, pożądają lub wyobrażają sobie, że uprawiają seks. Hmm... W teatrze Royal Shakespeare Company do 7 listopada będziemy mieli okazję zobaczyć sztukę A tender thing pod dyrekcją Polki, Heleny Kaut-Howson. Jest ona światowej sławy dyrektorem teatralnym i operowym, po raz pierwszy współpracuje z RSC w Newcastle. Sztukę napisał Ben Power, ale, jak sam mówi w wywiadzie na internetowej stronie RSC, każde słowo w A tender thing jest z Romeo i Julii Szekspira, tylko on ją przearanżował, aby nadać nowy sens. Jest to więc sztuka o miłości, ale nie szalonych nastolatków, tylko dorosłej, poślubionej sobie pary. Miłość i romans mogą pojawić się w każdym wieku, zakwitnąć w każdym miejscu... Ciekawe do czego to doprowadzi parę na granicy swoich dni? Myślę, że warto się dowiedzieć, a zdziwię się, jeśli ta historia Was nie zaskoczy. Od 6 do 15 listopada będzie trwał pierwszy w rejonie Wunderbar Festiwal. To festiwal współczesnej sztuki wizualnej, przedstawień i happeningów. Wszystkie informacje na stronie internetowej i powiem szczerze, że zaskakują mnie pomysłami. Może ktoś chce mieć włosy obcięte przez dzieci? Albo wziąć kąpiel w jednym z domów? Proszę bardzo! Większość imprez za darmo i nie wymaga rezerwacji, ale są i takie, które należy zarezerwować i za które trzeba uiścić drobną opłatę, na przykład za kąpiel 5. Sprawdzajcie stronę www i ich konto na Facebooku. Ciekawa akcja może się dziać tuż koło Waszego nosa. W Playhouse w Whitley Bay znowu coś ciekawego dla dzieci. Wasze pociechy na pewno uwielbiają Boba Budowniczego, który w tym roku obchodzi swoje dziesięciolecie. Może więc warto je zabrać na przedstawinie, które odbędzie się z tej okazji 12 listopada o W The Sage jak zwykle mnóstwo koncertów. Ja wybrałam dla siebie Madeleine Peyroux - 22 listopada i oczywiście koncert Tomasza Stańki. Przypominam, że w listopadzie mamy znowu festiwal Made in Poland, a koncert Stańki to jedna z imprez tego festiwalu. Grażyna Winniczuk Baltic Gallery Wystawa Martina Parra. 13 listopada 2009 wieczór z Malcolmem McLarenem i wystawa Shallow Royal Shakespeare Theatre Sztuka A tender thing w dyrekcji Polki Heleny Kaut-Howson Wunderbar Festival 6-15 listopada 2009 Różne miejsca, różne imprezy, za darmo lub za opłatą Playhouse Whitley Bay 12 listopada 2009 Playhouse Whitley Bay, Bob Budowniczy The Sage Gateshead 22 listopada 2009 Madeleine Peyroux Made in Poland Festival listopada 2009 grupa Kyst, Van Rezner,Zadok, Tomasz Stańko, film Sztuczki Ponieważ chodzę do polskiej szkoły, postanowiłam zrobić małą ankietę wśrod dzieci. Zadałam najprostsze pytania, które również mnie często zadawano, kiedy odwiedzałam moją rodzinę w Polsce. Szczerze mówiąc, sama nigdy nie wiedziałam, co mam odpowiedzieć, więc wypowiedzi dzieci za bardzo mnie nie zdziwiły. Na pytanie: Co podoba ci się w polskiej szkole? - większość odpowiedziała po prostu wszystko. A na pytanie: Co ci się nie podoba? - większość odpowiedziała zwyczajnie nic. Ankietę wypełniło około dwudziestu osób i przytoczę tu kilka najciekawszych odpowiedzi w oryginale: Co podoba Ci się w polskiej szkole? Sara, lat 12: Nauczyciele som bardzo mili i mają bardzo dobrą technike uczenia. Klaudia, lat 12: Przerwy. Gabi, lat 7, Julia lat 7: Koleżanki. Wiktoria, lat 9: Że tu som miłe nauczycielki i jest fajnie. Jessica, lat 9: Że tu som mili niekturzy i tesz nauczycielki. Że jest fajnie. Co Ci się nie podoba? fot. Andrzej Czas Klaudia, lat 12: Mogło by później sie zaczynać, bo trzeba wcześnie wstawać w sobote. Jessica, lat 9: Że niekturzy tu som nie mili. Sara, lat 12: Zimno i wstawanie rano. A ja? Co sądzę o polskiej szkole? Podoba mi się, że możemy się uczyć języka polskiego, który mogłabym zapomnieć, a sama raczej bym się nie uczyła w domu. No i czekam na dzień, kiedy mama nie będzie mi musiała poprawiać błędów orograficznych, jak to teraz zrobiła. Gabriela Winniczuk, lat 12 kinoteka The Reader (Lektor) reżyseria: Stephen Daldry występują: Kate Winslet, Ralph Fiennes, Bruno Ganz, David Kross USA, Niemcy, 123 min 2008 The Reader Lektor 6 kobiet pozwoliło spłonąć 300 Żydówkom Społeczeństwo twierdzi, że opiera się na moralności, ale tak nie jest. Opiera się na prawie. Mam pewną informację dotyczącą jednej z oskarżonych, coś, czego nie powiedziałem. Jaką informację? Nie muszę ci mówić, że twoim moralnym obowiązkiem jest ujawnić ją sądowi. To informacja na korzyść oskarżonej, pomoże jej. Może zmienić bieg procesu, a na pewno wyrok. Więc? Jest problem, oskarżona chce zachować to w tajemnicy... Marlena Weber 12 2B north east numer 39 listopad

8 felieton Z kraju afer Zaczęło się od pierwszej afery: hazardowej. Centralne Biuro Antykorupcyjne podało do wiadomości, że wysocy funkcjonariusze publiczni majstrowali przy projekcie ustawy w sprawie działalności hazardowej. Wygląda na to, że chłopcy na wysokich stołkach pogubili się nieco. Nie przesądzając ich winy należy stwierdzić ze zdziwieniem, że umawianie się potajemne na stacji paliw w pobliżu cmentarza, zamiast w salach sejmowych, nawet w polskich realiach politycznych nie jest zachowaniem standardowym i raczej świadczy o zamiarze ukrycia czegoś przed opinią publiczną. A kryć było co, bo z informacji przekazanych do wiadomości wynika, że biznes hazardowy obraca w Polsce ponad miliardem złotych. Te spore pieniądze pochodzą w większości nie z nielicznych kasyn, ale z licznych jednorękich bandytów. Kilka dni się kotłowało i poleciały głowy. Posady stracili szef klubu PO w Sejmie, minister ds. sportu i paru ministrów z kancelarii premiera. Łącznie sześć osób. Przy okazji poleciał szef CBA. Krzyk się podniósł straszny z ław opozycyjnych w obronie bezpartyjnego (?) szefa, ale premier zdania nie zmienił. Obecnie trwają nowe kłótnie w sprawie powołania specjalnej komisji sejmowej do spraw rozwikłania tego, co zawikłane. Następna była afera stoczniowa. CBA idąc za ciosem ujawniło, że nie było żadnego tajemniczego inwestora z Kataru zamierzającego kupić nasze upadające stocznie, tylko biznesmen z Libanu o ogólnie niezbyt jasnej proweniencji, a w szczególności parający się handlem złomem (militarnym). Podobno panowie w rządzie mieli o tym wiedzieć od maja, a nie ujawniali tej informacji, by sobie nie popsuć wyniku wyborczego do Europarlamentu. Rząd broni się jak może, a opozycja naciska. Może drugiej komisji już nie będzie, bo by posłów w Sejmie do kolejnej zabrakło. Obecnie pasjonujemy się aferą podsłuchową. Podczas procesu cywilnego wytoczonego przez wiceszefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego okazało się, że dopuszczone zostały w sprawie prywatnej w charakterze dowodu materiały z podsłuchów operacyjnych prowadzonych przez ABW. Podsłuchiwani byli dziennikarze. Wątpliwość dotyczy wykorzystania materiałów służbowych w procesie cywilnym. Wprawdzie prokuratura zezwoliła na ich odtajnienie, ale czy nie zrobiła tego zbyt łatwo? Czy nie było to nieco po znajomości? Nie mówiąc już o tym, że podsłuchiwanie dziennikarzy prowadzących własne śledztwa jest, delikatnie mówiąc, wątpliwe pod względem prawnym a moralnie naganne. Nie koniec afer na tym. Wiadomo, że czego się Jaś nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał. Wychodząc z tego założenia najmłodsze pokolenie Polaków objawiło się aferą nocnikową zaistniałą w przedszkolu. A było to tak. Istnieje obowiązek przedszkolonego wysiadywania na nocniku. Trzeba to robić raz dziennie publicznie w gronie koleżanek i kolegów, skupiając się na tym, by w tym nocniku coś wykręcić. A ponieważ nie każdemu w każdym momencie i na gwizdek się chce kręcić, to bywa, że i czas długi na tym nocniku trzeba spędzić, nim pani przedszkolanka sprawdzi zawartość i pozwoli przejść do drugiego pokoju, gdzie czekają zabawki. Zdarzyło się tak, że podczas wysiadywania chłopcu udało się zwiększyć zawartość nocnika, ale pani akurat w pokoju nie było (może poszła posiedzieć do sąsiedniego pokoju). Malec wstał więc i poszedł zawiadomić panią o wykonaniu zadania. Pani przyszła, sprawdziła i okazało się, że nocnik pusty. Bowiem inny spryciarz zdążył nocnik podmienić i już bawił się w drugiej sali. I afera gotowa. Ta sprawa również kwalifikuje się do komisji śledczej. Niezwykle było mi miło. Jerzy Wojciech English summary Ghosts and ghouls at the ready, 2B have gone all festive! In this month s 2B you ll find Gabriela Winniczuk telling us all about Halloween in Britain. need check quality mate! design? According to this young journalist it s a day of dress-up and pretend where shops sell all sorts of ghostly apparels and there- s lots of sweet eating and knocking on doors. Small children make good monsters and pumpkins, says Gabriela, whereas teenagers tend to be vampires, devils and cats. Gabriela draws on her experience of trick or treat from Halloweens past, remembering fondly the fake blood and telling of ghost stories late into the night. It s less about the spooky and more about the spiritual for Beata Brzeziańska. She believes that back in Poland there are two Halloweens, the commercial and the traditional. Traditional Halloween, she feels, is about heartfelt reflection and praying for the souls of those we have lost. In Britain however, it seems all about children having fun, but when Beata talks with English colleagues who have primary school aged children, she realises that much of the practices of Halloween in Britain have old customs and origins too. Away from the Halloween gremlins we have two of Poland s fairest exports, Anna Fraszczyk and Marta Zielińska, in conversation about the beginnings of publications for the Polish community in Newcastle. We have our usual culture listings, details about our latest photography competition themed Poland through the Lens, and this month Joanna Lompart-Chlaściak takes a stroll around Amble marina and Warkworth castle; excellent ghost-hunting territory for this seasonal time of year. Rachel Clemens mate creative design photography publishing B north east numer 39 listopad

9 www. madeinpolandfestival.co.uk f e s t i v a l s u p p o r t e d b y : 12 NoV kyst VaN rezner zadok Thursday/CzwarTek :30pm-11pm TiCkeTs: Free Tyne Bar Maling street, newcastle, ne6 1lP 15 NoV 13 NoV Tricks sztuczki + polish food and live music by pawel jedrzejewski Trio Friday/PiąTek :30pm TiCkeTs: 5/ 4 Tyneside CineMa 10 PilgriM st, newcastle, ne1 6Qg Tomasz stanko QuiNTeT: Dark eyes part of polska! year sunday/niedziela pm TiCkeTs: 16.50/ 7 The sage gateshead st Mary s square, gateshead Quays, gateshead, ne8 2Jr