Początki World Wide Web

Transkrypt

1 Historia Internetu Sieć Internet, która niegdyś była wyłącznie domeną naukowców, obecnie stała się powszechnym narzędziem globalnej komunikacji i dostępu do informacji, staje się dla tysięcy osób nieodzownym elementem pracy. Dziennikarze wymieniają informację pisząc artykuły i zbierając dane poprzez sieć elektroniczną. Lekarze sięgają do dostępnych baz danych z informacjami o lekach i chorobach, naukowcy wymieniają najnowsze pisma specjalistyczne bez wychodzenia z domu. Uczniowie i studenci sięgają do zasobów bibliotecznych nie opuszczając pracowni i klasy. Ludzie za świata biznesu kontaktują się ze swoimi klientami i przyjmują zamówienia poprzez Internet, wielu z nich zaczęło nawet umieszczać na wizytówkach swój adres poczty elektronicznej. Krótko mówiąc, Internet umożliwia wam kontakt z większą grupą osób oraz dostęp do większej ilości informacji, co jak napisano na wstępie stymuluje i wyzwala w nas niespotykane dotąd możliwości. Dzisiejszy rozwój wymiany informacji postępuje w tempie geometrycznym. Wszelkie media umożliwiają i ułatwiają wymianę wiadomości i różnorodnych zasobów. Niejednokrotnie pozwalają na wymianę wiadomości między osobami odległymi o setki lub tysiące kilometrów od siebie w czasie krótszym niż kilka sekund. Każdego roku obserwujemy nowe, coraz efektywniejsze i wydajniejsze urządzenia elektroniczne, potęgujące obieg i wymianę informacji. Podobnie nikogo nie szokuje już fakt używania satelity do przekazu rozmowy telefonicznej między różnymi kontynentami, ja k i nikogo w XX wieku nie przeraża już możliwość oglądania kosmonautów pracujących w przestrzeni kosmicznej. Jednak ten cudowny postęp cywilizacji technicznej spowodował, iż dzisiejszy odbiorca, zaczął się zastanawiać nad możliwością kontroli i selekcji interesujących go wiadomości, a także nad tym ile w stanie jest z tego przyswoić. Okazało się, że magazynowanie ogromnych ilości danych jest niemożliwe bez cudownego wynalazku XX wieku - komputera. On to umożliwił przyśpieszenie i zwielokrotnienie zada ń wykonywanych przez człowieka. Komputer, który zadomowił się już na dobre w dzisiejszym świecie, nie jest niczym więcej niż rozbudowanym kalkulatorem, którym ludzie od dawna się posługują. Komputer wraz z nowoczesnym oprogramowaniem stanowi idealny pomocnik i niejednokrotnie niezbędny instrument w codziennej pracy milionów ludzi na całym świecie. Kilka lat temu okazało się, że połączenie komputerów nawet najprostszą siecią komputerową zwiększa ich możliwości obliczeniowe i usprawnia pracę jej użytkowników. Zdano sobie wtedy sprawę, że połączone w sieć komputery mogą służyć za wspaniałe medium do przekazu informacji i danych. Powyższe przesłanki spowodowały, iż ludzie kilkanaście lat temu zaczęli gorączkowo myśleć nad stworzeniem globalnej sieci komputerowej. Sieci, która łączyła by odległe kraje i w której informacja rozchodziłaby się z niewiarygodnie dużą prędkością. Stan wiedzy informatycznej w ówczesnych latach pozwalał na budowę i organizację jedynie prostych lokalnych połączeń, sprzęgających kilka bądź kilkanaście komputerów ze sobą. jednak postęp techniki jakiego doświadczyliśmy w ostatnich kilkunastu latach umożliwił

2 przekształcenie pierwszych sieci lokalnych LAN (ang. Local Area Network) w ogromne sieci WAN (ang. Wide Area Network) obejmujące swoim zasięgiem tysiące komputerów. Wydawało się już wtedy, iż człowiek osiągnął to co zamierzał - połączył setki komputerów pozwalając im na swobodną wymianę danych i informacji. Na szczęście jednak rozwój globalnej infrastruktury informatycznej nie skończył się na tym etapie. Początkowo zaczęto myśleć, a później wprowadzać w życie projekt panującej już dzisiaj niepodzielnie światowej sieci komputerowej - Internet. Twórcy internetu zdołali rozwiązać skomplikowany problem sprzęgnięcia ze sobą niezliczonej ilości lokalnych sieci komputerowych istniejących na całym świecie. Trzeba dodać, iż udało im się to znakomicie. Już teraz szacowane ilości podłączonych do Internetu komputerów kształtują się na poziomie 4 milionów, co przy założeniu, że z jednego komputera korzysta 10 osób oznacz, iż Internet łączy ze sobą 40 mln. ludzi na całym świecie. Szacuje się także, że liczba komputerów podłączonych do sieci podwaja się co roku. Oczywiście, początkowo Internet nie miał tak rozbudowanej formy jak obecnie, złożonej z tysięcy sieci i połączeń oplatających całą kulę ziemską. Jego początki były skromne, choć niezwykle interesujące, gdyż nikt nie przewidywał, iż tak szybko pierwotny pomysł autorów, przerośnie wszelkie wyobrażenia o sieciach komputerowych. U fundamentów rozwoju sieci legły potrzeby militarne. W odpowiedzi na wystrzelenie przez Związek Radziecki Sputnika, pierwszego sztucznego satelity Ziemi, w 1957 r. w strukturze Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych powstaje ARPA (AdvancedResearch Projects Agency). Głównym zadaniem jest opracowanie nowych technologii informacyjnych oraz adaptacja ich dla celów militarnych. Pięć lat póżniej, w 1962 r. Paul Baran z Rand Corporation tworzy wraz z przyjaciółmi koncepcję sieci opartej na wymianie pakietów - informacja dzielona jest na mniejsze jednostki i partiami przesyłana między nadawcą i odbiorcą. Tzw. packet switching pozwala na wymianę informacji między różnymi maszynami przy użyciu tego samego kabla, gdyż każdy z pakietów zawiera m.in. adres docelowy, zapobiegając ewentualnemu zagubieniu. Pomimo, iż projekt legnie wkrótce na przepastnych półkach archiwum Pentagonu, stanie się potem podstawowym modelem sieci obronnej - sieci bez centralnego komputera, w której istnieje wiele dróg pomiędzy węzłami. Sieć taka jest w stanie wytrzymać atak nuklearny, zniszczenie nawet kilku węzłów przy odpowiednim rozmiarze sieci spowoduje dynamiczne "dopasowanie się" do nowych warunków (przykładowo: rolę zniszczonego połączenia Wrocław - Warszawa może bez trudu przejąć droga Wrocław - Wiedeń - Sztokholm - Warszawa). Jak pokaże bieg wydarzeń, rozwiązanie takie okaże się również idealne dla modelu sieci cywilnej - Internetu, choć oczywiście nie takie były założenia. W 1965 roku połączono dwa komputery w Massachusetts (MIT) i w Santa Monica - była to jeszcze sieć bez wymiany pakietów. W 1967 Larry Roberts rozwinął w ARPA pomysł znany z Rand Corp. i w dwa lata później powstaje

3 pierwszy węzeł sieci z wymianą pakietów na uniwersytecie w Los Angeles, do którego dołączają uniwersytety w Santa Barbara i Utah oraz Instytut Stanford. Sieć przyjmuje nazwę ARPANET i jest oparta o IMP (Information Message Processors) - minikomputery Honeywell 516 z 12 KB pamięci (!). Historia Internetu rozpoczęła się w 1969 roku. DARPA stworzyła pierwsze projekty połączenia ze sobą sieci lokalnych. Zapoczątkowała on a również badania nad stworzeniem protokołu sieci, czyli zbioru przepisów określających sposób obiegu informacji w sieci. W bardziej wyszukany sposób można by porównać protokół do języka którym posługują się połączone ze sobą komputery. Na początku lat 80tych, APARNET podzielił się na dwie odrębne sieci - APARNET i Milnet (sieć wojskową), jednak zainstalowanie między nimi wielu połączeń pozwoliło kontynuować swobodną wymianę informacji. Zastosowane połączenie międzysieciowe nazwano DARPA Internet, by później nazwę skrócić do powszechnie dziś używanej -"Internet". W trakcie rozwoju sieci dostęp do ARPABNET mieli wyłącznie wojskowi i firmy pracujące wyłącznie na zamówienie Departamentu Obrony oraz uniwersytety prowadzące badania w dziedzinie obronności. Z perspektywy lat wydaje się, iż dostęp do sieci elektronicznej dla ogółu społeczeństwa możliwy był jedynie po powstaniu zdecentralizowanych, publicznych łączy komputerowych. Sieci takie powstały pod koniec lat 70-tych, początkowo dla potrzeb uniwersytetów, a później organizacji komercyjnych. Należały do nich systemy UUCP - popularna na całym świecie sieć telekomunikacyjna systemów UNIX oraz USENET. Wraz z rozwojem połączeń skupiono uwagę na tworzeniu "bramek" (ang. gate), które umożliwiały i rozszerzały możliwości komunikowania się lokalnych sieci z innymi operatorami. Na początku lat 80-tych, środowiskom naukowym i akademickim w całym kraju udostępniono nieco bardziej zharmonizowane połączenia komputerowe - Computer Science Network (CSNET) i BITNET. Nie były one częścią Internetu, jednakże później stworzono specjalne pomosty (bramki) pozwalające na wymianę danych użytkownikowi tych sieci. Mniej więcej pokonując te same trudności przez ostatnie 30 lat na całym świecie, w różnych ośrodkach naukowych i akademickich powstawały lokalne, regionalne sieci komputerowe, które z czasem były włączane do globalnej informatycznej infrastruktury - Internetu. Następnym ważnym etapem w historii Internetu było stworzenie w roku1986, sieci NSFNET (ang. National Science Fundation Network - Sieć Krajowej Fundacji Naukowej). Rozwinęła się ona bardzo szybko, łącząc mniej znaczące sieci uczelniane w Stanach Zjednoczonych, które z kolei połączyły z uniwersytety z konsorcjami badawczymi. Stopniowo NSFNET zaczęła wypierać ARPANET, gdyż był wykorzystywaną do celów naukowych. W marcu 1990, ARPANET został uroczyście odłączona (i rozmontowana). Zarządzający siecią CSNET wkrótce zorientowali się, że wielu spośród jej użytkowników było podłączonych do magistrali NFSNET, tak więc w roku 1991 ta pierwsza przestała istnieć. Jednak już wtedy egzystował i żył swoim życiem Internet, czyli sieć sieci. Ówczesna sytuacja niewiele się zmieniła. Dzisiaj globalna sieć komputerowa może być porównana do oplatającej świat pajęczyny zbudowanej z uczelnianych, naukowych, wojskowych i komercyjnych połączeń

4 komputerowych. Składają się na nią małe lokalne sieci komputerowe LAN, sieci miejskie < a href="slowni_m.htm#man">man (ang. Metropolitan Area Networks) oraz ogromnie rozbudowane sieci WAN łączące komputery organizacji na całym świecie. Sieci te są ze sobą połączone na wiele sposobów: od zwykłych linii telefonicznych do szybkich linii dedykowanych, poprzez satelity, radiolinie i łącza światłowodowe. Pajęczyna sieci rozciągnęła się pod koniec XX wieku na cały świat. Niewiele można się pomylić mówiąc iż Internet swoi m zasięgiem obejmuje tak duży obszar naszego globu, iż dokładne opisanie bieżącej sytuacji jest wręcz niemożliwe. Każdego dnia są przyłączane do niego nowe komputery i tworzą kolejne połączenia. Początki World Wide Web World-Wide Web, "światowa pajęczyna" a jeszcze dokładniej "pajęczyna rozciągająca się na cały świat", została wynaleziona przez Tima Bernersa-Lee. Dziś w czasach walki o Internet wielkich korporacji informatycznych, mało kto o tym pamięta, a jeszcze mniej wiadomo o szczegółach powstania systemu, który zmienił Internet, a z nim cały świat komputerów. Zmienił Internet, bo uczynił go łatwiejszym, dostępnym dla milionów ludzi. Tim Berners-Lee napisał dla własnych potrzeb program używający hipertekstu, który nazwał Enquire Within (choć oczywiście nie używano wtedy jeszcze terminu "hipertekst"). Program powstał po to, by było można "śledzić wszystko, co się dzieje, kto zna kogo, kto co napisał, co potrzebuje czego...", jak mówi o tym sam Berners-Lee, miał więc więcej wspólnego z dzisiejszymi organizatorami osobistymi (PIMs, personal information managers), niż z Internetem. Program pozwalał dołączyć kilka informacji do dokumentu, na którym pracowaliśmy. Informacje te mogły zostać przywołane i zmienione przy pomocy jednej kombinacji klawiszy. Można było w ten sposób utworzyć zależności między informacjami, na przykład między nazwami firm i nazwiskami ich pracowników. Zależności te miały postać połączenia hipertekstowego. Jego pierwsze podejście nie było udane: napisał wersję programu na system operacyjny NeXTstep pracujący na komputerach NeXT, a naukowcy w większości używali systemu Unix i środowiska graficznego X Motif. Oto jedno z prawdziwych rozdroży historii: gdyby zalążek World-Wide Web został na komputerach NeXT i dalej szczęśliwie się rozwijał, to może komputery te stałyby się naprawdę popularne i dziś wszyscy mielibyśmy je w domach, zamiast IBM PC. Bardziej jednak prawdopodobne, że "pajęczyna" nigdy nie ujrzałaby światła dziennego. Jeżeli połączenia czy też odnośniki hipertekstowe (hiperlinks) mogą działać w sieci lokalnej, to dlaczego by nie mogły działać w Internecie? Internet był już wtedy dość znany w środowisku naukowym i akademickim, trafiał powoli do Europy, ale ciągle był trudny w użyciu i niezbyt bogaty w możliwości, co poważnie ograniczało jego rozwój. Tim Berners-Lee zna już wtedy zarówno stronę techniczną Internetu - architekturę i protokoły telekomunikacyjne - jak i społeczną, opierającą się na współpracy i swobodnej wymianie informacji. Wraz z Robertem Caillou z CERN tworzy pierwszą specyfikację tego, co później stanie się

5 "pajęczyną". Miał powstać system, który połączeniami między dokumentami, zbudowanymi przy pomocy hipertekstu, rozprzestrzeni się na cały świat. System dostępu do informacji. Pierwsza propozycja takiego systemu pojawia się w październiku 1990 roku; wybrana zostaje dla niej nazwa World Wide Web. Pierwsza przeglądarka World-Wide Web, pracująca w trybie tekstowym (linemode) na systemie Unix, powstała w roku Początki Usenetu Usenet powstał w końcu 1979 roku. Wtedy to właśnie Tom Truscott i Jim Ellis, dwaj studenci uniwersytetu w Północnej Karolinie, szukali wtedy sposobu wymiany informacji w społeczności użytkowników systemu Unix. Steve Bellovin stworzył pierwszą wersję oprogramowania do rozpowszechniania wiadomości - znaną jako A News - i zainstalował na dwóch pierwszych serwerach UUCP. W 1980 dołączył do nich trzeci serwer. Tom Truscott opracował ulepszoną wersję oprogramowania; wersja publiczna News - oznaczona jako pojawiła się w 1982 roku. W 1984 roku dodany został mechanizm uruchamiania moderowanych grup dyskusyjnych. Format artykułów w grupach dyskusyjnych zostaje opisany w RFC Nowa wersja oprogramowania, znana jako C News, została stworzona na Uniwersity of Toronto przez Geoffa Collyera i Henry Spencera i opublikowana na jesieni 1987 roku. W sierpniu 1992 roku powstał nowy program do grup dyskusyjnych - InterNetNews, znany jako INN, napisany przez Richa Salza. Działał on zarówno na UUCP jak i na protokole NNTP i był dość szybki; dzięki temu stał się bardzo popularny. Topologia jest to sposób okablowania sieci na określonym obszarze,czyli połączenia komputerów w jeden zespół. Podczas projektowania sieci komputerowej należy uwzględnić liczne czynniki wśród których zasadniczą rolę odgrywają trzy: Koszty instalacji kablowej, kart sterujących i osprzętu sieciowego Elastyczność architektury sieci dającą możliwość jej rekonfiguracji lub wprowadzenie dodatkowych węzłów (komputerów, urządzeń peryferyjnych) Niezawodność realizacji zadań informatycznych w sieci komputerowej, uzyskiwaną na drodze redundancji komunikacyjnej między węzłami sieci i dodatkowych węzłów sieci stosownie do wagi zadań informatycznych Rozróżniono dwie kategorie układów topologicznych sieci komputerowych, w zależności od tego czy jest to sieć lokalna(lan), ), czy też sieć złożoną (zbiór sieci lokalnych połączonych za pomocą mostów i routerów - MAN, WAN, WLAN). Topologie sieci złożonych: WAN - (WideArea Network) - sieć rozległa bazująca na połączeniach telefonicznych, złożona zkomputerów znajdujących się w dużych odległościach od siebie, np. łącząca zesobą użytkowników poczty elektronicznej na terenie całego kraju; wymagane jestzaangażowanie publicznej sieci telekomunikacyjnej; sieć rozległa łączy sieci lokalnelan i miejskie MAN. Rozległe sieci WAN integrująpłaszczyznę telefoniczną i informatyczną. Zasosowane muszą

6 być rozwiązaniazapewniające szybkość transmisji danych, niezawodność łączy cyfrowych orazbezpieczeństwo przesyłu danych.w systemie stosuje się urządzenianajnowszej generacji. Sieć przewiduje implementację aplikacji telekomunikacyjnychtakich, jak transfer danych komputerowych, wideo konferencje dzielenie plików,przenoszenie połączeń do komputerów znajdującego się poza LAN, do domu, firmy,samochodu i wielu innych miejsc.do realizacji połączeń dla sieci WAN zastosuje sięroutery, których zadaniem jest realizowanie pomostu pomiędzy oddalonymi sieciami orazrealizowanie dostępu do Internetu. Bezpieczeństwo routera od strony sieci komputerowejjest nadzorowane przez procedurę autoryzacyjną kontrolującą logowanie użytkownikówdo urządzenia. Łączność - publiczne sieci telekomunikacyjne PSTN, lub pakietowa PSDN.Łącza: kablowe, światłowodowe, mikrofalowe, satelitarne. MAN -(Metropolitan Area Network) - sieci tego rodzaju budowane są w dużych miastach;charakteryzują się wysoką przepustowością i są używane przede wszystkim przezurządzenia badawcze i w zastosowaniach komercyjnych o nasilonym przepływie danych.składają się z sieci lokalnych łączonych w różny, zróżnicowany w zależności odpotrzeb sposób. WLAN - (Wireless Local AreaNetwork) - Sieć bezprzewodowa to rozwiązanie do zastosowania w każdym domu i małym biurze, gdzie istnieje potrzeba połączenia ze sobą komputerów PC, drukarek czy modemów. Urządzenia bezprzewodowe eliminują konieczność instalowania okablowania, szczególnie jeśli niepożądana jest lub wręcz niemożliwa modyfikacja wystroju wnętrza domu czy biura, zapewniając jednocześnie komunikację na odległości do 45 metrów poprzez ściany, podłogi i inne obiekty. Ponadto urządzenia te pozwalają na współużytkownie takiego sprzętu jak drukarki czy modemy. Bezprzewodowo podłączona drukarka może służyć każdemu użytkownikowi sieci korzystającemu z komputera z kartą ISA, PCI lub PC niezależnie od miejsca, w którym się znajduje. Modem podłączony do sieci może służyć do łączenia z Internetem kilku użytkownikom równocześnie i to niezależnie od tego jak daleko od gniazdka telefonicznego w danej chwili się znajdują. ERICSSON zaprezentował nową koncepcję bezprzewodowej sieci WLAN - Hiper-LAN2. Firmaoferuje od dawna dwa typy bezprzewodowych sieci lokalnych. Pierwszy ma przepustowość 11Mb/s, drugi - 3 Mb/s. HiperLAN2 pozwala na przesyłanie danych z prędkością 54 Mb/s zapośrednictwem pojedynczego radiowego punktu dostępowego. Dzięki proponowanemurozwiązaniu będzie można korzystać z różnych usług w czasie rzeczywistym orazłączyć się zarówno ze środowiskiem sieciowym Ethernet, jak i UMTS. Użytkownik,korzystając z karty PC i np. notebooka, będzie mógł za pośrednictwem lokalnego punktudostępowego dotrzeć do rozległej sieci radiowej. Z te-go samego laptopa, przy użyciutechnologii Bluetooth, połączy się z telefonem komórkowym i uzyska dostęp do siecidziałającej w standardzie 3G..

7 Topologie sieci lokalnych LAN: Powody tworzenia sieci lokalnych: wspólne wykorzystanie programów zbiorów danych zasobów sieciowych: drukarki, modemy, łącza z innymi systemami komputerowymi (bramy) komunikacja pomiędzy użytkownikami sieci: poczta elektroniczna ( ), możliwość wysyłania komunikatów, pogawędka (chat) Topologia gwiazdy Jest to sieć zawierająca jeden centralny węzeł (serwer), do którego zostają przyłączone pozostałe elementy składowe sieci za pomocą huba. Chroni to sieć przed awariami, gdyż awaria jednego łącza nie powoduje unieruchomienia całej sieci. Stosowana jest do łączenia komputerów w jednej instytucji, budynku. większość zasobów sieci znajduje się w komputerze centralnym przetwarzającym i zarządzającym siecią. Pozostałe komputery zwane terminalami są stacjami przygotowania danych lub mają niewielkie możliwości obliczeniowe. Wszystkie informacje są przekazywane przez centralny komputer. Topologia ta może być określona jako drzewo z jednym poziomem połączeń. Okablowanie: popularna skrętka (UTP, światłowód). Zalety gwiazdy: łatwa konserwacja i lokalizacja uszkodzeń prosta rekonfiguracja proste i szybkie oprogramowanie użytkowe sieci centralne sterowanie i centralna programowa diagnostyka sieci możliwe wysokie szybkości transmisji (warunek - szybki komputer centralny) Wady gwiazdy: duża liczba kabli wszystkie maszyny wymagają podłączenia wprost do głównego komputera ograniczona możliwość rozbudowy sieci

8 zależność działania sieci od sprawności komputera centralnego ograniczenie odległości komputera od huba w przypadku awarii huba przestaje działać cała sieć. Topologia drzewa (ang. Tree) Jest to forma okablowania przypominająca kształtem rozgałęzione drzewo. Gałęzie drzewa dzielą się na podgałęzie, które z kolei znowu się dzielą. W każdym punkcie podziału komputer rozsyła sygnały. Topologia ta jest bardzo elastyczna i może w niektórych systemach transportu sieciowego umożliwić praktycznie dowolne konfiguracje. Zalety drzewa: łatwa rozbudowa sieci komputerowej przez dodawanie rozgałęźników łatwa rekonfiguracja sieci sieć zwykle może przetrwać uszkodzenie komputera lub kabla Wady drzewa: duża liczba kabli utrudnione znajdywanie błędów Topologia magistrali (ang. Bus)

9 Można ją traktować jak "autostradę" służącą transmisji danych i łączącą stacje sieci. Dane, nim dotrą do stacji przeznaczenia, przechodzą po drodze przez wszystkie pozostałe stacje. W rozwiązaniu tym do wspólnego kabla transmisyjnego zostają podłączone komputery o dzielonym dostępie do medium transmisyjnego. Każdy komputer jest przyłączony do kanału, nadawane sygnały docierają do wszystkich stacji, ale pakiety odbierane są tylko przez stację, do której są adresowane, ponieważ każda stacja sprawdza, czy dane są skierowane do niej. Topologia magistrali jest jedną z najbardziej popularnych konfiguracji sieci komputerowych. Zalety magistrali: małe zużycie kabla prosta instalacja niska cena instalacji bardzo prosta rozbudowa sieci łatwe łączenie segmentów sieci w jeden system (bez zmian oprogramowania komunikacyjnego) każdy komputer jest podłączony tylko do jednego kabla pojedyncze uszkodzenie (przerwa w kablu lub awaria komputera) nie powoduje unieruchomienia całej sieci Wady magistrali: konkurencja o dostęp - wszystkie komputery muszą dzielić się kablem utrudniona diagnostyka błędów z powodu braku centralnego systemu zarządzającego siecią rozproszenie zadań zarządzających siecią, co w określonych przypadkach niekorzystnie wpływa na szybkość realizacji zadań informatycznych zwykle dla uniknięcia zakłóceń sygnałów należy zachować pewną odległość między punktami przyłączenia poszczególnych stacji Topologia łańcucha priorytetów (ang. Priority)

10 Istnieje podobieństwo do rozkładu pierścieniowego, ale z przerwanym połączeniem między jedną parą komputerów. Każdy komputer jest podłączany do dwóch innych z wyjątkiem komputerów na końcach łańcucha. Mogą powstawać również sieci oparte o połączenie dwóch z wcześniej wymienionych topologii np. pierścień-drzewo, gwiazda-magistrala. Topologia niezbyt popularna ze względu na możliwość rozczłonkowania sieci w przypadku awarii. Zalety łańcucha priorytetów: łatwość okablowania mała ilość kabla Wady łańcucha priorytetów: przerwanie kabla lub awaria komputera powoduje podzielenie sieci na dwa niezależne kawałki Topologia pierścienia (ang. Ring) Topologia pierścieniowa ma wiele zalet. Funkcjonowanie sieci nie zostaje przerwane nawet w razie awarii głównego komputera, gdyż jego zadanie może przejąć inna stacja. Dzięki układom obejściowym (ang. by-pass) można wyłączyć z sieci dowolną stację i tym sposobem uniknąć awarii sieci. Każdy węzeł sieci bierze bezpośredni udział w procesie transmisji informacji i jest połączony z dwoma innymi "sąsiadami". Węzły połączone w pierścień przekazują komunikaty sterujące (tokeny) do następnego; węzeł aktualnie mający token może

11 wysyłać komunikat; termin "token ring" często odnosi się do standardu Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) sieci token ring, który jest najbardziej powszechnym typem sieci token ring; pierwszy standard przewidywał przesyłanie z szybkością 4 Mb/s, natomiast w obecnych sieciach osiągana prędkość to 16 Mb/s. Informacja wędruje w jednym kierunku i po przejściu wszystkich węzłów wraca do miejsca nadania. Interfejs sieciowy każdego komputera musi odbierać dane od jednego sąsiada i przesyłać je do następnego. Podczas przechodzenia przez kolejne węzły sygnał w każdym z nich jest wzmacniany. Zalety : małe zużycie kabla możliwość zastosowania łącz optoelektronicznych, które wymagają bezpośredniego nadawania i odbierania transmitowanych sygnałów możliwe wysokie osiągi, ponieważ każdy kabel łączy dwa konkretne komputery Wady : awaria pojedynczego kabla lub komputera powoduje przerwanie pracy całej sieci jeśli nie jest zainstalowany dodatkowy sprzęt złożona diagnostyka sieci (możliwe usprawnienie przez wyposażenie każdego węzła w procedury samotestowania) trudna lokalizacja uszkodzenia trudna rekonfiguracja sieci wymagane specjalne procedury transmisyjne dołączenie nowych stacji jest utrudnione, jeśli w pierścieniu jest wiele stacji Połączenia między sieciami LAN

12 Aby połączyć ze sobą kilka sieci lokalnych (LAN) i zachować przy tym wysoką przepustowość transmisji danych, elementem łączącym poszczególne sieci może być wtedy bridge (mostek). Urządzenie to pozwala ograniczyć do minimum czas dostępu do wspólnych zasobów danych na każdym podłączonym do sieci stanowisku roboczym. Mostki mogą łączyć ze sobą także kilka różnych kabli sieciowych, na przykład światłowód czy arcnet, a następnie obsługiwać transmisję przepływających przez nie danych. Gdy chcemy natomiast połączyć ze sobą kilka sieci komputerowych różnych typów, wtedy jako element łączący należy wykorzystać router. Router może na przykład odczytać adres nadawcy i odbiorcy określonego pakietu danych oraz w gąszczu podłączonych kabli znaleźć najkrótszą drogę transmisji. Router jest więc w stanie przesyłać dane w sieci w bardzo inteligentny sposób, skutecznie unikając przy tym wszelkich wąskich gardeł. Takim newralgicznym punktem może być na przykład bardzo zapracowany serwer plików lub jakiś mostek, który jest właśnie zajęty rozładowywaniem zatoru powstałego w pewnym węźle sieci. Ponieważ router posiada zdolność omijania napotkanych "korków komunikacyjnych", dane przesyłane kablem sieciowym nie wędrują, co prawda, do odbiorcy zawsze najkrótszą drogą, ale w każdym przypadku jest to droga najszybsza z możliwych. Routery oraz mostki nie należą do urządzeń tanich, warto jednak w nie zainwestować. ETHERNET - 10MB/s, FAST ETHERNET - do 100MB/s, GbETHERNET - 1GB/s. Równolegle stosowane są światłowody - technologia FDDI - 100Mb, ATM Należy wspomnieć jeszcze o takich elementach konfiguracji sieciowej, jak gatewaye. Są one stosowane niemal wyłącznie w bardzo dużych sieciach komputerowych, tam gdzie poszczególne protokoły transmisji danych oraz same sieci nie są w ogóle ze sobą kompatybilne. Gatewaye pełnią rolę tłumaczy, dzięki którym możliwe jest przeprowadzanie transmisji danych zarówno od strony hardware'u, jak i software'u. Przykładowa sieć wykorzystująca skrętkę Skrętka zwana też w zależności od przepustowości 10BASE-T, 100BASE-T lub 1000BASE- T to obecnie najpopularniejsze medium transmisyjne. Używany jest także w telefonii. Przepustowość skrętki zależna jest od tzw. kategorii. Skrętka kategorii 1 to kabel telefoniczny, kategorii 2 przeznaczona jest do transmisji danych z szybkością 4 Mb/s, kategorii 3 do transmisji o przepustowości do 10 Mb/s, kategorii 4 do 16 Mb/s, kategorii 5 do ponad 100 Mb/s - ten typ ma zastosowanie w szybkich sieciach np. Fast Ethernet, natomiast kategorii Mb/s przeznaczony jest dla sieci ATM. Maksymalna długość połączeń dla UTP wynosi 100 m, natomiast dla STP 250 m. Limit ten można oczywiście przekroczyć używając repeatera. Obydwa rodzaje skrętki posiadają impedancję 100 ohmów. Przykładowa struktura sieci z odległą stacją. W sieciach skrętkowych podobnie jak w pozostałych okablowaniach standardu Ethernet obowiązuje zasada, iż sygnał moż przejść tylko przez 4 repeatery, ale nie ma natomiast limitu segmentów do 5.Do karty sieciowej skrętkę przyłączą sie za pomocą złącza RJ-45.

13 Protokoły sieciowe Protokół (ang. protocol) - Zbiór sygnałów używanych przez grupę komputerów podczas wymiany danych (wysyłania, odbierania i kontroli poprawności informacji). Komputer może używać kilku protokołów. Np. jednego do komunikacji z jednym systemem, a drugiego z innym. W Internecie mamy do czynienia z wieloma protokołami, a najważniejsze z nich to TCP/IP, SLIP, PPP. Idź do : AARP, ARP, CSMA/CD, DHCP, DNS, FTP, Gopher, HTTP, ICMP, IP, IPE/SPX, ISDN, NetBEUI, NetDDE, PPP, SLIP, SMTP, SNMP, TCP/IP, WAP. AARP - (AppleTalk Address Resolution Protocol) - Protokół przyporządkowania adresów w sieciach AppleTalk; AARP przekształca adresy sieci AppleTalk na adresy sieci Ethernet lub sieci Token ring. ARP - (Address Resolution Protocol) - Jeden z protokołów sieciowych należący do zestawu TCP/IP (nie związany bezpośrednio z transportem danych); jest on używany do dynamicznego określania fizycznego adresu niskiego poziomu, który odpowiada adresowi IP wyższego poziomu dla danego hosta; protokół ARP jest ograniczony do fizycznych systemów sieciowych obsługujących emisję pakietów. CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection) - Metoda wielodostępu do łącza sieci z badaniem stanu kanału i wykrywaniem kolizji) metoda używana w sieci Ethernet do przydziału nośnika poszczególnym węzłom; węzeł rozpoczyna nadawanie, gdy nie wykrywa w sieci transmisji innego węzła, sprawdzając cały czas, czy nie dochodzi do kolizji z innym pakietem; w przypadku kolizji próba transmisji jest ponawiana po przerwie losowej długości. DHCP - (Dynamic Host Configuration Protocol) - Standardowy protokół przypisujący konfiguracje Internet Protocol (IP) komputerom; komputer serwera DHCP tworzy przypisanie, a komputer klienta wywołuje komputer serwera, aby otrzymać żądany adres. DNS (Domain Name Service) - Używany w Internecie protokół i system nazewnictwa domen w sieci Internet; pozwala nadawać komputerom nazwy zrozumiałe dla człowieka i tłumaczy je na numery adresów IP; czasem nazywany usługą BIND (w systemie BSD UNIX), protokół DNS oferuje statyczną, hierarchiczną usługę rozróżniania nazw dla hostów TCP/IP; administrator sieci konfiguruje DNS używając listy nazw hostów i adresów IP, umożliwiając użytkownikom stacji roboczych skonfigurowanych na kwerendy DNS określanie systemów zdalnych przez nazwy hostów, a nie przez adresy IP; na przykład, stacja robocza skonfigurowana na używanie systemu rozpoznawania nazw DNS może użyć polecenia ping zdalnyhost zamiast ping , jeśli mapowanie systemu o nazwie "zdalnyhost" zostało umieszczone w bazie danych DNS; domeny DNS nie pokrywają się z domenami sieci Windows NT.System DNS nie ma centralnej bazy danych o adresach komputerów w sieci. Informacje o nich są dzielone pomiędzy tysiące komputerów, zw. serwerami nazw domenowych, zorganizowanych hierarchicznie w postaci drzewa. Początek rozgałęzienia

14 drzewa jest nazywany korzeniem (ang. root). Nazwy domenowe najwyższego poziomu, oprócz tradycyjnych trzyliterowych domen w USA, zawierają dwuliterowe domeny narodowe oparte na zaleceniu ISO 3166 (z wyjątkiem brytyjskiej domeny uk). Główna domena krajowa w Polsce jest oznaczona przez pl. Znaczenie domen trzyliterowych jest następujące: com organizacje komercyjne; edu instytucje edukacyjne; gov agencje rządowe; mil organizacje wojskowe; net organizacje utrzymania sieci komputerowych; org pozostałe organizacje. Z każdym węzłem w drzewie jest związana etykietka, która składa się z kolejnych nazw węzłów, począwszy od danego węzła aż do korzenia, oddzielonych kropkami. Na przykład etykietą węzła fuw w Uniwersytecie Warszawskim będzie fuw.edu.pl. Komputer w Australii, nadający pocztę do odbiorcy w tym węźle, wysyła prośbę o rozszyfrowanie nazwy do najbliższego lokalnego serwera DNS. Jeżeli lokalny serwer nie ma tej informacji, kieruje zapytanie dalej, aż do administratora domeny, w której jest szukany węzeł. Otrzymana informacja jest przechowywana przez pewien czas w pamięci buforowej lokalnego serwera DNS. Jeżeli więc szukany adres jest często używany, nie trzeba za każdym razem wysyłać zapytania do serwera administrującego domeną. Administrator każdej domeny, na przykład pl w podanym przykładzie, może dodawać do niej nowe adresy bez powiadamiania wszystkich komputerów na świecie o zaistniałej zmianie. FTP (ang. File Transfer Protocol) - Protokół transmisji plików. Zazwyczaj usługa ftp służy do kopiowania plików z odległej maszyny do lokalnej lub odwrotnie. Działa na zasadzie klient-serwer i przeważnie z usługi korzystamy przy użyciu interaktywnej aplikacji. Zapewnia ochronę przy użyciu haseł dostępu. Full Duplex Ethernet - odmiana protokołu Ethernet, opata na okablowaniu 10BaseT (skrętka), w której możliwa jest jednoczesna transmisja w obydwu kierunkach (nadawanie i odbiór), co pozwala w pewnych warunkach efektywnie podwoić przepustowość sieci. Gopher - "goniec"; wczesny protokół internetowy i program do wyszukiwania, pobierania i wyświetlania dokumentów ze zdalnych komputerów lub witryn; system oparty na menu wspomagający poszukiwanie informacji w Internecie; jest to poprzednik WWW, gdyż w chwili obecnej wszelkie możliwości gopher-a zostały wbudowane w przeglądarki WWW; z hostami typu gopher można się łączyć klientem WWW i czytać je analogicznie do klienta gopher HTTP - (HyperText Transfer Protocol) - Jeden z protokołów internetowych, używany do transferu stron WWW. Podstawowy protokół, za pomocą którego komunikują się klienci i serwery sieci Web; HTTP jest protokołem poziomu aplikacji dla rozproszonych, współpracujących ze sobą, hipermedialnych systemów informacyjnych; jest to generyczny, bezstanowy protokół zorientowany obiektowo; cechą protokołu HTTP jest możliwość wpisywania i negocjacji reprezentacji danych, dzięki czemu systemy mogą być budowane niezależnie od rodzaju transferowanych danych. ICMP - (Internet Control Message Protocol) - Rozszerzenie protokołu Internet Protocol (IP); protokół ICMP umożliwia generowanie komunikatów o błędach, pakietów testowych i komunikatów informacyjnych związanych z protokołem IP. IP (ang. Internet Protocol) - Protokół komunikacji sieciowej w którym komputer klienta składa żądanie, a komputer serwera je spełnia. Jest to 32-bitowa liczba zapisywana jako sekwencja czterech liczb ośmiobitowych dziesiętnych (tzn. mogących przybierać wartości od 0 do 255), rozdzielonych kropkami. W obrębie adresu wyróżnia się dwa składniki:

15 identyfikator sieciowy (ang. network id) oraz identyfikator komputera (ang. host id). Istnieją różne klasy adresowe, o różnej długości obydwu składników (klasa A to adresy o 8-bitowym identyfikatorze sieciowym i 24-bitowym identyfikatorze maszyny; klasa B o podziale odpowiednio 16/16; klasa C o podziale 24/8). W sieci Internet może występować 128 klas A, klas B i klas C. Istniejący obecnie system adresowania ogranicza liczbę możliwych do przyznania adresów, co wobec bardzo szybkiego rozwoju Internetu stanowi dla niego poważne zagrożenie. Od 1992 r. trwają prace nad wprowadzeniem nowego protokołu internetowego, tzw. Ipv6 (obecnie jest używana wersja Ipv4). Poza zwiększeniem przestrzeni adresowej ma on również usunąć inne niedogodności obecnego systemu, jak np. niemożność określenia kto zapoczątkował ruch w sieci, co z kolei uniemożliwia poprawne obciążanie kosztami końcowych użytkowników. Na przykład jest adresem strony internetowej naprowadzającej na zasoby informacyjne w Polsce. Dla ułatwienia zapamiętywania adresów wprowadzono adresy symboliczne, które są tłumaczone przez komputery zainstalowane w sieci na adresy właściwe. W podanym przykładzie adresem symbolicznym jest polska.pl. W Internecie istnieje więc mechanizm pozwalający przyporządkować każdej nazwie adres numeryczny. IPE/SPX (Internetwork Packet Exchange / Sequenced Packet Exchange) - Protokół sieciowy wywodzący się z protokołu XNS, szeroko używany m.in. w sieciach Novell NetWare. ISDN (Integrated Services Digital Network) - Sieć cyfrowa z integracją usług. Publiczna, telefoniczna linia cyfrowa pozwalająca na przekazywanie dużych pakietów informacji (np. w czasie wideo konferencji - głos, obraz, dane cyfrowe). Łącze ISDN składa się w zasadzie z dwóch linii lub kanałów, każdy o przepustowości bps, które mogą być połączone w jeden ciąg o maksymalnym transferze 128 Kbps; dla porównania, najszybsze połączenie modemowe na zwykłych, analogowych liniach telefonicznych umożliwia transfer 33,6 tysięcy bitów na sekundę; innym ważnym aspektem odróżniającym łącza ISDN od łącz analogowych jest to, że przekaz na nich jest całkowicie cyfrowy - zbędna staje się zatem zamiana sygnału cyfrowego na analogowy w modemie wysyłającym informację i proces odwrotny w modemie odbierającym; rozwiązanie opracowane z myślą o zastąpieniu tradycyjnej sieci telefonicznej. NetBEUI (Network BIOS Extended USER Interface) - Protokół sieciowy wykorzystywany m.in. przez Windows for Workgroups. NetDDE - Protokół ten wykorzystuje interfejs NetBIOS, aby rozszerzyć możliwości DDE tak, aby dwie aplikacje na różnych komputerach mogły wymieniać dane. PPP - (Point to Point Protocol) - Protokół transferu służący do tworzenia połączenia z Internetem przy użyciu modemu i sieci telefonicznej, umożliwiający przesyłanie pakietów danych różnych formatów dzięki pakowaniu ich do postaci PPP; protokół ten steruje połączeniem między komputerem użytkownika i serwerem operatora Internetu; podobnie jak SLIP także PPP działa poprzez łącze szeregowe; zestaw będących standardami przemysłowymi protokołów ramek i uwierzytelnień należący do usługi Windows NT Remote Access Service (RAS), który zapewnia współdziałanie z oprogramowaniem zdalnego dostępu pochodzącym od innych dostawców; protokół PPP negocjuje parametry konfiguracji dla wielu warstw modelu OSI (Open Systems Interconnection); protokół PPP, będący standardem internetowym dla komunikacji szeregowej, definiuje sposób, w jaki pakiety danych są wymieniane z innymi systemami internetowymi używającymi połączeń modemowych.

16 SLIP - (Serial Line Interface Protocl) - Protokół transmisji poprzez łącze szeregowe; protokół uzupełnia TCP/IP tak, aby można było przesyłać dane poprzez łącza szeregowe. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - Podstawowy protokół transferu poczty elektronicznej, jeden z protokołów wchodzących w skład rodziny TCP/IP służący do przesyłania poczty elektronicznej; zdefiniowany w dokumentach STD 10 i RFC 821. SNMP (Simple Network Managment Protocol) - Podstawowy protokół zarządzania siecią. Protokół SNMP (RFC 1157) jest standardem internetowym dla zdalnego monitorowania i zarządzania hostami, routerami oraz innymi węzłami i urządzeniami w sieci; wywodzący się z TCP/IP protokół odpowiedzialny za monitorowanie urządzeń sieciowych i zarządzanie nimi; protokół do monitorowania sieci. TCP / IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) - Protokół sieciowy - a ściślej zestaw protokołów - stosowany w sieci Internet; najczęściej posługują się nim systemy uniksowe, choć można go również stosować z Novell NetWare, Windows NT itp. TCP/IP jest bardziej podatny na naruszenia systemu bezpieczeństwa, z powodu swojej otwartej, "ufnej natury". Jego zadanie polega na podzieleniu informacji na odpowiedniej wielkości pakiety, ponumerowaniu ich, tak aby u odbiorcy można było sprawdzić, czy wszystkie pakiety nadeszły, i ustawić je w odpowiedniej kolejności. Poszczególne partie informacji są wkładane do kopert TCP, które z kolei są umieszczane w kopertach IP. Po stronie odbiorcy oprogramowanie TCP zbiera wszystkie koperty i odczytuje przesłane dane. Jeżeli brakuje jakiejś koperty, żąda ponownego jej przesłania. Pakiety są wysyłane przez komputery bez sprawdzania, czy droga jest wolna. Może się więc zdarzyć, że do określonego węzła sieci, w którym znajduje się router, nadchodzi więcej pakietów, niż urządzenie jest w stanie posegregować i wysłać dalej. W każdym routerze istnieje bufor, w którym pakiety czekają na wysyłkę. Kiedy bufor całkowicie się zapełni, nowe nadchodzące pakiety są wyrzucane i bezpowrotnie giną.protokół obsługujący kompletowanie pakietów musi więc wtedy zażądać ponownego ich przesłania. W ten sposób przy dużym obciążeniu sieci coraz więcej pakietów musi być wielokrotnie przesyłanych, co powoduje lawinowe narastanie ruchu aż do praktycznego zablokowania połączenia. Powoduje to bardzo nieefektywne wykorzystanie sieci. Dlatego przyjmuje się, że dobrze działająca sieć nie powinna być obciążana powyżej 30% nominalnej przepływności. WAP (Wiereless Application Protocol) - W teorii miał umożliwić dostęp do Internetu z każdego miejsca. Choć krajowi operatorzy mówią o sukcesie, to życie nieco zweryfikowało popularność tej formy dostępu. Bez grafiki, obsługiwane klawiaturą telefonu, a nie myszą spowodowało, że rozpowszechnia się on bardzo powoli, a wielu użytkowników, którzy zdecydowali się na WAP, zrezygnowała z tej usługi już po kilku próbach. Standard WAP stale się rozwija. Obecnie obowiązującym jest WAP 1.2. Niestety, dostępne w sprzedaży telefony obsługują tylko standard 1.1. Podobnie jest w przypadku gatewayów, jednak problem ten dotyczy głównie operatorów sieci komórkowych i dostawców usług WAP. Różnice między WAP 1.1 a WAP 1.2 są bardzo duże. Od dawna mówi się, że technika "push" zaimplementowana w nowym standardzie znacznie poszerzy możliwości WAP. Obecnie to abonent sam musi zgłosić się po informacje. Technika "push" pozwoli na automatyczne wysyłanie wiadomości do wybranych abonentów. Dzięki temu będzie można budować znacznie lepsze aplikacje WAP-owe. Obecnie trwają pra-ce nad kolejną, jeszcze bogatszą wersją standardu WAP 2.0. Warunkiem wyświetlania polskich znaków jest obsługa unicode'u. Jest ona zapewniona we

17 wszystkich telefonach i gatewayach, ale nie pozwala na jej użycie żaden z dostępnych na rynku telefonów komórkowych. Z WAP można korzystać nie tylko za pomocą telefonów komórkowych, ale również posługując się komputerem osobistym. Można do tego celu wykorzystać emulatory, ale znacznie lepiej strony WAP-owe prezentują się w przeglądarkach WAP (np. WinWap). Programy te bardzo przypominają przeglądarki internetowe i są równie proste w obsłudze. Poza tym wszelkie niezbędne teksty wprowadza się za pomocą klawiatury. W porównaniu ze zwykłym Internetem, WAP w komputerowej przeglądarce działa błyskawicznie. Liczba informacji niezbędnych do zaprezentowania pojedynczej strony jest minimalna, gdy porówna się ją z dziesiątkami kilobajtów wykorzystywanych do zbudowania strony WWW. WAP w komputerze przypomina nieco stare, tekstowe przeglądarki WWW (np. Lynx). Po połączeniu z telefonu komórkowego z palmtopem powstaje wygodny terminal do obsługi WAP. Zwykle wyświetlacze palmtopów są zbyt małe, by mogły służyć do prezentowania stron WWW Jednak zupełnie wystarczają do wyświetlania stron WML. Palmtopy są również znacznie wygodniejsze do wprowadzania tekstów niż telefony komórkowe. Szansą na upowszechnienie się WAP stał się GPRS. Dane są przesyłane znacznie szybciej, a poza tym zmienił się sposób taryfikowania tego typu usług. Opłata zależy od ilości przesłanych danych, a nie czasu korzystania z WAP. Jak się jednak okazuje, w niektórych modelach telefonów błędnie napisane skrypty (podobno specjalnie) przerywają po jakimś czasie transmisję Media transmisji danych czyli wszystkie urządzenia potrzebne do przesyłania informacji w sieci Zawartość strony: Kable miedziane kable światłowodowe zasady połączeń Ethernet technologia IEEE 802.3, 10BASE..., 10BASE-5, 10BASE-2 - cienki Ethernet, technologia IEEE 802.3, 10BASE-T, 10BASE-F huby - koncentratory karty sieciowe repeatery transceivery. Kable miedziane, Kable światłowodowe,

18 Kable W systemach telekomunikacyjnych kable stanowią odpowiednik systemu nerwowego i są konieczne dla opłacalnej transmisji nieustannie rosnącej ilości informacji na coraz większe odległości. Kable miedziane W celu przesłania jakichkolwiek informacji potrzebne jest medium transmisyjne, które może to zrobić. Najczęściej wykorzystywanym medium przesyłu danych są kable miedziane.pierwsze kable telekomunikacyjne miały papierowo-powietrzną izolację żył miedzianych a powłokę zewnętrzną wykonaną z ołowiu. Obecnie nie produkowane, chociaż jeszcze często używane. Współczesnym środkiem izolacji żył przewodzących w kablu jest polichlorek winylu (PCW) lub polietylen. Tradycyjnym medium transmisyjnym jest w telekomunikacji kabel z parami przewodów miedzianych. W dzisiejszych sieciach dostępu używane są kable zawierające ponad 2000 par przewodów skręcanych. Oprócz tego podstawowego zastosowania kable miedziane sprawdziły się w szeregu innych m.in. jako kable instalacyjne, kable do transmisji danych, do systemów komutacyjnych, kable antenowe. W kablach miedzianych wyróżnia się łącza niesymetryczne (co najmniej 1 biegun połączony z ziemią) i symetryczne, w których prąd w obu przewodach powinien być taki sam, lecz płynący w przeciwnych kierunkach (symetrycznie). Tak skręcona para symetryczna daje dużą odporność na zakłócenia zewnętrzne. Każda para przewodów jest skręcona i stąd pochodzi nazwa - kabel typu skrętka parowa. Dotychczas używane kable koncentryczne są wypierane przez bardziej nowoczesne, składające się z 4 par przewodów miedzianych - skręcane w układzie pęczkowym - czwórki kablowe - dla których podstawową wiązką są cztery skręcone przewody.. Kabel taki umożliwia pięciokrotnie, a nawet dwudziestoparokrotnie szybszą transmisję danych. Podstawowa skrętka pozwala na przesłanie w ciągu jednej sekundy 100 mln bitów danych, zaś przy zaawansowanych i skomplikowanych technikach kodowania sygnału może to być nawet 10 razy więcej. Jest to równoważne przesłaniu w ciągu 1 sekundy 7 tys. stron maszynopisu! Mimo że to liczba niemal astronomiczna, coraz częściej ta prędkość przestaje już wystarczać. Rodzaje kabli miedzianych:

19 Skrętka nieekranowana UTP - (Unshielded Twisted Pair) Kabel wykonany ze skręconych, nieekranowanych przewodów tworzących linę symetryczną zrównoważoną. Skręcanie przewodów ze splotem 1 zwój na cm chroni transmisję przed oddziaływaniem (interferencją) otoczenia. Skrętkę powszechnie stosuje się w sieciach telefonicznych i komputerowych.przy przesyłaniu sygnałów cyfrowych za pomocą skętki UTP uzyskuje się przepływności do 100 Mb/s (kategoria 5), a takie1000 Mb/s w najnowszej technologii Gigabit Ethernet. Skrętka foliowana FTP - (Foiled Twisted Pair) jest skrętką ekranowaną za pomoca folii z przewodem uziemiającym. Przeznaczona główne do budowy sieci komputerowych (Ethernet, Token Ring) o długości nawet kilku kilometrów. Stosowana również na krótszych dystansach w sieciach standardu Gigabit Etrernet (1 Gb/s) z wykorzystaniem wszystkich czterech par okablowania miedzianego piątej kategorii. Skrętka ekranowana STP - (Shielded Twisted Pair) Posiada ekran wykonany w postaci oplotu i zewnętrznej koszulki ochronnej. Znaczenie skrętki ekranowanej wzrasta w świetle nowych norm europej-skich EMC w zakresie emisji EMI (ElectroMagnetic Interference) - ograniczających promieniowanie dla nieekranowanych kabli telekomunikacyjnych przy wyższych częstotliwościach pracy. Skrętka STP jest stsowana powszechnie tylko w niektórych krajach jako alternatywa skrętki nieekranowanej. Kabel współosiowy (koncentryczny)

20 Stosowany początkowo głównie do tworzenia niewielkich sieci LAN, jest teraz najczęściej stosowanym mediumtransmisyjnym w sieciach hybrydowych, związanych ze środowiskiem telewizji kablowej CATV. Składa się z dwóch przewodów koncentrycznie umieszczonych jeden wewnątrz drugiego, co zapewnia większą odporność na zakłócenia - a co za tym idzie - zapewniają lepszą jakość transmisji. Powszechnie stasuje się dwa rodzaje kabli koncentrycznych: kable o oporności falowej 50 i 75 omów. Kable 75-omowe o przekrojach 4-6 mm są wykorzystywane zarówno w transmisji cyfrowej, jak i analogowej, a sygnały można przesyłać z przepływnością do 600Mb/s (pasmo 200 MHz użytkowane w telewizji kablowej CATV). Parametry transmisyjne kabli koncentrycznych pozwalają na ogól uzyskiwać wyższe przepływności, lecz o mniejszym zasięgu niż za pomocy skrętek. Światłowody Bardziej popularne stają się światłowody. Kable światłowodowe to odmiana kabli telekomunikacyjnych, w której w charakterze medium transmisyjnego zastosowano światłowody. Kable doziemne, kanałowe, napowietrzne i podwodne, względnie konstrukcje hybrydowe zawierające obok światłowodów konwencjonalne pary przewodów miedzianych są w stanie zaspokoić każde wymagania stawiane przez systemy transmisyjne.