Ustrój i wolność słowa

Transkrypt

1 Francja

2 Ustrój i wolność słowa 1789 r Deklaracja Praw oraz 1881 r. przyjęto prawo odnoszące się do prasy gwarantowano prawo jednostki do wyrażania swych poglądów, odrzucano cenzurę prewencyjna i ustanawiano zasadę karania represyjnego. Praktyka: odmienna, tj. w czasie wojen cenzura wojskowa; po rozliczenie z prasa koloboracyjna, tj. wywłaszczenia i ukarania właścicieli pism, dziennikarzy i drukarzy współpracujących z okupantem.

3 II wojna światowa Prasa konspiracyjna ( inspirator Jean Texicier i jego broszura Les Conceils a l occupe): - L Humanite (1939) - Libre France - Liberation (XII egz.) tygodnik francuskiego ruchu oporu; redagował znany franc. Syndykalista Christian Pineau, później Jean Cavailles i Texcier; pod koniec wojny nakład sięgał 50 tys. Egz. W końcu 1943 roku powstała nawet podziemna instytucja regulująca prasę Federation Natiolnale de la Presse Clandestine

4 IV Republika Francuska r. tymczasowy rząd z de Gaullem na czele sprzyjał przebudowie prasy; zlikwidowano cenzurę, a autoryzację w 1947r. 30 września 1944 r. Le Journal Officiel trzy zarządzenia, w których potwierdzano i ujednolicano: - zasadę zakazu wydawania gazet i czasopism ukazujących się legalnie podczas okupacji: groźba konfiskaty majątków; - uprawnienia do zezwoleń nowych tytułów otrzymał minister informacji, a w praktyce Narodowa Federacja Prasy (X 1944): zapowiedziano m.in. Likwidację prasy zdrady ; - zapoczątkowano nową kontrowersyjną tendencję wzmacniania wpływu rządu na prasę. 11 V 1946 r. ustawa Defferre a legalizowała konfiskatę dóbr zamykanych pism.

5 po odejściu gen. De Gaulle a Dopiero po odejściu gen. De Gaulle a stopniowo zaczęła odradzać się prasa informacyjna; następowała powolna koncentracja na rynku zwłaszcza prowincjonalnym. Dwie formy prawne nowych przedsiębiorstw prasowych: indywidualne i stowarzyszenia. Konieczne było podpisanie deklaracji o tytule gazet, formie, nazwisku dyrektora i drukarni => starano zabezpieczyć się przed koncentracją. Odrodzenie prasy: m.in. I tytuły konspiracyjne L Humanite, Liberation ; II stare tytuły Le Figaro i III nowe gazety, m.in. Le Monde (1945). Odżywała także prasa prowincjonalna, w 1946 roku zbliżyła się do stanu sprzed wojny (ok.180 tytułów). Jednak wyraźne było upolitycznienie prasy.

6 Przełom lat 40/50-tych ogólne trudności ekonomiczne, spadek czytelnictwa, prasa polityczna, upadek wielu tytułów. XII 1951 powstaje Societe des Redactours du Monde stowarzyszenie redaktorów uczestniczące w kapitale zakładowym dziennika Le Monde ; 16 V 1953 pojawia się L Express liberalny tygodnik, przekształcony w dziennik dwa lata później; Agence France Presse 30 IX 1944

7 Radio i telewizja Przed wojną nadawcy radiowi potrzebowali jedynie zezwolenia ministra łączności, jednak po wojnie ordonansem z roku anulowano wszystkie pozwolenia i wprowadzono monopol państwowy. Mocą dekretu z roku utworzono pierwszą po wojnie państwową instytucję radiowo-telewizyjną La Radiodiffusion-Television Francaise (RTF), podporządkowaną Ministerstwu Informacji. RTF budżet opierał się na dotacjach państwowych, struktura rodziła dwuznaczne sytuacje (m.in. Zaplecze techniczne było własnością państwa, dochody które osiągała nie mogła nimi zarządzać, podlegała kontroli rządu, stanowiska obsadzane politycznie)

8 Państwo pomimo monopolu dopuszczało odbiór programów (radiowych) z zagranicy, często też było ich właścicielem. M.in. - w Zagłębiu Saary od stycznia 1955 nadawało radio Europa nr 1 (którego właścicielem było w 34,19% spółka państwowa franc. Sofirad); - Radio Luxemburg nadawało już od 1929 roku stacja peryferyjna (zaangażowany był kapital francuski, m.in. Hachette, Prouvost, Havas i inne) - Radio Monte-Carlo od 1942 r. (współwłaściciel Sofirad) - Radio Andora od 1939 roku - Radio Sud (prawie 100% Sofirad,1966r.)

9 V Republika r. w Konstytucji potwierdzono liberalną doktrynę wolności prasy, zakładającej swobodę wypowiedzi każdego obywatela Jednak indywidualność gen. De Gaulle a i jego znana animozja do dziennikarzy krepowały inicjatywy reform mediów. A art.16 konstytucji dawał prezydentowi niemal dyktatorskie uprawnienia w sytuacji zagrożenia państwa. Każde pismo mogło być zawieszone pod zarzutem zdrady tajemnicy państwowej, itd. Zmiany w prasie zapowiadał premier George Pompidou (1962r.) złagodzenie rygorów prawnych. Zmiany przyniosły dopiero przemiany polityczne i ustąpienie gen. De Gaulle a.

10 Koncentracja kapitału Francuskie koncerny prasowe mają długa tradycję: - Hachette-Filipachi (1826 księgarnia), należały min France-Soir (do lat 70-tych), Edi 7, Tele & Jours, Elle, - Prouvost Jean, od okresu międzywojennego, Paris-soir, tygodnik Match, Marie-Clair,Cosmopolitan, - Koncern Amaury ego: Le Parisien libere, dziennik L Equipe; - Robert Hersant (1950): Le Figaro (od 1976 r do 2004r.), France-Soir (od 76r.), - Groupe Generale Occidentiale, tygodnik L Express (53r.) - Filipachi : Paris-Match - Bayard Presse

11 RiTV. Reformy r. RTF stała się państwowym przedsiębiorstwem publicznym o charakterze przemysłowym i handlowym, o własnej osobowości prawnej, finansowej i administracyjnej oraz autonomicznym budżecie. Jednak nadal Ministerstwo Informacji sprawowało bezpośredni nadzór.

12 1974 decentralizacja ORTF : TF1, Antenne 2, France Region3, miało to stworzyć warunki wewnętrznej konkurencji 1982 r. ustawa audiowizualna zakładająca koniec monopolu państwowego: - Komunikacja wizualna jest wolna; - Misja radia i telewizji polega na służeniu interesowi ogółu, przy respektowaniu pluralizmu i równości kultur; - Każdy ma prawo do odpowiedzi; - Monopol programowania zostaje zniesiony; ale państwo decyduje kto i na jakich zasadach użytkuje odpowiednie fale Hertza. Powołana zostaje Rada Narodowa Komunikacji Wizualnej, która pełni funkcję doradczą dla parlamentu. Powołano stowarzyszenia narodowe dla programowania, czyli TF1, Antene 2, itd. (państwo jest jedynym akcjonariuszem tych stowarzyszeń). Finansowanie z różnych źródeł (opłaty, reklamy, etc.)

13 Powołana zostaje także instytucja regulująca HACA (1982r.) Haute Autorite de la Communication Audiovisuelle, chroniąca zasad pluralizmu, równości i niezalezności. Od 1984 r. stacje radiowe zyskały prawo do nadawania reklam, zwiększono także zakres koncentracji horyzontalnej.

14 W 1986 roku HACA zostaje zastąpiona Commission nationale de la communication et des libertes (CNCL), a w 1989 roku przekształcono ją w Le Conseil superier de l audio-visuelle (CSA) (członkowie mianowani przez prezydenta 3, Zgromadzenie Narodowe 3, Przewodniczący Zgromadzenia 3). Francuski system zaczął się upodabniać do anglosaskich systemów i niemieckiego.

15 Prasa codzienna We Francji czytelnictwo prasy codziennej jest tradycyjnie niskie. W roku prasę codzienną czytało % Francuzów, 46% Francuzów, 37% Francuzów, Pod tym względem prasa zajmuje odległe miejsce w świecie (trzecia dziesiątka). Najniższe czytelnictwo prasy codziennej przypada m.in. na Paryż. Trudności prasy codziennej wiążą się głównie z takimi przyczynami ekonomicznymi jak: - wzrost kosztów produkcji, - wysokie ceny, - spadek dochodów z reklam przechwytywanych przez telewizję, - nowe media, - magazyny i pisma gratisowe

16 Przegląd najważniejszych tytułów Siedziba Paryż Wydawany od 1826 Nakład 321,500 (2006) Właściciel Socpresse (od 2004), wcześniej Hersant

17 Le Figaro Najwybitniejszy dziennik prawicowy. Posiada kilka dodatków tygodniowych cieszących się dużym powodzeniem: Le Figaro Magazine, Madame Figaro, TV Magazine. Znany jest ze swojej bogatej informacji i wysoce kompetentnej publicystyki. Treść odznacza się wielką różnorodnością czego wyrazem są stałe strony poświęcone sprawom kobiet, turystyce, sportowi, automobilizmowi, dodatki ekonomiczne, finansowe, majątkowe, literackie, multimedialne etc. Wszystko to umacnia pozycję Le Figaro na rynku ogłoszeń i reklam.

18 Siedziba Paryż Wydawany od 1904 (1939) Nakład 52,800 (2006) Właściciel 40% Francuska Partia Komunistyczna, pozostały wkład pochodzi od czytelników i przyjaciół gazety

19 Komunistom z L'Huma" nie tylko udaje się sprzedawać swoją gazetę, w przeszłości symbol bałwochwalczego kultu Stalina i ZSRR, ale też nakłonić Francuzów do wspierania ich datkami. Na apel L'Huma" o 2 mln euro, w połowie marca 2006 roku znalazło się aż darczyńcow, którzy wpłacili - zawrotną jak tego rodzaju cel - kwotę euro.

20 Siedziba Paryż Wydawany od 1973 Nakład 134,800 (2006) Właściciel Edouard de Rothschild (39%)

21 Siedziba Wydawany od Nakład (2006) Właściciel Le Monde SA, 15% Lagardere Paryż ,000

22 Porównuje się go do prestiżowych tytułów jak The New York Times i Times. centrowy najpoważniejszy dziennik francuski obiektywny niezależny deficytowy, utrzymywany z datków Od początków swojego istnienia służył w większym stopniu rozwijaniu zainteresowań niż rozrywce i pozostał temu wierny mimo iż w jego historii nie brakowało trudnych okresów. Także obiektywizm i niezależność polityczna należą do stałych zasad tego pisma. Odbiorcami są ludzie wykształceni, często na wysokich stanowiskach, zaliczający się do dwóch grup: czytelnik obywatel i czytelnik-indywidualność.

23 Miesięcznik Le Monde diplomatique (popularnie nazywany Le Diplo powstał w 1954 r. jako dodatek do dziennika Le Monde. Jako niezależne pismo ukazuje się od 1978r., a od lat 80-tych jest pismem o zasięgu międzynarodowym. Obecnie miesięcznik ukazuje się w 30 krajach, na 4 kontynentach. Nakład podstawowej edycji francuskiej wynosi ok. 350 tys. Egz.; 17 edycji w innych wersjach językowych trafia do ok. 1,7 mln czytelników na całym świecie.

24 Journal de Paris (zwany też Journal Poste de Paris ou Poste du Soir) - pierwsza gazeta codzienna we Francji przedrewolucyjnej. Po raz pierwszy wydana w roku Założyli ją Antoine Cadet de Vaux, Corrancez i Dussieux. Na łamach: życie literackie, jak i polityczne oraz sprawy codzienne Paryża.

25 Inne

26 Czasopisma Na rynku francuskim znajdują się czasopisma o tematyce: - prasa dla młodzieży i dzieci, - rozrywkowa, - niedyskretna, - hobby, - dokumentacyjne, - specjalistyczne i techniczne, - kulturalne, - sportowe, - naukowe, - tzw. prasa uliczna (Le Reverbere, La Rue), sprzedawana wyłącznie na ulicach.

27 Bardzo liczne we Francji są czasopisma sportowe (ponad 100 tytułów). Głównie dla osób uprawiających zawodowo lub amatorsko różne dyscypliny sportowe, oraz dla kibiców. Przoduje tu grupa L Équipe - Le Parisien.

28 Czasopisma L Express (grupa Pearson) - odpolityczniony, - informacja góruje nad komentarzem Le Nouvel Observateur (Perdriel) - w latach 90 stał się największym pod względem nakładu magazynem ogólnoinformacyjnym we Francji, - główny adresat- inteligencja. Le Point (Hachette) - prawicowy, - kierowany do przeciętnego czytelnika, Paris Match (Filipacchi) - wzorowany na amerykańskich magazynach informacyjnych, ilustrowanych (Time i Life). - podstawowym gatunkiem jest fotoreportaż.

29 Czasopisma

30 Czasopisma

31 Czasopisma

32 Czasopisma

33 GRUPY MEDIALNE Hersant W latach 70 Hersant był jednym z największych właścicieli prasowych Francji. Nadal jest to jedna z największych grup medialnych we Francji, mimo iż Robert Hersant zmarł w 1996 roku, a w wyniku narastania trudności finansowych, koncern pozbył się wielu tytułów, szczególnie zagranicznych. W pierwszej połowie lat 90 Hersant był największym właścicielem dzienników polskich (m.in.: Rzeczpospolita, Dziennik Zachodni, Dziennik Bałtycki, Wieczór Wybrzeża, Dziennik Łódzki, Trybuna Śląska, Gazeta Krakowska), które później zostały sprzedane. Działalność Hersanta kojarzyła się z groźbą monopolu również w Polsce. Najpopularnieszym wydawnictwem Hersanta był do 2004 roku dziennik Le Figaro

34 GRUPY MEDIALNE Havas Największy na świecie producent materiałów edukacyjnych dla PC, drugi producent gier komputerowych, trzeci w dziedzinie informacji o zdrowiu i drugi w Europie w zakresie informacji business-to-business. Grupa należy do największych w Europie dystrybutorów książki i produktów multimedialnych, Havas jest prekursorem druku numerycznego, handlu elektronicznego etc. Odgrywa ogromną rolę nie tylko jako wydawca prasy, ale i książek. Jego główne wydawnictwa to: Laffont, Larousse, Joulliard Z tą grupą najczęściej kojarzony jest

35 GRUPY MEDIALNE Hachette Najstarsza grupa medialna. Wywodzi się z księgarni założonej w 1829 roku. W 1981 roku stała się częścią holdingu Lagardère zawierającego wiele różnorodnych przedsiębiorstw przemysłowych W 1997 Lagardère związał się z grupą Filipacchi tworząc Hachette Filipacchi Média Blisko połowę swoich interesów realizuje we Francji. Resztę w innych krajach europejskich, Ameryce Płn. etc. Media i komunikacja stanowią blisko 60 % obrotu holdingu. Zaangażowany jest w przemyśle poligraficznym i kinematografii. Kontroluje dzienniki i czasopisma we Francji, USA, na Dalekim Wschodzie, rozwija multimedialne technologie jutra W wielu dziedzinach zajmuje czołowe miejsca w świecie (prasa specjalistyczna, dystrybucja prasy), w Europie (udostępnianie Internetu, rozwój kanałów tematycznych) lub we Francji (telewizja cyfrowa, literatura edukacyjna, portale internetowe, produkcja telewizyjna, radio etc.)

36 GRUPY MEDIALNE Edition Philippe Amaury Posiada m.in.: L Équipe, Press Sports (agencja prasy sportowej), Le Parisien, Communication Jeunes, Sicavic (drukarnia), Promogedis (dystrybucja prasy), Manchette Publicité (reklamy) etc. 75 % kapitału należy do Philippe Amaury, reszta do Hachette Filipacchi Médias. Grupa ta odgrywa wiodącą rolę w organizowaniu wielkich imprez sportowych z Tour de France na czele.

37 Hachette Najbardziej znaną częścią tej grupy jest wydawnictwo Hachette Livre

38 GRUPY MEDIALNE Bayard Presse Wielka, katolicka grupa multimedialna wywodząca się z Maison de la Bonne Presse (1873) Prowadzi bardzo zróżnicowaną działalność wydawniczą, związaną nie tylko z religią. Wydaje prasę we Francji (m.in. dziennik La Croix, magazyn Pèlerin, Notre Temps, czasopisma dla dzieci i młodzieży, periodyki poświęcone myślistwu i wędkowaniu), Wydaje prasę w wielu innych krajach (między innymi udziały w Tygodniku Powszechnym), książki (Bayard Édition), Inwestuje w działalność audiowizualną, przemysłową i turystyczną.

39 Nadawcy elektroniczni TF1 (krajowa telewizja prywatna) France 2 (krajowa telewizja publiczna) France 3 (krajowa telewizja publiczna) Canal + (telewizja prywatna kodowana) France 5 (krajowa telewizja publiczna) Arte (telewizja publiczna francusko-niemiecka o tematyce kulturalnej) M6 (krajowa telewizja prywatna) TV5 (telewizja o zasięgu międzynarodowym w języku francuskim) LCI (prywatna telewizja informacyjna) Euronews (prywatna europejska telewizja informacyjna) Radio France Internationale (RFI) (krajowe radio publiczne) Radio France (krajowe radio publiczne) RTL (prywatne radio informacyjne) Europe 1 (krajowe radio prywatne)