POLSKA POMOC HUMANITARNA. MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Departament Wspó pracy Rozwojowej

Transkrypt

1 POLSKA POMOC HUMANITARNA 2008 MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Departament Wspó pracy Rozwojowej

2

3 Ukraina Mo dowa Gruzja Birma/Myanmar Chiny Kirgistan Sudan Kenia Irak POLSKA POMOC HUMANITARNA 2008

4 Obóz dla powracajàcych Sudaƒczyków nad Nilem w Bor, Sudan 2008

5

6 POLSKA POMOC HUMANITARNA Pomoc humanitarna to przede wszystkim ratowanie i ochrona ycia w czasie kl sk ywio owych i katastrof spowodowanych przez cz owieka. Mo e polegaç tak e na: udzielaniu wsparcia ludziom nara onym na d ugotrwa e kryzysy oraz tzw. zapomniane kryzysy; przeprowadzaniu krótkoterminowych prac zwiàzanych z odbudowà i rekonstrukcjà infrastruktury po katastrofach; pokonywaniu trudnoêci zwiàzanych z konsekwencjami migracji ludnoêci spowodowanymi przez kl ski ywio owe lub katastrofy wywo ane dzia alnoêcià cz owieka. Zgodnie z rzàdowym dokumentem Strategia polskiej wspó pracy na rzecz rozwoju, Polska przekazuje pomoc humanitarnà krajom dotkni tym kl skami ywio owymi, anomaliami pogodowymi, konfliktami zbrojnymi oraz masowymi migracjami i przesiedleniami ludnoêci. Ârodki na pomoc humanitarnà pochodzà z rezerwy celowej bud etu paƒstwa administrowanej przez Departament Wspó pracy Rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W sytuacjach dotkliwych kryzysów równie inne organy paƒstwa mogà podjàç decyzj o udzieleniu pomocy humanitarnej ze Êrodków znajdujàcych si w ich dyspozycji. Mo e mieç ona charakter finansowy lub rzeczowy i jest przekazywana bezpoêrednio ludnoêci innego paƒstwa poszkodowanej wskutek kl sk i katastrof.

7 ZASADY UDZIELANIA POMOCY HUMANITARNEJ ORAZ ZOBOWIÑZANIA PRZYJ TE PRZEZ POLSK Polska pomoc humanitarna udzielana jest te cz sto poprzez wp aty do mi dzynarodowych instytucji i funduszy (przede wszystkim powiàzanych z ONZ), a tak e we wspó pracy z Mi dzynarodowym Ruchem Czerwonego Krzy a i Czerwonego Pó ksi yca oraz innymi organizacjami mi dzynarodowymi. Organizacje i agencje humanitarne posiadajà sta à, rozbudowanà sieç dystrybucji pomocy. Dzia ajà te na ogó szybciej ni administracja paƒstwowa i instytucje rzàdowe. W akcje udzielania pomocy humanitarnej aktywnie w àczajà si tak e polskie ambasady. Niezale nie od sposobu przekazania pomocy, Polska, jako cz onek Narodów Zjednoczonych, zobowiàzana jest do respektowania oraz promowania m.in.: humanitaryzmu, bezstronnoêci, neutralnoêci i niezale noêci. Regu y Dobrego Âwiadczenia Pomocy Humanitarnej (Good Humanitarian Donorship, GHD) oznaczajà niezale noêç celów humanitarnych w stosunku do celów politycznych, gospodarczych, militarnych i innych, które dawca mo e mieç w odniesieniu do obszarów, w których wdra ana jest pomoc humanitarna. Powy sze zasady zosta y zapisane w programie polskiej pomocy zagranicznej na rok W koƒcu 2007 r. Polska przyj a Konsensus Europejski ws. Pomocy Humanitarnej, a tak e jest zobowiàzana do przestrzegania regu Dobrego Âwiadczenia Pomocy Humanitarnej.

8 POMOC HUMANITARNA UDZIELONA W 2008 R. W 2008 r. wartoêç polskiej pomocy humanitarnej znacznie wzros a w porównaniu z latami ubieg ymi ,24 mln PLN ,07 mln PLN ,75 mln PLN WartoÊç pomocy humanitarnej udzielonej przez MSZ w latach W ramach Êrodków wydatkowanych z rezerwy bud etowej na pomoc humanitarnà w 2008 r. (6,75 mln PLN), Polska pomaga a ludnoêci krajów poszkodowanych przez kl ski naturalne oraz anga owa a si w pomoc humanitarnà dla ofiar konfliktów, m.in.: na Ukrainie, w Sudanie, Gruzji, Iraku, Birmie/Myanmarze, Mo dowie, Chinach, Kenii i Kirgistanie. Niezale nie od dzia aƒ finansowanych w ramach sk adki cz onkowskiej do Unii Europejskiej oraz wsparcia na rzecz wy ej wymienionych krajów, Polska dokona a wp at na rzecz organizacji mi dzynarodowych niosàcych pomoc humanitarnà bez precyzowania beneficjenta pomocy: 714 tys. PLN na Centralny Fundusz ds. Pomocy w Sytuacjach Kryzysowych Narodów Zjednoczonych (CERF) oraz 331,5 tys. PLN na Mi dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzy a (ICRC).

9 Ukraina Sudan Gruzja Irak Birma/Myanmar Mo dowa Chiny Kenia Kirgistan Ârodki z rezerwy celowej przekazane przez MSZ na pomoc humanitarnà w 2008 r. (PLN) W porównaniu z poprzednimi latami w dzia ania pomocowe w 2008 r. anga owa o si znacznie wi cej podmiotów z sektora rzàdowego i pozarzàdowego. Oprócz Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w asne Êrodki na pomoc rzeczowà, wys anie wykwalifikowanego personelu ratowniczego oraz transport Êrodków pomocowych uruchamia y: Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji, Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Gospodarki oraz Kancelaria Prezydenta RP. W 2008 r. znaczna cz Êç pomocy humanitarnej przekazana zosta a przez polskie organizacje pozarzàdowe, które anga owa y si w pomoc humanitarnà w odleg ych miejscach, dzia ajàc niejednokrotnie w bardzo trudnych warunkach. Na szczególnà uwag zas ugujà dzia ania Polskiej Akcji Humanitarnej w Sudanie, prowadzone kolejny rok we wspó pracy z MSZ.

10 EUROPA ÂRODKOWO-WSCHODNIA Ukraina i Mo dowa Ukraina i Mo dowa szczególnie ucierpia y wskutek powodzi, które dotkn y w lipcu 2008 r. region Europy Ârodkowo-Wschodniej. W powodzi na Ukrainie zgin o kilkadziesiàt osób, a straty materialne zosta y oszacowane na ponad 1 mld USD. Uszkodzonych lub zniszczonych zosta o 920 mostów, prawie 700 km dróg i kilkadziesiàt km linii kolejowych. Katastrofa ta w swej skali przekroczy a rozmiary jednej z najwi kszych polskich powodzi ostatnich dziesi cioleci w dorzeczu Odry w 1997 r. W zwiàzku z tragicznymi skutkami wydarzenia, Ministerstwo Spraw Zagranicznych przekaza o ukraiƒskiemu rzàdowi pomoc finansowà w wysokoêci 1,5 mln PLN. Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji niemal natychmiast po wystàpieniu powodzi podj o akcj ratowniczà, w którà zaanga owano dwie jednostki Paƒstwowej Stra y Po arnej. Grupa ratownicza PSP sk ada a si z ponad 70 stra aków oraz 40 samochodów i naczep. W Mo dowie zniszczeniu uleg o kilkaset budynków mieszkalnych, dodatkowo powa ne szkody dotkn y uprawy rolne. W zwiàzku ze skutkami powodzi oraz w nawiàzaniu do apelu og oszonego przez Mi dzynarodowà Federacj Stowarzyszeƒ Czerwonego Krzy a i Czerwonego Pó ksi yca, Polska przekaza a 0,5 mln PLN na dzia ania obj te apelem. Ârodki zebrane w odpowiedzi na apel pomog y Mo dawskiemu Czerwonemu Krzy owi w zapewnieniu tymczasowych schronieƒ oraz dost pu do wody pitnej dla poszkodowanej ludnoêci.

11 AZJA Gruzja W nast pstwie konfliktu rosyjsko-gruziƒskiego w 2008 r. ucierpia a ludnoêç cywilna w rejonie dzia aƒ zbrojnych, a tak e wzros a liczna przesiedleƒców i uchodêców przebywajàcych w Gruzji. Polska przekaza a Êrodki medyczne i opatrunkowe dla szpitali w rejonach najbardziej dotkni tych dzia aniami wojennymi. Pierwsza partia pomocy zosta a wys ana w bardzo szybkim tempie (jeszcze w pierwszej po owie sierpnia 2008 r.) dzi ki wspó pracy Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Spraw Wewn trznych i Administracji oraz Caritas Polska. Kolejne adunki pomocy przekazywanej przez stron rzàdowà, Kancelari Prezydenta RP oraz organizacje pozarzàdowe, trafi y do Gruzji w ciàgu nast pnych kilku dni. WartoÊç przekazanych leków i materia ów medycznych to ponad 181 tys. PLN. W odbiorze oraz dystrybucji polskiej pomocy humanitarnej na miejscu uczestniczy a Ambasada RP w Tbilisi. Ponadto, Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspar o kwotà 660 tys. PLN akcj pomocy gruziƒskim uchodêcom prowadzonà przez Mi dzynarodowà Organizacj ds. Migracji (International Organization for Migration, IOM). Niezale nie od powy szych dzia aƒ, Polska wp aci a na rzecz Urz du Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodêców (United Nations High Comissioner for Refugees, UNHCR) kwot 250 tys. PLN, z przeznaczeniem na pomoc humanitarnà dla uchodêców czeczeƒskich przebywajàcych w Gruzji.

12 AZJA Birma/Myanmar Cyklon Nargis, który uderzy w Birm /Myanmar w maju 2008 r. spowodowa najwi kszà katastrof humanitarnà w dziejach kraju, b dàc jednoczeênie najgroêniejszym cyklonem w Azji od poczàtku lat dziewi çdziesiàtych. àcznie kataklizm dotknà ok. 2,5 mln mieszkaƒców kraju. Najwi ksze zniszczenia odnotowano w prowincjach nadmorskich, w szczególnoêci w po o onym w delcie rzeki Irawadi mieêcie Bogolay. W obliczu tragicznych skutków uderzenia cyklonu Nargis w Myanmarze, Minister Spraw Zagranicznych RP podjà decyzj o udzieleniu pomocy humanitarnej dla ludnoêci poszkodowanej w wyniku kataklizmu. Pomoc w wysokoêci 0,5 mln PLN zosta a przekazana na dzia ania Funduszu Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (United Nations Children s Fund, UNICEF), który w poczàtkowym okresie koordynowa mi dzynarodowà akcj niesienia pomocy. Uchodêcy myanmarscy w Tajlandii Na terytorium Tajlandii znajduje si dziewi ç obozów dla uchodêców z Birmy/Myanmaru, w których przebywa ok. 150 tys. osób. W zwiàzku z katastrofà humanitarnà, wywo anà cyklonem Nargis w maju 2008 r., do Tajlandii nap yn y kolejne fale uchodêców, powodujàc pogorszenie sytuacji materialnej w obozach. W 2008 r. Ambasada RP w Tajlandii we wspó pracy z lokalnà organizacjà Tai Burma Border Consortium (TBBC), dostarczy a najpilniejszej pomocy humanitarnej - ywnoêci oraz materia u opa owego - do dwóch obozów dla uchodêców: Ban Don Yang oraz Mae La Oon w prowincjach Kanchanaburi i Mae Hong Son, o àcznej wartoêci blisko 100 tys. PLN.

13 AZJA Chiny 12 maja 2008 r. w Chinach mia o miejsce trz sienie ziemi, najsilniejsze od ponad 30 lat. Najwi ksze straty odnotowano w prowincji Syczuan, gdzie wstrzàs osiàgnà si 7,8 w skali Richtera. Poszkodowane zosta y tak e inne prowincje, m.in.: Shaanxi, Gansu, Junnan oraz miasto Czungking. Szacuje si, e wskutek kataklizmu zgin o prawie 70 tys. osób, ponad 300 tys. zosta o rannych, a kilkanaêcie tysi cy uwa a si za zaginione. Ewakuowano miliony osób, w zwiàzku z czym jednym z najwa niejszych dzia aƒ pomocowych by o zapewnienie tymczasowego schronienia poszkodowanym. Pomoc dla ofiar utrudnia y bardzo z e warunki pogodowe oraz zniszczona infrastruktura transportowa. Tu po katastrofie, Minister Spraw Zagranicznych podjà decyzj o udzieleniu pomocy humanitarnej dla Chin. Pomoc w wysokoêci 230 tys. PLN zosta a przekazana na dzia ania prowadzone przez Chiƒskie Stowarzyszenie Czerwonego Krzy a. W zwiàzku z pilnà potrzebà zapewnienia schronienia dla poszkodowanej ludnoêci, Minister Obrony Narodowej zdecydowa o nieodp atnym przekazaniu 160 kompletów szeêcioosobowych namiotów o wartoêci 1,26 mln PLN. Namioty zosta y przekazane do Chengu w prowincji Syczuan za poêrednictwem Polskiego Czerwonego Krzy a. Przy ich dystrybucji obecni byli przedstawiciele zespo u koordynacyjnego Unii Europejskiej (EU Civil Protection Mechanism), Chiƒskiego Czerwonego Krzy a oraz Ambasady RP w Pekinie. Nieodp atny przewóz pomocy humanitarnej z Polski do Chin samolotem rejsowym w dniu 4 czerwca 2008 r. zapewni y Polskie Linie Lotnicze LOT. Ponadto, rzàd polski za poêrednictwem Ambasady RP w Pekinie przeznaczy kwot w wysokoêci ponad 48 tys. PLN na zakup niezb dnych materia ów dla poszkodowanych. W zwiàzku z utrudnionym transportem z Polski polska placówka dokona a zakupu najpotrzebniejszych produktów na terenie Chin.

14 AZJA Kirgistan Silne trz sienie ziemi nawiedzi o po udniowà cz Êç Kirgistanu na poczàtku stycznia 2008 r. Jego epicentrum by o po o one w Kotlinie Fergaƒskiej, w obwodzie oszskim. Jak poda o Kirgiskie Ministerstwo ds. Kryzysowych, trz sienie o sile 5,6 stopni w skali Richtera uszkodzi o ponad tysiàc budynków. Wed ug Kirgiskiego Stowarzyszenia Czerwonego Pó ksi yca niemal 2 tys. rodzin zosta o ewakuowanych. Katastrofa nawiedzi a region w okresie mroênej zimy, co dodatkowo pogorszy o sytuacj osób dotkni tych kl skà ywio owà. Fakt, i region, który nawiedzi o trz sienie ziemi nale y do jednego z najubo szych w Kirgistanie (co przejawia si m.in. w u ywaniu najtaƒszych i tym samym najmniej odpornych materia ów budowlanych) sprawia, e cz sto wyst pujàce w regionie kl ski ywio owe, stanowià bardzo powa ne zagro enie, nawet, jeêli ich skala jest stosunkowo niewielka. Rzàd polski wspomóg poszkodowanych przekazujàc za poêrednictwem Kirgiskiego Stowarzyszenia Czerwonego Pó ksi yca ponad 87 tys. PLN na zakup podstawowych produktów spo ywczych. Dystrybucja produktów do miejsc dotkni tych katastrofà odby a si we wspó pracy z Regionalnym Przedstawicielstwem Czerwonego Pó ksi yca, kirgiskim Ministerstwem ds. Kryzysowych oraz miejscowà starszyznà. Pomoc dotar a do ponad 300 rodzin w 4 miejscowoêciach obwodu oszskiego.

15 AFRYKA I BLISKI WSCHÓD Sudan W 2005 r. podpisano porozumienie pokojowe, które zakoƒczy o ponad 20-letnià wojn domowà w Sudanie. Porozumienie zapoczàtkowa o okres g bokich przemian spo eczno-ekonomicznych zwiàzanych g ównie z powrotem na te tereny czteromilionowej grupy uchodêców i osób wewn trznie przesiedlonych. Warunki ycia osób powracajàcych do swoich domów sà bardzo ci kie. Sudan jest jednym z najgor tszych krajów Afryki, w którym przez ca y rok temperatura wynosi powy ej 30 o C. W 2008 r., ze Êrodków polskiej pomocy uruchomionych przez MSZ, Polska Akcja Humanitarna (PAH) zrealizowa a projekt budowy kilkunastu studni w Sudanie Po udniowym. Projekt objà budow 16 studni g binowych, napraw dwóch studni ju istniejàcych oraz budow systemu poboru i grawitacyjnego zaopatrzenia w wod pitnà w miejscowoêci Pieri w hrabstwie Uror (stan Jonglei). Dzi ki inicjatywie udost pniono wod pitnà dla 60 tys. osób. Koszt projektu to ponad 980 tys. PLN.

16 AFRYKA I BLISKI WSCHÓD Kenia W poczàtkach 2008 r. w Kenii dosz o do starç pomi dzy zwolennikami najwi kszych partii politycznych. W ich wyniku zgin o ok. 1,5 tys. osób, a kolejne kilkaset tysi cy zosta o zmuszonych do opuszczenia miejsca zamieszkania. Wed ug oceny Kenijskiego Czerwonego Krzy a w zamieszkach ucierpia o 500 tys. osób. Powa nym i d ugofalowym efektem zajêç by wzrost liczby osób przesiedlonych (Internally Displaced Persons, IDPs), które po miesiàcach od zakoƒczenia konfliktu nadal przebywa y poza swoim miejscem zamieszkania. Ministerstwo Spraw Zagranicznych we wspó pracy z Ambasadà RP w Nairobi podj o decyzj o wsparciu dzia aƒ Kenijskiego Czerwonego Krzy a na rzecz uchodêców wewn trznych. Kenijski Czerwony Krzy wykorzysta przekazane przez MSZ 101 tys. PLN na zakup materia ów najpilniejszej potrzeby oraz budow tymczasowych schronieƒ. Ze Êrodków MSZ w wiosce w pobli u Eldoret w Kenii wybudowano 30 drewnianych domów jednorodzinnych, w których zamieszkali przedstawiciele grup etnicznych Kikuju oraz Kalend in.

17 AFRYKA I BLISKI WSCHÓD Irak Mi dzynarodowa Organizacja ds. Migracji (The International Organisation for Migration IOM) szacuje, e w wyniku wojny w Iraku od 2003 r. ponad 4 miliony osób opuêci o swoje domy. Wed ug szacunków ponad 2 miliony osób uciek o poza granice kraju, a 1,9 miliona pozostaje w granicach kraju. Najwi kszà liczb uchodêców przyj y Syria i Jordania. Wi kszoêç z nich pilnie potrzebuje pomocy humanitarnej. Jednà z najbardziej aktywnych organizacji pomagajàcych uchodêcom w tym regionie jest Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodêców (The Office of the United Nations High Commissioner for Refugees UNHCR). W 2008 r. Polska dokona a wp aty w wysokoêci 750 tys. PLN na dzia ania UNHCR w ramach apelu Irak Dzia ania obj te apelem dotyczà pomocy osobom przesiedlonym wewnàtrz kraju oraz uchodêcom.

18 POLSKA POMOC HUMANITARNA W RAMACH UNII EUROPEJSKIEJ Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej Komisji Europejskiej (ECHO) W Unii Europejskiej za koordynacj pomocy humanitarnej odpowiada powo ana specjalnie do tego celu Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej (European Community Humanitarian Office, ECHO). Od chwili powstania ECHO w 1992 r. podj to dzia ania w ponad 100 krajach na ca ym Êwiecie. Bud et ECHO, do którego Êrodki wp acajà wszystkie paƒstwa cz onkowskie UE, w tym Polska, wynosi ponad 700 mln EUR rocznie. Dzi ki Konsensusowi Europejskiemu ws. Pomocy Humanitarnej, dzia ania Unii Europejskiej ECHO oraz poszczególnych paƒstw cz onkowskich sà coraz skuteczniejsze i opierajà si na wspólnych zasadach oraz precyzyjnie odpowiadajà potrzebom odbiorców pomocy humanitarnej. Konsensus Europejski ws. Pomocy Humanitarnej (European Consensus on Humanitarian Aid) Dokument przyj ty przez wszystkie paƒstwa cz onkowskie Unii Europejskiej w 2007 r. stanowi zestaw zasad, norm i procedur udzielania pomocy humanitarnej. Podpisujàc si pod dokumentem, paƒstwa cz onkowskie UE zobowiàza y si do zwi kszenia skutecznoêci oraz podniesienia jakoêci pomocy humanitarnej. Ponowi y tak e zobowiàzanie do poszanowania mi dzynarodowego prawa humanitarnego oraz promowania jego zasad.

19 POLSKA POMOC HUMANITARNA W RAMACH ONZ I INNYCH ORGANIZACJI MI DZYNARODOWYCH Centralny Fundusz w Sytuacjach Kryzysowych (CERF) Fundusz Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy w Sytuacjach Kryzysowych (Central Emergency Response Fund, CERF) zosta powo any w 2006 r. przez Sekretarza Generalnego ONZ dla zapewnienia trwa ych i przewidywalnych êróde finansowania dzia aƒ humanitarnych. CERF w szybkim trybie uruchamia Êrodki na dzia ania ratujàce ycie oraz na natychmiastowà pomoc w nag ych przypadkach i sytuacjach kryzysowych. Zarzàdzajàcy Funduszem w imieniu Sekretarza Generalnego ONZ rozdziela Êrodki w ciàgu 3-4 dni od otrzymania wniosku Koordynatora ds. humanitarnych w danym kraju. W 2008 r. Polska przekaza a Funduszowi kwot 714 tys. PLN zajmujàc 25. miejsce na liêcie donatorów tej instytucji. Wzorem lat ubieg ych nasz kraj by najwi kszym p atnikiem CERF z grona nowych paƒstw dawców pomocy rozwojowej z regionu Europy Ârodkowo-Wschodniej. Mi dzynarodowy Komitetu Czerwonego Krzy a (ICRC) Polska, doceniajàc zaanga owanie i skutecznoêç programów Mi dzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzy a (International Committee of the Red Cross, ICRC), przekaza a na dzia ania humanitarne tej organizacji, prowadzone m. in. w Afganistanie, kwot ponad 331 tys. PLN.

20 Obóz dla uchodêców birmaƒskich, Tajlandia 2007

21

22

23 Departament Wspó pracy Rozwojowej Ministerstwo Spraw Zagranicznych Al. J. Szucha 23, Warszawa tel.: +48 (0) , fa x: +48 (0)