Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017

Transkrypt

1 Raport nr 34 Report No 34 Ornis Polonica 2018, 59: Działalność Komisji Faunistycznej i jej raporty są sponsorowane przez: Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017 Komisja Faunistyczna Niniejszy raport zawiera 405 obserwacji z roku sprawozdawczego oraz 52 z lat wcześniejszych (wyróżnione podaniem pełnego roku) akceptowanych przez Komisję i tym samym uznawanych za stwierdzenia. Dotyczą one 97 gatunków i podgatunków. Około 22,7% zgłoszonych obserwacji nie uzyskało akceptacji (patrz aneks). W roku 2017 do awifauny krajowej przybyły dwa nowe gatunki: sieweczka długonoga Charadrius asiaticus i mewa ochocka Larus schistisagus. Pierwsze stwierdzenie czajki szponiastej Vanellus spinosus zostało zaklasyfikowane do kategorii D. Inne najrzadsze odnotowane gatunki to: drugie stwierdzenia mewy karaibskiej Leucophaeus atricilla, kaniuka Elanus caeruleus i orłosępa Gypaetus barbatus, drugie i trzecie stwierdzenie mewy syberyjskiej Larus fuscus heuglini, trzecie stwierdzenia świstunki iberyjskiej Phyllocospus ibericus i trznadla czarnogłowego Emberiza melanocephala, piąte stwierdzenie cyraneczki karolińskiej Anas carolinensis, szóste stwierdzenia świstuna amerykańskiego Mareca americana, trzcinniczka kaspijskiego Acrocephalus agricola i pokrzewki wąsatej Sylvia cantillans, siódme i ósme stwierdzenie siewki złotawej Pluvialis fulva oraz ósme stwierdzenie modraczka Tarsiger cyanurus. Zwraca uwagę bezprecedensowy nalot czeczotki tundrowej Acanthis hornemanni (co najmniej 107 stwierdzeń). Stosunkowo liczne pojawy dotyczyły: biegusa morskiego Calidris maritima (15 stwierdzeń), wydrzyka wielkiego Stercorarius skua (7 stwierdzeń), orlicy Ichthyaetus ichthyaetus (18 stwierdzeń) i raroga Falco cherrug (10 stwierdzeń). Lista ptaków krajowych liczy obecnie 456 gatunków. Stwierdzenia uszeregowano według regionów w kolejności alfabetycznej, a w obrębie województwa chronologicznie. Kod liczbowy po nazwie gatunkowej w pierwszej części dotyczy okresu sprzed roku sprawozdawczego, a w drugiej danych z tego roku; w obu przypadkach liczba stwierdzeń łamana przez liczbę osobników; symbol n wyraża liczby nieustalone, skrót ca liczby przybliżone. Stanowiska gatunków zagrożonych utajniono. Podstawą do wyliczenia kodów liczbowych jest publikacja Stawarczyk i in. (2017), uwzględniająca zmiany liczby stwierdzeń wynikające z rewizji generalnej oraz z reinterpretacji pojawów niektórych gatunków. Kolejność i nazewnictwo gatunków zastosowano według nowej systematyki (Stawarczyk 2014, 2018). 119

2 Komisja dziękuje za konsultacje w kilku trudnych przypadkach następującym ekspertom: Peter Adriaens, Jose Luis Copete, Klaus Malling Olsen, Killian Mullarney. Ponadto Komisja dziękuje Łukaszowi Krajewskiemu za pomoc przy uzupełnieniu dat pobytów w oparciu o serwis ornitho.pl. Wykaz stwierdzeń List of accepted records Kategorie A i C (pojawy naturalne natural occurrence) Bernikla kanadyjska Branta canadensis Pomorskie: para z 7 pull. (foto), Gdańsk Przymorze (K. Nowak). Markaczka amerykańska Melanitta americana 8/8, 2/2 Pomorskie: ad. (foto), Kuźnica, pow. pucki (M. Przymencki, S. Sosnowski i inni). Zachodniopomorskie: ad. (foto), Pobierowo, pow. gryficki (Z. Kajzer). Gęsiówka egipska Alopochen aegyptiaca Łódzkie: para (foto), zb. Jeziorsko (K. Gara). Małopolskie: para z gniazdem, Jankowice, pow. oświęcimski (J. Betleja); para z 4 pull. (foto), Brzegi, pow. wielicki (A. Chwierut, J. Przyborowska, A. Oruba); para z 3 pull. (foto), Skawina, pow. krakowski (J. Przyborowska, A. Oruba). Opolskie: para z gniazdem, zb. Kozielno, pow. nyski (J. Betleja). Śląskie: para z 1 3 pull. (foto), Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (J. Betleja, I. Oleksik, H. Boronowski); para z 8 pull. (foto), tamże (H. Boronowski i inni); para z 3 pull. (foto), Bieńkowice, pow. raciborski (M. Rojek, S. Beuch). Zachodniopomorskie: para z 3 pull. (foto), Chlewice, pow. myśliborski (Ł. Ławicki); para z 7 pull. (foto), Kaleńsko, pow. myśliborski (G. Sępołowicz, R. Gruszka). W roku 2017 populacja krajowa wzrosła do 9 par lęgowych. Kazarka rdzawa Tadorna ferruginea Pomorskie: (foto), Gdańsk Przymorze (M. Romanowski). Hełmiatka Netta rufina Śląskie: par (gn. pewne 18 par; foto), rez. Łężczok, pow. raciborski (D. Szyra, R. Szyra); par (gn. pewne 12 par), Wielikąt, pow. wodzisławski (D. Szyra, R. Szyra). Śląskie: z pull. (foto), Dębowiec, pow. cieszyński (A. Czylok, A. Kos, K. Liersz-Żelasko); z pull. (foto), rez. Łężczok, pow. raciborski (S. Beuch); par (gn. pewne), Wielikąt, pow. wodzisławski (S. Beuch, D. Szyra, R. Szyra); z 7 pull. (foto), Landek, pow. bielski (A. Kos, A. Czylok). Czerniczka Aythya collaris 8/8, 1/1 Pomorskie: ad. (fot. 1), ujście Wisły, Świbno, pow. gdański (D. Koprowska i inni, 120

3 Fot. 1. Czerniczka Aythya collaris, ujście Wisły, styczeń-luty 2017 (fot. W. Michalczyk) Ring-necked Duck, Vistula River mouth, January-February 2017 Pierwsze stwierdzenie zimowe w kraju (Stawarczyk et al. 2017). Świstun amerykański Mareca americana 5/5, 1/1 Łódzkie: (foto), Ktery, pow. kutnowski (Ł. Matyjasiak, M. Piasecki, A. Budyta). Rożeniec Anas acuta Lubuskie: z gniazdem (foto), PN Ujście Warty, pow. sulęciński (M. Leszczyński i inni). Podlaskie: z 8 pull. i 1 zaniepokojona, odwodząca (foto), Sośnia, pow. grajewski (Ł. Krajewski). Cyraneczka karolińska Anas carolinensis 4/4, 1/1 Mazowieckie: 02. i (foto), Oborczyska, pow. ostrołęcki; tenże (foto), Długie, pow. ostrołęcki (M. Murawski, K. Antczak, Mandarynka Aix galericulata Mazowieckie: , pull., 3 gniazda (foto), Warszawa (D. Sikora i inni); z 1 juv. schwytanym (gn. pewne; foto), Pruszków (pow.) (Ł. Wardecki). Opolskie: para z 15 pull. (foto), Brzeg (pow.) (M. Stajszczyk, M. Wesołowski); z 2 pull. (foto), tamże (M. Stajszczyk, G. Rączka). Turkawka wschodnia Streptopelia orientalis 3/3, 0/0 Świętokrzyskie: 08. i ad. o cechach podgatunku S. o. meena (foto), Suchedniów, pow. skarżyski (S. Kowalczyk, K. Płaska, E. Płaski). Stwierdzenie dotyczy ptaka powracającego do Suchedniowa od roku 2013 (patrz uzupełnienia dat). 121

4 Jerzyk alpejski Tachymarptis melba 12/16, 1/1 Pomorskie: ad. osłabiony, schwytany (fot. 2), Gdańsk (J. Śmigielska i inni). Pierwsze stwierdzenie od roku 2005 (Stawarczyk et al. 2017). Ptak po rehabilitacji i zaobrączkowaniu został wypuszczony w Pomieczynie, pow. kartuski, w dniu Szczudłak Himantopus himantopus Lubelskie: para z 1 pull. (foto), zb. Nielisz, pow. zamojski (S. Śliwiński, A. Brodowska, M. Sokołowski). Łódzkie: para z gniazdem (foto), Warta, pow. sieradzki (T. Janiszewski, T. Musiał, R. Włodarczyk). Podkarpackie: pary z gniazdami, pull./juv. (foto), pow. jarosławski (T. Mazurkiewicz i inni). Wielkopolskie: para z gniazdem (foto), Żabikowo, pow. średzki (M. Szajda, T. Książkiewicz). W roku 2017 w kraju gniazdowało 7 par. Siewka złotawa Pluvialis fulva 6/6, 2/2 Podkarpackie: os. (foto), Lipnica Wielka, pow. nowotarski (M. Jarończyk). Dolnośląskie: oraz juv. (fot. 3, wideo), Jamnik i Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni). Łódzkie: juv. (foto, wideo), zb. Jeziorsko (M. Faber i inni, www. ornitho.pl). Stwierdzenie dolnośląskie jest pierwszą próbą zimowania tego gatunku w kraju. Sieweczka morska Charadrius alexandrinus 46/57, 1/1 Pomorskie: ad. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (M. Wierzbicki, S. Bzoma). Sieweczka długonoga Charadrius asiaticus 0/0, 1/1 Łódzkie: oraz 25. i ad. (foto, wideo), zb. Jeziorsko (A. Kleszcz i inni). Pomorskie: ad. (fot. 4), Łaszka, pow. nowodworski (P. Malczyk, T. Kozakiewicz, Pierwsze stwierdzenie tego środkowoazjatyckiego gatunku w kraju. Komisja uznała, że w obu lokalizacjach pojawił się ten sam ptak. Czajka towarzyska Vanellus gregarius 39/41, 4/4 Lubelskie: juv. (foto), Machnówek, pow. tomaszowski (M. Wierzbicki i inni); juv. (foto), Kaliszany Stare, pow. opolski ( www. lto.org.pl); juv. (foto), Drachalica, pow. rycki (D. Piechota); tenże (foto), Ryki (pow.) (J. Stalenga, Mazowieckie: 16. i juv. (foto), Wola Pawłowska, pow. lipski (K. Ślusarski, M. Długosiewicz, E. Suchożebrska, Śląskie: os. (foto), Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, J. Przyborowska, A. Oruba, Świętokrzyskie: juv. (foto), Ostrów, pow. opatowski (K. Ślusarski, M. Długosiewicz, E. Suchożebrska). 122

5 Fot. 2. Jerzyk alpejski Tachymarptis melba, Gdański, lipiec 2017 (fot. J. Śmigielska) Alpine Swift, Gdański, July 2017 Fot. 3. Siewka złotawa Pluvialis fulva (pierwsza z prawej), Jamnik, listopad grudzień 2017 (fot. W. Lenkiewicz) Pacific Golden Plover, Jamnik, November December

6 Fot. 4. Sieweczka długonoga Charadrius asiaticus, Łaszka, sierpień 2017 (fot. Z. Kajzer) Caspian Plover, Łaszka, August 2017 Fot. 5. Biegus płowy Calidris subruficollis, Witkowo, wrzesień 2017 (fot. M. Sołowiej) Buff-breasted Sandpiper, Witkowo, September

7 Obserwacje z Kaliszan, Woli Pawłowskiej i Ostrowa dotyczą tego samego osobnika przemieszczającego się u zbiegu trzech województw. Biegus morski Calidris maritima ca 205/ca 257, 15/19 Pomorskie: imm. (foto), Rewa, pow. pucki (M. Polakowski i inni); imm. (foto), Ustka, pow. słupski (M. Szumski); os. (foto), tamże (M. Szumski); os. (foto), Hel, pow. pucki (W. Guzik i inni); os. (foto), Gdańsk Sobieszewo (M. Zimiński); imm. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (P. Malczyk i inni); imm. (foto), Ustka, pow. słupski (M. Szumski); imm. (foto), Rewa, pow. pucki (M. Ściborski); imm. (foto); Hel, pow. pucki (M. Sołowiej, Zachodniopomorskie: imm. (foto), Świnoujście (pow.) ( anga. com); os. (foto), Kołobrzeg Podczele (R. Rudzionek); os. (foto), Niechorze, pow. gryficki (Z. Kajzer, M. Sołowiej); 15. i imm. (foto), Darłówko, pow. sławieński (P. Butkiewicz i inni); os. (foto), Mrzeżyno, pow. gryficki (P. Zientek); tenże (foto), Niechorze, pow. gryficki (Z. Kajzer); imm. (foto), Mrzeżyno, pow. gryficki (P. Zientek). Biegus płowy Calidris subruficollis 25/26, 1/1 Zachodniopomorskie: juv. (fot. 5), Witkowo, pow. stargardzki (M. Sołowiej, M. Sobieraj). Biegus arktyczny Calidris melanotos 107/117, 2/2 Pomorskie: os. (foto), rez. Beka, pow. pucki (A. Kośmicki, A. Kośmicka). Śląskie: juv. (foto), Zb. Przeczycki, pow. będziński (R. Gwóźdź, A. Oruba, J. Przyborowska, Terekia Xenus cinereus 111/118, 3/3 Dolnośląskie: ad. (foto, wideo), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni). Lubelskie: ad. (foto), Wierzbica, pow. tomaszowski (R. Cymbała i inni). Pomorskie: juv. (foto), rez. Beka, pow. pucki (J. i A. Szuksztul, www. clanga.com). Łęczak Tringa glareola Podlaskie: para z gniazdem i pull. (foto), Lewsze, pow. białostocki (P. Białomyzy i inni). Pomorskie: i para z 1 pull. (foto), Bielawskie Błota, pow. pucki (A. Sikora). Płatkonóg płaskodzioby Phalaropus fulicarius 104/109, 6/6 Dolnośląskie: os. (foto, wideo), Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz i inni). Lubuskie: os. (foto), PN Ujście Warty, pow. sulęciński ( Małopolskie: ad. (foto), Kryspinów, pow. krakowski (K. Kus, S. Cios); os. (foto), Spytkowice, pow. wadowicki ( Śląskie: imm. (foto), zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, P. Skałban). 125

8 Wielkopolskie: imm. (foto, wideo), zb. Wonieść, pow. kościański (W. i E. Michalak, Żwirowiec stepowy Glareola nordmanni 32/41, 1/1 Lubelskie: juv. (fot. 6), Helenów, pow. chełmski (S. Śliwiński). Wydrzyk tęposterny Stercorarius pomarinus ca 249/690, 9/14 Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna: ad. (foto), Bałtyk N E (A. Niemczyk, R. Siuchno, K. Gajko); ad. (foto), tamże (M. Sołowiej, S. Kłusewicz); ad. (foto), tamże (M. Sołowiej, S. Kłusewicz). Pomorskie: ad. (foto), ujście Wisły, Świbno, pow. gdański (A. Kośmicki, A. Janczyszyn); ad. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (P. Malczyk i inni); juv. (foto), Gdańsk Górki Zachodnie (P. Baszanowski); ad. (foto), Kąty Rybackie, pow. nowodworski (P. Malczyk i inni); ad. (foto), Jantar, pow. nowodworski (M. Sołowiej, A. Niemczyk). Zachodniopomorskie: szczątki 1 juv. (foto), Dźwirzyno, pow. kołobrzeski (K. Hryniewicz). Wydrzyk długosterny Stercorarius longicaudus 125/153, 4/4 Opolskie: juv. (foto), Zb. Turawski (M. Kowalski, A. Kowalska, Ł. Berlik). Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna: imm. (2. r.kal.; foto), Bałtyk N E (A. Niemczyk, R. Siuchno). Pomorskie: juv. (foto), Niedźwiedziówka, pow. nowodworski (T. Kozakiewicz i inni); juv. (foto), Krynica Morska, pow. nowodworski (A. Janczyszyn, A. Kośmicki). Wydrzyk wielki Stercorarius skua 40/40, 7/7 Mazowieckie: juv. (fot. 7), Ruda, pow. miński (P. Kuchta, W. Chróścik, M. Kaczorowski, Pomorskie: juv. (foto), Kąty Rybackie, pow. nowodworski (P. Malczyk i inni); juv., Mikoszewo, pow. nowodworski (P. Malczyk i inni); juv. (foto), Jantar, pow. nowodworski (A. Niemczyk, P. Zieliński); juv. (foto), tamże (S. Kielan). Śląskie: os. (foto), Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler, Z. Włodarski, Zachodniopomorskie: juv. (foto), Świnoujście Bałtyk ok. 11 km na NE (M. Jasiński); os. (foto), Niechorze, pow. gryficki (K. Bieńkowski, M. Sołowiej i inni). Rekordowa liczba stwierdzeń w roku. Mewa karaibska Leucophaeus atricilla 1/1, 1/1 Warmińsko-mazurskie: ad. (fot. 8), Nowa Pasłęka, pow. braniewski (A. Sikora i inni). Drugie stwierdzenie w kraju po obserwacji z lipca i sierpnia 2007 (Radziszewski et al. 2008). Orlica Ichthyaetus ichthyaetus 145/146, 18/18 Dolnośląskie: imm. (2. r.kal.; foto), Jez. Kunickie, pow. legnicki (P. Kołodziejczyk); juv. (foto, wideo), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. 126

9 Fot. 6. Żwirowiec stepowy Glareola nordmanni, Helenów, wrzesień 2017 (fot. S. Śliwiński) Black-winged Pratincole, Helenów, September 2017 Fot. 7. Wydrzyk wielki Stercorarius skua, Ruda, październik listopad 2017 (fot. S. Turowski) Great Skua, Ruda, October November

10 Fot. 8. Mewa karaibska Leucophaeus atricilla, Nowa Pasłęka, kwiecień 2017 (fot. A. Sikora) Laughing Gull, Nowa Pasłęka, April 2017 Orłowski i inni); imm. (2. r.kal.; foto, wideo), tamże (G. Orłowski i inni); imm. (2. r. kal.; foto), tamże (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski); juv./imm. (foto), Stawno, Ruda Sułowska, Radziądz i Jamnik, pow. milicki i trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni); imm. (1. r.kal.; foto), Nowy Dwór, pow. oławski (M. Stajszczyk, A. Andrzejczyk). Kujawsko-pomorskie: ad. (foto, wideo), Giebnia, pow. inowrocławski (B. Nowak, A. Loręcki, S. Karpicki). Lubelskie: ad. (foto), Zimno, pow. tomaszowski (W. Gargoła); imm. (2. r.kal.; foto), Łaszczówka, pow. tomaszowski (R. Cymbała); imm. (2. r.kal.; foto), Stoczek, pow. radzyński (S. Śliwiński); imm. (2. r. kal.; foto, wideo), Bogdanka, pow. łęczyński (Ł. Bednarz, G. Potakiewicz); juv./imm. (foto), Zastów Karczmiski, pow. opolski (Ł. Bednarz, G. Potakiewicz); imm. (2. r.kal.; foto), Kornie, pow. tomaszowski (R. Cymbała). Małopolskie: imm. (2. r.kal.), Libiąż, pow. chrzanowski (P. Malczyk); , 10. i imm. (2. r.kal.; foto), Spytkowice, pow. wadowicki (M. Przymencki i inni); imm. (2. r.kal.; foto), Zb. Dobczycki, pow. myślenicki (M. Baran). Podkarpackie: imm. (2. r.kal.; foto), Starzawa, pow. przemyski (W. Guzik, D. Stasiowski). Śląskie: imm. (2. r.kal.; foto), Gliwice (J. Cabak). Zachodniopomorskie: imm. (2. r.kal.; foto), Świnoujście (pow.) (P. Zientek, S. Bzoma, M. Bzoma, Liczba stwierdzeń jest trudna do ustalenia, gdyż niektóre obserwacje mogły dotyczyć tych samych przemieszczających się osobników. Mewa delawarska Larus delawarensis 10/10, 0/0 Warmińsko-mazurskie: ad. (foto), Ostróda (pow.) (M. Romanowski). Mazowieckie: ad. (foto), Pruszków (pow.) (K. Mortka). 128

11 Warmińsko-mazurskie: ad. (foto), Różanki, pow. iławski (T. Królak, S. Wręga). Wszystkie obserwacje dotyczą powracających osobników obserwowanych w kraju od kilku lat. Mewa syberyjska Larus fuscus heuglini 1/1, 2/2 Lubelskie: imm. (2. r.kal.; foto), Puławy (pow.) (Ł. Bednarz, G. Potakiewicz). Pomorskie: ad. (foto), Krynica Morska, pow. nowodworski (A. Janczyszyn A. Kośmicki). Drugie i trzecie stwierdzenie w kraju. Mewa romańska Larus michahellis Warmińsko-mazurskie: ad. z gniazdem (lęg mieszany z L. argentatus x L. cachinnans; foto), Jez. Ryńskie, pow. mrągowski (T. Iciek). Najbardziej wysunięte na północ stanowisko lęgowe tego gatunku odnotowane dotychczas w Polsce. Mewa blada Larus hyperboreus Lubelskie: juv. (foto), Kornie, pow. tomaszowski; tenże (foto), Zimno, pow. tomaszowski (R. Cymbała i inni). Łódzkie: imm. (2. r.kal.; foto), zb. Jeziorsko (K. Myśliwiec, M. Andrysiewicz, D. Ziembicki). Mewa ochocka Larus schistisagus 0/0, 1/1 Wielkopolskie: imm. (3. r.kal.; fot. 9, wideo), Jez. Kierskie, Poznań (B. Nowak, Pierwsze stwierdzenie tego wschodnioazjatyckiego gatunku w kraju i jednocześnie ósme w zach. Palearktyce (Nowak 2018). Rybitwa czubata Thalasseus sandvicensis Łódzkie: ad., zb. Jeziorsko (R. Włodarczyk, B. Lesner). Dolnośląskie: ad. i 1 juv. (foto, wideo), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni). Kujawsko-pomorskie: ad., Włocławek (pow.) (Ł. Wardecki, K. Karczewski). Łódzkie: ad. (foto), zb. Jeziorsko (P. Minias, P. Dunn, L. Whittingham). Podlaskie: ad. (foto), Kowalowy Gród, pow. białostocki (G. Grygoruk); os., zb. Siemianówka (T. Tumiel). Wielkopolskie: ad. (foto), Jez. Maltańskie, Poznań (A. Loręcki). Rybitwa popielata Sterna paradisaea Dolnośląskie: juv. (foto, wideo), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni). Kujawsko-pomorskie: ad. (foto), Jez. Pakoskie, pow. inowrocławski (R. Kurowski). Mazowieckie: ad., Gassy, pow. piaseczyński (Ł. Matyjasiak); ad. (foto), Michałowice, pow. pruszkowski (A. Dmoch, M. Domińczak). Warmińsko-mazurskie: ad. (foto), Jez. Kinkajmskie, pow. bartoszycki (I. Fiedorowicz). Wielkopolskie: ad. (foto), Antoniny, pow. chodzieski (W. Plata); ad. (foto), Objezierze, pow. obornicki (J. Ziółek, K. Ziółek). 129

12 Fot. 9. Mewa ochocka Larus schistisagus, Poznań, grudzień 2017 (fot. Z. Kajzer) Slaty-backed Gull, Poznań, December 2017 Fot. 10. Nawałnik duży Hydrobates leucorhous, Bałtyk na N od Rowów, styczeń 2017 (fot. M. Ściborski) Leach s Storm Petrel, Baltic Sea, N of Rowy, January

13 Lodowiec Gavia immer 69/69, 2/2 Lubelskie: 01. i os. (foto), zb. Nielisz, pow. zamojski (T. Kobylas, M. Piotrowski). Zachodniopomorskie: ad. (foto), Pobierowo, pow. gryficki (Z. Kajzer). Nawałnik duży Hydrobates leucorhous 17/18, 1/1 Pomorskie: os. (fot. 10), Bałtyk 11 km na N od Rowów, pow. lęborski (M. Ściborski, S. Kaszak). Głuptak Morus bassanus 29/32, 1/1 Pomorskie: ad. (foto), Krynica Morska i Kąty Rybackie, pow. nowodworski (A. Janczyszyn, A. Kośmicki, W. Janecki i inni). Kormoran mały Microcarbo pygmaeus 158/366, 6/7 Łódzkie: juv. (foto), Sarnów, pow. poddębicki (M. Stanecki). Świętokrzyskie: os., Górki, pow. buski (M. Adamczyk). Dolnośląskie: os. (foto), Bardo, pow. ząbkowicki (R. Walczybok). Kujawsko-pomorskie: maks. 7 os. (foto), Bydgoszcz (M. T. Jezierski, A. Muszyńska, G. Lorek i inni, Małopolskie: ad. (foto), Stary Sącz, pow. nowosądecki (M. Urbański, M. Więcek). Mazowieckie: juv. (wideo), Orońsko, pow. szydłowiecki (N. Stankiewicz). Opolskie: imm. (foto), Nysa (pow.) (J. Wójcicki); os. (foto), Zb. Turawski (J. Stasiak i inni). Śląskie: os. (foto), Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (W. Miczajka, I. Oleksik, M. Strzoda, Obserwacje z Bydgoszczy dotyczą zapewne osobników, które przebywały tam w zmiennej liczbie od sierpnia 2016 r. (Komisja Faunistyczna 2017), nie są więc traktowane jako odrębne stwierdzenia. Pelikan różowy Pelecanus onocrotalus 74/ca 104, 1/1 Świętokrzyskie: imm. (2. r.kal.; foto), Chorzewa, pow. jędrzejowski (K. Dudzik, G. Stachera, Czapla modronosa Ardeola ralloides 80/85, 3/3 Lubuskie: ad. (foto), Chyrzyno, PN Ujście Warty, pow. sulęciński (R. Zdrojewski, A. Murawska). Śląskie: ad. (foto), Smolice, pow. oświęcimski (D. Wiehle, J. Betleja, M. Ledwoń); os., Pogórze, pow. cieszyński (D. Świtała, M. Świtała). Czapla biała Ardea alba Lubelskie: par z gniazdami (gn. pewne 11 par; foto, wideo), Łaszczów, pow. tomaszowski (J. Michalczuk, R. Cymbała). Łódzkie: par z gniazdami (foto), zb. Jeziorsko (T. Janiszewski, B. Lesner, J. Kronenberg). Podlaskie: par z gniazdami (foto), jez. Gaładuś, pow. sejneński (A. Zbyryt, E. Kapowicz); par z gniazdami (foto), Łoje-Awissa, pow. grajewski (A. Zbyryt, Ł. Krajewski, M. Fabiszewski). 131

14 Warmińsko-mazurskie: i par z gniazdami (foto), jez. Gołdopiwo, pow. giżycki (A. Zbyryt, E. Kapowicz); pary z gniazdami (foto), Kruklin, pow. giżycki (A. Zbyryt). Choć dane nie są kompletne to wykazują dalszy wzrost liczebności populacji do ponad 350 par. Warzęcha Platalea leucorodia ca 189/ca 331, 10/14 Świętokrzyskie: ad. (foto), Górki, pow. buski (P. Walukiewicz); juv., tamże (D. Winiarski). Podkarpackie: przełom 04./ lub 8 os., Będziemyśl, pow. ropczycko-sędziszowski (W. Szczęch). Lubelskie: ad. (foto), Kornie i Wierzbica, pow. tomaszowski (K. Kasperek, S. Śliwiński, M. Sokołowski i inni). Mazowieckie: ad. (foto, wideo), Warszawa (D. Łukasik, P. Kaczmarczyk); ad. (foto), Popowo Kościelne, pow. wyszkowski ( prawdopodobnie te same 3 ad. (foto), Kuligów, pow. wołomiński (E. Szczepankiewicz, ad. (foto), Podolszyn Nowy, pow. pruszkowski (G. Długosz). Podkarpackie: ad., Kozodrza, pow. ropczycko-sędziszowski (W. Szczęch); imm. (foto), Buda Stalowska, pow. tarnobrzeski (T. Świątek, www. clanga.com); juv. i 1 os.; juv. (foto), Korniaktów, pow. łańcucki (T. Sobuś, A. Gerersdorf). Śląskie: ad. (foto), Baranowice, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko, K. Dudzik, M. Kościołek, Świętokrzyskie: ad. (foto), Ostrów, pow. buski (A. Chwierut); juv. (foto), Górki, pow. buski (A. Oruba, J. Przyborowska, Ibis kasztanowaty Plegadis falcinellus ca 70/ca 84, 6/10 Małopolskie: os. (foto), Nazieleńce, pow. oświęcimski (J. Betleja); ad. (foto, wideo), Spytkowice, pow. wadowicki (B. Murzyn, A. Oruba, J. Przyborowska). Mazowieckie: os. (foto), Kuligów, pow. wołomiński ( Opolskie: ad. (foto), Przewóz, pow. kędzierzyńsko-kozielski (W. Michalik). Podlaskie: ad. (foto), zb. Siemianówka (J. Synowiecki i inni, www. clanga.com). Śląskie: os. (foto), Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (H. Boronowski). Zachodniopomorskie: imm. (foto), Kołobrzeg (pow.) (W.J. Smoliński, B. Smolińska). Kaniuk Elanus caeruleus 1/1, 1/1 Lubelskie: imm. (2. r.kal.; fot. 11), dolina Czarnego Potoku, pow. zamojski (M. Pieńkosz i inni). Drugie stwierdzenie w kraju, dokonane zaledwie rok po pierwszym (Czarnul et al. 2017). Orłosęp Gypaetus barbatus 1/1, 1/1 Małopolskie: os. (2. r.kal.; fot. 12), Trzy Korony, Pieniński PN, pow. nowotarski (M. Lempa, M. Broźny). 132

15 Fot. 11. Kaniuk Elanus caeruleus, dolina Czarnego Potoku k. Zamościa, maj czerwiec 2017 (M. Zawadzki) Black-winged Kite, Czarny Potok valley near Zamość, May June 2017 Fot. 12. Orłosęp Gypaetus barbatus, Pieniny, czerwiec 2017 (fot. M. Lempa) Bearded Vulture, Pieniny Mts, June

16 Fot. 13. Orzeł stepowy Aquila nipalensis, Sarnów, maj 2017 (fot. G. Gaudnik) Steppe Eagle, Sarnów, May 2017 Fot. 14. Sowa jarzębata Surnia ulula, Plecemin, listopad 2017 (fot. S. Turowski) Northern Hawk Owl, Plecemin, November

17 Wzrost liczby stwierdzeń orłosępów w wielu krajach europejskich jest niewątpliwie związany z programami reintrodukcji tego gatunku na południu kontynentu. W tym przypadku osobnik nie był w żaden sposób oznakowany, co sugeruje pojaw naturalny. Gadożer Circaetus gallicus Warmińsko-mazurskie: imm. (2. r.kal.; foto), Burdąg, pow. szczycieński; tenże (foto), Witowo, pow. szczycieński (A. Węgrzynowicz). Łódzkie: os. (foto), Walewice, pow. łowicki (K. Mortka, K. Ślusarski, M. Długosiewicz). Mazowieckie: ad. (foto), Bagno Całowanie, pow. otwocki (R. Głodowski). Podkarpackie: imm. (foto), Stary Dzików, pow. lubaczowski (Ł. Bednarz); ad. (foto), Trzciana, pow. rzeszowski (S. Kuczmarski). Świętokrzyskie: imm. (foto), Ponik, pow. staszowski (J. Dukał a). Wielkopolskie: imm. (foto), Osiek nad Notecią, pow. pilski (S. Niziński, S. Karpicki). Sęp płowy Gyps fulvus 63/95, 3/3 Podlaskie: juv./imm. (2. 3. r.kal.; foto), Bierwicha, pow. sokólski (S. Kowieska). Pomorskie: ad. (foto), Gliwa Mała, pow. kwidzyński (M. Pawelec i inni). Świętokrzyskie: imm. (2. r.kal.; foto), Służów, pow. buski (D. Florek, J. Karczewski). Orlik grubodzioby Clanga clanga Lubelskie: z gniazdem (lęg mieszany z C. pomarina; foto), pow. parczewski (S. Aftyka, J. Wójciak); ad. z gniazdem (lęg mieszany z C. pomarina; foto), pow. tomaszowski (S. Aftyka, J. Wójciak, P. Szewczyk). Podkarpackie: imm. (3. r.kal.; foto), Długie, pow. sanocki (W. Guzik); ad. (foto), gm. Wiązownica, pow. jarosławski (T. Szylar). Pomorskie: juv. (2. r.kal.; foto), Jastarnia, pow. pucki (W. Półtorak). Orzeł stepowy Aquila nipalensis 17/17, 1/1 Wielkopolskie: juv. (foto), Racot, pow. kościański (M. Ptak). Śląskie: imm. (3. r.kal.; fot. 13), Sarnów, pow. gliwicki (G. Gaudnik). Orzeł cesarski Aquila heliaca 62/65, 3/3 Podkarpackie: juv. (2. r.kal.; foto), Wrocanka, pow. krośnieński (W. Guzik). Opolskie Łódzkie Mazowieckie Świętokrzyskie Małopolskie: juv./imm. ( Jákó, 2. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, odczyt Z. Kajzer). Podkarpackie: imm. ( Jánossy, 3. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, odczyt Ł. Krajewski). Podkarpackie Lubelskie Mazowieckie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Podlaskie: imm. ( Jánossy, 3. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, odczyt Ł. Krajewski). 135

18 Warmińsko-mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Podkarpackie: imm. ( Jánossy, 3. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, eu, odczyt Ł. Krajewski). Opolskie: juv. ( Elke, 1. r.kal.), z nadajnikiem satelitarnym, pow. głubczycki (mapa, odczyt Z. Kajzer). Dolnośląskie: juv. ( Elke, 2. r.kal.), z nadajnikiem satelitarnym (mapa, odczyt Z. Kajzer). Opolskie Śląskie Łódzkie Mazowieckie Kujawsko-pomorskie Warmińsko-mazurskie: imm. ( Jánossy, 5. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, www. satellitetracking.eu, odczyt Ł. Krajewski). Warmińsko-mazurskie Mazowieckie Świętokrzyskie Małopolskie: imm. ( Jánossy, 5. r.kal.) z nadajnikiem satelitarnym (mapa, odczyt Ł. Krajewski). Lubelskie: imm. (2. r.kal.; foto), dolina Sołokiji, pow. tomaszowski (D. i. J. Gawrońscy). Mazowieckie: juv. (2. r.kal.; foto), Lipniki Stare, pow. pułtuski (M. Twardowski). Podkarpackie: juv. (2. r.kal.; foto), Zarszyn, pow. sanocki (W. Guzik, D. Stasiowski, T. Tańczuk). Orzeł przedni Aquila chrysaetos Pomorskie: para z 1 pull. (foto), pow. lęborski (B. Kotlarz, M. Ziółkowski). Orzełek Hieraaetus pennatus Lubelskie: os. odm. jasnej (foto), PK Puszczy Solskiej, pow. biłgorajski (J. i D. Gawrońscy). Kurhannik Buteo rufinus 287/320, 0/0 Lubelskie: ad. (foto), Setniki, pow. hrubieszowski (R. Cymbała, W. Gargoła); ad. (foto), Wasylów Wielki, pow. tomaszowski (R. Cymbała i inni); ad. (foto), Chłopiatyn, pow. hrubieszowski (R. Cymbała, W. Gargoła). Łódzkie: juv. (wideo), Ktery, pow. kutnowski (G. Sawicki). Podlaskie: imm. (2. r.kal.; foto), Fasty, pow. białostocki (A. Kołodko). Świętokrzyskie: os., Szczerbaków, pow. buski (P. Wilniewczyc); juv. (foto), Obice, pow. kielecki (Ł. Misiunia, D. Ciesielski); juv. (foto), Koniecmosty, pow. buski (P. Wilniewczyc). Od roku 2016 obserwacje kurhannika nie podlegają weryfikacji przez KF; wszystkie wymienione powyżej stwierdzenia dotyczą lat wcześniejszych. Sowa jarzębata Surnia ulula ca 42/ca 42, 2/2 Pomorskie: os. (foto), Krynica Morska, pow. nowodworski (M. i M. Staneccy). Wielkopolskie: os. (fot. 14), Plecemin, pow. złotowski ( com). Syczek Otus scops ca 18/20, 1/1 Pomorskie: (fono), Kluki, pow. słupski (K. i E. Pietkun). 136

19 Zaledwie drugie współczesne stwierdzenie syczka na północy Polski; poprzednie miało miejsce w 1990 r. w Koszalinie (Stawarczyk et al. 2017). Puszczyk mszarny Strix nebulosa Lubelskie: par (gn. pewne; foto), Lasy Sobiborskie, pow. włodawski (B. Woźniak, M. Grzębkowski, S. Aftyka i inni); para (gn. pewne; foto), leśn. Kołacze, pow. włodawski (S. Aftyka). Żołna Merops apiaster Świętokrzyskie: os., 5 nor (gn. prawdopodobne), Wólka Żabna, pow. staszowski (P. Wilniewczyc, G. Skubera, P. Dziedzic); pary (gn. prawdopodobne; foto), Wodacz, pow. jędrzejowski (R. Maniarski, K. Łuszczki); i pary z gniazdami (gn. pewne 2 par; foto), Nowa Olszówka, pow. jędrzejowski (R. Maniarski i inni); 03. i ; para z gniazdem (foto), Wodzisław, pow. jędrzejowski (R. Maniarski i inni); par z gniazdami (foto); par z gniazdami (foto), Świątniki, pow. jędrzejowski (R. Maniarski i inni); i pary z gniazdami (foto), Gnojno, pow. buski (R. Maniarski, O. Poleszczuk, J. Przybylska); para z gniazdem (foto), Wesoła, pow. buski (R. Maniarski, J. Przybylska); 19. i para z gniazdem (foto), Harmoniny, pow. buski (R. Maniarski, J. Przybylska, T. Bracik); para z gniazdem (foto), Górnowola, pow. buski (R. Maniarski, J. Przybylska); i para z gniazdem (foto), Wełnin, pow. buski (R. Maniarski, J. Przybylska); pary z gniazdami (foto), Opatkowice, pow. pińczowski (R. Maniarski, J. Przybylska); para z gniazdem, Młodzawy Małe, pow. pińczowski (W. Błaziak); para z gniazdem (foto), Fanisławice, pow. kielecki (R. Maniarski, J. Przybylska). Raróg Falco cherrug 129/137, 10/10 Pomorskie: juv. (foto), Piekło, pow. sztumski (K. Iwan-Malawska, M. Malawski). Kujawsko-pomorskie: ad. (wideo), Włocławek (pow.) ( Małopolskie: juv. (foto), Stare Bystre, pow. nowotarski (M. Jarończyk). Mazowieckie: ad. (wideo), Płock (pow.) ( Opolskie: ; i ad. (foto), Opole (M. Zawadzki, T. Tańczuk); ad. (foto), Otoki i Wasiłowice, pow. prudnicki (M. Zawadzki i inni); juv. (foto), Otoki, pow. prudnicki (A. Kuźnia); juv. (foto), Tłustomosty, pow. głubczycki (M. Nagler). Pomorskie: juv. (foto), gm. Stegna, pow. nowodworski (T. Kozakiewicz, Śląskie: juv. (foto), Pietrowice Wielkie, pow. raciborski (W. Miczajka); ad. (foto), tamże (W. Miczajka, R. Zbroński). Sokół tundrowy Falco peregrinus calidus 12/12, 8/8 Lubuskie: imm. (2. r.kal.; foto), Gościmiec, pow. strzelecko-drezdenecki (M. Barcz). Opolskie: juv. (foto), Zb. Turawski (M. Zawadzki). Podlaskie: imm. (2. r.kal.; foto), Brzostowo, pow. łomżyński (M. Polakowski i inni). 137

20 Pomorskie: juv. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (S. Niziński, S. Karpicki); ad. (foto), Krynica Morska, pow. nowodworski (J. Lontkowski); juv. (foto), Kąty Rybackie, pow. nowodworski (P. Malczyk, A. Kośmicka); tenże (foto), Jantar, pow. nowodworski (M. Sołowiej, A. Niemczyk, A. Kośmicki). Zachodniopomorskie: juv. (foto), Zagórze, pow. kamieński (M. Jasiński). Srokosz stepowy Lanius excubitor homeyeri 63/63, 19/20 Mazowieckie: ad. schwytany (foto), Górki Kampinoskie, pow. nowodworskie (A. Olszewski). Dolnośląskie: ad. (foto), Tyniec nad Ślężą, pow. wrocławski (K. Ostrowski). Śląskie: os. (foto), Świbie, pow. gliwicki (G. Gaudnik). Dolnośląskie: imm. (foto), Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski); os. (foto), Pożarzyce, pow. wrocławski (K. Ostrowski); ad. (foto), Kondratowice, pow. strzeliński (K. Ostrowski); os. (foto), Przecławice, pow. wrocławski (K. Ostrowski); os. (foto), Piotrków Borowski, pow. strzeliński (K. Ostrowski); os. (foto), Ludów Śląski, pow. strzeliński (K. Ostrowski); os. (foto), Kalinowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski); os. (foto), Górzec, pow. strzeliński (K. Ostrowski); os. (foto), zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski). Lubelskie: os. (foto), Dobryń-Kolonia, pow. bialski (J. Stalenga, A. Chwała, J. Mydlak). Podkarpackie: os. (foto), Ujazd, pow. jasielski (Z. Niziołek, K. Paryś); os. (foto), Wrocanka, pow. krośnieński (D. Stasiowski, W. Guzik). Podlaskie: os. (foto), Osowiec, pow. moniecki (M. Polakowski, M. Broniszewska, M. Kapuściak). Warmińsko-mazurskie: imm. (foto), Michałki, pow. szczycieński (D. Łapiński). Wielkopolskie: imm. (foto), Dębnica, pow. ostrowski (P. Szymański, P. Warchoł); os. (foto), Strzelce, pow. chodzieski (W. Plata); os. (foto), Zelgniewo, pow. pilski (W. Plata). Zachodniopomorskie: i os. (foto), Karkowo, pow. kołobrzeski (R. i B. Rudzionek); os. (foto), Łagiewniki, pow. łobeski (K. Bieńkowski). Długa lista stwierdzeń tego podgatunku w kraju potwierdza regularność jego występowania w kraju, co skłoniło Komisję do skreślenia go z listy weryfikacyjnej. Dzierzba rudogłowa Lanius senator Mazowieckie: ad. (foto), Warszawa Gołąbki (M. Maniakowski, www. clanga.com). Skowrończyk krótkopalcowy Calandrella brachydactyla 14/14/, 1/1 Podkarpackie: os. (fot. 15), Babule, pow. mielecki (T. Świątek, A. Kut, R. Dworak). Trzcinniczek kaspijski Acrocephalus agricola 5/5, 1/1 Pomorskie: imm. schwytany (fot. 16), Dąbkowice, pow. sławieński (K. Stępniewski i inni). 138

21 Fot. 15. Skowrończyk krótkopalcowy Calandrella brachydactyla, Babule, maj 2017 (fot. T. Świątek) Greater Short-toed Lark, Babule, May 2017 Fot. 16. Trzcinniczek kaspijski Acrocephalus agricola, Dąbkowice, wrzesień 2017 (fot. K. Stępniewski) Paddyfiled Warbler, Dąbkowice, September

22 Fot. 17. Jaskółka rudawa Cecropis daurica, Książ Wielki, kwiecień 2017 (fot. P. Malczyk) Red-rumped Swallow, Książ Wielki, April 2017 Fot. 18. Świstunka brunatna Phylloscopus fuscatus, Dąbkowice, listopad 2017 (fot. A. Woźnicka) Dusky Warbler, Dąbkowice, November

23 Wszystkie dotychczasowe stwierdzenia tego gatunku w kraju dotyczą ptaków schwytanych (Stawarczyk et al. 2017). Jaskółka rudawa Cecropis daurica 13/15, 1/1 Małopolskie: ad. (fot. 17), Książ Wielki, pow. miechowski (P. Malczyk). Świstunka górska Phylloscopus bonelii 8/8, 1/1 Pomorskie: (fono), Krynica Morska, pow. nowodworski (M. Faber, G. Faber). Świstunka żółtawa Phylloscopus inornatus 208/249, 21/24 Mazowieckie: os. (fono), Mława (pow.) (P. Szczypiński). Podlaskie: imm. schwytany (foto), zb. Siemianówka (P. Kokociński, M. Machura). Pomorskie: os. (fono), rez. Beka, pow. pucki (M. Ściborski); os. (foto, fono) (Z. Kajzer, M. i A. Baran); os. (foto), (Z. Kajzer, M. Baran); os. (foto, fono) (Z. Kajzer i inni); os. (foto), Hel, pow. pucki (W. Guzik i inni); os. (foto, fono) (K. Drab); os. (fono) (K. Drab, Z. Kajzer); os. (foto), Jantar, pow. nowodworski (A. i M. Niemczyk); os. (fono), Jastarnia, pow. pucki (S. Sosnowski, D. Koprowska); os. (foto, fono) (S. Czyżewski, A. Flis); os., Krynica Morska, pow. nowodworski (A. Kośmicki). Wielkopolskie: os. (foto, fono), Poznań Cytadela (P. Szymański). Zachodniopomorskie: imm. schwytany (foto) (S. Sosnowski i inni); imm. schwytany (foto) (S. Sosnowski i inni); os. (fono), (S. Sosnowski, M. Przymencki); os. (fono) (S. Sosnowski i inni); os. (fono), Dąbkowice, pow. sławieński (M. Polakowski i inni); os. (foto, fono), Rożnowo Nowogardzkie, pow. goleniowski (M. Sobieraj); os. (fono), Wolin, pow. kamieński (A. Staszewski). Świstunka brunatna Phylloscopus fuscatus 12/12, 1/1 Zachodniopomorskie: os. schwytany (fot. 18), Dąbkowice, pow. sławieński (K. Rosińska, K. Lesner, A. Woźnicka). Świstunka iberyjska Phylloscopus ibericus 2/2, 1/1 Dolnośląskie: (foto, fono), Owiesno, pow. ząbkowicki (M. Pach). Trzecie stwierdzenie w kraju. Pierwiosnek syberyjski Phylloscopus collybita tristis 64/58, 2/2 Śląskie: (foto, fono, wideo), Bytom Miechowice (P. Skałban i inni). Wielkopolskie: os. (wideo), Krzyżanowo, pow. śremski (M. Białek). Wójcik Phylloscopus trochiloides Podlaskie: ad. i 2 juv. (foto), Goniądz, pow. moniecki (Ł. Krajewski, A. Henel). 141

24 Pokrzewka wąsata Sylvia cantillans 5/6, 1/1 Pomorskie: (2. r.kal.; fot. 19) wykazujący cechy S. c. albistriata, Hel, pow. pucki (M. Koss, A. Sikora, W. Półtorak). Pasterz Pastor roseus n+45/n+ca 131, 1/1 Zachodniopomorskie: juv. (fot. 20), Śmiechów, pow. koszaliński (D. Fikus i inni). Modraczek Tarsiger cyanurus 7/7, 1/1 Podlaskie: imm. schwytany (fot. 21), Siemianówka, pow. hajnowski (H. Pietrykowska, U. Sieńkow, G. Grygoruk). To drugi przypadek schwytania modraczka nad zb. Siemianówka (Komisja Faunistyczna 2008). Świergotek szponiasty Anthus richardi 38/53, 5/5 Mazowieckie: os. (foto, fono), Zegrze, pow. legionowski (R. Miciałkiewicz, A. Świtała, A. Drzazga). Pomorskie: os. (foto, fono), Hel, pow. pucki (P. Szymański); os. (fono), tamże (S. Czyżewski i inni). Wielkopolskie: os. (fono), Rosko, pow. czarnkowsko-trzcianecki (K. Drab). Zachodniopomorskie: os. (foto, fono), Pogorzelica, pow. gryficki (P. Zientek, M. Barcz). Zwracają uwagę drugie i trzecie stwierdzenie z głębi kraju. Fot. 19. Pokrzewka wąsata Sylvia cantillans, Hel, maj 2017 (fot. M. Koss) Eastern Subalpine Warbler, Hel, May

25 Fot. 20. Pasterz Pastor roseus, Śmiechów, sierpień 2017 (fot. Z. Kajzer) Rose-coloured Starling, Śmiechów, August 2017 Fot. 21. Modraczek Tarsiger cyanurus, Siemianówka, październik 2017 (fot. G. Grygoruk) Red-flanked Bluetail, Siemianówka, October

26 Pliszka cytrynowa Motacilla citreola Dolnośląskie: para i 2 juv. (gn. pewne; foto, wideo), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, K. Żarkowski). Lubelskie: para (gn. pewne; foto), Kornie, pow. tomaszowski (R. Cymbała). Podlaskie: par (gn. pewne) i 4 pary (gn. prawdopodobne; foto), Bagna Biebrzańskie (Ł. Krajewski, N. Dzikowska). Pomorskie: pary (gn. pewne; foto), Bielawskie Błota, pow. pucki (A. Sikora); par (gn. pewne) i 2 pary (gn. prawdopodobne; foto), rez. Beka, pow. pucki (M. Ściborski, A. Kośmicki); pary (gn. pewne) i 2 pary (gn. prawdopodobne; foto), Gdańsk Górki Zachodnie (A. Sikora). Pliszka brytyjska Motacilla alba yarrellii 29/29, 2/2 Dolnośląskie: ad. (foto), zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach). Pomorskie: (foto), Jantar, pow. nowodworski (A. Janczyszyn). Łuskowiec Pinicola enucleator n+16/n+81, 1/1 Warmińsko-mazurskie: os., Czarnówek, pow. gołdapski (D. Cząstkiewicz). Czeczotka tundrowa Acanthis hornemanni 155/330, 107/136 Dolnośląskie: os. (foto), Kondratowice, pow. strzeliński (P. Kołodziejczyk); imm. (foto), zb. Sudety, pow. dzierżoniowski (M. Pach); imm. (foto), Tyniec nad Ślężą, pow. wrocławski (K. Ostrowski); os. (foto), Brzezia Łąka, pow. wrocławski (A. Kuźnia); ad. (foto), Cienin, pow. trzebnicki (T. Maszkało, A. Knychała); (foto), Potoczek, pow. kłodzki (M. Sołowiej, A. Malecha); ad. (foto), Radziądz, pow. trzebnicki (M. Sołowiej); ad. (foto), Brzeście, pow. wrocławski (K. Ostrowski). Kujawsko-pomorskie: os. (foto), Blizienko, pow. grudziądzki (T. Samolik); os. (foto), Bydgoszcz (pow.) (R. Kurowski). Lubelskie: os. (foto); ad. (foto); os. (foto); i 1 imm. (foto); imm. (foto); ad. i 1 imm. schwytane (foto); ad. schwytana (foto); imm. schwytany (foto); ad. schwytany (foto); ad. schwytany i 1 os. (foto), Niedrzwica Duża, pow. lubelski (Ł. Bednarz); ad. (foto), Husinka, pow. bialski (T. i R. Gustyn, J. Mydlak); ad., 1 ad. i 1 imm. (foto), Siemień, pow. parczewski (S. i A. Aftyka, Z. Jaszcz); ad. (foto), tamże (S. Aftyka, M. Gągała, Z. Jaszcz); os. (foto), Końskowola, pow. puławski (B. Popiołek); ad. i 1 imm. (foto), Krowie Bagno, pow. włodawski (S. Aftyka, R. Siek); (foto), Szopinek, pow. zamojski (M. Gałan); imm. (foto), Młynki, pow. puławski (B. Popiołek); os. (foto), Sielce, pow. puławski (B. Popiołek); ad. (foto), Piszczac-Kolonia, pow. bialski (R. Wakulski); ad. (foto), Nowy Pawłów, pow. bialski (J. Mydlak, K. Zalewski); ad. (foto), Stawki, pow. włodawski (J. Mydlak, R. Wakulski). Łódzkie: os. (foto), Łódź Romanów (M. Faber); ad. (foto), Krzemienica, pow. tomaszowski (S. Kielan); imm. (foto), Siedlątków, pow. poddębicki (M. Faber). 144

27 Małopolskie: imm. schwytana (foto); ad. schwytana (foto); imm. schwytany (foto); ad. schwytany (foto); imm. schwytany (foto); ad. schwytana (foto), Psary, pow. chrzanowski (P. Malczyk); os. (foto), Kraków Tyniec (I. Długosz); (foto), Kraków Ruczaj (S. Czyżewski); ad. (foto), Zalas, pow. krakowski (J. Niemiec); ad. (foto), Kraków (I. Długosz); os. (foto), Kraków Tyniec (I. Długosz i inni). Mazowieckie: ad. i 1 imm. (foto), Piasecznia, pow. ostrołęcki (M. Murawski); ad. (foto), Warszawa Wesoła (J. Dobrzyński); ad. (foto), Skuszew, pow. wyszkowski (M. Twardowski); os. (foto), Wyszków (pow.) (M. Twardowski); ad. (foto), Laszczki, pow. pruszkowski (D. Kozłowski i inni); ad. schwytany (foto), Słomin, pow. pruszkowski (Ł. Matyjasiak i inni); (foto), Porządzie, pow. wyszkowski (M. Twardowski); ad. (foto), Laszczki, pow. pruszkowski (K. Merski); ad. (foto), Ciechanów (pow.) (M. Murawski); ad. i 2 os. (foto), Stryjewo Wielkie, pow. ciechanowski (M. Murawski, K. Antczak); (foto), Wyszków (pow.) (M. Twardowski); ad. i 4 os. (foto), Sosnowo, pow. ciechanowski (M. Murawski). Opolskie: ad. i 1 os. (foto), Magnuszowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk); os. (foto), Zb. Turawski (J. Stasiak); os. (foto), Opole (M. Zawadzki). Podkarpackie: ad. schwytana (foto), Jeziórko, pow. tarnobrzeski (Ł. Bednarz i inni). Podlaskie: os. (foto), Skieblewo, pow. augustowski (T. Tumiel); ad. i 1 ad. schwytane (foto), Łowczyki, pow. sokólski (T. Tumiel); imm. (foto), Osowiec-Twierdza, pow. moniecki (Ł. Krajewski); os. (foto), Budne, pow. moniecki (Ł. Krajewski); (foto), Krzysztoforowo, pow. sokólski (T. Tumiel); os. (foto), Białogrądy, pow. grajewski (Ł. Krajewski, A. Henel); os. (foto), os. (foto), Białystok Krywlany (M. Polakowski, M. Broniszewska). Pomorskie: ad. (foto), Krynica Morska, pow. nowodworski (A. Janczyszyn, G. Bela); imm. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (M. Sołowiej, B. Więckowska); os. (foto), Hel, pow. pucki (A. Kośmicki, H. Trzeciak); os. (foto), Jastarnia, pow. pucki (A. Kośmicki, H. Trzeciak); imm. (foto), Borzechowo, pow. starogardzki (M. Faber); os. (foto), Jastarnia, pow. pucki (P. Bednarek, M. Przymencki); imm. (foto), Władysławowo, pow. pucki (A. Kośmicki, H. Trzeciak); imm. (foto), Borcz, pow. kartuski (M. Betlejewicz); (foto), rez. Ptasi Raj, pow. gdański (M. Zimiński); (foto), Gdańsk Świbno (S. Sosnowski, M. Kugacz); imm. (foto), Mikoszewo, pow. nowodworski (T. Kozakiewicz); ad. (foto), Władysławowo, pow. pucki (A. i J. Szuksztul, D. Kilon i inni). Śląskie: imm. (foto), Żywiec (pow.) (M. Dyduch); i 1 imm. (foto), Siemianowice Śląskie (pow.) (M. Kowalski); os. (foto), Rzeczyce, pow. gliwicki (W. Miczajka); os. (foto), zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (W. Miczajka). Warmińsko-mazurskie: os. (foto), Sątopy-Samulewo, pow. bartoszycki (P. Czułowski); os. (foto), Laseczno, pow. iławski (T. Samolik); i 2 os. (foto), Drzazgi, pow. olsztyński (K. Jankowski); os. (foto), 145

28 Zagony, pow. lidzbarski (M. Wawirowicz); imm. (foto), Nowa Wieś Mała, pow. olsztyński (M. Wawirowicz); ad. (foto), Tylkówek, pow. szczycieński (D. Łapiński); os. (foto), Stary Olsztyn, pow. olsztyński (A. Włodarczak-Komosińska). Wielkopolskie: ad. (foto), Poznań (S. Niziński); ad. (foto), Mikoszki, pow. kościański (B. Nowak); os. (foto), Poznań (S. Niziński). Zachodniopomorskie: imm. (foto), Łagiewniki, pow. łobeski (K. Bieńkowski); imm. (foto), Kołobrzeg (pow.) (R. Rudzionek); os. (foto), Mrzeżyno, pow. gryficki (P. Zientek); ad. (foto), Wołczkowo, pow. policki (M. Sołowiej); os. (fot. 22), Rybice, pow. kamieński (Z. Kajzer); imm. (foto), Robuń, pow. kołobrzeski (R. Rudzionek); ad. (foto), Świnoujście (pow.) (P. Zientek); ad. (foto), Mrzeżyno, pow. gryficki (P. Zientek); ad. (foto), Rzeczyn, pow. kamieński (S. Guentzel); ad. (foto), Łagiewniki, pow. łobeski (K. Bieńkowski); imm. (foto), Gościno, pow. kołobrzeski (R. Rudzionek); (foto), Niekanin, pow. kołobrzeski (R. Rudzionek). Bezprecedensowy nalot tego gatunku objął swym zasięgiem niemal cały kraj i był znacznie obfitszy niż poprzednie naloty w latach 2006 i 2009 (Stawarczyk et al. 2017). Krzyżodziób sosnowy Loxia pytyopsittacus n+20/n+ca65, 3/3 Warmińsko-mazurskie: os. (fono), Iłowo-Osada, pow. działdowski (P. Szczypiński). Mazowieckie: os. (fono), Brzozowo-Maje, pow. mławski (P. Szczypiński). Pomorskie: (foto), Hel, pow. pucki (W. Guzik); imm. (foto, fono), Karwia, pow. pucki (A. Kośmicki). Krzyżodziób modrzewiowy Loxia leucoptera n+22/n+53, 1/1 Podlaskie: imm. (fot. 23), Szudziałowo, pow. sokólski (T. Tumiel). Trznadel czarnogłowy Emberiza melanocephala 2/2, 1/1 Pomorskie: (fot. 24), Jastarnia, pow. pucki (P. Szymański, P. Warchoł i inni). Trzecie stwierdzenie w kraju, zaledwie dwa lata po poprzednim (Komisja Faunistyczna 2016). Uzupełnienia dat pobytu Extending of dates Bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis Pomorskie: imm. (foto), Gdańsk Przymorze (M. Romanowski). Turkawka wschodnia Streptopelia orientalis Świętokrzyskie: ; ad. o cechach podgatunku S. o. meena (foto), Suchedniów, pow. skarżyski (S. Kowalczyk i inni). Mornel Charadrius morinellus Lubelskie: os.; ad. i 22 juv.; os. (foto), Oserdów, pow. tomaszowski (R. Cymbała i inni, 146

29 Fot. 22. Czeczotka tundrowa Acanthis hornemanni, Rybice, listopad 2017 (fot. Z. Kajzer) Arctic Redpoll, Rybice, November 2017 Fot. 23. Krzyżodziób modrzewiowy Loxia leucoptera, Szudziałowo, styczeń 2017 (fot. T. Tumiel) Two-barred Crossbill, Szudziałowo, January

30 Fot. 24. Trznadel czarnogłowy Emberiza melanocephala, Jastarnia, czerwiec 2017 (fot. P. Szymański) Black-headed Bunting, Jastarnia, June 2017 Fot. 25. Czajka szponiasta Vanellus spinosus, Strzelno, wrzesień grudzień 2017 (fot. P. Zientek) Spurwinged Lapwing, Strzelno, September December