Przeznaczenie Wykorzystanie Porozumienia częstotliwości [MHz] wspomagające słyszenie (ALD)

Transkrypt

1 Radiofonia i telewizja cyfrowa w paśmie VHF (zakres częstotliwości MHz) W związku z uruchomieniem procesu przejścia z telewizji analogowej na cyfrową w systemie DVB-T i trwającymi testowymi emisjami programów radiofonicznych w systemie T-DAB+/T- DMB, oraz rosnącym zainteresowaniem rozpoczęciem cyfryzacji radiofonii w Polsce ze strony nadawców emitujących programy radiofoniczne w sposób analogowy w paśmie UKF (87,5-108,0 MHz), biorąc pod uwagę wyniki konsultacji odnośnie moŝliwości wdroŝenia radiofonii cyfrowej przy uŝyciu częstotliwości z pasma L, Prezes UKE pragnie przedłoŝyć do konsultacji propozycję wykorzystania dla potrzeb naziemnej radiofonii i telewizji cyfrowej zakresu częstotliwości MHz (tzw. III zakres TV) w paśmie VHF. 1. Uwarunkowania krajowe wykorzystania zakresu MHz. Zgodnie z Krajową Tablicą Przeznaczeń Częstotliwości (stanowiącej załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie Krajowej Tablicy Przeznaczeń Częstotliwości Dz. U. Nr 134 Poz. 1127, z 2006 r. Nr 246, poz. 1792, z 2008 r. Nr 97, poz. 629 oraz z 2009 r. Nr 132, poz. 1086), zakres częstotliwości MHz jest przeznaczony dla słuŝby radiodyfuzyjnej, jako słuŝby pierwszej waŝności. UŜytkowanie zakresu jest określone jako cywilne. Przy czym,, ostatnie 5 MHz tego zakresu ( MHz) jest ponadto przeznaczone dla słuŝby stałej i słuŝby ruchomej jako słuŝb drugiej waŝności do wykorzystania przez uŝytkowników rządowych (wojskowych). RozwaŜany zakres częstotliwości nie jest na razie objęty planem zagospodarowania częstotliwości. W Polsce III zakres TV jest od wielu lat zdominowany przez naziemną telewizję analogową. Tak zwany III zakres TV ( MHz) jest wykorzystywany przez 77 stacji nadawczych (19 z mocą ERP równą bądź większą od 1 kw), które w większości transmitują program TVP1 (por. Załącznik nr 1). 2. Uwarunkowania międzynarodowe wykorzystania zakresu MHz. Zgodnie z Regulaminem Radiokomunikacyjnym Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (Radio Regulations ITU edition 2008) omawiany zakres częstotliwości jest w tzw. Regionie 1 (Europa, Afryka, kraje Środkowego Wschodu, kraje dawnego Związku Radzieckiego i Mongolia) przeznaczony dla słuŝby radiodyfuzyjnej, jako słuŝby pierwszej waŝności, ponadto ostatnie 7 MHz tego zakresu ( MHz) jest dodatkowo przeznaczone dla słuŝby stałej i słuŝby ruchomej jako słuŝb drugiej waŝności. Europejska Tablica Przeznaczeń i Zastosowań Częstotliwości (Raport 25 ERC) równieŝ lokuje radiodyfuzję jako słuŝbę pierwszej waŝności w całym omawianym zakresie, lecz nieco odmiennie niŝ w RR odnosi się do słuŝby ruchomej lądowej. Szczegółowy podział tego zakresu przedstawia poniŝsza tabela. Tabela 1. Przeznaczenie zakresu MHz wg Europejskiej Tablicy Przeznaczeń i Zastosowań Częstotliwości (literami duŝymi oznaczono słuŝby pierwszej a małymi drugiej waŝności). Zakres Przeznaczenie Wykorzystanie Porozumienia częstotliwości [MHz] RUCHOMA LĄDOWA Mikrofony bezprzewodowe i urządzenia wspomagające słyszenie (ALD) RADIODYFUZJA Aparaty słuchowe i inna pomoc dla osób niedosłyszących i niesłyszących Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T GE06 T-DAB WI95revCO RADIODYFUZJA Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T GE06 T-DAB WI95revCO RADIODYFUZJA Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T GE06 T-DAB WI95revCO07 Stała, ruchoma Systemy wojskowe GE-06 Porozumienie Regionalne Genewa 2006 WI95revCO07 Specjalne Porozumienie Wiesbaden 1995 (skorygowane na konferencji KonstanŃa 2007)

2 Zasady planowania częstotliwości i sieci stacji nadawczych w omawianym zakresie częstotliwości były na przełomie kilkudziesięciu lat przedmiotem kilku regionalnych i specjalnych porozumień międzynarodowych: Sztokholm 1961 (ST61 - w odniesieniu do naziemnej telewizji analogowej), Wiesbaden 1995 (WI95 - w odniesieniu do naziemnej radiofonii cyfrowej w systemie T-DAB), Chester 1997 (CH97 - w odniesieniu do naziemnej telewizji cyfrowej w systemie DVB-T) i Genewa 2006 (GE06 w odniesieniu do naziemnej radiofonii cyfrowej T-DAB i telewizji cyfrowej DVB-T). Jak juŝ wspomniano, w 1995 r. odbyła się konferencja międzynarodowa, która zaowocowała Specjalnym Porozumieniem Wiesbaden 1995 (skorygowanym później na konferencji KonstanŃa 2007 WI95revCO07). W ramach Porozumienia WI95 ustalono plan rozdziału częstotliwości dla sieci T-DAB innymi tym równieŝ dla zakresu częstotliwości MHz (tzw. III zakres TV) w paśmie VHF. Dokonano ponadto podziału tego podpasma na 32 bloki częstotliwościowe w sposób pokazany na rys. 1, i rozdzielenia zasobów pomiędzy poszczególne administracje. Dla radiofonii T-DAB wyznaczono bloki częstotliwościowe powstałe z podziału kanału telewizyjnego o szerokości 7 MHz na cztery części, z zachowaniem dodatkowo stosownych odstępów ochronnych pomiędzy poszczególnymi blokami. Na krańcach zakresu częstotliwości MHz szerokość tego odstępu wynosi 160 khz, a pomiędzy poszczególnymi blokami wartość owego przedziału to 176 khz. Wyjatek stanowi sytuacja, gdy odstęp ochronny obejmuje częstotliwości graniczne siedmiomegahercowych kanałów TV, wówczas jego szerokość wynosi odpowiednio 320 lub 336 khz. W 2006 roku, w wyniku Regionalnej Konferencji Radiokomunikacyjnej ITU (RRC-06) podpisano Porozumienie oraz ustalono Plan (GE06) - plan rozdysponowania częstotliwości - między innymi w zakresie MHz - dla potrzeb naziemnej radiofonii (T-DAB) i telewizji cyfrowej (DVB-T) obejmujący obszar Europy, Afryki, krajów byłego Związku Radzieckiego oraz Iranu. Porozumienie oraz Plan GE06 zastąpiły wszystkie poprzednie porozumienia i plany częstotliwościowe dotyczące radiodyfuzji cyfrowej w zakresie częstotliwości MHz. W Porozumieniu GE06 zachowano sposób aranŝacji bloków częstotliwościowych dla T-DAB przyjęty w Porozumieniu WI95, opierając je na podziale kanału TV o szerokości 7 MHz. Taki właśnie wzajemny układ kanałów TV i bloków częstotliwości przewidziany na potrzeby radiofonii i telewizji cyfrowej w omawianym zakresie częstotliwości powoduje duŝo większe prawdopodobieństwo kolizji z telewizją analogową wówczas, gdy działa ona z wykorzystaniem kanałów TV o szerokości 8 MHz. Z taką sytuacją mamy do czynienia w Polsce. Dotyczy to wykorzystania głównie tych bloków częstotliwości (6A, 7B, 8B, 9C, 10C i 11D), które zachodzą na dwa ośmio-megahercowe kanały TV. Oznacza to, Ŝe implementacja sieci stacji nadawczych w celu rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych w sposób cyfrowy w omawianym zakresie będzie bardzo trudna do czasu całkowitego wyłączenia telewizji analogowej. Zapisy Porozumienia GE06 pozwalają w sposób elastyczny implementować sieci stacji nadawczych zgodnie z Planem GE06 w zakresie MHz. Wynika to z faktu zastosowania dwóch waŝnych koncepcji: - tworzenia planu częstotliwościowego w oparciu o obszary wykorzystania/rezerwacji częstotliwości (allotments), dzięki czemu budowniczy sieci uzyskują duŝy stopień swobody w sposobie jej realizacji (budując jedną lub kilka lub nawet kilkadziesiąt stacji w ramach sieci jednoczęstotliwościowej - SFN) mając na uwadze konieczność uzyskania stosownych poziomów sygnałów uŝytecznych dla załoŝonego trybu odbioru programów (stacjonarnego, przenośnego lub ruchomego) przy jednoczesnym spełnieniu wymagań odnośnie dopuszczalnych poziomów zakłóceń, - określenia tzw. dopuszczalnej maski (obwiedni) widmowej dla emisji DVB-T i T-DAB, która nie moŝe zostać przekroczona podczas transmisji sygnałów, co pozwala na 2

3 swobodę we wraŝaniu usług radiodyfuzyjnych i multimedialnych takŝe z uŝyciem innych systemów, przy jednoczesnym zachowaniu zasad planowania jak dla DVB-T i T-DAB. Rys.1 Podział zakresu częstotliwości MHz na 8 kanałów TV (5-12/7 MHz) dla DVB-T oraz na 32 bloki częstotliwościowe dla T-DAB (od 5A do 12D) o szerokości 1,536 MHz oddzielonych od siebie tzw. odstępem ochronnym o szerokościach: 160 khz, 176 khz, 320 khz i 336 khz, w odniesieniu do tradycyjnego podziału na 7 kanałów TV (6-12/8MHz) dla telewizji analogowej. 3

4 Na mocy wspomnianego Porozumienia GE-06 Polska uzyskała, podobnie jak inne kraje, zasoby częstotliwości pozwalające na budowę trzech sieci T-DAB i jednej sieci DVB-T o zasięgu ogólnokrajowym. Rys.2. Mapki kanałowe dla obszarów wykorzystania częstotliwości DVB-T i T-DAB zgodnie z Planem GE06. Tabela 1. Przyporządkowanie bloków częstotliwościowych i kanałów TV z zakresu MHz do poszczególnych obszarów wykorzystania częstotliwości (allotments) zgodnie z Planem GE06. No Obszar D-1 D-2 D-3 T-8 1 BIALYSTOK 5B 5C 5D 8 2 BYDGOSZCZ 11C 11A 10A 8 3 GDANSK 10D 5D 5B 6 4 GIZYCKO 6D 6C 6B 7 5 KALISZ 11B 10B x 7 6 KALISZ - N x x 6D x 7 KALISZ - S x x 12D x 4

5 No Obszar D-1 D-2 D-3 T-8 8 KATOWICE x 11A 5B 6 9 KATOWICE KRAKOW 10A x x x 10 KIELCE 11C 10D 5D 8 11 KOSZALIN 12D 10B 5C 7 12 KRAKOW x 11B 10B 7 13 KRAKOW - E 12D x x x 14 LODZ 5C x x 9 15 LODZ - N x 5B 10C x 16 LODZ - S x 11D 12C x 17 LUBLIN 10B 10C 11B OLSZTYN 10C 10B 11B 9 19 OPOLE 11C 10C 5D 8 20 PLOCK 10D 11D 6A POZNAN 12A 11D 10C 9 22 RZESZOW 11A 10A x 6 23 RZESZOW - N x x 11D x 24 RZESZOW - S x x 12A x 25 SIEDLCE 11C 11A 10A 9 26 SZCZECIN 11A 10A 12B 6 27 WARSZAWA 6B 6C 6D 7 28 WROCLAW 12B 5B 10A 6 29 ZIELONA GORA 12C 11C 10D 8 Całkowite wykorzystanie zasobów częstotliwości przyznanych Polsce w ramach Planu GE06 będzie moŝliwe po wyłączeniu telewizji analogowej w Polsce i krajach ościennych. Na konferencji RRC-06 datę końca ochrony przed szkodliwymi zakłóceniami odbioru sygnałów emitowanych w technologii analogowej przez naziemne stacje TV ustalono na dzień 16 czerwca 2015 r. Z kolei w przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 4 czerwca 2010 r. Planie wdraŝania telewizji cyfrowej w Polsce datę całkowitego wyłączenia telewizji analogowej w Polsce określono na dzień 31 lipca 2013 r. Komisja Europejska rekomenduje wszystkim krajom członkowskim, wyłączenie analogowych emisji TV nastąpiło do końca 2011 r. 3. Zagospodarowanie zakresu częstotliwości MHz po wyłączeniu telewizji analogowej w Polsce. PoniewaŜ dostępna telewizyjna oferta programowa, rozpowszechniana obecnie w sposób rozsiewczy naziemny za pomocą technologii analogowej, zostanie odtworzona przy zastosowaniu technologii cyfrowej na częstotliwościach z zakresu MHz, naleŝy zauwaŝyć, Ŝe rozwaŝania odnośnie docelowego przeznaczenia zakresu częstotliwości MHz odnoszą się de facto do problemu zagospodarowania dywidendy cyfrowej. Mając na względzie fakt, iŝ Porozumienie GE06 jest podstawą harmonizacji zakresu MHz dla cyfrowej radiodyfuzji, co sprzyja tworzeniu globalnego rynku usług i sprzętu w tym zakresie, Prezes UKE nie przewiduje wykorzystania tego zakresu dla świadczenia usług innych niŝ radiofoniczne i audiowizualne usługi medialne. Biorąc pod uwagę wspomniany na wstępie sposób aranŝacji kanałów TV i bloków częstotliwościowych dla radiodyfuzji cyfrowej w omawianym zakresie częstotliwości zgodnie zapisami Porozumienia GE06 a takŝe fakt, Ŝe obszary wykorzystania częstotliwości zarówno dla DVB-T jak i T-DAB zostały zapisane w Planie GE06 dla trybu odbioru przenośnego i w ruchu, istnieje moŝliwość zamiany, z pewnymi ograniczeniami, warstwy/sieci DVB-T na cztery warstwy/sieci T-DAB. MoŜliwe są zatem dwa scenariusze rozdysponowania zasobów z omawianego zakresu częstotliwości: 5

6 - przeznaczenie tych zasobów na potrzeby trzech ogólnokrajowych sieci T-DAB (T-DAB+ lub T-DMB) i jednej ogólnopolskiej sieci DVB-T (ew. DVB-T2), lub - przeznaczenie tych zasobów na potrzeby siedmiu sieci T-DAB (T-DAB+ lub T-DMB). Niezbędne jest więc podjęcie decyzji, jaką część zasobów częstotliwości w zakresie MHz, po wyłączeniu telewizji analogowej, przeznaczyć na potrzeby naziemnej radiofonii cyfrowej, a jaką na inne cele. Pytanie nr 1: Czy istnieje potrzeba zamiany jedynego ogólnokrajowego pokrycia DVB- T w zakresie MHz na cztery ogólnopolskie pokrycia T-DAB? Analizując powyŝszą decyzję z punktu widzenia rynku naziemnej cyfrowej telewizji naleŝy ustalić, czy pozbawienie tego rynku jednego multipleksu ogólnopolskiego nie ograniczy nazbyt dostępu widzów do szerokiej oferty programowej lub nie zawęzi dostępu do lepszej jakości obrazu i dźwięku (HD, 3D). Ponadto uruchomienie nadawania programów TV w ramach dodatkowego multipleksu przyczyni się do wzrostu konkurencji na rynku telewizji naziemnej oraz pomiędzy platformą naziemną a platformami satelitarnymi i kablowymi, co powinno być korzystne dla klientów wszystkich tych platform. Ewentualne wprowadzenie płatnej naziemnej telewizji cyfrowej w ramach dwóch ostatnich multipleksów na częstotliwościach z zakresu MHz, mogłoby zostac rozszerzone równieŝ na multipleks na częstotliwościach w zakresie MHz. Gdyby rezerwację częstotliwości na wspomniane trzy multipleksy uzyskał jeden podmiot, miałby on moŝliwość pakietyzacji oferty i skutecznej konkurencji z płatnymi platformami satelitarnymi i kablowymi. Kolejnym sposobem na zagospodarowanie częstotliwości z III zakresu TV, przeznaczonych wstępnie dla DVB-T, jest moŝliwość testowania a potem wdraŝania nowych technologii z dziedziny radiodyfuzji, np. systemu DVB-T2 lub innych systemów multimedialnych. Z drugiej strony argumentem za pozbawieniem systemów telewizyjnych dostępu do zakresu częstotliwości MHz, który pojawiał się podczas prac nad rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych dla urządzeń konsumenckich słuŝących do odbioru cyfrowych naziemnych transmisji telewizyjnych, było obniŝenie cen set-top-box ów dedykowanych na polski rynek, w wyniku uproszczenia ich konstrukcji spowodowanego brakiem konieczności instalowania dodatkowych modułów obsługujących sygnały w paśmie VHF. Przechodząc do analizy potrzeb rynku radiowego wobec koncepcji konwersji jednej sieci DVB-T na cztery sieci T-DAB (a dokładniej T-DAB+ lub T-DMB) naleŝy udzielić sobie odpowiedzi na ppytanie czy istnieje zapotrzebowanie na tak duŝe zasoby częstotliwości i w sumie tak wielkie przepływności w celu nadawania programów ogólnopolskich i regionalnych (zakładając, Ŝe w jednym multipleksie T-DAB+ zmieści się 15 programów radiowych, to przy wykorzystaniu siedmiu multipleksów uzyskujemy liczbę ponad 100 programów ogólnopolskich) i czy działalność polegająca na bezpłatnym świadczeniu usług emisji programów radiofonicznych zdoła się utrzymać z przychodów z emisji reklam. NaleŜy przy tym pamiętać, Ŝe do dyspozycji nadawców programów radiofonicznych pozostają jeszcze zasoby częstotliwości pozwalające na budowę dwóch ogólnopolskich sieci T-DAB w paśmie L (1,5 GHz), które z powodzeniem mogą być wykorzystane do emisji programów o charakterze lokalnym czy regionalnym. W wyniku nasycenia widma częstotliwości w paśmie UKF (87,5-108 MHz) i wynikającymi z tego faktu bardzo niewielkimi moŝliwościami doboru nowych częstotliwości dla nowych rozgłośni radiowych, wiele podmiotów, oferujących np. programy tematyczne lub o charakterze lokalnym, nie moŝe uzyskać dostępu do tego rynku. Ogranicza to pluralizm w radiofonii w zakresie źródeł informacji i programów. Trzeba jednakŝe zweryfikować tezę, zgodnie z którą udostępnienie nadawcom radiofonicznym moŝliwości rozpowszechniania programów w ramach pięciu multipleksów ogólnokrajowych (trzech realizowanych z wykorzystaniem częstotliwości z pasma VHF i dwóch z uŝyciem zasobów z pasma L) rzeczywiście umoŝliwi w wystarczającym zakresie, regulowanym przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, dostęp 6

7 nowych nadawców z nowymi programami do rynku radiofonicznego lub rozszerzenie koncesji dla nadawców działających obecnie, np. nie posiadających rezerwacji częstotliwości na sieci ogólnopolskie. Jeszcze jedną kwestię naleŝy brac pod uwagę przy omawianiu ewentualnej zamiany pokrycia DVB-T na cztery pokrycia T-DAB - infrastrukturę dla tych czterech sieci radiofonii cyfrowej. Zamiana jednego kanału TV przeznaczonego dla naziemnej telewizji cyfrowej na cztery sąsiednio-kanałowe bloki częstotliwościowe na potrzeby naziemnej radiofonii cyfrowej wymusza, podczas transmisji sygnałów, konieczność umieszczenia czterech nadajników T- DAB na tym samym obiekcie nadawczym. W przeciwnym wypadku mogą wystąpić tzw. zakłócenia sąsiednio-kanałowe. Zatem omawiane cztery ogólnopolskie sieci radiofonii cyfrowej, pochodzące z konwersji sieci DVB-T, powinny korzystać z tej samej infrastruktury nadawczej. Rezerwacja częstotliwości na potrzeby rozpowszechniania lub rozprowadzania programów w ramach czterech multipleksów z wykorzystaniem skonwertowanych częstotliwości powinna zatem zostać udzielona na rzecz jednego podmiotu. Operator tych multipleksów, jak równieŝ operator sieci nadawczej (jeśli operator MUX nie byłby jednocześnie operatorem sieci), zyskałby istotną pozycję w stosunku do innych operatorów świadczących usługi udostępniania multipleksów i sieci, co wymaga oceny o strony zachowania konkurencji na rynku właściwym oraz warunków dostępu dostarczycieli treści do sieci. 4. MoŜliwości techniczne wdroŝenia naziemnej radiofonii cyfrowej przy wykorzystaniu częstotliwości z zakresu MHz przed całkowitym wyłączeniem telewizji analogowej w Polsce i krajach sąsiednich. Mając na uwadze ograniczenia (opisane w pkt 2) w pełnym wykorzystaniu zasobów częstotliwości przyznanych na mocy Porozumienia GE06 na potrzeby naziemnej radiofonii cyfrowej podczas funkcjonowania naziemnej telewizji analogowej, sprawdzono, z punktu widzenia gospodarki częstotliwościami, moŝliwości techniczne wdroŝenia Polsce naziemnej radiofonii cyfrowej z uŝyciem częstotliwości z zakresu MHz przed całkowitym wyłączeniem telewizyjnych emisji w sposób analogowy w Polsce i krajach ościennych. Z przeprowadzonych w tym procesie analiz kompatybilnościowo-sieciowych wynika, iŝ istnieją pewne moŝliwości uruchomienia emisji w systemie T-DAB (T-DAB+ lub T-DMB) pozwalające objąć pokryciem znaczny procent populacji kraju, pod warunkiem wykorzystania stacji nadawczych o niewielkich mocach promieniowanych i z uŝyciem polaryzacji anten nadawczych ortogonalnych do polaryzacji pobliskich analogowych stacji TV. Przewidywany stopień pokrycia Polski będzie zaleŝny od struktury i gęstości sieci stacji nadawczych. Im mniejsze moce stacji nadawczych, a co za tym idzie, im większa gęstość sieci, tym większe pokrycie sygnałem, lecz takŝe wyŝsze koszty budowy infrastruktury. Tabela 2. Przyporządkowanie bloków częstotliwościowych dla nadawania programów w multipleksie przejściowym T-DAB. Lp województwo allotment blok 1 dolnośląskie Wrocław 5B 2 kujawsko-pomorskie Bydgoszcz 8B 3 lubelskie Lublin 12D 4 lubuskie Zielona Góra 12C (lub 8B) 5 łódzkie Łódź 5C 6 małopolskie Kraków - Kraków - E 12D Płock 12D 7 mazowieckie Siedlce 9B Warszawa 7B 8 opolskie Opole 8B 9 podkarpackie Rzeszów 11A Rzeszów - N - 7

8 Rzeszów - S - 10 podlaskie Białystok 5C 11 pomorskie Gdańsk 10D 10D (lub 6A) 12 śląskie Katowice 6A 13 świetokrzyskie Kielce 5D 14 warmińsko-mazurskie Olsztyn 10C GiŜycko Brak Kalisz 7A 15 wielkopolskie Kalisz - N - Kalisz - S - Poznań 9C +7A 16 zachodniopomorskie Szczecin 11A (+6A) Koszalin 12D Rys.3. Przyporządkowanie bloków częstotliwościowych do obszarów ich wykorzystania na potrzeby transmisji multipleksu przejściowego T-DAB. Symulacje przeprowadzone w UKE wykazały, iŝ w zaleŝności od struktury sieci moŝliwe byłoby uzyskanie pokrycia ludnościowego od 44 % do 73 % (pokrycie powierzchniowe w granicach 21-55%). Parametry techniczne wykorzystania częstotliwości przez część z analizowanych hipotetycznych stacji zostały wysłane do uzgodnień międzynarodowych. Przeprowadzenie tych uzgodnień w pełnym zakresie moŝliwe będzie po otrzymaniu od 8

9 operatora sieci listy stacji przewidzianych do wykorzystania wraz z parametrami technicznymi. Jak widać na rys. 3 do skompletowania sieci na okres przejściowy (do czasu wyłączenia telewizji analogowej w III zakresie TV) wypoŝyczono częstotliwości z sieci DVB- T, które będą zamienione na częstotliwości z sieci T-DAB po zaprzestaniu ich wykorzystywania przez telewizję analogową. Oznacza to, iŝ operator sieci poniesie dodatkowe koszty związane ze zamianami wykorzystywanych częstotliwości na niektórych obszarach kraju. Jak wynika z powyŝszych rozwaŝań realizacja sieci stacji T-DAB na okres przejściowy będzie przedsięwzięciem dość kosztownym, ze względu na konieczność uruchomienia duŝej liczby stacji o małej mocy promieniowanej oraz dokonywania modernizacji systemów antenowych w związku ze zmianami częstotliwości dla niektórych emisji. NaleŜy szczegółowo rozwaŝyć, jakie istotne obiektywne kryteria oceny ofert, poza obligatoryjnym kryterium zachowania warunków konkurencji, powinny być brane pod uwagę podczas konkursu na rezerwację częstotliwości na rozpowszechnianie lub rozprowadzanie programów w pierwszym multipleksie T-DAB. Wstępne analizy wykazują, Ŝe istotnym kryterium powinno być tempo rozwoju sieci a ewentualnie dopiero w drugiej kolejności wysokość zadeklarowanej przez uczestnika konkursu kwoty. Równie istotne wydaje się zapewnienie przez oferentów szerokiej oferty programowej, które to kryterium było jednym z istotnych warunków zamieszczonych w dokumentacji konkursowej na rezerwację częstotliwości dla potrzeb tzw. telewizji mobilnej. Pytanie nr 2: Jakie powinny być najwaŝniejsze kryteria oceny ofert w konkursie na rezerwację częstotliwości przeznaczonych dla pierwszego multipleksu T-DAB? 5. Standardy emisji treści audialnych i audiowizualnych z wykorzystaniem częstotliwości z zakresu MHz. W chwili obecnej prowadzone są w Polsce dwie emisje eksperymentalne programów radiofonicznych i treści multimedialnych z uŝyciem standardów T-DAB+ i T-DMB na częstotliwościach z zakresu MHz z uŝyciem bloków częstotliwości z Planu GE06 przeznaczonych dla T-DAB. NaleŜy rozwaŝyć czy zasadne jest określanie standardu emisji treści radiofonicznych i/lub audiowizualnych z uŝyciem bloków częstotliwości przeznaczonych w Planie GE06 dla T-DAB. Czy teŝ naleŝy pozostawić w tym zakresie decyzję operatorowi multipleksu, wydając mu rezerwację częstotliwości w oparciu o zasadę neutralności technologicznej? Jeśli naleŝy dokonać wskazania konkretnego standardu, to czy ma to być T-DAB+ czy T-DMB czy inny? Wstępne analizy wykazują, Ŝe dla stabilności rynku odbiorników naleŝy wskazać konkretny standard. Zdaniem UKE powinien być to T-DAB+ jako standard najpowszechniej wdraŝany w Europie. Pytanie nr 3: Jaki standard emisji powinien zostać wybrany do celów transmisji treści radiofonicznych i/lub audiowizualnych z uŝyciem bloków częstotliwości przeznaczonych w Planie GE06 dla T-DAB: T-DAB+ czy T-DMB lub inny? Czy teŝ, kierując się zasadą neutralności technologicznej, naleŝy pozostawić w tym zakresie decyzję operatorowi multipleksu? Podobne pytanie moŝna sformułować w odniesieniu do naziemnej telewizji cyfrowej. Pytanie nr 4: Jaki standard emisji powinien zostać wybrany do celów transmisji treści radiofonicznych i/lub audiowizualnych z uŝyciem kanałów częstotliwościowych przeznaczonych w Planie GE06 dla DVB-T: DVB-T czy DVB-T2 lub inny? Czy teŝ, kierując się zasadą neutralności technologicznej, naleŝy pozostawić w tym zakresie decyzję operatorowi multipleksu? 9

10 Zaproszenie do konsultacji Stanowiska, komentarze i opinie w powyŝszych sprawach moŝna składać do dnia 30 września 2010 r. w formie pisemnej z dopiskiem Radiofonia i telewizja cyfrowa w paśmie VHF na adres: Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/ Warszawa lub w formie elektronicznej na adres dzc_konsultacje@uke.gov.pl 10

11 Załącznik nr 1 Wykorzystanie zakresu częstotliwości MHz przez telewizję analogową Rys. 1. Wykorzystanie zakresu częstotliwości MHz przez telewizję analogową. Tabela 1. Wykaz stacji TV wykorzystujących częstotliwości z zakresu MHz. L.p Program TV Lokalizacja Kanał/TV ERP(kW) Województwo 1. TVP1 Karpacz 7 0,025 dolnośląskie 2. TVP1 Leśna 7 0,020 dolnośląskie 3. TVP1 Mieroszów 7 0,020 dolnośląskie 4. TVP1 Nowa Ruda 7 0,020 dolnośląskie 5. TVP1 Wojcieszów 7 0,010 dolnośląskie 6. TVP1 Łódź/Zygry 7 80,00 łódzkie 7. TVP1 Sucha Beskidzka 7 0,020 małopolskie 8. TVP3 Szczawnica/Góra KRAKÓW Przehyba 7 0,500 małopolskie 9. TVP1 Zawoja I 7 0,020 małopolskie 10. TVP1 śegiestów Wieś 7 0,020 małopolskie 11. TVP1 Ostrołęka 7 1,000 mazowieckie 12. TVP1 Cisna 7 0,010 podkarpackie 13. TVP1 Iwonicz Zdrój 7 0,010 podkarpackie 14. TVP1 Olszanica 7 0,010 podkarpackie 15. TVP1 Rzepedź 7 0,010 podkarpackie 16. TVP2 Rzeszów 7 0,500 podkarpackie 17. TVP1 Tarnawa 7 0,020 podkarpackie 18. TVP1 Zatwarnica 7 0,010 podkarpackie 19. TVP1 Gdynia 7 0,050 pomorskie 20. POLSAT Kartuzy 7 0,010 pomorskie 21. TVP1 śywiec 7 0,015 śląskie 11

12 Załącznik nr 1 L.p Program TV Lokalizacja Kanał/TV ERP(kW) Województwo 22. TVP3 SZCZECIN Łobez 7 0,020 zachodniopomorskie 23. TV 4 Szczecin 7 0,500 zachodniopomorskie 24. TVP3 SZCZECIN Trzebiatów 7 0,030 zachodniopomorskie 25. TVP1 Piechowice 8 0,100 dolnośląskie 26. TVP1 Włocławek 8 0,037 kujawsko-pomorskie 27. TVP1 Grybów 8 0,005 małopolskie 28. TVP1 Muszyna 8 0,020 małopolskie 29. TVP1 Białystok/Krynice 8 80,00 podlaskie 30. TVP1 Katowice/Kosztowy 8 200,0 śląskie 31. TVP1 Koszalin/Gołogóra 8 80,00 zachodniopomorskie 32. TVP1 Lądek Zdrój 9 0,020 dolnośląskie 33. TVP1 Szczytna I 9 0,010 dolnośląskie 34. TVP1 Wałbrzych 9 0,060 dolnośląskie 35. TVP1 Lublin/Piaski 9 80,00 lubelskie 36. NiezaleŜna Telewizja Lokalna Radomsko 9 1,000 łódzkie Radomsko 37. TVP1 Rawa Mazowiecka 9 0,050 łódzkie 38. TVP1 Szczawnica 1 9 0,050 małopolskie 39. TVP1 Czarna 9 0,020 podkarpackie 40. TVP1 Solina 9 0,010 podkarpackie 41. TVP1 Olsztyn/Pieczewo 9 100,0 warmińsko-mazurskie 42. TVP1 Poznań/Śrem 9 100,0 wielkopolskie 43. TVP1 Duszniki Zdrój 10 0,030 dolnośląskie 44. TVP1 Kowary 10 0,010 dolnośląskie 45. TVP1 Zamość/Tarnawatka 10 50,00 lubelskie 46. POLSAT Zielona Góra 10 1,000 lubuskie 47. TVP1 Kraków/Chorągwica ,0 małopolskie 48. TVP1 Krynica ,030 małopolskie 49. TVP3 OPOLE Opole/Chrzelice 10 40,00 opolskie 50. TVP1 Bircza 10 0,010 Podkarpackie 51. TVP2 Hoczew 10 0,020 podkarpackie 52. TVP1 Komańcza 10 0,010 podkarpackie 53. TVP1 Krzemienna 10 0,010 podkarpackie 54. TVP1 Sanok 10 0,020 podkarpackie 55. TVP1 Wołkowyja 10 0,010 podkarpackie 56. TVP1 Gdańsk/Chwaszczyno ,0 pomorskie 57. TVP3 SZCZECIN Gryfice 10 0,010 zachodniopomorskie 58. TVP1 Świnoujście 10 0,900 zachodniopomorskie 59. TVP1 Lubań/Nowa Karczma 11 1,000 dolnośląskie 60. TVP1 Słupiec 11 0,020 dolnośląskie 61. TVP1 Warszawa/Raszyn ,0 mazowieckie 62. TVP1 Solina/Plasza 11 0,010 podkarpackie 63. TVP1 Cieszyn 11 0,060 śląskie 12

13 Załącznik nr 1 L.p 64. Program TV Lokalizacja Kanał/TV ERP(kW) Województwo TVN Częstochowa/ Bleszno 11 0,300 śląskie 65. TVP1 ChodzieŜ 11 0,010 wielkopolskie 66. TVP2 Poznań 11 0,400 wielkopolskie 67. TVP3 SZCZECIN Koszalin 11 0,500 zachodniopomorskie 68. TVP1 Wrocław/ŚlęŜa ,0 dolnośląskie 69. TVP1 Tomaszów Mazowiecki 12 0,100 łódzkie 70. TVP1 Krościenko 12 0,005 małopolskie 71. TVP1 Łącko 12 0,010 małopolskie 72. TVP1 Tymbark 12 0,020 małopolskie 73. TVP3 KRAKÓW Zakopane/Gubałówka 12 0,100 małopolskie 74. TVP1 śegiestów Zdrój 12 0,010 małopolskie 75. TVP1 Rzeszów/Sucha Góra ,0 podkarpackie 76. TVP1 Łańsk 12 0,020 warmińsko-mazurskie 77. TVP1 Szczecin/Kołowo ,0 zachodniopomorskie 13