Operacje istotne dla identyfikowalności

Transkrypt

1 WWF/ D. Bógdał Fisheries and the protection of biodiversity - best practices to mitigate the impact of fisheries activities on the marine environment. Systemy identyfikowalności w przemyśle rybnym Olga Szulecka Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy The Campaign for the protection of biodiversity of seas and oceans benefits from subsidies in the amount of PLN coming from Iceland, Liechtenstein and Norway under EEA Funds. The aim of the project is to increase social awareness about the impact of everyday consumer decisions on biodiversity of the seas and oceans. 1

2 Operacje istotne dla identyfikowalności A A PROCES Przekaz, np. filetowanie A A PROCES X Dodawanie, np. solenie Tłumaczenie z: Dillon and Derrick,2004.

3 Operacje istotne dla identyfikowalności A X B PROCES C Łączenie, np. trzech partii ze sobą A PROCES X Y Z Rozdzielanie, np. jednej partii do różnych produktów Tłumaczenie z: Dillon and Derrick,2004.

4 Co powinno być identyfikowane: Żywność i pasze rozp. 178/2002, obow r., oraz rozp. 183/2005, obow r.; rozp. 931/2011 obow r. Alergeny (znakowanie) rozp. 1169/2011, obow r., Surowce i produkty zawierające GMO rozp. 1830/2003, obow r.; Środki ochrony roślin i leki weterynaryjne rozp. 852/2004, obow r.; Materiały do kontaktu z żywnością rozp.1935/2004, obow r.

5 Identyfikowalność i znakowanie ryb i owoców morza Znakowanie Rozp. 1379/2013, obow r. Identyfikowalność Rozp. 1224/2009, obow r., art. 58. Art Produkty rybołówstwa i akwakultury, które wprowadzono lub mogą być wprowadzone do obrotu we Wspólnocie, są odpowiednio etykietowane, aby zapewnić identyfikowalność każdej partii. 3. Partie produktów rybołówstwa i akwakultury mogą być połączone lub rozdzielone po pierwszej sprzedaży wyłącznie wtedy, gdy można je zidentyfikować wstecz do etapu złowienia lub zebrania. Rozp. 404/2011, obow r., art. 66. i 67.

6 Identyfikowalność i znakowanie ryb i owoców morza Identyfikowalność: Rozp. 404/2011, obow r. Art. 67. Art W przypadkach gdy w wyniku połączenia lub rozdzielenia partii po pierwszej sprzedaży produkty rybołówstwa i akwakultury z kilku statków rybackich lub jednostek produkcji akwakultury ulegają wymieszaniu, operatorzy muszą być w stanie zidentyfikować każdą partię pochodzenia przynajmniej za pomocą jej numeru identyfikacyjnego ( ). 5. Informacje dotyczące produktów rybołówstwa i akwakultury,( ), przedstawia się za pomocą oznakowania lub opakowania partii lub za pomocą dokumentu handlowego dołączonego fizycznie do partii. Informacje można umieścić na partii w formie narzędzia identyfikacji np. kodu, kodu paskowego, chipu elektronicznego lub podobnego urządzenia lub systemu oznakowania. Informacje umieszczone na partii są dostępne na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w taki sposób, aby właściwe organy państw członkowskich miały do nich zawsze dostęp.

7 Informacje, które identyfikują produkt w łańcuchu żywnościowym: Nazwa produktu, Numer partii produkcyjnej, kod identyfikacyjny partii produkcyjnej (data produkcji, data przydatności do spożycia, nr zlecenia produkcyjnego), Ilość lub sposób pakowania, Producent lub wprowadzający do obrotu.

8 wewnętrzne, zewnętrzne: dedykowane, globalne. Przykłady systemów Artykuł 67 z rozp. 404/2011 identyfikowalności 8. Państwa członkowskie współpracują ze sobą, aby zapewnić właściwym organom innego państwa członkowskiego niż państwo członkowskie, w którym produkty rybołówstwa lub akwakultury podzielono na partie, dostęp do informacji umieszczonych na partii lub fizycznie dołączonych do partii, w szczególności jeżeli informacje umieszczono na partii w formie narzędzia identyfikacji np. kodu, kodu paskowego, chipu elektronicznego lub podobnego urządzenia. Operatorzy stosujący takie narzędzia dopilnowują, aby opracowywano je na podstawie uznanych międzynarodowo norm i specyfikacji.

9 Normy i standardy ISO 12875:2011 Traceability of finfish products - Specification on the information to be recorded in captured finfish distribution chains; ISO 12877:2011 Traceability of finfish products - Specification on the information to be recorded in farmed finfish distribution chains; GS1 Global Traceability Standard; GS1 Foundation for Fish, Seafood and Aquaculture Traceability Implementation Guideline.

10 Rodzaje nośników danych Arkusz papieru, Etykiety z kodem kreskowym, RFID. Źródło: Seafish,

11 Cechy dobrego systemu identyfikowalności Obejmuje wszystkie ogniwa łańcucha dostaw, dla którego jest opracowany, Jest skuteczny - pozwala prześledzić całą drogę produktu w obie strony, Charakteryzuje się wysoka sprawnością czasem otrzymania informacji.

12 Przerwanie łańcucha informacji o produkcie pomiędzy podmiotami to: przekazanie nieprawdziwych danych wraz produktem, przekazanie niepełnych danych wraz produktem, które nie pozwalają na identyfikację produktu, nieprzekazanie danych o produkcie.

13 Wyniki badań skandynawskich Rodzaj żywności Produkty z ryb i krewetek Produkty z ryb i krewetek Ilość badanych produktów (n) Możliwość prześledzenia do I ogniwa Kraj zakupu produktu 16 31% Norwegia 18 55% Dania, Norwegia, Islandia, Finlandia i Wyspy Owcze Produkty rybne 6 50% Norwegia Nabiał, produkty zbożowe, mięsne Nabiał, produkty zbożowe, napoje 24 8% Norwegia 40 10% USA Źródło: Randrup i in. 2012, Karlsen K.M., Senneset G

14 Wyniki symulowanego wycofania ryb świeżych (filetów) Gatunek Kraj pobrania próby Ostanie zidentyfikowane ogniwo Wielkość partii w ostatnim zidentyf. ogniwie Plamiak Islandia 1 jed. połowowa 562 kg (1 dn. połów) Sieja Finlandia 1 jed. połowowa 5 kg (1 dn. połów) Dorsz Wyspy Owcze 50 małych jedn. poł. w 2 portach Dorsz Dania 20 małych jedn. poł. w 1 porcie 6009 kg (3 dn. połów) 1 dn. połów 20 małych jedn. poł. Dorsz Norwegia 1 hodowla rybna 4000 kg (1 dn. połów) Czarniak Norwegia 1 mała jedn. połowowa 2700 kg (1 dn. połów) Oszacowany czas tracingu (min) Źródło: Randrup i in

15 Wyniki produkty rybne przetw. Gatunek Mrożone, panier. porcje plamiaka Pstrąg w sosie pomidorowym Mrożone krewetki, ugot. Mrożone smażone porcje plamiaka Konserwa z ikry dorsza Filety z gładzicy MAP Kraj pobrania próby Islandia Ostanie zidentyf. ogniwo 5 jed. połow. w 1 porcie Wielkość partii w ostatnim ziden. ogniwie kg (1 dn. połów) Finlandia 1 hodowla rybna 9600 kg (1 dn. połów) Wyspy Owcze Wyspy Owcze Wyspy Owcze Dania 1 jedn. połowowa 3 małe jedn. poł. w 2 portach kg (2 mies. połów) 717 (1 dn. połów) 50 jedn. połow. 3 mies. połów 50 jedn. połow. 32 jedn. połow. w 1 porcie Kilka dni poł. 32 jedn. poł Oszacowany czas tracingu (min) Źródło: Randrup i in

16 Wyniki badań skandynawskich Gatunek i stopień przetworzenia Dorsz filety świeże, lodowane Gładzica filety pakowane w MAP Czarniak polędwica mrożona Ostatnie zidentyf. ogniwo 1 jedn. połowowa 11 jednostek połowowych 1 jedn. połowowa Wielkość partii w ostatnim zidentyf. ogniwie Czas tracingu (min) Łączny czas tracingu i trackingu (min) 2475 kg kg Kilkudniowy połów jedn. połowowej Źródło: Randrup i in

17 Analiza wartości utraconych przychodów Pojedynczy autoklaw wypełniany jest trzema koszami zawierającymi od szt. (w zależności od masy produktu) konserw rybnych. Oznacza to szt. konserw sterylizowanych w jednej operacji. Przeciętnie dziennie prowadzi się ok. 10 operacji sterylizacyjnych * 3 autoklawy * 3 kosze = 90 koszy dziennie* szt. konserw = szt. konserw dziennie. Cena sprzedaży konserwy wynosi ok. 2,5 zł, (0,6 Euro; kurs NBP: 1 Euro = 4,2472 zł) w zależności od asortymentu. Po pomnożeniu liczby konserw przez ich cenę sprzedaży otrzymujemy wartość utraconych przychodów z powodu wycofania jednej partii produkcyjnej lub dziennej produkcji konserw.

18 Analiza wartości utraconych przychodów Wycofanie konserw z 1 operacji sterylizacyjnej (partii) szt. * 2,5 zł (cena jednej konserwy) = zł, (1412,7 3531,7 Euro) Wycofanie dziennej produkcji konserw przy braku identyfikacji operacji sterylizacji szt. * 2,5 zł (cena jednej konserwy) = zł ( ,2Euro) Oszczędność = zł. ok Euro.

19 Po co te systemy identyfikowalności? Większe bezpieczeństwo produkowanej żywności, szybsze wycofanie z łańcucha dostaw, Potwierdzenie pochodzenia ryb z legalnych połowów, Szybsza wiedza o stanach magazynowych i wielkości produkcji, A co dla konsumentów? Czy w kilka sekund będziemy kiedyś wiedzieć przez kogo została złowiona lub wyhodowana ryba w naszym produkcie?

20 Konsument Łańcuch dostaw? Sprzedaż detaliczna Połowy/ Akwakultura/ Import? Sprzedaż hurtowa Skup/LCPSR /Pośrednicy Przetwórstwo

21 Bibiografia Dillon M., Derrick S A Guide to Traceability with the Fish Industry. SIPPO/EUROFISH. GS1 Global Traceability Standard. GS1 Foundation for Fish, Seafood and Aquaculture Traceability Implementation Guideline. ISO 12875:2011 Traceability of finfish products - Specification on the information to be recorded in captured finfish distribution chains. ISO 12877:2011 Traceability of finfish products - Specification on the information to be recorded in farmed finfish distribution chains. Karlsen K.M., Senneset G Traceability: Simulated recall of fish products. In: Seafood research from fish to dish. Quality, safety and processing of wild and farmed fish. Ed. Luten J.B., Jacobsen C., Bekaert K., Sæbø A., Oehlenschläger J., Wageningen Academic Publishers, The Netherlands. Randrup, M., Storøy J., Lievonen S., Margeirsson S., Árnason S. V., Ólavsstovu D., Frosch Møller S., Frederiksen M. T Simulated recalls of fish products in five Nordic countries. Food Control, 19: Randrup M., Wu H., Jørgensen B. M On the track of fish batches in three distribution networks. Food Control, 26: Szulecka O Ocena stanu wdrożenia i funkcjonowania systemów identyfikowalności w zakładach przetwórstwa rybnego w Polsce. Praca doktorska. Akademia Morska w Gdyni.

22 Thank Dziękuję you for za your uwagę! attention! Olli Toivonen / WWF The Campaign for the protection of biodiversity of seas and oceans benefits from subsidies in the amount of PLN coming from Iceland, Liechtenstein and Norway under EEA Funds. The aim of the project is to increase social awareness about the impact of everyday consumer decisions on biodiversity of the seas and oceans.