INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA. SPRZĘTU DO CZYSZCZENIA METODĄ NA SUCHO URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH POD NAPIĘCIEM od 0,4kV do 36kV SPIS TREŚCI.

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA SPRZĘTU DO CZYSZCZENIA METODĄ NA SUCHO URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH POD NAPIĘCIEM od 0,4kV do 36kV Nr 01/2015 HUBIX PRZEZNACZENIE 2. WYMAGANIA 3. WARUNKI UŻYTKOWANIA SPRZĘTU POD NAPIĘCIEM 4. ZASADY DOBORU ELEMENTÓW WYPOSAŻENIA SPECJALISTYCZNEGO 4.1 Główna rura ssąca 4.2 Budowa układów o odpowiednich konfiguracjach Szczotki Szczotki do ścian i posadzek Ssawy Lusterko izolacyjne Złączka stożkowa 5. WYKAZ WYPOSAŻENIA 6. PRZYGOTOWANIE DO PRACY 7. PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA 8. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU ZUŻYCIA LUB USZKODZENIA ELEMENTÓW WYPOSAŻENIA 9. KONSERWACJA SPRZĘTU 10. BADANIA OKRESOWE 10.1 Przygotowanie sprzętu do badań 10.2 Oględziny 10.3 Badania elektryczne Badanie napięciowe z pomiarem prądu upływu Badanie wytrzymałości elektrycznej Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem (zwarciem) 10.4 Częstotliwość badań okresowych 11. PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT HUBIX Sp. z o.o ŻABIA WOLA Huta Żabiowolska ul. Główna 43 tel: fax: hubix@hubix.pl

2 1. PRZEZNACZENIE Sprzęt przeznaczony jest do czyszczenia urządzeń elektrycznych pod napięciem od 0,4kV do 36kV, metodą na sucho za pomocą odkurzacza. 2. WYMAGANIA Wymagania dla sprzętu do czyszczenia urządzeń elektrycznych zostały opracowane na podstawie poniższych norm. PN-EN Prace pod napięciem. Minimalne wymagania dotyczące użytkowania narzędzi, urządzeń i sprzętu PN-EN 61235:1999 Prace pod napięciem. Rury izolacyjne puste do celów elektrycznych. PN-EN 61481:2004 Prace pod napięciem. Przenośne uzgadniacze faz dla napięć prądu przemiennego od 1 kv do 36 kv. w części dotyczącej wymagań dla elementów dołączanych do rury zabezpieczenie przed zmostkowaniem (zwarciem). PN-EN 60900:2012 Prace pod napięciem. Narzędzia ręczne do stosowania przy napięciu przemiennym do 1 000V i napięciu stałym do 1 500V Każdy element wyposażenia specjalistycznego musi posiadać oznaczenie przydatności do prac pod napięciem. symbol IEC odpowiedni do ppn symbol wyrobu zakres napięcia H /2015 0,4 36 kv 02/15 data badania następne badanie producent Rys.1 Objaśnienie oznaczeń na etykietach. numer seryjny data produkcji 3. WARUNKI UŻYTKOWANIA SPRZĘTU DO PRAC POD NAPIĘCIEM Użytkować sprzęt do prac pod napięciem mogą wyłącznie osoby upoważnione przez prowadzącego eksploatację oczyszczanych urządzeń elektrycznych, na warunkach określonych w szczegółowej instrukcji prac pod napięciem zatwierdzonej przez prowadzącego eksploatacje 4. ZASADY DOBORU ELEMENTÓW WYPOSAŻENIA Podstawowe wyposażenie specjalistyczne stanowią główna rura ssąca wykonana z materiału izolacyjnego, z dołączanymi elementami oczyszczającymi takimi jak ssawy i szczotki, które za pomocą izolacyjnych przedłużaczy i kształtek kątowych umożliwiają oczyszczanie z zabrudzeń aparatury i urządzeń elektrycznych z zachowaniem bezpiecznej odległości. Uzupełniającym elementem sprzętu czyszczącego jest odkurzacz przemysłowy z wężem ssącym. 4.1 Główna rura ssąca Główna rura ssąca posiada ogranicznik uchwytu i znak ograniczający (rys.3). Fragment rury między ogranicznikiem a znakiem ograniczającym stanowi część izolacyjną. Pracownik może trzymać rurę tylko za uchwyt tj. za część poniżej ogranicznika uchwytu. Długość izolacji pomiędzy ogranicznikiem uchwytu a znakiem ograniczającym powinna wynosić minimum 600 mm. Kontakt z częścią urządzenia będącego pod napięciem jest dopuszczalny tylko do znaku ograniczającego. uchwyt część izolacyjna znak ograniczający ogranicznik uchwytu Elementy wyposażenia nie przeznaczone do prac pod napięciem muszą być wyraźnie oznaczone. NIE STOSOWAĆ DO PRAC POD NAPIĘCIEM! Rys.3 Budowa głównej rury ssącej Rys.2 Etykieta na elementach nie przeznaczonych do prac pod napięciem.

3 Główna rura ssąca nakładana jest na końcówkę węża ssącego przez wcisk. (rys.4) Pozostałe elementy wyposażenia dołączane są do rury ssącej za pomocą izolacyjnych, gwintowanych złączek (rys.5). Rys.4 Przyłączenie węża do rury ssącej (wcisk) Rys.5 Przyłączenie ssawki do rury ssącej (skręcanie) Rys.7 Szczotka prętowa (H091-07) w zestawieniu z przedłużaczem 200mm (H091-04) i kolankami (H091-06) lub 90 0 (H091-05). 4.2 Budowa układów o odpowiednich konfiguracjach Standardowe wyposażenie zestawu umożliwia zbudowanie układu o dowolnej konfiguracji przestrzennej. Poniżej przedstawiono przykłady układów zbudowanych z elementów wyposażenia specjalistycznego : Szczotki: prętowa, widlasta i specjalna Turbo do usuwania zabrudzeń z urządzeń pod napięciem w dowolnej konfiguracji przez zastosowanie różnych elementów kątowych kolanek i przedłużaczy. Rys.8 Szczotka widlasta (H091-08) w połączeniu z kolankiem specjalnym 2x90 0 obrotowym (H091-05S) Rys.6 Szczotka prętowa (H091-07) w zestawieniu z kolankiem (H091-06). Rys.9 Szczotka widlasta (H091-08) w połączeniu z kolankiem specjalnym 2x90 0 obrotowym (H091-05S) i kolankiem (H091-06) układ umożliwiający ruch obrotowy szczotki wokół izolatora.

4 4.2.3 Ssawy do usuwania zabrudzeń stałych i pajęczyn. Rys.10 Szczotka Turbo (H091-14) i kolanko (H091-06) umożliwiające czyszczenie izolatorów kloszowych Szczotki: do usuwania zabrudzeń z urządzeń konstrukcyjnych pod napięciem oraz ścian i posadzek Rys.13 Przykładowe połączenie ssaw (H091-12) i (H091-13) Lusterko izolacyjne Lusterko służy do oceny stanu zabrudzenia niewidocznych od strony użytkownika części oczyszczanych urządzeń oraz sprawdzenia czy na urządzeniach elektrycznych lub elementach konstrukcyjnych brak jest luźnych przedmiotów (przewodów, narzędzi lub innych elementów przewodzących pozostawionych np. po konserwacji urządzenia) a mogących spowodować zwarcie podczas wykonywania prac pod napięciem. Rys.11 Szczotki (H091-10) i (H091-09) do ścian i elementów konstrukcyjnych urządzeń Rys. 14 Lusterko izolacyjne (H091-30) Złączka stożkowa (do prac pod napięciem do 1kV) Podczas prac pod napięciem do 1kV zamiast głównej rury ssącej można zastosować złączkę stożkową (H091-20). Końcówka węża ssącego jest wtedy mocowana przez wcisk bezpośrednio ze złączką a pozostałe elementy wyposażenia są dołączane do złączki połączeniem gwintowym. Rys.12 Szczotka (H091-15) do ścian i posadzek

5 Wyposażenie uzupełniające lp. nazwa elementu symbol 1 odkurzacz z wężem ssącym NT 65/2 Tact 2 Rys. 15 Zastosowanie złączki stożkowej do bezpośredniego połączenia elementów czyszczących z wężem do prac przy urządzeniach do 1kV. 5. WYKAZ WYPOSAŻENIA Wyposażenie podstawowe lp. nazwa elementu symbol 1 główna rura ssąca z ogranicznikiem uchwytu H przedłużacz rury sącej 800mm H przedłużacz rury sącej 400mm H przedłużacz rury sącej 200mm H kolanko 90 0 H kolanko 90 0 specjalne obrotowe H091-05S 7 kolanko H szczotka prętowa H szczotka widlasta H szczotka prostokątna mała H szczotka wydłużona H ssawka wąska H ssawka szeroka H ssawka kątowa szeroka H szczotka TURBO do izolatorów H szczotka szeroka szczelinowa H szczotka do czyszczenia zestawu H szczotka "TURBO" standard H złączka stożkowa H lusterko izolacyjne H podstawowe parametry zasilanie 1/230/50 ~/V/Hz moc znamionowa W podciśnienie 254 mbar przepływ powietrza 2x74 l/s pojemność zbiornika 65 l Jako wyposażenie uzupełniające użyć odkurzacza o podobnych parametrach podciśnienia i przepływu powietrza. 6. PRZYGOTOWANIE DO PRACY Odkurzacz należy sprawdzić zgodnie z instrukcją fabryczną. Przed każdym rozpoczęciem pracy sprzęt należy oczyścić i dokonać jego oględzin. Elementy uszkodzone (pęknięcia), nadmiernie zużyte (rysy, odkształcenia) lub zabrudzone nie mogą być użyte w pracach pod napięciem. W przypadku zawilgocenia (co może nastąpić na przykład podczas przeniesienia wyposażenia z otoczenia o niższej temperaturze do otoczenia o temperaturze wyższej) należy je dokładnie osuszyć przed użyciem. 7. PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA Poniżej przedstawiono przykłady zastosowania elementów wyposażenia przy usuwaniu zanieczyszczeń z izolatorów, elementów konstrukcyjnych urządzeń, ścian, posadzek itd. Podczas prac pod napięciem należy zwrócić szczególną uwagę na zachowanie bezpiecznej odległości patrz szczegółowa instrukcja prac pod napięciem.

6 Rys.16 Główna rura ssąca H przedłużacze H i H Rys.17 Kolanko 90 0 wykonanie specjalne obrotowe H091-05S Rys.20 Szczotka prostokątna Rys.21 Szczotka wydłużona H mała H Rys.18 i 18a Szczotka prętowa H Rys.22 Ssawka H Rys.23 Szczotka szeroka szczelinowa H Rys.19 i 19a Szczotka prętowa widlasta H Rys.24 Ssawka kątowa szeroka Rys.25 Szczotka turbo standard H H091-18

7 rozcieńczalniku benzynowym i dokładnie osuszyć. Czyszczenie rozcieńczalnikiem benzynowym wykonywać w przestrzeni otwartej lub w pomieszczeniach wentylowanych. 10. BADANIA OKRESOWE Rys.26 Szczotka TURBO (do izolatorów) H POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU ZUŻYCIA LUB USZKODZENIA ELEMENTÓW WYPOSAŻENIA Elementy wyposażenia nadmiernie zużyte lub uszkodzone należy wymienić na nowe. Producent nie ponosi odpowiedzialności za wprowadzenie bez uzgodnienia z nim zmian w wyposażeniu, indywidualnego dopasowywania elementów roboczych nie będących na wyposażeniu zestawu i nie przystosowanych do prac pod napięciem. Producent gwarantuje pełny serwis oferowanego sprzętu i wyposażenia. W zamówieniu poszczególnych elementów wyposażenia należy podać nazwę i symbol elementu. 9. KONSERWACJA SPRZĘTU Wszystkie elementy wyposażenia powinny być bieżąco czyszczone po każdorazowym ich użyciu. Zabrudzone rury i przedłużacze należy oczyścić za pomocą specjalnej szczotki do oczyszczania wnętrza rur (H091-16) oraz przez przetarcie zewnętrznych ich powierzchni suchą szmatką. Przy silnym zabrudzeniu należy przetrzeć ściereczką nasączoną rozcieńczalnikiem benzynowym. Zaleca się przetarcie zewnętrznych powierzchni rur i przedłużaczy po ich wysuszeniu, chusteczką silikonową (dostarczaną razem z zestawem). Kolanka i ssawki należy oczyścić z zabrudzeń suchą szmatką lub zwilżoną rozcieńczalnikiem benzynowym. Szczotki w tym również szczotkę do czyszczenia zestawu należy oczyścić przez otrzepanie lub odkurzenie zanieczyszczeń z włosia. Przy silnym zabrudzeniu, włosie umyć w Sprzęt do czyszczenia urządzeń elektrycznych pod napięciem podlega okresowym badaniom. Poniżej przedstawione są zalecenia producenta dotyczące okresowej kontroli stanu technicznego sprzętu do czyszczenia na sucho urządzeń elektrycznych pod napięciem od 0,4kV do 36kV. Zalecenia niniejsze, stanowią minimalne wymagania, które w zależności od warunków i intensywności użytkowania sprzętu, mogą być modyfikowane przez użytkownika Przygotowanie sprzętu do badań Sprzęt poddawany badaniu okresowemu nie powinien być oczyszczony z zabrudzeń po ostatnim jego użyciu. Zaleca się przetrzymywanie sprzętu przeznaczonego do badań przez minimum 4 godziny w warunkach w których wykonane będzie badanie jednocześnie zgodnych z warunkami w których dozwolone jest czyszczenie pod napięciem Oględziny Przed badaniem elektrycznym sprzęt do czyszczenia na sucho należy poddać oględzinom. Każdy element wyposażenia specjalistycznego musi posiadać czytelne oznaczenie przydatności do prac pod napięciem. Elementy wyposażenia nie przeznaczone do prac pod napięciem muszą być wyraźnie oznaczone. Elementy uszkodzone i nadmiernie zużyte nie mogą być używane w pracach pod napięciem. Długość izolacji pomiędzy ogranicznikiem uchwytu a znakiem ograniczającym powinna wynosić minimum 600 mm Badania elektryczne Badanie napięciowe z pomiarem prądu upływu Badaniu podlega wyłącznie główna rura ssąca. Układ pomiarowy przedstawiono na rys.27a. Do wnętrza rury ssącej należy wprowadzić elektrody metalowe w postaci szczotek wykonanych z miękkiego drutu o szerokości minimum 20 mm i

8 osadzić je w miejscach odpowiadających ogranicznikowi uchwytu i znakowi ograniczającemu, umieszczonymi na zewnętrznej powierzchni rury. Na zewnętrznej powierzchni rury nawinąć nad elektrodami wewnętrznymi elektrody taśmowe o szerokości równej elektrodom wewnętrznym tak aby przylegały do ogranicznika uchwytu oraz do znaku ograniczającego. Elektrody zewnętrzne przyłączyć do odpowiadających sobie elektrod wewnętrznych. Elektrody umieszczone przy ograniczniku uchwytu połączyć z uziomem a elektrody umieszczone przy znaku ograniczającym ze źródłem napięcia przemiennego. Skuteczna wartość napięcia probierczego wynosi 43,2 kv/50hz. Maksymalną wartość napięcia powinno się osiągnąć w czasie od 10 do 20s. Czas badania wynosi 1 min po uzyskaniu wymaganej wartości napięcia probierczego. Pomiar prądu upływu należy mierzyć przez ostatnie 30 s. Wynik badania jest pozytywny jeżeli prąd upływu nie przekracza 0,2 ma Badanie wytrzymałości elektrycznej Badaniu podlega wyłącznie główna rura ssąca. Układ pomiarowy przedstawiono na rys.27b. Skuteczna wartość napięcia probierczego wynosi 84kV/50Hz. Maksymalną wartość napięcia powinno się osiągnąć w czasie od 10 do 20 s. Czas badania wynosi 1 min po uzyskaniu wymaganej wartości napięcia probierczego. Badanie uznaje się za pozytywne, jeżeli nie wystąpił przeskok iskrowy i nie stwierdzono śladów wyładowań. Rys. 27b. Układ do badania wytrzymałości elektrycznej Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem (zwarciem) Rys. 27a. Układ do badania prądu upływu. 1. główna rura ssąca 2. ogranicznik uchwytu 3. znak ograniczający 4. elektrody wewnętrzne 5. elektrody zewnętrzne Przedłużacze, kolanka, redukcje, ssawki oraz szczotki czyszczące i lusterko podlegają badaniom zabezpieczenia przed zmostkowaniem. Napięcie probiercze powinno wynosić 1,2Un (maksymalnego napięcia znamionowego elementów wyposażenia). Układ pomiarowy jak na rys.28 i 28a. Rys 28. Układ probierczy do badania zabezpieczenia przed zmostkowaniem i odporności na wyładowania iskrowe.

9 1 szyna uziemiona 2 szyna napięciowa Etap pierwszy badania. Badany element przyłączony do głównej rury ssącej należy położyć na szynie uziemionej w miejscu zwężenia, w którym odległość pomiędzy elektrodami wynosi d 1, tak aby końcówka elementu dołączanego dociskała do szyny napięciowej. Następnie należy badany element przetoczyć wzdłuż szyn do położenia końcowego, (w którym znak ograniczający znajdzie się na szynie uziemionej), utrzymując jednocześnie styk elementu z obiema szynami (rys.29). Rys. 28a Układ ogólny do badania zabezpieczenia przed zmostkowaniem Dla elementów wyposażenia posiadającym zakres 0,4 36kV, napięcie probiercze o wartości skutecznej 43,2kV/50Hz, należy doprowadzić do szyn rozstawionych odpowiednio: d 1 = 180 mm, d 2 = A 1 + d mm gdzie A 1 głębokość wprowadzania (wymiar od znaku ograniczającego do końca dołączanego elementu). W przypadku elementów wyposażenia posiadających inny zakres niż 0,4 36kV na przykład lusterko izolacyjne H (zakres 6 36kV) badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem należy wykonać zarówno dla najwyższego jak i najniższego napięcia znamionowego. Dla najniższego napięcia znamionowego (6kV), napięcie probiercze o wartości skutecznej 7,2kV/50Hz, należy doprowadzić do szyn rozstawionych odpowiednio: d 1 = 50 mm, d 2 = A 1 + d mm gdzie A 1 głębokość wprowadzania (wymiar od znaku ograniczającego do końca dołączanego elementu). Odległości między szynami (d 1) zależnie od napięcia znamionowego opisuje tab.1 napięcie znamionowe Un [kv] odległość w miejscu najwęższego rozstawienia d 1 [mm] U n 7,2 50 7,2 < U n < U n 17, ,5 < U n < U n Tab.1 Odległości między szynami w miejscu najwęższego rozstawienia POCZĄTKOWE Rys.29 Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem, pierwszy etap badania Etap drugi badania. Badany element przyłączony do głównej rury ssącej należy umieścić na szynach w miejscu przewężenia określonego wymiarem d 1 tak aby końcówka elementu dotykała szyny napięciowej. Następnie element należy obracać bez toczenia i przesuwać w kierunku szyny napięciowej do momentu aż znak ograniczający znajdzie się na tej szynie. Podczas badania należy utrzymać styk elementu z obiema szynami (rys.30). POCZĄTKOWE KOŃCOWE KOŃCOWE Rys.30 Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem, drugi etap badania

10 Etap trzeci badania. Badaniu poddawane są elementy, których największa średnica lub największy wymiar zewnętrzny w pionie w stosunku do osi głównej rury ssącej jest większy niż połowa przewężenia określonego wymiarem d 1. Badany element przyłączony do głównej rury ssącej należy umieścić pomiędzy szynami w miejscu przewężenia określonego wymiarem d 1 tak aby końcówka elementu dotykała szyny uziemionej. Następnie manipulując główną rurą ssącą i utrzymując styk elementu z szyną uziemioną należy obracać badany element jednocześnie przesuwając go ku dołowi do momentu aż znak ograniczający znajdzie się na tej szynie. (rys 31). 11. PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT Elementy wyposażenia sprzętu należy przechowywać w pokrowcu, w pomieszczeniach suchych, w atmosferze nie agresywnej chemicznie i chronić przed działaniem promieni słonecznych. Sprzęt do czyszczenia należy transportować w pokrowcu w sposób zabezpieczający go przed uszkodzeniami mechanicznymi. Rys.31 Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem, trzeci etap badania W przypadku gdy największy wymiar zewnętrzny elementu w pionie w stosunku do osi głównej rury ssącej jest większy niż d 1, element ten należy umieścić na szynie uziemionej w miejscu przewężenia i przesuwać go w kierunku szyny napięciowej do momentu aż straci on kontakt z tą szyną (rys.32). POCZĄTKOWE KOŃCOWE Rys.32 Badanie zabezpieczenia przed zmostkowaniem, trzeci etap badania Badania uznaje się za pozytywne, jeżeli nie nastąpi przeskok lub przebicie.