G Ł O S KAZIMIERZA. s x ^ 3 s n y. / o. X I Ę C I A J M C l

Transkrypt

1 G Ł O S / o. X I Ę C I A J M C l KAZIMIERZA s x ^ 3 s n y. M A R S Z A Ł K A K O N F E D E R A C Y I.

2 r ' i'-: w''---. J X- *, V / i ' 'A'L.V L ]i'. '.\ Í i ' X V lll. à. 4 9 î Á?i'/ñ'

3 G Ł o O. Xcia. ^ m d KAZIMIERZA S A P I E H; Y, MARSZAŁKA KONFEDERACTI I GENERAŁA ARTYLLERYI W. X. L I T T : PRZED UCHYLENIEM OPISOW R A D T NIEUSTAIĄCET, R oku 19. J a n u a r ii MIANY. K NAYIASNIEYSZY KRÓLU P. M IŁŁ; Prześwietne Rzepliey Skonfederowane Stany. 'Tokolwiek fzczerze kocha fwoiąoyczyznę,ten tyle tylk# fzacuie włafne życie, ile z niego iey czynić może offiarę; dlatego ia M Panie nigdym bardziey nie był do dni moich przywiązany iak teraz gdy ie mogę publiczney poświęcać pofludze, Los nictzczęśliwy przez flabość zdrowia wykonywaniu obowiązków moich uczynił przerwę, lecz wieść po całym iuż rozrzucona Kraiu, o niebeśpieczeńftwie w którym Rzad wolny zoftaie fił mi nowych dodała. Wracam do tey prawodawczey Świątyni, a w niey pierwfze uh otworzenie pcświęcam winnemu Tronu W-K. Mci ufzanowaniu. a

4 i >C 4 X Znaiąc ż a ł z e wierności hołdu dla dobrych I^róiów nie można iftotniey wypłacać, iak ściflym dopełnieniem fwoich powinności; przyilępuię do wynurzenia mego w toczącey frę materyi Zdania. Z żalem i zadziwienierń przyrzło mi N. Panie widzieć iż w czafie mego oddalenia iię, ani iednego iefzcze ni-e napifano Prawa, choć z ukontentowaniem zawlze ieden duch gorliwości, i prawdziwego patryotyzmu w Seymuiących^ anayduię Stanach'. Badałem pilno na nowo prtyczyn, które mogą tak zbawienne wftrzymywać Obrady, i na nowo rozmyślna: uwaga ni znalazła inney przefzkody do ikutecznego w nich' poftępowania, iak tę która iuż Niedziel 15. nadaremnie ftruła : to ieft gwałtem Panu fwoi^mu op'feraiącą fię Radę Nieuftaiącą.' Ta Rada rowienniczka podziału icraiu, ikład fprężyn w o lą Cudzoziemilią kierowanych, ta kuźnia w którey ręka przemocy groty na wolność hartowała^ wziąwizy fiłę fwoią od nieiławą ilawnych Seymów, nayćnotliwfzemu ze wfzyftkich iefzcze do czynności ftaire fię tamą. Przebóg! i czegóż iuż fię iey tknąć lękamy? Cz-yż on» ieft iak owe ftarożytne żle-czynne Bożyfzcza które krzyw-" dą ludzką okryte, iefzcze czcić potrzeba było? Lub czyliżmy fami iefteśmypodobni dobowego człeka długo (krępowanego który i po odięciu mu nawet więzów zdrętwiałych użyć nienioże członków? Juźeśmy pęta ftracili, blizny Nam tylko zoftały, ale iroc dawną odwaga przywróci. tjzyimy tylko władzy, którey wolnieyfzym teraz oddychaiącym powietrzem łaikawe nam użyczaią Nieba. Lecz bym iię nie zdawał że fam mną tylko rządzi 28- pęd, lubo ta mąterya tylokrotnie, tak dokładnie i na tyle części była rozbieraną, w krótkości ufprawiedliwiaiąc móy fpofób myślenia, tę iedną nayczyitfzą będę fię ftarał r zwii --

5 X 5 X ' zac kweflyą; co ieft fzkodliwrzego, có uźytecznieyfzego dla Kraiu? czyli uchylenie, czyli utrzymanie opifów Rady INTieuftaiącey? Mówię opifów, bo fama Rada Artykułem piq^tym Konftytucyą Seymu teraźnieyfzego o homrńiffyi PFoyfkowey zupełnie zniefiona. W iakowym czaiie wznioiła fię na roz\ła!inach dawney formy Rządu Rada Nieuftaiąca ieffc wfzyftkira aż nadto wiadomo. ^ylo to wteay kiedy Cudzoziemilia inlluencya aż do naydrobnieyfzych cząftek rządu Polikiego kopiąc fobie kanały, fprzykrzywfzy gwałty, któremi lat iedynaście fię utrzymywała, wyilawiła fobie taką Magiftraturę przez którą wfzedzie fwoią moc rozkrzewiaćby mogła. Jednak ten f-czep w Ru. nie zaraz Cię przyiął. Ziemia igfzcze refztą niepodległości trąciła. Uprawiono ią zatym krwią i łzami Nafzemi w Ru: i dopiero fie wznioiło to drzewo które cierpki tylko wydawało owoc dla dobrych Polaków, a przyiemny dla Cudzoziemców; pod którego cieniem fpokoynie przemyślne fpoczywało bezprawie, ale przy którymi niewinność i fprawiedliwość nieznaydowały fchronienia. Kto tylko z dobrych Polaków f ilnie czytał opify Rady Nieuitaiącey łatwo pozna, że ie nietyłko obce ferce, ale i obce pifało pioro. Ciemności, kontradykcyi, co niemiara: tu nakazuią moc tłumaczenia Prawa, tu zakazuią Prawodawftwa, a pierwfze nie ieftże równe drugiemu? Tu zakazuią władyy fądowniczey, tu każą fądzić o Exe!uicyi Dekretów i dodawania pomocy Woyfliowey, tu uznawać forum Sądów Seymowych i wątpliwość w formach Sądowniczych która częftokroć obalała Dekreta, a to w'fzyilko nie zawieraż w fobie władzy Sądowey? Dozwalaia fufpendować ab Oj^cioy więc iefżcze leptey; bo bez Sądu karać. Każą Odpowiadać na Obywatelilcie Memoryały, a pod tytułem o- Diepa-rtamencre fprawiedliwości, fą te How» : wyiąwfzy tyczących iię JDóbr Królewb

6 X 6 )C ikicfi, Duchownych i Ziemfliich, i iakiź może bydź interes żeby fię ich nietykal? Słowem: śmiało mogę powiedzieć, że pilnie doglądaiąc obowiązków Konfyiiaifkich, nic dobrego zrobić niepodobna, chcąc zaś na wfzyitko fię odważyć, wlzyftkiego dopuścić fif można: bo ieft na końcu zawarowana bezksrnokśe grzechu ; i owfzem z mocy Prawa pierwey trzeba podchlebne Radzie dawać zaświadczenie, niżeli do decydowania o Jey przyilepywać czynnościach. Mówiono tutay było dla zafpokoienia troikliwości iż chcą odiąć Moc tiumaczenia Prawa R.N. Lecz niezoftaież ie* izcze tyle ftrai*/:nych Jey powierzonych wiadzy? Moc zawi'erania Traktatów Handlowych która i fame Seymy wykonywaczami woli fwoiey uczynić i Kray zniizczyć, i czaiem w Woynę wprowadzić może, Moc naznaczania Sądów Seymowych teraźnieyfzym 'mż nawet przeciwną Ullawom, Moc napominania i iuipendowania, na koniec Zwier5;chność nad wfzyitkiemi Juryzdykcyami a przeto i nad Kommiilyą Wayfliową. Jeżeliby zaś to wizyitko iey odiąć! na cóż fie zda to ciaio? które iuż będzie tylko grave inutik pondus. Departament Sprawiedliwości nie będzie miał nic do czynienia, iak tylko moc tłumac2;enia Praw ufunięta Departamentu Woyfliowego zafcąpiła mieyice Kommiilyą Departamentu iiitereöow Cudzoziemikicłi Depiitacya na iasnieyfzych i liżytecznieyl/ych zafadzona fundamentach., Departament Skjirbowy nigdy nie miał inney powinności,, jak odbierać Rap<)rta od Kommiflyów Oboyga Narodów. Niezoftaie więc, tylko ieden Departament Policyi, któren z iwfze tak chwalebnie fwoich dokonywał obowii^zków, że zapewne na teraźnieyfzym Seymie w ofobne zamienić go nieomiefzkaitiy Dykafteryum. Nacóż więc zda fię ta Rada? chyba na to by był próżny kofzt na nią, i by trzykroć fto tyfięcy miała ia^ dotad corocznie^clo Hiefptawiediiwego marnotrawftwa.

7 X? )C TlyXk zafym iefl ten oczewifty z iey uchylenia, e o- Tzczędzi iie Skarbu Publicznego i uwolni Naród choćby od famey boiaźni tey Mapjiftratury, która wyżfzfj nad Prawo, wyżfzą fię nad Seymy ftawała. Z utrzymania zaś Jey nie może bydź tylko ftrata. Bo Rada choć nayrabfza z Rzecząpoipolitą walczyć potrafi. Wiele takich wydarzyć fie może przypadków w których ona i Seymuiących Stanów krępuie wolę. Niefzukaiąc daley, teraz mi ieden z pomnieyizych na pamięć przychodzi. Dawniey godności Senatorikie i Minifterya za Fekomendacyami Woiewodztw oddawane były, dziś ich fzafunek ślepych loibw, więkfzością krelek oznaczonych, fi:aie fię dziełem. Na tj^m Seymie widziemy wiele wakiiiących krzeicł, ieftew prawodawczey pełnomocności, Mamy Króla na czele Nafzyni, a przecież na oddanie wakaniow, obrania Rady czekać potrzeba. JMapifano ieft wyraźnie w Uftawie Rady Nieuftaiącey: iż za iey zdaniem W. K. Mc extra ordynaryine Seymy maíz zwoływ'ać, i ona w czafie takowych Seymów ma trwać ciągle. Widoczne tedy mamy, iuż dwa ciała, z trzech Stanów złożone, w iedney porze, w iednych murach wład-aiące Kraiem. Jeżeli co Rada przeciwnego w yrokom Sejmowym rjapifze komuż tu bydź poilufznym? bo Prawo iey Rezolucyi i Liftów napominałnych Iłuchać każe. Wfzak Rada i Seymom Ordynaryinym Prawidła przepifywać ważyła fię, kiedy wydała Roku w Trakcie iuż Seymu Rezolucye, że otrzymane na Senatorach Kondemnaty asíivitatem im tamować niepowinny. A nuż ielzcze odważy fię na podobny krok iak w Ru gdzie ową ftrafzliwą Konfederacyą zawiązawizy, na lała Seymowi Marłzałków i pierwey dla mego zaczęła pifać Prawa, niż on ie mógł ftanowić dla Narodu. Tego to fię zawfze lękać potrzeba, ikoro Straż iakakolwiek między Seymowa z trzech Stanów złożoną bedzie. b 2

8 X 8 )( Prześwietny Stanie Rycerilii! niemiey to za prero gatywę, ale za zkr^ywdzenie prerogatyw Twoich, lepiey ieft rządzić, niżeli radzić. Dawniey w Izbie Twoiey była iedyna Prawodawcza Świątynia. W czafie gdy Pol- /ka wlzyilko ftraciła, i Tyś Iwoią nayświetleyizą poftradał włainość. Niechże ci fie przynaymniey ten oitatni zoitanie zafzczyt, źe (lioro Ty do dwóch przyilępnieiz Stanów, tam iuż nie Rada, nie Straż, ale iedynowładztwo naywyżfzei Icr galne znaydować lię powinno. Lękay fię by idąc za bjyłzczącym fię światełkiem, nie wpadłeś w tę przepaść którą niedopiero iuż na Twoią gotuią wolność. W y zaś których umyiły, zatrwożyć mogła boiażń nadwerężenia Świętości Traktatów,. pod którą podfzywa fię Rada, znifkąd dla fiebie nie mogąca iuż znaleść obrony^ Zaftanówcie fię nad różnicą Traktatu od Gwarancyi, nad gatunkiem tey Gwarancyi o którey mowa. Z»ftanówcie fię nad poczynionemi iuż krokami, i nad tym co was czeka. Gdy przymierze między fobą zawieraią Potencye,, iednn dla drugiey nawzaiem ooś uczymć mufzą. Gwarantuiąca zaś iakowy Traktat ftaie fię tylko pofrzedmczką onego i ftr.ieże by mu żadna ftrona w niczym nieuchybiła. Takowego gatunku fą nieizczęśliwe Tr?iktaty tycząceiię podziału Kraiu, na które ipokoynieyizymbym patrzał o- kiem, gdyby'ie Polacy byli choć po przegraney ale na trup^'icli zawarli. Te Traktaty Imutnego isjitizego Kraiu rozbioru fą przez dwie Potencye zawfze trzeciey gwarantowane. Jeil w nich zaiite pod Artykułem 7. za warów ano iż wizyftkie trzy Potencye maią Gwarantować formę Rządu na tym haniebnym uftanowioną Seyiriie. Lecz dwie Potencye ufunęły fię od tego oftatniego niewoli Nafzey pię^ tn a, trzecia tylko iuż na oftatni wolności Nafzey targnęła -iię pozor, i tak w PsragraiFie 4. drugiego z Artykułów. A<ktu ofobnego. Radę Nieuftaiącą zatwierdziła, iako i cai^ te. Konibytucyę Artykułem tr^iecim zawarowała.

9 X 9 )C Wieleź to odmian w tey Konftytucyi iuż fię porobiło przez te łat 15? nigdy iednak nikt Traktatów nieodwaźyt fię za tarcz fobie przywłafzczać. Dziś dopiero gdy idzie o tę nayukochańfze dziecko, które, obca Iniluencya utworzył_a, ocłirzciła, Iiodowała, fpowiedała i rozgrzeizała, dziś dopiero Nam zadaią, zgwałcaiąprawa Narodów. ' Nayprzód pytam fię: czy można mieć za niezłomne przymierze te które zawarli Pełnomocnicy nad moc, nad przepis fobie dany? Oto fą wyrazy Plenipotencyi do fa' talnego Ru. z obeemi traktowania. Tym mianowanym i itmocowanym praez N as D dlegatom ninieyfzą Plenipotencya Nafza daiemy, zupełna, moc i władzę z wyż wjpomnionemi IV^V. Baronem Rew.jtzkim, Baronem Stackelhergiem y Benoit, Dworów PPiedeńJkiego, Fełerfhurgjkiego i Beylińjkiego Pelnomocnemi Minijirami, luh z temi htórzyby byli na to od tychże W iedeńjhiego Peterfhurgskiego i Berlinjkiego Dworów ^ mianowani i umocowani wchodzić w wfzelkie rozmowy, i urnowy^ przekłady i wykłady, czynności i negocyacye z łiozdym z ofobna\ lecz pod Gwarancyot drugich dwóch względem pretenfyi do Kralów Nafzych zagarnianych refpeffwe pod łiażdego z nich Panowante i tyc-li uftąpienia Prawzm ivieczypijm przyznania, tudzież,, względem ferm y Rządów, łiu iak naytrwalfzemu, i naylepfzemu, powfzechnemu dobru za ich przyiacieljkim przyłożeniem fię i pod Gwarancyą w/zyfikich trzech konkludować ipodpifaó. Teraz ńiech Prześwietne SkOnfederowane Stany zobaczą czy może mieć artykuł ofobny względem Rady Nieuftaiącey ważność legalnego Traktatu? iak tylko nie ma dope^nionycli tycłi kondycyi', pod któremi- moc traktowania Pełnomocnikom nadana była. Ale wrefzczie pozwólmy na riioment* niecłiby też i wfzyftkie naydokładnieyize formalności ten Akt ofobny w fobie zawierał. Jbźeli tę Gwarancyą mamy za krok^ prżyiaźni przyjmować, nie może bydź inaczey wyobraźailay

10 X 10 X tylko tak ze ma fiażyć wtedy, gdyby kto obcy chciaf wzru- ^^ać gwałtem formę Rządu Nafzego i wtedy potencya co ieil zarqcicielką bronić Jey powinna. Lecz niemożna z i- beśpieczać nikogo przeciw niemu famemu ; bo iak prędko Kzeczpofpolita Samowła(lna, chce fwóy fpofób Rządu od* mienić; nikt Jey tego wzbronić nie może, chyba, żeby przez zoftawanie pod Gwaraiicyą, chciano rozumieć niewole, a przez oświadczone przyjaźni kroki, chęć władania defpotycznie Nafzym Narodem. Atoli ia daleki ieitem i od mniemania tego żeby Dwór Petersburgiki miało tak dalece zatrudniać to: czyli w tey lub inney formie bedzie Nafza Straż miedzy Seymowa, o którey zapewne niema teraz czafu i dowiadywać fie. Raczey wole to partykularnym intryg przypifywać zrządzeniom. Bym zaś mówienia moiego boiaźliwey Rady nie fplamił pozorem, głośno to wyznam: źe gdybym widział iakowąkolwiek bądź Potencyą biorącą za cel miłości włafney iżby w Folfzcze rządziła, powiedziałbym; Wfpół-Oby wate- ie moi! Już Nas do oitatniey zguby roztropność przy-,, wiodła, oddaliśmy część znaczną Kraiów, aby ocalić re- fztę, a My ani fwobód domowych, ani Wolności nieocalili.,, Cierpieliśmy iarzmo cudze przez lat kilkanaście, a ciężar iego codzień fię wzmagał. Idźmyż bronić refzty Oy-,, czyzn y! niezwaźaymy iakafiła,ale laka powinność Oby-,, watellka! lepiey zginąć od razu, niż czuć w cierpieniu każdy krok zbliżaiącey fię śmierci. Tych co Nas gnębić będą, przymufiemy do nieodmówienia Nam fza- cunku; a ieźli nie potrafiemy Nayukochańfzey ocalić Oy- czyzny, to przynaymniey mogiły Nafze przywrócą Pol' fzcze tę iławę, która zwycięzkie Przodków Nafzych okrywa Popioły.,, N. Panie! W. K. l\lść. radząc Nam poftępować uważnie, czynifz iak ten dobry Oyciec, który oitrożność dzieciom fwoim choć zaleca, ciefzy fie iednak w dufzy gdy w

11 X II X nich widzi odwagę i ftałość. Wiem źe choć roztropności i polityki przepiły inaczey mówić Ciebie Nayiaśnieyfzy Padnie przymiilzaia, miło Ci ieft widzieć gorliwość w tey panuiącą Jzbie. Racz wierzyć że ta nigdy nie wygaśnie. Zn^aydziefz w Nas Synów przywiązanych do Oyczyzny, a wiernych fwoiemu Królowi, którzy z pierii fwoich zrobią wał dla Tronu W-K. M ci, i albo trupem wfzylcy polegną, albo W. K.Mość, zobaczą Twobodnie, niepodległemu źadney Potencyi, Panuiącego Narodowi. Lecz Królu Nayiaśnieyfzy! zoftaw iuż temu Narodo^ wi wolność czynności, nieogiąday fie na nic, gdzie idzie o zbawienie Oyczyzny. Samiśmy iuż fobie przepilali fpofób Szlachetny, którym poftępować wolnemu przyftoi ^Narodowi. Wfpomniymy fobie wyrazy, któremiśmy fie chlubili z Nafzey niepodległey famowładności, w odpowiednich Notach Królowi Jmci Pruikieniu, i laką Gwarancyą uznawaliśmy bydź przyzwoitą, znaiąrey fwoią powagę Rzeczypofpolitey. Kommunikowaliśmy z pośpiechem te Noty przytomnym tutay Miniftrom, pyfzni z tega że po dwudziefto cztero letnim uleganiu, choć r:^z iak Naród przemówicieśmy mogli. Zmiana kroków Nafzych prawideł, upodlenie nayinnieyfze, niebyłożby dopełnieniem o- ftatniey hańby? i dawna imienia Polikiego iława wftydem Nafzym od lat wielu przyćmiona, która ledwie co na tym Seym ie, flabym błyfliać zaczęła promieniem, na wieczne czafy bez zwictu przytłumionąby zoftała. N. Panie! Choć Naród iaki w więzach przez bezfilność jęczy. Serca Objwatelikie dopóki pałaią duchem niepodległości, ieft iefzcze wolnym i Iłodycz nadziei día niego nieżnikła. Ale ikoro raz iuż tak Ipodleni Ziomkowie że z ukontentowsniem dzwigaią kayduny, i partykularnemi nadgradzaią ie fobie zyik i, iuż niema wolności, iu niema i podobieóftwa zwrotu do niey.

12 X Ii X NieprzyfzlKmy dzięki Niebom do tak haniebney pory. i żyie Rzeczpofpolita; lecz pokażmy fie takowemi iakiemi" iefteśmy \v gruncie. Pokażmy fię takiemi iakim ieft Naród po Pro*wincyach nie w Warfzawie. Bo wtedy gdy Bracia Nafi w potokach łez fię topili, błagaiąc Niebios by im pozwoliły oftatnich dni życia fwoiego ku obronie i zemście krzywd fwoich użyć, Warf^awa nadto znaiąca politykę, Iłodką na fiebie biorąc poftać, wfzyftkie pociiki przyimo-. wała mile, i ztąd ta Narodu Naf/ego oiława którey każdy co krok uczynił za Granicę pewnie fię naiłuchał. Doniefiono mi było iak w fwjiin -mieyfcu zw'ylił.ą y/ymową JW, Lubelfiii przytoczył Zdanie iednego z naymędrr fzych Królów ofpofobie którym idą rzeczy w Polfzcze, Może rozumiecie Prześwietne Stany! źe to tylko w przefzłości mowionym było, i że uftanowiwfzy fto tyfięcy. Woyflia na papierze, iużeśmy o fobie zmienili mniemanie. Nie zaifte; oto fą iłowa Walecznego Króla co umiał zrzucić iarzmo ppdleglości: Słowa Liftu Jego pod dniem ógo Xbra Roku zef/iłego do Obywateli Finlandzkich wypifane., Zważaycie przypadki kraiow, Stan PoKki, Kurlandyi,» i Krymu, które obietnica uroioney niepodległości przy-,, prowadziła do niewoli mufu i nęd/.y, niech Wam te,, okropne przykłady będą przeftrogą potrzebną. Stawiaią Nas dotąd za przykład igrzyika, flabości i nierządu. Stąraymy fię, byśmy mogli byd:^ wkrótce przykładem odwagi i tpiłości Oyczyzny, która w iednym może poftać Niifz.ą odmienić razie; ftaraymy fię?;aś oto iak nayprędzey! Bp może fzczęśliwa pora i tak dość iuż od Nas opufzczona niezwrotnym ucieknie lotem. Nadeydzie Wipfna a My iefzcze będziem radzić, wtedy, gdy iuż fiebie bronić i czynić by potrzeba Potwierdzim te miaięimnie, co dotąd b yłp : żę dla niezgody w Polfzcze nic dobrego bydź niemoźe. Odftąpią Nas Ci ktgrzyby pqn;a^a.ć Nam chcieli, iako na nic nie użytecznych, naygrawać fię

13 )C ts X bedą drudzy, i każdy fądząc on aśzpożófu Narżycli czytribści: rzeknie ze wzgardą iak Tyberyufz do Senatu Rzymiltiego przednim płafzczącego fie : o Gens ad feriitutem nata. JPowiedzą rtii tu niektórzy: a wfzakźeź chcemy przyftępować do podatków; a Ja odpowiem: kto chce nieuchylenia Rady, ten nie chce ani woyika, ani Podatków. Bo któżby dziś mógł dać przeciw fobie i na to, żeby nowe za fwóy grorz kupował kaydany, lub zbierał Woylko dla zguby Kraiu i wolności? Kiedy Rada dotąd mogła Seym teraźnieyfzy w srzódi Jego naywi^kfzych zapałów bezczynnym zrobić, łatwiey potrafi, ikoro uchwalony będzie Etat z Podatkami i Konfeder jcyą rozwiązać. Sama weźmie Jey mieyfce, podgarnie pod fiebie Woyfko ; bo maiąc moc nakazywać wfzyftkim Juryzdykcyom więc i nad KommifiTyą fobie władzę przywłafzczy. Nikt na nią nie zwoła Seymu. Użyie dawnego i nowo-zaciążnego Żołnierza ku temu celowi, któren ledwie z Aktu Konfederacyi zoftał ulunięty, i którego znaiąc Ikład teraźnieyfzey Izby i proponować nawet nieśmiuno. Rodacy Nafi b^dą dla obcey i bardzo Nam obcey przyilugi krew fwoią lali. Zapracowany grofz Rolnika ' będzie na cudzą poiługę utrzymywał Żołnierza, a Rada N, potrafi tym cżafem w gniezdzie fwoim robić na Obywateiów famołówki i czynić przygotowanie, do zupełnego znifzczenia, wolnego a Jey zawfze niemiłego rządu. To co ia tu mówię M. Panie! nie z włafnego mego pochodzi domyiłu. Jeit to głos Powfzechno^ci, który z tyfią- Gznych ftron o moie obił fię ufzy. Trzeba zacząć od u- chylenia Rady Nieuflaiącey ; bo nawet zwłoka ieft niebeśpieczną; ^dyż każdy widząc nad fobą wifzący ten kamień, który w mgnieniu oka zgnieść może Rząd Republikantfki, będzie fię lękał złożenia podatku, aby ten nie był brócony ku zgubie Oyczyzny.

14 )C 1+ X Mcźe tu, wybieg znaydzle pozór, whrzymania oftt* tniego lofu Rady, w tym, zq Examinatorowie Jey czytmości, niez(.]ali Nnin, fpł a^vy. Eęcz nigdy fię z czynności C/rzęduiąrych o naturze Urzędu nie fądzi, ale z lego opifu. Nie badaymy w ten moment co czynili Konlyliarze, lecz co czyn-ć mogą. Mówmy teraz o uitawie Rady, potyin mówić będziem o czynnoiściach tych co Radę dotąd Ikładali. Jedno z drugim niema związku, tak i w 177Ó, Ru. na początku Seymu uchylono Kommiilyą Woyikową, a na końcu dopiero dnibowano Jey działania. By tutay iefzcze nie trwożyć gorliwych Obywateli, tym że wpadłizy w obfzerne morze opifania nowey Straży (^choć te niepowinnoby bydź naydkiżize) ftraciemy tyle czafu, ileśmy go ftracili przy opifie Kommiilyi Woyfkowey można, byle wfzyilkich chęćiitotna dobra powfzechnego prowadziła, można mówię nayprzód uchylić Radę i uwolnić fię od wfzelkiey trwogi, potym ufi:anowić \VoyQvO i Podatki, a na koniec Straż między Seymową. Boć póki ieileśmy wpełnomocney prawodawczey władzy z trzech Stanów złożoney. Sami fiebie ftrzedz, fsimi fobie radzię potrafiemy. A każdy przecie ieft pewien iż uftanowiwfzy fiłę Narodową, nie fplamim Nafzego Dzieła zoftawieniem Narodu w bezrządney Anarchii. To bedzie pieczęć prac Nafzych; naypięknieyfzą zaś ich cech»^ to: żeśmy przełamali Magiftraturę, którą gwałt poftanowił, gwałt utrzymywał i która gwał* tu zawize ftawała fię narzędziem. Gdyby iednak niefzczęśliwym dla Oyczyzny lofem (^czego i fpodziewać fię niemożna ) miała więkfzością fię głofów Rada Nieuftaiąca utrzymać, jiowiedziałbym; że iuż fzczęście nie ieft zrobione dla Poliki i nie zoltawałoby Nam famym nic więcey do roboty, tyilco iak nayprędzey powracać do itroikanych a w domach od Nas ratunku czekaiących Braci, donieść im o icli niedoli i ł/.y ich odebrać w nad^i^ grodę prac Nafzych. Rzeklibyśmy im: Wfpół-Ziomk

15 X IS X X^ie! nie mogliśmy uílrzedz Was od niewoli, lecz nie-,, chcieliśmy przynaymniey wzmacniać Jey fpreźyn Wa- fzym maiątkiem, róbcie teraz co możecie, gdy my mi-. mo nayiepfze chęci, i naymccnieyfze ufiíowania nic do- brego zrobicieśmy nie zdołali. N. Panie! niech kto chce W. K. Mci milfzą choć mniey fzczerą ftara iię przypodobać Radą ; niech podchlebne a u- roione ftawia widoki, ia nie umiem tylko prawdę niofąc do Tronu wypłacać fię z winney Maieftatowi wierności. Mówię tsk iak czuię, mówię tak iak znam fpofób myślenia i czucia moich Wlpółziomków. Królu N. Rozpacz iuż ieft w Narodzie, a cierpliwość zupełnie wynifzczona. Widziałeś iuź W. K. Mość tylokrotnie krwią zbroczoną i niefzczęściami okrytą tę Siemię którey panuiefz ; Ratuyźeż ią w tey toni iuż od oitatniey zguby! Prześwietne Skonfederowane Rzeczypofpolitey Stany! edrzućmy na bok wfzyftkie uftronne uwagi! a nielluchaymy tylko głofu miłości Oyczyzny! Weźmy fię do iey ratunku połączonemi iednością fiły! nieśmy Radę IMieuft^iącą! zgruchotaymy ten filar nierządu, tę zawadę tamuiącą bieg czynnych prac Nafzych! a złoiywfzy iey ftatki na Ołtarzu wolności, czyńmy z nich przyzwoitą dcbru Publicznemu offiarę. Jeżeliby zaś boiaźń dalfzych konfekwencyi lubo ist żadnych mniey pomyślnych nieupatruię) wftrzymywać mogła kogo; niech pomniąc na to, źe ieft Polakiem, weźmie fobie za Haflo tę flawną Rzymikiego M ówcy maxyme: N idlum tantum periculum ejl, quod amans pro falute Patria ł 7- tmndum arhitretur. W Drukarni P. D U F O U R Konf: N aáw :K. Mci Dyrch: Druk: Korp: Kadetów miefzkaiqce^o w Rynku Miajła Starejj JVai : Nr: Sr XVHi. l

16 XVlli M 2; x,. i y -. -U.i j--,.; )' ' 'i. i --.. V?:-i 3 :r irt V..n';.'C S,- ' 'Î ' * - > 3-! ' '..r, '... Í : x,,. ',,..., :. ^: ',. -;:i ; *. t; ) '.1? y. \ 1 r' '. ' > ' ': >. *'.,,; i f :.,./..' : - ^ :i I. ; *. '' " - ' ' V. ^ 1Í -3 Ù.tóffiívj 'r.4- - i.- -1.'4! -u:his-. :.'r;-:.u ei'^^r './; \V: \ï'' ': -#i : I. '-" A i f., 'î*.1 V ''*;;._v V-V'..'"ł ^,,n.:..,, \i..."ii': '. -í.'-. 32Sh