Osią naszej analizy będzie sposób przedstawienia bohatera w zmieniającym się świecie. DOM DROGA - POSZUKIWANIE TOŻSAMOŚCI PRZEMIANA - NOWA OSOBOWOŚĆ

Transkrypt

1 Dziedzina: Literaturoznawstwo hiszpańskie Seminarium literatury hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej dr Alicja BĄCZYK-TOMASZEWSKA Temat seminarium: Przemiana bohatera w literaturze hiszpańskiej. (Transformación de los personajes en la literatura española). Celem naszego seminarium będzie zaznajomienie studentów z podstawowymi aspektami budowy dzieła literackiego, rolą narratora, sposobami przedstawienia bohatera oraz funkcją języka literackiego (zagadnienia z zakresu teorii literatury). Naszym polem obserwacji będzie historia literatury hiszpańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem literatury współczesnej. Przedstawimy ogólną sytuację współczesnej literatury hiszpańskiej, jej miejsce w literaturze światowej, wpływy obce (zwłaszcza literatury francuskiej i hispanoamerykańskiej), które odegrały znaczną rolę na kształtowanie sposobu przedstawienia świata fikcji literackiej, wyboru formy artystycznej i stylu pisania autorów na terenie Półwyspu Iberyjskiego (zagadnienia z zakresu historii literatury hiszpańskiej). Osią naszej analizy będzie sposób przedstawienia bohatera w zmieniającym się świecie. Zaobserwujemy sytuacje, z którymi bohater musi sobie radzić, takie jak: samotność (soledad), wykluczenie (izolación), tułaczka (vagabundeo), emigracja (emigración), poszukiwanie drogi życiowej (búsqueda del camino de vida), perypetie związane ze spotkaniem z innymi bohaterami (encuentro con otros), nawiązywanie przyjaźni (entablar amistad), związki miłości (uniones de amor). Zobaczymy w jaki sposób dokonuje się jego metamorfoza i jakie czynniki na nią wpływają: historyczne, społeczne, psychologiczne, a także jakie okoliczności jej towarzyszą: okoliczności zewnętrzne (np. zmiana miejsca pobytu, napotykani ludzie itd.) i/lub okoliczności wewnętrzne (przeżyta trauma, choroba, przewartościowanie celów życiowych). Z przemianą bohatera wiążą się takie pojęcia jak: DOM DROGA - POSZUKIWANIE TOŻSAMOŚCI PRZEMIANA - NOWA OSOBOWOŚĆ Dom, czyli, środowisko, w którym bohater się wychował. Droga jako podróż zewnętrzna i wewnętrznej, fizyczna i metafizyczna. Nasze badania będą dotyczyły również symboliki podróży: podróż w czasie i w przestrzeni, podróż jako peregrynacja (np. symbolika pielgrzymki de Santiago de Compostela, mistyczna wędrówka Mawlany, lub migracja ludzi-bocianów). Ciekawym zjawiskiem jest również nomadyzm dla określenia częstej zmiany miejsca, w naszym przypadku będzie to wędrówka w poszukiwaniu tożsamości bohatera lub tożsamości języka tekstu. W trakcie badania tekstu możemy spotkać się również z pojęciem geografii podróży. Może pojawić się opozycja przestrzeni miasto/wieś celem przedstawienia atrakcyjności tej pierwszej (lo urbano), czy też pojęcie przestrzeni mityczno-magicznej, np. w tekstach Gabriela Garcii Marqueza. 1

2 Nie zawężamy obszaru badań, będzie można wybrać dowolną formę tekstu literackiego: powieść, poezję, esej lub powieść w formie reportażu. Pozwalamy również na dużą swobodę w wyborze autorów tekstów od hiszpańskich z Półwyspu Iberyjskiego po autorów literatury hispanoamerykańskiej, nie ukrywamy jednak naszego szczególnego zainteresowania literaturą, która powstała na terenie Chile, Meksyku, Argentyny, Paragwaju czy też Barcelony. Bibliografia przykładowa: A. AUTORZY TESTÓW LITERACKICH I PRZYKŁADOWE UTWORY: ALI-BEY DOMINGO BADİA (1982), Viajes por Marruecos, Tripoli, Grecia y Egipto. José J. de Olañeta, Editor, Barcelona. ALLENDE Isabel (2010), La casa de los espíritus, Mondadori, Barcelona, ANÓNIMO, Lazarillo de Tormes. BAROJA, Pío, Zalacain, el aventurero. BAULENAS, Lluís- Anton (2005), Per un sac d ossos, trad. al polaco por Anna Sawicka: Za worek kości, Wydawnictwo Literackie, Kraków CABRERA INFANTE, Guillermo (1995), Delito por bailar el chachachá, Alfaguara, Madrid. CANTAR DE MIO CID (1999), Editorial Espasa Calpe S.A. Madrid, 1976 [prosificación moderna por Alfonso Reyes). CARPENTIER, Alejo, El viaje a las semillas (trad. al polaco:podróż do źródeł czasu),. CELA, Camilo José (1979), La colmena, Editorial Noguer S.A., Barcelona, 1951./Viaje a la Alcarria (1948) CERVANTES DE SAAVEDRA, Miguel, Don Quijote. CHACÓN, Dulce, Algún amor que no mate (1996). CLARIN, La Regenta. DELIBES, Miguel, Cinco horas con Mario (1966). MARTIN GAITE, Carmen (1978) El cuarto de atrás / (1996) Lo raro es vivir. 2

3 GOYTISOLO, Juan (1999) Señas de identidad, Alianza Editorial, Madrid (1966). GOYTISOLO, Juan (2003), Telón de boca. El Aleph Editores, S.A. Barcelona. GOYTISOLO, Juan (1990), Aproximaciones a Gaudí en Capadocia. Mondadori España, Madrid. GOYTISOLO, Juan 1987), La Chanca, Seix Barral, Barcelona, (1962) Libreria Española París). UN CIRCULO DE LECTORES (1997), Las semanas del jardín. Alfaguara, Madrid GOYTISOLO, Luis (1996), Mzungo/ Antagonias /, La paradoja del ave migratoria. FUENTES, Carlos (1967), Cambio de piel. Editorial Joaquin Mortiz, S.A. México. ( trad.al polaco: Zmiana skóry, Wyd Rebis, Poznań, 1994) GARCİA MARQUEZ, Gabriel (1992), Doce cuentos peregrinos. Ed.Gabriel García Márquez, México (trad. al polaco: Dwanaście opowiadań tułaczych, por Carlos Marrodán Casas, Muza SA Warszawa 1995, 2008 LAFORET, Carmen, Nada./La mujer nueva. LARRA, Mariano José de (1989), Artículos de costumbres («Fígaro de vuelta», «Jardines públicos», «Vuelva usted mañana y otros»), Espasa Calpe, Madrid. MERCĖ RODOREDA LA Plaza del Diamante (Mi Cristina y otros cuentos). MENDOZA, Eduardo (2008), El asombroso viaje de Pomponio Flato. Ed. Eduardo Mendoza, España. (trad. al polaco: Niezwykła podróż Pomponiusza Flatusa. Wyd. Znak, Kraków, 2009) MILLAS, Juan José, El desorden de tu nombre. PEREZ-REVERTE, Arturo, La carta esférica (Cmentarzysko bezimiennych statków)/ inne SAN JUAN, Noche oscura del alma GARCIA SARAVI, Gustavo, Obras completas. 3

4 VARGAS LLOSA, Mario, El hablador, trad. al polaco por Carlos Marrodán Casas: Gawędziarz, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań B. Bibliografia krytyczna 1. AUERBACH, Erich, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu. Wstęp Żaboklicki 2. BARRENECHEA, Ana María (2000), Alfonso Reyes: embajador de la cultura de México», en : Norte y Sur : Na narrativa rioplatense desde México, editora : Rose CORRAL con la colaboración de Hugo J. Verani, Ana María ZUBIETA, Colegio de México. 3. BĄCZYK-TOMASZEWSKA, Alicja (2003), Paisaje en la obra de Juan Goytisolo. Wyd. Naukowe UAM, Poznań, BĄCZYK-TOMASZEWSKA, Alicja (1999), El tema de la muerte y el paso del tiempo en Gustavo García Saravi. en: Literatura iberoamericana y tradición clásica. Universidad de Valencia. 5. BAUDRILLARD, Jean (2005), Symulakry i symulacja. Rzeczywistość nie istnieje. tłum. Sławomir Królak, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 7. BAUMANN, Zygmunt (2008), El arte de la vida. De la vida como obra de arte, Paidos, Barcelona* Buenos Aires*México. 8. BENETTI, Giovanna, CASELLATO, Mariarita, MESSORI, Gemma (2005), Más que palabras. Literatura por tareas. Difusión, Barcelona. 6. BUSSIĖRE-PERRIN, Annie (1998), Le Roman espagnol actuel. Tendances et perspectives Montpellier: Ėditions CERS. 7. BUTOR, Michel, Przestrzeń powieści. 8. CHODAKIEWICZ, Marek Jan (2010), Zagrabiona pamięć. Wojna w Hiszpanii , Fronda, Warszawa. 9. FRYDRYCZAK, Beata, Estetyka szoku - szok dla estetyki, w Drobne rysy w ciągłej katastrofie, pod red. Anny Zeidler Janiszewskiej, Wyd. Instytutu Kultury, Warszawa GARCIA-GUTIERREZ, Georgina (2000), «Adán Buenosayres y La región más transparente : primera aproximación comparativa» en : Norte y Sur : Na narrativa rioplatense desde México, editora : Rose CORRAL con la colaboración de Hugo J. Verani, Ana María ZUBIETA, Colegio de México, págs

5 11. GOYTISOLO, Juan, «Los viajes de Allí Bey», en : ALI-BEY DOMINGO BADİA (1982), Viajes por Marruecos, Tripoli, Grecia y Egipto. José J. de Olañeta, Editor, Barcelona, págs.ix-xxxi. 12. KAPUŚCIŃSKI, Ryszard 2006, Ten inny, Wydawnictwo Znak, Kraków 13. LEJEUNE, Philippe (1975), Le Pacte autobiographique, Paris, Seuil 14. ŁOTMAN, J, USPIENSKI, B., O semiotycznym mechanizmie kultury, w Semiotyka kultury, red. E.Janus i M.R. Mayenowa, PIW, Warszawa MARSAL, Juan F. 1979), Pensar bajo el franquismo. Intelectuales y política en la generacion de los anos cincuenta, Ediciones Península, Barcelona. 16. REWERS, Ewa, Literaturyzacja życia, czyli o zamykaniu uniwersum dyskursu literackiego, w Drobne rysy w ciągłej katastrofie, pod red. Anny Zeidler Janiszewskiej, Wyd. Instytutu Kultury, Warszawa STANTON Anthony (2000), «Narrar la historia : ética y experimentación en José Emilio Pacheco y Ricardo Piglia», en : Norte y Sur : Na narrativa rioplatense desde México, editora : Rose CORRAL con la colaboración de Hugo J. Verani, Ana María ZUBIETA, Colegio de México, págs SANCHEZ FRANCISCO, Luis (1995), Mística y razón autobiográfica en los primeros escritos de José Martínez Ruiz (Azorín), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. 19. WACHOWSKA, Judyta (2006), María Zambrano: nomadyzm jako przestrzeń wolności. w: Z myśli hiszpańskiej i iberoamerykańskiej. Pod red. Mieczysława Jagłowskiego i Doroty Sepczyńskiej, Uniwersytet w Olsztynie 20. WELLEK, René y WARREN Austin (1974), Teoría literaria. Madrid: Editorial Gredos. 5