RAPORT Z OGÓLNOPOLSKIEGO BRANŻOWEGO/TEMATYCZNEGO SPOTKANIA SIECIUJĄCEGO DLA KADRY KIEROWNICZEJ OWES

Transkrypt

1 RAPORT Z OGÓLNOPOLSKIEGO BRANŻOWEGO/TEMATYCZNEGO SPOTKANIA SIECIUJĄCEGO DLA KADRY KIEROWNICZEJ OWES Warszawa, 5-6 marca 2019 r.

2 I. WSTĘP W dn. 5 i 6 marca 2019 r., w Hotelu Arkadia Royal w Warszawie (ul. Bronisława Czecha 10), odbyło się ogólnopolskie branżowe/tematyczne spotkanie sieciujące dla kadry kierowniczej OWES. Spotkanie było elementem projektu pn. Forum Aktywności OWES, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, Oś priorytetowa II: Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działanie 2.9 Rozwój ekonomii społecznej. W wydarzeniu udział wzięło 66 uczestników, w tym 45 przedstawicieli ośrodków wsparcia ekonomii społecznej oraz 1 przedstawiciel jednostek samorządu terytorialnego. Realizatora projektu, Fundację Fundusz Współpracy, reprezentowały: Jolanta Kalinowska, Marzena Lisiecka - Pożoga oraz Monika Laskowska-Jakimiec. Spotkanie było moderowane przez Martę Bohdziewicz - Lulewicz oraz Marię Brzeziak. Cele spotkania: 1) wymiana doświadczeń przez kadrę kierowniczą OWES; 2) poszerzenie wiedzy w takich obszarach jak: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej, standardy OWES, Znaki Jakości ES, Założenia Krajowego Funduszu Szkoleniowego, programy Narodowego Instytutu Wolności, umiejscowienie ekonomii społecznej w nowej perspektywie finansowej EFS+, wyniki badań z zakresu monitoringu OWES oraz potrzeb przedsiębiorstw społecznych; działania sieci, platforma OWES. 3) rozwój współpracy środowiska OWES (sieciowanie). II. PRZEBIEG SPOTKANIA Podczas spotkania zrealizowano wszystkie zaplanowane punkty programu. Przebieg spotkania przedstawiał się następująco: Dzień 1 ( r.): 11:00-12:00 Główne kierunki w obszarze ekonomii społecznej i solidarnej (aktualizacja KPRES, zmiany w standardach OWES, nowe projekty w ramach PO WER),

3 Andrzej Radniecki - Naczelnik Wydziału Rozwoju Ekonomii Społecznej w Departamencie Ekonomii Społecznej i Solidarnej Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, 12:00-12:45 Krajowy Fundusz Szkoleniowy, Aleksandra Cheda Zastępca Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu Warszawskiego Zachodniego, 12:45 13:00 Przerwa kawowa, 13:00 14:00 Informacja o stanie realizacji programów Narodowego Instytutu Wolności, Stefan Kołucki- Kierownik Biura Programu FIO Narodowego Instytutu Wolności, 14:00-15:00 Obiad, 15:00-16:50 EFS+ - umiejscowienie ekonomii społecznej w nowej perspektywie unijnej , Paweł Szymański - Przedstawiciel Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Cezary Miżejewski Prezes Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych, Witold Ekielski przedstawiciel Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej, 16:50-17:15 Informacja o konkursie Znak Jakości Ekonomii Społecznej i Solidarnej, Jakub Schimanek, Przedstawiciel Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej MRPiPS, 17:15-17:50 Informacja na temat szkoleń, platformy (stanowisko dla platformy), Jacek Korzeniak, Dyrektor Fundacji OIC Poland, 17:50-18:10 Ścieżki współpracy dlaczego warto nawiązać współpracę ponadnarodową (informacja dla OWES), Jakub Kamiński, przedstawiciel Fundacji Fundusz Współpracy, 18:10 Kolacja. Dzień 2 ( r.): 09:00-10:30 Wyniki monitoringu OWES i potrzeb przedsiębiorstw, Marta Bernacik Przedstawiciel Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej MRPiPS; Karolina Goś- Wójcicka Naczelnik Wydziału Badań Gospodarki Społecznej Głównego Urzędu Statystycznego, 10:30-12:00 Sesja wymiany doświadczeń, w ramach trzech tematów: 1) Realizacja wsparcia reintegracyjnego przez OWES (wielkopolska), Lidia Węsierska Kierownik Wielkopolskiego Centrum Ekonomii Solidarnej prowadzonego przez Fundację Pomocy Wzajemnej Barka,

4 2) Rola OWES we wspieraniu zatrudnienia socjalnego w CIS Małgorzata Kowalska - Przewodnicząca Rady Zatrudnienia Socjalnego oraz Elżbieta Kiernozek Przedstawiciel Rady Zatrudnienia Socjalnego, 3) Współpraca ROPS i OWES w kontekście animacji na przykładzie tzw. trójek murarskich - Anna Górak Przedstawiciel Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Województwa Świętokrzyskiego oraz Jarosław Kuba Prezes Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Krzemienny Krąg, 12:00 12:15 Przerwa kawowa, 12:15-13:30 Informacja na temat działań sieci dyskusja, w tym: prezentacja dotychczasowych działań Sieci OWES oraz zaplanowanie najbliższych działań, Daniel Prędkopowicz Dyrektor Fundacji Fundusz Współpracy oraz Maciej Bielawski Wiceprezes Zarządu Elbląskiego Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Pozarządowych. Zakres merytoryczny wystąpień poszczególnych prelegentów przedstawiony został na prezentacjach, które stanowią załącznik do niniejszego sprawozdania.

5 III. PYTANIA, WNIOSKI I REKOMENDACJE ZE SPOTKANIA Ad. Główne kierunki w obszarze ekonomii społecznej i solidarnej (aktualizacja KPRES, zmiany w standardach OWES, nowe projekty w ramach PO WER) Pytania i dyskusja jaka rozgorzała w tym punkcie programu dotyczyła przede wszystkim braku informacji nt. dalszych losów ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej. Uczestnicy podnosili głosy iż brak naszej polskiej ustawowej definicji przedsiębiorstwa społecznego zwiększa ryzyko, że zostanie przyjęta ogólnounijna definicja przedstawiona w projekcie rozporządzenia PE ws. EFS+. Warto w tym miejscu dodać, że istnieje wśród przedstawicieli OWES podział na zwolenników i przeciwników ujednoliconej, unijnej definicji PS, która pozostawia dużą swobodę w kwalifikowaniu podmiotów. Tematem, który poruszył uczestników były też zmiany w standardach akredytacji OWES, zwłaszcza w kontekście dodania do nich obowiązku świadczenia usług o charakterze reintegracyjnym. Wątpliwość wzbudził fakt, że zbliżająca się ponowna akredytacja będzie już obejmować nowe wymagania, podczas gdy OWES nie mają czasu ani funduszy by przygotować się do tego standardu (np. zakontraktowania specjalisty w zakresie reintegracji społeczno-zawodowej). Krótka dyskusja wywiązała się również w momencie omawiania koncepcji sektora opisanej w Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej i rozróżnienia pomiędzy podmiotami ekonomii społecznej a podmiotami ekonomii solidarnej. Pojawiły się głosy świadczące o zbyt skomplikowanym opisie sektora, braku jasnego podziału pomiędzy PES a PESiS oraz nt. włączenia Kół Gospodyń Wiejskich do kategorii PES. Przedstawiciele OWES zaczęli się zastanawiać czy powinni objąć wsparciem KGW. Ad. Krajowy Fundusz Szkoleniowy Pytania dotyczyły możliwości korzystania z Funduszu przez uczestników podmiotów reintegracyjnych. Niestety nie są oni odbiorcami wsparcia KFS, natomiast mogą z niego korzystać pracownicy CIS, KIS, WTZ. Ad. EFS+ - umiejscowienie ekonomii społecznej w nowej perspektywie unijnej Dyskusja dotyczyła omówienia działań, które powinny zostać podjęte w najbliższym czasie, w kontekście planów związanych z EFS+, w tym: 1) propozycji wystosowania wspólnego stanowiska w sprawie wyłączenia ekonomii społecznej z celu tematycznego pn. zatrudnienie oraz stworzenie osobnego celu

6 tematycznego (w ciągu najbliższego miesiąca OZRSS opracuje stanowisko w tej sprawie); 2) rozpoczęcia prac mających na celu zaprojektowanie systemu wsparcia opartego o OWES w nowej perspektywie (najlepiej na forum Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej); 3) zwrócenie się do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o rozpoczęcie prac na projektem ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej. Przedstawiciele OWES byli zgodni co do wystosowania wspólnych stanowisk w zakresie punktów 1) i 3). Ponadto, w trakcie dyskusji przedstawiciele OWES poruszali następujące kwestie: zwrócono uwagę na zbyt duże skoncentrowanie polskiej ekonomii społecznej na działaniach reintegracyjnych oraz niewystarczające podkreślenie innych działań, które są równie ważne tzn. rozwiązywania problemów społecznych poprzez przeznaczanie części środków z działalności gospodarczej na konkretne problemy lub działalność charytatywną nakierowaną na rozwiązywanie problemów (w tym działania z zakresu CSR); zwrócono uwagę na problem prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby zagrożone wykluczeniem społecznym i potrzebę włączenia przedsiębiorców w przekazywanie know-how, umiejętności zarządzania biznesem; podkreślono, że bardzo potrzebne jest wpisanie idei ekonomii społecznej w system prawny, jednak zaznaczono, że w innych krajach europejskich system ekonomii społecznej jest klarowny, mniej skomplikowany niż propozycje polskie; postulowano konieczność podjęcia działań, które umożliwią spółdzielniom inwalidów i niewidomych nabywanie statusu przedsiębiorstwa społecznego. Obecnie tego typu spółdzielnie, choć są zaliczone do sektora ekonomii solidarnej, są wykluczone ze względu na zapisaną w ustawie prawo spółdzielcze możliwość podziału nadwyżki finansowej (nawet w sytuacji chęci zmiany statutu w kwestiach podziału nadwyżki, KRS odrzuca takie zmiany, ponieważ są niezgodne z ustawą) natomiast wszystkie inne aspekty są spełnione. Padła propozycja zmiany w tym zakresie prawa spółdzielczego; podkreślono, że polskie podejście do ekonomii społecznej i ramy prawne obecnie zdefiniowane w KPRES dotyczące przedsiębiorstwa społecznego (brak możliwości podziału zysku, przedsiębiorstwo o charakterze non-profit) jest podejściem niekorzystnym. Zgodnie z tym podejściem, firma która zaczyna zarabiać, przestaje być przedsiębiorstwem społecznym, pojawiają się problemy podobne do tych, jak opisane wyżej w przypadku spółdzielni inwalidów. Akcentowano, że w Europie

7 przedsiębiorstwa społeczne nie działają w takiej formie, polski pomysł jest zbyt zawężający. Powoduje to, że potencjał ekonomii społecznej (ludzie młodzi, absolwenci), którzy odnaleźliby się w europejskiej definicji PS, nie znajdą miejsca w polskim sektorze PS. Zaproponowano rozpoczęcie dyskusji nt. zmiany podejścia do PS i ES; Ad. Wyniki monitoringu OWES i potrzeb przedsiębiorstw W trakcie dyskusji, przedstawiciele OWES wskazywali na sporo problematycznych kwestii związanych ze sprawozdawczością spoczywającą na OWES oraz proponowali usprawnienia tych działań. Kwestie szczegółowe dotyczyły: konieczności wypełnienia narzędzia do monitorowania OWES za II półrocze Przedstawiciel MRPiPS podkreślił, że w związku z szeregiem informacji przekazywanych do Ministerstwa, wskazujących że naliczanie danych dotyczących tylko części roku jest problematyczne, dane będą zbierane w okresach rocznych. Ministerstwo w najbliższym czasie przekaże do ROPS zaktualizowane narzędzie do zbierania danych; możliwości samodzielnego wygenerowania przez MRPiPS danych zawartych w systemie SL. Niestety uzyskanie danych przez MRPiPS w formie, która umożliwi ich ponowne przetworzenie jest niemożliwe, nie pozwala na to konstrukcja systemu, obowiązku monitorowania PS przez doradców biznesowych, wynikającego ze standardów OWES i propozycji uspójnienia tego działania z kartą monitorowania OWES. Przedstawiciel MRPiPS poinformował, że obecna karta monitorowania OWES jest wypełnieniem standardu nałożonego na doradców biznesowych OWES; propozycji dokonania w narzędziu zmian umożliwiających zaciąganie danych z innych formatów; propozycji uspójnienia narzędzia monitorowania OWES z plikiem wyeksportowanym z SL, w taki sposób aby zachować jednakową kolejność wprowadzanych danych, a dokumenty były zbieżne w zakresie np. przyznawanych form wsparcia (dotacja). Prelegenci podkreślili, że narzędzie zostało uspójnione w zakresie, który był możliwy. W temacie uspójnienia form wsparcia zaznaczono, że w SL forma wsparcia często jest przyporządkowana do konkretnej osoby fizycznej i w żaden sposób nie jest powiązana z wspieranym podmiotem. W związku z ochroną danych osobowych nie ma możliwości ich pozyskania, ponadto brakuje informacji, z którego podmiotu pochodzi osoba fizyczna; wniosku o przekazanie OWES szczegółowej informacji na temat wyników badania satysfakcji OWES, najlepiej w podziale na subregiony. Ustalono, że Ministerstwo

8 przekaże te dane do Fundacji Fundusz Współpracy, która następnie prześle je do OWES. Ponadto zwrócono uwagę na wzrost obciążenia biurokratycznego OWES, w związku z szeregiem obowiązkowych badań i sprawozdawczości. Zaproponowano zmniejszenie wymaganych wskaźników do kilku kluczowych. Podkreślono, że częste zmiany narzędzia, powodują konieczność ponownego przeliczania wskaźników i dodatkowej pracy dla OWES. Równocześnie podkreślono kwestię związaną z odpowiednim formułowaniem pytań w formularzach (np. w zakresie źródeł finansowania miejsc pracy, aby móc uzyskać także informacje o miejscach pracy powstających bez wsparcia finansowego) bądź wnikliwym analizowaniem otrzymanych odpowiedzi (np. uzyskanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego klienci OWES są niezadowoleni?). Ad. Sesja wymiany doświadczeń Sesja składała się z trzech części. Każdy temat był inicjowany przez prelegenta, najczęściej z wykorzystaniem prezentacji, a następnie uczestnicy mieli możliwość dyskusji, zadawania pytań na forum. Realizacja wsparcia reintegracyjnego przez OWES (Wielkopolska) Pytania dotyczyły współpracy z realizatorami projektów w ramach osi tematycznej IX Aktywne włączenie (CIS/KIS). W województwie wielkopolskim, po przejściu uczestnika CIS do OWES, następuje realizacja wskaźnika zatrudnieniowego przez CIS. Przyczynia się to do stworzenia kompleksowej, efektywnej ścieżki wsparcia (po zakończonym uczestnictwie w CIS uczestnik trafia do OWES, aby pracować w PS) oraz do wyeliminowania sytuacji niepotrzebnego konkurowania o klienta. Uczestnicy spotkania dzielili się doświadczeniem związanym ze współpracą z KIS i CIS, zauważyli, że opisana wyżej zmiana związana z realizacją wskaźników jest bardzo istotna i powinna zostać wprowadzona również w innych regionach. Współpraca z OWES z CISami w Wielkopolsce polega na wzajemnym informowaniu się o realizowanych działaniach, prowadzeniu grup wsparcia, organizowaniu wyjazdów zarówno dla uczestników jak i pracowników. Rola OWES we wspieraniu zatrudnienia socjalnego w CIS Obszary możliwej współpracy na linii CIS-OWES:

9 a) Animacja i szkolenia dla uczestników CIS i KIS ważne, aby OWESy mogły prowadzić szerszą akcję szkoleniową i animacyjną w podmiotach reintegracyjnych w ramach swojej oferty. Chodzi nie tylko o aspekty informacyjne, ale o długą ścieżkę wsparcia przeznaczoną dla grup bardziej oddalonych od rynku pracy. Ważne, aby w trakcie uczestnictwa w CIS, OWES wchodził ze swoimi działaniami, aby te formy wsparcia się przenikały. W tym zakresie kluczowy jest wzrost świadomości OWES. Uczestnicy stwierdzili, że w ich opinii nie potrzeba sztywnych rozwiązań tj. wpisania obowiązku realizowania działań reintegracyjnych do konkursu dla OWES, jak ma to miejsce w Wielkopolsce. b) Szkolenia zawodowe dla uczestników KIS/CIS Uczestnicy stwierdzili, że OWES nie może być kojarzony tylko z instytucją szkoleniową. Szkolenia powinny być realizowane tylko w stosunku do osób, które będą zatrudnione w PS. c) Łączenie zasobów. Ponieważ nowe wymogi koncepcyjne PS (obowiązek działań reintegracyjnych w stosunku do pracowników PS) oraz akredytacji OWES (obowiązek posiadania specjalisty ds. reintegracji) narzucają na system wsparcia ES skupienie dużej uwagi na działaniach reintegracji społeczno zawodowej, kadra CIS może służyć pomocą dla OWES, a wręcz realizować część zadań OWES w zakresie działań reintegracyjnych. d) Tworzenie miejsc pracy. OWES i CISy mają wspólny interes tworzenie miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Powinny zatem ściśle współpracować ze sobą w tym zakresie. CIS może, tak jak ma to miejsce w Wielkopolsce, kierować osoby kończące uczestnictwo w CIS do zatrudnienia w PS inkubowanych w OWES. Na zakończenie tej części pojawiła się propozycja włączenia przedstawicieli OWES do działań Rady Zatrudnienia Socjalnego. Współpraca ROPS i OWES w kontekście animacji na przykładzie tzw. trójek murarskich W tym temacie nie było pytań ani dodatkowych rekomendacji.

10 Ad. Informacja na temat działań sieci oraz zaplanowanie najbliższych działań Działania Sieci OWES zrealizowane w 2018 roku: 1) w czerwcu ub. r. wybrano Prezydium Rady Sieci w składzie: Małgorzata Jabłońska (woj. śląskie), Magdalena Tokarska (lubuskie), Maciej Bielawski (warmińskomazurskie), Daniel Prędkopowicz (mazowieckie). Grupa ma na celu koordynację działań podejmowanych przez Radę przy pomocy sekretariatu, którego funkcję pełni biuro projektu Forum OWES; 2) podjęto działania lobbingowe, polegające na wystosowaniu wspólnych stanowisk w następujących kwestiach: pomocy de minimis, kwalifikowalności VAT, nowych wytycznych CT9, definicji przedsiębiorstwa społecznego. Działania zaplanowane do realizacji w roku 2019 r. 1) ustalono, że sieć OWES podejmie działania polegające na wypracowaniu wspólnych stanowisk oraz wskazaniu koordynatora działań oraz terminu ich realizacji, w odniesieniu do następujących tematów: ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej wniosek o rozpoczęcie konsultacji społecznych (koordynator działań: OWES w Szczecinie, termin: do 13 marca); wyodrębnienia celu tematycznego dla ekonomii społecznej w ramach EFS+ (koordynator: Fundacja Fundusz Współpracy, termin: do 13 marca); zmian w wytycznych CT9 szczególnie w kontekście uwzględnienia przepisów przejściowych oraz możliwości przechodzenia na nowe wytyczne w stosunku do projektów już realizowanych oraz innych kwestii wskazanych w dokumencie (koordynator: OPUS, termin zależny od przesłania propozycji wytycznych przez MIiR); zmian w standardach akredytacji OWES wniosek o włączenie OWES w prace nad standardami (koordynator: SWR, termin: do 20 marca);

11 konstrukcji systemu wsparcia es w nowym okresie programowania (koordynator: OWES w Elblągu na podstawie propozycji stworzonych w województwie warmińsko-mazurskim, termin: do 29 marca); systemu monitorowania ekonomii społecznej (koordynatorzy: Szczecin i Katowice termin: do dnia 18 marca); powołania grupy roboczej w zakresie współpracy z CIS (koordynatorzy z Wielkopolski: Fundacja Barka oraz Stowarzyszenie BORIS, termin: do dnia 31 marca). 2) zaproponowano, aby w trakcie Ogólnopolskiego Forum Ekonomii Społecznej i Solidarnej poddać pod dyskusję tematy ważne dla OWES; 3) zaproponowano zorganizowanie spotkania przedstawicieli sieci OWES, mającego na celu pracę nad wspólnymi stanowiskami; 4) zaproponowano zaprojektowanie wspólnej oprawy graficznej dla sieci OWES (m.in. stworzenie papieru firmowego).

12