RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

1 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla przedsięwzięcia: Budowa dwóch budynków inwentarskich - bukaciarni i chlewni wraz infrastrukturą towarzyszącą na dz. nr 225 w miejscowości Pakosław, gm. Pakosław, powiat rawicki,. WNIOSKODAWCA/ INWESTOR: Radomir Markowski Ul. Młyńska Pakosław AUTOR: Aneta Kobusińska Biuro Ochrony Środowiska Beata Ratajczak Lipiec 2018

2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp Inwestor Podstawa formalna opracowania raportu Cel i zakres opracowania Podstawa prawna Materiały źródłowe stanowiące podstawę do sporządzenia raportu Opis planowanego przedsięwzięcia Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji Obecne zagospodarowanie terenu Założenia projektowe Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia Odchody zwierzęce (obornik, gnojowica) Padłe zwierzęta Odpady stałe Ścieki socjalno-bytowe Ścieki technologiczne Wody opadowe i roztopowe Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych Emisja zorganizowana Emisja z procesów pomocniczych Emisja niezorganizowana Emisja hałasu Stacjonarne, punktowe źródło hałasu. Wentylacja mechaniczna Stacjonarne źródło hałasu. Utrzymanie zwierząt i czynności związane z obsługą wewnątrz budynku inwentarskiego Ruchome źródła hałasu Ekrany liniowe Obszary zieleni Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko Lokalizacja planowanego przedsięwzięcia (położenie administracyjne) Rzeźba terenu Położenie geograficzne Klimat Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne Warunki gruntowo wodne Budowa geologiczna Hydrogeologia Regionalizacja hydrogeologiczna Charakterystyka pięter wodonośnych Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWPd) Jednolite części wód (JCW) Cele środowiskowe dla jednolitych części wód

3 Jednolite części wód powierzchniowych rzeczne Jednolite części wód powierzchniowych jeziorne Scalone części wód powierzchniowych (SCWP) Właściwości hydromorfologiczne, fizykochemiczne, biologiczne i chemiczne wód powierzchniowych Zagrożenie powodzią oraz podtopieniami Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) Ujęcia wód podziemnych Właściwości hydromorfologiczne, fizykochemiczne, biologiczne i chemiczne wód podziemnych Warunki glebowe Kopaliny Flora Fauna Obszary chronione, dobra materialne i dziedzictwo kultury Obszary chronione z punktu widzenia przyrodniczego Inne obszary chronione Informacje o różnorodności biologicznej, wykorzystaniu zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej, przez którą rozumie się zbiór badań terenowych przeprowadzonych na potrzeby scharakteryzowania elementów środowiska przyrodniczego Obszary ochrony wód podziemnych Elementy chronione w zakresie dziedzictwa kultury Dobra materialne Opis analizowanych wariantów przedsięwzięcia i określenie ich oddziaływania na środowisko Wariant zerowy polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia Wariant proponowany przez Wnioskodawcę Racjonalny wariant alternatywny Wariant najkorzystniejszy dla środowiska Uzasadnienie proponowanego przez Wnioskodawcę wariantu wraz ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko Oddziaływanie na środowisko na etapie realizacji przedsięwzięcia Oddziaływanie na ludzi oraz dobra materialne Oddziaływanie na grzyby, rośliny i zwierzęta oraz ich siedliska Oddziaływanie na powierzchnię gleby i ziemi Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego oraz klimat lokalny Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na krajobraz Oddziaływanie na zabytki, dobra kultury i krajobraz kulturowy Oddziaływanie na środowisko na etapie eksploatacji przedsięwzięcia Oddziaływanie na ludzi oraz dobra materialne Oddziaływanie na faunę i florę oraz obszary podlegające ochronie przyrodniczej Oddziaływanie na powierzchnię gleby i ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi i krajobrazu Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne

4 Oddziaływanie na wody powierzchniowe Oddziaływanie na wody podziemne Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego oraz klimat Powietrze atmosferyczne Opis terenu Współczynnik aerodynamicznej szorstkości terenu Warunki meteorologiczne Normy imisji Normy emisji Tło substancji Emitory (położenie i parametry) Zakres obliczeń poziomów substancji w powietrzu atmosferycznym Klimat Oddziaływanie na klimat akustyczny Lokalizacja planowanego przedsięwzięcia z punktu widzenia akustycznego Podstawa prawna Źródła hałasu Określenie oddziaływania w zakresie akustycznym (emisja i imisja) Oddziaływanie na krajobraz Oddziaływanie na zabytki, dobra kultury i krajobraz kulturowy Wzajemne oddziaływanie pomiędzy ww. elementami Oddziaływanie w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej Oddziaływanie transgraniczne Oddziaływania skumulowane przedsięwzięć istniejących i projektowanych Oddziaływanie na środowisko na etapie likwidacji przedsięwzięcia Porównanie oddziaływań analizowanych wariantów Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krotko, średnio i długoterminowe stałe oraz chwilowe oddziaływanie na środowisko Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru Porównanie proponowanej technologii z najlepszymi dostępnymi technikami Analiza konieczności ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania Odniesienie się do celów środowiskowych wynikających z dokumentów strategicznych istotnych z punktu widzenia realizacji planowanej inwestycji Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem Propozycja monitoringu oddziaływania przedsięwzięcia na etapie realizacji, eksploatacji, w szczególności na cele ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru Etap realizacji Etap eksploatacji Monitoring ilości i jakości wody Monitoring odprowadzanych ścieków Monitoring powietrza Monitoring hałasu Monitoring wytwarzanych odpadów

5 Monitoring zużycia energii elektrycznej oraz innych surowców Opis zastosowanych metod prognozowania Wskazanie trudności, jakie napotkano opracowując dokument, wynikające z niedostatków współczesnej techniki lub luk we współczesnej wiedzy Streszczenie w języku niespecjalistycznym

6 1. Wstęp 1.1. Inwestor Inwestorem przedsięwzięcia stanowiącego przedmiot niniejszego opracowania jest: Radomir Markowski Ul. Młyńska Pakosław 1.2. Podstawa formalna opracowania raportu Niniejszy raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko opracowany został na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację dla przedsięwzięcia polegającego na budowie bukaciarni oraz chlewni wraz z obiektami towarzyszącymi oraz niezbędną infrastrukturą techniczną na dz. nr 225 w miejscowości Pakosław, gm. Pakosław, powiat rawicki,. Nowoprojektowany obiekt inwentarski (bukaciarnia) przeznaczony zostanie do tuczu bydła opasowego, w systemie utrzymywania wolnostanowiskowego na głębokiej ściółce. Natomiast projektowana chlewnia przeznaczona zostanie do tuczu trzody chlewnej, w systemie utrzymywania bezściołowego na rusztach. Po zakończeniu procesu inwestycyjnego na terenie analizowanego gospodarstwa rolnego prowadzona będzie hodowla bydła opasowego w maksymalnej ilości 345 sztuk oraz trzody chlewnej w ilości 348 sztuk. Wnioskodawca prowadzić będzie hodowlę na bazie cieląt i warchlaków pozyskanych z zakupu. Maksymalna obsada w gospodarstwie wyniesie 312,47 DJP. Wyliczeń dużych jednostek przeliczeniowych dokonano na podstawie załącznika do Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016, poz.71): Cielęta 105 x 0,15 = 15,75 Bydło opasowe do 350 kg - 80 x 0,7 = 56 Bydło opasowe do 500 kg - 80 x 1 = 80 Bydło opasowe do 700 kg - 80 x 1,4 = 112 Tuczniki 348 x 0,14 = 48,72 Stosownie do 2 ust. 1 pkt. 51 w/w rozporządzenia chów lub hodowla zwierząt w liczbie nie mniejszej niż 210 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP przy czym za liczbę DJP 6

7 przyjmuje się maksymalną możliwą obsadę inwentarza) zaliczana jest do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko dla których sporządzenie raportu jest obligatoryjne (art. 71 ust.2 pkt 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko). Stosownie do art. 75 ust 1 pkt. 4 ww. ustawy organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia jest Wójt Pakosławia. Raport będzie stanowił podstawę do przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, stosownie do art. 59 ust. 1, art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2016 poz. 353 ). W przypadku analizowanego przedsięwzięcia wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach winno nastąpić przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę i zatwierdzeniu projektu budowlanego Cel i zakres opracowania Celem niniejszego opracowania jest: przeprowadzenie oceny oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego oraz na okoliczną ludność z uwzględnieniem poszczególnych rodzajów zanieczyszczeń; uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Zakres oceny obejmuje rozpoznanie i oszacowanie wartości środowiska naturalnego, stan zagospodarowania terenu, opis inwestycji, rozpoznanie źródeł i rodzajów uciążliwości i określenie wpływu planowanego obiektu na komponenty środowiska Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. (tj. Dz. U. z 2016r. poz. 290) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2016r. poz.672 ), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2015r. poz. 469 ), Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013r. poz. 21, z późn. zmianami), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2015r., poz. 1651, z późn. zmianami), 7

8 Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2015, poz. 625 z późn. zmianami), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 353 ), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (tj. Dz. U. z 2014, poz. 81), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1923), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. nr 8, poz. 70), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2014, poz ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tj. Dz. U. z 2014, poz. 112 ), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (tj. Dz. U. z 2014, poz. 393.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 16, poz. 87), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016, poz.71), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. nr 130, poz. 881), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacji wymaga zgłoszenia (Dz. U. Nr 130, poz. 880), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 56, poz. 344, z późn. zmianami), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a 8

9 także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U.z 2014, poz. 1713,), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014, poz. 1348), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub spółspalania odpadów (Dz. U. z 2014 poz. 1546), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014, poz. 1409), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012r., poz. 1031), Rozporządzenie nr 5/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 13 września 2012 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia 13 września 2012 r., poz ). Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 909.). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U z 2012 r., poz. 1031) Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 roku, w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładów do zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpiąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 138). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 roku w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U.z 2014, poz. 1542) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz.U.2003 nr 169 poz. 1650). 9

10 1.5. Materiały źródłowe stanowiące podstawę do sporządzenia raportu Dane meteorologiczne wraz ze stanami równowagi atmosfery i statystyki wiatru dla rejonu gminy pochodzące z pomiarów prowadzonych na stacji w Lesznie, zebranych i przedstawionych w Katalogu Danych Meteorologicznych. Schemat zagospodarowania terenu sporządzony przez projektanta. Koncepcja inwestycji i ustalenia dokonane z Inwestorem na miejscu planowanej inwestycji. Air emissions from animal production buildings ISAH Substancje odorotwórcze w środowisku BMŚ, 1995r. Kodeks dobrej praktyki rolniczej MRiRW, MŚ, 2004r. Instrukcja Instytutu Techniki Budowlanej nr 338/2008 Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku. Program Ochrony Środowiska dla Pakosławia. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (Dz.U poz. 1967) 2. Opis planowanego przedsięwzięcia 2.1. Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji Analizowane przedsięwzięcie polegało będzie na budowie dwóch budynków inwentarskich wraz z obiektami towarzyszącymi oraz niezbędną infrastrukturą towarzyszącą na terenie działki nr 225, obręb 0010 Pakosław. Opis całej inwestycji oraz technologii wykonano na podstawie szczegółowych informacji uzyskanych od Inwestora oraz wizji lokalnej na terenie analizowanej działki Obecne zagospodarowanie terenu Aktualnie teren działki nr 225 nie jest zagospodarowany. Działkę tą zajmują grunty rolne klasy R III b oraz R IV a. Teren działki w chwili obecnej porośnięty jest pszenicą. W obrębie działki brak jest zróżnicowanej szaty roślinnej oraz drzew, które w ramach realizacji inwestycji należałoby usunąć. Poniżej w sposób bardziej obrazowy (graficzny) przedstawiono zagospodarowanie działki planowanej pod inwestycję. 10

11 Ryc. 1. Obecne zagospodarowanie działki 225 Obszar działki nr 225, na której na której planowane jest przedsięwzięcie nie jest ogrodzony i zabezpieczony przed dostępem osób trzecich. Analizowana działka nie posiada uzbrojenia w media. Obecne zagospodarowanie terenu przedstawiono na mapie w załączniku nr Założenia projektowe W ramach realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia planuje się budowę budynku inwentarskiego tj. bukaciarni przeznaczonej do chowu bydła opasowego w systemie utrzymywania wolnostanowiskowego na głębokiej ściółce. Planowane przedsięwzięcie obejmowało będzie również budowę budynku inwentarskiego (tuczarni) przeznaczonej do tuczu trzody chlewnej, w systemie utrzymywania bezściołowego, na rusztach. Bukaciarnia - będzie to budynek wolnostojący, jednokondygnacyjny o wymiarach zewnętrznych obiektu wraz z zadaszonymi wybiegami - około 62,14 m x 29,13 m (powierzchni zabudowy ok. 1810,14 m2). Ściany budynku wykonane zostaną z żelbetonu,. Dach zaprojektowano w konstrukcji dwuspadowej z pokryciem płytą warstwową poliuretanowa. Wysokość budynku (w kalenicy) wynosiła będzie do 9,5 m, natomiast wysokość pomieszczeń przeznaczonych do hodowli będzie wynosiła do 3,8 m. 11

12 Wszystkie roboty budowlane przewiduje się z zastosowaniem tradycyjnej technologii oraz z zastosowaniem nowoczesnych, ekologicznych materiałów do wykończenia zewnętrznego i wewnętrznego. Inwestor kierując się zaleceniami UE, dobrostanem zwierząt oraz warunkami ich bytowania wybrał utrzymywanie zwierząt w systemie utrzymywania głęboko ściołowego, wolnostanowiskowego w kojcach. W analizowanym budynku wydzielonych zostanie 20 kojców grupowych dla różnych grup utrzymywanych zwierząt a także korytarz paszowy. Kojce grupowe zamykane będą za pomocą ruchomych bramek, co umożliwi zwierzętom wyjście na wybiegi. Do budynku świeże powietrze doprowadzane będzie za pomocą otworów nawiewnych w ścianach wzdłużnych. Inwestor nie wyklucza zastosowania kurtyn przeciwwietrznych w okresie niesprzyjającej pogody. Bydło dobrze znosi niskie temperatury, gdy nie jest narażone na przeciągi. Proponowane rozwiązanie można nazwać tzw. zimną bukaciarnią. Wbrew niektórym opiniom taki system jest bardziej odpowiedni dla bydła niż zamknięty budynek z małymi okienkami, zamkniętymi od późnej jesieni do wiosny (a nieraz i przez cały rok). W budynku zaprojektowano system wentylacji grawitacyjnej (wywietrznik kalenicowy), którym usuwane będzie zużyte powietrze. Nie przewiduje się zamontowania dodatkowych wentylatorów mechanicznych. Budynek wyposażony będzie w instalację wodną z przyłącza wodociągowego oraz energię elektryczną z przyłącza energii elektrycznej. Inwestor wystąpił z wnioskiem o zapewnienie dostawy wody oraz warunki przyłączenia energii. Oświetleniem obiektu będzie oświetlenie naturalne (otwory ścienne) oraz sztuczne realizowane za pomocą oświetlenia LED. Budynek bukaciarni w części hodowlanej nie będzie ogrzewany, w związku z czym nie planuje się zamontowania kotła. W projektowanym budynku inwentarskim bydło utrzymywane będzie na głębokiej ściółce w związku z czym cała powierzchnia kojców stanowi zagłębienie, które wynosi do 50 cm. Nie ma tam praktycznie żadnych przeszkód, a więc bydło może się położyć w dowolnym miejscu, które najbardziej im odpowiada. Założenia projektowe nie przewidują wydzielenia w budynku bukaciarni dodatkowych pomieszczeń socjalno-bytowych. Tuczarnia - będzie to budynek wolnostojący, jednokondygnacyjny o powierzchni zabudowy obiektu wraz z częścią socjalną i rampą załadunkową ok. 449 m2. Ściany budynku do 1,2 m wykonane zostaną z żelbetonu. Dach zaprojektowano w konstrukcji dwuspadowej z pokryciem płytą warstwową poliuretanową. Wysokość budynku (w kalenicy) wynosiła będzie do 5,5 m, natomiast wysokość pomieszczeń przeznaczonych do hodowli będzie wynosiła do 4,3 m. powyżej 110 kg. W analizowanym budynku wydzielonych zostanie 12 kojców grupowych dla tuczników W budynku, po jego ostatecznym ukształtowaniu się zaprojektowano system wentylacji mechanicznej, sterowanej automatycznie. Projekt obejmuje 4 wentylatory dachowe (niezadaszone) o 12

13 średnicy ok. 0,63 m o wydajności ok m3/h. Budynek wyposażony zostanie w instalację wodną oraz energię elektryczną z istniejącego przyłącza. Przewiduje się oświetlenie naturalne budynku. Oświetleniem naturalnym będą otwory z zamontowaną siatką. Inwestor w projekcie przewiduje również kurtyny na całej długości budynku. W nowoprojektowanej części oświetleniem naturalnym będą otwory nawiewne. Przewiduje się także oświetlenie elektryczne budynku. Budynek tuczarni w części socjalno-bytowej ogrzewany będzie elektrycznie, w związku z czym nie planuje się zamontowania kotła. Na terenie całego zespołu inwentarskiego po zakończeniu procesu inwestycyjnego trzoda utrzymywana będzie na rusztach żelbetowych. Pod rusztami znajdowały się będą 3 kanały przeznaczone do gromadzenia gnojowicy. Pojemność kanałów będzie wynosiła około 560 m3.kanały gnojowicowe usytuowane zostaną również pod rampą załadunkową. Pojemność kanałów wraz z rampą wynosiła będzie ok. 577 m3. Zapotrzebowanie na energię elektryczną dla całego gospodarstwa wyniesie ok. 20 kw. Obiektami towarzyszącymi oraz infrastrukturą towarzyszącą projektowanych budynków będą: Silosy przejazdowe na kiszonkę o powierzchni ok. 690,45 m2. 2 silosy paszowe połączone technologicznie z budynkiem tuczarni i bukaciarni o poj. do 22 Mg każdy Bezodpływowy zbiornik na ścieki z części socjalnej o poj. ok. 5 m3 Zbiornik na odcieki z kiszonek o poj. ok. 5 m3. W obszarze działki zostanie utwardzony plac, o powierzchni ok m 2. Zagospodarowanie terenu po zakończeniu procesu inwestycyjnego przedstawiono w załączniku nr Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych Po zakończeniu procesu inwestycyjnego w omawianej bukaciarni planuje się tucz bydła rzeźnego. Cielęta do tuczu opasowego pochodziły będą z zakupu. Przewiduje się tucz wstępny od cielęcia o wadze ok. 100 kg (3 mies.) do dorosłego bydła opasowego, o wadze ok. 700 kg. Cykl produkcyjny trwał będzie do ok miesięcy. Technologia chowu w nowoprojektowanym budynku oparta będzie na systemie wolnostanowiskowym, który jest obecnie najlepszym wg inwestora systemem utrzymania bydła zapewniającym bardzo dobre warunki hodowlane. Zwierzęta nie będą na uwięzi, w związku z czym mogą poruszać się swobodnie, co w dużej mierze odpowiada ich naturalnym potrzebom. Utrzymywanie bez uwięzi umożliwia wzajemne kontakty bydła w zakresie higieny ciała zwierząt. Projekt budynku zakłada kojce grupowe po jednej i drugiej stronie budynku (załącznik nr 3). Układ funkcjonalny opierać się będzie na zgrupowaniu kojców z bydłem w odpowiednich grupach wiekowych po obu stronach korytarza paszowego biegnącego pomiędzy kojcami na całej jego 13

14 długości. Rozwiązanie to gwarantuje optymalne wykorzystanie dostępu do ganka paszowego. Liczba kojców i powierzchnia stanowiska odpowiadać będzie liczbie sztuk trzymanych w stadzie. Tucz wstępny cieląt do wagi 220kg odbywał się będzie w 5 kojcach grupowych o powierzchni kojców równych ok. 36 m2 każdy. Tucz byczków do 350 kg odbywał się będzie w 5 kojcach grupowych o powierzchni ok. 36 m2 każdy. Tucz bydła do 500 kg odbywał się będzie również w 5 kojcach grupowych o powierzchni równej ok. 36 m2 każdy. Tucz końcowy bydła opasowego prowadzony będzie w 5 kojcach o powierzchni ok. 36 m2 każdy. Maksymalna obsada w nowoprojektowanej bukaciarni może wynosić 345 szt. bydła. Uwzględniając wskaźniki przeliczeniowe dla bydła podane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016, poz.71) obsada maksymalna w nowoprojektowanym budynku bukaciarni, na działce nr 225 wyniesie 263,75 DJP. Cielęta do 220 kg x 0,15 = 15,75 Bydło opasowe do 350 kg - 80 x 0,7 = 56 Bydło opasowe do 500 kg - 80 x 1 = 80 Bydło opasowe do 700 kg - 80 x 1,4 = 112 Wyliczeń dla bydła opasowego dokonano w oparciu o pkt. 39 Inne zwierzęta o łącznej masie 500 kg, z wyłączeniem ryb. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej powierzchnia kojca w przypadku, gdy cielęta utrzymuje się w tym kojcu grupowo, w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić co najmniej: 1,7 m2 dla cieląt o masie powyżej kg. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 czerwca 2010 r., w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U Nr 116, poz. 778) w przypadku utrzymywania bydła opasowego o masie ciała powyżej 300 kg powierzchnia w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić w przypadku utrzymywania w systemie bez wydzielonych legowisk na ściółce co najmniej 2,2 m2. 14

15 Powierzchnia hodowlana planowanego budynku wynosi ok. 720 m2. Po zrealizowaniu planowanej inwestycji po każdej stronie budynek będzie mieścił 10 kojców grupowych. Zgodnie z wymaganiami ww. rozporządzenia łączna minimalna powierzchnia zarezerwowana pod wydzielone kojce powinna wynosić: Cielęta 105 x 1,7 = 178,5 Byczki do 350 kg 80 x 2,2 = 176 Byczki do 500 kg 80 x 2,2 = 176 Bydło opasowe do 700 kg 80 x 2,2 = 176 Łącznie 706,5 m2 W związku z powyższym powierzchnia spełnia wymagania powierzchniowe związane z dobrostanem zwierząt określone w ww. rozporządzeniu. Założenie projektowe budynku przewiduje wygrodzenia zewnętrzne, które zagwarantują odpowiednie warunki bytowe. Poza tym nie ulegną zanieczyszczeniu dalsze tereny wokół bukaciarni. Po zakończeniu procesu inwestycyjnego na terenie zespołu inwentarskiego prowadzona będzie również hodowla trzody chlewnej w cyklu otwartym tj. Wnioskodawca będzie pozyskiwał warchlaki z zakupu, które następnie będą odchowywane, przeznaczane na tucz i dalej na sprzedaż. Powierzchnia hodowlana w budynku tuczarni wynosi ok. 354 m 2. Projekt budynku zakłada 12 kojców grupowych dla tuczników powyżej 110 kg o wymiarach: 2 kojców: ok. 6,95 x 4,16 (ok. 28,912 m2) każdy, 8 kojców grupowych o wymiarach ok. 6,95 x 4,21 (ok. 29,26 m2) każdy oraz 2 kojców grupowych o wymiarach ok. 6,95 x 4,43 (ok. 30,8 m2) każdy (załącznik nr 3). Maksymalna obsada w nowoprojektowanej tuczarni może wynosić 348 szt. tuczników.. Uwzględniając wskaźniki przeliczeniowe dla bydła podane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016, poz.71) obsada maksymalna w nowoprojektowanym budynku tuczarni, na działce nr 225 wyniesie 48,72 DJP. Tuczniki powyżej 110 kg x 0,14 = 48,72 Zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej: w przypadku tuczników o masie ciała powyżej 110 kg utrzymywanych grupowo powierzchnia kojca w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić co najmniej 1 m 2. 15

16 Zgodnie z wymaganiami ww. rozporządzenia łączna minimalna powierzchnia zarezerwowana pod kojce powinna wynosić: 348 m 2 x 1 m 2 = 348 m 2 Powierzchnia hodowlana w budynku tuczarni spełnia zatem wymagania powierzchniowe związane z dobrostanem zwierząt określone w ww. rozporządzeniu. Głównymi segmentami chowu będzie zadawanie paszy, pojenie, ścielenie oraz usuwanie nawozów naturalnych (obornika, gnojowicy). W przypadku chowu trzody chlewnej do podstawowych segmentów należy również przygotowanie budynku do następnego cyklu hodowlanego. ZADAWANIE PASZY Zadawanie paszy w nowoprojektowanym budynku bukaciarni odbywało się będzie za pomocą paszowozu na stół paszowy, przy którym zwierzęta będą miały ciągły dostęp do paszy. System żywienia z wykorzystaniem pasz objętościowych, głównie w oparciu o kiszonki z kukurydzy, wysłodki, sianokiszonki wyprodukowanych w ramach gospodarstwa rolnego oraz pasze treściwe i koncentraty pozyskiwane z zakupu. Kukurydza czy kiszonki traw stanowią podstawową paszę dla bydła. By jednak pożywienie dostarczało odpowiednie walory odżywcze i było smaczne, koniecznością jest profesjonalne przeprowadzenie procesu zakiszania. Proces zakiszania pasz objętościowych odbywał się będzie w odległości ok. 20 m od budynku bukaciarni. Przygotowanie paszy dla zwierząt polegać będzie na wymieszaniu w wozie paszowym wszystkich komponentów żywieniowych. Przy napełnianiu wozu paszowego najpierw ładowane będą pasze treściwe, potem objętościowe. Pojemność wozu paszowego uzależniona będzie od oprzyrządowania i pojemności roboczej i wynosić będzie ok. 16 m3. Po zakończeniu zamierzenia inwestycyjnego przewidywane zużycie paszy przez bydło wyniesie 6 790,825 Mg/rok. 16

17 Tabela 1. Zapotrzebowanie na pasze po realizacji planowanej inwestycji (bukaciarnia) Zużycie Obsada wg Zużycie Współczynnik paszy na Zwierzęta stanu paszy na 1 przeliczeniowy dobę w kg rzeczywistego dobę w kg (na 1 szt.) Zużycie paszy na dobę w Mg Zużycie paszy na rok w Mg Młode bydło opasowe 1 zwierzę ,8 292 Opasy dorosłe 1 zwierzę , ,2 Cielęta 1 zwierzę , ,625 RAZEM: 18, ,825 W budynku tuczarni stosowane będą mechaniczne systemy - paszociągi. Pasza do silosu dostarczana będzie w postaci gotowej, paszowozami. Silos usytuowany będzie obok budynku, z którym będzie połączony technologicznie zamkniętym systemem transportowym. Dla tuczników pasza zadawana będzie do automatów paszowych zasilanych paszociągiem, które pozwalają na pobór mieszanki do woli. Żywienie zwierząt odbywać się będzie na sucho. Po zakończeniu zamierzenia inwestycyjnego przewidywane zużycie paszy przez trzodę chlewną wyniesie ok. 336,2 Mg/rok. Tabela 2. Zapotrzebowanie na pasze po realizacji planowanej inwestycji (chlewnia) Rodzaj zwierzęcia Zużycie paszy/dobę (kg) Ilość dni w cyklu Ilość zwierząt Razem/cykl Tucznik 2, ,1 Suma zużycia paszy przez wszystkie zwierzęta /cykl w [Mg] 0,112 Suma zużycia paszy przez wszystkie zwierzęta /3 cykle w roku [Mg] 336,2 Ponadto Inwestor/Wnioskodawca stosował będzie efektywne mikroorganizmy (EM) jako dodatek do paszy w celu doprowadzenia do optymalizacji trawienia i zasiedlenia układu pokarmowego pożyteczną mikroflorą. POJENIE Pojenie w budynkach odbywało się będzie z poideł smoczkowo-miseczkowcyh. Źródłem zaopatrzenia w wodę będzie wodociąg gminny. 17

18 Przewidywane zapotrzebowanie na wodę obliczono w oparciu o rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody, które określa przeciętne normy zużycia wody w obiektach inwentarskich. Tabela 3. Przewidywane zużycie wody w nowoprojektowanym budynku bukaciarni Przeciętne normy zużycia wody Zwierzęta Obsada Współczynnik Zużycie wody Zużycie wody Zużycie wody wg stanu przeliczeniowy w m3/ dobę (m3/dobę) (m3/rok) maksymalnego Cielęta do pół roku 1 zwierzę 0, , ,9 Młode bydło opasowe 1 zwierzę 0, , Opasy dorosłe 1 zwierzę 0, , Razem 3932,9 Tabela 4. Przewidywane zużycie wody w projektowanym budynku chlewni Rodzaj zwierzęcia Zużycie wody/dobę (dm3) Ilość zwierząt Razem/dobę Tucznik 3, Suma zużycia paszy przez wszystkie zwierzęta /dobę w dm Suma zużycia paszy przez wszystkie zwierzęta /dobę w m3 1,218 Powyższa tabela uwzględnia także zużycie wody na cele mycia i dezynfekcji Ponadto Inwestor/Wnioskodawca stosował będzie efektywne mikroorganizmy (EM)jako dodatek do wody w celu doprowadzenia do optymalizacji trawienia i zasiedlenia układu pokarmowego pożyteczną mikroflorą. CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA Dezynfekcja kojców w bukaciarni prowadzona będzie przy użyciu efektywnych mikroorganizmów, dzięki czemu w otoczeniu zwierząt wprowadza się harmonię mikrobiologiczną, ogranicza infekcje i co z tym związane ogranicza choroby. Natomiast dezynfekcja całego pomieszczenia inwentarskiego, bukaciarni będzie przeprowadzana raz w roku, na wiosnę poprzez bielenie ścian mlekiem wapiennym. Przed przystąpieniem do bielenia ścian zostaną usunięte szczotką wszelkie zabrudzenia, odchody, pajęczyny. Po wykonanej dezynfekcji nastąpi wyścielenie każdego kojca. Do kojca wrzucony zostanie balot, który zwierzęta rozrzucą po kojcu. Kolejne dościelanie będzie się odbywało z wozu paszowego 18

19 wyposażonego w element ścielący. Dościelanie odbywało się będzie według potrzeb ze stołu paszowego. Zakłada się wykonywanie tych czynności raz w tygodniu po 20 balotów o wadze 250 kg każdy. Do słomy również dodawane będą efektywne mikroorganizmy. Zapotrzebowanie na słomę po zakończeniu procesu inwestycyjnego wyniesie ok. 265 Mg/rok. Mycie i czyszczenie obiektu inwentarskiego rusztowego prowadzone będzie z wykorzystaniem myjek wysokociśnieniowych w celu ograniczenia zużycia wody i ilości powstających ścieków. Wody z mycia rusztów są zanieczyszczone odchodami i moczem zwierząt a także pożywieniem. Mycie prowadzone będzie bez użycia środków czyszczących, zaś stosowane podczas higienizacji środki dezynfekujące ulegają biodegradacji. Tak powstałe ścieki łączy się z gnojowicą i prowadzi jeden proces rozkładu w celu uzyskania nawozu. W budynkach inwentarskich z systemem bezściółkowym (rusztowym) nie będą powstawać ścieki technologiczne z mycia kojców. Woda z mycia zmieszana z odchodami zwierząt stanowią gnojowicę. Zaznacza się, że gnojowica gromadzona w zbiornikach magazynowych, bezodpływowych stanowi nawóz naturalny przeznaczony do rolniczego wykorzystania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. z późn. zm. gnojowica przeznaczona do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w przepisach o nawozach i nawożeniu nie jest ściekiem. USUWANIE OBORNIKA GNOJOWICY W wyniku prowadzenia chowu na głębokiej ściółce powstawać będzie tylko i wyłącznie obornik, który usuwany będzie z budynku za pomocą ładowarki czołowej. Obornik ten usuwany będzie bezpośrednio na przyczepę, dwa razy do roku, w okresach dozwolonych prawem, zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej oraz ustawy o nawozach i nawożeniu. Po usunięciu obornika nastąpi dezynfekcja i ponowne rozścielenie słomy. W chlewni po ostatecznym ukształtowanym się budynku trzoda utrzymywana będzie na rusztach, w związku z czym wytwarzana będzie gnojowica. System magazynowania gnojowicy składać się będzie z kanałów (zbiorników) zlokalizowanych pod podłogą (głębokość do 190 cm). Następnie z kanałów przepompowywana zostanie bezpośrednio do taboru asenizacyjnego którym wywożona będzie na grunty rolne. Pojemność kanałów gnojowicowych będzie zapewniała magazynowanie gnojowicy przez okres 6 miesięcy i wynosić będzie ok. 560 m3 bez rampy i ok. 577 m3 wraz z rampą. Do obsługi budynku nie jest planowane dodatkowe zatrudnienie. Obsługa polegać będzie głównie na codziennym karmieniu zwierząt i doglądaniu czy nie ma jakiś problemów chorobowych u zwierząt. Stąd te pracę będą wykonywane przez Inwestora oraz lekarza weterynarii na podstawie stosownej umowy. 19

20 W odniesieniu do powyższego należy stwierdzić, że projektowane przedsięwzięcie jest zgodne z charakterem istniejącego zagospodarowania terenu - rolniczej przestrzeni produkcyjnej, a jego lokalizacja znajduje się w strefie zabudowy inwentarsko-gospodarczej wsi Pakosław Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia Odchody zwierzęce (obornik, gnojowica) W analizowanych budynkach inwentarskich, prowadzona będzie hodowla w systemie głębokościołowym (bukaciarnia) oraz bezściołowym (tuczarnia). W wyniku hodowli powstawać będzie obornik oraz gnojowica, które zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (tj. Dz. U. z 2015, poz. 625) zaliczany jest do odchodów zwierzęcych i traktowany jest jako nawóz naturalny. Nowoprojektowane obiekty inwentarskie Wnioskodawcy/Inwestora zlokalizowane zostaną na działce nr 225 w obrębie 0010 Pakosław na terenie wyznaczonym jako OSN szczególnie narażonym na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego. Na terenie tym obowiązuje ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu W gospodarstwach OSN wymaga się 6 miesięcznego okresu przechowywania nawozów naturalnych i nie przekraczania w dawce nawozu naturalnego 170 kg azotu (N) w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych. W związku z powyższym w dalszej części opracowania przedstawiono obliczenie średniej rocznej wielkości produkcji nawozów naturalnych i koncentracji zawartego w nich azotu dla stanu maksymalnego zwierząt. W oparciu o załącznik nr 6 w/w rozporządzenia, w poniższej tabeli przedstawia się roczną zawartość azotu w nawozach naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie rolnym po zakończeniu planowanej inwestycji. 20

21 Tabela 5. Roczna zawartość azotu w nawozach naturalnych (obornik, gnojowica) System utrzymania Głęboka ściółka, bezściołowo Rodzaj zwierząt Obornik, gnojowica Produkcja obornika przez Całkowita zawartość azotu N w nawozach naturalnych [kg] Liczba zwierząt wg stanu maksymalnego poszczególne rodzaje zwierząt [Mg/rok] obornika Zawartość azotu [kg/mg]obornika [kg/m3] gnojowicy [m3/rok] gnojowicy Cielęta (gł. śc.) x 2,4 = 252 3,8 957,6 Bydło opasowe do roku x 12 = 960 2, (gł. śc.) Bydło opasowe powyżej roku x 15 = , (gł. śc.) Tuczniki (bezśc) x1,9 = 661,2 4,6 3041,52 Zawartość azotu w nawozach naturalnych [kg] ,12

22 Powierzchnia użytków rolnych [ha] 130 Zawartość azotu w nawozach naturalnych w przeliczeniu na powierzchnię użytków rolnych [kg/ha] 105,3 Zgodnie art. 17 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu nawozy należy stosować w sposób, który nie zagraża zdrowiu ludzi i zwierząt oraz środowisku, a dawka nawozu naturalnego, zastosowana w ciągu roku nie może zawierać więcej niż 170 kg N w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych. Zatem wymagany prawem areał potrzebny do zagospodarowania nawozów wynosi: ,12 kgn/rok : 170 kgn/ha = 80,6 ha Łączna powierzchnia gruntów rolnych będących w posiadaniu Inwestora wynosi ok. 130 ha. Na podstawie powyższej tabeli stwierdza się, że zawartość azotu w nawozie naturalnym wyprodukowanym w gospodarstwie rolnym Inwestora po zakończeniu procesu inwestycyjnego w kg/ha użytków rolnych wynosi 80,6 kg/ha i nie przekracza zalecanej dawki 170 kg/ha. Biorąc pod uwagę fakt, iż w budynku bukaciarni prowadzona będzie hodowla, w systemie utrzymywania głębokościołowego nie wylicza się pojemności urządzeń do magazynowania tego nawozu naturalnego. Obornik z przedmiotowej bukaciarni usuwany będzie 2 razy w roku, w okresach dozwolonych prawem, wiosną i jesienią bezpośrednio na pola będące w posiadaniu Inwestora, w związku z tym nie ma potrzeby budowania dla takiej bukaciarni płyty obornikowej. Biorąc pod uwagę fakt, iż w budynku tuczarni prowadzona będzie hodowla w systemie utrzymywania bezściołowego, w dalszej kolejności wyliczono pojemność zbiornika na gnojowicę. Zgodnie z załącznikiem nr 5 pojemność zbiornika na gnojowicę z tuczarni powinna wynosić: X3 = 5,8 x C x E x F x ndjp + G [m3] X3 = 5,8 x 1 x 48,72 DJP = 282,6 m 3 ndjp liczba zwierząt w budynku po ostatecznym jego ukształtowaniu, wyrażona w DJP wyniesie 48,72 DJP. C współczynnik odliczenia okresu pastwiskowego brak wypasu na pastwisku stąd współczynnik C = 1 22

23 E, F- współczynnik odliczenia ze względu na zastosowanie rozwiązania systemów utrzymywania oraz wyposażenia technicznego: BRAK G BRAK Jak wskazano w powyższej części opracowania przyjęta technologia zakłada magazynowanie płynnych odchodów (gnojowicy) w kanałach gnojowicowych pod rusztami w budynku o poj. ok. 560 m3. Pojemność zbiorników jest wystarczająca do gromadzenia gnojowicy w okresach kiedy nie jest możliwe jej rolnicze wykorzystanie Padłe zwierzęta Prowadzenie hodowli bydła i trzody chlewnej wiąże się z upadkami zwierząt. Optymalne warunki utrzymywania zwierząt zapewnia nadzór weterynaryjny co pozwala ograniczyć ilość upadków do minimum. Pomimo powyższego przedstawiono szacunkową ilość upadków w gospodarstwie rolnym Inwestora. Według założeń Inwestora upadki cieląt w czasie procesu hodowlanego wynoszą 1,5 %, natomiast upadki pozostałego bydła kształtują się na poziomie 0,5 %. W przypadku trzody chlewnej, upadki warchlaków ok. 2 %, tuczników 3 %. Podczas jednego zasiedlenia ilość padłych sztuk można oszacować następująco: Cielęta 105 szt. x 1,5 % = 1,6 szt./pół roku x 2 Pozostałe bydło 240 szt. x 0,5 % = 1,2szt./rok Warchlaki: 348 szt. x 2% = 6,96 sztuk/cykl produkcyjny x 3 Tuczniki: 348 szt. x 1% = 3,48 sztuk/cykl produkcyjny x 3 Zakładając max masę ciała cieląt na poziomie 220 kg, masa upadków w tej grupie wynosiła będzie ok. 352 kg, pozostałego bydła przy średniej masie ciała 517 kg, masa upadków wynosiła będzie ok. 620,4 kg, warchlaków przy masie ciała 30 kg masa upadków wynosiła będzie ok. 209 kg, natomiast tuczników przy masie ciała ok kg masa upadków wynosiła będzie ok. 418 kg.. Łączna masa padłych sztuk w ciągu roku wyniesie ok. 3 Mg. Padłe zwierzęta odbierane będą wyłącznie przez wyspecjalizowany podmiot, na podstawie stosownej umowy odbioru. Zwierzęta po stwierdzeniu padnięcia pakowane będą do szczelnych, foliowych worków. Z uwagi na odbiór zwierząt w tym samym dniu, nie stanowi to jakiegokolwiek zagrożenia dla środowiska jak i pozostałego inwentarza. 23

24 W związku z faktem, iż zgodnie z art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U poz. 21 z poźn. zm.), przepisów ww. ustawy nie stosuje się do zwłok zwierząt, które poniosły śmierć w inny sposób niż przez ubój, w tym zwierząt uśmierconych w celu wyeliminowania chorób epizodycznych, i które są unieszkodliwiane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1069/2009, zwierzęta padłe i ubite z konieczności nie są traktowane jako odpad Odpady stałe Na podstawie analizy zakresu planowanej działalności zidentyfikowano odpady powstałe w wyniku realizacji, eksploatacji oraz ewentualnej likwidacji planowanego przedsięwzięcia, możliwe do określenia na obecnym etapie prac, powstające w dwóch podstawowych formach występowania: Odpady niebezpieczne oznaczone symbolem * Odpady inne niż niebezpieczne Podgrupy, rodzaje oraz szacowane ilości odpadów przewidzianych do wytworzenia na terenie analizowanego przedsięwzięcia zostały przedstawione w przytoczonych poniżej tabelach. Dla poszczególnych odpadów określono źródło ich powstania, sposób magazynowania oraz zagospodarowania na etapie: realizacji planowanego przedsięwzięcia Tabela 6. Rodzaje i ilości odpadów, które mogą powstać w obrębie przedsięwzięcia w trakcie budowy Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Źródło i rodzaj odpadu Masa odpadów Mg/czas budowy Opakowania z papieru i tektury odpady opakowanie po materiałach budowanych oraz wyposażeniu budynku 0, Opakowania z tworzyw sztucznych odpady opakowanie po materiałach budowanych oraz wyposażeniu budynku 0, Opakowania z drewna odpady opakowanie po materiałach budowanych oraz wyposażeniu budynku 0,04 24

25 Opakowania z metali odpady opakowanie po materiałach budowanych oraz wyposażeniu budynku 0, Opakowania wielomateriałowe odpady opakowanie po materiałach budowanych oraz wyposażeniu budynku 0, Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w ubrania ochronne oraz tkaniny do wycierania 0,05 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, Odpady materiałów instalacyjnych i odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wykończeniowych kawałki kabli, kawałki elementów wykonanych z tworzywa, kawałki drewna, kawałki 0,3 wyposażenia inne niż wykładzin, itp. wymienione w Żelazo i stal Złom budowlany kawałki kształtowników, rury, druty, blachy, itp. 1, Mieszaniny metali odpadowa stal, resztki kabli, itp 0, Kable inne niż wymienione w odpadowa stal, resztki kabli, itp. 0, Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i resztki płyt styropianowych oraz folii izolacyjnej 0,05 Razem odpady inne niż niebezpieczne 1,74 Na etapie realizacji planowanej inwestycji nie przewiduje się powstawania odpadów niebezpiecznych. Na obecnym etapie niemożliwe jest dokładne określenie ilościowe wytwarzanych odpadów w fazie realizacji inwestycji. Podczas realizacji inwestycji należy, prowadzić segregację odpadów i przechowywać je do czasu usunięcia zgodnie z obowiązującymi przepisami. 25

26 Podane powyżej ilości odpadów przewidzianych na etapie eksploatacji jest to bilans odpadowy, który jest jedynie szacunkiem wykonanym na etapie przedprojektowym. Firma zajmująca się generalnym wykonawstwem robót związanych z budową będzie odpowiedzialna za wytworzone odpady. Zgodnie z Ustawą o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku (Dz. U. 2013, poz. 21 z późn. zm.) powinna ona posiadać stosowane decyzje z zakresu gospodarki odpadami oraz przekazać wytworzone odpady do podmiotów posiadających decyzję w zakresie odzysku bądź unieszkodliwiania odpadów. W fazie realizacji przedsięwzięcia powstaną również odpady w postaci mas ziemnych Zgodnie z art. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21) przepisów ustawy nie stosuje się m.in. do niezanieczyszczonej gleby i innych materiałów występujących w stanie naturalnym, wydobytych w trakcie robót budowlanych, pod warunkiem, że materiał ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty. Przewiduje się, że masy ziemne będą zagospodarowane na terenie przedsięwzięcia tak więc nie będą one kwalifikowane jako odpad. Tabela 7. Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w fazie realizacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Zagospodarowanie odpadów Opakowania z papieru i tektury odzysk Opakowania z tworzyw sztucznych odzysk Opakowania z drewna odzysk Opakowania z metali odzysk 26

27 Opakowania wielomateriałowe odzysk Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w odzysk Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w odzysk Żelazo i stal odzysk Mieszaniny metali odzysk Kable inne niż wymienione w odzysk Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i odzysk Tabela 8. Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie realizacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Sposób magazynowania odpadów Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Wytworzone odpady będą selektywnie zbierane i gromadzone w szczelnych pojemnikach ustawionych w wyznaczonym miejscu na terenie placu budowy Opakowania z drewna 27

28 Opakowania z metali Opakowania wielomateriałowe Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Żelazo i stal Mieszaniny metali Kable inne niż wymienione w Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i Po zgromadzeniu odpowiedniej ilości odpady zostaną przekazane zewnętrznym firmom posiadającym odpowiednie wymagane prawem zezwolenia. eksploatacji planowanej inwestycji Tabela 9. Rodzaje i ilość odpadów wytwarzanych w fazie eksploatacji inwestycji Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Szacowana ilość w Mg/rok Odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) Odpady opakowaniowe z papieru i tektury ,5 0,015 28

29 Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Szacowana ilość w Mg/rok 3. Opakowania z tworzyw sztucznych , Odpady opakowaniowe wielomateriałowe , Opakowania ze szkła Opakowania zawierając pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone 0,01 0, * 7. Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w ,02 8. Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione do * 0, Niesegregowne odpady komunalne Odpady z czyszczenia ulic i placów ,04 0,05 Razem odpady niebezpieczne 0,017 Razem odpady inne niż niebezpieczne 0,17 Podane powyżej ilości odpadów przewidzianych na etapie eksploatacji jest to bilans odpadowy, który jest jedynie szacunkiem wykonanym na etapie przedprojektowym. 29

30 Tabela 10. Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w wyniku eksploatacji instalacji Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Zagospodarowanie odpadów Odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) Odpady opakowaniowe z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych odzysk odzysk odzysk 4. Odpady opakowaniowe wielomateriałowe odzysk Opakowania ze szkła Opakowania zawierając pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone odzysk unieszkodliwianie * 7. Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w odzysk 8. Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione do * unieszkodliwianie Niesegregowne odpady komunalne Odpady z czyszczenia ulic i placów odzysk odzysk Tabela 11. Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie eksploatacji inwestycji 30

31 Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Sposób odpadów magazynowania Odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) Odpady opakowaniowe z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Odpady opakowaniowe wielomateriałowe Opakowania ze szkła Opakowania zawierając pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone * Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w specjalnym pojemniku i zabierany przez uprawniony podmiot Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne 8. Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione do * Odpad magazynowany będzie w specjalnym pojemniku i zabierany przez uprawniony podmiot 31

32 Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Sposób odpadów magazynowania Niesegregowne odpady komunalne Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów innych niż niebezpieczne ewentualnej likwidacji inwestycji Zasadniczo nie przewiduje się likwidacji planowanej działalności. Inwestor/Wnioskodawca nie planuje krótkotrwałego prowadzenia omawianego przedsięwzięcia w zakresie chowu bydła i trzody chlewnej. Jednakże przed rozpoczęciem procesu ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia należy przekazać wszystkie odpady odbiorcom posiadającym stosowne zezwolenia, tak, aby w obiekcie pozostały stałe elementy instalacje, maszyny i urządzenia stanowiące stałe jego wyposażenie i które mogą być zastosowane w innych fermach. Istniała będzie również konieczność zajęcia się zwierzętami (sprzedaż, przeniesienie w inne miejsce itp.) jak i zagospodarowania nawozów naturalnych. Pomimo powyższego przedstawiono szacunkowe ilości odpadów jakie mogą powstać na etapie likwidacji analizowanej inwestycji. 32

33 Tabela 12. Rodzaje i ilości odpadów, które mogą powstać w obrębie przedsięwzięcia w ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Źródło i rodzaj odpadu Masa odpadów Mg/czas rozbiórki Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż Niezdatne do dalszego użytkowania czyściwa, zanieczyszczone ubrania robocze oraz zużyte sorbenty 0,05 wymienione w Zużyte urządzenia inne niż wymienione w i Zużyte świetlówki, tonery 0, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Odpady powstałe na etapie rozbiórki obiektów budowlanych 1, Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia Odpady powstałe z rozbiórki wyposażenia obiektów 0,05 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, Odpady materiałów instalacyjnych i odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wykończeniowych kawałki kabli, kawałki elementów wykonanych z tworzywa, kawałki drewna, kawałki 0,3 wyposażenia inne niż wykładzin, itp. wymienione w Drewno Odpady powstałe na etapie rozbiórki obiektów budowlanych 0,02 33

34 Szkło Odpady powstałe na etapie rozbiórki obiektów budowlanych 0, Tworzywa sztuczne Odpady powstałe na etapie rozbiórki obiektów budowlanych 0, Żelazo i stal Złom budowlany kawałki kształtowników, rury, druty, blachy, itp. 1, Kable inne niż wymienione w Odpadowa stal, resztki kabli, itp. 0, Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i Resztki płyt styropianowych oraz folii izolacyjnej 0,04 Razem odpady inne niż niebezpieczne 2,61 Tabela 13. Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w fazie ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Zagospodarowanie odpadów Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w odzysk Zużyte urządzenia inne niż wymienione w i unieszkodliwianie 34

35 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów odzysk Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia odzysk Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w odzysk Drewno odzysk Szkło odzysk Tworzywa sztuczne odzysk Żelazo i stal odzysk Kable inne niż wymienione w odzysk Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i odzysk Tabela 14. Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Sposób magazynowania odpadów Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Zużyte urządzenia inne niż wymienione w i

36 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia Odpad będzie magazynowany w zamykanym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót rozbiórkowych Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Drewno Szkło Tworzywa sztuczne Żelazo i stal Kable inne niż wymienione w Materiały izolacyjne inne niż wymienione w i Ścieki socjalno-bytowe Ścieki socjalno-bytowe w analizowanym przedsięwzięciu powstawać będą tylko i wyłącznie w części socjalno-bytowej tuczarni. Zakłada się iż ilość ścieków socjalno-bytowych odprowadzanych z przedmiotowej inwestycji wynosić będzie 85% 1 ilości wody zużytej na cele socjalno-bytowe. W oparciu o powyższe założenia ilość odprowadzanych ścieków socjalno-bytowych przedstawia się następująco: Tabela 15. Szacowne ilości odprowadzanych ścieków socjalno bytowych Ilość zużytej wody Ilość odprowadzanych ścieków 90 dm 3 /dobę 76,5 dm 3 /dobę 0,09 m 3 /dobę 0,77 m 3 /dobę 1 Założenie zgodnie z opracowaniem. Kanalizacja Wsi Ryszard Błażejewski; Poznań

37 źródło: Opracowanie własne Ścieki socjalno bytowe nie zawierają związków agresywnych i toksycznych. Ścieki te odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego o odpowiednio dobranej pojemności wynoszącej ok. 5 m Ścieki technologiczne Na terenie analizowanego przedsięwzięcia nie przewiduje się powstawania ścieków technologicznych. Gruntowa dezynfekcja planowanego budynku bukaciarni, będzie przeprowadzana raz w roku, na wiosnę poprzez bielenie ścian mlekiem wapiennym. Przed przystąpieniem do bielenia ścian zostaną usunięte szczotką wszelkie zabrudzenia, odchody, pajęczyny itp. Jak wspomniano powyżej ścieki z mycia części hodowlanej w budynku tuczarni łączy się z gnojowicą i prowadzi jeden proces rozkładu w celu uzyskania nawozu. W budynku inwentarskim z systemem bezściółkowym (rusztowym) nie będą powstawać ścieki technologiczne z mycia kojców. Woda z mycia zmieszana z odchodami zwierząt stanowią gnojowicę. Zaznacza się, że gnojowica gromadzona w zbiornikach magazynowych, bezodpływowych stanowi nawóz naturalny przeznaczony do rolniczego wykorzystania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. z późn. zm. gnojowica przeznaczona do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych w przepisach o nawozach i nawożeniu nie jest ściekiem Wody opadowe i roztopowe W przedmiotowym gospodarstwie rolnym powstawać będą wody opadowe i roztopowe wymagające zagospodarowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. W przypadku analizowanego przedsięwzięcia wody opadowe z połaci dachowych obiektów znajdujących się w obrębie działki nr 225 trafiać będą w postaci nie zanieczyszczonej bezpośrednio do gruntu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. (Dz.U. 2014, poz. 1800) w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego wody opadowe z dachów, traktowane są jako umownie czyste i nie wymagają podczyszczania. Wody z terenów nie narażonych na zanieczyszczenia (tereny zielone) również w naturalny sposób infiltrowały będą do gruntu. Jest to sposób najbardziej prawidłowy z punktu widzenia bilansu odpływu naturalnego i krążenia wody w środowisku. 37

38 Wody opadowe i roztopowe z terenu utwardzonego (o trwałej nawierzchni szczelnej) spływać będą powierzchniowo na przyległe i nie utwardzone tereny znajdujące się w granicy działki Inwestora. Wody opadowe i roztopowe nie będą ujmowane w zorganizowany otwarty bądź zamknięty system kanalizacyjny. Oznacza to, że wody opadowe i roztopowe, które spływać będą z nawierzchni trwałej przez jej krawędzie (nie ujmowane w żadne systemy kanalizacyjne), nie są ściekiem i nie podlegają pod przepisy prawne. Do obliczeń ilości wód opadowych przyjęto powierzchnię równą: ,66 m 2 (7,933 ha). Tabela 16. Zestawienie powierzchni Lp. Rodzaj Powierzchnia Powierzchnie zredukowane 1. powierzchnie zadaszone 2220 m 2 0,222 ha 2. powierzchnia utwardzona (drogi dojazdowe, place manewrowe) 3 463m 2 0,346 ha 3. powierzchnia terenów zielonych 73654,66m 2 7,365 ha łączna powierzchnia: ,66 m 2 7,933 ha źródło: Opracowanie własne na podstawie danych od inwestora Ilość powstających wód opadowych i roztopowych oszacowano według poniższego wzoru: Q = Ψ Ø q F Ψ współczynnik spływu, którego wartość przyjęto: dachy = 0,90, powierzchnie utwardzone = 0,80, zieleń = 0,10, Ø współczynnik opóźnienia gdzie: n=4 38

39 F powierzchnia w ha powierzchnie szczelna dachów = 0,222 ha powierzchnie utwardzone = 0,346 ha powierzchnie terenów zielonych = 7,365 ha Wartość deszczu miarodajnego obliczono ze wzoru Błaszczyka dla warunków polskich średniego normalnego opadu rocznego H = 600 mm: przy prawdopodobieństwu pojawienia się opadu P = 20% i czasie trwania opadu t = 15 minut Powierzchnia szczelna dachów F = 0,222 ha Czas trwania deszczu miarodajnego t =15 min Prawdopodobieństwo wystąpienia deszczu P =20% czyli C = 5 Natężenie deszczu miarodajnego [l/s x ha] A = 806,6 q = 128,95 Współczynnik spływu Ψ =0,9 Natężenie przepływu Q max i Q sr [l/s] Q max = Ψ Ø q F Ø = 1,46 Q max = 37,6 α = 0,25 39

40 Q sr =1,1 Powierzchnie utwardzone F = 0,346 ha Czas trwania deszczu miarodajnego t =15 min Prawdopodobieństwo wystąpienia deszczu P =20% czyli C = 5 Natężenie deszczu miarodajnego [l/s x ha] A = 806,6 q = 128,95 Współczynnik spływu Ψ = 0,8 Natężenie przepływu Q max i Q sr [l/s] Q max = Ψ Ø q F Ø = 1,3 Q max = 46,4 α= 0,25 Q sr = 1,7 Powierzchnia terenów zielonych F = 7,365 ha Czas trwania deszczu miarodajnego 40

41 t =15 min Prawdopodobieństwo wystąpienia deszczu P =20% czyli C = 5 Natężenie deszczu miarodajnego [l/s x ha] A =806,6 q = 128,95 Współczynnik spływu Ψ =0,1 Natężenie przepływu Q max i Q sr [l/s] Q max = Ψ Ø q F Ø = 0,9 Q max = 57,9 α= 0,25 Q sr = 35, Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych Emisja zorganizowana Mimo przyjętych rozwiązań technologicznych, analizowane przedsięwzięcie będzie źródłem emisji substancji do powietrza w tym substancji odorowych. W obrębie działki 225 prowadzony będzie chów bydła opasowego oraz tuczników. Produkcja zwierzęca odbywała się będzie w dwóch budynkach inwentarskich, w których źródłem emisj zorganizowanej zanieczyszczeń do powietrza będzie system wentylacji grawitacyjnej (wywietrznik 41

42 kalenicowy w bukaciarni) oraz system wentylacji mechanicznej (wentylatory dachowe, niezadaszone w tuczarni). W budynku bukaciarni wydzielonych zostanie 20 kojców grupowych (max 345 sztuk bydła opasowego). System utrzymywania na głębokiej ściółce. W budynku tuczarni wydzielonych zostanie 12 kojców grupowych (max 348 sztuk tuczników). System utrzymywania bezściołowy na rusztach. Głównymi substancjami emitowanymi do powietrza będą zatem amoniak, siarkowodór oraz pył. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery zależeć będzie od wielu czynników m.in.: rozwiązań konstrukcyjnych pomieszczenia chowu oraz systemu gromadzenia odchodów, strategii żywienia, składu pokarmu, liczby zwierząt, temperatury powietrza warunków klimatu powietrza: Aby obliczyć emisję z procesu chowu bydła, przyjęto średnie wskaźniki emisji substancji do amoniak 2,12 kg/szt./rok cielęta głęboka ściółka, amoniak 3,15 kg/szt./rok bydło opasowe do 350 kg (do roku) głęboka ściółka, amoniak 7,77 kg/szt./rok bydło opasowe do 700 kg, głęboka ściółka siarkowodór 0,11 kg/szt./rok wskaźnik nie rozróżnia systemu hodowli, pył PM 2,5-0, kg/szt./rok wskaźnik nie rozróżnia systemu hodowli, pył zawieszony PM 10 0,4 kg/szt./rok wskaźnik nie rozróżnia systemu hodowli, pył ogólny 0,888 kg/szt./rok wskaźnik nie rozróżnia systemu hodowli. Przedstawione wskaźniki, zaproponowano na podstawie opracowania Paulina Mielcarek (2012) Weryfikacja wartości współczynników emisji amoniaku i gazów cieplarnianych z produkcji zwierzęcej za Pietrzak (2006) Metoda inwentaryzacji emisji amoniaku ze źródeł rolniczych w Polsce i 42

43 jej praktyczne zastosowanie oraz na podstawie opracowania Biuletyn Instytutu Kształtowania Środowiska nr 4/IX z 1982 r. Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza oraz Odory Joanna Kośmider za Stanisławem Hławiczka w opracowaniu Uciążliwość zapachowa jako element ocen oddziaływania na środowisko (1993). Dla cieląt zastosowano wskaźnik 2,12 kg/szt./rok uzyskany z uśrednionej wagi cieląt kg tj. 32,5 %, pomniejszając przyjęty w opracowaniu wskaźnik dla jałówek 6-12 miesięcy 3,15 kg/szt./rok o 32,5 % (jest to uśredniona różnica wagowa cieląt). Dla bydła opasowego do 350 kg (do roku) przyjęto wskaźnik jak dla jałówek 6-12 miesięcy na głębokiej ściółce. Natomiast dla bydła opasowego do 700 kg przyjęto wskaźnik jak dla krów mlecznych na głębokiej ściółce. Przyjęcie najwyższego zakresu wskaźnika byłoby zbytnim przekroczeniem i przedstawieniem nieprawdziwej sytuacji, jakoby Inwestor nie stosował nowoczesnych rozwiązań technologicznych i nie dbał o dobrostan zwierząt narażając przy tym fermę na nierentowność, co jest niezgodne z prawdą. Aby obliczyć emisję z procesu chowu trzody chlewnej, przyjęto średnie wskaźniki emisji substancji do powietrza: amoniak 1,35 3,0 kg/szt./rok tuczniki bezściołowo (całkowite ruszty) - średnia 2,2 kg/miejsce/rok, do wyliczeń przyjęto najbardziej niekorzystny wariant 3,0 kg/miejsce/rok. siarkowodór 5 g/djp/dzień kg/szt./rok - dla końcowej fazy cyklu tuczu trzody chlewnej w budynkach w systemie bezściółkowym (całkowite ruszty) i wentylacją mechaniczną - 5 g H 2 S/DJP/dzień. Przedstawione wskaźniki, zaproponowano na podstawie opracowania Dokument Referencyjny o Najlepszych Dostępnych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń oraz wg opracowania Air emissions from animal production buldings. Dla przedstawienia sytuacji najbardziej niekorzystnej przyjęto, iż obsada jest maksymalna i nie ulega zmniejszeniu w wyniku naturalnych upadków. Czas funkcjonowania obiektów w przypadku bukaciarni wynosi 8760 h/rok, w przypadku chlewni 8280 h/rok - emisja z budynku inwentarskiego zachodzić będzie tylko w czasie przebywania w nim zwierząt. Po usunięciu zwierząt nastąpi kilkudniowa przerwa. W tym czasie pomieszczenia hodowlane tuczarni będą myte i przygotowywane do wprowadzenia kolejnej partii zwierząt. Przez ok. 6-7 dni w roku pomieszczenia hodowlane będą puste, wentylatory będą wyłączone, nie będzie zachodzić emisja z instalacji. W celu wykonania symulacji komputerowej dla chlewni przyjęto najbardziej niekorzystny wariant pracy instalacji przez 8760 h/roku. 43

44 Emitor bukaciarni jest kalenicowy, liniowy, grawitacyjny, zadaszony, o wysokości do 9,6 m. W celu obliczenia wielkości emisji z budynku przyjęto przepływ powietrza przez otwór wentylacyjny w kalenicy z prędkością 0 m/s (emitor zadaszony). Chlewnia wentylowana będzie za pomocą 4 wentylatorów kanałowych o średnicy ok. 63 cm i wydajności ok m3/h z płynną regulacją obrotów, z wyrzutnią dachową, niezadaszoną. Wysokość wentylatorów wynosić będzie do 6, 5 m. Prędkość wylotową gazów przyjęto 11,1 m/s m3/h : 3600 s = 3,33 3,33 m3/s : 0,3 m 2 = 11,1 m/s Wielkość emisji gazów oraz pyłu z projektowanej bukaciarni zamieszczono poniżej. Amoniak emisja maksymalna na 100 mb wynosi 0,3 kg/h/em. Poniżej podano sposób obliczeń: (105 x 2,12 kg/szt./rok) + (80 x 3,15) + (160 x 7,77) = 1717,8 kg/rok / 8760 = 0,2 kg/h 0,2 kg/h ---->62,14 m 0,3 kg/h ---->100 mb Siarkowodór emisja maksymalna na 100 mb wynosi 0,006 kg/h. Poniżej podano sposób obliczeń: 345 szt. x 0,11 kg/szt./rok = 37,95 kg/rok/8760 =0,004 kg/h 0,004 kg/h 62,14 m 0,006 kg/h 100 mb Pył PM10 emisja maksymalna na 100 mb wynosi 0,03 kg/h. Poniżej podano sposób obliczeń: 345 szt. x 0,4 kg/szt. = 138 kg/rok / 8760 = 0,02 kg/h 0,02 kg/h 62,14 m 0,03 kg/h 100 mb Pył ogólny emisja maksymalna na 100 mb wynosi 0,08 kg/h. Poniżej podano sposób obliczeń: 345 szt. x 0,888 kg/szt. = 306,36 kg/rok / 8760 = 0,03 kg/h 0,05 kg/h 62,14 m 44

45 0,08 kg/h 100 mb Pył PM2,5 emisja maksymalna na 100 mb wynosi 0,0006 kg/h. Poniżej podano sposób obliczeń: 345 szt. x 0,00888 kg/szt. = 3,1 kg/rok / 8760 = 0,0004 kg/h 0,0004 kg/h 62,14 m 0,0006 kg/h 100 mb Wielkość emisji gazów z projektowanej tuczarni zamieszczono poniżej. Amoniak emisja maksymalna wynosi 0,025 kg/h/em. Poniżej podano sposób obliczeń: ENH3 = 348 miejsc x 3 kg NH3/miejsce/rok = 1044 kg/rok 1044 kg/rok : 8760 = 0,1 kg/h 0,1 kg/h : 4 = 0,025 kg/h/em Siarkowodór emisja maksymalna wynosi: 0,0025 kg/h/em. Poniżej podano sposób obliczeń: 348 sztuk (48,72 DJP) EH2S = 48,72 DJP x 5 g/djp/dzień = 243,6/24 = 10,15/1000 = 0,01 kg/h 0,01 x 8760 = 87,6 kg/rok 0,01 : 4 = 0,0025 kg/h/em Emisja z procesów pomocniczych W związku z planowaną inwestycją nie przewiduje się wyposażenia budynków w system ogrzewania kotłem. W obrębie działki ogrzewana będzie tylko i wyłącznie część socjalno-bytowa.. Zaopatrzenie w energię elektryczną części socjalnej realizowane będzie z przyłącza elektroenergetycznego. Nie zakłada się również umiejscowienia na terenie działki agregatu prądotwórczego Emisja niezorganizowana Ruch samochodowy ze zmienną strukturą i natężeniem stanowił będzie mobilne źródło emisji zanieczyszczeń. Ze spalania paliw w silnikach pojazdów emitowane będą następujące zanieczyszczenia: dwutlenek azotu, tlenek węgla, pył, węglowodory aromatyczne i alifatyczne. Ruch 45

46 pojazdów będzie ograniczony do pory dnia. Z uwagi na sporadyczność ruchu pojazdów z zewnątrz oraz brak systematyczności, emisję od pojazdów uznano za niezorganizowaną. Natężenie ruchu środków transportu własnego będzie niewielkie w ciągu dnia (1 ciągnik z paszowozem lub sporadycznie ścielarką) po trenie poruszały się będą również pojazdy nie będące w posiadaniu inwestora. Średnia częstotliwość poruszania w obrębie działki, dwa pojazdy na dzień (pojazd własny oraz dostawczy). Ponadto zgodnie z danymi literaturowymi emisje związane z ruchem pojazdów są minimalne i nie mają praktycznie wpływu na stan zanieczyszczenia powietrza. W związku z powyższym pominięto obliczenie emisji i imisji zanieczyszczeń z ruchu pojazdów Emisja hałasu Po zakończeniu procesu inwestycyjnego źródłem hałasu, wpływającymi na poziom dźwięku w środowisku, pochodzącymi z analizowanej inwestycji będzie: praca wentylacji mechanicznej w tuczarni; utrzymywanie zwierząt w budynkach inwentarskich; ruch pojazdów samochodowych w obrębie przedsięwzięcia Stacjonarne, punktowe źródło hałasu. Wentylacja mechaniczna. Stacjonarnymi, punktowymi, wszechkierunkowymi źródłami hałasu będą wyloty wentylatorów mechanicznych (kominowe) w budynku tuczarni. W budynku tym planuje się 4 wentylatory, których wyloty znajdowały się będą na wysokości do 6,5 m. Średnica wentylatorów wynosiła będzie do 63 cm. Z budynku bukaciarni zużyte powietrze usuwane będzie za pomocą wentylacji grawitacyjnej. Zgodnie z danymi producenta poziom hałasu wentylatorów w odległości 7 m od źródła wynosi 55 db. Dla źródeł wszechkierunkowych poziom mocy akustycznej obliczono według poniższego wzoru (PN-84/N-01332) wskazanego w załączniku 2 Instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej nr 338/2008 Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku (wzór Z.2.1): L S = Lm 10log [db] S W + 0 gdzie: 46

47 L W poziom mocy akustycznej maszyny lub urządzenia [db], L m średni poziom dźwięku A zmierzony na powierzchni pomiarowej w odległości d od maszyny lub urządzenia, lecz nie większej niż 2m [db], S pole powierzchni pomiarowej w odległości d od maszyny lub urządzenia [m 2 ] S 0 - pole powierzchni odniesienia równa S 0 = 1 m 2 Poziom mocy akustycznej dla w/w źródeł wynosi: 79,9 db Stacjonarne źródło hałasu. Utrzymanie zwierząt i czynności związane z obsługą wewnątrz budynku inwentarskiego. Na terenie analizowanego przedsięwzięcia źródłem hałasu typu budynek będzie bukaciarnia oraz tuczarnia. Emisja hałasu wewnątrz obiektu związana będzie z utrzymywaniem zwierząt, urządzeniami służącymi do organizacji zadawania paszy, pojenia, ścielenia oraz usuwania nawozu naturalnego (obornika i gnojowicy). Budynki funkcjonowały będą w porze dziennej. W założeniach nie uwzględniono ruchu ciągłego obiektów tj. pory dziennej i nocnej ze względu na fakt, iż w nocy hałas w budynkach inwentarskich nie panuje. Nie są wykonywane czynności związane z obsługą budynku. Zwierzęta są w stanie spoczynku śpią. W porze dziennej wewnątrz każdego budynku panuje hałas, który nie przekracza wartości LAeq = 70,0 db - hałas ten nie będzie stały oraz wywoływany nagle z dużym natężeniem przez urządzenia, bądź wykonywane czynności. W czasie zadawania paszy nie będzie usuwany obornik bądź gnojowica oraz nie będą prowadzone inne czynności związane z obsługą budynków. Przy opisie źródeł typu budynek każdą z powierzchni ograniczających bryłę budynku zastąpiono wtórnymi źródłami hałasu. W obliczeniach uwzględniono średnią izolacyjność przegród budowlanych oraz zjawiska ekranowania fali bieżącej. W przypadku, gdy ściana lub jej część składa się z elementów o różnej izolacyjności akustycznej do wzoru wstawiono izolacyjność wypadkową obliczoną z zależności: R A = 10log i i 100 p R Ai gdzie: pi - procentowy udział powierzchni i-tego elementu, RAi - izolacyjność akustyczna i-tego elementu, db. 47

48 Jak wskazano w powyższej części opracowania każdy budynek wykonany zostanie z żelbetonu. Pokrycie dachu stanowiła będzie płyta warstwowa poliuretanowa. Wysokość obiektu (bukaciarni) w kalenicy wynosiła będzie do 9,5 m. Wysokość pomieszczeń, w których utrzymywane będą zwierzęta wynosiła będzie do. 3,8 m. Wysokość obiektu (tuczarni) w kalenicy wynosiła będzie do 5,5 m. Wysokość pomieszczeń, w których utrzymywane będą zwierzęta wynosiła będzie do 4,25 m. Zgodnie z wytycznymi Instytutu Techniki Budowlanej 338/2008 METODY OKREŚLANIA EMISJI I IMISJI HAŁASU PRZEMYSŁOWEGO W ŚRODOWISKU przyjęto: ściany budynku inwentarskiego posiadają izolacyjność akustyczną równą 46 db (jak dla ścian masywnych z wypełnieniem szkieletu żelbetowego murem z cegły kratówki o grubości 250 mm); dach bukaciarni posiada izolacyjność akustyczną równą 25 db (jak dla lekkich przekryć dachowych z płyt warstwowych z rdzeniem z pianki poliuretanowej i okładzinami z blach stalowych powlekanych, przy grubości rdzenia mm); dach tuczarni posiada izolacyjność akustyczną równą 24 db (jak dla lekkich przekryć dachowych z płyt warstwowych z rdzeniem ze styropianu i okładzinami z blach stalowych powlekanych, przy grubości rdzenia mm). Tabela 17. Zbiorcze zestawienie źródeł hałasu w porze dnia Izolacyjność Wysokość źródła Źródło hałasu akustyczna (m) ścian[db] Izolacyjność akustyczna przekryć dachowych [db] Poziom hałasu wewnątrz obiektu (db) Bukaciarnia 9, Tuczarnia 5, W celu przeprowadzenia symulacji komputerowej przyjęto wartość współczynnika odbicia dla powierzchni (Ściana z oknami, bramami itp. 0,8 - bukaciarnia) oraz dla ścian, w których 50 % powierzchni stanowią otwory 0,4 - chlewnia, dla dachu 1- oba przypadki). W bukaciarni przyjęto współczynnik odbicia 0,8 ze względu na fakt, iż otwory w ścianie stanowią 20 % powierzchni ścian Ruchome źródła hałasu Na terenie analizowanego przedsięwzięcia oprócz stacjonarnych źródeł dźwięku istniały będą ruchome źródła dźwięku, tzn. różnego typu pojazdy: dostarczające i wywożące zwierzęta, 48

49 dostarczające paszę, wywożące obornik, gnojowicę, odbierające odpady itp. Ruch pojazdów odbywał się będzie w obrębie działki tylko i wyłącznie w porze dnia. Pojazdy te poruszać się będą w większości w sposób niezorganizowany, z różną częstotliwością, w związku z czym są to ruchome, wszechkierunkowe źródła hałasu. Zgodnie z wytycznymi Instrukcji ITB 338/2008 drogę przejazdu każdego źródła ruchomego zamieniono na zbiór zastępczych punktowych źródeł dźwięku. Dla każdego źródła zastępczego wyznaczono równoważny poziom mocy akustycznej wg poniższego wzoru: gdzie: N 1 L W =10log ni ti 10 eqn Tn=1 0.1 L Wn L Wn poziom mocy akustycznej związany z jazdą / startem / hamowaniem pojazdu, n i ilość pojazdów, t i czas trwania pojedynczego sygnału, T czas ekspozycji na hałas dla pory dziennej 8 h. Tabela 18. Zestawienie zbiorcze pojazdów Natężenie ruchu Źródło hałasu pojazdów Pora nocna (22-6) Liczba opcji ruchowych w Pora dzienna (6-22) (t =1 h) czasie T = 8 h (T = 8h) Ciągnik z paszowozem 1 brak 6 Samochód ciężarowy 1 brak 6 Wszystkie pojazdy z punktu widzenia akustycznego określono jako pojazdy tzw. ciężkie. Każdy rodzaj pojazdu jest źródłem jednakowej mocy akustycznej. Tabela 19. Moc akustyczna pojazdów Operacja Moc akustyczna L MA, db Czas operacji [s] Start 97 5 Pojazdy lekkie Hamowanie 94 3 Jazda po terenie (manewrowanie) 94 (Zależy od długości drogi i prędkości pojazdu) 49

50 Start Pojazdy ciężkie Hamowanie Jazda po terenie (manewrowanie) 100 (Zależy od długości drogi i prędkości pojazdu) Po wewnętrznych drogach gospodarstwa poruszać się będą pojazdy ciężkie (samochody ciężarowe - dostawy, zaopatrzenie, wywóz zwierząt, załadunek silosów, wywóz obornika, wywóz gnojowicy, wywóz ścieków socjalno-bytowych, wywóz szt. padłych itp.) ze średnią częstotliwością 2 pojazdy na dzień z prędkością poruszania się 10 km/h. Do wyliczeń przyjęto średnią częstotliwość 2 pojazdy na dzień ze względu na fakt, iż niemożliwe jest ścisłe określenie ilości poszczególnych pojazdów ciężarowych. Pojazdy te w większości przypadków, na terenie gospodarstwa poruszały się będą sporadycznie tj. raz w tygodniu, raz w miesiącu, dwa razy w roku. Zgodnie z w/w instrukcją drogi poruszania się ruchomych źródeł hałasu podzielono na zastępcze źródła punktowe o długości 10 m. Czas operacji ruchowej dla 10- cio metrowego odcinka wynosi 3,6 s. Źródło hałasu zlokalizowano na wysokości 0,8 m. Wskaźnik gruntu G przyjęto jak dla gruntu porowatego (podłoże gleba) i wynosi 1. Tło akustyczne przyjęto jako zerowe. Tabela 20. Równoważny poziom mocy akustycznej pojazdów ciężkich przedstawiono w tabeli poniżej. Średni Operacja Pora dzienna równoważny poziom mocy Pora nocna akustycznej Pojazdy ciężkie Start (2 opcje 67,4 db Brak Ciągnik z ruchowe) paszowozem Jazda (113 m) 69,7 db 81,5 db Brak Hamowanie (2 opcje 60,2 db Brak 50

51 ruchowe) Start (2 opcje ruchowe) 67,4 db Brak Ciągnik z paszowozem Jazda (17 m) 73,3 db 67 db Brak Hamowanie (2 opcji ruchowe) 60,2 db Brak Start (2 opcje 67,4 db Brak ruchowe) Pojazdy ciężkie Samochód ciężarowy Jazda (185 m) 70,4 db 83,6 db Brak Hamowanie (2 opcji ruchowe) 60,2 db Brak Po terenie działki oprócz codziennego poruszania się ciągnika z paszowozem poruszały się będą również samochody ciężarowe nie będące własnością Inwestora. Pojazdy te na terenie gospodarstwa będą sporadycznie. Będą to głownie pojazdy związane z dowozem koncentratów wywozem obornika, ścieków socjalno-bytowych, wywóz sztuk padłych, ruch maszyny do kiszenia itp. Nie jest możliwe dokładne określenie opcji ruchowych pojazdów, w związku z czym do programu wprowadzono uśredniony równoważny poziom mocy akustycznej dla ciągnika z paszowozem na długości odcinka 113 m wynoszącą 69,7 db; na długości odcinka 17 m wynosząca 67 db oraz dla samochodu ciężarowego na długości odcinka 185 m wynoszącą 70,4 db. W celu wykonania analizy akustycznej przyjęto najbardziej niekorzystny wariant poruszania w ciągu dnia ciągnika z paszowozem (co będzie miało miejsce) oraz samochodu ciężarowego wykonującego czynność załadunku komór silosu na kiszonkę. Pojazd ten przyjęto ze względu na fakt, 51

52 iż wykonuje najdłuższą trasę (załadunek silosów odbywa się sporadycznie) oraz ze względu na ilość poszczególnych aktywności ruchowych. W celu łatwiejszego dokonania analizy przyjęto w każdym źródle punktowym hałas związany z 2 krotnym przejazdem pojazdów wykonujących codzienne trasy Ekrany liniowe Nie wyodrębniono ekranu liniowego, na którym zachodzi ugięcie fali dźwiękowej Obszary zieleni Przy południowej granicy działki 225 Inwestor przewiduje nasadzenie szybko rosnącego pasa zieleni izolacyjnej w wysokości do 5 m. 3. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko 3.1. Lokalizacja planowanego przedsięwzięcia (położenie administracyjne) Projektowane budynki inwentarskie wraz z obiektami towarzyszącymi i infrastrukturą techniczną zlokalizowane zostaną w miejscowości Pakosław, gmina Pakosław. Administracyjnie gmina ta położona jest w województwie wielkopolskim, powiecie rawickim. Gmina ta zajmuje południowo-wschodnią część powiatu rawickiego. Ryc.2. Lokalizacja Gminy Pakosław na tle powiatu 52

53 Gmina od północnego - wschodu graniczy z gminą Jutrosin i na niewielkim odcinku od północy z gminą Miejska Górka, od zachodu z gminą Rawicz. Ryc. 3. Lokalizacja miejscowości Pakosław na tle gminy Pakosław Analizowana działka położona jest na północnym krańcu wsi Pakosław. Przez wieś przebiega droga powiatowa. 53

54 Ryc.4. Lokalizacja działki na której planuje się przedmiotowe przedsięwzięcie Analizowane przedsięwzięcie planuje się zlokalizować na terenie działki nr 225. Zgodnie z wypisem z ewidencji gruntów w obrębie działki znajdują się odpowiednio grunty orne: R III b, R IV a. Powierzchnia działki wynosi ha. Obecnie teren ten użytkowany jest rolniczo. Realizacja planowanej inwestycji nastąpi w obrębie gruntów R IVa wg lokalizacji wskazanej na załączniku nr 2. Obszar, na którym planowane jest przedsięwzięcie nie został objęty ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP). W najbliższym otoczeniu planowanego przedsięwzięcia znajdują się: Od strony północnej bezpośrednio przylegająca do działki inwestora działka nr 224, stanowiąca grunty rolne. Od strony południowej bezpośrednio przylegające do działki inwestora działki nr 226, 227, 228/1, 232, 233, 234 stanowiące grunty rolne. Od strony wschodniej droga nr 298, dalej grunty rolne. 54

55 Od strony zachodniej bezpośrednio przylegająca do działki inwestora działka nr 250, stanowiąca ciek wodny (dopływ Starej Orli), dalej grunty rolne. Najbliżej zlokalizowanym budynkiem mieszkalnym jest budynek wchodzący w skład zabudowy zagrodowej na działce nr 290/2, w odległości ponad 350 m w kierunku południowo-wschodnim od planowanych budynków inwentarskich. Najbliższym terenem mieszkalnym w kierunku północnozachodnim jest budynek wchodzący w skład zabudowy zagrodowej na działce nr 30, w odległości ponad 580 m Rzeźba terenu Według regionalizacji fizyczno geograficznej J. Kondrackiego gmina Pakosław leży w podprowincji - Niziny Środkowopolskie, w obrębie makroregionu - Nizina Południowowielkopolska. Podstawowe rysy rzeźby terenu zostały ukształtowane w plejstocenie wskutek działalności erozyjno - akumulacyjnej lodowca (zlodowacenie środkowopolskie), a zmodyfikowane w holocenie. Najogólniej w rzeźbie terenu gminy można wyróżnić wysoczyznę morenową oraz obniżenie dolinne rzeki Orli. Wysoczyzna morenowa płaska zlodowacenia środkowopolskiego obejmuje północną część gminy. Dzieli ją dolina rzeki Szpatnicy (Starej Orli) o przebiegu południkowym. Wysoczyzna opada łagodnie w kierunku południowym. Najwyżej położony teren (powyżej 120 m n.p.m.) znajduje się na północny wschód od miejscowości Góreczki Wielkie. Dolina rzeki Orli obejmuje południową i środkową część gminy. W bardzo rozległej i płaskiej dolinie wyróżnić można trzy poziomy terasowe (wysokie, środkowe, denne). Terasy wysokie - fragmenty znajdują się po obu stronach doliny rzeki Szpatnicy, prawobrzeżnego dopływu Orli. Terasy środkowe - bardzo rozległe formy pomiędzy dnem doliny Orli i jej dopływów. Terasom tym towarzyszą pagórki wydmowe o wysokościach względnych przekraczających 10 m. Terasy denne występują w bezpośrednim sąsiedztwie rzek: Orli i jej dopływu Szpatnicy. Są to tereny niemal płaskie, często podmokłe. Najniżej położony teren znajduje się w południowo zachodniej części gminy (poniżej 90 m n.p.m.). 55

56 Ryc.5. Lokalizacja planowanego przedsięwzięcia na tle regionów fizyczno-geograficznych 3.3. Położenie geograficzne Zgodnie z podziałem Polski na regiony fizycznogeograficzne wg Kondrackiego, obszar gminy Pakosław należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Niziny Środkowopolskie. Północna i środkowa część powiatu rawickiego znajduje się w makroregionie Nizina Południowowielkopolska, a fragment południowy w makroregionie Obniżenie Milicko- Głogowskie. Nizina Południowowielkopolska położona jest pomiędzy pojezierzami Leszczyńskim i Wielkopolskim od północy, a Obniżeniem Milicko-Głogowskim i Wyżyną Małopolską od południa, w dorzeczu Warty (i częściowo środkowej Odry). Powiat rawicki znajduje się w obrębie mezoregionów Wysoczyzna Leszczyńska i Wysoczyzna Kaliska. Obniżenie Milicko-Głogowskie położone jest pomiędzy Pojezierzem Leszczyńskim, Niziną Południowowielkopolską od południa i Wałem Trzebnickim od północy. Południowa część powiatu rawickiego położona jest w obrębie Kotliny Żmigrodzkiej Klimat Według regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza gmina Pakosław leżyw obrębie regionu śląsko-wielkopolskiego, reprezentującego obszar przewagi wpływów oceanicznych. Amplitudy temperatur są mniejsze niż w Polsce, wiosna wczesna i ciepła, długie lato, zima łagodna i krótka z nie 56

57 trwałą pokryw śnieżną (ca 58 dni). Długość okresu wegetacyjnego wynosi 220 dni. Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosi ca 8,0 do 8,2oC, średnia najcieplejszego miesiąca (lipca) od 17oC do 18,1oC, a średnia temperatura stycznia od ( 3) do (-2,8) Co. Wilgotność względna powietrza kształtuje się podobnie jak na obszarze całego kraju; wartości najwyższe notuje się w okresie od października do stycznia (84-88%), minimum przypada na czerwiec i lipiec (72-74%). Jeśli chodzi o zachmurzenie, to najwyższe wartości notuje się również w okresie jesienno zimowym a najniższe we wrześniu i czerwcu. Opady kształtują się nieco poniżej średniej krajowej. Maksimum przypada w maju i sierpniu, a najniższe sumy przypadają na miesiące zimowe (styczeń). Roczna suma opadów wynosi około 550 mm. Podobnie jak na Terenie całego kraju przeważają wiatry zachodnie. Udział wiatru z sektora zachodniego (NW-SW) wynosi ca 50 %. Najrzadziej występują wiatry północne i północno wschodnie (poniżej 15%). Prędkości wiatrów są zróżnicowane, największe charakteryzują wiatry zachodnie, najmniejsze wiatry południowo wschodnie i wschodnie. Na charakter klimatu lokalnego wpływa między innymi rzeźba terenu, sposób jego użytkowana, obecność wód, charakter szaty roślinnej. Obszary wyniesione charakteryzują się wyrównanymi warunkami termicznymi, równomiernym nasłonecznieniem, małą wilgotnością i korzystną wymianą powietrza. Są zatem korzystne zarówno dla użytkowania rolniczego jak i dla osadnictwa. Ciągi dolinne są miejscami gromadzenia i przemieszczania się mas chłodnego powietrza, charakteryzują się większą wilgotnością powietrza, niższymi temperaturami minimalnymi, skłonnością do mgieł i inwersji temperatur. Tereny zalesione charakteryzują się dobrymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi o zmniejszonych dobowych wahaniach, nieco gorszymi warunkami solarnymi z uwagi na zacienienie. Są to jednak tereny o powietrzu wzbogaconym w tlen, ozon, olejki eteryczne podnoszące komfort bioklimatyczny Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne Teren analizowanego przedsięwzięcia w całości należy do zlewni rzeki Baryczy, która jest największym prawostronnym dopływem górnej i środkowej Odry. Barycz, tworzy oś układu hydrograficznego całej gminy w kierunku wschód-zachód. Głównym dopływem Baryczy jest Orla odwadniająca całą gminę wraz z jej dopływami: Szpatnica, Rów Oliwny, Rów Domaradzki, Orla Leniwa i inne cieki i rowy. 57

58 Ryc. 6 Sieć hydrograficzna zlewni Barycz Teren planowanego przedsięwzięcia usytuowany jest w odległości ok. 16 km na północ od rzeki Barycz głównej osi układu hydrograficznego gminy. Osią układu hydrograficznego rejonu lokalizacji planowanej inwestycji jest rzeka Orla (wraz z dopływami) stanowiąca prawostronny dopływ Baryczy główny ciek odwadniający, w okolicy miejscowości Wąsosz. Najbliższym ciekiem powierzchniowym płynącym (JCW) względem planowanej inwestycji jest prawy dopływ Orli (JCW) Stara Orla (Szpatnica), w odległości ponad 2 km, w kierunku zachodnim. Innym ciekiem powierzchniowym płynącym (JCW) jest Orla, w odległości ok. 4 km, w kierunku południowym od przybliżonego miejsca planowanej inwestycji oraz (JCW) Orla Leniwa, w odległości ponad 4,5 km, w kierunku południowym od przybliżonego miejsca planowanej inwestycji. Wymienione powyżej główne cieki dopełnia gęsty system kanałów i rowów melioracyjnych. Najbliżej położonym elementem sieci hydrograficznej względem projektowanego przedsięwzięcia jest rów melioracyjny - Rów Drenarski płynący w kierunku północno - wschodnim od terenu planowanego przedsięwzięcia, w odległości 220 m. Ciek ten, w kierunku południowym wpływa do JCW Orla. Kolejnym elementem sieci hydrograficznej jest (Oliwny Rów) płynący na zachód od terenu planowanego przedsięwzięcia, w odległości ok m. Ciek ten, w kierunku południowozachodnim wpływa do JCW Stara Orla. W obrębie przedsięwzięcia oraz w jego najbliższym sąsiedztwie brak jest zbiorników wodnych Warunki gruntowo wodne 58

59 Budowa geologiczna Obszar planowanej inwestycji leży na Monoklinie Przedsudeckiej. Podłoże zbudowane jest z osadów paleozoiczynych oraz mezozoicznych. Osady te przykryte są niemal w całości 14 utworami trzeciorzędowymi: oligocenu (w postaci utworów piaszczystych), miocenu (iły z wkładkami węgli brunatnych, piaski i piaskowce) i pliocenu (iły poznańskie). Największe miąższości osadów mioceńskich dochodzą do 170 m, a plioceńskich do 125 m. Utwory trzeciorzędowe w całości pokryte są utworami czwartorzędowymi, których miąższość dochodzi do kilkudziesięciu metrów. Są to osady plejstoceńskie zlodowacenia środkowopolskiego i północnopolskiego oraz holoceńskie. Osady plejstoceńskie: piaski, żwiry, głazy lodowcowe występujące w postaci płatów na północ i południe od miejscowości Chojno, zbudowanych z piasków różnoziarnistych i żwirów zaglinionych z licznymi głazikami; glina zwałowa stadiału mazowiecko podlaskiego zajmująca północną część gminy, tworząca jeden poziom o miąższości dochodzącej do kilkudziesięciu metrów; piaski, żwiry, mułki, mady rzeczne tarasów nadzalewowych związane ze zlodowaceniem północnopolskim, osady dominujące na terenie gminy (południowa i środkowa część gminy); piaski wydmowe z okresu schyłkowego plejstocenu oraz holocenu występujące w postaci płatów we wschodniej części gminy na południe i wschód od Pakosławia, oraz w zachodniej części w rejonie miejscowości Niedźwiadki (materiał kwarcowy drobno i średnioziarnisty). Osady holoceńskie: piaski, żwiry, mułki rzeczne występują wzdłuż cieków płynących z północy na południe oraz w dolinie Orli (maksymalna ich miąższość nie przekracza 12 m.); namuły występujące wzdłuż rzeki Orli (najczęściej mułki piaszczyste ze znaczną ilością części humusowych Hydrogeologia Regionalizacja hydrogeologiczna Według regionalizacji zwykłych wód podziemnych wg Atlasu hydrogeologicznego Polski 1995 r. obszar analiz znajduje się w regionie hydrogeologicznym wielkopolski (VI) oraz wrocławski (XV) Charakterystyka pięter wodonośnych Głębokość zalegania wód gruntowych nawiązuje do morfologii terenu. W obniżeniach dolinnych, w bliskim sąsiedztwie cieków wody gruntowe występują dość płytko, do 1 m p.p.t. Ich poziom ściśle odzwierciedla stany wody w ciekach. W obrębie wyższych poziomów terasowych oraz w części krawędziowej wysoczyzn wody gruntowe zalegają na głębokości od 1 2 m p.p.t. W obrębie wysoczyzn woda gruntowa występuje na ogół głębiej niż 2 m. Czwartorzędowe warstwy wodonośne 59

60 na terenie gminy. Teren planowanej inwestycji reprezentuje fragment doliny kopalnej. Jest to poziom międzyglinowy dolny, którego występowanie wiąże się z istnieniem osadów interglacjału wielkiego i fluwioglacjałów rozdzielających gliny morenowe zlodowacenia południowopolskiego. Ten poziom wodonośny cechuje się zwierciadłem wody o ciśnieniu subartezyjskim, tylko lokalnie swobodnym. Jego zasilanie następuje głównie poprzez przesączanie wód z nadległych poziomów wodonośnych w obszarach wysoczyzn, a drenowanie w głównych dolinach rzecznych Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWPd) W obrębie struktur geologicznych pięter wodonośnych wydzielone zostały tzw. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w oparciu o ustalone kryteria ilościowe i jakościowe. Analizowane przedsięwzięcie planuje się zlokalizować na działce nr 225, a więc poza granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Ryc. 7 Lokalizacja terenu planowanej inwestycji na tle GZWPd 3.7. Jednolite części wód (JCW) Cele środowiskowe dla jednolitych części wód Plany gospodarowania wodami (PGW) stanowią syntezę wszelkich prac przeprowadzonych dla obszarów dorzeczy, w tym dorzecza Odry. W PGW ustalone są cele środowiskowe dla poszczególnych jednolitych części wód powierzchniowych przy uwzględnianiu wartości granicznych elementów oceny stanu zależnego od typu części wód oraz aktualnego stanu danej jednolitej części wód. Cele środowiskowe uwzględniają również obszary chronione, w obrębie których jednolita część wód jest położona. Dla potrzeb osiągnięcia ww. celów środowiskowych Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej sporządza Program wodno-środowiskowego kraju (PWŚK), który określa 60

61 działania niezbędne do prowadzenia dla potrzeb utrzymania lub poprawy jakości wód. PGW i PWŚK stanowią podstawowe dokumenty planistyczne służące osiągnięciu nadrzędnego celu Ramowej Dyrektywy Wodnej, tj.: osiągnięcia dobrego stanu wszystkich wód w Europie. Plany gospodarowania wodami po raz pierwszy zostały opracowane i zatwierdzone przez Radę Ministrów 22 lutego 2011 r. Zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej PGW zostały poddane przeglądowi i uaktualnieniu. Aktualizacja Planów gospodarowania wodami (apgw) na obszarach dorzeczy, w tym Odry, została przyjęta przez Radę Ministrów 18 października 2016 r. Przyjęcie to stanowi początek nowego sześcioletniego cyklu gospodarowania wodami (do 2021 r.). Zgodnie z aktualizacją Planu Celem środowiskowym dla JCWP rzecznych w zakresie stanu chemicznego jest dobry stan chemiczny. Celem środowiskowym dla JCWP rzecznych w zakresie elementów hydromorfologicznych jest dobry stan tych elementów (II klasa). Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Zgodnie z art. 38e ust. 1 ustawy - Prawo wodne celem środowiskowym dla JCWPd jest: 1) zapobieganie lub ograniczanie wprowadzania do nich zanieczyszczeń; 2) zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa ich stanu; 3) ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnianie równowagi między poborem a zasilaniem tych wód, tak aby osiągnąć ich dobry stan. Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Celem środowiskowym dla JCWPd jest dobry stan ilościowy i chemiczny, charakteryzowany wartościami wskaźników zgodnie z rozporządzeniem o ocenie wód podziemnych. Stan ilościowy obrazuje wpływ poboru wody na części wód podziemnych. Natomiast stan chemiczny odnosi się do parametrów fizykochemicznych wód podziemnych (zarówno traktowanych jako zanieczyszczenia, jak i skażenie). Cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte w możliwie najkrótszym terminie. Jednakże przewiduje się możliwość wprowadzenia odstępstwa od założonych celów środowiskowych, jeżeli ich osiągnięcie nie będzie możliwe z określonych przyczyn. Integralną częścią celów środowiskowych są tak zwane wyłączenia obejmujące: 1) przedłużenie terminu dobry stan musi zostać osiągnięty najpóźniej do 2021 lub 2027 r., albo w najkrótszym terminie po 2027 r., na jaki pozwalają warunki naturalne; 2) osiągnięcie mniej rygorystycznych celów; 61

62 3) tymczasowe pogorszenie się stanu z przyczyn naturalnych lub w wyniku działania siły wyższej; 4) nowe zmiany charakterystyki fizycznej części wód powierzchniowych lub zmiany poziomu części wód podziemnych, lub też niezapobieżenie pogorszeniu się stanu części wód powierzchniowych (z bardzo dobrego do dobrego) w wyniku nowych form zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka. Przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego do 2021 r. lub 2027 r., czy też ustanowienie mniej rygorystycznego celu możliwe jest w sytuacji, gdy działania niezbędne do osiągnięcia stanu dobrego są nierealne z technicznego punktu widzenia lub nieproporcjonalnie kosztowne, a także gdy wszystkie działania naprawcze miały być wdrożone do 2015 r., ale efekty tych działań nie były oczekiwane do tego czasu ze względu na warunki naturalne. Wskazane jest tutaj w pierwszej kolejności rozpatrzenie możliwości osiągnięcia celu w późniejszym terminie i dopiero gdy szczegółowe analizy wykażą, iż jest to niemożliwie wskazanie mniej rygorystycznego celu. JCWP. Identyfikacja i uzasadnienie takiego odstępstwa wymaga indywidualnego podejścia do każdej Jednolite części wód powierzchniowych rzeczne Teren planowanej inwestycji usytuowany jest w obrębie jednolitej części wód powierzchniowych rzecznych (w nawiasie podano status JCWP i kod europejski): Orla od Rdęcy do Baryczy (silnie zmieniona część wód; PLRW ). Rzeka ta charakteryzuje się złym stanem ekologicznym. Zagrożona nieosiągnieciem celów środowiskowych. Dla rzeki tej przedłużono termin osiągnięcia celu środowiskowego ze względu na brak możliwości technicznych do 2027 (brak możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza. W programie działań zaplanowano wszystkie możliwe działania mające na celu ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dla dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia działań, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku 2027) Dopływ Góreczek Żabich (naturalna część wód; PLRW ). Rzeka ta charakteryzuje się złym stanem ekologicznym. Zagrożona nieosiągnieciem celów środowiskowych. Dla rzeki tej przedłużono termin osiągnięcia celu środowiskowego ze względu na brak możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja rolnicza. W programie działań zaplanowano wszystkie możliwe działania mające na celu ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie dobrego stanu. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia działań, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do roku

63 Jednolite części wód powierzchniowych jeziorne jeziornych. W granicach obszaru inwestycji nie występują jednolite części wód powierzchniowych Scalone części wód powierzchniowych (SCWP) Nazwa: Orla od Rdęcy do Baryczy Kod: SO0208 Liczba JCWP w SCWP: 9 Jednolite części wód powierzchniowych jak: Dopływ spod Białego Kału, Stara Orla, Orla Leniwa, Wąsowska Struga, Masłówka, Orla od Rdęcy do Baryczy, Kanał Wilczyna, Dopływ spod Domaradzic, Dopływ spod Góreczek Żabich zostały zgrupowane w scaloną część wód powierzchniowych (SCWP) Orla od Rdęcy do Baryczy Właściwości hydromorfologiczne, fizykochemiczne, biologiczne i chemiczne wód powierzchniowych W 2017 r. oraz 2018 r. nie prowadzono monitoringu na JCWP Dopływ spod Góreczek Żabich. Orla badana była w roku W 2017 r. badane były tylko niektóre wskaźniki. W ramach monitoringu diagnostycznego na rzece Orli wyznaczono 1 punkt pomiarowy na terenie gminy Kobylin. Punkt pomiarowo kontrolny zlokalizowany został na 49 kilometrze biegu i jest to JCWP o nazwie Orla od źródła do Rdęcy kod PLRW Poniżej zamieszczono wyniki badań. 63

64 ORLA - LILA Klasyfikacja elementów biologicznych, fizykochemicznych, hydromorfologicznych i chemicznych w punkcie pomiarowo-kontrolnym i w jednolitej części wód Klasa elementów biologicznych III Klasa elementów fizykochemicznych potencjał poniżej dobrego Klasa elementów hydromorfologicznych II Klasa elementów chemicznych stan poniżej dobrego 64

65 Wypełnienie kolorem żółtym wartość na podstawie której klasyfikowano wskaźnik. 1) Podano najwyższą granicę oznaczalności obowiązującą w danym roku. 2)Podano największą niepewność obowiązującą w danym roku * średnioroczne środowiskowe normy jakości odnoszą się do stężenia benzo(a)pirenu i są oparte na jego toksyczności Klasyfikacja elementów chemicznych w punkcie pomiarowo-kontrolnym i w jednolitej części wód. Klasa elementów chemicznych-stan poniżej dobrego Zagrożenie powodzią oraz podtopieniami Zgodnie z ogólno dostępnymi danymi, działka, na której planuje się realizację przedmiotowego przedsięwzięcia nie znajduje się na obszarze szczególnego zagrożenia powodziowego, które to wskazane są na mapach zagrożenia i ryzyka powodziowego, przygotowanych przez prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz na mapach zagrożenia podtopieniami przygotowanych przez Państwowy Instytut Geologiczny. Ryc. 8. Obszar zagrożenia powodziowego 65

66 Ryc. 9. Scenariusz zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego Ryc. 10. Obszar zagrożenia podtopieniami Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) Zgodnie z aktualnym podziałem obszaru Polski, obowiązującym od 2016 roku na jednolite części wód podziemnych, analizowany obszar w całości położony jest w zasięgu JCWPd nr

67 Ryc.11. Jednolite części wód podziemnych w Polsce, według podziału obowiązującego od 2016 r. JCWPd nr 79 zajmuje powierzchnię 3819,9 km 2 i wchodzi w skład regionu środkowej Odry. Obszar analizowanego przedsięwzięcia zlokalizowany jest w wschodniej części JCWPd nr 79 (arkusz mapy 655). 67

68 Ryc.12. JCWPd. Nr 79 1, 2, 3 miejsca, dla których wyznaczono profile geologiczne w obrębie JCWPd 79 (patrz rys. 16) Przestrzenną orientację i pionowy układ w odniesieniu do reliefu ukształtowania terenu zlewni ilustrują syntetyczne profile geologiczne rysunek 13.W czwartorzędzie występuje jeden lub dwa poziomy wodonośne dla których lokalnie jest brak poziomu wodonośnego. W miocenie stwierdzono występowanie dobrze izolowanych od jednej do trzech warstw wodonośnych. Bez kontaktu z poziomami czwartorzędowymi są: w części północnej jedna warstwa, w części centralnej na ogół dwie warstwy, natomiast na południu trzy warstwy. W części południowej stwierdzono występowanie w utworach triasowych wód szczelinowych o dużej mineralizacji (rysunek 17). Cechą szczególną JCWPd 79 jest wysokie zabarwienie o charakterze geogenicznym wód poziomu mioceńskiego. 68

69 Ryc. 16. Profil Oznaczenia: Q - wody porowe w utworach piaszczystych; M - wody porowe w utworach piaszczystych; T wody szczelinowe w piaskowcach i szczelinowo-krasowe w utworach węglanowych. Ryc. 14. Schemat warunków przepływu w JCWPd 79 69

70 Tabela 21. Ogólna charakterystyka geologiczna i hydrogeologiczna JCWPz nr 79 Nr JCWPd Straty grafia Litologi a Typ geoche m. utworów skalnyc h Rodzaj utworów budującyc h warstwę wodonoś ną Średni współczy n nik filtracji m/s Średnia miąŝszość utworów wodonośny ch Liczba poziomów wodonośny ch Charakterysty ka nadkładu warstwy wodonośnej W równowadze utwory 79 Q, M piaski s porowe > przepuszczal ne i słabo przepuszczal ne Zgodnie z nowym podziałem Polski na 172 JCWPd stan ilościowy oraz chemiczny JCWPd nr 79 jest dobry, ryzyko nieosiągnięci celów środowiskowych niezagrożona Ujęcia wód podziemnych Do eksploatacji, na terenie gminy Pakosław ujmowane są wody trzeciorzędowe. Głównym ujęciem wody jest ujęcie w Białymkale. Jest to najbliżej położone, czynne ujęcie wód podziemnych. Ujęcie oddalone jest od terenu planowanej inwestycji ok. 9 km w kierunku południowym. Podczas wierceń stwierdzono występowanie wód podziemnych zarówno w utworach plejstoceńskich jak i mioceńskich. W utworach plejstoceńskich nie uzyskano zbyt dużych wydajności, a ponadto stwierdzono bardzo niekorzystny skład fizyko chemiczny. Mioceńską warstwę nawiercono na głębokości m stwierdzając zarówno dobrą jakość wody jak i korzystne warunki hydrogeologiczne. Obecnie zasoby wynoszą 80,0 m3/h. Z ujęcia w Białymkale zaopatrywane są w wodę wszystkie miejscowości na terenie gminy, poza Chojnem, które należy do systemu wodociągowego Słupia Kapitulna, gm. Rawicz. 70

71 Właściwości hydromorfologiczne, fizykochemiczne, biologiczne i chemiczne wód podziemnych Zgodnie z informacjami zawartymi w zaktualizowanym Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry stan ilościowy i chemiczny JCWPd nr 79 ocenia się jako dobry, niezagrożony nieosiągnięciem wyznaczonych celów środowiskowych Warunki glebowe Pod względem bonitacyjnym, na terenie działki przeznaczonej pod planowane przedsięwzięcie występuje klasa: III b gleby orne średnio dobre - Gleby te mogą być narażone na erozję. Oznaki procesu degradacji, jeśli występują, to są już wyraźnie zaznaczone. Omawiane gleby, choć zasadniczo jeszcze dobre, mogą być już uważane w pewnym nieznacznym stopniu za wadliwe. Niektóre z nich są trudniejsze do uprawy. Na glebach klasy III b w warunkach wysokiej kultury i pomyślnego przebiegu warunków atmosferycznych można osiągnąć dobre plony pszenicy, buraków cukrowych i koniczyny czerwonej. Gleby tej klasy, jeżeli nie są ciężkie, to należą przeważnie do kompleksu żytniego bardzo dobrego, natomiast cięższe spośród nich do pszennego dobrego lub zbożowo-pastewnego mocnego, a nawet niekiedy do pszennego wadliwego. Nadają się również pod sady. Zalicza się tu gleby brunatne, płowe i opadowo-glejowe, czarne ziemie, rędziny, niewymagające melioracji (lub zmeliorowane) gleby orne torfowo-murszowe i torfowe. IV a gleby orne średniej jakości, lepsze. Gleby te nieraz występują w gorszych położeniach w rzeźbie terenu, na większych spadkach i często narażone są na erozję wodną. Gleby ciężkie tej klasy są zasobne w składniki pokarmowe i charakteryzuje je duża żyzność potencjalną, lecz są mało przewiewne, zimne i mało czynne pod względem biologicznym, przeważnie ciężkie w uprawie. W okresach upałów zsychają się tworząc głębokie pęknięcia i szczeliny lub bryły trudne do rozbicia. Gleby te należą do kompleksu zbożowo-pastewnego mocnego lub pszennego wadliwego. Do klasy IV 71

72 a należą: lepsze gleby brunatne, płowe, bielicowe, brunatne, płowe i opadowo-glejowe, podmokłe czarnoziemy, mady ciężkie, rędziny, zmeliorowane gleby torfowe i torfowo-murszowe Kopaliny W obrębie obszaru, na którym planuje się realizację przedmiotowego przedsięwzięcia oraz w jego najbliższym sąsiedztwie nie występują udokumentowane złoża kopalin. Ryc.15. Teren planowanej inwestycji na tle złóż kopalin Flora Teren działki zajmują grunty rolne klasy R IIIb, R IVa. W miejscu lokalizacji planowanej inwestycji znajdują się grunty oznaczone symbolem RIV a. W chwili obecnej teren działki porośnięty jest pszenicą. Po zbiorze działka ta porośnięta jest trawą i roślinnością segetalną. W obrębie działki brak jest zróżnicowanej szaty roślinnej oraz drzew, które w ramach realizacji inwestycji należałoby usunąć. Nie przewiduje się, aby obszar ten był porośnięty szatą roślinną z chronionymi gatunkami i siedliskami przyrodniczymi, grzybami wymienionymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014, poz. 1409) oraz rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochrona, ze względu na wcześniejszą antropopresję związaną z rolniczym użytkowaniem terenu. O braku roślinności chronionej decyduje również fakt usytuowania terenu poza wszelkimi obszarami ochrony wyznaczonymi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. 72

73 Planowana inwestycja zlokalizowana będzie na obszarze rolniczym, który jest słabo zróżnicowany i ubogi pod względem przyrodniczym (flora) Fauna Omawiany teren znajduje się poza wszelkimi formami ochrony przyrody, w związku z czym nie stwierdza się występowania gatunków chronionych na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. (Dz.U. z 2014, poz. 1348) w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Ponadto teren działki w miejscu planowanej inwestycji planuje się ogrodzić przed dostępem osób trzecich oraz zwierząt Obszary chronione, dobra materialne i dziedzictwo kultury Obszary chronione z punktu widzenia przyrodniczego Analizowane przedsięwzięcie planuje się zlokalizować w miejscowości Pakosław, a więc poza granicami obecnych i projektowanych obszarów chronionych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 1651). Najbliżej zlokalizowanymi obszarami podlegającymi ochronie są: Park Krajobrazowy Dolina Baryczy, w odległości ok. 7 km; Natura 2000 Obszary specjalnej ochrony Dolina Baryczy PLB020001, w odległości ok. 7 km; Natura 2000 Specjalne Obszary Ochrony - Ostoja nad Baryczą PLH02004, w odległości ok. 7 km; Rezerwat Stawy Milickie oddalone od terenu planowanej inwestycji o ok. 9,4 km Użytek ekologiczny Brzezina w odległości ok. 9,45 km; Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków- Rochy, w odległości ok. 13 km; W sposób bardziej obrazowy lokalizację przedmiotowego przedsięwzięcia przedstawiono poniżej na załączniku graficznym. 73

74 Ryc. 16. Lokalizacja przedmiotowego przedsięwzięcia względem obszarów chronionych wyznaczonych ustawą o ochronie przyrody Planowane przedsięwzięcie usytuowane zostanie również poza projektowanymi obszarami korytarzy ekologicznych Inne obszary chronione Teren, na którym planuje się realizację planowanego przedsięwzięcia znajduje się poza obszarami wymienionymi w art. 63 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko: a) obszarami wodno-błotnymi, innymi obszarami o płytkim zaleganiu wód podziemnych, w tym siedliskami łęgowymi oraz ujściami rzek, b) obszarami wybrzeży i środowiskiem morskim, c) obszarami górskimi lub leśnymi, d) obszarami objętymi ochroną, w tym strefami ochronnymi ujęć wód i obszarami ochronnymi zbiorników wód śródlądowych, e) obszarami wymagającymi specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin, grzybów i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000, oraz pozostałe formy ochrony przyrody, f) obszarami, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone lub istnieje prawdopodobieństwo ich przekroczenia, g) obszarami o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne, 74

75 h) gęstości zaludnienia, i) obszarami przylegającymi do jezior, j) uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej, parkami narodowymi; leśnymi kompleksami promocyjnymi, obszarami, na których znajdują się pomniki historii wpisane na Listę Dziedzictwa Światowego Informacje o różnorodności biologicznej, wykorzystaniu zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi Różnorodność biologiczna jest szczególną wartością całej żywej przyrody. Można ją określić jako rozmaitość form życia wraz z całą ich zmiennością na poziomie mikroskopowym jak i makroskopowym. Konwencja o różnorodności biologicznej sporządzona w 1992 r. i ratyfikowana przez Polskę 1996 r. obejmuje trzy cele : ochronę różnorodności biologicznej, zrównoważonego użytkowania jej elementów oraz uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści. Na ochronę zasługują wszystkie elementy różnorodności biologicznej, ale na szczególną uwagę należy zwrócić na elementy najbardziej istotne z punktu widzenia zasobów przyrodniczych. Obszary takie należy zidentyfikować i objąć obserwacjami czyli monitoringiem przyrodniczym. Podstawową metodą zachowania różnorodności biologicznej jest ochrona In-situ, czyli w miejscu naturalnego występowania danego elementu. W tym celu tworzy się obszary chronione, ustanawia odpowiednie sposoby zarządzania nimi. Wymieranie gatunków jest procesem naturalnym, do którego dochodzi na skutek nieustannych mian zachodzących w środowisku. Jednak nie kontrolowany na wielką skalę proces przekształcania przyrody powodujący w szybkim niebezpiecznym tempie wymieranie gatunków. Najważniejszą przyczyną jest utrata siedlisk, czyli niszczenie przez człowieka warunków odpowiednich dla życia danych gatunków. Działka na której planowane jest przedsięwzięcie zajmuje powierzchnię m2, z czego pod przedsięwzięcie przewidziano ok. 6445,34 m 2, co stanowi 8,05 % całości działki. Część działki nie przeznaczona pod planowaną inwestycję pozostanie w stanie istniejącym, stanowiła będzie tereny biologicznie czynne tj. tereny uprawiane rolniczo w szczególności obsiewane zbożami, oraz roślinnością segetalną. Działka inwestora na dzień dzisiejszy uprawiana jest rolniczo, a po realizacji inwestycji pozostała część działki nie objęta planowaną inwestycją nadal będzie uprawiano rolniczo. Tereny w koło działki stanowią tereny rolne w tym grunty orne - uprawiane rolniczo od lat. - Działka położona jest poza terenami chronionymi. - Nie wystąpi niekontrolowany proces przekształcania przyrody. - Nie nastąpi niszczenie warunków i wyniszczenie siedlisk. 75

76 Pod względem krajobrazowym projektowane przedsięwzięcie nie jest elementem obcym ze względu na rolniczy charakter przedsięwzięcia. W fazie budowy owszem pojawią się krótkoterminowe skutki dla krajobrazu i walorów estetycznych typowych dla fazy realizacji przedsięwzięcia z powodu prowadzonych prac budowlanych, w tym m.in.: elementy konstrukcyjne, ogrodzenia tymczasowe, dojazd; maszyny i składowane materiały; ruch pojazdów i maszyn; prace drogowe; wylewanie betonu, w tym deskowanie, szalowanie i zbrojenie; wykopy pod fundamenty i kanały kablowe; dźwigi; oświetlenie placu budowy. Elementy te będą miały wpływ, ale ograniczony i to tylko w czasie trwania budowy. W granicach obszaru opracowania i najbliższej okolicy nie ma powierzchni z atrakcyjną rzeźbą terenu. Teren atrakcyjny ze względów środowiskowych znajduje się w odległości około 4000 m od miejsca planowanej inwestycji. W kierunku południowym znajduje się zbiornik wodny Pakosław w bliskiej odległości od miejscowości - wsi Sowy. Zbiornik i miejsce rekreacji położone jest po lewej stronie drogi z wsi Pakosław do Białykał. Zbiornik położony jest w obrębie wsi typowo rolniczej w której prowadzona jest produkcja roślinna i zwierzęca. Teren w koło zbiornika bardzo dobrze zagospodarowany. W około zbiornika zorganizowano miejsce wypoczynku i rekreacji. Odległość od miejsca planowanej inwestycji jest bezpieczna, wynosi około 4000 m i położona z drugiej strony wsi Pakosław. Planowana inwestycja nie będzie negatywnie oddziaływała na zbiornik i miejsce rekreacji. Poza zbiornikiem wodnym nie występują punkty widokowe, oraz miejsca z atrakcyjnym widokiem w skali dalekiej i panoramicznej. Na terenie gminy występują enklawy o wysokiej bioróżnorodności np. łąki podmokłe lub parki wiejskie. Bez czynnej ochrony tych obszarów ulegną one zanikowi lub degradacji. Dlatego też bardzo pilnym zadaniem Gminy jest wykonanie inwentaryzacji zasobów przyrodniczych gminy, na podstawie, których obszary cenne będzie można objąć ochroną. Zanim jednak to nastąpi należy podjąć działania umożliwiające podnoszenie bioróżnorodności na otwartych terenach rolnych oraz dokonać odpowiednich zapisów w tym zakresie w studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy, oraz przestrzegać je w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Projektowane przedsięwzięcie nie znajduje się na obszarze chronionym ustanowionym na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Krajobraz nie jest elementem przyrody podlegającym ochronie. Na terenie w rejonie projektowanego przedsięwzięcia w miejscowości Pakosław, Ostrobódki, Góreczki Wielkie dominują krajobrazy rolniczy: pola oraz kompleksy rolne, oraz zabudowa wsi. Inwestycja zlokalizowana jest w odległości około 1550 m od wsi Pakosław i ponad 1000 m od wsi Ostrobudki oraz wsi Góreczkim wielkie. 76

77 Projektowane standardowe budynki inwentarskie z infrastrukturą nie będą elementem odosobnionym w istniejącym otaczającym rolniczym krajobrazie. W końcowym etapie inwestycji teren zostanie uporządkowany i estetycznie urządzony. Po zrealizowaniu planowanej inwestycji rozwiązania architektoniczne będą uzupełnione o projekt zagospodarowania terenu zielenią niską i wysoką. Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obecny stan krajobrazu w wyniku budowy i funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia. Transport na teren planowanej inwestycji odbywał się będzie drogą z Pakosławia lub drogą od wsi Ostrobódki. W okresie budowy transport związany będzie z dostawą materiałów budowlanych oraz wykonawstwem i montażem. Po zakończeniu inwestycji transport drogą od strony wsi Pakosław, przez centrum wsi na teren obiektu inwentarskiego związany będzie z dostawą warchlaków, dostawą paszy, wywozem tuczników i wywozem gnojowicy, dojazdem rolnika na teren obiektu. Najbliższy teren jest wolny od ewentualnych kopalin, nie występują na tym terenie żadne zasoby naturalne.. Projektowane przedsięwzięcie nie koliduje ze złożami surowców mineralnych. Oddziaływanie przedsięwzięcia na powierzchnię ziemi ma charakter dwutorowy: jest związane z jednej strony koniecznością dewastacji wierzchniej warstwy gleby w obrysie projektowanych budynków inwentarskich, obiektów towarzyszących oraz terenów utwardzonych, a z drugiej strony z wytwarzaniem w trakcie eksploatacji budynków inwentarskich nawozów naturalnych tj. gnojowicy oraz obornika, które będą wykorzystywane do nawożenia gruntów będących we władaniu inwestora, oraz na grunty na które Inwestor posiada wstępne umowy zbycia wymiany za słomę Dewastacja wierzchniej próchniczej warstwy gleby w miejscu zlokalizowania obiektów i terenów utwardzonych nie będzie stanowiło istotnej szkody dla środowiska aczkolwiek powoduje nieodwracalną utratę zasobów środowiska. Projektowany obiekt zostanie zlokalizowany na gruntach ornych klasy bonitacyjnej IV a. W trakcie realizacji przedsięwzięcia próchnicza warstwa gleby w miejscu projektowanych obiektów zostanie odspojona, zdjęta i okresowo zmagazynowana w wyznaczonym miejscu na terenie przedsięwzięcia, a po zakończeniu prac budowlanych zostanie wykorzystana na terenie przedsięwzięcia do kształtowania powierzchni terenu wokół obiektów. W przypadku, kiedy ilość zdjętej gleby będzie przewyższała możliwości zagospodarowania jej na terenie przedsięwzięcia, jej nadmiar zostanie przekazany jednostkom zewnętrznym. Ze względu na realizację przedsięwzięcia o charakterze rolniczym powierzchnia ta nie wymaga wyłączenia z produkcji rolniczej w myśl ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 909.). Stąd oddziaływanie na gleby można uznać za pomijalnie małe i nieistotne dla szacowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Działka, na której realizowana ma być budowa standardowych budynków inwentarskich stanowi teren rolniczy w chwili obecnej użytkowany typowo rolniczo. Wykonywane są prace uprawowe tj. wywożenie nawozów naturalnych, orka przygotowanie do siewu, zbiory plonów podorywka. Planowane przedsięwzięcie zmieni sposób zagospodarowania części terenu. Na etapie budowy i eksploatacji nastąpi korzystanie z poszczególnych komponentów środowiska tj. powietrza, gleby, wód powierzchniowych czy wszystkich składników łącznie przez wytwarzane odpady. Wykorzystanie zasobów środowiska nie będzie jednak wykraczało poza standardy konieczne dla tego typu 77

78 działalności i nie będzie powodowało jakichkolwiek szkód zarówno w poszczególnych komponentach środowiska jak i ich poszczególnych elementach. Określone przez gminę cele ekologiczne zmierzają do: utrzymanie i przywrócenie do właściwego stanu różnorodności biologicznej i krajobrazowej, zwiększenie powierzchni obszarów chronionych, utrzymanie urozmaiconego krajobrazu rolniczego, zwiększenie wsparcia i rozwój rolnictwa stosujących metody produkcji nie naruszające równowagi przyrodniczej, zapewnienie ochrony i racjonalnego gospodarowania rónorodnością biologiczną, duży nacisk kładzie się na podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa w tym rolników poprzez promowanie zagadnień różnorodności biologicznej w ramach szkoleń i kampanii informacyjnych poprawy komunikacji społecznej w zakresie zrozumienia celów i skutków ochrony różnorodności biologicznej, propagowanie umiarkowanego użytkowania zasobów biologicznych i praktyk oszczędnego i rozsądnego gospodarowania, tak by nie niszczyć zasobów przyrody ponad niezbędne potrzeby, a także wskazywanie na lokalne korzyści z zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Dla osiągnięcia w/w celu określono kierunki działań ekologicznych: ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych; integracja aspektów ekologicznych z planowaniem przestrzennym; ochrona gatunkowa roślin i zwierząt; ochrona lasów; edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie ochrony przyrody. Postępujący rozwój gospodarczy gminy niesie ze sobą niebezpieczeństwo degradacji elementów cennych przyrodniczo oraz zakłócenie funkcjonowania systemu powiązań przyrodniczych. Dlatego też dla realizacji założonego celu przyjęto dwa kierunki działań: ochrona przyrody i krajobrazu utworzenie lokalnego systemu powiązań przyrodniczych. 78

79 Ochrona przyrody i krajobrazu Na terenie gminy Pakosław ochroną prawną objęto 14 drzew. Ochroną prawną objęto również fragmenty lasów o powierzchni 68,59 ha tj. lasy wodochronne. Na ochronę zasługują dwa okazałe dęby w oddziałach leśnych 222b i 270b - leśn. Halin oraz podmokły teren o powierzchni 1,88 ha w oddziale leśnym 231c, gdzie drzewostan stanowi olsza i kruszyna. Najbardziej odpowiednia formą ochrony byłoby utworzenie użytku ekologicznego. Utworzenie lokalnego systemu powiązań przyrodniczych Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie przyrody na terenie gminy wskazane byłoby utworzenie lokalnego systemu powiązań przyrodniczych Utworzenie lokalnego systemu powiązań wymagać będzie realizacji następujących zadań: zapewnienie funkcjonowania korytarzy ekologicznych dolin: Orli, Starej Orli, Orli Leniwej, Rowu Oliwnego oraz innych bezimiennych cieków i rowów poprzez utrzymanie istniejącej obudowy biologicznej brzegów (zarośla, łąki); tworzenie stref buforowych (zadarnione pasy szer 2 5 m) w miejscach bezpośredniego kontaktu gruntów ornych z ciekami; promowanie rolnictwa ekologicznego, w tym ekstensywnego użytkowania łąk; zachowanie, odnawianie i wprowadzanie nowych zadrzewień przydrożnych, śródpolnych oraz wzdłuż rowów i cieków, szczególnie na rozległych obszarach gruntów ornych; opracowania projektu granicy rolno leśnej oraz sukcesywne zwiększanie lesistości na terenie gminy zgodnie z tym projektem; zachowanie istniejących zbiorników wodnych wraz z otaczającą roślinnością. Zwiększenie bioróżnorodności na terenach rolnych: zwiększenie powierzchni zieleni na gruntach V i VI klasy, zachowanie miedz śród-polnych, nasadzanie drzew przy śródpolnych drogach (gatunki rodzime), zachowanie najcenniejszych zbiorowisk łąk, ochrona przyrodnicza parków wiejskich. Planowana inwestycja w żaden sposób nie zakłóci podejmowanych przez Gminę działań w celu realizacji przyjętych zadań w zakresie działań proekologicznych. Rolnik zakłada nasadzenia w obrębie swojej działki drzew wysokich i niskich. 79

80 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej, przez którą rozumie się zbiór badań terenowych przeprowadzonych na potrzeby scharakteryzowania elementów środowiska przyrodniczego. W przypadku analizowanego przedsięwzięcia nie będzie występować kolizja z obszarami cennymi przyrodniczo, na których mogą znajdować się gatunki roślin, zwierząt czy też grzybów. Biorąc pod uwagę obecny sposób zagospodarowania i charakter terenu przewidzianego bezpośrednio pod planowaną inwestycję stwierdza się, iż nie zachodzi konieczność przeprowadzania inwentaryzacji przyrodniczej na terenie należącym do inwestora oraz terenach dalszych Obszary ochrony wód podziemnych Teren planowanej inwestycji zlokalizowany zostanie poza obszarami GZWPd a więc również poza obszarami ochrony wód podziemnych Elementy chronione w zakresie dziedzictwa kultury W granicach działki 225 oraz w bezpośrednim jej sąsiedztwie brak jest bogactw dóbr kultury w myśl ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. ( Dz.U.Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). Najbliższe tego rodzaju obiekty, które zostały wpisane do gminnego Programu Opieki nad Zabytkami znajdują się w kierunku południowym Są to zabytki nieruchome. W obszarze działki, na której planuje się lokalizację planowanej inwestycji nie występują potencjalne obszary znalezisk archeologicznych ani stanowiska archeologiczne. 80

81 Ryc.17. Lokalizacja działki na tle elementów chronionych w zakresie dziedzictwa kultury Dobra materialne Dobra materialne, materialne środki zaspokajania potrzeb ludzkich. Najbliższe otoczenie planowanego przedsięwzięcia stanową tereny rolnicze pola uprawne, drogi, rów melioracyjny oraz zabudowa zagrodowa zlokalizowana w znacznym oddaleniu, na północny-zachód oraz na południowy-wschód od terenu planowanego przedsięwzięcia. 81