Dotacje unijne podzielone

Transkrypt

1 Nr 5 (77) / 2009 Rok VII ISSN X P I S M O S A M O R Z Ą D U W O J E W Ó D Z T W A Dotacje unijne podzielone

2 W NUMERZE Z prac samorządu XXIX sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego W komisjach Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego Temat miesiąca Gospodarczy rozruch na Mazowszu Warto wiedzieć Razem łatwiej Chleb niepowszedni Nie udawaj, że nie widzisz Każdemu blisko Imprezy kulturalne na Mazowszu Miesiąc na Mazowszu Razem dla Mazowsza Nowe pociągi dla Kolei Mazowieckich Stypendia dla doktorantów Szansa dla bezrobotnych O kobiecie w czasach biblijnych Cudowne lata w zwierciadle sztuki Mazowieckie Klimaty Szansa na sukces lat w Himalajach Mazowsze w Koronie Tydzień Polski w Tuluzie Rower gratis Imieniny Pana Jana Wyjątkowy jubileusz Kozienicki wrzesień Turniej Rycerski w Iłży Majowy weekend u Zygmunta Kupić, sprzedać, pohandlować Bogu na chwałę, ludziom na pożytek Dzieci Dzieciom Ku czci bohaterów Już wkrótce kolejne projekty Szlachetne jak diament Postaw na ekologię Nowa uczelnia w Ostrołęce Matematyczny olimpijczyk Artyści z Ostrołęki Wykuć własne marzenia Druhowi Milke Garnizonowy Płock Chopinowskie Corso Kwiatowe Piąta odsłona Aniołów Afrykański pryzmat Mądzika Płockie spotkanie z NGO Wiosna nam się udała Spartańskie zmagania Elektroniczna wersja OSP eska po raz czwarty Laur Horacego z Mazowsza Pamięci ofiar Katynia Złote pióro W skrócie Foto na okładce: Uroki powiatu piaseczyńskiego Występ zespołu Mazowsze Dzieci dzieciom Redaguje Zespół w składzie: Redaktor Naczelna Magdalena Lewandowska Zastępca Redaktor Naczelnej Elżbieta Tomaszewska Agnieszka Bogucka/Urszula Sabak Elwira Kasprzak Justyna Michniewicz Zdjęcia: Arch. MCKiS, Arch. Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Arch. Muzeum Literatury, Arch. Muzeum Wsi Radomskiej, Arch. Starostwa Powiatowego w Kozienicach, Arch. Urzędu Gminy w Klwowie, Arch. Urzędu Powiatowego w Kozienicach, Adam Bakuła, Magdalena Banasiak, Sylwia Burzycka, Barbara Chmielewska, Barbara Chrzanowska, Wojciech Dorobiński, Anna Groszyk-Książak, Ewa Janoszka, Jolanta Kowalska, Magdalena Lewandowska, Waldemar Lewandowski, Małgorzata Maruszewska, Krzysztof Matusiak, Leszek Mądzik, Marta Michalska, Milena Milewska, Elżbieta Nowakowska, Piotr Osowski, Agnieszka Otłowska, Zofia Pikus, Barbara Polakowska, Krzysztof Prześlakowski, Beata Romanowska, Anna Romejko, Damian Ruciński, Konrad Skiba, Anna Skonieczna, Agnieszka Sygut, Elżbieta Tomaszewska, Marek Ślufarski,Roman Świerżewski, Adam Wołosz, Krystian Ziętek Mapę wykonało: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego w Warszawie Al. Jerozolimskie 28, Warszawa tel , Opracowanie graficzne Robert Stachowicz Skład komputerowy i druk: QLCO. Agencja Reklamowo-Wydawnicza Tel. (22) Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Warszawa, ul. Jagiellońska 26 Tel , Faks Nakład: egz. Urząd Marszałkowski i Kronika Mazowiecka w internecie: m.lewandowska@mazovia.pl Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania nadesłanych materiałów.

3 OD REDAKCJI Szanowni Państwo, Mieszkańcy Mazowsza Zbliża się 7 czerwca dzień wyborów do Parlamentu Europejskiego. My, Polacy, wspólnie z milionami obywateli 27 państw członkowskich Unii, będziemy uczestniczyć w wyborze deputowanych. W gronie 785 parlamentarzystów znajdzie się 50 Polaków. Biorąc aktywny udział w wyborach, mamy szansę współdecydować o tym, kto będzie reprezentował Polskę w jednej z najważniejszych instytucji jednoczącej się Europy. Parlament Europejski stanowi bowiem wraz z Radą Unii Europejskiej akty prawa w wielu dziedzinach życia społecznego oraz konsultuje wszystkie projekty aktów prawnych, inicjowane przez Komisję Europejską. Wielu z nas może zaobserwować konkretne korzyści płynące z naszego członkostwa w Unii Europejskiej, choćby w postaci inwestycji infrastrukturalnych, zrealizowanych dzięki wykorzystaniu milionów euro z funduszy unijnych. W ciągu pięciu lat naszego członkostwa w UE na samym Mazowszu powstały setki kilometrów nowych dróg, zmodernizowano wielokrotnie dłuższe odcinki już istniejących, zrewitalizowano zaniedbywane przez lata miejscowości, wyremontowano placówki oświatowe, szpitale i ośrodki zdrowia. 7 czerwca zróbmy wszystko, by nie zabrakło naszej decyzji, byśmy wrzucając swój głos do urny wyborczej przyczynili się do wyboru najlepszych kandydatów do Parlamentu Europejskiego, kandydatów, którzy będą dbać o odpowiednie reprezentowanie interesów naszej Ojczyzny w Zjednoczonej Europie. Nic o nas bez nas to hasło towarzyszyło wszystkim zrywom wolnościowym w Polsce. Domagaliśmy się demokracji, którą 20 lat temu udało się w końcu wywalczyć. Biorąc pod uwagę naszą niezwykle trudną drogę do tego celu, ogrom poświęcenia, nierzadko ofiar, powinniśmy odpowiedzialnie i w pełni świadomie korzystać z owoców tej walki włączać się w demokratyczne procedury wyłaniania naszych przedstawicieli we wszystkich szczeblach administracji od gminy aż po struktury jednoczącej się Europy. Aby móc w pełni korzystać z demokracji, musimy w niej uczestniczyć. To przecież od nas zależy, kto będzie decydował o losach naszej gminy, miasta, powiatu, województwa, wreszcie o losach naszej Ojczyzny w Europie i Europy w świecie. Adam Struzik Marszałek Województwa Mazowieckiego

4 Z PRAC SAMORZĄDU XXIX sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego 27 kwietnia Jest absolutorium dla Zarządu Województwa Mazowieckiego. Budżet FOTO Radni niezrzeszeni Jak co roku, na kwietniowym posiedzeniu Sejmiku poddano ocenie wykonanie budżetu za rok poprzedni. Dochody budżetu za 2008 rok wykonano w 74 proc., wydatki w 77 proc. Na wynik ten wpłynęło niskie wydatkowanie funduszy w ramach dotacji rozwojowych Unii Europejskiej. Duża ilość środków finansowych to z jednej strony dobrodziejstwo dla województwa, ale i ogromny problem logistyczny powiedział marszałek Adam Struzik. Tylko w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego i regionalnej części Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wpłynęło dotychczas 7,5 tys. wniosków dodał marszałek. Skarbnik Marek Miesztalski zaznaczył, że sytuacja ta spowodowana była m.in. brakiem odpowiednich przepisów. Gdyby odjąć dotację rozwojową, procent wykonania budżetu wyniósłby 94 proc. podkreślił skarbnik. Po wysłuchaniu sprawozdania Komisji Rewizyjnej oraz dyskusji na temat wykonania budżetu, Sejmik udzielił absolutorium dla Zarządu Województwa Mazowieckiego w związku z wykonaniem budżetu za 2008 rok. Radni przyjęli również projekt uchwały w sprawie zmian budżetu województwa mazowieckiego na 2009 rok. Przewozy kolejowe Sejmik wyraził zgodę na zawarcie 15-letniej umowy z Kolejami Mazowieckimi i Warszawską Koleją Dojazdową na organizowanie i finansowanie regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich na terenie województwa mazowieckiego. Obecna (3-letnia) umowa obowiązywać będzie do końca 2009 roku. Zawarcie długoterminowych umów pozwoli na zwiększenie zdolności kredytowych spółek i pozyskanie środków na sfinansowanie zadań inwestycyjnych, w ramach których Koleje Mazowieckie zakupią 16 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych, 11 lokomotyw i zmodernizują tabor, a WKD powiększy swój tabor o 20 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych. FOTO Danuta Janusz Uzdrowisko Konstancin-Zdrój Po wysłuchaniu pozytywnej opinii Komisji Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu, radni wyrazili zgodę na nieodpłatne przejęcie przez województwo mazowieckie udziałów Skarbu Państwa w, planowanej do prywatyzacji, spółce Uzdrowisko Konstancin-Zdrój, zgodnie z ustawą z 30 sierpnia 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji. Na terenie placówki znajdują się: Tężnia Solankowa, Biały Dom, sanatorium uzdrowiskowe Przy Źródle, Szpital Rehabilitacji Kardiologicznej, Szpital Rehabilitacji Neurologicznej, hotel i restauracje. W uzdrowisku można skorzystać z diagnostyki, leczenia i rehabilitacji chorób układu krążenia, nerwowego, oddechowego i narządu ruchu, a także wielu zabiegów leczniczych (np. kąpiele solankowe i perełkowe, magnetoterapia, kinezyterapia, krioterapia). Spółka przygotowuje koncepcję budowy centrum hydroterapii, w którym powstaną baseny solankowe oraz nowoczesny zakład przyrodoleczniczy. Projekt ten, o wartości 50 mln zł, został wpisany na listę indykatywną projektów kluczowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. 2

5 Z PRAC SAMORZĄDU Ideę przejęcia uzdrowiska popiera zarówno Rada Miejska Konstancina Jeziorny, jak i Rada Powiatu Piaseczyńskiego. Wynika to przede wszystkim z troski o powszechny dostęp do leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacyjnego, który może zostać ograniczony lub zakłócony w przypadku prywatyzacji spółki. Rozwój uzdrowiska związany będzie również ze wzrostem zatrudnienia. Duże możliwości upatruje w tym przedsięwzięciu również Centrum Rehabilitacji STO- CER, które skoncentrowałoby swoją działalność na profilu zabiegowym, kierując pacjentów, wymagających rehabilitacji, do znajdującego się tuż obok uzdrowiska. Położone w centrum Mazowsza uzdrowisko służyć będzie promocji i ochronie zdrowia, wpisanym jako zadania własne Samorządu Województwa. Orlik 2012 W 2009 roku powstaną 94 kompleksy boisk sportowych w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012, realizowanego wspólnie przez stronę rządową, samorząd województwa i samorząd lokalny bezpośrednio zainteresowany inwestycją. Radni przyjęli listę beneficjentów programu, którzy otrzymają ze strony województwa mazowieckiego po 333 tys. zł dotacji celowej (33 proc. kosztów inwestycji). Muzeum Gombrowicza Sejmik zgodził się przyznać, na prośbę wójta gminy Jedlińsk, Wojciecha Walczaka, 380 tys. zł dotacji celowej na budowę parkingu i infrastruktury towarzyszącej przy Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli. Wykonanie zewnętrznego parkingu przy muzeum umożliwi powiększenie parku otaczającego tę reprezentatywną placówkę. Dodatkowo, poprzez wprowadzenie zakazu zatrzymywania się na chodniku po stronie szkoły, mieszczącej się naprzeciw muzeum, inwestycja ta wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa uczniów. Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Wicemarszałek Stefan Kotlewski zapoznał radnych ze sprawozdaniem z działalności Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2008 roku. Zapowiedział, że efekty wdrażania programów unijnych na lata zaczynają być już widoczne. Podpisano 360 umów na 50 mln zł w ramach komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Po dokonaniu oceny merytorycznej i strategicznej 2400 wniosków dotyczących RPO, Zarząd Województwa podjął wstępne decyzje na łączną kwotę 1,4 mld zł. Po wysłuchaniu pozytywnej opinii Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego, Sejmik przyjął sprawozdanie. Do Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej skierowano projekty uchwał w sprawie zatwierdzenia zmian statutów Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Siedlcach, SPZOZ Lecznica Centrum, Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu. Ponadto radni przyjęli projekty uchwał: w sprawie przekazania gminie Mło dzieszyn oraz gminie Bielsk, w formie pomocy rzeczowej, drewna pozyskanego z drzew wyciętych w ramach utrzymania zieleni przydrożnej i poprawy bezpieczeństwa ruchu kołowego i pieszego dróg wojewódzkich Rejonu Drogowego Gostynin Płock zmieniającej uchwałę w sprawie dochodów własnych jednostek budżetowych województwa mazowieckiego w sprawie nowego brzmienia statutu Muzeum Kolejnictwa w sprawie nowego brzmienia statutu Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w sprawie Regulaminu Organizacyjnego Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie w sprawie nadania statutu samorządowej instytucji kultury pn. Teatr Praga zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Rady Społecznej przy Wojewódzkim Samodzielnym Psychiatrycznym Zespole Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof. dr. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie zmieniających uchwały Sejmiku w sprawie powołania rad społecznych przy samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej. FOTO Wszystkie sesje są rejestrowane JUSTYNA MICHNIEWICZ 3

6 Z PRAC SAMORZĄDU Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej 11 maja O szpitalu w Garwolinie i sytuacji finansowej naszych placówek zdrowia. Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu k. Warszawy, największy w województwie ośrodek, obejmujący opieką dzieci i młodzież z zaburzeniami neurologicznymi, psychicznymi oraz uzależnieniami od środków psychoaktywnych, funkcjonuje w sześ ciu placówkach Zagórzu, Otwocku, Józefowie, Warszawie i Garwolinie, o którym głośno było na listopadowej sesji Sejmiku. Sprawa rozwiązania Oddziału Neurologiczno-Rehabilitacyjnego w garwolińskim szpitalu była tematem merytorycznej dyskusji podczas tego posiedzenia komisji. W jej efekcie przyjęto projekt uchwały w sprawie zatwierdzenia zmian statutu Centrum, a dotyczących m.in. szpitala w Garwolinie, w którym zostanie utworzony Oddział dzienny rehabilitacji wieku rozwojowego w miejsce dotychczas funkcjonującego. Taka decyzja wynika z Zarządzenia Prezesa NFZ z 15 października 2008 roku. Zgodnie z nim, oddział szpitalny nie może funkcjonować, O przybliżenie Czytelnikom sytuacji panującej w naszych placówkach zdrowia poprosiliśmy wiceprzewodniczącą Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej, a zarazem wiceprzewodniczącą Sejmiku Województwa Mazowieckiego, radną Bożennę Pacholczak. Moim zdaniem, sytuacja finansowa, panująca w naszych placówkach, nie odbiega od obecnej sytuacji finansowej szpitali w całym kraju. Wprawdzie w stosunku do 2007 roku, rok ubiegły był znacznie lepszy, ale to przeszłość. W tym roku nie spodziewam się dalszej poprawy, bowiem szpitale od stycznia 2009 roku mają kontrakty z NFZ znacznie zaniżone w porównaniu z 2008 rokiem. Narodowy Fundusz Zdrowia zaniżył wycenę punktową na świadczenia usług medycznych. Szpitale mają kontrakty zawarte w zakresie lecznictwa szpitalnego tylko do końca czerwca czyli na sześć miesięcy. Dochodzą również sygnały, że składka spływająca do NFZ jest niższa w stosunku do zaplanowanej. W dodatku, w drugiej połowie roku, może zmniejszyć się i cena za punkt, i kwota finansowania świadczeń. Jeśli rzeczywiście tak się stanie, to sytuacja szpitali znacznie się pogorszy. Samorząd Województwa Mazowieckiego nie ma na to większego wpływu, ale może pomóc szpitalom, przekazując własne środki na zakup specjalistycznego sprzętu medycznego. Placówki te mogą również pozyskać pieniądze pochodzące z funduszy unijnych. Jest to szczególnie ważne dla szpitali, które mają obowiązek dostosowania się do wymagań UE do 2012 roku. Większość szpitali mazowieckich złożyła odpowiednie wnioski o te środki. Uczynił to również szpital w Radomiu, którego finansami się zajmuję, chociaż jest placówką nową. Jednak niektóre oddziały funkcjonują od ponad 10 lat i w tym roku wymagają wymiany sprzętu na nowy. Dzięki samorządowi naszego województwa, otrzymamy środki na zakup dwóch stołów operacyjnych dla oddziałów: chirurgii urazowo-ortopedycznej oraz chirurgii dziecięcej. Zostaną również wymienione windy, co jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom i odwiedzającym. W latach poprzednich, gdy Samorząd Województwa dysponował większymi środkami finansowymi, pomagał również szpitalom powiatowym, przekazując pieniądze na sprzęt medyczny. Skorzystały wtedy m.in. szpitale w Iłży i Pionkach. Rzetelnie zgódź, rzetelnie zapłać, taka jest moja recepta na poprawę sytuacji szpitali. Jako osoba zarządzająca finansami szpitala w Radomiu, mam jasny ogląd całej sytuacji i to powiedzenie dedykuję Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Gdyby NFZ na bieżąco płacił szpitalom uczciwą cenę za faktycznie wykonanie usługi medyczne, nie byłoby problemów z zadłużeniem szpitali. Przykładem może być szpital, w którym pracuję NFZ jest nam winien ponad 5 milionów złotych za lata W tym roku udało się pozyskać kwotę zaległości blisko 8 mln zł (w tym odsetki), ale dopiero po dochodzeniu sądowym i to w sądzie apelacyjnym. Gdyby NFZ płacił szpitalom za świadczenia medycznie uczciwą cenę, to tylko nieliczne placówki poniosłyby straty. Narodowy Fundusz Zdrowia dysponuje odpowiednimi środkami, ale konieczne jest dobre zarządzanie nimi, dokonanie rzetelnej wyceny kosztów świadczeń medycznych i dokładniejsze rozeznanie potrzeb zdrowotnych mieszkańców. 4

7 Z PRAC SAMORZĄDU FOTO Nowoczesny hostel w Zagórzu jeśli brak jest lekarzy ze specjalizacją psychiatrii dziecięcej. Wielomiesięczne, intensywne poszukiwania takich lekarzy nie przyniosły żadnych rezultatów. Drugim ważnym tematem była wstępna analiza sytuacji finansowej placówek ochrony zdrowia, podległych samorządowi naszego województwa. Członkowie komisji otrzymali wcześniej materiały dotyczące tej sprawy i, jak zgodnie przyznali, analiza ta przepełniła ich trwogą. Wszystkie placówki zanotowały ujemny wynik finansowy. Komisja chciałaby konfrontacji i rzetelnych odpowiedzi od Narodowego Funduszu Zdrowia oraz m.in. takich wyjaśnień, jak to, dlaczego szpitale nie dostają środków na niezbędny sprzęt medyczny, są natomiast zmuszane do zakupu sprzętu kompletnie nieprzydatnego. Coś należy zrobić z przepisami w tej sprawie. Obecna sytuacja, jak zauważyła radna Jolanta Koczorowska, przypomina taniec ze związanymi nogami. Komisja wystąpiła z wnioskiem o zaproszenie na czerwcowe posiedzenie Sejmiku prezesów Narodowego Funduszu Zdrowia i Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ oraz odpowiednio przewodniczących rady tych funduszy. Mazowszu potrzebna jest debata i wyjaśnienia. Komisja Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego 13 maja Kolejna wielka rozmowa dotyczyła budowania przez przewodniczącego komisji platformy porozumienia między lokalnymi samorządowcami. To już dziewiąte spotkanie, zorganizowane, by rozwinąć współpracę samorządów mazowieckich. Tym razem odbyło się ono w Otwocku, dzięki uprzejmości burmistrza Otwocka Zbigniewa Szczepaniaka, a uczestniczyli w nim samorządowcy z gmin i powiatów podwarszawskich, tzw. wianuszka wokółwarszawskiego. Wszystkie propozycje, sugestie i postulaty, zgłoszone podczas tego spotkania, mogą zostać uwzględnione w Strategii Województwa Mazowieckiego powiedział na wstępie przewodniczący komisji. Planowane dziś czy jutro, będą miały wpływ na kolejne pokolenia. Pierwszym dyskutowanym tematem były fundusze unijne, a konkretnie ilość podpisanych umów w regionie podwarszawskim. W sumie na Mazowszu do RPO złożonych zostało 2600 wniosków, z tego 25 proc. zaakceptowanych, to wnioski z regionu podwarszawskiego. Uczestnicy spotkania mieli okazję dowiedzieć się z pierwszej ręki o wszystkich inwestycjach planowanych na ich terenie, etapie przygotowań, terminach realizacji. Dotyczyły one przede wszystkim dróg i linii kolejowych jednym słowem transportu. Piotr Szprendałowicz, członek Zarządu Województwa Mazowieckiego, poinformował zebranych o poszerzeniu listy projektów kluczowych o nowe inwestycje drogowe, szczególnie interesujące obecnych na sali samorządowców. Na listę inwestycji kluczowych dodatkowo wpisano drogi: z Przasnysza do Ciechanowa (nr 617), relacji Przytyk Gózd (nr 632) i drogę do Małkini (nr 627) z budową mostu przez Bug (właśnie rozpoczęto prace). Na rok przyszły wpisano także drogi: Pruszków Milanówek, Grójec Nowe Miasto, Paszkowiankę (interesująca m.in. przedstawicieli gminy Nadarzyn) oraz Stanisławów Węgrów, a także obwodnicę Konstancin Góra Kalwaria. Rozstrzyga się wybór wariantu przebiegu drogi Wołomin Tłuszcz i obwodnicy Lesznowola Magdalenka. Wiadomości te ucieszyły zebranych, zwłaszcza zaś przedstawicie- 5

8 Z PRAC SAMORZĄDU li Kobyłki i Wołomina. Burmistrz Kobyłki powiedział, że przez brak infrastruktury drogowej miasto już straciło doskonałego inwestora. Wiadomość, że w 2011 roku jest szansa na zbudowanie drogi na odcinku od ul. Marsa w Warszawie do Wołomina, będzie argumentem za w rozmowach z kolejnymi inwestorami. Samorządowcy zadawali w związku z tym tematem wiele pytań, m.in. o stan przygotowania prac. We wszystkich przypadkach jest już najważniejszy dokument decyzja środowiskowa. Bez niej ani rusz powiedział, odpowiadający szczegółowo na pytania, dyrektor MZDW, Krzysztof Kondraciuk. Wiele z planowanych inwestycji ma już gotowe projekty i komplet wszelkich dokumentów. Przykrą sprawą był poruszony temat niemożliwości realizacji budowy niewielkich odcinków dwóch dróg wjazdu do Konstancina i dwóch odcinków drogi wyjazdowej z Warszawy na wysokości Stadionu Narodowego, w stronę Józefowa (kierunek na Otwock). Prezydent Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz permanentnie odmawia zgody na położenie dosłownie kilkuset metrów (300 m) odcinków oraz trzykilometrowego odcinka drogi strategicznej dla Euro Poprosiliśmy przewodniczącego Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego, radnego Grzegorza Kostrzewę- Zorbasa o podsumowanie jego działalności samorządowej. W 2006 roku jeden z punktów mojego programu wyborczego do Sejmiku brzmiał szybkie, bezpieczne i przyjazne koleje przyjazne ludziom i przyrodzie. Wyborcy obdarzyli mnie zaufaniem. Przez trzy lata Samorząd Województwa wypracował, według wzorów zachodnich, strategię rozwoju i modernizacji transportu szynowego, przejął na własność Koleje Mazowieckie i zaczął kupować dla nich nowoczesne pociągi. Ponadto, wspólnie z samorządami lokalnymi, przejął WKD i przeznaczył wielkie środki na zupełną wymianę pociągów i modernizację infrastruktury. Kupił również linię kolejową do lotniska w Modlinie na potrzeby metropolitalnego połączenia z centrum Warszawy i Okęciem oraz przyśpieszył budowę parkingów Parkuj i jedź do kilkunastu rocznie. Obecnie zaś bada możliwości powstania nowych połączeń, które mogłyby być przedłużeniem warszawskiego metra i linii tramwajowych. W ten sposób zostałaby utworzona wielka sieć komunikacyjna, podobna do tych, jakie już istnieją w metropoliach Europy Zachodniej. W tym celu planuje się wykorzystać zapomniane linie wąskotorowe i przemysłowe. Byłem zawsze liderem tych działań. Także przywrócenia po 15-letniej przerwie komunikacji kolejowej z Warszawy przez Piaseczno do Góry Kalwarii. Na tej szczególnie ważnej i turystycznie atrakcyjnej trasie właśnie ruszają nowoczesne pociągi takie, jakie zapowiadałem w mojej ulotce wyborczej z 2006 roku. W Sejmiku przewodniczę Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego. Komisja na samym początku swojej działalności rozszerzyła listę projektów kluczowych, czyli listy projektów, które mają zagwarantowane unijne finansowanie. Udało się umieścić na niej dodatkowe, ważne inwestycje, w tym obwodnicę Konstancina i Góry Kalwarii. Z mojej inicjatywy komisja przyjęła zupełnie nowy sposób działania. Zapoczątkowałem stały cykl posiedzeń wyjazdowych, nazywanych Wielkimi Rozmowami, czyli spotkania z przedstawicielami lokalnych samorządów, mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych. Byliśmy między innymi w subregionie wokółwarszawskim w 2007 r. spotkaliśmy się z mieszkańcami Wołomina, w 2008 w Milanówku, a w tym roku w Otwocku. Jeździliśmy też dalej, między innymi do Szydłowca, gdzie zastanawialiśmy się nad rozwiązaniem tamtejszego problemu bezrobocia. Organizowałem także specjalne posiedzenia o węższej tematyce. W 2007 roku w Górze Kalwarii i Czersku komisja omawiała rolę turystyki w strategii rozwoju województwa mazowieckiego, a o dziedzictwie kulturowym i przyrodniczym, w szczególności o możliwościach wspierania i ochrony miast-ogrodów centralnego Mazowsza, dyskutowaliśmy w Podkowie Leśnej. Na każdym z takich posiedzeń omawiane były najważniejsze sprawy z całego subregionu. Zawsze pojawiały się tematy związane z funduszami unijnymi, strategią rozwoju regionalnego i dyskusje o wojewódzkich planach zagospodarowania. Prace Komisji Strategii przynoszą konkretne efekty. To na jej posiedzeniach zrodziły się postulaty, żeby uprościć procedury przyznawania środków unijnych. Komisja popierała też plan stworzenia regionalnego lotniska w Modlinie doskonałej lokalizacji dla mieszkańców całej Metropolii Warszawskiej. Jako jedyny Polak, reprezentuję Mazowsze w Airport Regions Conference (Europejskim Stowarzyszeniu Regionów do spraw Lotnictwa z siedzibą w Brukseli), w którym pełnię funkcję członka zarządu. 6

9 Z PRAC SAMORZĄDU Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego W okresie od 1 do 30 kwietnia 2009 r. odbyło się 10 posiedzeń Zarządu Województwa Mazowieckiego, na których podjęto 267 uchwał. Uchwały, podjęte w okresie sprawozdawczym, dotyczyły następującej problematyki: kultury, promocji i turystyki 62 skarbu i finansów 44 zdrowia i pomocy społecznej 18 nieruchomości i infrastruktury 36 rolnictwa i modernizacji terenów wiejskich 27 strategii i rozwoju regionalnego 17 funduszy strukturalnych 14 edukacji publicznej i sportu 21 ochrony środowiska i opłat środowiskowych 16 współpracy zagranicznej 3 organizacji, nadzoru, kontroli i bezpieczeństwa publicznego 3 geodezji i kartografii 3 rynku pracy 3 Uchwały Zarządu Województwa Mazowieckiego dostępne są na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego Opracowała AGNIESZKA GONCZARYK Kierownik Wydziału Zarządu Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego , w skali naszego kraju, jak i Europy Wschodniej, to największy tego typu program na poziomie regionalnym. Dzięki niemu, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, na Mazowsze trafi 1,8 mld euro. Od 30 czerwca 2008 roku uruchomiliśmy 16 konkursów, których alokacja przekroczyła 900 mln euro. Dane z początku II kwartału 2009 roku mówią o ponad 2600 złożonych wnioskach o dofinansowanie. Decyzja o przesunięciu w czasie terminu ogłaszania pierwszych konkursów była podyktowana oczekiwaniem na wyjaśnienie sytuacji prawnych. Rozpoczęcie procedur, bez stosownych rozporządzeń, mogło w tych okolicznościach skutkować nawet cofnięciem beneficjentom dotacji. A tego właśnie chcieliśmy uniknąć. Ogłoszone w kwietniu tego roku wstępne listy rankingowe zawierają blisko 500 projektów, które zostały zatwierdzone do dofinansowania z EFRR kwotą prawie 2 mld zł. W rezultacie dotychczas podpisano 17 umów, opiewających na kwotę ponad 67 mln zł. Możliwość zawarcia kolejnych umów zależna jest od samych beneficjentów, których namawiam do jak najszybszego dostarczenia stosownych dokumentów, na podstawie których dokonana zostanie tzw. ocena wykonalności inwestycji. W kwietniu Zarząd Województwa Mazowieckiego przyjął aktualizację Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM Zawiera ona 14 nowych projektów, których realizacja ma istotne znaczenie dla rozwoju województwa mazowieckiego. Z wykazu, w związku z rezygnacją beneficjenta, wycofany został jeden projekt. Obecnie Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM zawiera 46 pozycji. Zostały przyjęte również listy rankingowe dla wybranych działań RPO WM. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w artykule zamieszczonym w rubryce Temat miesiąca. Ponadto Zarząd Województwa Mazowieckiego podwyższył poziom alokacji przy naborze wniosków w Poddziałaniu Regionalna infrastruktura ochrony zdrowia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Obecnie wynosi ona ,48 zł i wzrosła o ,48 zł. Przyjęty został także ramowy plan realizacji dla następujących działań ZPORR: Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie, Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa, Promocja przedsiębiorczości i Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy. Na wniosek Dyrekcji Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu, Zarząd Województwa pozytywnie wypowiedział się w sprawie czasowego zaprzestania działalności I Oddziału Psychiatrii Dziecięcej Szpitala w Józefowie. Pozwoli ono przeprowadzić konieczny remont i dostosować pomieszczenia do wymogów obowiązującego rozporządzenia Ministra Zdrowia. Efektem prac remontowych, planowanych do połowy sierpnia tego roku, będzie poprawa warunków funkcjonowania oddziału w zakresie przyjmowania i leczenia pacjentów. 7

10 TEMAT MIESIĄCA Gospodarczy rozruch na Mazowszu Ponad pięćset projektów, dotyczących dróg, kultury, ochrony środowiska i rozwoju przedsiębiorczości znalazło się na listach rankingowych, zatwierdzonych w kwietniu przez Zarząd Województwa Mazowieckiego. Łączna kwota dofinansowania projektów wyniesie powyżej 2 mld zł.* Trasa Siekierkowska w Warszawie Mamy ambicję, by z outsidera stać się liderem w wykorzystywaniu funduszy unijnych powiedział marszałek Adam Struzik podczas konferencji prasowej, na której zaprezentowano wybrane projekty. Na liście rankingowej znalazły się projekty w zakresie siedmiu działań Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego: 3.1 Infrastruktura drogowa, 6.1 Kultura, 4.1 Gos podarka wodno-ściekowa, 4.2 Ochrona powierzchni ziemi, 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą, 1.5 Rozwój przedsiębiorczości oraz 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia. Lista obejmuje ponad 500 przedsięwzięć, których realizacja zostanie wsparta funduszami unijnymi. Konkursy, prowadzone przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych, cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. W obszarach wymienionych działań beneficjenci złożyli ponad 2600 wniosków o dofinansowanie. Jak podkreślił marszałek Adam Struzik, istotne przy wyborze projektów było ich znaczenie dla zrównoważonego rozwoju regionu. Decyzja ta jest dobrą wiadomoś cią dla mazowieckiej gospodarki, która już niebawem zostanie zasilona blisko 2 miliardami złotych, z czego 1,4 miliarda to środki unijne. Wybór najlepszych projektów nie był łatwy. Wartość złożonych wniosków kilkakrotnie przekroczyła zarezerwowaną na ten cel alokację. Dlatego postanowiliśmy zwiększyć pulę środków na działania, cieszące się największym zainteresowaniem. W ten sposób mogliśmy dofinansować więcej projektów, niż pierwotnie zostało założone podkreślił Marszałek Województwa Mazowieckiego. Zwiększenie alokacji dotyczyło przede wszystkim Działania 3.1 Infrastruktura drogowa. W tym wypadku ogłoszone zostały dwa konkursy jeden dotyczył dróg powiatowych, drugi gminnych. W sumie, w ramach tego działania, złożonych zostało aż 598 wniosków. W drodze prowadzonych z beneficjentami rozmów stworzone zostały dwie listy projektów z zakresu infrastruktury powiatowej lista projektów wyłonionych do realizacji oraz lista rezerwowa. W celu wyłonienia projektów przeprowadzono szczegółową analizę. Brano pod uwagę ponadlokalny charakter projektów, a także stan zaawansowania prac, umożliwiający ich realizację w latach Ostatecznie Zarząd Województwa Mazowieckiego postanowił aż dwukrotnie zwiększyć alokację przeznaczoną na ten cel. W ten sposób możliwe było wybranie aż 329 projektów na łączną kwotę dofinansowania 990 mln zł. Analogiczna sytuacja powstała podczas naboru wniosków dotyczących Działania 6.1 Kultura. Złożonych zostało 187 projektów, których wartość znacznie przekroczyła planowaną alokację. W związku z tym Zarząd również podjął decyzję o zwiększeniu puli środków. W wyniku przeprowadzonych konsultacji z beneficjentami zadecydowano o dofinansowaniu 52 projektów na łączną kwotę 263 mln zł. Z uwagi na znacznie większą, niż zakładano, ilość wniosków, zwiększeniu z euro do euro uległa także alokacja przeznaczona na projekty konkursowe Działania 1.5 Rozwój Przedsiębiorczości. Aby przyspieszyć wydatkowanie środków unijnych, Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął ponadto decyzję o możliwości dofinansowania projektów w formie zaliczek. Z tego ułatwienia będą mogli skorzystać wszyscy zarówno samorządy, jak i przedsiębiorcy realizujący projekty na Mazowszu. Środki przeznaczone na współfinansowanie projektów unijnych, wyłonionych w konkursach, pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM). Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa Do Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych wpłynęło 598 wnios ków. Spośród nich wybrano do dofinansowania 329, w tym 251 z zakresu infrastruktury gminnej i 78 z zakresu infrastruktury powiatowej. Łączna wartość projektów wynosi ok. 1,7 mld zł, z czego ze środków unijnych na ten cel przekazanych zostanie ok. 990 mln zł. Unijne pieniądze przeznaczono na budowę oraz przebudowę dróg powiatowych i gminnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą, w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, inteligentnych systemów transportowych, ochrony środowiska oraz turystyki**. Działanie 6.1 Kultura Spośród 187 złożonych wniosków wybrano 52 projekty, których wartość wyniosła ok. 403 mln zł. Łączna kwota dofinansowania to ponad 263 mln zł. Wsparcie umożliwi ochronę dziedzictwa kulturowego, a także rozwój infrastruktury kultural- 8

11 TEMAT MIESIĄCA nej. Pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na konserwację zabytków, rewitalizację obiektów historycznych, sakralnych i parków zabytkowych czy tworzenie i rozwój szlaków dziedzictwa kulturowego**. Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości Spośród 1033 złożonych wniosków do dofinansowania zatwierdzono pierwszych 46 projektów o wartości 121,2 mln zł. Środki unijne w tym przypadku wynoszą ok. 58 mln zł. Celem konkursu jest wsparcie projektów prowadzących do podniesienia konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw i MSP poprzez dostosowanie do wymogów rynkowych, w tym zapewnienie dostępu do nowych technologii, systemów certyfikacji i jakości. Przedsiębiorcy, realizujący projekt na Mazowszu, otrzymają wsparcie na prowadzenie prac inwestycyjnych w swoich firmach, m.in. na zakup maszyn, urządzeń lub oprogramowania. nów z odpadów zawierających azbest oraz budowę składowisk odpadów niebezpiecznych. Wspierane będą także projekty przywracające wartości środowiskowe zdegradowanych przestrzeni. O wsparcie z funduszy unijnych mogły ubiegać się m.in. jednostki samorządu terytorialnego, Państwowe Gospodarstwa Leśne, Lasy Państwowe czy zakłady opieki zdrowotnej (zakontraktowane z NFZ)**. Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą Spośród 18 złożonych przez gminy i powiaty wniosków pozytywnie oceniono 11 projektów o wartości 108,6 mln zł. Łączna kwota dofinansowania to ponad 87 mln zł. nowe miejsca pracy. Skupienie działalności badawczo-rozwojowej, gospodarczej i inwestycji zagranicznych w Warszawie jest bowiem wynikiem niedostatecznego rozwoju infrastruktury inwestycyjnej poza obszarem metropolitalnym. Dzięki pomocy unijnej możliwe będzie wykorzystanie i rozwinięcie potencjału subregionów, które dysponują dużymi zasobami terenów nieuzbrojonych w infrastrukturę techniczną, jak i terenów poprzemysłowych oraz powojskowych. Takie tereny mogą stać się dogodnym miejscem lokalizacji przedsiębiorstw. Działanie 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia W ramach konkursu zamkniętego z preselekcją, trwającego od 30 czerwca do 6 października 2008 r., wyłoniono 126 pro- Działanie 4.1 Gospodarka wodno-ściekowa Konkurs zamknięty z preselekcją trwał od 6 października do 7 listopada 2008 r. Lista rankingowa dla Działania 4.1 zawiera 71 projektów. Jednak przewidzianą alokację ponad 411 mln zł wykorzystuje na obecnym etapie 40, najwyżej sklasyfikowanych projektów. Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi Nabór wniosków o dofinansowanie realizacji projektów trwał od 28 lipca do 20 października 2008 r. Do Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych wpłynęły 23 wnioski. Zarząd Województwa Mazowieckiego pozytywnie zaopiniował 8 z nich. Łączna wartość projektów wynosi ok. 46,3 mln zł, a kwota dofinansowania ponad 34 mln zł. Wsparcie unijne zostanie przeznaczone na budowę, rozbudowę i modernizację instalacji do segregacji odpadów komunalnych i przemysłowych, recykling odpadów, kompleksowe oczyszczanie tere- Obwodnica Białobrzegów Pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na uzbrojenie terenów pod inwestycje (dostarczenie podstawowych mediów), budowę nowych lub modernizację istniejących obiektów w celu stworzenia strefy aktywności gospodarczej. Podpisywanie umów z beneficjentami przewiduje się w II kwartale tego roku**. Wsparcie finansowe ma pomóc samorządom lokalnym z Mazowsza w przygotowaniu atrakcyjnych i konkurencyjnych terenów inwestycyjnych, generujących jektów. Na tym etapie realizacji konkursu 29, najwyżej ocenionych projektów może zostać objętych alokacją w wysokości ponad 191 mln zł. na podst. mat. MJWPU Oprac. REDAKCJA * Stan aktualny na dzień 19 maja 2009 r. ** Podpisywanie umów z beneficjentami przewidywane jest natychmiast po otrzymaniu przez projekt pozytywnej oceny wykonalności. Ocena ta dokonywana będzie na podstawie dostarczonych przez beneficjenta załączników. 9

12 WARTO WIEDZIEĆ Razem łatwiej Poczesne miejsce na liście rankingowej projektów, zakwalifikowanych do dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , zajmuje gmina Bodzanów. Warto poznać przyczyny, dzięki którym osiągnęła ona tak spektakularny sukces. To współpraca kilku gmin, zrzeszonych w Związku Gmin Regionu Płockiego, przyniosła pożądany efekt. Dane mówią same za siebie. W ramach priorytetu III RPO WM, Działania 3.1 Infrastruktura drogowa, Związek otrzymał dofinansowanie w kwocie , 41 zł, z czego sama gmina Bodzanów uzyskała ,32 zł na przebudowę czterech odcinków dróg o łącznej długości 8,968 km. Są to: droga gminna Reczyn Nowy Reczyn Stary, gm. Bodzanów droga gminna nr W przez Borowice droga gminna nr W Borowice-Nowe Miszewo (ul. Górna i ul. Wschodnia) Kłaczkowo droga gminna nr W Wiciejewo Dolne Nowe Kanigowo. Modernizacja i przebudowa dróg w gminach regionu płockiego jest szansą ich dynamicznego rozwoju. Dlatego bardzo zależało nam na pozyskaniu środków na realizację naszych zamierzeń. Ponieważ projekty, zgłaszane przez pojedyncze gminy, nie miałyby, w naszej ocenie, takiej siły przebicia, jak wspólny projekt, podjęliśmy razem z innymi samorządowcami z powiatu płockiego decyzję o wspólnej aplikacji. I udało się. Mam nadzieję, że to dopiero początek naszych wspólnych działań powiedział Jarosław Dorobek, wójt gminy Bodzanów. Gmina ma doświadczenie w zdo bywaniu funduszy na realizację niezbędnych inwestycji. W 2006 roku zakończyła przebudowę drogi gminnej w Borowicach. Wartość tej inwestycji wyniosła ,04 zł. (w tym dotacja ze ZPORR w wysokości ,97 zł, a z budżetu państwa ,50 zł). W tym samym roku zakończono budowę kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowościach Bodzanów i Chodkowo. Wartość tego przedsięwzięcia wyniosła ,25 zł (w tym dotacja ze ZPORR w wysokości ,22 zł). Z kolei w roku 2007 wybudowano sieć wodociągową we wsi Białobrzegi. Koszt tej inwestycji zamknął się kwotą ,80 zł (w tym dotacja ze ZPORR w wysokości ,49 zł, a z budżetu państwa ,00 zł). Wśród inwestycji, zrealizowanych w zakresie odnowy wsi, wymienić można budowę kompleksu sportowo-rekreacyjnego we wsi Nowe Miszewo, instalację oświetlenia ulicznego we wsi Białobrzegi, adaptację pomieszczeń gospodarczych remizy Jarosław Dorobek, wójt Bodzanowa na świetlicę wiejską we wsi Cieśle, przystosowanie pomieszczeń dawnego dworu we wsi Nowe Kanigowo do pełnienia roli świetlicy wiejskiej, utworzenie świetlicy we wsi Pepłowo, Mąkolin, Garwacz oraz w Archutówku i Niesłuchowie, remont dawnej świetlicy wiejskiej we wsi Borowice, utworzenie ośrodka kultury we wsi Wiciejewo. Hasło Kapitał Ludzki to nie tylko nazwa programu, ale konkretne korzyś ci dla mieszkańców gminy. 40 osób bezrobotnych uczestniczyło w kursie przygotowującym do wykonywania zawodu opiekuna/opiekunki środowiskowej ( zł 100 proc. sfinansowano z EFS), dla 30 osób zorganizowano kurs księgowości komputerowej ( zł 100 proc. sfinansowano z EFS). Nie zapomniano też o osobach korzystających ze wsparcia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bodzanowie. Członkowie Związku Gmin Powiatu Płockiego dbają również o środowisko. W ramach przywracania wartości zdegradowanych terenów w regionie postanowili zrekultywować składowiska odpadów na terenie gmin członków Związku. Na realizację tego zamierzenia pozyskali, w ramach RPO WM Priorytet IV, Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi, dofinansowanie w wysokości ,97 zł, z czego gmina Bodzanów na rekultywację wysypiska w Łysej Górze uzyskała ,95 zł. Jak więc widać, warto wspólnie realizować projekty MAGDALENA LEWANDOWSKA 10

13 WARTO WIEDZIEĆ Chleb niepowszedni Tak się czujesz, jak się odżywiasz. Coraz częściej przypominamy sobie o tej maksymie w dzisiejszych czasach. Goniąc za pracą, wypełniając coraz więcej obowiązków, nie mamy czasu na prawidłowe odżywianie. Dotyczy to nie tylko posiłków zjadanych na mieście, ale także tych domowych, których podstawą jest chleb. O dobrym chlebie pisaliśmy już w Kronice Mazowieckiej dwa lata temu. Warto jednak przypomnieć, że dla naszego zdrowia korzystny jest tylko ten, pieczony z ciasta zaczynianego zakwasem, a nie drożdżami. Dzieje się tak dlatego, że w zaczynie znajdują się bakterie kwasu mlekowego, które stanowią naturalną florę naszego układu pokarmowego. Obecność tych bakterii determinuje wiele funkcji całego organizmu, czego ostatecznym efektem jest mobilizacja i stabilizacja układu odpornościowego. Jedząc chleb na zakwasie, sami się więc leczymy, czyli wprowadzamy w życie maksymę Hipokratesa, który już 2500 lat temu zalecał, by żywność była naszym lekiem, a lek żywnością. Ilość, jakość i właściwy dobór składników pożywienia mają decydujące znaczenie dla kondycji fizycznej, psychicznej, a tym samym długości naszego życia. W Polsce śmiertelność z powodu nowotworów jelita grubego rośnie w tempie 1500 zgonów rocznie. Na raka żołądka i jelita grubego w 1999 roku zmarło 13 tys. osób, a w roku 2002 liczba ta była już o tysiąc wyższa. I z roku na rok rośnie. Warto więc chyba poświęcić trochę czasu na znalezienie piekarni czy sklepu, w którym kupimy prawdziwy chleb. Na naszym rynku można kupić wszystkie rodzaje pieczywa, jakie tylko wymyślono na świecie. Jak więc odróżnić zdrowy chleb od tego, którego działanie jest wręcz chorobotwórcze? Często rynek oferuje pieczywo wzbogacone w różnego rodzaju polepszacze, a chleb nazywany razowym często jest po prostu barwiony na brązowy kolor. Kupując chleb, zwracajmy uwagę na jego recepturę. Na karteczkach, przyklejanych do bochenków, powinny być wypisane składniki, z jakich zostały one wypieczone. Unikajmy pieczywa zawierającego konserwanty, polepszacze i spulchniacze. Wybierajmy natomiast te z pełnego ziarna, których przygotowanie poprzedziła fermentacja zakwasu radzi Walentyna Rakiel-Czarnecka z Fundacji Walentyna Rakiel-Czarnecka Dobre Życie, propagującej zdrowy styl życia i odżywiania się. W 2003 roku, z inicjatywy grupy mistrzów piekarskich, założona została Fundacja Polski Chleb. Zamiarem Fundacji jest mobilizowanie zakładów piekarskich do podejmowania odpowiedzialności za wartości odżywcze i prozdrowotne wypiekanego chleba oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywieniowego. Wiele małych piekarń stosuje tradycyjną metodę wyrobu i wypieku chleba, polegającą na wykorzystaniu tzw. zaczątku lub kwasu, który dojrzał samoczynnie. Stanowi to podstawę prawidłowego przebiegu dojrzewania zakwasów, wyrastania ciasta, a w ostatecznym wyniku uzyskania pieczywa o unikalnych walorach smakowych, aromatycznych, długiej trwałości, o szczególnie ważnej wartości prozdrowotnej. Również w dużych piekarniach, produkujących kilka, a nawet kilkanaście ton pieczywa na dobę, możliwe jest stosowanie metody biologicznej, gwarantującej uzyskanie chleba o najwyższej jakości. Dlaczego właśnie chleb jest tak ważny? Ponieważ w naszej kulturze stanowi on podstawę pożywienia. W społecznościach zamożnych jedna osoba zjada rocznie ok. 70 kg pieczywa, w uboższych nawet do 150 kg. Na podstawie materiałów Fundacji Polski Chleb opracowała MAGDALENA LEWANDOWSKA 11

14 WARTO WIEDZIEĆ Nie udawaj, że nie widzisz Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka: Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Art.71, ust.1 Konstytucji RP. Przemoc w rodzinie często jest tematem dyskutowanym, opisywanym, analizowanym. Ostatnio przykłady tego zjawiska coraz częściej wstrząsają opinią publiczną. Ubolewamy nad tym, rozmawiamy ze znajomymi i zapominamy do następnego komunikatu. Wiele jednak zależy od każdego z nas. Nie skupiajmy się tylko na swoich sprawach, rozejrzyjmy się wkoło, wyjmijmy czasem słuchawki z uszu i zamiast słuchać MP3 czy Ipoda, posłuchajmy odgłosów toczącego się wokół życia. Nie wolno przechodzić obojętnie wobec krzywdy innych ludzi, szczególnie dzieci i kobiet, pamiętając przy tym konstytucyjny zapis Każdy ma prawo żądać W ubiegłym roku ruszyła rządowa kampania pt. Kocham. Reaguję, kontynuacja kampanii Kocham. Nie biję. 18 listopada (uchwała nr 2672/191/08) podpisane zostało porozumienie między Samorządem Województwa Mazowieckiego a Ministrem Pracy i Polityki Społecznej. Na jego mocy Samorząd otrzymał środki finansowe na lokalne (regionalne) kampanie społeczne, które dotyczyły opracowania i dostarczenia jednostkom policji informatorów dla ofiar przemocy w rodzinie oraz prowadzenia szkoleń dla grup zawodowych, realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci. W naszym regionie obowiązki te otrzymało Mazowieckie Centrum Pomocy Społecznej. Czasu na ich wykorzystanie było niewiele, ale szybko rozpoczęto szkolenia. Do końca 2008 roku zorganizowano je w Iłży, Miętnem, Soczewce k. Płocka, Sterdyniu, Mińsku Mazowieckim, Ciechanowie i Ostrowi Mazowieckiej. W tym roku rząd nie przekazał już na ten cel środków finansowych. Samorząd Województwa Mazowieckiego uznał, że przemoc w rodzinie to niezwykle istotny problem społeczny, bo jego konsekwencje w poważny sposób rzutują na przyszłe życie pokrzywdzonych. Dlatego tak ważne jest przeciwdziałanie, w ramach którego MCPS kontynuuje szkolenia, ale już finansowane ze środków budżetu województwa. W Polsce liczba ofiar przemocy domowych, zgłoszonych rocznie, to około 140 tys. osób. Szkolenia są bezpłatne (dojazd we własnym zakresie) i bardzo ważne. Organizowane są dla zespołów interdyscyplinarnych, które już są lub będą powoływane w powiatach i gminach. W skład każdego zespołu wchodzą osoby uczestniczące w procesie ochrony dziecka lub kobiety, zazwyczaj: policjant, pracownik socjalny, dyrektor szkoły, kurator sądowy, psycholog. Dzięki szkoleniom osoby te poznają się i łatwiej będzie im potem współpracować. Co to jest przemoc wobec dzieci? To stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych i inne formy poniżania, brak opieki, co w efekcie przekłada się na stan zdrowia fizycznego lub psychicznego dziecka. Przemocą jest także celowe niepodejmowanie działań, mogących zapobiec krzywdzie dziecka, a w konsekwencji zniszczenia jego całego dalszego życia. Dotyczy to przede wszystkim przemocy emocjonalnej, czyli poniżania, upokarzania, ośmieszania, manipulowania, braku wsparcia, miłości, stawiania wymagań i oczekiwań, którym dziecko nie jest wstanie sprostać. Za przemoc w rodzinie* uważa się działanie zamierzone, wykorzystujące przewagę siły, podporządkowujące sobie ofiarę (sprawca przemocy zawsze chce kontrolować swoją ofiarę). W każdym przypadku przemoc taka powoduje cierpienie i ból. Systematyzując, można wyodrębnić cztery rodzaje przemocy wobec dzieci: Przemoc fizyczna to wszelkiego rodzaju działania wobec dziecka, powodujące nieprzypadkowe urazy (stłuczenia, złamania, zasinienia itp.). Seksualne wykorzystanie dzieci to każde zachowanie osoby dorosłej, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka. W tym rozumieniu nadużycia seksualne obejmują zachowania ekshibicjonistyczne, uwodzenie, świadome czynienie z dziecka świadka aktów płciowych, zachęcanie do rozbierania się czy oglądania pornografii. Przemoc emocjonalna to rozmyślne, niezawierające aktów przemocy fizycznej, zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, w tym zaburzenia osobowości, niskie poczucie własnej wartości, stany nerwicowe i lękowe. Do kategorii tego typu zachowań zaliczyć można m.in. wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości psychofizycznych dziecka. Zaniedbywanie to niezaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych (właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja), jak i psychicznych (poczucie bezpieczeństwa, miłość rodzicielska, troska). Kto jest najbardziej narażony? Zależy to w dużej mierze od wieku dziecka i fazy jego rozwoju. Niemow- 12

15 WARTO WIEDZIEĆ lęta i małe dzieci stają się zwykle ofiarami przemocy ze strony najbliższych opiekunów oraz członków rodziny. Dzieje się to na skutek ich całkowitej zależności i bardzo ograniczonej możliwości kontaktu z otoczeniem zewnętrznym. Starsze dzieci, które są na tyle samodzielne, aby funkcjonować w środowisku poza rodziną, stają się z kolei obiektami przemocy również ze strony obcych. Według statystyki, grupą ryzyka najbardziej narażoną na śmierć wskutek stosowanej przemocy ze strony członka rodziny są latki. Na podobnym poziomie zagrożenia skrajną przemocą są niemowlęta. Im młodsze dziecko, tym bardziej prawdopodobne jest, że przyczyną jego śmierci będzie działanie ze strony najbliższego członka rodziny. Najczęstszą przyczyną śmierci dzieci są rany głowy oraz uszkodzenia organów wewnętrznych. Statystyki nie są jednak do końca wiarygodne. Jest jeszcze tzw. ciemna liczba zgonów dzieci, które nastąpiły z powodu użycia wobec nich innych form przemocy, np. zaniedbywania. Nie być obojętnym Małe dziecko nie potrafi się poskarżyć, starsze się boi, jest przerażone, a nastolatki boją się, wstydzą, często czują się winne zaistniałej sytuacji. Dlatego jeśli widzisz wciąż posiniaczone dziecko, zaniedbane lub zamknięte w sobie, jesteś świadkiem poniżania go przez dorosłych albo słyszysz stale płacz dziecka u sąsiadów trzeba wzmóc czujność. Zastanów się, może jesteś jedyną osobą, która dostrzega, że dziecko potrzebuje pomocy! Zanim jednak podejmiemy decyzję o zgłoszeniu tego faktu, warto poobserwować i wiedzieć, jak rozpoznać przemoc. Jakie są cechy charakterystyczne dla dzieci i młodzieży, wobec których jest ona stosowana (oczywiście, nie muszą występować wszystkie równocześ nie). I tak, w przypadkach: Zaniedbania. Dziecko jest: brudne, nieprzyjemnie pachnie, ubrane nieodpowiednio do pogody, często opuszcza szkołę, kradnie jedzenie lub pieniądze, żebrze, popełnia akty wandalizmu, bierze używki, jest głodne. Przemocy fizycznej. Ma widoczne obrażenia ciała, boi się rodzica, wzdryga się, gdy podchodzi do niego osoba dorosła. Opiekun lub rodzic mówi o dziecku źle ( idiota itp.), bardzo go dyscyplinuje, zapytany o ślady na ciele dziecka odmawia lub udziela pokrętnych odpowiedzi. Przemocy seksualnej. Ofiara przejawia dla swojego wieku nietypowe zachowanie seksualne, może być też wycofana, depresyjna, z trudnościami w relacjach z rówieśnikami, nie chce rozbierać się przy rówieśnikach, gorzej się uczy, ma trudności z chodzeniem lub siadaniem, bolą je intymne części ciała, ucieka z domu, chwali się nagłym przypływem gotówki, ma myśli samobójcze, ucieka w prostytucję. Jeżeli do tego zaobserwujemy nadopiekuńczość, ucinanie kontaktów z rówieśnikami i osobami spoza rodziny lub przekraczanie dopuszczalnych granic w kontakcie fizycznym, np. podczas zabawy to obraz robi się jasny. Przemocy emocjonalnej. Bardzo często ofiara ma zaburzenia pokarmowe (nie je lub się objada, wymiotuje), zachowuje się zbyt dorośle lub infantylnie, jest opóźniona w rozwoju fizycznym i emocjonalnym, ma koszmary nocne, sama okalecza się, moczy, ma zaburzenia mowy, mimowolne ruchy mięśni twarzy, często kłamie. Rodzice, stosujący przemoc emocjonalną, często faworyzują jedno z rodzeństwa, a ofiarę poniżają, strofują i mają wobec niej wyolbrzymione wymagania. O fakcie przemocy może zawiadomić każdy osoba postronna lub ktoś ze znajomych czy dalszej rodziny. Często trudno zdecydować się na zgłoszenie takiej sprawy. Zazwyczaj jest to podyktowane zachowaniem dobrych stosunków z rodziną czy sąsiadami, a czasem brakiem pewności, czy dziecku dzieje się krzywda. Jeśli jednak nasze podejrzenia pokrywają się z symptomami tu opisanymi, należy działać powiadomić policję, dyrektora szkoły lub przedszkola, do którego uczęszcza dziecko, ośrodek pomocy społecznej, prokuraturę lub sąd rodzinny. Można to zrobić anonimowo opisując całą sytuację, adres oraz imię i nazwisko dziecka. Są od tego, by sprawdzić! To telefon zaufania dla ofiar dotkniętych przemocą. Obsługiwany jest przez odpowiednio przeszkolonych pracowników Fundacji Krajowe Centrum Kompetencji KCK. W sytuacji, kiedy zgłaszający będzie potrzebował pomocy niewymagającej szybkości działania, KCK uruchamia pomoc we własnym zakresie, zaś w sytuacji zgłoszenia wymagającego pilnej interwencji z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia, operatorzy Fundacji natychmiast przekazują sprawę właściwej miejscowo jednostce wojewódzkiej Policji. Jeżeli dziecko zwróci się o pomoc, nie wolno podważać jego stwierdzeń, trzeba je zapewnić, że się mu wierzy. To bardzo ważne, że się zdecydowało mówić. Warto również poinformować dziecko, że może anonimowo zadzwonić, by porozmawiać i zwrócić się o pomoc, dzwoniąc pod numer To ogólnopolski bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży. Obydwa numery telefonów powinni znać uczniowie wszystkich szkół! Opracowała ELŻBIETA TOMASZEWSKA na podst. mat. MCPS * Dotyczy to również przemocy wobec kobiet, często też osób starszych. 13

16 WARTO WIEDZIEĆ Każdemu blisko Odwiedzajmy powiat piaseczyński, szczególnie w tym roku. Dlaczego? Powiat piaseczyński znajduje się w centrum Mazowsza, na południowym obrzeżu Warszawy. Łatwo tu dojechać z każdego miejsca naszego regionu zarówno samochodem przebiegają tu drogi krajowe, a w niedalekiej przyszłości powstanie też ważny węzeł drogowy na trasie Berlin Moskwa, jak i pociągiem, a nawet samolotem, bo bardzo blisko znajduje się Okęcie. To dobre tereny dla wszystkich. Dla mieszkańców stolicy piaseczyńskie jest doskonałym miejscem wypadów za miasto, a dla przyjeżdżających z innych regionów Mazowsza czy Polski nie tylko terenem ciekawym przyrodniczo i historycznie, ale wręcz zdrowym. Nad morze daleko, a tu można wdychać do woli morską bryzę cenny dla organizmu jod. Na turystów czekają: pradolina Wisły, 11 rezerwatów leśnych, Chojnowski Park Krajobrazowy, zabytki i ciuchcia, którą można zwiedzić część powiatu. Myślę, że wielu mieszkańcom Mazowsza nie są obce takie nazwy, jak: Piaseczno, Góra Kalwaria, Czersk, Prażmów, Konstancin-Jeziorna, Skolimów, Lesznowola, Obory, Tarczyn czy Magdalenka. Imprezy Przez cały rok można liczyć na ciekawe, wpisane na stałe w kalendarz, imprezy kulturalne, w tym wiele plenerowych, m.in. muzyka kameralna we wnętrzu zabytkowego kościoła św. Anny w Piasecznie, żywe lekcje historii na Zamku w Czersku oraz Wielki Turniej Rycerski, Wtorki Jazzowe czy Bajkowe Niedziele. W ostatni dzień maja do wyboru będą: Dzień Dziecka w Konstancinie, Piknik Rodzinny w Piasecznie, Zielone Świątki w Ciszycy wszystko blisko, można więc będzie zajrzeć w każde z tych miejsc. W tym roku powiat piaseczyński został laureatem konkursu Stolica Kulturalna Mazowsza 2009, co między innymi przekłada się na znacznie bogatszy kalendarz imprez kulturalnych i sportowych. Wiele z nich już się odbyło, ale jeszcze więcej czeka na zainteresowanych turystów i mieszkańców powiatu. Najstarsze miejscowości powiatu piaseczyńskiego to Czersk, który prawa miejskie otrzymał w połowie XIV wieku, następnie Tarczyn w 1355 roku, Piaseczno (1429 rok) i Góra Kalwaria 1670 rok. Dziś nie są to urodziwe miasteczka, ale mają piękną i ciekawą historię, której ślady są nadal obecne. Czersk i Góra Kalwaria Czersk to przede wszystkim położone na wzgórzu (niegdyś pokrytym winnicami) ruiny Zamku Książąt Mazowieckich, w którym mieszkała królowa Bona oraz odbywały się sejmiki szlacheckie. Do dziś zachowały się fragmenty murów obronnych, most nad fosą i trzy wieże, z których można podziwiać rozległy widok na dolinę i pradolinę Wisły z kwitnącymi wiosną sadami. Zamek w Czersku żyje. Przez cały ciepły sezon odbywają się tu liczne imprezy kulturalne, a wokół ryneczku funkcjonuje parę, cieszących się popularnością, restauracyjek. Góra Kalwaria została zaprojektowana urbanistycznie jako miasto pielgrzymkowe Nowa Jerozolima. To miasto dwóch kultur spotkamy tu wspaniałe zabytki sakralne, cudowne źródełko i bardzo ważne miejsca związane z historią Żydów. Górę Kalwarię, pod nazwą Ger, zna społeczność żydowska na całym świecie. Tu mieszkał, nauczał i został pochowany słynny cadyk Alter. Jednym słowem miasto świętych i cadyków. Dwór w Prażmowie Prażmów Właścicielem Prażmowa i okolicznych miejscowości był od XV wieku ród Prażmowskich herbu Belina, z którego pochodził między innymi Mikołaj Prażmowski arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski. Potem byli kolejni właściciele, zaś ostatnimi została rodzina Ryxów herbu Pierścień. Dziś w dawnym zespole dworskim Ryxów, złożonym z dworu, stajni i gorzelni, mieści się ośrodek zdrowia. W okolicach Prażmowa miały miejsce liczne bitwy i potyczki na miejscowym cmentarzu pochowani są żołnierze 14

17 WARTO WIEDZIEĆ szwedzcy z okresu potopu i powstańcy styczniowi, którzy walczyli tu z wojskami carskimi. Gmina jest zielona przecina ją rzeka Jeziorka, a jej częścią jest Chojnowski Park Krajobrazowy z rezerwatami Łoś i Skarpa Jeziorki. Zobaczyć tu można ciekawy pomnik przyrody tulipanowiec, drzewo występujące wyłącznie w Ameryce Północnej. Gmina Prażmów jest w pełni przygotowana do tego, by osiedlać się na jej terenie. Konstancin Jeziorna Tłumnie odwiedzane, cudowne miejsce o statusie uzdrowiska miastoogród. Zielone, eleganckie, z dużym parkiem zdrojowo-krajobrazowym, w którym można pooddychać morskim powietrzem, rozchodzącym się z tężni, a przy okazji posłuchać muzyki, rozlegającej się z nowo otwartego amfiteatru. Wokół sanatoria i piękne wille. Kurort ten projektowali najlepsi polscy architekci, m.in. Władysław Marconi, Pius Dziekoński czy Tadeusz i Mikołaj Tołwińscy. Wzniesiono tu mnóstwo ciekawych domów dla przedwojennych przemysłowców oraz przedstawicieli ówczesnej inteligencji (mieszkali tu m.in. tacy pisarze, jak Stefan Żeromski czy Władysław Gąsiorowski). Wszystkie wille warte są obejrzenia, bo każda z nich jest ciekawa architektonicznie od zbudowanych w stylu szwajcarskim, przez zameczki, secesję, po nowoczesną architekturę lat 20. ubiegłego wieku. Dla głodnych i łasuchów znajdzie się mnóstwo ciekawych miejsc z kawą, pysznymi ciastkami czy dobrym obiadem. To o samym mieście, a gmina? Na jej terenie są: lasy chojnowskie, brzeg Wisły, ciągi starorzeczy, dolina rzeki Jeziorki, zdrowe powietrze, mnóstwo tras do spacerowania i nie tylko przez gminę przebiegają rowerowe trasy turystyczne, łączące Konstancin-Jeziornę z Piasecznem, Górą Kalwarią i Warszawą. Poza tym znajduje się tu kilkaset obiektów objętych ochroną konserwatora zabytków, w tym dawne dwory z pięknymi założeniami parkowymi, m.in. w Bielawie. Najciekawszy znajduje się w Oborach (obecnie Dom Pracy Twórczej), otoczony pięknie zaprojektowanym parkiem. Niezwykłym miejscem jest też Dom Aktora w Skolimowie (Weteranów Scen Polskich), wybudowany w 1928 roku ze składek członków ZASP i darowizn miłośników teatru, z myślą o samotnych emerytowanych artystach. Nadal jest on utrzymywany z darowizn przekazywanych przez osoby, które kochają artystów. Lesznowola Ciekawa gmina, ale z zupełnie innego punktu widzenia niż poprzednie miejscowości. Godny podziwu jest w blisko stu procentach opracowany plan zagospodarowania przestrzennego. To w całym kraju rzadkość! Cóż, gmina ma Konstancińskie tężnie dobrego gospodarza panią wójt. Niewątpliwie warty podkreślenia jest dynamiczny rozwój gminy, atrakcyjność dla inwestorów, panująca duża życzliwość mieszkańców oraz brak konfliktów społecznych. Dla turystów atutem jest czyste powietrze i bory sosnowe z domieszką dębów i brzóz oraz kilka miejsc historycznych, godnych zauważenia słynna z najnowszej historii Polski miejscowość Magdalenka, a w Sękocinie pomnik ku czci zamordowanych przez okupanta 233 więźniów Pawiaka. Tarczyn Nazwa miasta pochodzi od targu. Już w XIII wieku krzyżowały się tu ważne szlaki handlowe, biegnące z Radomia do Warszawy i Zakroczymia oraz z Lublina przez Łowicz do Poznania. Samo miasto jest nieciekawe, ale patriotyczne, a jedynym obiektem godnym uwagi jest gotycki kościół z XVI wieku, z barokowymi organami i amboną z początku XVIII wieku. Z Tarczynem związana jest postać m.in. Ireny Sendler, która podczas II wojny światowej uratowała z getta warszawskiego ok dzieci żydowskich i została odznaczona m.in. Orderem Orła Białego, medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata i Orderem Uśmiechu. Mieszkał tu również Mieczysław Fogg. Zaletami gminy są doskonałe położenie i godne polecenia tereny do uprawiania turystyki pieszej i konnej oraz piękne widoki. Atrakcją turystyczną są liczne stadniny i przyjeżdżająca z Piaseczna ciuchcia. Piaseczyńska kolejka wąskotorowa Ze stacji w Piasecznie w kierunku Tarczyna od kwietnia, w każdą niedzielę o godz , rusza ciuchcia. Przejazd w jedną stronę trwa około 45 minut, trzy kwadranse malowniczych widoków. Powrót ok. godz Jest i przerwa w podróży na zorganizowany, wspólny posiłek na polanie, przy ognisku. Jeżeli dopisuje pogoda, to dodatkową atrakcją jest zwiedzenie mini-zoo w Zalesinku 15

18 WARTO WIEDZIEĆ (można w nim zobaczyć m.in. strusie afrykańskie). W ciągu tygodnia Piaseczyńskie Towarzystwo Kolei Wąskotorowej** organizuje przejazdy grupowe dla szkół, przedszkoli czy integracyjne dla firm. Do dyspozycji jest pięć wagonów, które jednorazowo mogą przewieźć 225 osób. Towarzystwo organizuje również imprezy tematyczne: powitanie wiosny, 11 czerwca (Boże Ciało i Dzień Kwitnącej Jabłoni), maja (Dzień Dziecka), 15 sierpnia (Święto Wojska Polskiego), 20 września (pożegnanie sezonu letniego), 27 września (powitanie sezonu jesiennego), ostatnia niedziela października (pożegnanie jesieni), 5-6 grudnia (Dzień z Mikołajem) i Sylwester. Ten rok przywitało w wagonikach kolejki 250 osób. Obecnie eksploatowany jest 15-kilometrowy odcinek, ale tory kolejowe biegną dalej do Grójca, czyli jeszcze blisko 56 km. Grójecka Kolejka Dojazdowa, tak nazywana jest zwyczajowo, liczy sobie 111 lat. Piaseczno Piaseczno jest gminą miejsko-wiejską. Część miejska, bardzo intensywnie rozbudowywana, traktowana jest zwyczajowo jako sypialnia Warszawy, a właściwie jej przedłużenie, miejsce dobre na siedziby dla firm. Piaseczno zajmuje czołowe miejsce w ogólnopolskich rankingach gmin, doskonale radzi sobie z wykorzystaniem funduszy unijnych. Miasto może nie zachwyca rozwiązaniami architektonicznymi, ale jest jednym z najstarszych na Mazowszu. Wkrótce jednak poprawi się znacznie jego wygląd, podjęto bowiem decyzję o rewitalizacji centrum, przede wszystkim okolic rynku, w którym znajduje się piękny kościół św. Anny z XVI wieku oraz ratusz z XIX wieku (projektu Hilarego Szpiclowskiego). Warte wyróżnienia są dwa obiekty położone na terenie parku miejskiego: Platerówka (obecnie mieści się tu liceum), dworek Poniatówka, w którym często gościł książę Józef Poniatowski oraz zabytkowy budynek stacji kolejki wąskotorowej. Jedną z dzielnic Piaseczna jest Zalesie Dolne i tu naprawdę jest pięknie. Najlepiej wybrać się tam podczas Dni Otwartych Ogrodów, by móc z bliska zobaczyć piękne wille i otaczające je ogrody. Ta część Piaseczna łączy się całym ciągiem wodnoleśnym z Zalesiem Górnym. To właśnie część wiejska gminy lasy chojnowskie, rzeka Jeziorka, stawy rybne, dwa zalewy ulubione, zagospodarowane miejsce wypoczynku (są tu barki, domki kempingowe, wypożyczalnia kajaków, rowerów wodnych oraz odkryty basen). Przemieszczając się po powiecie piaseczyńskim, napotkamy jeszcze wiele innych obiektów wartych obejrzenia, m.in. murowane dworki w: Jastrzębcu, Bielawie, Pracach Dużych czy drewniane w Turowicach-Kawęczynie i Mrokowie. Zachęcamy do poznawania tego regionu. Oprac. ELŻBIETA TOMASZEWSKA Dwór w Oborach * O Górze Kalwarii i oddalonym od niej o 5 km Czersku pisaliśmy m.in. w Kronice 7-8/2007. ** Tel lub

19 WARTO WIEDZIEĆ Imprezy kulturalne na Mazowszu Poniżej przedstawiamy Państwu wykaz ważniejszych imprez kulturalnych, jakie odbędą się na terenie naszego województwa w najbliższym miesiącu. Nie zawiera on imprez organizowanych przez m.st. Warszawę. Pełny wykaz znajduje się na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy Imprezy realizowane przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie linorytów wystawa grafiki Marka Sobczaka 2. Wystawa Wojciecha Gilewicza 3. Joanna Milewicz Dialogi malarstwo, instalacja 4. Dorota Chilińska FPS First-Person Shooter. Instalacja interaktywna audiowizualna 5. Milczące Ciało Międzynarodowe Warsztaty Teatru Sztuki Mimu Galeria Mazowiecka w Warszawie, ul. Elektoralna 12, Plac Bankowy 3/5 (hol główny) tel Galeria FOKSAL w Warszawie, ul. Foksal 1 / 4 tel Galeria XX1 w Warszawie, Al. Jana Pawła II 36 tel Galeria XX1 (Kuchnia) w Warszawie Al. Jana Pawła II 36 Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie, ul Elektoralna 12 tel do 15 czerwca do 19 czerwca do 19 czerwca do 19 czerwca 1 czerwca Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy 14. Mazowieckie Klimaty Dni Mazowsza w Warszawie 15. Projekt Karawana Europa Festiwal Zespołów Kameralnych Koncerty pod Lipą 17. Festiwal Zespołów Kameralnych Koncerty Królewskie 18. Wietnam. Pasja ambasadora twórczość i kolekcja Tadeusza Fińdzińskiego Warszawa, Łazienki Królewskie Gostynin Mała Wieś Warszawa, Łazienki Królewskie, Estrada za Starą Pomarańczarnią Warszawa, Muzeum w Wilanowie, Taras przed Oranżerią 21 czerwca, godz czerwca 28 czerwca Imprezy realizowane przez Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie Galeria Azjatycka, ul. Freta Warszawa tel czerwca, godz czerwca, godz do 31 sierpnia 6. Koncert Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków 7. Local Press Photo 2009 uroczystość zakończenia IV edycji konkursu 6, 17 czerwca, godz czerwca, godz Biały wśród talibów Fotografie z Afganistanu i Pakistanu autorstwa Michała Kruszewskiego Traffic Club w Warszawie, ul. Bracka czerwca Imprezy realizowane przez Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie 8. Koncert Polskiego Towarzystwa Muzyki Dawnej 22 czerwca, godz XX Wiosna Literatury w Gołotczyźnie Muzeum Oddział Muzeum w Gołotczyźnie Tel czerwca IX Mazowiecki Festiwal Teatrów Amatorskich 10. Wiesław Rosocha Wciąż masz chamie złoty róg? Wciąż masz chamie czapkę z piór? - wystawa plakatu 11. Iza Staręga Przypisy wystawa malarstwa Izy Staręgi Ostrów Mazowiecka Klub Garnizonowy w Komorowie Galeria Krytyków Pokaz Warszawa ul. Krakowskie Przedmieście 20/22 tel Wystawa prac Macieja Deji Galeria TEST w Warszawie ul. Marszałkowska 34/50 tel Mazowiecka Scena Młodych Wilga, kościół pw. Wniebowzięcia NMP 5 czerwca 6 czerwca 5-20 czerwca 25 czerwca 4 lipca 5-26 czerwca 14 czerwca, godz Wystawa czasowa Kultura drobnoszlachecka na dawnych pograniczach Rzeczypospolitej 22. Wystawa czasowa Meteoryt pułtuski 23. Wystawa czasowa Twórczość Włodzimierza Komorowskiego Komora 24. Koncert z cyklu Letnie Koncerty Muzyki Dawnej 25. W ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej spotkanie z księdzem Włodzimierzem Żmudzińskim SJ Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie Budynek ekspozycyjny ul. Warszawska 61 tel czerwiec do 10 czerwca 12 czerwca-14 września 13 czerwca 4 czerwca 17

20 WARTO WIEDZIEĆ Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy 26. Wystawa stała Dawne rzemiosło wsi mazowieckiej Kolekcja przekazana przez pana Kazimierza Bobińskiego 27. Wystawa stała Utracony Świat ślady rodzin żydowskich w Ciechanowie do 1940 roku 28. Spotkania Krzemienieckie Juliusz Poniatowski kurator Liceum Krzemienieckiego, spotkanie z Anną Bieńkowską, 29. Być Polakiem Rozszyfrowanie tajnego planu o kryptonimie Barbarossa napaści Niemiec na Związek Radziecki, spotkanie ze Zbigniewem Zielińskim 30. Konferencja w 20. rocznicę Wyborów 4 czerwca 1989 roku z pokazem wystawienniczym 31. Polska tradycje i symbole spotkanie z prof. dr hab. Wojciechem J. Podgórskim, projekcja filmu Jeszcze Polska nie zginęła 32. W marszu do niepodległości w 65. rocznicę udziału polskich okretów wojennych i transportowych w inwazji na Normandię, prowadzenie Z. Mierzwiński 33. Rzeczpospolita Obywatelska Ruch spółdzielczy (kooperatystów) w Królestwie Polskim ( ), wykład dr. Mirosława Wawrzyńskiego 34. Koncert na zakończenie sezonu kulturalnego 2008/2009 w wykonaniu pedagogów i uczniów ZPSM im. F. Chopina w Warszawie 35. Promocja książki pt. Jestem dopóki pamiętam poświęconej Adamowi Bieniowi, prowadzenie dr M. Zarębski czerwiec czerwiec Imprezy realizowane przez Muzeum Niepodległości w Warszawie Muzeum Niepodległości w Warszawie, al. Solidarności 62 tel lub czerwca, godz czerwca, godz czerwca, godz czerwca, godz czerwca, godz czerwca, godz czerwca, godz. 18:30 17 czerwca, godz Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy 36. Rzeczpospolita Obojga Narodów wspólne dziedzictwo. Powstania w 1830 i 1863 na Litwie, spotkanie z dr. J. Skłodowskim, 37. spotkanie na zakończenie wystawy Powrót Polski na mapę Traktat Wersalski 1919 roku (m.in. wykład Jana Engelgarda pt. Znaczenie Traktatu Wersalskiego w historii Polski XX wieku, pokazy filmów dokumentalnych, promocja książki Myśl polityczna Romana Dmowskiego ) 20 czerwca, godz czerwca, godz Imprezy realizowane przez Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych Wystawa czasowa: Grajże Grajku, graj! polskie stroje ludowe i instrumenty muzyczne. 39. Wystawa obejmująca funkcjonowanie obozu zagłady i pracy w Treblince 40. Wystawa Rozwój techniki pożarniczej w XX w. 41. Wystawa Podręczny sprzęt gaśniczy 42. Wystawa Kultura polskiego pożarnictwa 43. Wystawa rzeźby Antoniny Wysockiej- -Jonczak Przemijanie 44. Wystawa Przyroda najdoskonalszy z mechanizmów 45. Siedlce moich ścieżek wystawa fotografii Sławomira Kordaczuka 46. Siedlce wystawa prezentująca pięć wieków historii Siedlec Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, ul. Sowińskiego 2 tel Imprezy realizowane przez Muzeum Regionalne w Siedlcach Oddział Muzeum Regionalnego w Siedlcach Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince tel Oddział Muzeum Regionalnego w Siedlcach Muzeum Pożarnictwa w Kotuniu ul. Wiejska 9 tel Muzeum Regionalne w Siedlcach ul. Piłsudskiego 1 tel do 15 września czerwiec czerwiec czerwiec czerwiec 19 czerwca-6 września Do 14 czerwca 5 czerwca-6 września czerwiec 18