Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości. Gdański Uniwersytet Medyczny 2018

Transkrypt

1 Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości Gdański Uniwersytet Medyczny 2018

2 Kalejdoskop 100 lat Rok 2018 w całym kraju upływa pod znakiem obchodów stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Gdański Uniwersytet Medyczny prezentuje zmiany, jakie na przestrzeni ostatnich 100 lat nastąpiły w polskiej nauce, z uwzględnieniem obszarów nam szczególnie bliskich szeroko pojętej historii medycyny i farmacji. Kalejdoskop 100 lat przybliża kluczowe wydarzenia, osiągnięcia i postaci z historii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

3 Serce dziecka najważniejsze Gdańska kardiologia dziecięca na kartach kroniki

4 Prof. Stanisława Dymnicka ( ) 1949 r. dyplom lekarza medycyny na Akademii Lekarskiej w Gdańsku, specjalizacja z chorób wewnętrznych 1956 r. starszy asystenta w I Klinice Chorób Dzieci; specjalizacje z pediatrii i kardiologii 1961 r. stopień doktora nauk medycznych 1968 r. stopień doktora habilitowanego 1979 r. tytuł profesora nadzwyczajnego 1989 r. tytuł profesora zwyczajnego 1960 r. utworzyła pierwszą na terenie Polski Północnej poradnię kardiologiczną dla dzieci r. kierownik Kliniki Kardiologii Dziecięcej w Instytucie Pediatrii AMG

5 Prof. Stanisława Dymnicka-Małecka od 1957 r. rozpoczęła prowadzenie kroniki, początkowo Pracowni EKG i częściowo Ośrodka Kardiologii Dziecięcej przy I Klinice Chorób Dzieci Akademii Medycznej w Gdańsku. Pierwszego wpisu dokonano z datą , ostatniego w 1994 r. szczególnego: jest nim zestawienie dwóch fotografii przedstawiających stary i nowy aparat do echokardiografii. Całość kroniki obejmuje 6 tomów formatu A4. Lektura Kroniki, przynosi nie tylko wiadomości dotyczące rozwoju gdańskiej kardiologii dziecięcej, jest też bezcennym źródłem informacji o nastrojach, obawach, nadziejach, o Polsce w latach

6 Spośród kilkuset stron notatek, wycinków prasowych i fotografii wybranych zostało zaledwie kilkanaście, wspominających najważniejsze wydarzenia z lat Z konieczności pomiętych zostało wiele ważnych informacji, np. wymienienie publikacji i innych osiągnieć naukowych dotyczących kardiologii dziecięcej. Kronika została przekazana do Muzeum przez prof. Stanisławę Małecką-Dymnicką.

7 W tamtym okresie możliwości skutecznego i bezpiecznego leczenia dzieci z wrodzonymi wadami serca były ograniczone, wykonywane były tylko proste zabiegi kardiochirurgiczne ze względu na brak aparatury do krążenia pozaustrojowego. Pierwszy aparat do krążenia pozaustrojowego prof. Mirosława Narkiewicz, twórczyni gdańskiej kardiochirurgii, z którą profesor Dymnicka ściśle współpracowała, otrzymała w darze z Holandii w 1976 r. Dopiero od tego momentu chirurgiczne leczenie wad wrodzonych serca można było przeprowadzać w Gdańsku. Joanna Kwiatkowa, Robert Sabiewicz: Była dla nas wielkim autorytetem. Wspominamy nieodżałowaną profesor S. Małecką-Dymnicką. Gazeta AMG, 2015, 11, s. 34.

8 Prof. Stanisława Dymnicka- Małecka i prof. Mirosława Narkiewicz Listopad 1982 r. Autor zdjęcia nieznany.

9 Natomiast dzieci ze złożonymi wadami serca, dzięki kontaktom profesor Dymnickiej ze światowej klasy kardiochirurgami, mogły być operowane w najlepszych ośrodkach na świecie. Operacje kardiochirurgiczne w Stanach Zjednoczonych były możliwe dzięki zaangażowaniu Polonii Amerykańskiej i Fundacji Polish Gift of Life. W ośrodkach zagranicznych zoperowano około 250 dzieci z różnych stron Polski. Obecnie, w dobie otwartych granic, trudno sobie wyobrazić jak dużym wysiłkiem logistycznym było stworzenie możliwości operacji takiej liczby pacjentów w najlepszych ośrodkach zagranicznych. Joanna Kwiatkowa, Robert Sabiewicz: Była dla nas wielkim autorytetem. Wspominamy nieodżałowaną profesor S. Małecką-Dymnicką. Gazeta AMG, 2015, 11, s. 34.

10 Współpraca Profesor z rodzicami dzieci cierpiących na wrodzone wady serca zaowocowała utworzeniem w 1993 roku Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Chorobami Układu Krążenia, którego została pierwszym prezesem. Mając świadomość, że te dzieci wymagają dalszej odpowiednio zaplanowanej opieki, Profesor stworzyła w 1995 roku pierwszą w Polsce Poradnię Kardiologiczną dla Młodych Dorosłych z Wrodzonymi Wadami Serca. Joanna Kwiatkowa, Robert Sabiewicz: Była dla nas wielkim autorytetem. Wspominamy nieodżałowaną profesor S. Małecką-Dymnicką. Gazeta AMG, 2015, 11, s. 34.

11 1957 rok 29.IV.1957 r. powstała pracownia Ekg przy I Klinice Chorób Dzieci A.M. w Gdańsku. Pracownia mieściła się w gabinecie Rtg. i była czynna co 2-gi dzień, we wtorki, czwartki, soboty, w dni, w których nieczynny był Rtg. Badania Ekg były wykonywane na pożyczonym aparacie Ekg z III Kliniki Wewnętrznej A.M.G. Jest to aparat jednokanałowy marki Siemens. Warunki pracy na początku były bardzo prymitywne. Aparat z kozetką mieścił się w specjalnie do tego celu zbudowanej siatce ekranizującej, trzeba było cały czas pracować przy czerwonym świetle, ponieważ pokój był przeznaczony na Rtg. Prymitywne były również urządzenia do wywoływania zdjęć Ekg. Pierwsza laborantka p. Teresa Węsierska W 1957 r. wykonano 372 badania (badania kliniczne 310, badania ambulatoryjne 62).

12 Rok 1958 Pracownia nadal mieści się w Gabinecie Rtg. Ilość pacjentów wyraźnie wzrasta. Kierownictwo I Klinki Chorób Dzieci usilnie stara się o nowy aparat Ekg, gdyż pożyczony aparat Siemens często psuje się, stare przewody przerywają się, trzeba go często naprawiać i konserwować. Naprawę i konserwację aparatu prowadził i prowadzi zespół techniczny przy Zakładzie Radiologii. Najbardziej zasłużony jest pod tym względem p. Zenon Kuchata technik Zakładu Radiologii, który sprawnie i szybko usuwał większe i mniejsze awarie w aparacie. W 1958 r. wykonano 620 badań [z I Kliniki Dziecięcej 383, z innych Klinik 60, ambulatoryjnych 177 ]. Poza tym około 100 badań wykonano na Oddz. Zakaźnym I Kliniki Dziecięcej od 1.VII-1.X.1958 r.

13 Rok 1960 Pracownia Ekg w dalszym ciągu mieści się w 2 boksach w Izbie Przyjęć, jest czynna codzienne. Obsługuje jak w roku poprzednim I Klinikę Chorób Dzieci, inne Kliniki na terenie Akademii Medycznej, posiadające oddziały dziecięce / / Przychodnię Przykliniczną Dziecięcą, Przychodnię Kardiologiczną oraz Poradnię Higieny Szkolnej. Badanie elektrokardiograficzne staje się coraz bardziej rutynowym badaniem klinicznym, lekarze klinicznie mają do tego badania coraz większe zaufanie / / 15 marca b.r. I Klinika Chorób Dzieci otrzymuje z darów amerykańskich nowy aparat Ekg. Jest to aparat jednokanałowy, samopiszący firmy General-electric marki Cardioscribe.

14 Rok 1964 Rok bardzo pracowity i prawie przełomowy. Placówka Kardiologii Dziecięcej w oparciu o I Klinikę Chorób Dzieci jest już prawie zorganizowana. / / Aparatura niestety ta sama i przeciążona nadmiarem badań, stąd nieuniknione awarie. Jedna z nich dłuższa, kilkutygodniowa, zmusiła nas do pożyczenia aparatu Ekg z II Kliniki Wewnętrznej. W 1964 r. wykonano 2655 badań EKG.

15 Rok 1966 W maju 1966 r. pracownia Ekg. Przeniosła się do dużego pokoju, który przedzielono szafami na część przeznaczoną dl badań i część dla lekarzy. Miejsca i światła dużo. Całość sprawia wrażenie bardzo dobre. Pracownia dysponuje 3 aparatami EKG, wykonano 2515 badań. Informacje o gdańskich kardiologach publikuje prasa codzienna.

16 Rok Jest to rok obfity w smutne wydarzenia, pomimo, iż początek wydawał się pełen nadziei. 14 marca odbyło się kolokwium habilitacyjne dr Małeckiej-Dymnickiej./ / Ośrodek Kardiologii Dziecięcej w pełni zasługiwał na swoją zaszczytną nazwę i wszystko układało się pomyślnie. / / W związku z postępem diagnostyki zaczęto wykonywać zabiegi operacyjne u dzieci z coraz bardziej skomplikowanymi wadami. Profesor Sokół, który otrzymał tytuł profesora w końcu 1967 roku wraz ze swoim zespołem operował nasze dzieci coraz lepiej, coraz szybciej i śmielej. Od początku 1968 roku wykonał 26 operacji kardiochirurgicznych.

17 Zmarł nagle w dniu 9 maja 1968 roku w czasie urlopu w Zakopanem z powodu zawału serca. Odszedł od nas, w pełni sił, w trakcie realizacji wielu twórczych zamierzeń, realizator dzieła kardiochirurgii w Gdańsku i pozostawił nas w głębokim smutku. Cześć Jego Pamięci.

18 Rok 1969 Był to rok bardzo ciężki dla Ośrodka Kardiologii Dziecięcej i pomimo pewnego obniżenia poziomu i spadku zapału. Ośrodek ten przetrwał nawet próby całkowitego jego rozbicia. Od początku roku panował nastrój niepewności w związku za zmianami strukturalnymi na terenie Uczelni. Zespoły klinik planowano bowiem połączyć w Instytuty i nowe zmiany miały w pierwszym rzędzie objąć Kliniki Chirurgiczne, następnie Kliniki Wewnętrzne i Pediatryczne. Dawniejszy bardzo zgrany zespół zaczął tracić wiarę w powodzenie dalszej wspólnej pracy u pojawiły się coraz częstsze tarcie i zgrzyty. Brak kierownictwa, które nadawałoby jakąś wspólną myśl wszystkim zamiarom i przedsięwzięciom dawało się we znaki i powodowało zniechęcenie i zamęt.

19 Klinika Kardiologiczna Instytutu Pediatrii została formalnie zatwierdzona w początkach 1971 roku z chwilą nominacji kierownika tej Kliniki doc. Dymnickiej. Mieści się ona na dawnym oddziale C, gdzie 14 łóżek przeznaczono na przypadki kardiologiczne a 8 łóżek na przypadki endokrynologicznej. Do Kliniki kardiologicznej włączono jeszcze 3 sale /16/ łóżek w skrzydle bocznym na II piętrze, / /, gdzie były hospitalizowane różne przypadki pediatryczne i niemowlęta z chorobami serca. / / Początki jak zwykle trudne. Po pierwsze nieodpowiednie pomieszczenie, do tego jeszcze w okresie zimowym niedogrzane, po drugie brak personelu pielęgniarskiego i zbyt mała liczba asystentów, po trzeci brak aparatury /respirator, monitor?/.

20 27 czerwca 1975 r. odbył się uroczysty Jubileusz ku czci zoperowania 500 dzieci z wadami wrodzonymi i nabytymi serca.

21 1 X 1976 r. odszedł na emeryturę prof. K. Ereciński. W czasie Jego kadencji narodziła się kardiologia dziecięca na terenie województwa gdańskiego, jak zresztą wiele innych specjalności pediatrycznych. Prof. Ereciński lubił podążać za nowościami i zachęcał swoich asystentów do pogłębiania swoich kwalifikacji w tych dziedzinach.

22 1980 rok Rok ten można porównać do wulkanu, który od czasu do czasu musi wybuchnąć z większą lub mniejszą siłą. Służba zdrowia musi pracować bez względu na rozwijające się wydarzenia. Miały one mimo wszystko duży wpływ na pracę i atmosferę klinki oraz związany z nią personel. Pierwsze półrocze minęło względnie spokojnie. Już 2 lata minęło od przeprowadzki do tymczasowego budynku i nie widać końca remontu pawilonu 18. / / Aż nadszedł sierpień, który zmienił nastawienie i podejście do wielu spraw na terenie naszego kraju. Miejsce starych Związków Zawodowych zajął nowy Związek Solidarność, który wyłonił się z Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego na terenie Stoczni Gdańskiej. Czy to nadzieja na lepsze jutro, czy znowu rozczarowanie, które prześladuje nas od wieków? oto pytanie, na które trudno jeszcze znaleźć odpowiedź.

23 1981 rok Był to rok znowu trudny, pełen napięć, rozczarowań i tragedii. Klinika Kardiologii nadal pracuje w anormalnych warunkach, chociaż wyłoniła się już iskierka nadziei, że remont skończy się w początkach 1982 r. / / Ogłoszony 13.XII.81 stan wojenny przez pewien czas wyłączył nas z toku naturalnej pracy, która i tak była bardzo trudna. Pragniemy bardzo jakiejś stabilizacji, bo bez niej trudno jest cokolwiek tworzyć.

24 1989 Był to rok wielkiego przyspieszenia zwłaszcza w drugiej jego połowie. Było tyle różnych ważnych zdarzeń, że trudno było za nimi nadążyć. /.../ Ostrożni Czesi, bardzo życzliwie, choć z niedowierzaniem przypatrywali się nam Polakom i wyrazili opinię, że muszą się przekonać o słuszności naszych rewolucyjnych poczynań. My rzeczywiście jesteśmy w czołówce światowej, jeśli chodzi o walkę o wolność, ale w ostatecznym rozliczeniu inni zbierają plony. /.../ 22 maja prof. Dymnicka i doc. Karcz były zaproszone do Belwederu aby odebrać nominację na profesora zwyczajnego i nadzwyczajnego. Nominację wręczyła stara ekipa rządowa z ministrem Barcikowskim na czele w sposób prawie żenujący, szybko żeby się tylko pozbyć. / /

25 1990 Rok 1990 był jednym z najbardziej pogodnych okresów w naszej niespokojnej rzeczywistości. Zakłóciły go trochę wybory prezydenckie, ale wszyscy mieli poczucie wolności, a nawet rozpoczynającej się stabilizacji. Asystenci zwłaszcza rodzaju żeńskiego nie denerwowali się popołudniowymi zakupami, bo cały rok był obfity we wszystkie dobra.

26 18 lutego 1992 r. obchody 20 lat Kliniki Kardiologii Dziecięcej w Gdańsku

27 1994 rok Rok ten minął pod hasłem jak najszybszego zakupu nowoczesnego echa dla naszej Kliniki. W związku z tym urządzaliśmy różne imprezy charytatywne, festyny, koncerty, ażeby zdobyć te upragnione pieniądze. / / Dzięki tym akcjom, jak również dzięki datkom różnych firm i osób prywatnych uzbieraliśmy ok. półtora miliarda złotych, co stanowiło 1/3 sumy echokardiografu. / / Akademia Medyczna w Gdańsku przygotowuje się do 50-lecia istnienia. / / My również przygotowujemy prace, które będą wydrukowane w Acta Medica Gedanensis. [powinno być Annales Academia Medica Gedanensis przyp. red.]. Wszystkie Kliniki są zaangażowane w pisanie swoich kronik i w gromadzeniu oraz porządkowaniu swego dorobku naukowego.

28

29 Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości Autorzy: Marek Bukowski, Joanna Śliwińska, Sylwia Ścisłowska, Małgorzata Omilian-Mucharska, Grzegorz Gronda Archiwum, Biblioteka Główna, Muzeum GUMed