Zabytki kultury sakralnej w gminie Alwernia

Transkrypt

1 Zabytki kultury sakralnej w gminie Alwernia

2 W gminie Alwernia do której należą: Alwernia, Regulice, Grojec, Kwaczała, Brodła, Mirów, Nieporaz, Okleśna, Podłęże, Poręba Żegoty oraz Źródła znajduje się wiele walorów turystycznych, przyrodniczych i kulturowych. Między innymi kolej drezynowa w Regulicach, wąwóz lessowy oraz XVII-wieczny Kościół stygmatów św. Franciszka z Asyżu i Klasztor OO. Bernardynów w Alwernii a także droga rowerowa, która położona jest wzdłuż Wisły w miejscowości Okleśna. Elementem wspólnym każdej z miejscowości są kapliczki, które były związane z życiem i umieraniem człowieka. Kapliczki były i są wyrazem żywej wiary i historii mieszkańców, a zarazem jedynymi z najstarszych obiektów zabytkowych danej miejscowości. Mam nadzieję, że album przysłuży się do poszerzenia wiedzy, poznawania i zachowania niepowtarzalnego dziedzictwa kulturowego na terenie ziemi chrzanowskiej. Wszystkie inforamcje zaczerpnięte z książki: Przydrożne kapliczki,krzyże i figury gminy Alwernia oraz własnej wiedzy.

3 Kapliczka św. Jana Nepomucena Regulice W centrum Regulic, w pobliżu nieczynnego przejazdu kolejowego i mostu na rzecze Regulice znajduje się kapliczka domkowa, murowana. Wykonana w 2000r. przez Eugeniusza Kapcię z Regulic. Wewnątrz na tylnej ścianie wymurowany jest ołtarzyk obłożony płytkami ceramicznymi. W centralnym miejscu ołtarza stoi jednometrowej wysokości figura św. Jana Nepomucena, patrona tonących. Jest to kamienna kolorowa rzeźba nieznanego autora pochodząca z roku fundacji kapliczki. Na ścianach wiszą obrazy: Matki Boskiej z Lourdes, Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Franciszka z Asyżu. Przypuszcza się, że kapliczka jest fundacją parafian zamieszkałych w pobliżu rzeki, która przy dużych opadach deszczu zalewała Regulice. Aby zapobiec katastrofalnym powodziom, wybudowano kapliczkę z patronem opiekuna i wspomożyciela w czasie powodzi.

4 Kapliczka przy ul. Chrzanowskiej Zabytkowa kapliczka domkowa z 1859r. została wybudowana przy drodze z Alwerni do Regulic. Wewnątrz kapliczki, na bocznej ścianie, wmurowana jest tabliczka z informacjami o fundatorach, roku budowy i prośba do przechodniów o westchnienie za dusze zmarłych. Kapliczkę wybudowano w latach, kiedy w Regulicach i okolicy szerzyły się epidemie, głównie cholera. Stąd przypuszcza się, że fundatorzy przeżyli epidemię i dziękują Bogu za ocalenie oraz modlą się za zmarłych. Wewnątrz kapliczki na marmurowym wąskim parapecie, oparty jest oprawiony w szkło i ramkę obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz obrazy obrazy: Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca NMP.

5 Kapliczka Przy ul. Długiej Przy drodze z Regulic do Grojca znajduje się drewniana kapliczka szafkowa wybudowana przez właścicieli posesji w 1988r. We wnęce umieszczono obrazek Jezusa Ecce Homo z kościoła oo. Bernardynów w Alwerni. W górnej otwartej wnęce znajduje się mała gipsowa figurka Matki Bożej Fatimskiej. Kapliczka po wybudowaniu została pobłogosławiona przez ks. Stanisława Stopkę- dziekana dekanatu Babice.

6 Krzyż milenijny na wzgórzu Grzmiączka Grzmiączka to najpiękniejsze wzniesienie nad Regulicami (ok. 360 m n.p.m.). Rozstacza się stąd wspaniały widok na całą okolice. Pierwszy jubileuszowy drewniany krzyż upamiętniający początek ubiegłego stulecia w niedzielę Trójcy Przenajświętszej w 1902 roku. Poświecenia dokonał ks, Stanisław Stojałowski- inicjator i działacz ruchu ludowego w Galicji. w czasie II wojny światowej krzyż przewrócił się ze starości i został na miejscu spalony. Nie ustawiono tam już nowego krzyża, ponieważ nieopodal stał od 1928r. krzyż, ufundowany z okazji 10. Rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Następnie w 1981 roku podczas wichury 53-letni krzyż złamał się i przewrócił. Odbudowano go i osadzono na betonowej podstawie. Na dolnej belce wyryto napis: Znak wdzięczności i ufności polski ochrzczonej w 966r. odrodzonej w 1918r. i bierzmowanej w 1979r. Krzyż konstrukcji metalowej został wzniesiony w 2000r., którego fundatorem był Eugeniusz Kapcia. W budowie wykorzystano stary słup energetyczny o wysokości 6,5 metra. Górna część jest oświetlona elektrycznie. W fundamencie krzyża umieszczono na wieczną pamiątkę wcześniej spisany akt elekcyjny opatrzony pieczęcią okrągłą rangi najwyższej z podobizną św. Wawrzyńca diakona i męczennika, głównego patrona parafii. od 2000r. w każdy Wielki Piątek wieczorem odprawiana jest droga krzyżowa z trasą przejścia: Kościół Parafialny w Regulicach- Krzyż na Grzmiączce drogą od zabudowań w Kijowie. Uczestnicy w tym czasie niosą krzyż na samą górę.

7 Kapliczka Nad źródłami wodnymi Jedną z atrakcji małopolskiej części Międzynarodowego Zielonego Szlaku Rowerowego: Kraków-Morawy- Wiedeń jest to teren rekreacyjny wokół źródełka w centrum Regulic, od 2004r. zwany Ekomuzeum bez murów. Na jego terenie znajduje się kilkumetrowej wysokości mur oporowy pod torem kolejowym wykonany z kamienia z nieistniejącego już miejscowego kamieniołomu. Mur został w tym miejscu wybudowany w latach w czasie budowy odcinka kolei żelaznej biegnącej ze Spytkowic przez Skawce, Alwernie i Regulice do Trzebini. Budowę nadzorowali specjaliści włoscy. Pierwszy pociąg przejechal 15 lipca 1899r. Po upływie 103 lat w 2002r. pociągi zostały wstrzymane, trakcja elektryczna i inne urządzenia uległy likwidacji. Ciekawostką jest ze krakowscy inżynierowie zainteresowali się regulickimi źródłami, ponieważ badania wody wykazały jej znakomitą jakośc i zdatność do zasilenia planowanych wodociągów w Krakowie. Projekt nie został jednak zrealizowany z powodu zbyt dużej odległości Krakowa i Regulic.

8 Krzyż misyjny Przy głównym wejściu do koscioła po prawej stronie stoi krzyż misyjny. Na belce poziomej znajduje się napis: Z Chrystusem w trzecie tysiąclecie. w murze kamiennym ogrodzenia koscioła z 1888 roku znajdują się cztery murowane puste kaplice, wybudowane w 1891r. służące jako ołtarze w czasie procesji Bożego Ciała. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii w Regulicach pochodzi z 1325 roku. Jest niewykluczone, ze parafia powstała przed ta datą i już wtedy obejmowała trzy wioski: Regulice, Nieporaz i Grojec.

9 Kwaczała Krzyż dziękczynny Położony na rozdrożu dróg. Figurka ukrzyżowanego Chrystusa osłonięta jest od góry zdobionym pasem blachy ocynkowanej łączącym zewnętrzne ramiona krzyża. W dolnej części postumentu znajduje się zatarta już tabliczka z datą budowy i nazwiskiem fundatora: Edotorowie, Sikorowie RP 1870.

10 Kapliczka Matki Boskiej Kalwaryjskiej Wewnątrz znajdują się dwie woskowe figurki Matki Boskiej Kalwaryjskiej i Jezusa Chrystusa. W kalenicy wstawiono ozdobny, bardzo misternej roboty krzyżyk o wysokości 25cm. Fundatorem pierwszej kapliczki był Franciszek Bachowski. Od roku 1901 mieszkańcy spotykali się Śpiewanych majówkach.

11 Grota Matki Bożej z Lourdes Znajduje się na obszernym Placu Kościelnym. Prawą większą wnękę wypełnia figura Matki Bożej. Lewą mniejszą wypełnia figura modlącej się Świętej Bernadetty zwróconej w stronę Matki Bożej. Kamienną grotę umieszczono z okazji 150-lecia objawień Matki Boskiej z Lourdes i 125-lecia erygowania tutejszej parafii. W 2008r. fundatorami byli parafianie z Kwaczały.

12 Krzyż misyjny Znajduje się przed frontowym narożnym wejściem kościoła przy ulicy Świętego Stanisława Kostki. W skrzyżowaniu ramion znajdziemy symbol cierpienia Jezusa Serce z cierniową koroną, a na ramionach prośbę ZBAW MNIE. Znajdziemy również daty Misji Świętych: 29 sierpnia 5 września 1993r. i 11 września 19 września 2004r.

13 Kapliczka Taborskich Wewnątrz kapliczki w centralnym punkcie ołtarza umieszczony jest duży drewniany krzyż z figurką ukrzyżowanego Chrystusa, obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiej przyozdobiony złotą szatą i koronami oraz figurka Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Kapliczka ta, pierwsza z pięciu zniesionych w połowie XIX wieku przez mieszkańców wsi, którzy przeżyli epidemie cholery, ufundowana została przez seniora rodu Taborskich Pana Jana. Pełniła również ważną funkcję w czasie pogrzebów. Kondukt pogrzebny zatrzymywał się, aby zmarły mieszkaniec mógł pożegnać się ze swoją wsią.

14 Kapliczka Matki Bożej Gidelskiej Kapliczka w rzucie przypomina litere L. Składa się z kapliczki i zachrystii. W kapliczce umieszczono obraz z wizerunkiem Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Wejścia do niej bronią solidne drewniane drzwi. Fundatorami kapliczki wybudowanej w 1929r. są państwo Franciszek i Franciszka Feliksikowie w podzięce Bogu za udany pobyt i szczęśliwy powrót z Ameryki. W 1970r. kapliczka została wyremontowana, a do 1994r. kapliczka służyła do odprawiania mszy każdej piątej niedzieli miesiąca o godzinie 13.

15 Figura Pokutnicy Alwernia Rzeźba o wyraźistych rysach twarzy wyrażających smutek i żal u stóp schodów wejścia do kaplicy Ecce Homo. Jej autorem jest prawdopodobnie Parys Filipski. Figura ustawiona jest na tle płyty nagrobnej Eleonory Karwickiej.

16 Głaz pamięci Tuż przed ogrodzeniem Placu Rajskiego, pomiędzy bramą główną wejścia do kościoła i bramą boczną do kaplicy usytuowano dolomitowy głaz. Z granitu skandynawskiego wykonana jest też pamiątkowa tablica, której została wstawiona replika pastorału papieskiego i fragment przemyśleń Jana Pawła II.

17 Klasztor Stygmatów Świętego Franciszka z Asyżu i klasztor oo.bernardynów. Fundatorem zespołu klasztornego był Kasztelan Wojnicki i Starosta Gniewkowski. Pomysł fundacji zrodził się podczas zwiedzania włoskiej La Verny, gdzie Święty Franciszek otrzymał w 1224r. stygmaty. W 1616r. podarował Bernardynom górę Podskale, na której 17 września tegoż roku poświęcono drewniany kościołek. Budowa kościoła trwała od 1630r. 1660r., a prace wykończeniowe trwały do 1676r. Kościół zasłynął z niedużej kaplicy, w której umieszczono cudny obraz Pana Jezusa Ecce Homo. Warto nadmienić, że Alwernie zaszczycili swą obecnością królowie: Jan III Sobieski i Stanisław Poniatowski. Redagowała Anna Staszczak, kl. III