Ocena jako czynnik motywujący do pracy

Transkrypt

1 Ocena jako czynnik motywujący do pracy opracowanie Alina Mikołajczuk CEN, Białystok 2012

2 Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Trzeba stworzyć mu jedynie możliwości ich maksymalnego rozwoju. Dawid Lewis

3 Ocenianie: Ocenianie proces diagnozowania, gromadzenia informacji, ich wartościowania i interpretowania.

4 Ocenianie- Proces wyrażania opinii o uczniach za pomocą stopni lub ocen opisowych, zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub przy końcu roku szkolnego. (W. Okoń)

5 Ocenianie: Diagnoza postępów ucznia w procesie kształcenia i jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam (nauczyciel) popełnia (D. Fontana)

6 OCENIANIE WEWNĄTRZSZKOLNE jest ocenianiem dydaktycznym oraz społeczno- wychowawczym wspierającym rozwój ucznia przedmiotem oceniania są osiągnięcia i postępy ucznia jest systematyczne i wielokrotne prowadzone w różnych fazach procesu kształcenia zakończone wystawieniem oceny semestralnej, końcoworocznej prowadzone z zastosowaniem różnych form i metod

7 CELE OCENIANIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO dostarczenie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych i postępach dostarczenie nauczycielowi informacji o postępach, osiągnięciach edukacyjnych i postawach uczniów dostarczenie rodzicom informacji o efektach kształcenia i wychowania dostarczenie nadzorowi pedagogicznemu informacji o efektywności pracy szkoły

8 Proces uczenia się może rozwijać się jedynie w atmosferze zaufania i wsparcia, a stawianie stopni wprowadza konflikty i podejrzliwość. Sprzyja oszukiwaniu, by osiągnąć ocenę i prześcignąć innych za wszelką cenę Stopnie segregują uczniów sztuczny sposób na grupy różniące się umiejętnościami i uzdolnieniami, co z czasem staje się podstawą stereotypów i uprzedzeń społecznych

9 Żaden inny czynnik nie przyczynia się tak bardzo do niszczenia poczucia własnej wartości ucznia, jak złe świadectwo

10 Tak naprawdę o karierze życiowej decyduje to, co potrafimy, a nie to, czego nie umiemy. W: K.Stróżyński- Ocenianie szkolne dzisiaj. PWN Warszawa 2003; str.35

11 Tego nie da się załatwić z poziomu ministerstwa edukacji, takie działania realizuje konkretny NAUCZYCIEL I SZKOŁA

12 Cele uczniów wg Allena uczniowie kierują się dwoma celami: życiem towarzyskim i uzyskaniem zadowalającej oceny. Stosowali oni sześć strategii: odkryj, czego żąda nauczyciel; baw się dobrze; daj nauczycielowi, na czym mu zależy; zminimalizuj wysiłek; zmniejsz nudę; unikaj kłopotów (Kruszewski K., 45minut. Prawie cała historia pewnej lekcji. Warszawa, 1993, PWN,s.113)

13 Aby nauczyciel mógł motywować uczniów do pracy, sam musi tę motywację posiadać, gdyż zależność między poziomem tych dwóch motywacji jest wprost proporcjonalna.

14 Jedną z dróg podnoszenia motywacji do pracy jest doskonalenie kompetencji, czyli wiedzy i umiejętności nie tylko w zakresie nauczanego przedmiotu, ale i psychologii, pedagogiki czy dydaktyki.

15 Motywacja uczniów zwiększa się, gdy postrzegają zadanie dydaktyczne jako: Bezpośrednio lub pośrednio związane z osobistymi potrzebami, zainteresowaniami i priorytetami Mające właściwy poziom trudności, tak, że można liczyć na wykonanie zadania

16 Wyróżniamy dwa rodzaje motywacji: motywację wewnętrzną motywację zewnętrzną

17 Motywacja wewnętrzna to tendencje do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na jego treść, czyli osobistą satysfakcję lub przyjemność. Cechą tej motywacji jest ciekawość, związana z potrzebą samodeterminacji i skuteczności działania. Motywacja zewnętrzna to tendencje do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na pewne konsekwencje, do których one prowadzą, związane z poczuciem, że przyczyna i kontrola działania ma charakter zewnętrzny i nie zależy od nas.

18

19 Dotyczące rodziców dobra atmosfera domowa, sukcesy rodziców; satysfakcja zadowolenie rodziców; pochwały, nagrody (materialne), kary, poczucie bezpieczeństwa, warunki do nauki, dobre relacje między rodzicami i dziećmi, status społeczny rodziców, duma rodziców ze swego dziecka, wysokie wymagania rodziców; autorytet rodziców rozbudzanie zainteresowań dziecka oraz wspieranie, tolerancja i akceptacja dziecka mądra miłość rodzicielska, stymulowanie rozwoju dziecka, system wartości uznawany przez rodziców

20 Dotyczące nauczycieli pochwały, nagrody sposób prowadzenia zajęć (atrakcyjne metody) przyjazna atmosfera pracy atrakcyjność lekcji dobre oceny, pozytywne uwagi możliwość rozwijania zainteresowań kompetencje dobry kontakt z nauczycielem wzajemny szacunek, umiejętność wysłuchania ucznia systematycznie sprawdzane prace domowe, łagodność, konsekwencja w działaniu, docenianie wkładu pracy ucznia przekazywanie uwag w cztery oczy podwyższanie wymagań odwoływanie się do zainteresowań uczniów i ich potrzeb

21 Dotyczące uczniów zainteresowania chęć zdobycia uznania u uczniów i nauczycieli rywalizacja w klasie zdrowie fizyczne i psychiczne dobre oceny wcześniejsze pozytywne doświadczenia samodyscyplina samodzielność umiejętność współpracy wiara we własne możliwości pochwała ze strony nauczyciela uzyskanie promocji do następnej klasy dobra samoocena, poczucie zadowolenia z siebie

22 Dotyczące uczniów ciekawość świata i wiedzy pochwała rodziców zdobycie dobrego zawodu stypendia wytrwałość w dążeniu do celu zdolność radzenia sobie z porażkami chęć dorównania innym chęć zaspokojenia oczekiwań osiągnięcia sukcesu dowartościowanie się zaspokojenie własnych ambicji zwrócenie uwagi na siebie chęć nagrody predyspozycje i zdolności

23 Najważniejszym zadaniem nauczyciela jest rozbudzenie w uczniu motywacji do pracy Oto wskazówki jak można nad tym pracować :

24 1. Przekonaj ucznia, że naprawdę lubisz go uczyć. 2. Mów jasno, głośno, wyraźnie, z zapałem. 3. Bądź swobodny i baw się razem z uczniem podczas nauki. 4. Okazuj mu zaufanie.

25 5. Wyraźnie określ cele. 6. Bądź przygotowany do lekcji. 7. Przygotowuj ciekawe pomoce naukowe. 8. Ogranicz do minimum czynniki rozpraszające uwagę. 9. Przypominaj informację, kiedy uczeń zaczyna ją zapominać.

26 10. Bądź dla niego oparciem, bądź po jego stronie. 11. Nie oszukuj go, dotrzymuj przyrzeczeń. 12. Udzielaj odpowiedzi na najtrudniejsze pytania.

27 Uświadom sobie, że twoi uczniowie pasjonują się swoimi zajęciami pozaszkolnymi. Oznacza to, że potrafią się angażować. Może, więc uda się rozbudzić motywację do działań proponowanych w szkole. Twoje pozytywne oczekiwania stopniowo zaczną się sprawdzać.

28 Aby rozbudzić w uczniach chęć do działania pytaj o ich hobby, zainteresowania. Zwróć uwagę, z jakim zapałem opowiadają o swoich zainteresowaniach.

29 Wypróbuj metodę: co nowego, co dobrego. Od czasu do czasu na początku lekcji zapytaj: Czy w waszym życiu wydarzyło się ostatnio coś nowego lub dobrego?. Zachęć kilku uczniów do wypowiedzi. Dzielenie się przeżyciami buduje w grupie więzi i daje każdemu uczniowi poczucie przynależności do grupy, a nauczycielowi przypomina, że każdy jest niepowtarzalną istotą.

30 Pamiętaj, że uczniów bardziej mobilizuje do nauki aktywna lekcja niż nagrody i groźby. Nikt nie chce słabo czytać, marnie liczyć, czy nie wiedzieć, co się dzieje na świecie. Uczniowie chcą dużo wiedzieć i mieć przydatne umiejętności. Rozumieją, że jest to dla nich korzystne. Ich naturalne motywacje sprzyjają więc uczeniu się, tyle tylko, że nie zawsze potrafią to robić.

31 Uczeń zmotywowany do nauki: jest pewny siebie aktywny zainteresowany opanowany wytrwały w dążeniu do celu pogodny podejmuje nowe wyzwania dociekliwy nie zraża się niepowodzeniami chętny do działania uśmiechnięty ma poczucie własnej wartości

32 Uczeń, któremu brakuje motywacji do nauki: apatyczny/agresywny obojętny/wrogi znudzony/przeszkadza innym mało aktywny/nadpobudliwy niechętny do działania wagaruje niepewny siebie ma niskie poczucie własnej wartości wykazuje brak skupienia uwagi nieprzygotowany do lekcji

33 Techniki motywowania uczniów do pracy: Ppraca w grupach sprawia, że wzrośnie jakość pracy, zdolności i umiejętności członków grupy uzupełniają się i sumują, grupa daje oparcie i poczucie przynależności, uczniowie lepiej się komunikują;

34 Uustawienie ławek. Tradycyjne, czyli w rzędach, dobre jest na pracę klasową lub na pracę w parach. Do pracy w grupie ustawiamy stoły tak, aby wszyscy mieli ze sobą kontakt. Na godzinach wychowawczych najlepsze jest ustawianie krzeseł w kręgu (bez ławek, chyba, że są one potrzebne do jakiejś pracy warsztatowej)

35 Jeśli jest to możliwe, warto korzystać z pomocy urządzeń audiowizualnych lub komputerowych. Informacje docierają wtedy poprzez różne zmysły, co sprzyja zapamiętywaniu. Lekcje powinny być jak najatrakcyjniejsze dla uczniów.

36 Pytania Kim był Pitagoras i co dobrego zrobił dla ludzi? Jak sprawiedliwie podzielić pizzę? Czy lepiej kupić jedną dużą, czy kilka mniejszych? Czy wszyscy ludzie na świecie zawsze liczyli tak jak my teraz? Po co uczyć się liczyć, skoro ktoś wymyślił kalkulator? Ułamki-egipskie, greckie, i inne Skąd się wzięły liczby trójkątne i kwadratowe? Do czego matematyka jest potrzebna przy remoncie mieszkania? Co to są podatki i czy każdy musi je płacić? Czy w banku mieszkają procenty? I skąd one się biorą? Kto i po co wymyśla promocje w marketach? Giganci i liliputy w przyrodzie Jak przekazać wiadomość, aby nikt niepowołany jej nie zrozumiał? Dlaczego luty ma czasem 28 a czasem 29 dni? Czy zawsze ludzie nosili zegarki na ręce? Jak policzyć powierzchnię Polski, skoro mamy góry, doliny, niziny, depresję..? Jak dawno wymyślono maszyny liczące? I do czego je wykorzystywano? Jak zmierzyć wzrost człowieka bez miary lekarskiej?...

37 Informacja zwrotna -to sprzężenie zwrotne między Tobą a ludźmi, to reakcja jednej strony na działania i słowa drugiej, pozwalająca uświadomić sobie, jaki wywierają wpływ wg.bee R. i F., Feedback

38 Sposoby przekazywania informacji zwrotnej 1. Zanalizować aktualną sytuację 2. Określić cele i wyniki, do jakich się dąży 3. Wziąć pod uwagę zróżnicowanie ludzi pod względem możliwości przyjmowania konstruktywnej krytyki 4. Wykreować właściwą atmosferę 5. Skutecznie się komunikować 6. Koncentrować się na tym co dobre 7. Opisać zachowanie, które mamy zmienić 8. Opisać pożądane zachowanie 9. Wspólnie szukać rozwiązań 10. Osiągnąć konsensus

39 Nauczenie uczniów samooceny jest - do takiego wniosku doszedłem całkiem niedawno - jednym z najważniejszych zadań szkoły. Zapewne ważniejszym niż wykształcenie potrzebnych umiejętności, na pewno istotniejszym niż przekazanie odpowiedniej porcji wiedzy. Umiejętności szkolne nie zawsze są potrzebne w dorosłym życiu, a wiedza zawsze ulega dezaktualizacji. Kompetencja samooceny jest stosunkowo odporna na upływ czasu, poza tym jest niesłychanie przydatna. Klemens Stróżyński, Samoocena-kompetencja kluczowa

40 Sposoby umożliwiające uczniowi dokonanie dodatniej samooceny: demokratyczna technika wychowawcza ocenianie kształtujące aktywizowanie (na lekcjach i poza nimi) ułatwianie wzajemnych kontaktów stwarzanie warunków do nieskrępowanej dyskusji i do samodzielnego podejmowania decyzji nie stosowanie zbyt surowej oceny indywidualizowanie swoich oddziaływań na uczniów zachęcanie do pracy wnikliwe kontrolowanie pozycji i ról społecznych uczniów prowadzenie rozmów indywidualnych (o problemach uczniów)

41 Objawami ujemnej samooceny są m. in.: 1. Wewnętrzne napięcie ucznia 2. Izolacja społeczna 3. Oskarżanie i pomniejszanie wartości innych 4. Wrażliwość na ocenę rówieśników 5. Odczuwanie zagrożenia Dodatnie objawy stanowią natomiast: 1. Śmiałe, pewne siebie nawiązywanie kontaktów z innymi 2. Zdolność ufania innym 3. Mała zależność w stosunkach społecznych 4. Mała potrzeba zachęt i pochwał 5. Zdolność samodzielnego doboru kolegów.

42 Bez względu na to, ile niepowodzeń ktoś miał w przeszłości, bez względu na jego pochodzenie, kulturę czy poziom ekonomiczny, nie będzie mu się wiodło, o ile nie zdoła odnieść pierwszego sukcesu w jakiejś ważnej sferze swego życia.

43 dziękuję za uwagę Alina Mikołajczuk