EDUKACJA MUZYCZNA VII

Transkrypt

1 EDUKACJA MUZYCZNA VII

2 RADA NAUKOWA ks. doc. ThDr. Rastislav ADAMKO, PhD. prof. Katolickiego Uniwersytetu w Ru omberku (S owacja) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw a II w Lublinie doc. PhDr. Stanislav BOHADLO, CSc., Uniwersytet Hradec Kralove (Czechy) dr hab. Robert GAWRO SKI, prof. Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie prof. Viktor PORTNOI, Konserwatorium im. Aleksandra G azunowa w Pietrozawodsku (Rosja) dr hab. Remigiusz PO PIECH, prof. Uniwersytetu Wroc awskiego i Uniwersytetu Opolskiego dr hab. Maciej ZAGÓRSKI, prof. Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie LISTA RECENZENTÓW ks. doc. ThDr. Rastislav ADAMKO, PhD. prof. Katolickiego Uniwersytetu w Ru omberku (S owacja) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw a II w Lublinie prof. Andrzej DZIADEK, Akademia Muzyczna w Gda sku prof. dr hab. Leon MARKIEWICZ, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach doc. mgr. art. Karol MED ANSKÝ, PhD Uniwersytet Preszowski w Preszowie (S owacja) prof. dr hab. Barbara SMOLE SKA-ZIELI SKA, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach prof. dr hab. Jolanta SZULAKOWSKA-KULAWIK, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach dr hab. Magdalena DZIADEK, prof. Uniwersytetu Jagiello skiego w Krakowie dr hab. Krzysztof ROTTERMUND, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydzia Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Nades ane do redakcji artyku y s oceniane anonimowo przez dwóch Recenzentów

3 PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie EDUKACJA MUZYCZNA VII pod redakcj Marty Popowskiej Cz stochowa 2012

4 Redakcja Ma gorzata KANIOWSKA Paulina PIASECKA (redaktor j zykowy) Marta POPOWSKA (redaktor naukowy) Maryla RENAT Anna STACHURA-BOGUS AWSKA Zuzana ZAHRADNÍKOVÁ (redaktor j zykowy) Redaktor naczelny wydawnictwa Andrzej MISZCZAK Korekta Paulina PIASECKA Redaktor techniczny Piotr GOSPODAREK Projekt ok adki S awomir SADOWSKI PISMO RECENZOWANE Podstawow wersj periodyku jest publikacja ksi kowa Na ok adce wykorzystano fragment r kopisu Edwarda Bogus awskiego Sekwencje na sopran i zespó kameralny (2003) Copyright by Akademia im. Jana D ugosza w Cz stochowie Cz stochowa 2012 ISBN ISSN Wydawnictwo im. Stanis awa Podobi skiego Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie Cz stochowa, ul. Waszyngtona 4/8 tel. (34) , faks (34) wydawnictwo@ajd.czest.pl

5 SPIS TRE CI Wst p... 7 CZ I ANALIZY STYLO-KRYTYCZNE Maryla RENAT (AJD, Cz stochowa) Oblicza polskiej sonaty XX wieku na skrzypce solo Anna STACHURA-BOGUS AWSKA (AJD, Cz stochowa) Oblicza formy koncertuj cej w twórczo ci Edwarda Bogus awskiego w latach Maryla RENAT (AJD, Cz stochowa) Poetyka s owno-d wi kowa pie ni solowych Gra yny Bacewicz Magdalena STOCHNIOL (AM w Katowicach) Antyformalistyczny rajok na recytatora, cztery basy, chór mieszany i fortepian Dymitra Szostakowicza jako swoisty dokument ponurych czasów CZ II HISTORIA Michal HOTTMAR (Žilinská univerzita v Žiline, S owacja) História lutny a pamiatky lutnovej hudby na Slovensku v 16. a na za iatku 17. Storo ia Michal HOTTMAR (Žilinská univerzita v Žiline, S owacja) Historia lutni i zabytki muzyki lutniowej na S owacji w XVI i na pocz tku XVII wieku Robert GAWRO SKI (AJD, Cz stochowa) Recepcja koncertów Karola Tausiga w Polsce Noty o Autorach

6 WST P W przedstawionym zeszycie prezentujemy 6 artyku ów o zró nicowanej tematyce. Zebrane teksty tworz dwa bloki tematyczne. Pierwszy po wi cony jest ju tradycyjnie analizie stylo-krytycznej utworów tym razem skomponowanych wy cznie w XX stuleciu. Drugi zatytu owany Historia prezentuje artyku y oparte na badaniach róde od XVI do XIX wieku. Ca o otwiera artyku Maryli Renat Oblicza polskiej sonaty XX wieku na skrzypce solo. Jest to wyodr bniony w tek szeroko zakrojonego programu badawczego zrealizowanego przez t Autork a dotycz cego ca ej polskiej twórczo ci skrzypcowej XX wieku. Istotn warto ci zamieszczonego w niniejszym zeszycie artyku u jest przedstawienie obrazu polskiej sonaty skrzypcowej na tle przemian zachodz cych w muzyce polskiej XX wieku oraz odniesienie ich do tradycji. Nadto artyku posiada du e walory poznawcze, bowiem wiele przedstawionych w nim dzie dotychczas w pi miennictwie muzykologicznym nie by o nawet wzmiankowanych. M. Renat wydoby a z zapomnienia szereg ma o znanych lub nawet nieznanych i niepublikowanych utworów pozostaj cych w r kopisach. Przy omówieniu kolejnych utworów Autorka przyj a porz dek chronologiczny. W artykule znajdziemy szczegó ow charakterystyk materia u d wi kowego, analiz formy, w tym rodków techniki skrzypcowej. Ca o ko czy podsumowanie przedstawiaj ce klasyfikacj polskich sonat skrzypcowych XX wieku do okre lonych nurów stylistycznych. Artyku autorstwa Anny Stachury-Bogus awskiej Oblicza formy koncertuj cej w twórczo ci Edwarda Bogus awskiego w latach przedstawia analizy stylo-krytyczne trzech dzie Edwarda Bogus awskiego: Concerto per oboe anche oboe d amore, corno inglese, musette e orchestra (1968), Concerto per oboe anche musette, soprano e orchestra (1975/1976) oraz Musica concertante per saxofono alto e orchestra (1979/1980). Zagadnienie to w pi miennictwie muzykologicznym jest poruszane po raz pierwszy. Powinno zainteresowa przede wszystkim badaczy koncentruj cych swoje dociekania naukowe na harmonice utworów powsta ych w II po owie XX wieku. Analizowane w pracy dzie a Bogus awskiego, pomimo ró nic w zakresie ram architektonicznych, czy kszta towanie wewn trzne oparte na za o eniach sonoryzmu, aleatoryzmu i dodekafonii przy jednoczesnym zachowaniu tradycyjnej roli idei koncertowania polegaj cej na wspó zawodniczeniu i wspó graniu. Kolejny tekst, równie autorstwa Maryli Renat, pt. Poetyka s ownod wi kowa pie ni solowych Gra yny Bacewicz po wi cony jest mniej znanej

7 8 Wst p karcie twórczo ci wybitnej polskiej kompozytorki. Artyku sk ada si z dwóch cz ci. W pierwszej Autorka przedstawia pod o e metodologiczne, prezentuj c ró ne stanowiska badawcze stosowane w analizie pie ni wokalno-instrumentalnych Micha a Bristigera, Enrico Fubiniego oraz Mieczys awa Tomaszewskiego. W cz ci drugiej w oparciu o klasyfikacj Tomaszewskiego omawia 16 pie ni Gra yny Bacewicz, koncentruj c si przede wszystkim na tek cie, który jest punktem wyj cia dla opracowania muzycznego. W omówieniu warstwy muzycznej bazuje na znanych publikacjach po wi conych kompozytorce autorstwa Ma gorzaty G siorowskiej i Anny Nowak. Pierwszy blok tematyczny zamyka artyku Magdaleny Stochniol zatytu owany Antyformalistyczny rajok na recytatora, cztery basy, chór mieszany i fortepian Dymitra Szostakowicza jako swoisty dokument ponurych czasów. Autork interesuje przede wszystkim warstwa tekstowa tego ma o znanego dzie- a wybitnego rosyjskiego kompozytora. Kompozycja Szostakowicza powstawa a na przestrzeni lat i ze wzgl du na sw ideow wymow, krytyczn wobec za o e socrealizmu, nie by a publikowana ani wystawiana do 1989 roku. Tre s owna dzie a opiera si na wybranych tekstach z przemówie m.in. Józefa Stalina. Pierwsza cz artyku u omawia genez kompozycji oraz opisuje zale no- ci mi dzy tekstami wykorzystanymi przez Szostakowicza a oryginalnymi tekstami przemówie. W cz ci drugiej Autorka analizuje socrealistyczn nowomow, a nast pnie tekst Antyformalistycznego rajoka w kontek cie tej e. W ostatniej cz ci wzmiankowane zosta y muzyczne w a ciwo ci omawianego dzie a. W drugim bloku tematycznym zeszytu znalaz y si dwa artyku y. Pierwszy opublikowany w j zyku s owackim i polskim, autorstwa Michala Hottmara, História lutny a pamiatky lutnovej hudby na Slovensku v 16. a na za iatku 17. storo ia (Historia lutni oraz zabytki muzyki lutniowej na S owacji w XVI i na pocz tku XVII wieku) dotyczy rozwoju historycznego lutni. Autor omawia przemiany konstrukcyjne zwi zane z ostrunieniem oraz systemy notacyjne w oparciu o zachowane XVI- i XVII-wieczne ród a importowane, a przechowywane obecnie w zbiorach wchodz cych w sk ad kolekcji muzycznych Levo- skiej i Bardejovskiej. Artyku Roberta Gawro skiego Recepcja koncertów Karola Tausiga w Polsce jest po wi cony ma o znanemu dzi, wybitnemu polskiemu piani cie XIX wieku, dzia aj cemu g ównie w obr bie niemieckiej kultury muzycznej. Artyku ma wysokie walory poznawcze zosta napisany na podstawie ówczesnych doniesie prasowych o wyst pach Tausiga w Polsce. Na podstawie g osów krytyki muzycznej Autor dokonuje syntezy i oceny stylu wykonawczego pianisty, podkre la tak e jego zas ugi jako pedagoga. Marta Popowska

8 Noty o Autorach dr Maryla RENAT Zak ad Teorii i Pedagogiki Muzycznej Wydzia Sztuki Akademia im. Jana D ugosza w Cz stochowie dr Anna STACHURA-BOGUS AWSKA Zak ad Teorii i Pedagogiki Muzycznej Wydzia Sztuki Akademia im. Jana D ugosza w Cz stochowie dr Magdalena STOCHNIOL Katedra Kompozycji Dyrygentury i Teorii Muzyki Wydzia Kompozycji Interpretacji Edukacji i Jazzu Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach dr Michal HOTTMAR Katedra Hudby Fakulta humanitných vied Žilinská univerzita v Žiline (S owacja) dr hab. Robert GAWRO SKI Zak ad Teorii i Pedagogiki Muzycznej Wydzia Sztuki Akademia im. Jana D ugosza w Cz stochowie