Rybołówstwo o niskim wpływie na środowisko Czy to w ogóle możliwe?

Transkrypt

1 Aleksandra Budner-Wachowiak Rybołówstwo o niskim wpływie na środowisko Czy to w ogóle możliwe? Marcin Ruciński, koordynator dla Bałtyku i Morza Północnego Ustka, 7 grudnia 2017 Kesalahti Fish Base

2 KIM JESTEŚMY Garść liczb na początek ok małych jednostek, ok rybaków z 12 państw członkowskich 8 pracowników Jak powstaliśmy? Listopad 2012 na Kongresie Rybaków Małoskalowych w Brukseli przyjęto deklarację i cele LIFE; Stopniowo dołączali nowi członkowie; Na początku trochę pomógł Greenpeace logistycznie i organizacyjnie; 9 z ok. 30 organizacji na Bałtyku 4 organizacje członkowskie z Polski 2 organizacje z Niemiec landy Schleswig-Holstein i Mecklemburg-Vorpommern Po jednej ze Szwecji, Danii i Finlandii (organizacja rybołówstwa śródlądowego) Codzienna praca Nie zastępujemy rybaków, tylko pomagamy się angażować i wypowiadać Stanowiska w poszczególnych sprawach są ustalane między organizacjami członkowskimi Pomagamy wymieniać doświadczenia między krajami i regionami UE Działamy na poziomach: europejskim przez biuro w Brukseli regionalnym przez biura w UK, Barcelonie i Warszawie krajowym poprzez działania naszych członków

3 JAK DZIAŁAMY (1/2) Zasady Organizacja powstała dla rybaków i zarządzana przez rybaków Kooperacja zamiast konfrontacji Nic o nas bez nas Partnerstwo z organizacjami kobiecymi (AKTEA) Szukać rozwiązań, nie tworzyć problemów Cele Zmiana status quo w polityce unijnej i regionalnej Budowa sojuszy z rybakami, naukowcami, zainteresowanymi NGOs Wsparcie organizacji członkowskich Promowanie zrównoważonego rybołówstwa o niskim wpływie na środowisko Promocja dobrych subsydiów

4 JAK DZIAŁAMY (2/2) Kryteria członkowskie Połowy z użyciem narzędzi i praktyk o niskim wpływie na środowisko Właściciel na pokładzie podczas połowów Rybołówstwo zakorzenione lokalnie Zobowiązanie do - Zrównoważonego rybołówstwa - Przestrzegania przepisów - Stosowania samodzielnie opracowanych kodeksów dobrych praktyk (jeśli przepisy są słabe lub ich nie ma) Profil publiczny Aktywność w sferze publicznej stanowiska, artykuły Mocna obecność w Internecie Rozbudowane media społecznościowe poświęcamy wiele czasu i energii naszym profilom na FB i TT

5 WNIOSEK O CZŁONKOSTWO I PROCEDURA OCENY (1/2) Elementy oceny - Jakich narzędzi połowowych używają członkowie (definicje wg. FAO) - Wielkość jednostek - Kanały sprzedaży - Poławiane gatunki - Wewnętrzna struktura organizacji - Zgoda na wdrażanie celów Deklaracji i Misji LIFE Procedura Każda organizacja kandydacka jest oceniana - Przez koordynatora i lokalnego członka Rady Dyrektorów przed złożeniem wniosku o członkostwo - Przez pracowników LIFE po złożeniu wniosku o członkostwo - Na tym etapie koordynator odpowiada na ew. pytania, na podstawie informacji organizacji kandydackiej - Ostateczną decyzję podejmuje Rada Dyrektorów LIFE, na podstawie rekomendacji pracowników LIFE

6 WNIOSEK O CZŁONKOSTWO I PROCEDURA OCENY (2/2) Zasada: właściwe narzędzie, we właściwym miejscu i właściwym czasie ( right gear, right place, right time ) Indywidualna ocena każdego wniosku Uwzględniamy kontekst lokalny Porównujemy z innymi rodzajami rybołówstwa w danym regionie/na danym łowisku Mobilne narzędzia połowowe nie są co do zasady wykluczone, ale każdy przypadek jest analizowany bardzo szczegółowo i bardzo rygorystycznie Przykład - W naszej duńskiej organizacji FSK mamy kilkanaście jednostek używających niewodów duńskich - Analiza wykazała, że są to niewody wciągane na pokład hydraulicznie, bez używania silnika głównego ollemstefensen

7 RYBOŁÓWSTWO O NISKIM WPŁYWIE NA ŚRODOWISKO ANALIZA NAUKOWA Analiza rybołówstwa prowadzonego w kwadratach statystycznych ICES 43F8 i 43F9 (Dania, Skagerrak) Individual transferable quotas, does one size fit all? Sustainability analysis of an alternative model for quota allocation in a small-scale coastal fishery Jan-Robert Jore

8 WPŁYW NA EKOSYSTEM MORSKI Kryterium Flota Ocena Dane Uwagi Odrzuty Sieci stawne Niewody duńskie Włoki denne Dobra Słaba 3-5%*; 1,8%** 4-10%*; 13-22%** 36%** System ITQ sprawia, że leasing kwoty przyłowowej w sezonie jest bardzo drogi; często bardziej opłaca się wyrzucać niż wynajmować kwotę Wpływ na dno morskie Sieci stawne Niewody duńskie Wpływ na kamieniska i siedliska traw Duża powierzchnia; płytka penetracja dna Włoki denne Słaba Wysoka waga narzędzia; głęboka penetracja dna Przyłowy i przypadkowe połowy gatunków chronionych Sieci stawne Niewody duńskie Włoki denne Słaba Słaba Słaba Niewielki przyłów; problem z ptakami i ssakami morskimi Przyłów chronionej płaszczki (Amblyraja radiata) Problem rybołówstwa mieszanego (lemon sole, dab, plamiak, żabnica, czarniak, sola, turbot) * Dane z wywiadów i rejsów obserwatorskich ** Badania dla całego Skagerraku

9 ASPEKTY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE Kryterium Flota Ocena Dane Uwagi Zużycie paliwa Sieci stawne 3,2-4,7 /Litr Niewody duńskie 5,6 /Litr Poniżej 15m Włoki denne Słaba 1,8 /Litr Powyżej 15m Jakość złowionych ryb Sieci stawne Niewody duńskie Włoki denne Dobra Dobra 2015: sieci stawne i niewody duńskie sprzedały 99,7% gładzicy i 97% dorsza klasy E (większość w Kopenhadze). Wyniki lokalnej aukcji rybnej*: 70% dorsza i 87% gładzicy sprzedanych jako klasa E Kwestie społeczne, kulturowe i lokalne Sieci stawne Niewody duńskie Dobra Dobra Verté Włoki denne * Hanstholm

10 KWESTIE KULTUROWE, SPOŁECZNE I LOKALNE Wspólnota Thorupstrand - Oparcie o wspólne zarządzanie kwotą wspólnie wykupioną z systemu ITQs (równa ilość udziałów każdego z rybaków i równy dostęp do kwoty) - Względna równość dochodów mikrofirm rybackich - Zależność od stanu lokalnych stad/środowiska - Młode pokolenie uznaje rybołówstwo za atrakcyjne (tylko 33% rybaków ma powyżej 40 lat) - Transfer praktyki rybackiej i lokalnej wiedzy o łowiskach do następnych pokoleń - Wysoka konkurencja między rybakami (wydajność połowów, jakość), przy jednoczesnej świadomości współzależności - Infrastruktura lądowa także zarządzana przez (oddzielną) wspólnotę Floty dużej skali (w tym samym obszarze) - Korporacyjna struktura przedsiębiorstwa (właściciel i pracownicy ze zróżnicowanymi płacami) - Dobry dostęp do zewnętrznego finansowania - Zależność od posiadanych przez właściciela udziałów kwotowych w systemie ITQs oraz finansowej zdolności do uzyskiwania kwot przyłowowych - Przeniesienie działalności na inne łowisko jest względnie łatwe - Tendencja do koncentracji rybołówstwa w większych portach, na niekorzyść mniejszych (ilość zasobów ryb jest ograniczona) - Wyższa efektywność ekonomiczna i marża z punktu widzenia właściciela jednostki nakładu połowowego/kwoty

11 WNIOSKI Obiektywna kwantyfikacja niskiego wpływu na środowisko (także to społeczne!) JEST MOŻLIWA Efektywność ekonomiczna musi być rozumiana szeroko NA POZIOMIE LOKALNEJ WSPÓLNOTY Niski wpływ na środowisko nie oznacza braku DĄŻEŃ DO POPRAWY SYTUACJI Brak możliwości przeniesienia małoskalowych połowów na inne łowiska = WIĘKSZA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA LOKALNE ZASOBY I ŚRODOWISKO 17 drogowskazów Leszka Kołakowskiego, nr 2*: chcieć niezbyt wiele * Cytat za

12 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Za jego treść odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego.