ZałoŜenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Transkrypt

1 Projekt z dnia 25 marca 2010 r. MINISTERSTWO FINANSÓW ZałoŜenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

2 I. Syntetyczne przedstawienie załoŝeń projektu I.1. Aktualny stan stosunków społecznych w dziedzinie, której dotyczyć ma projektowana ustawa Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) stanowi kodyfikację podstawowych reguł funkcjonowania wierzycieli i organów egzekucyjnych w zakresie dochodzenia obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej oraz ich zabezpieczania w postępowaniu zabezpieczającym. Ze względu na swój kodeksowy charakter ustawa ta zajmuje szczególnie waŝne miejsce w systematyce prawa administracyjnego. W obecnym stanie prawnym występuje szereg negatywnych zjawisk w obszarze egzekucji administracyjnej, którymi są: przedawnianie się naleŝności stanowiących dochód państwa i jednostek samorządu terytorialnego wskutek niemoŝności skutecznego zastosowania środka egzekucyjnego przerywającego bieg terminu przedawnienia, przeciąŝenie pracą komórek egzekucyjnych w urzędach skarbowych, m. in. wskutek prowadzenia postępowania zabezpieczającego na rzecz wierzycieli będących jednocześnie organami egzekucyjnymi, którzy nie posiadają kompetencji do dokonywania zabezpieczenia, brak efektywności w dochodzeniu naleŝności pienięŝnych z majątku wspólnego małŝonków oraz z rzeczy, na których ustanowiono zabezpieczenie rzeczowe, z uwagi na wydłuŝone i skomplikowane procedury, straty finansowe spowodowane niemoŝnością dochodzenia kosztów egzekucyjnych po wygaśnięciu naleŝności głównej objętej tytułem wykonawczym, występujące spory pomiędzy wierzycielami a organami egzekucyjnymi, co do właściwości organu władnego w zakresie ustalania składników majątkowych zobowiązanego, z których moŝliwe będzie przeprowadzenie egzekucji administracyjnej po umorzeniu postępowania egzekucyjnego wskutek stwierdzenia, Ŝe nie uzyska się kwoty przewyŝszającej wydatki egzekucyjne (koszty ponoszone przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji). Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji reguluje równieŝ sposób i zakres udzielania pomocy obcemu państwu lub korzystania z jego pomocy przy dochodzeniu naleŝności pienięŝnych. W związku z przyjęciem przez Radę Dyrektywy Nr 55/2008/WE z dnia 26 maja 2008 r. w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciąŝeń (Dz. Urz. UE L z 2008 r. Nr 150, poz. 28) oraz wejściem w Ŝycie w dniu 1 stycznia 2009 r. Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1179/2008 z dnia 28 listopada 2008 r. ustalającego szczegółowe zasady wdroŝenia niektórych przepisów Dyrektywy Rady 2008/55/WE w sprawie wzajemnej pomocy przy dochodzeniu naleŝności pienięŝnych z tytułu niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciąŝeń (Dz. Urz. UE L z 2008 r. Nr 319 poz. 21) zaistniała konieczność wdroŝenia Dyrektywy 55/2008, a takŝe wyeliminowania z porządku prawa krajowego przepisów powielających albo w odmienny sposób regulujących kwestie, które zostały uregulowane w Rozporządzeniu 1179/2008. I.2. Aktualny stan prawny w dziedzinie, której ma dotyczyć projektowana ustawa z uwzględnieniem obowiązujących ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i prawa Unii Europejskiej W obecnym stanie prawnym kwestie związane z postępowaniem egzekucyjnym w administracji regulują: 2

3 ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.), zwana dalej ustawą, rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541, z późn. zm.) zwane dalej rozporządzeniem w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Dyrektywa Rady 2008/55/WE z dnia 26 maja 2008 r. w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciąŝeń (Dz. Urz. UE L z 2008 r. Nr 150, poz. 28) zwana dalej Dyrektywą 55/2008, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1179/2008 z dnia 28 listopada 2008 r. ustalające szczegółowe zasady wdroŝenia niektórych przepisów dyrektywy Rady 2008/55/WE w sprawie wzajemnej pomocy przy dochodzeniu naleŝności pienięŝnych z tytułu niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciąŝeń (Dz. Urz. UE L z 2008 r. Nr 319, poz. 21), zwane dalej Rozporządzeniem 1179/2008, konwencja o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych, sporządzonej w Strasburgu dnia 25 stycznia 1988 r. (Dz. U. z 1998r. Nr 141, poz. 913). I.3. Potrzeba i cel uchwalenia projektowanej ustawy Ustawa powinna gwarantować skuteczność działań organów państwa w przypadku uchylania się zobowiązanych od wykonania obowiązków publicznoprawnych, przy zachowaniu wszelkich standardów umoŝliwiających zachowanie pewności obrotu prawnego i praw jego uczestników. Celem projektu jest poprawa efektywności postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających m. in. poprzez likwidację barier prawnych w sprawnym i skutecznym zabezpieczaniu oraz dochodzeniu naleŝności budŝetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Za szczególnie istotne uznano usprawnienie i przyspieszenie dochodzenia naleŝności pienięŝnych z majątku wspólnego małŝonków oraz dłuŝników rzeczowych, na których przeniesione zostało prawo własności rzeczy lub prawo majątkowe będące przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Kolejnym, zasadniczym celem projektu jest implementacja przepisów Dyrektywy 55/2008 oraz dostosowanie przepisów ustawy do Rozporządzenia 1179/2008. Zamierzony cel osiągnie się poprzez uchylenie z ustawy, tych przepisów, które są sprzeczne lub dublują przepisy Rozporządzenia 1179/2008 oraz implementowanie regulacji Dyrektywy 55/2008, które nie zostały objęte Rozporządzeniem 1179/2008. I.4. MoŜliwość podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanej ustawy środków umoŝliwiających osiągnięcie zakładanych celów Brak jest alternatywnych rozwiązań dla proponowanych zmian. I.5. Podmioty, na które oddziaływać ma projektowana ustawa Projektowana ustawa oddziaływać będzie na: 1) administracyjne organy egzekucyjne; 2) wierzycieli; 3) zobowiązanych; 4) małŝonków zobowiązanych; 5) dłuŝników rzeczowych, na których przeniesione zostało prawo własności rzeczy lub prawo majątkowe będące przedmiotem zabezpieczenia: hipoteki przymusowej i zastawu skarbowego; 6) organy podatkowe; 7) Ministra Finansów, jako organ wnioskujący i organ wykonujący. 3

4 I.6. Przewidywane skutki finansowe uchwalenia projektowanej ustawy i źródła ich pokrycia Projekt nie wpłynie na zwiększenie wydatków lub zmniejszenie dochodów. Nie przewiduje się równieŝ ponoszenia kosztów przez inne osoby, w tym osoby fizyczne. II. Propozycje rozstrzygnięć i ich uzasadnienie II.1. Sprawy dotyczące przepisów merytorycznych II.1.1. Rozszerzenie zakresu uprawnień organów egzekucyjnych do wszczynania i prowadzenia postępowania zabezpieczającego Ustawa w art. 19 reguluje właściwość rzeczową organów egzekucyjnych. W 1 tego artykułu ustawodawca przyznał kompetencje do zabezpieczania naleŝności pienięŝnych wyłącznie naczelnikowi urzędu skarbowego. Pozostałe organy egzekucyjne wyszczególnione w 2-5 i 7-8 tego artykułu nie posiadają kompetencji do dokonywania zabezpieczenia w ramach postępowania zabezpieczającego uregulowanego w dziale IV ustawy. Uzasadnienie Celem zmiany art. 19 jest rozszerzenie zakresu właściwości rzeczowej innych, niŝ naczelnik urzędu skarbowego, organów egzekucyjnych o kompetencje do dokonywania zabezpieczeń w postępowaniu zabezpieczającym uregulowanym w dziale IV tej ustawy w takim zakresie, w jakim upowaŝnione są do stosowania środków egzekucyjnych na mocy obowiązującego art. 19 tej ustawy. Zmiana winna przyczynić się do zwiększenia efektywności zabezpieczeń naleŝności pienięŝnych oraz wyeliminowania niejednolitej praktyki w tym zakresie. Proponuje się przyznanie wszystkim organom egzekucyjnym uprawnień do stosowania środków zabezpieczenia do tych składników majątkowych zobowiązanego, z których moŝliwe jest prowadzenie egzekucji przez te organy na podstawie obowiązującego art. 19 ustawy. Przykładowo, zgodnie z art. 19 4, dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania następujących środków egzekucyjnych: egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pienięŝnych oraz z rachunków bankowych. Wskazany organ egzekucyjny upowaŝniony byłby do stosowania środków zabezpieczenia polegających na dokonywaniu zajęć zabezpieczających tych samych składników majątkowych zobowiązanego, tj. wynagrodzenia za pracę, świadczeń z ubezpieczenia społecznego, renty socjalnej, wierzytelności pienięŝnych oraz rachunków bankowych. Z tych względów proponuje się dodanie w art. 19 ustawy przepisu, zgodnie z którym przepisy 1-5, 7 i 8 stosowane byłyby odpowiednio przy zabezpieczaniu naleŝności w trybie i na zasadach określonych w dziale IV. II.1.2. Stosowanie instytucji wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych w szczególnie uzasadnionych przypadkach wyłącznie z urzędu Instytucja wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych zawarta jest w kilku przepisach ustawy, tj.: art. 17 2, , 35, 35a, 54 6, 62, 66zf 4, 67d 4, 70a 1. Normą o charakterze ogólnym w sprawie wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych jest art ustawy, zgodnie z którym organ sprawujący nadzór 4

5 moŝe skorzystać z tej instytucji w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Dodatkowo niezbędna jest w tym zakresie zgoda wierzyciela w przypadku naleŝności pienięŝnych innych niŝ pozostające we właściwości urzędów skarbowych. Przepisy art ustawy nie wskazują jednoznacznie, czy organ sprawujący nadzór uprawniony jest do wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych z urzędu czy na wniosek. Uzasadnienie Zmiana art ustawy ma na celu ograniczenie zakresu stosowania tych regulacji do przypadków wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych z urzędu - w szczególnie uzasadnionych przypadkach, tj. gdy organ sprawujący nadzór poweźmie informacje o konieczności wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych. W obecnym stanie prawnym pozytywne rozpatrzenie wniosku o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem administracyjnym, moŝliwe jest w przypadku zaistnienia okoliczności, na które zobowiązany nie ma wpływu, np. klęski Ŝywiołowej. W takich przypadkach uprawione byłoby zastosowanie tej instytucji tylko z urzędu przez organ sprawujący nadzór. Zobowiązanemu przysługuje natomiast szereg innych środków prawnych w przedmiocie wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych przysługujących w związku z czynnościami wykonawczymi lub procesowymi podejmowanymi przez zobowiązanego lub organ egzekucyjny w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Rezygnacja z orzekania na wniosek, na podstawie art ustawy, wynika równieŝ z tego, Ŝe wielość regulacji prawnych dotyczących tej samej instytucji skutkuje trudnościami w prawidłowym sporządzeniu podania o zastosowanie tej instytucji oraz jego kwalifikacji prawnej przez organy administracji publicznej, do których podanie jest skierowane. Celem zmiany jest równieŝ wprowadzenie zasady orzekania w przedmiocie wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych na podstawie art ustawy, w jednoinstancyjnym postępowaniu, bowiem zbędne jest przyznanie prawa zaŝalenia zobowiązanemu na pozytywne postanowienie organu nadzoru oraz wierzycielowi, który winien równieŝ uwzględnić szczególny przypadek uzasadniający wstrzymanie postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych. Nowelizacja art ustawy umoŝliwi wyeliminowanie pracochłonnych czynności procesowych wierzycieli, organów sprawujących nadzór nad egzekucją administracyjną oraz Ministra Finansów jako organu odwoławczego w indywidualnych sprawach, co z kolei zapobiegnie tamowaniu prowadzonego postępowania egzekucyjnego, którego celem jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji administracyjnej. Proponuje się, aby wskazać, Ŝe organy nadzoru w drodze postanowienia, mogą wstrzymać z urzędu postępowanie egzekucyjne lub czynności egzekucyjne, a w przypadku innych naleŝności pienięŝnych niŝ pozostających we właściwości urzędów skarbowych bez konieczności uzyskania zgody wierzyciela. Z uwagi na wydawanie jedynie pozytywnych rozstrzygnięć w sprawie wstrzymania postępowania egzekucyjnego lub czynności egzekucyjnych oraz ograniczenie roli wierzyciela przy stosowaniu tej instytucji, wystarczające jest postępowanie jednoinstancyjne. II.1.3. Określenie ustawowej podstawy prawnej do: II.1.3.A. wydawania kolejnych tytułów wykonawczych (oraz postanowień wydanych w przedmiocie sprzeciwu małŝonka w sprawie prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego współmałŝonka oraz sprzeciwu właściciela przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej, o których mowa w proponowanych niŝej regulacjach prawnych), mających moc prawną na równi 5

6 z oryginałem tytułu wykonawczego (postanowienia); II.1.3.B. aktualizacji tytułu wykonawczego. II.1.3.A. W ustawie brak jest normy o charakterze ogólnym stanowiącym podstawę prawną sporządzania kolejnych tytułów wykonawczych. Wyjątek stanowi art. 31 ustawy przewidujący moŝliwość sporządzenia odpisu tytułu wykonawczego przez organ egzekucyjny zlecający wykonanie czynności egzekucyjnych innemu organowi egzekucyjnemu w ramach tzw. rekwizycji. II.1.3.B. W zakresie aktualizacji tytułu wykonawczego obowiązujący jest 9 ust. 1b rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym, jeŝeli w trakcie postępowania egzekucyjnego zostanie wydane orzeczenie określające lub ustalające inną wysokość naleŝności pienięŝnej niŝ objęta tytułem wykonawczym, wierzyciel niezwłocznie aktualizuje tytuł wykonawczy w ten sposób, Ŝe wypełnia pierwszą stronę druku tytułu wykonawczego, a drugą stronę opatruje pieczęcią urzędową oraz podpisem i pieczątką upowaŝnionej osoby. Dwa egzemplarze tych stron, oznaczone wyrazem aktualizacja, wierzyciel przesyła organowi prowadzącemu egzekucję. Uzasadnienie II.1.3.A. W egzekucji administracyjnej występuje szereg przypadków, w których konieczne jest wystawienie kolejnego tytułu wykonawczego, np. po wpisie hipoteki przymusowej na nieruchomości zobowiązanego oryginał tytułu wykonawczego, stanowiący podstawę wpisu, pozostaje w aktach sądu wieczystoksięgowego. RównieŜ w przypadku wyznaczenia przez sąd, w trybie art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), zwany dalej kpc, komornika sądowego do prowadzenia łącznie egzekucji sądowej i egzekucji administracyjnej do składnika majątkowego, do którego nastąpił zbieg, oryginał tytułu wykonawczego przekazywany jest temu komornikowi. W obu tych przypadkach, administracyjny organ egzekucyjny obowiązany jest do kontynuowania egzekucji administracyjnej (w ostatnim z powołanych przypadków w zakresie pozostałych środków egzekucyjnych), aŝ do osiągnięcia celu egzekucji, wyegzekwowania dochodzonych kwot. Wprowadzenie podstawy prawnej wstawiania kolejnych tytułów wykonawczych zapobiegnie ewentualnym zarzutom prowadzenia egzekucji administracyjnej na podstawie kopii tytułu wykonawczego sporządzonej bez podstawy prawnej. Na gruncie egzekucji sądowej rozwiązania prawne w tym zakresie zawarte są w art. 793 i 794 kpc. II.1.3.B. Z uwagi na występujące wątpliwości co do konstytucyjności 9 ust. 1b rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (wyrok WSA w Krakowie z dnia r. sygn. akt I SA/Kr 1327/05, niepubl., wyrok WSA w Krakowie z dnia r. sygn. akt I SA/Kr 9/07, niepubl.) konieczne jest stworzenie ustawowej podstawy prawnej aktualizacji tytułu wykonawczego. II.1.3.A. Proponuje się dodanie, w dziale I rozdziale 3 ustawy, przepisu upowaŝniającego wierzyciela do wystawienia kolejnego tytułu wykonawczego. Przesłanką winno być zaistnienie w egzekucji administracyjnej takiej potrzeby. Przy sporządzeniu kolejnego tytułu wykonawczego wierzyciel obowiązany byłby oznaczyć cel, któremu ma słuŝyć, liczbę porządkową oraz odnotować ten fakt na oryginale tytułu wykonawczego. W przypadku konieczności wystawienia kolejnego tytułu wykonawczego, którego zakres podmiotowy rozszerzony został w związku z postanowieniem o nadaniu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego (propozycje zmian w tym zakresie proponowane są w II.1.3) lub postanowieniem o nadaniu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko 6

7 aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej (propozycje w tym zakresie zawarto w II.1.4) uzasadnione byłoby stworzenie podstawy prawnej do wystawienia kolejnego postanowienia. Wprowadzenie normy ogólnej stanowiącej podstawę prawną wystawiania kolejnych tytułów wykonawczych uzasadnia zmianę przepisu art ustawy polegającą na zastąpieniu dotychczasowego brzmienia zdania drugiego odwołaniem się do odpowiedniego stosowania przepisu ustawy regulującego wystawianie kolejnego tytułu wykonawczego. II.1.3.B. Dodatkowo proponuje się dodanie przepisu upowaŝniającego wierzyciela do aktualizacji tytułu wykonawczego w przypadku, gdy w trakcie postępowania egzekucyjnego wydane zostanie orzeczenie określające lub ustalające inną wysokość naleŝności pienięŝnej niŝ objęta tytułem wykonawczym. Procedura aktualizacji tytułu wykonawczego powinna być uregulowana w rozporządzeniu w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wydanym na podstawie art. 6 2 ustawy (obecny 9 ust. 1b rozporządzeniu w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji). II.1.4. Wprowadzenie procedury umoŝliwiającej skierowanie egzekucji do majątku wspólnego małŝonków w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego w stosunku do zobowiązanego i zapewnienia małŝonkowi zobowiązanego prawa obrony przed prowadzeniem egzekucji z majątku stanowiącego wspólność małŝeńską Rozwiązania w zakresie dochodzenia z majątku wspólnego małŝonków zawarte zostały w art. 27c ustawy, przewidującym konieczność wystawienia tytułu wykonawczego na oboje małŝonków w sytuacji, gdy egzekucja ma być prowadzona zarówno z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka, jak równieŝ z ich majątków osobistych. Uzasadnienie Celem zmiany przepisów umoŝliwiających egzekwowanie z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka jest przyspieszenie procedury dochodzenia obowiązku poprzez stworzenie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji z tego majątku bez konieczności pozbawiania mocy prawnej tytułu wykonawczego wystawionego na zobowiązanego, który nie wykonał obowiązku podlegającego egzekucji administracyjnej. W obecnym stanie prawnym wierzyciel wystawia tytuł wykonawczy wyłącznie na zobowiązanego w przypadku niewywiązywania się przez niego z obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej. Na dzień wystawienia tytułu wykonawczego wierzycielowi nie jest znany majątek zobowiązanego, z którego przeprowadzi się egzekucję (czy z majątku osobistego zobowiązanego, czy z majątku wspólnego małŝonków). JeŜeli okaŝe się, Ŝe egzekucję naleŝy przeprowadzić z majątku wspólnego (bądź ustanowić na nim hipotekę przymusową), dotychczasowe postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu, czynności egzekucyjne podlegają uchyleniu, a następnie wystawia się tytuł wykonawczy na oboje małŝonków, zgodnie z obowiązującym art. 27c ustawy. W sytuacji prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka, niezbędne jest równieŝ zagwarantowanie małŝonkowi zobowiązanego prawa obrony przed egzekucją z majątku wspólnego. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Sądu NajwyŜszego wyraŝonym w uchwale z dnia r. sygn. akt III CZP 33/04, Lex nr , małŝonek podatnika, którego dotyczy ustalone zobowiązanie podatkowe, nie został zaliczony do grona podmiotów będących stroną postępowania podatkowego, wobec tego nie doręcza się mu decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, stanowiącej podstawę wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości objętej wspólnością ustawową podatnika i jego małŝonka. W sytuacji, gdy małŝonek podatnika nie moŝe uczestniczyć w postępowaniu jurysdykcyjnym w celu obrony swoich praw, niezbędne jest stworzenie takiej procedury w postępowaniu egzekucyjnym. 7

8 Proponuje się wprowadzenie obowiązku wystawienia przez wierzyciela tytułu wykonawczego na oboje małŝonków w dwóch przypadkach: II.1.4.A. gdy egzekucja ma być prowadzona w celu wyegzekwowania naleŝności pienięŝnej, za którą odpowiedzialność ponoszą małŝonkowie z majątku wspólnego oraz z ich majątków osobistych (oboje małŝonkowie są zobowiązanymi w rozumieniu art. la pkt 20 ustawy); II.1.4.B. gdy egzekucja ma być lub jest prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko zobowiązanemu pozostającemu w związku małŝeńskim, który stanowiłby podstawę do prowadzenia egzekucji z majątku osobistego oraz majątku wspólnego małŝonków w granicach odpowiedzialności, jaką, zgodnie z odrębnymi przepisami, ponoszą oni z tego majątku. W tym ostatnim przypadku niezbędne jest przyznanie małŝonkowi prawa zgłoszenia sprzeciwu w sprawie prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka w celu zapewnienia ochrony małŝonkowi zobowiązanego. Sprzeciw powinien określać istotę i zakres Ŝądania będącego przedmiotem sprzeciwu oraz wskazywać dowody uzasadniające to Ŝądanie. Organem uprawnionym do rozpoznania sprzeciwu małŝonka byłby wierzyciel, którego postanowienie stanowiłoby rozszerzenie zakresu podmiotowego tytułu wykonawczego. Sprzeciw małŝonka wnoszony byłby do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego, który dokonał czynności egzekucyjnej skierowanej do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka, w terminie 14 dni od dnia uzyskania wiadomości o dokonaniu tej czynności, natomiast organ egzekucyjny obowiązany byłby przesłać sprzeciw małŝonka zobowiązanego wierzycielowi w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania. Wierzyciel uprawniony byłby do uwzględnienia bądź oddalenia sprzeciwu małŝonka zobowiązanego w drodze zaskarŝalnego postanowienia. W przypadku oddalenia sprzeciwu wierzyciel uprawniony byłby do nadania klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka. Uprawnienia do nadania w drodze zaskarŝalnego postanowienia tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka winny być równieŝ zagwarantowane wierzycielowi z urzędu, jeŝeli cel egzekucji tego wymaga, np. w przypadku konieczności wystąpienia do sądu wieczystoksięgowego o ustanowienie hipoteki przymusowej na majątku wspólnym małŝonków. Proponuje się wyłączenie w tym postępowaniu przepisów regulujących wszczęcie postępowania (art. 61 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz z późn. zm.), zwany dalej kpa, w związku z art. 18 ustawy) oraz zapewniających stronie udział w postępowaniu pierwszej instancji. Rozwiązanie to stanowiące odstępstwo od ogólnych zasad postępowania administracyjnego ma na celu uniemoŝliwienie małŝonkowi zobowiązanego podjęcia działań, które prowadziłoby do bezskuteczności egzekucji (zabezpieczenia). MałŜonkowi zobowiązanego przysługiwałoby natomiast prawo wniesienia zaŝalenia na postanowienie w sprawie nadania klauzuli, które powinno określać istotę i zakres Ŝądania będącego przedmiotem zaŝalenia oraz wskazywać dowody uzasadniające to Ŝądanie. W przypadku skorzystania przez małŝonka zobowiązanego z prawa wniesienia sprzeciwu, niezbędne jest uregulowanie wpływu postępowania wszczętego sprzeciwem małŝonka zobowiązanego na toczące się postępowanie egzekucyjne. Na wniosek wierzyciela lub małŝonka zobowiązanego organ egzekucyjny uprawniony byłby do wstrzymania realizacji środka egzekucyjnego z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka do czasu wydania ostatecznego postanowienia w sprawie nadania klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego z ograniczeniem jego odpowiedzialności do tego majątku. 8

9 Wstrzymanie realizacji środka egzekucyjnego z majątku wspólnego winno nastąpić równieŝ z mocy prawa w przypadku nieuzyskania przez organ egzekucyjny, w terminie 2 miesięcy od dnia jego przekazania wierzycielowi, ostatecznego postanowienia w przedmiocie zgłoszonego sprzeciwu małŝonka. JeŜeli sprzeciw małŝonka zobowiązanego zostałby uwzględniony w drodze ostatecznego postanowienia, organ egzekucyjny obowiązany będzie uchylić czynności egzekucyjne skierowane do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka. Ostateczne postanowienie o nadaniu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego, z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku wspólnego, stanowić będzie rozszerzenie zakresu podmiotowego tego tytułu, na podstawie którego moŝliwe będzie zastosowanie równieŝ innych środków egzekucyjnych z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małŝonka. II.1.5. Wprowadzenie procedury umoŝliwiającej dochodzenie naleŝności pienięŝnych zabezpieczonych zastawem skarbowym lub hipoteką przymusową z przedmiotu zabezpieczenia w przypadku, gdy własność przedmiotu zabezpieczenia przejdzie na inną osobę (dłuŝnika rzeczowego) W ustawie nie uregulowano procedury dochodzenia naleŝności pienięŝnych zabezpieczonych rzeczowo w postaci hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego od osoby, na którą przeniesiona została własność rzeczy obciąŝonej jednym z ww. praw zastawniczych (dłuŝnika rzeczowego). W zakresie dochodzenia od dłuŝnika rzeczowego wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo stosuje się przepisy kpc celem uzyskania orzeczenia sądu powszechnego o odpowiedzialności tej osoby. Tytuł egzekucyjny przeciwko dłuŝnikowi rzeczowemu zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności, w przypadku hipoteki przymusowej, kierowany jest następnie do komornika sądowego do wykonania w trybie egzekucji sądowej. W przypadku zastawu skarbowego dochodzenie od dłuŝnika rzeczowego odbywa się obecnie w odrębnym administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na tę osobę [art ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) zwanej dalej Ordynacją podatkową ]. Uzasadnienie Niezbędne jest skrócenie procedury dochodzenia wierzytelności z przedmiotu obciąŝonego prawem zastawniczym od dłuŝnika rzeczowego. Celem proponowanej regulacji jest równieŝ moŝliwość dochodzenia wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie w trybie egzekucji administracyjnej, albowiem od 2001 r. naczelnicy urzędów skarbowych posiadają uprawnienia do prowadzenia egzekucji z nieruchomości i zbędne jest korzystanie w tym zakresie z egzekucji sądowej. Proponuje się dodanie, w dziale I rozdziale 3 ustawy, regulacji prawnych przewidujących, iŝ dochodzenie naleŝności pienięŝnych zabezpieczonych rzeczowo będzie moŝliwe w egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko zobowiązanemu, na majątku którego ustanowione zostało zabezpieczenie rzeczowe. W toku tej egzekucji, organ egzekucyjny uprawniony byłby do zajęcia przedmiotu zabezpieczenia rzeczowego. Jednocześnie wraz z dokonaniem zajęcia przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej organ egzekucyjny obowiązany byłby wystąpić do wierzyciela o nadanie temu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej z ograniczeniem jego 9

10 odpowiedzialności do przedmiotu zabezpieczenia. Klauzula miałaby formę postanowienia, na które słuŝyłoby zaŝalenie podmiotowi, przeciwko któremu została nadana ta klauzula. ZaŜalenie powinno określać istotę i zakres Ŝądania będącego przedmiotem zaŝalenia oraz wskazywać dowody uzasadniające to Ŝądanie. W postępowaniu w sprawie nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej wyłączone byłoby stosowanie przepisów regulujących wszczęcie postępowania oraz zapewniających stronie udział w postępowaniu pierwszej instancji. Przyjęcie takiego rozwiązania uniemoŝliwi aktualnemu właścicielowi przedmiotu zabezpieczenia podjęcie działań, które prowadziłyby do bezskuteczności egzekucji z tego majątku (analogicznie jak w przypadku nadania z urzędu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko małŝonkowi zobowiązanego). Uzasadnione interesami dłuŝnika rzeczowego jest przyjęcie rozwiązania, iŝ czynności egzekucyjne dotyczące przedmiotu zabezpieczenia podlegać będą wstrzymaniu do czasu uzyskania ostatecznego postanowienia w sprawie nadania klauzuli, na wniosek wierzyciela lub podmiotu, przeciwko któremu została nadana klauzula. Wstrzymanie realizacji środka egzekucyjnego z przedmiotu zabezpieczenia winno nastąpić z mocy prawa równieŝ w przypadku nieuzyskania przez organ egzekucyjny, w terminie 2 miesięcy od dnia jego przekazania wierzycielowi, ostatecznego postanowienia w przedmiocie nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej sprzeciwu małŝonka. W przypadku uzyskania informacji od właściwego organu o braku podstaw do nadania klauzuli organ egzekucyjny winien niezwłocznie uchylić dokonane czynności egzekucyjne skierowane do przedmiotu zabezpieczenia. II.1.6. Zmiana właściwości w zakresie orzekania w sprawie skargi na czynność egzekucyjną oraz rezygnacja ze skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego Art. 54 ustawy reguluje 2 środki zaskarŝenia: skargę na czynności egzekucyjne oraz skargę na przewlekłość postępowania egzekucyjnego, które rozpoznawane są w drodze postanowień podlegających kontroli instancyjnej i sądowoadministracyjnej. Organem pierwszej instancji właściwym do rozpatrzenia tych środków prawnych jest organ nadzoru (ustalony zgodnie z art. 23 ustawy), natomiast organem odwoławczym Minister Finansów w przypadku dyrektorów izb skarbowych orzekających w pierwszej instancji. Prawo wniesienia obu tych środków zaskarŝenia przyznane zostało zobowiązanemu ( 1), natomiast prawo do wniesienia skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego równieŝ wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym, a takŝe podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu w wykonaniu obowiązku ( 2). Podmiotami, o których mowa w art ustawy, są przede wszystkim wierzyciele cywilnoprawni, na rzecz których prowadzona jest łączna egzekucja z danego składnika majątkowego, do którego nastąpił zbieg egzekucji administracyjnej z egzekucja sądową rozstrzygnięty przez sąd na podstawie art Kpc. Uzasadnienie Potrzeba zmiany art. 54 ustawy podyktowana jest koniecznością oddzielenia funkcji nadzorczych wykonywanych przez Ministra Finansów od zadań administracyjnych. Na podstawie art ustawy Minister Finansów sprawuje zwierzchni nadzór i kontrolę przestrzegania w toku czynności egzekucyjnych przepisów ustawy przez wierzycieli i organy egzekucyjne w zakresie egzekucji naleŝności pienięŝnych. W świetle tego przepisu kompetencje Ministra Finansów winny być ograniczone do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów ustawy przez uczestników postępowania egzekucyjnego. W zakresie 10

11 bowiem sprawowania bezpośredniego nadzoru nad egzekucją administracyjną prowadzoną przez administracyjne organy egzekucyjne przepisy art a ustawy wyznaczają organy w tym zakresie właściwe (dyrektorów izb skarbowych, samorządowe kolegia odwoławcze). W zaŝaleniach kierowanych obecnie do Ministra Finansów podnoszone są natomiast argumenty nie odnoszące się do czynności egzekucyjnych, lecz kwestie będące przedmiotem rozpatrzenia w odrębnych postępowaniach administracyjnych (np. zarzut przedawnienia dochodzonego obowiązku rozpatrywany w trybie art. 33 pkt 1 lub art ustawy). Minister Finansów niejednokrotnie traktowany jako organ III instancji w sprawach podlegających rozpatrzeniu w dwuinstancyjnym postępowaniu prowadzonym przez organy egzekucyjne i organy nadzoru. Z tych względów rola Ministra Finansów w toku procedury administracyjnej powinna być ograniczona do działań o charakterze nadzorczym wobec podległych mu bezpośrednio organów (dyrektorów izb skarbowych), np. w nadzwyczajnych postępowaniach administracyjnych prowadzonych w indywidualnych sprawach. Konieczność rezygnacji ze środka prawnego w postaci skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego wynika z tego, Ŝe zobowiązani, wobec których prowadzone są postępowania egzekucyjne korzystają z tego środka prawnego, mimo iŝ w jego interesie pozostaje dobrowolna wpłata dochodzonych naleŝności, która nie generuje kosztów egzekucyjnych i nie powoduje dalszego wzrostu odsetek z tytułu niezapłacenia naleŝności w terminie. Z kolei, wierzyciele cywilnoprawni, którym skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego przysługuje w świetle art ustawy, mogą korzystać z analogicznego środka zaskarŝenia określonego w art. 227 i nast. kpa, do rozpatrzenia którego pozostaje ten sam organ nadzoru. Z tych względów eliminacja tego środka zaskarŝenia uprości przebieg postępowania egzekucyjnego, które jest postępowaniem wykonawczym ukierunkowanym na doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji administracyjnej. Proponuje się ograniczenie środków zaskarŝenia przysługujących zobowiązanemu do skargi na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora, a takŝe przyjęcie rozwiązania, zgodnie z którym ww. skarga będzie wnoszona do organu egzekucyjnego oraz Ŝe organem właściwym do wydania postanowienia w sprawie skargi na czynności egzekucyjne będzie organ egzekucyjny. II.1.7. Wprowadzenie podstawy prawnej uchylenia czynności egzekucyjnych W ustawie brak jest podstawy prawnej do uchylenia czynności egzekucyjnych dokonanych przez organ egzekucyjny w toku egzekucji administracyjnej. Uzasadnienie Wielokrotnie w toku egzekucji administracyjnej występują okoliczności przemawiające za uchyleniem czynności egzekucyjnych, np. w przypadku uznania zasadności skargi na czynność egzekucyjną na podstawie art. 54 ustawy lub w sytuacji, gdy organ egzekucyjny ustali, Ŝe zajął ruchomość lub prawo majątkowe wyłączone z egzekucji z mocy prawa bądź w przypadku dokonania czynności egzekucyjnej w czasie, gdy wstrzymaniu uległo wykonanie decyzji stanowiącej podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Wprowadzenie regulacji prawnej w tym zakresie wyeliminuje dowolność w podejmowaniu przez organ egzekucyjny działań skutkujących uchyleniem czynności egzekucyjnych oraz umoŝliwi sprawowanie instancyjnej kontroli nad tymi działaniami. Proponuje się wprowadzenie w dziale I rozdziale 3 ustawy przepisu określającego przesłankę uchylenia z urzędu przez organ egzekucyjny w całości lub w części dokonanej czynności 11

12 egzekucyjnej - gdy dalsza realizacja zastosowanego środka egzekucyjnego jest nieuzasadniona, a osoba trzecia nie nabyła prawa. Uchylenie winno następować w drodze postanowienia, na które przysługiwałoby zaŝalenie zobowiązanemu oraz wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym. Uchylenie dokonanej czynności egzekucyjnej nie powodowałoby jednak umorzenia naleŝnych od zobowiązanego z jej tytułu kosztów egzekucyjnych. II.1.8. Doprecyzowanie przepisów umoŝliwiających dochodzenie od zobowiązanego kosztów egzekucyjnych po wygaśnięciu naleŝności głównej objętej tytułem wykonawczym Tryb dochodzenia od zobowiązanego kosztów egzekucyjnych powstałych w toku egzekucji administracyjnej uregulowany został w art. 64c 6 ustawy, zgodnie z którym koszty egzekucyjne powstałe w egzekucji naleŝności pienięŝnej są dochodzone na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na tę naleŝność, chyba Ŝe przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej. W przypadku, gdy naleŝność pienięŝna objęta tytułem wykonawczym wygaśnie, postępowanie egzekucyjne umarza się, zgodnie z art pkt 2 ustawy. Postanowienie organu egzekucyjnego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydane na podstawie art ustawy ma charakter deklaratoryjny, organ egzekucyjny obowiązany jest więc umorzyć postępowanie egzekucyjne w przypadku wystąpienia jednej z przesłanek wymienionych w/w art. 59 ustawy. Uzasadnienie Potrzeba zmiany art. 64c 6 ustawy jest wynikiem braku moŝliwości dochodzenia kosztów egzekucyjnych w sposób określony w tym przepisie. W przypadku wygaśnięcia w toku egzekucji administracyjnej naleŝności głównej, np. wskutek umorzenia tej naleŝności wskutek restrukturyzacji lub dobrowolnej jej zapłaty przez zobowiązanego bezpośrednio wierzycielowi, postępowanie egzekucyjne umarza się w związku z zaistnieniem przesłanki określonej w/w art pkt 2 ustawy. Tym samym niemoŝliwe jest dochodzenie powstałych kosztów egzekucyjnych od zobowiązanego, pomimo iŝ niewykonanie przez niego w sposób dobrowolny tego obowiązku doprowadziło do wszczęcia egzekucji administracyjnej, w toku której podjęto czynności egzekucyjne, za które naleŝne są opłaty od zobowiązanego. Proponuje się doprecyzowanie przepisu art. 64c 6 ustawy w ten sposób, Ŝe koszty egzekucyjne naleŝne od zobowiązanego będą dochodzone przez organ egzekucyjny pomimo wygaśnięcia w toku egzekucji administracyjnej dochodzonego obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Jednocześnie proponuje się dodanie w art. 59 ustawy przepisu określającego, Ŝe postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu po wyegzekwowaniu naleŝnych od zobowiązanego kosztów egzekucyjnych powstałych w egzekucji naleŝności pienięŝnej na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na tę naleŝność. Proponowany przepis nie powinien obejmować przypadków umorzenia postępowania egzekucyjnego, o którym mowa art ustawy, w myśl którego postępowanie egzekucyjne moŝe być umorzone w przypadku stwierdzenia, Ŝe w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym naleŝności pienięŝnej nie uzyska się kwoty przewyŝszającej wydatki egzekucyjne. II.1.9. Rozszerzenie zakresu stosowania zwolnienia z opłaty komorniczej W art ustawy wprowadzono zasadę ponoszenia przez wierzyciela, na rzecz którego 12

13 organ egzekucyjny dokonał czynności egzekucyjnych, opłaty komorniczej. Wysokość tej opłaty określona została w art. 1a pkt 6 ustawy i wynosi 5% kwot przekazanych wierzycielowi przez organ egzekucyjny lub przekazanych wierzycielowi przez zobowiązanego w wyniku zastosowania środków egzekucyjnych. Z kolei zgodnie z art ustawy opłaty komorniczej nie pobiera się od: kwot wpłaconych po wystąpieniu wierzyciela z Ŝądaniem zawieszenia albo umorzenia postępowania egzekucyjnego, naleŝności ściągniętych przez organ egzekucyjny będący jednocześnie ich wierzycielem, naleŝności dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez urząd skarbowy lub naczelnika urzędu skarbowego, naleŝności dochodzone na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez organ wykonujący, chyba ze niezgodne z prawem wszczęcie i prowadzenie egzekucji spowodowało obce państwo. Uzasadnienie W egzekucji administracyjnej dochodzone są, m. in. naleŝności pienięŝne wynikające z decyzji ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących korekt subwencji ogólnej oraz wpłat z przeznaczeniem na część równowaŝącą subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na podstawie ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539, z późn. zm.). Egzekucja ww. naleŝności jest prowadzona na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w trybie przepisów ustawy. Opłaty komornicze związane z egzekwowaniem naleŝności Skarbu Państwa, dotyczących korekt subwencji ogólnej oraz wpłat stanowią wydatek części 19 budŝetu państwa, w związku z czym naleŝy rozszerzyć zakres stosowania zwolnienia z opłaty komorniczej. Proponuje się niepobieranie opłaty komorniczej od naleŝności Skarbu Państwa, dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. II Zmiana zasad wszczęcia postępowania egzekucyjnego Art. 61 ustawy stanowi podstawę prawną wszczęcia ponownej egzekucji, po uprzednim umorzeniu postępowania egzekucyjnego z przyczyny określonej w art. 59 2, tj. w przypadku stwierdzenia, Ŝe w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyŝszającej wydatki egzekucyjne. Przesłanką wszczęcia ponownej egzekucji jest ujawnienie majątku lub źródła dochodu zobowiązanego przewyŝszającego kwotę wydatków egzekucyjnych. Uzasadnienie W obecnym stanie prawnym nie jest jednoznacznie uregulowany obowiązek wierzyciela wykazania składników majątkowych, z których moŝliwe będzie przeprowadzenie ponownej egzekucji. Brzmienie tego przepisu nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, który z organów uczestniczących w postępowaniu egzekucyjnym (wierzyciel czy organ egzekucyjny) powinien zebrać informacje w zakresie majątku zobowiązanego, z którego moŝliwe będzie przeprowadzenie ponownej egzekucji administracyjnej w przypadku, gdy uprzednio wszczęta egzekucja została umorzona w związku ze stwierdzeniem, Ŝe w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyŝszającej wydatki egzekucyjne. W konsekwencji, występują przypadki, w których wierzyciele ponownie wystawiają tytuły wykonawcze bez ustalenia majątku zobowiązanego i przesyłają je do organu egzekucyjnego celem wszczęcia ponownej egzekucji. Brak jest natomiast podstawy prawnej do zwrotu tego tytułu do wierzyciela (art ustawy). Zasady postępowania określonego w ustawie mają, takŝe zastosowanie do wniosków realizowanych w ramach egzekucji międzynarodowej. Art. 16 akapit 3 Rozporządzenia 1179/2008 stanowi, Ŝe organ wnioskujący moŝe zwrócić się o ponowne otwarcie postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego uwzględniając informacje otrzymane od organu 13

14 wykonującego. Wniosek taki składa się w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania informacji o wynikach postępowania i jest on traktowany przez organ wykonujący zgodnie z przepisami obowiązującymi w odniesieniu do pierwotnego wniosku. Ponowne otwarcie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na wniosek obcego państwa, nie jest ograniczone przesłankami z wyłączeniem przesłanki czasowej. Zasadnym jest zatem uregulowanie wszczęcia postępowania egzekucyjnego odrębnie w zakresie wniosków polskich wierzycieli i wniosków obcych państw. I.1.10.A. w zakresie wniosków polskich wierzycieli: Proponuje się w art. 61 ustawy dodanie przesłanki wskazania przez wierzyciela we wniosku o wszczęcie ponownej egzekucji (po umorzeniu postępowania egzekucyjnego z przyczyny określonej w art ustawy) informacji o ujawnionym majątku lub źródłach dochodu zobowiązanego, a takŝe obowiązku dołączenia do wniosku wystawionego przez wierzyciela nowego tytułu wykonawczego. II.1.10.B. w zakresie wniosków państw obcych: Proponuje się dodanie do art. 61 ustawy dodatkowego przepisu zastrzegającego niestosowanie w przypadku naleŝności pienięŝnych dochodzonych na rzecz obcego państwa opisanej wyŝej przesłanki oraz jednoznaczne wskazanie, iŝ wszczęcie ponownej egzekucji będzie następowało na wniosek, o którym mowa w art. 16 akapit 3 Rozporządzenia1179/2008. II Określenie w art. 67 dokumentów stanowiących podstawę zastosowania środków egzekucyjnych Art ustawy wyszczególnia dokumenty, na podstawie których stosowane są wszystkie środki egzekucyjne, z wyłączeniem wezwania, o którym mowa w art. 110c 2 tej ustawy, stanowiącego podstawę wszczęcia egzekucji z nieruchomości. Na podstawie tego przepisu Minister Finansów wydał rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w którym określił wzory druków dokumentów, o których mowa w art ustawy (załączniki nr 12-22). W art ustawy wyszczególniono elementy, które winny być uwzględnione przy sporządzaniu tych dokumentów przez organ egzekucyjny. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie zawiera ponadto przepisu regulującego skutki prawne rozporządzenia zajętą przez organ egzekucyjny ruchomością, wierzytelnością lub innym prawem majątkowym, na wzór art. 110f 1 ustawy (mającego zastosowanie wyłącznie w egzekucji z nieruchomości), zgodnie z którym rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, a czynności egzekucyjne są waŝne w stosunku do nabywcy. Uzasadnienie Celem zmiany art ustawy jest uzupełnienie katalogu dokumentów stanowiących podstawę stosowania środków egzekucyjnych o wezwanie do zapłaty w trybie egzekucji z pieniędzy (w związku z proponowanymi zmianami dotyczącymi trybu realizacji tego środka egzekucyjnego w II.1.9.) oraz wezwanie, o którym mowa w art. 110c 2 ustawy, stanowiącym podstawę wszczęcia egzekucji z nieruchomości. Niezbędna jest rezygnacja z ustawowego wskazywania niezbędnych elementów tych dokumentów i uregulowanie tej materii w rozporządzeniu wydanym na podstawie art ustawy. Rozporządzenie podlega bowiem krótszemu procesowi legislacyjnemu, dzięki czemu moŝliwe jest szybsze reagowanie na okoliczności zewnętrzne uzasadniające zmianę przepisów 14

15 regulujących wystawianie dokumentów przez organ egzekucyjny. I tak, w przypadku zawiadomień o zajęciu, w obecnym stanie prawnym niezbędny jest odcisk pieczęci organu egzekucyjnego (art pkt 9 ustawy), co uniemoŝliwia wprowadzenie elektronicznego przesyłania tych dokumentów bankom jako dłuŝnikom zajętej wierzytelności realizującym zajęcia rachunków bankowych. Przy opracowaniu nowych wzorów dokumentów winno nastąpić ich uproszczenie, w konsekwencji - przyspieszenie stosowania przez organy egzekucyjne środków egzekucyjnych. Wprowadzenie przepisu o charakterze ogólnym uprawniającym organ egzekucyjny do dalszej realizacji zastosowanego środka egzekucyjnego pomimo rozporządzenia przez zobowiązanego zajętą ruchomością, wierzytelnością lub innym prawem majątkowym, umoŝliwi sprawne przeprowadzenie egzekucji i zapobiegnie czynnościom rozporządzającym zobowiązanego mającym na celu udaremnienie przeprowadzenia egzekucji. Proponuje się następujące zmiany w art ustawy: II.1.11.A. uzupełnienie katalogu dokumentów, które stanowić będą podstawę stosowania środków egzekucyjnych, o: - wezwanie do zapłaty w trybie egzekucji z pieniędzy (w związku z proponowaną w II.1.9. zmianą trybu realizacji tego środka egzekucyjnego) oraz - wezwanie, o którym mowa w art. 110c 2 ustawy. II.1.11.B. rozszerzenie zakresu upowaŝnienia dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia niezbędnych elementów dokumentów wyszczególnionych w art. 67 1, przy uwzględnieniu warunków do zapewnienia skuteczności czynności egzekucyjnych dokonywanych na podstawie tych dokumentów oraz informacji dotyczących postępowania egzekucyjnego, zastosowanego środka egzekucyjnego, naleŝności pienięŝnej, której dotyczy to postępowanie, jak równieŝ stosownych pouczeń o prawach i obowiązkach osób, którym doręczane są te dokumenty. II.1.11.C. uchylenie 2-5 tego artykułu, ze względu na uregulowanie tych kwestii w rozporządzeniu wydanym na podstawie art ustawy. W konsekwencji zmianom ulegną wzory dokumentów określone w załącznikach do rozporządzenia. Proponuje się równieŝ dodanie przepisu regulującego skutki rozporządzania zajętą przez organ egzekucyjny ruchomością, wierzytelnością lub innym prawem majątkowym w ten sposób, Ŝe rozporządzanie to nie ma wpływu na dalszy tok postępowania egzekucyjnego. W kaŝdym przypadku czynności egzekucyjne są waŝne w stosunku do nabywcy. II Wprowadzenie nowego trybu prowadzenia egzekucji z pieniędzy Regulację prawną środka egzekucyjnego egzekucji z pieniędzy zawiera art. 68 ustawy, zgodnie z którym jeŝeli zobowiązany na wezwanie poborcy skarbowego płaci dochodzoną naleŝność pienięŝną, poborca wystawia pokwitowanie odbioru pieniędzy, które wywiera ten sam skutek prawny, co pokwitowanie wierzyciela. Za pokwitowaną naleŝność pienięŝną organ egzekucyjny ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela. Uzasadnienie Uregulowanie w sposób odmienny od obecnie obowiązującego trybu prowadzenia egzekucji z pieniędzy ma na celu uzyskanie skutku przerwania biegu terminu przedawnienia. Zgodnie bowiem z art Ordynacji podatkowej, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został powiadomiony. Niejednokrotnie zdarza się, Ŝe zobowiązani nie posiadają Ŝadnego majątku, z którego moŝliwe 15

16 będzie przeprowadzenie egzekucji, nie jest więc moŝliwe zastosowanie skutecznego środka egzekucyjnego, który wywoła skutek prawny w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia. Wprowadzenie formy pisemnej w zakresie zastosowania tego środka egzekucyjnego (poprzez doręczenie zobowiązanemu wezwania do zapłaty) umoŝliwi osiągnięcie tego celu i zapobiegnie przedawnieniu się dochodzonych naleŝności, zgodnie z powołanym art Ordynacji podatkowej. Ponadto niezbędne jest wprowadzenie podstawy prawnej Ŝądania przez zobowiązanego rozliczenia uzyskanych przez organ egzekucyjny środków pienięŝnych, co zapewni ochronę interesów zobowiązanego, u którego mogą powstać wątpliwości co do prawidłowości wysokości wyegzekwowanych kwot (naleŝności głównej, odsetek z tytułu niezapłacenia naleŝności w terminie oraz kosztów egzekucyjnych). Proponuje się zastąpienie dotychczasowego trybu prowadzenia egzekucji z pieniędzy, przez realizację tego środka egzekucyjnego w formie ustnej i pisemnej. Forma ustna polegałaby, analogicznie do obowiązującego stanu prawnego, na ustnym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty egzekwowanej naleŝności pienięŝnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia naleŝności w terminie oraz kosztami egzekucyjnymi. Zapłata na wezwanie poborcy skarbowego przez zobowiązanego w całości lub części dochodzonej kwoty naleŝności pienięŝnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia naleŝności w terminie oraz kosztami egzekucyjnymi, winna być potwierdzona przez poborcę skarbowego pokwitowaniem odbioru pieniędzy. Zastosowanie egzekucji z pieniędzy byłoby dokonane z chwilą wystawienia pokwitowania odbioru pieniędzy przez poborcę skarbowego. JeŜeli wpłata dokonana przez zobowiązanego do rąk poborcy skarbowego dotyczyłaby więcej niŝ jednej naleŝności pienięŝnej, a pokwitowanie wystawione zostało na sumę łączną pobranych pieniędzy, organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego obowiązany byłby do niezwłocznego przesłania zobowiązanemu rozliczenia uzyskanych środków. Organ egzekucyjny winien przesłać zobowiązanemu rozliczenie równieŝ na jego Ŝądanie, jeŝeli dotyczy ono wpłat dokonanych do tego organu przez zobowiązanego lub dłuŝnika zajętej wierzytelności oraz uzyskanych w wyniku innych czynności egzekucyjnych. Forma pisemna egzekucji z pieniędzy polegałaby na pisemnym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty. W takim przypadku zastosowanie egzekucji z pieniędzy byłoby dokonane z chwilą doręczenia zobowiązanemu wezwania do zapłaty. Z uwagi na proponowaną zmianę trybu realizacji środka egzekucyjnego, uregulowanego obecnie w art. 68 ustawy znajdującego się w dziale II rozdziale 1 Przepisy ogólne, uzasadnione jest przeniesienie rozwiązań dotyczących egzekucji z pieniędzy z rozdziału 1 Przepisy ogólne działu II ustawy do nowego rozdziału la. II Usunięcie barier prawnych w szybkim i skutecznym zabezpieczaniu naleŝności pienięŝnych Poprzedzające egzekucję administracyjną postępowanie zabezpieczające uregulowane zostało w dziale IV ustawy. W zakresie proponowanych zmian obowiązujące są następujące regulacje prawne. II.1.13.A. Dokonanie zabezpieczenia następuje na wniosek wierzyciela i na podstawie wydanego przez niego zarządzenia zabezpieczenia (art. 155a ustawy). Przepisy regulujące postępowanie zabezpieczające nie nakładają na wierzyciela obowiązku uzasadnienia przesłanek do wszczęcia postępowania zabezpieczającego. II.1.13.B. Art ustawy wymienia niezbędne elementy zarządzenia zabezpieczenia, m. in. wskazanie przez wierzyciela w zarządzeniu zabezpieczenia sposobu i zakresu zabezpieczenia (pkt 9). 16

17 II.1.13.C. Przepisy art i 2 ustawy określają terminy trwania zabezpieczenia. Zasadą jest trwanie zabezpieczenia przez okres 30 dni od dnia dokonania zabezpieczenia naleŝności pienięŝnej bądź 3 miesięcy od dokonania zabezpieczenia w związku z wydaniem decyzji, o której mowa w art. 33a i 33b Ordynacji podatkowej lub w art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622 z późn. zm.), lub zabezpieczenia obowiązku o charakterze niepienięŝnym. Terminy te mogą zostać przedłuŝone przez organ egzekucyjny na wniosek wierzyciela, jeŝeli z uzasadnionych przyczyn postępowanie egzekucyjne nie mogło być wszczęte, jednakŝe termin wszczęcia postępowania egzekucyjnego co do obowiązku o charakterze niepienięŝnym moŝe być przedłuŝony tylko o okres do trzech miesięcy. II.1.13.D. W ustawie nie określono w sposób wyraźny sposobów zakończenia postępowania zabezpieczającego. II.1.13.E. W art. 166b ustawy enumeratywnie wymieniono przepisy działu I, II i IV a mające odpowiednie zastosowanie w postępowaniu zabezpieczającym. Są to: art , art. 36, art. 38, art. 40, art , art. 70c, art. 71 i art. 168d. II.1.13.F. Przepisy proceduralne zawarte w przepisach regulujących postępowanie przed organami administracji publicznej (kpa lub Ordynacja podatkowa) nie przewidują moŝliwości doręczania ww. decyzji wraz z przystąpieniem do czynności mających na celu zabezpieczenie wykonania obowiązku wynikającego z decyzji (decyzji nieostatecznej nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) lub wykonanie decyzji o zabezpieczeniu, o której mowa w art. 33 Ordynacji podatkowej. Uzasadnienie Uzasadnieniem proponowanych zmian w zakresie postępowania zabezpieczającego jest zwiększenie efektywności postępowania zabezpieczającego poprzez usunięcie niŝej wymienionych przeszkód w szybkim i skutecznym zabezpieczeniu obowiązku o charakterze pienięŝnym na majątku zobowiązanego w przypadku zaistnienia przesłanek uzasadniających jego dokonanie. II.1.13.A. W stanie prawnym obowiązującym do dnia r. obowiązek wierzyciela wykazania wraz z uzasadnieniem przesłanek zabezpieczenia przewidywał art. 153 zdanie drugie ustawy, zgodnie z którym wniosek o zabezpieczenie powinien zawierać uzasadnienie, w którym naleŝy wskazać niebezpieczeństwo utrudnienia lub udaremnienia egzekucji. W obecnym stanie prawnym wierzyciel wskazuje w zarządzeniu zabezpieczenia, która z przesłanek wymienionych w art. 154 ustawy wystąpiła w danej sprawie poprzez zaznaczenie właściwego pola. Brak okoliczności świadczących o wystąpieniu moŝliwości utrudnienia bądź udaremnienia egzekucji bądź ich nienaleŝyte uzasadnienie moŝe przesądzać o niedopuszczalności zabezpieczenia. Oznaczenie właściwego pola w zarządzeniu zabezpieczenia jest niewystarczające, tym bardziej, Ŝe zarzut niedopuszczalności zabezpieczenia podlega badaniu w trybie zarzutów w sprawie zabezpieczenia (art. 33 pkt 6 w związku z art. 166b ustawy) bądź badany będzie na kaŝdym etapie postępowania zabezpieczającego (art pkt 7 w związku z art. 166b tej ustawy) w przypadku przyjęcia propozycji zmiany II.1.10.E. załoŝeń do ustawy. W sytuacji, gdy podstawą wystawienia zarządzenia zabezpieczenia jest decyzja o zabezpieczeniu, przesłanki do dokonania zabezpieczenia wykazane są w treści tej decyzji. Z kolei decyzja nieostateczna stanowiąca podstawę zarządzenia zabezpieczenia nie zawiera wskazania okoliczności, o których mowa w art. 154 ustawy. W tym zakresie niezbędne jest zebranie materiału dowodowego przez wierzyciela jeszcze przed przekazaniem zarządzenia zabezpieczenia organowi egzekucyjnemu i wykazanie przesłanek zabezpieczenia. II.1.13.B. Określenie przez wierzyciela sposobu lub zakresu zabezpieczenia przy zabezpieczaniu naleŝności pienięŝnej jest zbędne. Zakres zabezpieczenia wyznacza bowiem kwota naleŝności pienięŝnej wskazana przez wierzyciela w zarządzeniu zabezpieczenia, 17

18 zgodnie z art pkt 3 ustawy. Z kolei wskazanie przez wierzyciela sposobu zabezpieczenia (środków zabezpieczenia) oznaczałoby związanie organu egzekucyjnego w tym zakresie, co z kolei jest niezgodne z treścią art. 158 ustawy, zgodnie z którym w przypadku potrzeby organ egzekucyjny moŝe stosować kilka sposobów zabezpieczenia. Przepis ten upowaŝnia organ egzekucyjny do podjęcia decyzji, które ze środków zabezpieczenia mogą być zastosowane w danej sprawie. II.1.13.C. Z uwagi na zbyt krótkie okresy trwania zabezpieczenia określone w art ustawy niezbędna jest rezygnacja z tych rozwiązań w zakresie zabezpieczania naleŝności pienięŝnych. W przypadku bowiem wniesienia odwołania od decyzji, stanowiącej podstawę wystawienia zarządzenia zabezpieczenia, niemoŝliwe będzie wystąpienie przez wierzyciela z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w terminach określonych w art ustawy. W zasadzie w kaŝdym przypadku niezbędny jest wniosek wierzyciela o przedłuŝenie terminu zabezpieczenia przez organ egzekucyjny rozpatrywanego w formie zaskarŝalnego postanowienia, co wynika z porównania okresów zabezpieczenia określonych w art ustawy z okresami na załatwienie sprawy przez organ odwoławczy (2 lub 3 miesiące, zgodnie z art Ordynacji podatkowej lub miesiąc, zgodnie z art kpa), przy uwzględnieniu dodatkowego okresu na przekazanie odwołania do organu odwoławczego (14 dni od dnia otrzymania odwołania, zgodnie z art. 227 Ordynacji podatkowej lub 7 dni od dnia otrzymania odwołania, zgodnie z art. 133 kpa). Dodatkowo naleŝy zauwaŝyć, Ŝe równieŝ przepisy kpc regulujące sądowe postępowanie zabezpieczające nie przewidują przedłuŝania terminu zabezpieczenia roszczeń pienięŝnych. II.1.13.D. Ze względu na obowiązujący od 1 stycznia 2009 r. przepis art pkt 5 Ordynacji podatkowej niezbędne jest dodanie regulacji prawnej w zakresie wskazania sposobów zakończenia postępowania zabezpieczającego. Zgodnie z tym przepisem termin przedawnienia biegnie dalej od dnia następującego po dniu zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jednoznaczne określenie sposobu zakończenia postępowania zabezpieczającego, umoŝliwi precyzyjne określenie momentu, od którego bieg terminu przedawnienia, po jego zawieszeniu, biegnie dalej. II.1.13.E. Wyliczenie w art. 166b ustawy przepisów działu I mających odpowiednie zastosowanie w postępowaniu zabezpieczającym jest niewystarczające. W dziale I ustawy uregulowano bowiem szereg instytucji, które stosuje się przy dokonywaniu zabezpieczenia, np. właściwość miejscową i rzeczową organu egzekucyjnego. II.1.13.F. Ze względu na cel i specyfikę postępowania zabezpieczającego niezbędne jest wprowadzenie przepisu umoŝliwiającego doręczenie decyzji stanowiącej podstawę zabezpieczenia wraz z przystąpieniem przez organ egzekucyjny do zabezpieczenia naleŝności pienięŝnej. Wykorzystanie momentu zaskoczenia przy dokonywaniu zabezpieczenia na majątku zobowiązanego w sprawach, w których występują przesłanki zabezpieczenia, zwiększy efektywność tych zabezpieczeń oraz zapobiegnie wyzbywaniu się przez zobowiązanego majątku, na którym moŝliwe jest ustanowienie zabezpieczenia. Tym samym wyeliminowane zostaną wątpliwości, czy decyzja o zabezpieczeniu lub decyzja, od której strona wniosła odwołanie do organu odwoławczego, winna być doręczona przed wystawieniem i doręczeniem zarządzenia zabezpieczenia oraz zastosowaniem jednego ze środków zabezpieczenia. Analogiczne rozwiązanie, do proponowanych rozwiązań, zawiera art. 740 kpc w zakresie sądowego postępowania zabezpieczającego. Propozycje Proponuje się następujące zmiany: II.1.13.A. Wprowadzenie w art. 155a ustawy zapisu nakładającego na wierzyciela obowiązek uprawdopodobnienia we wniosku o zabezpieczenie okoliczności uzasadniających wszczęcie postępowania zabezpieczającego. W konsekwencji, niezbędne jest dodanie w treści art ustawy zapisu, iŝ w przypadku braku uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających wszczęcie postępowania zabezpieczającego, organ 18

19 egzekucyjny nie przystępuje do zabezpieczenia. II.1.13.B. Wykreślenie pkt 9 w art ustawy wprowadzającego wymóg wskazania przez wierzyciela w zarządzeniu zabezpieczenia sposobu i zakresu zabezpieczenia. II.1.13.C. Wykreślenie w art i 2 ustawy przepisów regulujących czas trwania zabezpieczenia naleŝności pienięŝnych i jego przedłuŝania na wniosek wierzyciela. Proponuje się ograniczenie treści art i 2 ustawy wyłącznie do przedłuŝania terminu zabezpieczenia obowiązku o charakterze niepienięŝnym. II.1.13.D. Przyjęcie rozwiązania polegającego na tym, Ŝe postępowanie zabezpieczające kończy się w razie: przekształcenia się zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne, o którym mowa w art ustawy, przystąpienia do egzekucji obowiązku o charakterze niepienięŝnym, niewystawienia tytułu wykonawczego w terminach określonych w art , uchylenia zabezpieczenia w trybie art ustawy oraz umorzenia postępowania zabezpieczającego. II.1.13.E. Rozszerzenie zakresu stosowania art. 166b ustawy poprzez ogólne odesłanie, iŝ w postępowaniu zabezpieczającym stosuje się odpowiednio przepisy regulujące postępowanie egzekucyjne. II.1.13.F. Dodanie po art. 155 ustawy przepisu, na podstawie którego organ egzekucyjny lub egzekutor, przystępując do czynności zabezpieczających, doręcza zobowiązanemu decyzję, stanowiącą podstawę wystawienia zarządzenia zabezpieczenia, o ile nie została ona wcześniej doręczona. II.2. Zmiana wynikająca z konieczności implementacji przepisów Dyrektywy 55/2008 (art. 66g ustawy). Obecnie art. 66 g ustawy stanowi, iŝ przekazane organowi wykonującemu przez obce państwo dokumenty i informacje związane z wnioskowaną pomocą mogą być udostępnione do wiadomości wyłącznie: 1) podmiotom, których dotyczy wniosek o udzielenie pomocy; 2) organom egzekucyjnym lub rekwizycyjnym, w celu realizacji wniosku organu wnioskującego o udzielenie pomocy, oraz polskim wierzycielom; 3) sądom rozpatrującym sprawy związane z dochodzeniem naleŝności pienięŝnych. Z kolei art. 16 Dyrektywy 55/2008 określając podmioty, którym mogą być przekazywane do wiadomości dokumenty i informacje przesłane do organu współpracującego wymienia jedynie: 1) osobę wymienioną we wniosku o udzielenie pomocy; 2) osobę i organ odpowiedzialny za odzyskiwanie wierzytelności i wyłącznie w tym celu; 3) organ sądowy rozpatrujący sprawy dotyczące odzyskiwania wierzytelności. Uzasadnienie Obowiązujące brzmienie tego artykułu, w kwestii moŝliwości udostępnienia dokumentów i informacji przesłanych do organu wykonującego, jest niezgodne z treścią art. 16 Dyrektywy 55/2008 określającego zamknięty katalog podmiotów upowaŝnionych do ich otrzymania, który nie obejmuje polskich wierzycieli. Utrzymywanie norm rozszerzających w przypadku implementacji prawodawstwa unijnego jest niedopuszczalne. Przekazane organowi wykonującemu przez obce państwo dokumenty i informacje związane z wnioskowaną pomocą mogą być udostępnione do wiadomości wyłącznie: 1) podmiotom, których dotyczy wniosek o udzielenie pomocy; 2) organom egzekucyjnym lub rekwizycyjnym, w celu realizacji wniosku organu wnioskującego o udzielenie pomocy; 19

20 3) sądom rozpatrującym sprawy związane z dochodzeniem naleŝności pienięŝnych. II.3. Zmiany wynikające z dostosowania przepisów ustawy o postępowania egzekucyjnym w administracji do Rozporządzenia 1179/2008 (przepisy ustawy wymagające uchylenia) Uzasadnienie do części II.3. Dyrektywa 55/2008 określa katalog naleŝności (m.in. refundacje, interwencje i inne środki stanowiące część całościowego lub częściowego systemu finansowania Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej, opłaty i inne obciąŝenia przewidziane w ramach wspólnej organizacji rynku dla sektora cukrowego, naleŝności przywozowe, naleŝności wywozowe, podatek od wartości dodanej, akcyzę itd.), które mogą być dochodzone w ramach wzajemnej pomocy pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, której szczegółowe zasady reguluje Rozporządzenie 1179/2008. NaleŜności takie mogą być takŝe przedmiotem wzajemnej pomocy z państwami trzecimi na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych. Wzajemna pomoc obejmuje równieŝ dochodzenie innych rodzajów naleŝności na podstawie umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, zarówno z państwami członkowskimi jak i państwami trzecimi Z uwagi, Ŝe umowy międzynarodowe nie regulują takich kwestii, jak: 1) minimalna kwota naleŝności, 2) związane z koniecznością dołączania do wniosków tłumaczeń dokumentów na jeden z języków urzędowych państwa współpracującego, 3) kogo moŝe dotyczyć wniosek, 4) dane, będące przedmiotem wniosku oraz dołączonych do niego dokumentów, 5) wycofanie wniosku - kwestie te wymagają regulacji ustawowych. W związku z wejściem w Ŝycie Rozporządzenia 1179/2008, pewne regulacje stały się zbędne w ustawie. Z tego względu naleŝy uchylić wymienione poniŝej niektóre przepisy, które powielają rozstrzygnięcia uregulowane w przepisach Rozporządzenia 1179/2008, a pozostałe dostosować w celu umoŝliwienia korzystania z pomocy obcych państw na podstawie umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Art. 66b 3 ustawy Przepis art. 66b 3 stanowi, Ŝe minister właściwy do spraw finansów publicznych przesyła Komisji Europejskiej, do dnia 15 marca kaŝdego roku, informację dotyczącą pomocy, o której mowa w art. 66a, udzielonej obcym państwom i udzielonej przez te państwa Rzeczypospolitej Polskiej w poprzednim roku kalendarzowym. Ww. treść ma swoje odzwierciedlenie w Rozporządzeniu 1179/2008, gdzie zgodnie z art. 29 postanowiono, iŝ do dnia 15 marca kaŝdego roku kaŝde państwo członkowskie informuje Komisję, w miarę moŝliwości drogą elektroniczną, o wykorzystaniu procedur ustanowionych w Dyrektywie 55/2008 oraz o wynikach osiągniętych w poprzednim roku kalendarzowym. NaleŜy uchylić regulację objętą przepisem 3 w art. 66b ustawy. Art. 66h 1-2, 4 ustawy 20