Logistyka procesów gospodarczych w bezpieczeństwie prof. PO dr hab. inż. Andrzej Szymonik Opole 2012/2013

Transkrypt

1 Logistyka procesów gospodarczych w bezpieczeństwie prof. PO dr hab. inż. Andrzej Szymonik Opole 2012/

2 1. Domeny bezpieczeństwa 2

3 Wymiary bezpieczeństwa: Ze względu na obszar: globalne, międzynarodowe, narodowe, lokalne, regionalne; 3

4 cd. Wymiary bezpieczeństwa: Ze względu na stosunek do obszaru państwa: zewnętrzne; wewnętrzne. 4

5 cd. Wymiary bezpieczeństwa: Ze względu na dziedzinę w jakiej występuje: militarne, publiczne, polityczne, energetyczne, ekologiczne, informatyczne, społeczne, kulturowe, fizyczne, socjalne, strukturalne, personalne. 5

6 Wymiary bezpieczeństwa: Ze względu na obszar: globalne, międzynarodowe, narodowe, lokalne, regionalne; 6

7 Treści domen bezpieczeństwa: 1. Obszar tematyczny, zakres działania i sfera zainteresowania bezpieczeństwa jest szeroka, jako że z rozwojem cywilizacyjnym wzrasta liczba czynników generujących zagrożenia, które ciągle się zmieniają, tak jak zmienia się o nich wiedza. Nowe zagrożenia, nieznane zagrażają. Istniejące i znane nie są groźne, bo możemy im zapobiec. Jedne zagrożenia oddalają się od nas, inne przybliżają jednak stają się nieuniknione, choć inne są możliwe do uniknięcia 7

8 cd. Treści domen bezpieczeństwa: 2. Bezpieczeństwo jest potrzebą nie tylko pojedynczego człowieka, gospodarstwa domowego, przedsiębiorstwa, społeczności lokalnej, społeczności regionalnej, ale i całej społeczności międzynarodowej. 8

9 Domeny bezpieczeństwa ze względu na wielkość podmiotu Indywidualne Mikrospołeczne Lokalne 9

10 cd. Treści domen bezpieczeństwa: 3. Dziedziną zainteresowania bezpieczeństwa jest różnorodne środowisko wraz ze swoją złożonością, w której funkcjonuje podmiot. Przedmiot bezpieczeństwa (np. ekologiczne, zdrowotne, ekonomiczne, polityczne itp.) łączy podmiot z jego środowiskiem poprzez różne relacje, które mogą być pozytywne (sprzyjające, korzystne), negatywne (stanowią zagrożenie) lub obojętne. 10

11 cd. Treści domen bezpieczeństwa: 4. Dziedziną zainteresowania bezpieczeństwa jest sprawne i skuteczne zarządzanie nim. Efektywność sfery procesów realnych i sfery regulacji zależy od działań podejmowanych w głównych funkcjach zarządzania. 11

12 cd. Treści domen bezpieczeństwa: 5. Kolejną domeną bezpieczeństwa jest informacja, która jest pojęciem złożonym i tak naprawdę na dzień dzisiejszy nie posiadamy jednej, powszechnie akceptowalnej definicji zarówno informacji jak i teorii informacji. 12

13 cd. Treści domen bezpieczeństwa: 6. Następną domeną bezpieczeństwa jest doskonalenie technologii wykrywania i prognozowania rozwoju zagrożeń, poprzez stosowanie odpowiedniej klasy czujników (sensorów), urządzeń pomiarowych i systemów monitorowania bezpieczeństwa obiektów oraz środowiska naturalnego. 13

14 cd. Treści domen bezpieczeństwa 7. Kolejną domeną bezpieczeństwa jest wiedza o nim, która powstaje i rozwija się na naszych uczelniach i placówkach naukowych. Ta nowoczesna i nowa wiedza ma charakter interdyscyplinarny, korzysta z własnego dorobku jak i osiągnięć innych nauk. 14

15 2. Procesy gospodarcze a bezpieczeństwo, organizacja zapewnienia bezpieczeństwa podmiotu 15

16 Potrzeby człowieka wg Maslowa: fizjologiczne(pragnienie, głód, posiłek); bezpieczeństwo; społeczne (przyjaźń, miłość); szacunek; samorealizacja. 16

17 Bezpieczeństwo to: stan, który daje poczucie pewności i gwarancje jego zachowania oraz szanse na doskonalenie; jedna z podstawowych potrzeb człowieka i grup społecznych; brak ryzyka (a tak naprawdę minimalizacja tegoż ryzyka), utraty czegoś co dla człowieka szczególnie cennego. 17

18 zapobieganie; Eliminacja zagrożeń: przygotowanie podmiotu na wypadek uaktywnienia danego rodzaju zagrożenia; zwiększenie skuteczności sił i środków systemu ratownictwa; skuteczność działań w usuwaniu następstw danego zdarzenia. 18

19 Przedsiębiorstwo winno posiadać trwałość końcową do przetrwania w okresie zamieszania i umiejętność dostosowania się do nowych warunków. (wg P. Druckera) 19

20 Zadania systemu bezpieczeństwa System bezpieczeństwa podmiotu Otoczenie systemu bezpieczeństwa podmiotu Podsystem zarządzania bezpieczeństwem Podsystem wykonawczy Elementy podmiotu obiekty oddziaływania systemu bezpieczeństwa 20

21 Rodzaje systemów bezpieczeństwa: ratownictwa zespół sił i środków, którego zadaniem jest przeciwdziałanie skutkom określonego rodzaju zdarzeń; zarządzania kryzysowego zespół sił i środków odpowiedzialny za zapewnienie podmiotowi bezpieczeństwa przy wystąpieniu zdarzenia, którego skutków nie można wyeliminować siłami ratownictwa bez zastosowania nadzwyczajnych środków prawnych. 21

22 Zagrożenie bezpieczeństwa Zdarzenie Zdarzenie powszednie Ratownictwo Zdarzenie niekryzysowe Zdarzenie duże Zdarzenie kryzysowe -KRYZYS Sytuacja kryzysowa Zarządzanie kryzysowe 22

23 Bezpieczeństwo systemu gospodarczego zależy od: rodzaju zagrożenia; poziomu przygotowana systemu gospodarczego do przeciwdziałania sytuacjom nadzwyczajnym; jakości stworzonego i funkcjonującego systemu. 23

24 Zalecane zasady w zarządzaniu kryzysowym: Zarządzaj zagrożeniami, zanim przerodzą się w kryzys, identyfikuj ryzyko, wdrażaj i weryfikuj procedury wczesnego ostrzegania oraz procedury postępowania w kryzysie. 24

25 cd. Zalecane zasady w zarządzaniu kryzysowym: w kryzysie zasada - przejmij inicjatywę; działaj szybko i bez zwłoki; panuj nad pracą zespołu usuwającego skutki kryzysu; 25

26 cd. Zalecane zasady w zarządzaniu kryzysowym: zawsze mów prawdę; wszystkie złe wiadomości na początku ; firma powinna szybko zakomunikować, co zamierza zrobić, aby zniwelować skutki kryzysu. 26

27 3. Organizacja zarządzania kryzysowego 27

28 Zagrożenia niemilitarne: katastrofy naturalne; awarie techniczne; terroryzm; niepokoje społeczne; biozagrożenia w rodzaju epidemii i pandemii; katastrofy ekologiczne; skażenie ujęć wody pitnej dla aglomeracji miejskich; zaniechanie gospodarki odpadami komunalnymi. 28

29 Składowe systemu zarządzania kryzysowego: podsystem reagowania kryzysowego, który stanowi zbiór jednostek organizacyjnych, osób prawnych i fizycznych oraz wzajemnych zależności i zasad postępowania w toku działań; kierowania obejmujący strukturę organizacyjno - funkcjonalną działań informacyjno-decyzyjnych realizowanych dla osiągnięcia założonego celu. 29

30 Def. systemu zarządzania kryzysowego: całość organizacyjno-funkcjonalna, której nadrzędnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa ludziom oraz mieniu i środowisku w sytuacjach zagrożeń wywołujących kryzys lub zagrożenia, których następstwem może być kryzys 30

31 SBK SBW 1 SBW k SBW K SB PJO k,1 SB PJO k,j SB PJO k,j 31

32 Na szczeblu centralnym: grupa robocza o charakterze stałym: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB); grupa robocza o charakterze czasowym: Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego. 32

33 Na szczeblu wojewódzkim: grupa robocza o charakterze stałym: Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego; grupa robocza o charakterze czasowym: Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego. 33

34 Na szczeblu powiatowym: grupa robocza o charakterze stałym: Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego; grupa robocza o charakterze czasowym: Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego. 34

35 Na szczeblu gminny: grupa robocza o charakterze stałym: Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego; grupa robocza o charakterze czasowym: Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego. 35

36 Skład Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego: Prezes Rady Ministrów - przewodniczący Zespołu; Minister Obrony Narodowej i Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji - zastępcy przewodniczącego; Minister Spraw Zagranicznych; Minister Koordynator Służb Specjalnych (jeżeli został powołany); inne w zależności od potrzeb. 36

37 Zadania RZZK: przygotowywanie propozycji użycia sił i środków niezbędnych do opanowania sytuacji kryzysowych; doradzanie w zakresie koordynacji działań organów administracji rządowej, instytucji państwowych i służb w sytuacjach kryzysowych; opiniowanie sprawozdań końcowych z działań podejmowanych w związku z zarządzaniem kryzysowym; 37

38 cd. Zadania RZZK: opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru; opiniowanie i przedkładanie do zatwierdzenia Radzie Ministrów krajowego planu reagowania kryzysowego; opiniowanie i przedkładanie do zatwierdzenia Radzie Ministrów krajowego i wojewódzkich planów ochrony infrastruktury krytycznej; 38

39 Zadania RZZK: opiniowanie projektów zarządzeń Prezesa Rady Ministrów dotyczących wykazu przedsięwzięć NSPK; opiniowanie projektów decyzji Rady Ministrów dotyczących wprowadzania przedsięwzięć z wykazu przedsięwzięć NSPK; organizowanie współdziałania ze związkami ochotniczych straży pożarnych w sytuacjach kryzysowych. 39

40 3. Organizacja ratownictwa w Polsce 40

41 Ratownictwo - organizacja: Krajowy System Ratowniczo Gaśniczy (KSRG); Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM). 41

42 KSRG poziomy: krajowym; wojewódzkim; powiatowym; gminny. 42

43 Szczebel centralny KSRG: Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej - Szef Obrony Cywilnej Kraju; Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności; Jednostki podporządkowania centralnego: centralny odwód operacyjny, krajowe bazy sprzętu specjalnego, szkoły i inne podmioty. 43

44 Szczebel wojewódzki KSRG: Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej; Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Jednostki podporządkowania wojewódzkiego: wojewódzki odwód operacyjny, baza sprzętu specjalistycznego, służby, inspekcje i inne podmioty. 44

45 Szczebel powiatowy KSRG: Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej; Powiatowe Stanowisko Koordynacji Jednostki podporządkowania powiatowego: Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP, Ochotnicze Straże Pożarne w KSRG. 45

46 Szczebel powiatowy KSRG: Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej; Powiatowe Stanowisko Koordynacji; Jednostki podporządkowania powiatowego: Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP, Ochotnicze Straże Pożarne w KSRG. 46

47 Szczebel gminny KSRG: wójt; Gminne Straże Pożarne, Ochotnicze Straże Pożarne - poza KSRG, Zakładowe Straże Pożarne i Służby Ratownicze. 47

48 KCKRiOL stanowi: centrum koordynacyjno-operacyjne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego; centralny punkt systemu wczesnego ostrzegania i alarmowania szczebla krajowego; krajowy punkt kontaktowy do powiadamiania o zagrożeniach i zgłaszania pomocy wzajemnej; siedzibę oraz centrum przekazywania informacji i wspomagania decyzyjnego Zespołu Reagowania Kryzysowego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. 48

49 Zadania KSRG realizują: 16 Komend Wojewódzkich PSP; 335 Komend Powiatowych/Miejskich PSP; 515 Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych PSP; 11 szpitali i 297 specjalistów krajowych z różnych dziedzin ratownictwa. 49

50 cd. Zadania KSRG realizują: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR); Stacja Ratownictwa Górniczego; Policja; Straż Graniczna; Państwową Inspekcją Ochrony Środowiska; Państwową Agencją Atomistyki,; Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej; 50

51 cd. Zadania KSRG realizują: Organizacje pozarządowe, jak: GOPR, WOPR, TOPR, Aeroklub Polski, ZHP, Polska Misja Medyczna, PCK i inne. 51

52 Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM) 52

53 PRM cel: Realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego tworzy się system Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM). 53

54 Jednostki systemu: szpitalne oddziały ratunkowe; zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego - zwane dalej jednostkami systemu, na których świadczenia z dysponentami jednostek zawarto umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz umowy na wykonywanie medycznych czynności ratunkowych. 54

55 4. Procesy gospodarcze w bezpieczeństwie 55

56 Def. Procesu gospodarczego: Następujące po sobie w określonym czasie i miejscu fakty (zjawiska przeszłe i przyszłe) w dziedzinie produkcji/usług i ich podziału.

57 Def. Procesu gospodarczego (II): Stale powtarzający się cykl działań ludzkich polegających na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich oraz osiągnięciu wyznaczonych celów.

58 Def. Procesu gospodarczego (IV): Ogół czynności osób, które zmierzają do zapewnienia ludziom bytu. Jest to proces powtarzalny, masowy.

59 Elementy składowe procesów gospodarczych Elementy składowe procesu gospodarczego Proces produkcji Proces wymiany Proces konsumpcji

60 Procesy mogą dotyczyć: zasobów produkcyjnych, ilości, sprawności i lokalizacji; produktów, ich struktury rodzajowej i geograficznej; reguł postępowania o charakterze podstawowym oraz o charakterze instytucjonalnym; 60

61 cd. Procesy mogą dotyczyć: usług gwarantujących bezpieczeństwo, tj. dających poczucie pewności i gwarancje jego zachowania oraz szanse na doskonalenie w obszarze życia, zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych i dóbr niematerialnych. 61

62 cd. A w przypadku bezpieczeństwa: ratownictwa chemicznego i ekologicznego, które jest realizowane przy użyciu samochodów ratownictwa chemicznego i ratownictwa technicznego; ratownictwa technicznego, które jest realizowane w zakresie usuwania skutków wypadków; ratownictwa wodno nurkowego; ratownictwa wysokościowego. 62

63 5. Logistyka w sytuacjach kryzysowych

64 Zadania w ramach sytuacji kryzysowych: I grupa: związane z likwidacją nadzwyczajnych zagrożeń środowiska (klęski żywiołowe) zdarzenia wywołane przyczynami cywilizacyjnymi; 64

65 cd. Zadania w ramach sytuacji kryzysowych: II grupa: związane z likwidacją zagrożeń właściwych dla ochrony wewnętrznego bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrony granic; 65

66 cd. Zadania w ramach sytuacji kryzysowych: III grupa: związane z likwidacją skutków tzw. cyberterroryzmu; 66

67 IV grupa: cd. Zadania w ramach sytuacji kryzysowych: związane z likwidacją skutków kryzysu finansowego. 67

68 Logistyka w sytuacjach kryzysowych def.: dyscyplina naukowa, która tworzy całokształt systemowych rozwiązań niezbędnych do pełnego i ekonomiczne, w zakresie koniecznym do szkolenia, osiągania i utrzymywania zdolności oraz gotowości bojowej na poziomie wymaganym do zapewnienia racjonalnego zaspokajania potrzeb organom wykonawczym oraz zarządzającym bezpieczeństwem, uwzględniając możliwości pożądanego bezpieczeństwa dla określonego podmiotu.

69 Istota i zakres zarządzania logistyką w sytuacjach kryzysowych

70 Prewencyjne podejście logistyczne do systemu przeciwdziałania kryzysowi: identyfikacja czynników krytycznych; przedstawienie możliwych kombinacji; określenie wskaźników niezawodności; ocena różnych koncepcji działania systemu prewencyjnego; wizualna dokumentacja możliwych mechanizmów uszkodzeń i błędów.

71 Uwarunkowania zarządzania logistyką w sytuacjach kryzysowych ratowanie zdrowia i życia poszkodowanych; presja czasu; niekompletne dane do podjęcia decyzji; nieprzewidywalne zdarzenia; zaangażowanie środków masowego przekazu; negatywny stosunek opinii publicznej; zewnętrzną interwencję w tok zdarzeń i działań; nieplanowe zadania wynikające z ustaw; ograniczone siły i środki.

72 Czynniki warunkujące zabezpieczenie logistyczne ludności poszkodowanej: czas docierania z pomocą; różnorodność zjawisk towarzyszących kryzysowi; ekstremalne warunki realizowania procesów logistycznych; konieczność izolacji obszarów objętych skutkami kryzysu; trudności z dotarciem ekip ratowniczych; konieczność limitowania środków materiałowych; konieczność ewakuacji.

73 Dodatkowe płaszczyzny działania wywołane sytuacjami kryzysowymi: restrukturyzację procesów logistycznych; analizę i ocenę kierunków przepływów; przystosowanie łańcucha dostaw do nowych warunków; utylizację nieprzewidzianych/nietypowych odpadów.

74 Tworzenie zintegrowanych systemów logistycznych w kryzysie

75 System logistyczny w sytuacjach kryzysowych (SLSK): Zbiór organów kierowania oraz wykonawczych sprzężonych relacjami informacyjnymi i zasileniowymi przeznaczonych do utrzymania ciągłości procesów logistycznych realizowanych na rzecz bezpieczeństwa, które zostało naruszone w wyniku zagrożeń naturalnych czy cywilizacyjnych.

76 Skład SLSK /wariant/: SLSK = <SZ, SUSB, SRM, SP, ST, SM, SF, SPZ, SR, SE, SO, SI, SK, SPD, R> SZ zaopatrywania; SUSB usług socjalno bytowych; SRM ratownictwa; SP produkcji; ST transportu; SM magazynowania; SF finansowy; SPZ zamówień; SR recyklingu; SE ekologiczny; SO ochrony; SI informacyjny; SK koordynacji; SPD podejmowania decyzji; R zbiór relacji pomiędzy podsystemami oraz pomiędzy systemem i otoczeniem.

77 Klasyfikacja SLSK mikrologistyczny np. KP PSP; metalogistyczny np. system stworzony przez KPP, KP PSP, jednostkę wojskową itp.; makrologistyczny np. system funkcjonujący w ramach KCKRiOL; zewnętrzny system logistyczny (międzysystem) np. działania logistyczne w ramach podsystemów przygranicznych, UE czy NATO.

78 Zintegrowane systemy logistyczne w kryzysie: integracja procesów i funkcji podmiotów zapewniających bezpieczeństwo; integracja logistyki w sferze realnej i regulacji; integracja decyzji stymulowanych przez organizacyjne międzynarodowe rozwiązania w obszarze bezpieczeństwa.

79 Dziękuję za uwagę 79