STOSUNKI POLSKO- SOWIECKIE

Transkrypt

1 STOSUNKI POLSKO- SOWIECKIE Losy Polaków deportowanych w głąb Rosji Jakie tematy dzisiaj poruszymy? Agresja sowiecka na Polskę we wrześniu 1939r. i czwarty rozbiór Polski Deportacje Polaków w głąb Rosji Zbrodnia Katyńska Atak Hitlera na Rosję i układ Sikorski-Majski Powstanie Armii Polskiej w Rosji Decyzja o ewakuacji polskich żołnierzy Odkrycie Zbrodnii Katyńskiej i zerwanie przez Stalina stosunków dyplomatycznych z rządem polskim Niezwykły mariaż... Jakiego wydarzenia dotyczy ta karykatura? Kto dominuje w tym zwiazku? Po co Hitlerowi potrzebny jest Stalin? PAKT RIBBENTROP-MOŁOTOW 23 SIERPNIA 1939 Na wypadek terytorialno -politycznego przekształcenia terytoriów należących do państwa polskiego, strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone w przybliżeniu przez linię Narew-Wisła-San. Kwestia, czy w interesie obu stron uznane będzie za pożądane utrzymanie niepodległego państwa polskiego zostanie definitywnie zdecydowane dopiero w ciągu dalszego rozwoju wypadków politycznych. Agresja sowiecka 17 września 1939 Nóż w plecy PAKT PODPISANY LOS POLSKI PRZESĄDZONY. PO LEWEJ SOWIECKI KOMISARZ SPRAW ZAGRANICZNYCH SKŁADA PODPIS POD PAKTEM O NIEAGRESJI, PO PRAWEJ STALIN I RIBBENTROP W SOJUSZNICZYM UŚCISKU DŁONI. Zwalony słup graniczny. Ranek 17 września 1939 roku. Armie sowieckie przekroczyły granicę Rzeczypospolitej Kolumny sowieckich czołgów miażdżą gąsiennicami polskie kresy wschodnie 1

2 Czwarty rozbiór Polski 28 września - układ o granicach między ZSRS a III Rzeszą 48 procent dawnych ziem polskich na wschód od Bugu i Sanu pod okupacją sowiecką Przeprowadzenie sfałszowanych wyborów i wcielenie ziem polskich do Rosji sowieckiej jako realizacja woli mieszkańców Sowietyzacja Obywatelom polskim narzucono obywatelstwo sowieckie, zakazano używania polskiego języka w urzędach Zlikwidowano polskie organizacje i zastąpiono je sowieckimi, np. w szkołach wprowadzono sowiecki program nauczania Zlikwidowano przedwojenne gazety, zastąpiono je komunistycznymi Zamknięte kościoły przekształcono w muzea ateizmu Deportacje 4 deportacje (zesłania na przymusowy pobyt w odległych miejscowościach) 3 wywózki w 1940r. (luty, kwiecień i czerwiec) 4-ta deportacja w czerwcu 1941r. Polaków osadzano w specjalnych osiedlach specposiołkach i zmuszono do pracy przy wyrębie lasów i w przemyśle metalowym, w kopalniach Przedstawicieli polskich elit, których aresztowano, wywozono do łagrów Wywieziono w głąb ZSRS na Syberię i do Kazachstanu nawet ponad milion Polaków W dniu 13 kwietnia 1940r. o godz. 3 nad ranem załomotano kolbami w drzwi naszego domu. Mama krzyknęła Dzieci, wstawajcie! Przerażeni, zerwani z łóżek,stanęliśmy pod ścianą. Krasno-armiejcy z karabinami zrywali ze ścian obrazy ze świętymi, portrety, zegary, szukali złota (...) Rewizja trwała do 6 nad ranem. Wreszcie oznajmili: Zbierać się! Dano nam godzinę czasu na spakowanie się. (...) W zatłoczonym wagonie na pryczach siedziało 40 do 50 osób. Raz na dobę dawano na cały wagon wiadro kaszy z gorzkim olejem i wiadro gorącej wody. W czasie całej podróży (...) towarzyszył nam mróz i zimno. T. A. Kułakowski, Kazachstańskie tulipany 2

3 Musiałem nauczyć się, jak spać na gołej podłodze, na deskach zasłanych słomą, bez pościeli, z pchłami, wszami i gnidami, które mama wybierała mi igłą z rzęs, z pluskwami, które ssały co noc naszą krew i innym robactwem. Trzeba było sobie radzić bez mydła, papieru toaletowego(...) i bez innych przyborów toaletowych. Musiałem oswoić się z mieszkaniem w lepiance, z odorem ludzkich odchodów z wiader (...), przetrwać wielki głód, przeżyć poważne choroby bez lekarstw. Relacja Wiesława Adamczyka Zbrodnia Katyńska Oficerów, w tym 12 generałów, którzy dostali się niewoli sowieckiej, zgromadzono w specjalnych obozach jenieckich w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie Dlaczego ofiarami Stalina są oficerowie, a nie zwykli żołnierze? Marzec 1940 r. na wniosek Berii decyzja Stalina i ścisłego kierownictwa partii bolszewickiej o wymordowaniu polskich oficerów Kwiecień - Zbrodnia Katyńska, wszyscy zginęli od strzału pistoletem w tył głowy Oceniając, że wszyscy polscy jeńcy wojenni przetrzymywani w obozach oraz Polacy znajdujący się w więzieniach "są zatwardziałymi, nierokującymi poprawy wrogami władzy sowieckiej", Beria wnioskował o rozpatrzenie ich spraw w trybie specjalnym, "z zastosowaniem wobec nich najwyższego wymiaru kary - rozstrzelanie". Dodawał, że sprawy należy rozpatrzyć bez wzywania aresztowanych i bez przedstawiania zarzutów, decyzji o zakończeniu śledztwa i aktu oskarżenia. 3

4 Zbrodnia Katyńska Jeńcy z Kozielska pogrzebani w Katyniu Jeńcy z Ostaszkowa pogrzebani w Miednoje Jeńcy ze Starobielska zwłoki ukryto w Piatichatkach Łącznie jeńcow plus 7300 obywateli polskich, więzionych przez NKWD, zamordowanych na mocy tej samej decyzji Zbrodnia ta okryta była tajemnicą 1.Wskaż dowody rzeczowe, że w zbiorowej mogile były zwłoki oficerów polskich 2.Na jakiej podstawie można określić czas, w którym dokonano zbrodni? Powtórzenie 1. Kiedy podpisano pakt Ribbentrop- Mołotow? Jakie jest jego znaczenie? 2. Kiedy nastąpiła agresja sowietów na ziemie polskie? 3. Co to była sowietyzacja? 4. Ile deportacji Polaków w głąb Rosji przeprowadziły władze sowieckie? 5. Kiedy dokonano Zbrodni Katyńskiej? 6. Jaka jest liczba ofiar Zbrodni Katyńskiej? Atak Hitlera na ZSRS 22 czerwca 1941 r. początek operacji Barbarossa Anglia przyjęła to z zadowoleniem i zadeklarowała pomoc Rosji Spadek znaczenia Polaków w obozie alianckim dlaczego? 22 czerwca 1941r. wybuch wojny niemiecko-sowieckiej 30 lipca 1941r. układ Sikorski-Majski 4

5 Układ Sikorski - Majski Postanowienia traktatu: Nawiązanie stosunków dyplomatycznych Pakty sowieckie z Niemcami z 1939r. uznano za nieważne, co nie oznaczało uznania granicy z 1939r. Udzielenie amnestii Polakom deportowanym i więzionym w Rosji Postanowienie o zorganizowaniu Armii Polskiej w Rosji Krytyka układu Nie potwierdzał nienaruszalności polskich granic z 1939r. Udzielał Polakom amnestii, a przecież nie popełnili oni żadnych przestępstw. Stalin celowo posłużył się tym terminem, aby sprawić wrażenie, że udzielił łaski skazanym za przestepstwa, a nie prześladowanym bezprawnie Polakom Powstawanie Armii Andersa Mianowanie gen. Andersa dowódcą wojska polskiego (w niewoli sowieckiej od 1939r.) Armia częścią Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, podlegała gen. Sikorskiemu Wyposażenie i utrzymanie wojska miało być obowiązkiem sowietów Utrudnianie zwalniania obywateli polskich z łagrów 5

6 Problemy Armii Polskiej w Rosji Brakowało umundurowania i żywnosci Ludzie przybywali wycieńczeni Rozwój epidemii Olbrzymi napływ ludności cywilnej Brak odpowiednich warunków, żeby przetrwać zimę (-54 stopnie w Tockoje, a żołnierze zakwaterowani w namiotach!) Przesunięcie polskich żołnierzy do Uzbekistanu Brak oficerów, Stalin odpowiada, że nie zna ich losu Decyzja o ewakuacji armii Dramatyczna sytuacja żołnierzy Andersa, wizyta Sikorskiego w Moskwie listopad/grudzień 1941 i decyzja o ewakuacji części wojska polskiego do Iranu Dwie ewakuacje: marzec i sierpień 1942 r. Ewakuowano żołnierzy i ludności cywilnej Transport przez Morze Kaspijskie do Pahlevi Oddanie Polaków pod komendę brytyjską Stalin pozbył się kłopotliwych sojuszników Ewakuacja Armii Andersa Armia Polska po ewakuacji z ZSRS Pomoc Brytyjczyków dla 70 tys. polskich żołnierzy w Iraku (pomoc medyczna, szkolenie wojskowe) 1943r. decyzja o przegrupowaniu polskich sił do Palestyny powstanie II Korpusu Kobiety służyły w Pomocniczej Służbie Kobiet (3 do 7 tys.) Dla młodzieży stworzono Junackie Szkoły Kadeckie (chłopcy) i Szkoły Ochotniczek (dziewczęta) przeszło przez nie ponad 5 tys. polskiej młodzieży Tułacze szlaki Już pomiędzy pierwszą a drugą ewakuacją Brytyjczycy zaproponowali polskiemu rządowi przeniesienie ludności cywilnej do kolonii i dominiów w Afryce oraz do Indii 18 tys. znalazło się w Afryce (Uganda, Tanganika, Kenia, Rodezja), 90% stanowiły kobiety i dzieci 5 tys. znalazło się w Indiach Ponad tysiąc uchodźców los rzucił do Meksyku (osiedle Santa Rosa) 800 Polaków trafiło do Nowej Zelandii 6

7 Zerwanie stosunków dyplomatycznych Rozproszeni po świecie Pogorszenie stosunków polsko-sowieckich po ewakuacji armii gen. Andersa Przełom 13 kwietnia 1943r. Niemcy ogłosili informację o odkryciu grobów pomordowanych oficerów WP w Katyniu, o zbrodnię oskarżyli ZSRS Rząd Polski poprosił Międzynarodowy Czerwony Krzyż o wyjaśnienie zbrodni Stalin oskarżył Polaków o współpracę z III Rzeszą i zerwał stosunki dyplomatyczne Ekshumacja mogił w Katyniu Kogo przedstawiają te postacie? Na czyje zamówienie powstał plakat? Jakimi środkami posłużył sie autor? Jaki cel chciał osiągnąć? Zdjęcia zrobione przez Niemców w 1943 roku Oświadczenie rządu RP w tej sprawie opracowano 17 kwietnia 1943r. "Nie ma Polaka, który by nie był wstrząśnięty do głębi wiadomością, szerzoną przez propagandę niemiecką z największym rozgłosem, o odkryciu pod Smoleńskiem w grobie wspólnym zmasakrowanych zwłok zaginionych w ZSRR oficerów polskich i o kaźni, której padli ofiarą. Rząd Polski polecił 15 kwietnia br. swemu przedstawicielowi w Szwajcarii zwrócić się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie z prośbą o wysłanie delegacji, która by zbadała na miejscu istotny stan rzeczy.(...) Zarazem jednak Rząd Polski, w imieniu Narodu Polskiego, zaprzecza Niemcom prawa do czerpania ze zbrodni, którą zarzucają innym argumentów w obronie własnej. Pełne hipokryzji oburzenie propagandy niemieckiej nie zakryje przed światem okrutnych, ponawianych i trwających wciąż zbrodni, dokonywanych na Narodzie Polskim. Nie po to składa Polska niezmierne ofiary, walczy i znosi nadludzkie cierpienia, aby Niemcy wysuwali bezczelne pretensje do występowania w obronie chrześcijaństwa i europejskiej kultury." Reakcja sowiecka Mołotow oświadczył, że w związku z tym, iż rząd RP "stoczył się na drogę zmowy z rządem hitlerowskim, przerwał faktycznie sojusznicze stosunki z ZSRS oraz stanął na stanowisku stosunków wrogich wobec Związku Sowieckiego", rząd ZSRS postanowił zawiesić stosunki z rządem polskim 5 maja 1943 r. personel ambasady polskiej opuścił Moskwę 7

8 Powtórzenie 1. Kiedy zawarto układ Sikorski-Majski i jakie były jego postanowienia? 2. Z jakimi problemami musiała się zmagać Armia Polska w ZSRS? 3. Kiedy i gdzie została ewakuowana? 4. Ilu Polaków udało się Andersowi wyprowadzić z nieludzkiej ziemi? 5. Kiedy odkryto Zbrodnie Katyńską? 8