Prof. dr hab. Wojciech Dyduch

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Wojciech Dyduch Katowice, 20 października 2017 r. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Przedsiębiorczości, Wydział Zarządzania dyduch@ue.katowice.pl, tel OPINIA na temat osiągnięcia naukowego, dorobku naukowo-badawczego oraz osiągnięć dydaktycznych i popularyzatorskich dra Przemysława Banasika w związku z Jego postępowaniem habilitacyjnym w dziedzinie nauki ekonomiczne, dyscyplinie nauki o zarządzaniu 1. Podstawa sporządzenia opinii Podstawą napisania niniejszej opinii jest pismo Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów powołujące mnie na recenzenta w komisji w celu przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego dr Przemysława Banasika, przekazane przez Prodziekana Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, prof. PG dr hab. Krzysztofa Leję. Podstawą prawną dla prowadzonego postępowania habilitacyjnego dr Przemysława Banasika jest art. 16, ust. 1 Ustawy z dnia r. o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm. w Dz. U. Z 2005 roku, nr 164, poz. 1365) oraz Rozporządzenie MNiSW z dnia w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodach doktorskich, postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz. U. nr 204, poz. 1200). Wniosek o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego w dziedzinie nauki ekonomiczne, dyscyplinie nauki o zarządzaniu dr Przemysława Banasika wraz z autoreferatem nt. dorobku i osiągnięć w pracy naukowo-badawczej wskazuje, że podstawą oceny jest monografia pt. Sąd zaangażowany społecznie pożądany kierunek zmian, (Wydawnictwo C.H. Beck, ISBN , ss. 318), którą Habilitant wskazał jako główne osiągnięcie naukowe. Do sporządzenia niniejszej opinii otrzymałem komplet dokumentacji dotyczącej aktywności naukowej Habilitanta a w szczególności: (a) wniosek o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego, (b) autoreferat (w języku polskim i angielskim), (c) poświadczoną kopię dyplomu o nadaniu stopnia naukowego doktora, (d) wykaz prac 1

2 naukowych wraz z oryginalnymi monografiami, kserokopiami publikacji i oświadczeniami współautorów, (e) informację o osiągnięciach dydaktycznych, współpracy naukowej i popularyzacji nauki, (f) monografię stanowiącą główne osiągnięcie naukowe pt. Sąd zaangażowany społecznie pożądany kierunek zmian. Stwierdzam, że dostarczona dokumentacja jest kompletna i wystarczająca do napisania zleconej mi opinii. Dr Przemysław Banasik spełnia również formalne kryteria wymagane od kandydatów na stopień doktora habilitowanego. W listopadzie 2008 roku na Politechnice Gdańskiej obronił rozprawę doktorską pt. Wpływ elastycznych form zatrudnienia na koszty pracy, uzyskując stopień doktora nauk ekonomicznych w zakresie nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia. Jednocześnie oświadczam, że nie znam Habilitanta, nie jestem współautorem Jego artykułów naukowych, nie byłem też recenzentem wydawniczym czy anonimowym dotychczasowych Jego publikacji. 2. Ocena wkładu głównego osiągnięcia naukowego w dyscyplinę nauki o zarządzaniu Jako główne osiągnięcie naukowe dr Przemysław Banasik wskazał monografię pt. Sąd zaangażowany społecznie pożądany kierunek zmian (Wydawnictwo C.H. Beck, ISBN , ss. 318). Monografia jest wyraźnie osadzona w subdyscyplinie zarządzania publicznego. Poprawnie identyfikuje i eksploruje lukę poznawczą dotyczącą orientacji na interesariuszy w procesie zarządzania organizacjami administracji publicznej jakimi są sądy. W wyniku podjęcia tematyki prospołecznej orientacji sądów na interesariuszy, dokonana została konceptualizacja zaangażowania społecznego sądu jako organizacji publicznej. Za osiągnięcie należy uznać po pierwsze pracę konceptualizacyjną wykonaną przez Habilitanta, opartą na bogatej literaturze przedmiotu, zarówno polskiej i zagranicznej, a dotyczącą podstaw teoretycznych społecznej odpowiedzialności organizacji oraz interesariuszy organizacji administracji publicznej jaką jest sąd. W sposób udany dokonana została identyfikacja i hierarchizacja interesariuszy sądu w odniesieniu do jego działalności zasadniczej, jak i prospołecznej. W rezultacie Habilitantowi udało się przedstawić relatywnie obszerną koncepcję zaangażowania społecznego organizacji publicznej i znaczenia orientacji prospołecznej w zarządzaniu instytucjami wymiaru sprawiedliwości. Dr Banasik zidentyfikował model teoretyczny, przedstawiając determinanty, czynniki, wyróżniki i korzyści wdrożenia idei sądu społecznie zaangażowanego, a także opisując poszczególne etapy rozwoju sądu społecznie zaangażowanego. Jest to wedle mojej wiedzy pionierska praca, która podejmuje się identyfikacji potencjału organizacyjnego i strategicznego sądów w zakresie orientacji prospołecznej oraz orientacji na interesariuszy. 2

3 Po drugie, osiągnięciem naukowym Habilitanta jest w mojej ocenie przedstawienie autorskich, szeroko zakrojonych badań empirycznych opartych o wielokrotne studium przypadku, z wykorzystaniem bogatego materiału empirycznego. Charakter, zakres i wnikliwość przeprowadzonych analiz, mnogość wniosków i rekomendacji, a także wynikająca z nich aplikacyjność zasługuje na uznanie. Mimo zastosowania metod jakościowych Habilitant nie rezygnuje jednak z modeli teoretycznych i dokonuje udanych konceptualizacji dotyczących społecznej odpowiedzialności organizacji, orientacji na interesariuszy, idei zaangażowania społecznego organizacji administracji publicznej. Zastosowanie wielokrotnego studium przypadku w odniesieniu do organizacji publicznych zasługuje na wyróżnienie, gdyż w piśmiennictwie z dyscypliny nauk o zarządzaniu to podejście badawcze stanowi rzadkość. Większość badań publikowanych w Europie i Stanach Zjednoczonych opiera się o zidentyfikowany na podstawie dotychczasowej teorii model badawczy testowany następnie z wykorzystaniem metod ilościowych. Dr Przemysław Banasik z powodzeniem udowadnia, że stosując metody jakościowe można wyłonić szereg interesujących poznawczo informacji o funkcjonowaniu organizacji publicznych, co nie tylko stanowi pożywkę do budowania podwalin teoretycznych, ale też tworzy solidne podstawy pod przyszłe zamierzenia badawcze. Wyłaniających się konkluzji nie da się co prawda ekstrapolować na szerszą populację, jednak przedstawione i ustrukturyzowane przez Habilitanta wnioski można uznać za teoriotwórcze, zaś indukcyjnie zidentyfikowana i opisana koncepcja organizacji zaangażowanej społecznie stanowi istotny wkład w rozumienie funkcjonowania organizacji publicznych jakimi są sądy i procesów w tam zachodzących w kategoriach podejścia prospołecznego i orientacji na interesariuszy. Habilitant dokonuje przy tym rozstrzygnięć definicyjnych dotyczących pojęć społecznej odpowiedzialności, wrażliwości społecznej i zaangażowania społecznego w odniesieniu do przedsiębiorstw i organizacji publicznych, a w szczególności do sądów, co jest nowatorskie i oryginalne. Wysoko oceniam przeprowadzone postępowanie metodologiczne z wykorzystaniem badań jakościowych, w szczególności kodowanie danych empirycznych i klasyfikację badanych przypadków. W tym zakresie Habilitant udowadnia, że jest samodzielnym badaczem zjawisk organizacyjnych; potrafi umiejętnie poruszać się wśród konstruktów z nauk o zarządzaniu istotnych w podjętym zamierzeniu badawczym (kapitał ludzki, innowacyjność, orientacja na uczenie się, wrażliwość społeczna organizacji, orientacja na interesariuszy, itd.); ma kompetencje do wykorzystywania podwalin teoretycznych w zaprojektowaniu udanego zamierzenia badawczego, wyciągania wniosków, dokonywania 3

4 interpretacji, uogólnień, rekomendacji i stawiania autorskich propozycji na podstawie przeprowadzonych badań. W monografii postawiono ambitne wyzwanie badawcze, stąd z niektórymi problemami trudno było się zmierzyć. Uwidacznia się mnogość celów do zrealizowania wskazanych w pracy; również niektóre pytania badawcze są zbyt szczegółowe i rozbudowane kaskadowo. Za nieco dyskusyjną kwestię uważam identyfikację modelu badawczego ze zmiennymi i stawianie hipotez badawczych w odniesieniu do badań jakościowych. Podobnie może dziwić testowanie modelu za pomocą metod statystycznych w oparciu o dane zebrane z próby sklasyfikowanych wcześniej przypadków. Wigor metodologiczny Habilitanta wynika zapewne z ciekawości poznawczej i chęci podejścia z różnych stron do problemu badawczego oraz zmierzenia się z kuszącą triangulacją metod badawczych. W opisanej formie wydaje się to jednak nie w pełni spójne z rygorem metodologicznym. Wystarczy zauważyć wielość hipotez badawczych, z których większość nie wynika bezpośrednio z luki poznawczej wyłonionej w drodze krytycznej analizy literatury przedmiotu tylko ze zdroworozsądkowej wiedzy. Tej analizy zresztą w zakresie społecznego zaangażowania sądów być nie mogło ze względu na eksploracyjny charakter badań i słuszne odwołanie się do wielokrotnego studium przypadku jako właściwej metody badawczej. Przedstawiony materiał empiryczny w zakresie metod ilościowych uznaję zatem za interesujące uzupełnienie przeprowadzonego wcześniej postępowania badawczego skupionego na sformułowaniu pytań badawczych, przeprowadzeniu wywiadów, kodyfikacji danych i klasyfikacji opisanych przypadków. Na uwagę zasługuje aplikacyjna ilustracja głównych analiz wykorzystująca elementy action research (badań w działaniu) jako metody badań społecznych. Habilitant wyszedł z prawidłowego założenia, że najbardziej kompetentnymi osobami, rozumiejącymi prawidłowości działania sądów i potencjał ich zmian w kierunku organizacji prospołecznych będą osoby tam zaangażowane, stąd koncepcja wdrożenia orientacji prospołecznej sądów wyłaniać może się niejako oddolnie, indukcyjnie, w taki sposób, w jaki społeczność sądów ją identyfikuje, a nie w jaki badacz pragnie ją narzucić. W rezultacie udało się Habilitantowi przedstawić w odniesieniu do dużego sądu zaplanowanie i wdrożenie zaproponowanego działania wraz z wyciągnięciem wniosków z uzyskanych rezultatów. Podsumowując, wkład głównego osiągnięcia naukowego dr Przemysława Banasika w dyscyplinę nauki o zarządzaniu jest w mojej ocenie znaczny i istotny poprzez: (a) poprawne zidentyfikowanie luki poznawczej oraz rozwiązanie ważnego, aktualnego i niepodejmowanego szerzej przez badaczy problemu naukowego dotyczącego społecznego zaangażowania organizacji administracji publicznej; (b) uporządkowanie teoretycznych 4

5 podstaw i przedstawienie spójnej, relatywnie kompleksowej koncepcji zaangażowania społecznego organizacji; (c) identyfikację złożonego, pięcioelementowego modelu zaangażowania społecznego sądów pozwalającego na przyszłe badania dotyczące wzorców działań tych organizacji; (d) przeprowadzenie szeroko zakrojonych badań empirycznych nad uwarunkowaniami, czynnikami, wyróżnikami i korzyściami zaangażowania społecznego sądów ze wskazaniem znaczenia usieciowienia w realizacji działań i praktyk społecznej odpowiedzialności oraz orientacji sądów na interesariuszy, (e) przedstawienie koncepcji o walorach aplikacyjnych ze wskazaniem sposobów jej wdrożenia w zakresie zaangażowania społecznego sądów. Przedstawione dzieło jest osiągnięciem naukowym o wysokim poziomie merytorycznym, niezaprzeczalnych walorach teoriopoznawczych i teoriotwórczych, opartym na bogatym materiale empirycznym i przedstawiającym szereg wniosków i interpretacji. Określony powyżej i wysoko oceniony wkład osiągnięcia naukowego dr Przemysława Banasika przesądza o mojej jednoznacznej, pozytywnej ocenie w tym zakresie. 3. Ocena pozostałego dorobku i aktywności naukowej Habilitanta Analizując dokonania Habilitanta po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w 2008 roku można stwierdzić, że Jego dorobek osadzony jest w czterech obszarach: (a) ekonomii, (b) naukach prawnych, (c) naukach o zdrowiu, (d) naukach o zarządzaniu. Dr Banasik jest Autorem, bądź współautorem 72 publikacji, z czego 38 zakwalifikowałem do dyscypliny nauki o zarządzaniu i te będą przedmiotem mojej oceny. Zainteresowania badawcze Habilitanta w naukach o zarządzaniu koncentrują się na trzech nurtach dotyczących: (a) problematyki zarządzania i przywództwa w instytucjach wymiaru sprawiedliwości, (b) sieci międzyorganizacyjnych, zaufania i kapitału społecznego w wymiarze sprawiedliwości, (c) społecznej odpowiedzialności, orientacji na interesariuszy i zaangażowania społecznego organizacji wymiaru sprawiedliwości. W pierwszym nurcie Habilitant porusza takie problemy jak menedżeryzm sądowy, struktury zarządcze, model przywództwa, outsourcing, zarządzanie firmą poprzez koszty pracy, doskonalenie zawodowe kadry zarządzającej, kultura organizacyjna i zarządzanie zmianą. Rezultatem zainteresowań badawczych w tym obszarze są dwie monografie, redakcja jednej monografii i czternaście artykułów, z czego trzy artykuły opublikowane zostały w języku angielskim. Drugi nurt zainteresowań Habilitanta obejmuje takie zagadnienia jak sieciowy transfer wiedzy, mapowanie sieci międzyorganizacyjnych, strategie współpracy w wymiarze 5

6 sprawiedliwości, kooperację i koopetycję, przywództwo w sieciach oraz budowanie wartości w sieciach międzyorganizacyjnych. Owocem zgłębiania tej tematyki jest czternaście artykułów, w tym dwa w języku angielskim. Trzeci nurt zaowocował monografią wskazaną jako główne osiągnięcie naukowe, a ponadto redakcją monografii oraz pięcioma artykułami. Publikacje dotyczą przede wszystkim oczekiwań interesariuszy w wymiarze sprawiedliwości, społecznej odpowiedzialności biznesu wymiaru sprawiedliwości, czy orientacji prospołecznej wymiaru sprawiedliwości. Uważne spojrzenie na publikacje naukowe Habilitanta wskazuje na ich dobry poziom metodyczny i dojrzałość merytoryczną. Dr Banasik uzupełnia prowadzone rozważania teoretyczne o własne badania i analizy, a także spostrzeżenia z praktyki. Dorobek dr Banasika z zakresu nauk o zarządzaniu uwidocznił się w największym stopniu w ostatnich latach ( ) i publikowany jest czasopismach krajowych, m. in. E-mentor, Organizacja i Kierowanie, Przegląd Organizacji, a także w Oficynie Wydawniczej SGH, Wydawnictwie Politechniki Gdańskiej, Wydawnictwie KUL, czy innych wydawnictwach uczelnianych. Przedstawiony do oceny dorobek jest wystarczający, jednak w polu widzenia Habilitanta mogłoby się znaleźć więcej rozpoznawalnych wydawnictw krajowych, a także wydawnictw międzynarodowych. Koncentracja na naukach o zarządzaniu głównie w ostatnim okresie działalności Habilitanta przekłada się na brak publikacji w czasopismach z IF, a także przeciętny, typowy w większości przypadków dla tego poziomu awansowego indeks h. Nieliczne publikacje anglojęzyczne wydają się być równoległymi odpowiednikami polskich publikacji. Habilitant uczestniczył jako wykonawca w projekcie badawczym NCN, z którego publikacje osadzone są w aspektach prawnych i ekonomicznych. Był również wykonawcą w projekcie ze środków POKL, dwóch projektach ze środków na potencjał naukowy (SGH) oraz wykonawcą w grancie realizowanym przez Politechnikę Gdańską. W dorobku dra Banasika brakuje jednak doświadczenia w zakresie kierowania krajowymi lub międzynarodowymi projektami badawczymi z zakresu nauk o zarządzaniu. Reasumując tę część recenzji, dorobek naukowy dr Przemysława Banasika w naukach o zarządzaniu mimo niskiego stopnia jego umiędzynarodowienia i braku dokonań w kierowaniu projektami badawczymi oceniam jako wystarczający, zaś Jego aktywność naukową uznaję za jakościowo wysoką i zwieńczoną bardzo dobrą, nowatorską i oryginalną monografią, która została wskazana jako główne osiągnięcie naukowe. 6

7 4. Ocena osiągnięć popularyzatorskich i dydaktycznych W zakresie popularyzacji nauki aktywność Habilitanta jest przeciętna. Dr Piotr Banasik wygłosił 35 referatów na konferencjach międzynarodowych i krajowych, z czego 5 wystąpień było anglojęzycznych, a w sumie tylko 14 dotyczyło tematyki nauk o zarządzaniu (pozostałe to prawo i ekonomia). Habilitant jest w niewielkim stopniu rozpoznawalny w środowisku nauk o zarządzaniu, co wynika z ograniczonego uczestnictwa w konferencjach krajowych i międzynarodowych dotyczących zarządzania. Był organizatorem 7 konferencji naukowych, w tym 2 międzynarodowych i 1 seminarium międzynarodowego oraz był członkiem komitetu naukowego 5 konferencji i 1 seminarium, w tym 3 międzynarodowych. Habilitant prowadzi autorskie wykłady z prawa pracy, prawa gospodarczego, prawa unijnego, prawa cywilnego i europejskich procedur sądowych, a także zajęcia na studiach podyplomowych. Dr Banasik po uzyskaniu stopnia doktora wypromował 55 licencjatów i 25 magistrów. Działalność dydaktyczna Habilitanta nie jest związana z naukami o zarządzaniu, co nieco obniża moją ocenę tego aspektu wniosku. Dr Banasik ma osiągnięcia związane z praktyczną aplikacją prowadzonej działalności - jest wykonawcą ekspertyz i raportów dotyczących zarządzania jednostkami administracji publicznej, partnerstwa publiczno-prywatnego, sprawności organizacyjnej jednostek wymiaru sprawiedliwości na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. Bierze czynny udział w zespołach eksperckich i konkursowych (m. in. komisje egzaminacyjne powołane przez Ministra Sprawiedliwości). 5. Ocena końcowa Biorąc pod uwagę: (a) pozytywną ocenę głównego osiągnięcia naukowego (monografia pt. Sąd zaangażowany społecznie pożądany kierunek zmian ) i znaczny wkład jaki wnosi ono w dyscyplinę nauki o zarządzaniu, (b) pozytywną ocenę pozostałej aktywności Habilitanta, w tym osiągnięć naukowo-badawczych, popularyzatorskich i dydaktycznych, rekomenduję Radzie Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej nadanie dr Przemysławowi Banasikowi stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ekonomicznych, w dyscyplinie nauki o zarządzaniu. 7