Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe Technik bezpieczeństwa i higieny pracy

Transkrypt

1 Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe Technik bezpieczeństwa i higieny pracy Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa

2 Informator opracowała Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we współpracy z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Krakowie oraz Ministrem właściwym do spraw pracy ISBN

3 Wstęp Centralna Komisja Egzaminacyjna poleca trzecią edycję informatorów o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe 1 skierowaną do absolwentów szkół ponadgimnazjalnych: techników i szkół policealnych. Edycja obejmuje: 75 informatorów, opublikowanych w terminie do 31 sierpnia 2005 roku, dla zawodów, w których po raz pierwszy w roku 2006, odbędzie się egzamin dla absolwentów ww. typów szkół, 35 informatorów, dla pozostałych zawodów, przewidzianych do kształcenia na tym poziomie, które zostaną opublikowane w terminie do 31 grudnia 2005 roku. Prezentowana publikacja składa się z 75 odrębnych, dla poszczególnych zawodów, opracowań (informatorów), w których opisano wymagania egzaminacyjne. W każdym z informatorów omówiono: strukturę egzaminu, jego organizację i przebieg, wymagania, które należy spełnić żeby przystąpić do egzaminu i żeby zdać ten egzamin, materiał egzaminacyjny z zakresu danego zawodu wiadomości i umiejętności, które będą sprawdzane i oceniane na egzaminie, w etapie pisemnym i praktycznym, ilustrując go przykładami zadań egzaminacyjnych wraz z kryteriami oceniania. Informatory o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe kierujemy przede wszystkim do uczniów i nauczycieli szkół zawodowych, sądzimy jednak, że przedstawiony w nich syntetyczny materiał dotyczący sprawdzanych umiejętności stanowiących o kwalifikacjach zawodowych zainteresuje również innych czytelników, np.: przedstawicieli organów prowadzących szkoły i nadzorujących kształcenie, pracodawców i specjalistów ds. modelowania zawodów, kształcenia i doskonalenia zawodowego. 1 Podstawą prawną przeprowadzenia zewnętrznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, zwanego również egzaminem zawodowym, jest: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r., w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz. 2046), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r., w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 114, poz. 1195), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 66, poz. 580). Standardy, o których mowa w rozporządzeniu, stanowią oddzielny załącznik. 3

4 4

5 SPIS TREŚCI 1. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu Wiadomości i umiejętności sprawdzane na egzaminie Wymagania, które trzeba spełnić, aby zdać egzamin Wymagania, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu Szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym ETAP PISEMNY EGZAMINU Organizacja i przebieg Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II Odpowiedzi do przykładowych zadań ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU Organizacja i przebieg Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania Komentarz do standardu wymagań egzaminacyjnych Przykład zadania praktycznego Komentarz do rozwiązania zadania wraz z kryteriami oceniania ZAŁĄCZNIKI Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu Przykład karty odpowiedzi do etapu pisemnego Lista zawodów, dla których opublikowano informatory w 2005 r

6 Ogólne informacje 1. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu określonych w standardzie wymagań, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Egzamin ten, zwany również egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewnętrznym. Umożliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdającego poprzez zastosowanie jednolitych wymagań, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewnętrzne, funkcjonujące niezależnie od systemu kształcenia. Rolę instytucji zewnętrznych pełnią: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okręgowych komisji egzaminacyjnych powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej działalności (patrz - mapka na wewnętrznej stronie okładki) okręgowe komisje egzaminacyjne przygotowują, organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy oceniać będą zewnętrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mogą zdawać absolwenci wszystkich typów szkół zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które kształcą w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzaminy zawodowe przeprowadzane są 2 razy w ciągu roku szkolnego. Harmonogram egzaminów ustala i ogłasza dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej nie później niż na 4 miesiące przed terminem ich przeprowadzenia. Dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i szkół policealnych egzaminy przeprowadzane są od następnego tygodnia po zakończeniu zajęć dydaktycznowychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupełniającego - od następnego tygodnia po zakończeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mogą przystąpić również absolwenci szkół zawodowych kształcących młodzież o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej młodzieży, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzeczeń lekarskich, czas egzaminu pisemnego może być wydłużony o 30 minut, a warunki i przebieg egzaminu będą dostosowane do jej potrzeb. 6

7 Ogólne informacje 1.1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny składa się z dwóch części. Podczas części I zdający będą rozwiązywać zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie, w części II zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu składającego się z zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. W części I test zawiera 50 zadań, a w części II 20 zadań. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza umiejętności rozwiązywania typowych problemów zawodowych o charakterze łączenia teorii z praktyką, właściwych dla zawodu, w zakresie wynikającym z zadania o treści ogólnej, ustalonym w standardzie wymagań egzaminacyjnych. Czas trwania etapu praktycznego nie może być krótszy niż 180 minut i dłuższy niż 240 minut Wiadomości i umiejętności sprawdzane na egzaminie Na egzaminie będą sprawdzane tylko te wiadomości i umiejętności, które zostały zapisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostały rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, z dnia 29 marca 2005 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 66, poz. 580). Teksty standardów wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów zostały zamieszczone w oddzielnie opublikowanym załączniku do w/w rozporządzenia. Struktura standardu wymagań egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, że zawarte w standardzie umiejętności sprawdzane na egzaminie, ustalono odrębnie dla obu etapów egzaminu. 7

8 Ogólne informacje Umiejętności zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, są przyporządkowane do określonych obszarów wymagań. Umiejętności sprawdzane w części pierwszej ujęto w trzech obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zadań zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Umiejętności sprawdzane w części drugiej ujęto w dwóch obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejętności są związane z zadaniem o treści ogólnej. Z zadaniem ogólnym związane są odpowiednie układy umiejętności. Zakres egzaminu w tym etapie obejmuje w zależności od zawodu i jego specyfiki opracowanie projektu realizacji określonych prac lub opracowanie projektu realizacji i wykonanie określonych prac. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstawę do przygotowania zadań egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, że zadania egzaminacyjne będą sprawdzały tylko te umiejętności, które zapisane są w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności przyporządkowane do danego obszaru wymagań w etapie pisemnym będzie wiązał się ściśle z tym obszarem, a w etapie praktycznym - z zadaniem o treści ogólnej. Umiejętności ujęte w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, będą omówione wraz z przykładami zadań w rozdziałach 2. i 3. informatora. Każdy zdający powinien zapoznać się ze standardem wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzić kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale 4 niniejszego informatora. 8

9 Ogólne informacje 1.3. Wymagania, które trzeba spełnić, aby zdać egzamin Przyjęto, że w etapie pisemnym zdający może otrzymać za każde prawidłowo rozwiązane zadanie 1 punkt. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska: - z części I co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, - z części II co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania. W etapie praktycznym, w zależności od zakresu egzaminu sformułowanego w zadaniu o treści ogólnej oceniany będzie projekt realizacji określonych prac lub projekt realizacji określonych prac oraz efekt wykonanych prac zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjętymi dla danego zadania. Spełnienie ustalonych dla zadania kryteriów wykonania, pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. egzaminu. Zdający zda egzamin zawodowy, jeśli spełni wymagania ustalone dla obu etapów Zdający, który zdał egzamin, otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdający uzyska od dyrektora szkoły, do której uczęszczał Wymagania, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu Zdający powinien: 1. Ukończyć szkołę i otrzymać świadectwo ukończenia szkoły. 2. Złożyć pisemną deklarację przystąpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoły, nie później niż do dnia 20 grudnia roku szkolnego, w którym zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego w sesji letniej, bezpośrednio po ukończeniu szkoły oraz nie 9

10 Ogólne informacje później niż do dnia 20 września roku szkolnego, w którym zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego w sesji zimowej. 3. Zgłosić się na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okręgową komisję egzaminacyjną z dokumentem potwierdzającym tożsamość (ze zdjęciem i z numerem PESEL). Zdający o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedłożyć opinię lub orzeczenie wskazujące na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu może przekazać zdającym dyrektor szkoły lub dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej. W zależności od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony będzie egzamin zawodowy, okręgowa komisja egzaminacyjna może wezwać zdającego na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na określonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno być zorganizowane nie wcześniej niż na dwa tygodnie przed terminem egzaminu Szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym Szczegółowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjaśnień dotyczących, między innymi, możliwości: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zdały egzaminu, przystąpienia do egzaminu w terminie innym niż bezpośrednio po ukończeniu szkoły, udostępniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoły i okręgowa komisja egzaminacyjna. 10

11 Etap pisemny egzaminu 2. ETAP PISEMNY EGZAMINU 2.1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu będzie zorganizowany w szkole, do której uczęszczałeś. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy liczba zdających w danej szkole jest mniejsza niż 25 osób, dyrektor komisji okręgowej może wskazać Ci inną szkołę albo placówkę kształcenia praktycznego lub ustawicznego, zwane dalej placówkami, w której przystąpisz do etapu pisemnego egzaminu zawodowego. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu pisemnego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu nadzorującego, który będzie omawiał regulamin przebiegu egzaminu. Po zajęciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: stronę tytułową z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa się etap pisemny egzaminu oraz Instrukcję dla zdającego (w instrukcji znajdują się dane o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczące rozwiązywania zadań, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), test 70 zadań wielokrotnego wyboru, w tym 50 zadań w części I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zadań w części II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedną stronę. Znajdują się na niej: symbol cyfrowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego, miejsce na wpisanie Twojego numeru ewidencyjnego PESEL i zakodowanie go, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zadań odpowiadających części I oraz części II arkusza egzaminacyjnego z układem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi, miejsce na naklejkę z kodem ośrodka egzaminacyjnego. 11

12 Etap pisemny egzaminu Przeczytaj uważnie Instrukcję dla zdającego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim braków. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcją dla zdającego. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). UWAGA: Jeśli jesteś egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wydłużonego o 30 minut czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczący szkolnego zespołu egzaminacyjnego wskaże Ci miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, abyś mógł zdawać egzamin w ustalonym dla Ciebie czasie. Kolejność rozwiązywania zadań jest dowolna. Dobrze jednak będzie, jeśli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwiązanie zadań z części I arkusza powinieneś przeznaczyć około 80 minut, na rozwiązanie zadań z części II - około 30 minut. Pozostałe 10 minut powinieneś wykorzystać na sprawdzenie, czy prawidłowo zaznaczyłeś odpowiedzi do poszczególnych zadań w KARCIE ODPOWIEDZI. Pamiętaj! Pracuj samodzielnie! Przystępując do rozwiązywania każdego zadania powinieneś: uważnie przeczytać całe zadanie, przeanalizować rysunki, tabele, itp. oraz treść poleceń, dobrze zastanowić się nad wyborem prawidłowej odpowiedzi, starannie zaznaczyć wybraną odpowiedź w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcją w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakończeniu rozwiązywania zadań, sprawdź w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zadań zaznaczyłeś odpowiedzi. Przewodniczący ogłosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób będziesz mógł oddać swoją KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny możesz zatrzymać dla siebie. Jeśli wcześniej zakończysz rozwiązywanie zadań, zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 12

13 Etap pisemny egzaminu 2.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I Zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: 1.1. Stosować nazwy, pojęcia określenia i symbole charakterystyczne dla dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, stosować nazwy, pojęcia i określenia z zakresu bezpieczeństwa pracy, np.: zagrożenie wypadkowe, certyfikacja, ryzyko zawodowe, stosować nazwy, pojęcia i określenia z zakresu higieny i warunków pracy, np.: czas pracy, czynniki środowiska pracy, mikroklimat, stosować nazwy, pojęcia i określenia z zakresu ergonomii, np.: pomiary antropometryczne, badania selekcyjne, analizatory, stosować symbole i znaki charakterystyczne dla dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, np.: znaki ewakuacyjne, znaki ochrony przeciw pożarowej, barwy rozpoznawcze rurociągów. Przykładowe zadanie 1. Jakie określenie jest właściwe dla następującego zdarzenia: pracownik wracający z pracy, do której był oddelegowany poza miejscowość, będącą siedzibą zakładu pracy, na czas usunięcia awarii, został potrącony na przejściu dla pieszych? A. Wypadek przy pracy. B. Wypadek urazowy. C. Wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy. D. Wypadek niemający związku z wykonywaną pracą. 13

14 Etap pisemny egzaminu 1.2. Rozróżniać rysunki techniczne wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe, operacyjne, rozróżniać rysunki wykonawcze części maszyn, np.: tulei, korbowodu, wałka wielostopniowego, rozróżniać rysunki złożeniowe i zestawieniowe, np.: wrzeciennika tokarki, sprzęgła tarczowego, hamulca klockowego, rozróżniać rysunki montażowe, np.: łożysk tocznych, kół zębatych, mechanizmów śrubowych, rozróżniać rysunki zabiegowe i operacyjne, stosowane w kartach instrukcyjnych obróbki lub montażu części/zespołów, Przykładowe zadanie 2. Jaki rodzaj rysunku technicznego jest zamieszczony poniżej? A, wykonawczy B. złożeniowy C. zestawieniowy D. zabiegowy Źródło: L. Giełdowski: Konstrukcje mebli, cz. 1. WSiP,

15 Etap pisemny egzaminu 1.3. Odczytywać z rysunku technicznego kształty zewnętrzne i wewnętrzne przedmiotu, jego wymiary, tolerancje i pasowania, odchyłki kształtu i położenia, chropowatość powierzchni, zbieżność i pochylenia, odczytywać z rysunku technicznego kształty zewnętrzne i wewnętrzne przedmiotu, np.: wskazywać części walcowe, części stożkowe, uchwyty kwadratowe, otwory nieprzelotowe, rowki wzdłużne, odczytywać z rysunku technicznego wymiary nietolerowane i tolerowane oraz rodzaje i oznaczenia pasowań, np.: wymiary gabarytowe, wymiary graniczne, tolerancje wałków i otworów, pasowanie luźne, mieszane i ciasne, odczytywać z rysunku technicznego odchyłki kształtu, położenia i chropowatość powierzchni, np.: odchyłki płaskości, symetrii, bicia osiowego, rodzaje obróbki powierzchni i wartości parametru chropowatości, odczytywać z rysunku technicznego zbieżność i pochylenie, np.: zbieżność części stożkowej elementu, pochylenie klina. Przykładowe zadanie 3. Ile wynosi pochylenie klina płaskiego noskowego, przedstawionego na rysunku poniżej? A. 1: 100 B. 1,2/45 0 C D. 8 +0,15 +0,09 Źródło: T. Dobrzański: Rysunek techniczny. WTN,

16 Etap pisemny egzaminu 1.4. Analizować i interpretować przepisy prawa pracy, wymagania określone w normach dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymagania ergonomii dla poprawy warunków pracy, analizować i interpretować przepisy dotyczące prawa pracy, np.: przepisy dotyczące zawierania i rozwiązywania umów o pracę, ochrony pracowników młodocianych, odpowiedzialności materialnej, urlopów pracowniczych, analizować i interpretować wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy określone w aktach prawnych, np.: przepisy dotyczące warunków zatrudnienia młodocianych, badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy, analizować i interpretować wymagania ergonomii dla poprawy warunków pracy, np.: wymagania z zakresu organizacji stanowiska pracy, recepcji sygnałów urządzenia, fizjologii pracy. Przykładowe zadanie 4. Okres wypowiedzenia umowy o pracę, obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca (Kodeks pracy, art. 30 2). Kiedy powinno się wręczyć wypowiedzenie warunków pracy pracownikowi, którego okres wypowiedzenia obejmuje 1 miesiąc? A. W pierwszy poniedziałek danego miesiąca. B. W pierwszą sobotę danego miesiąca C. W dowolnym dniu miesiąca. D. W pierwszym dniu miesiąca Analizować wyniki badań statystycznych oraz zaistniałe zdarzenia, wypadki i awarie oraz ustalać odpowiednie działania prewencyjne, analizować wyniki badań statystycznych, np.: powtarzalność topograficzną występowania wypadków, powtarzalność sytuacyjną wypadków, powtarzalność występowania wypadków związaną z wykonywanym zawodem, analizować awarie i wypadki, np.: bezpośrednie przyczyny awarii maszyn, urządzeń i instalacji zasilających, okoliczności wypadków przy pracy, ustalać odpowiednie działania prewencyjne dotyczące zapobiegania wypadkom i awariom, np.: ustalać okresy przeglądów technicznych, prowadzić dodatkowe szkolenia z zakresu bezpieczeństwa higieny pracy. 16

17 Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 5. Rejestr wypadków przy pracy Nr i data sporządzenia protokołu Nazwisko i imię poszkodowanego Miejsce, data i godzina wypadku Skutki wypadku Czas trwania niezdolności do pracy Krótki opis okoliczności wypadku Uznanie wypadku tak/nie Data przekazania wniosku do ZUS Wypłacenie świadczenia tak/nie Złamanie Poszkodowany 1/04 Andrzej Magazyn ko-ści 63 dni [bez uprawnień do tak tak Brunon Główny skroniowoczołowej, prowadzenia g. 10:00 potłuczenie klatki piersiowej, złamanie stawu skokowego nogi prawej wózka widłowego] po załadowaniu palet na widły wózka, w trakcie cofania wjechał prawym kołem do niezbezpieczonego kanału, co spowodowało przewrócenie wózka i przygniecenie poszkodowanego. Źródło: B. Rączkowski: BHP w praktyce (poradnik), ODDK, 2004 Na podstawie analizy opisu okoliczności wypadku wskaż, jakie pierwsze działanie prewencyjne należy wykonać. A. Skierować poszkodowanego na dodatkowe szkolenie bhp. B. Zabezpieczyć kanał pokrywą. C. Ukarać kierowcę wózka widłowego. D. Założyć książkę eksploatacyjną wózka. 17

18 Etap pisemny egzaminu 1.6. Analizować dokumentację technologiczną procesów pracy, z uwzględnieniem maszyn i innych urządzeń stosowanych w tych procesach, pod kątem spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, analizować dokumentację technologiczną procesów pracy, z uwzględnieniem maszyn i urządzeń stosowanych w tych procesach, pod kątem spełnienia wymagań bezpieczeństwa pracy, np.: ze względu na wielkość powierzchni stanowiska roboczego, sposób transportu między stanowiskami, rozmieszczenia przejść między stanowiskami, sposób usuwanie odpadów, analizować dokumentację technologiczną procesów pracy pod kątem spełnienia wymagań higieny pracy, np.: określać dopuszczalne zapylenie, poziom hałasu, promieniowanie cieplne, oświetlenie, analizować dokumentację technologiczną procesów pracy pod kątem spełnienia wymagań ergonomii, np.: dostosowanie maszyn i urządzeń do możliwości pracownika, rozmieszczenie narzędzi i materiałów na stanowisku pracy. Przykładowe zadanie 6. Na poniższym rysunku zilustrowano warunki pracy dwóch osób obsługujących ten sam typ maszyny. Sposób wyposażenia stanowiska pracy osoby obsługującej maszynę nie eliminuje napięcia statycznego Źródło: A. Hansen: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, 1993 A. mięśni grzbietu. B. mięśni ramion. C. mięśni karku. D. mięśni ud. 18

19 Etap pisemny egzaminu 1.7. Oceniać założenia i dokumentacje projektowe rozwiązań techniczno-organizacyjnych pod kątem zapewnienia poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, oceniać założenia i dokumentacje projektowe rozwiązań techniczno-oganizacyjnych pod kątem zapewnienia poprawy bezpieczeństwa pracy, np.: założenia dotyczące organizacji transportu, rozmieszczenia maszyn i urządzeń, oceniać założenia i dokumentacje projektowe rozwiązań techniczno-organizacyjnych pod kątem zapewnienia poprawy warunków i higieny pracy, np.: oceniać organizację stanowiska roboczego, sposób wentylacji pomieszczeń, przemienność wysiłku pracowników. Przykładowe zadanie 7. Na rysunku obok przedstawiono projekt sposobu wentylacji pomieszczenia. Co jest główną wadą proponowanego sposobu wentylacji? A. Zbyt mały wlot powietrza. B. Nieodpowiedni wentylator. C. Nadmierne chłodzenie. D. Spięcie wentylacyjne. Źrodło: S. Mac, J. Leowski: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla ZSZ, WSiP,

20 Etap pisemny egzaminu 1.8. Oceniać zgodność oddawanych do użytku obiektów i urządzeń technicznych z dokumentacją projektową i wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, określonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej, przepisach prawa i Polskich Normach, oceniać zgodność oddawanych do użytku obiektów z dokumentacją projektową i wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, określonymi w przepisach prawa i Polskich Normach, np.: oceniać zgodność przeszklenia budynku z projektem, zgodność stosowanych materiałów budowlanych z dokumentacją, oceniać zgodność oddawanych do użytku urządzeń technicznych z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, określonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej, przepisach prawa i Polskich Normach, np.: zgodność z bhp urządzeń doprowadzających wodę, urządzeń do oczyszczania ścieków, urządzeń elektrycznych, oświetlenia pomieszczeń. Przykładowe zadanie 8. Zgodnie z wymaganiami higieny pracy, szatnię przedstawioną na rysunku należy zaprojektować dla pracowników Źródło: A. Hansen: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, 1993 A. piekarni. B. elektrowni. C. kopalni. D. supermarketu. 20

21 Etap pisemny egzaminu 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. Identyfikować czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe, niebezpieczne oraz źródła zagrożeń, występujące w przedsiębiorstwie, a także oceniać ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, identyfikować czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne, np.: hałas, niekorzystny mikroklimat, identyfikować źródła zagrożeń występujące w przedsiębiorstwach, np.: substancje toksyczne, miejsca niebezpieczne maszyn i urządzeń, oceniać wpływ czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, występujących w przedsiębiorstwie, na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników, np.: wpływ zapylenia, niewłaściwego oświetlenia, drgań i wibracji. Przykładowe zadanie 9. Pracownik obsługujący młot kuźniczy jest narażony na wibracje. Oceń, jaka częstotliwość drgań jest szczególnie niebezpieczna dla jego wątroby. Narząd Wybrane częstotliwości rezonansowe Częstotliwość rezonansowa w Hz Płuca i serce 4-9 Żołądek 8 Narządy jamy brzusznej 4,5-10 Pęcherz moczowy Gałka oczna Źródło: B. Rączkowski: BHP w praktyce (poradnik). ODDK, 2004 A Hz B Hz C Hz D. 4,5-10 Hz 21

22 Etap pisemny egzaminu 2.2. Oceniać poziom ryzyka zawodowego i zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne, występujące w procesach pracy, oraz wskazać metody redukcji ryzyka oraz likwidacji zagrożeń, oceniać poziom ryzyka zawodowego i zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe dla zdrowia, np.: wibracje, promieniowanie ultrafioletowe, stężenie czynników chemicznych, oceniać poziom ryzyka zawodowego i zagrożeń powodowanych przez czynniki uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy, np.: migotanie obrazu, wymuszona pozycja przy pracy, wskazać metody redukcji ryzyka oraz likwidacji zagrożeń występujących w procesach pracy, np.: szkolenie pracowników, zmianę technologii wytwarzania, stosowanie zabezpieczeń. Przykładowe zadanie 10. W jaki sposób można zlikwidować niewłaściwy rozkład temperatur w pomieszczeniu przedstawionym poniżej? Źródło: A. Hansen: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, 1993 A. Stanowiska ustawić równolegle do grzejnika. B. Zmienić kierunek uchylania okna. C. Obniżyć temperaturę grzejnika. D. Grzejnik umieścić pod oknem. 22

23 Etap pisemny egzaminu 2.3. Sporządzać bieżące i okresowe analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, uwzględniając obowiązujące normy i przepisy oraz wskazać propozycje przedsięwzięć prawno-organizacyjnych dla poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, sporządzać bieżące i okresowe analizy stanu bezpieczeństwa, uwzględniając obowiązujące przepisy prawa i normy, np.: analizę przyczyn wypadków, stanu urządzeń energetycznych, sporządzać bieżące i okresowe analizy stanu higieny pracy, uwzględniając obowiązujące przepisy prawa i normy, np.: analizę przestrzegania norm higieniczno- -sanitarnych, wyposażenia pracowników w odzież i obuwie robocze, wskazać propozycje przedsięwzięć prawno-organizacyjnych w celu poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, np.: zmianę regulaminu pracy, zmianę instrukcji technologicznej, podnoszenie kwalifikacji pracowników, automatyzację procesów technologicznych. Przykładowe zadanie 11. Służba BHP jest zobowiązana do sporządzania i przedstawiania pracodawcy co najmniej raz w roku okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednym z elementów jest wskaźnik częstotliwości wypadków, obliczany według wzoru: wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy = liczba poszkodowanych w wypadkach liczba zatrudnionych x 1000 Jaki jest wskaźnik częstotliwości wypadków w zakładzie zatrudniającym 520 pracowników, jeżeli w analizowanym okresie 1 roku, poszkodowanych w wypadkach było 7 pracowników zakładu? A. 134,6 B. 36,6 C. 13,46 D. 3,64 23