Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach

Transkrypt

1 Klub Przyrodników ul. 1 Maja 22, Świebodzin Konto: BZ WBK SA o/świebodzin nr tel./fax , kp@kp.org.pl, Świebodzin, 23 kwietnia 2013 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach W związku z udostępnionym projektem planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Ostoja Szaniecko-Solecka PLH260034, wyraŝam opinię, Ŝe przedłoŝony projekt narusza podstawowe standardy planowania ochrony obszarów Natura 2000 i nie nadaje się do ustanowienia jako plan zadań ochronnych dla obszaru. UwaŜamy, Ŝe ze względu na zasadnicze braki, projekt powinien być odrzucony w całości i wykonany od początku przez innego wykonawcę; a środki z budŝetu UE wydane na jego sporządzenie nie mogą być uznane kwalifikowane. W takiej postaci, plan zadań ochronnych, tworzyłby tylko kiepską iluzję zaplanowania ochrony obszaru Natura 2000 i byłby dla rzeczywistej ochrony szkodliwy. PoniŜej przedstawiam następujące uwagi dotyczące ochrony obszaru, bazujące na przedłoŝonym projekcie dokumentacji PZO, zastrzegając, Ŝe ich lista nie jest kompletna; mają one raczej charakter uwag wstępnych w procesie planistycznym, ale teŝ jeŝeli zamiarem RDOŚ jest rzetelne opracowanie PZO obecny projekt musi być traktowany co najwyŝej jako wstępny materiał zapoczątkowujący ten proces. Ze względu na wyjątkowo niską jakość merytoryczną przedstawionego projektu, jego dokładniejsza analiza byłaby stratą czasu. 1. Plan sporządzono między 10 sierpnia 2012 r., a kwietniem 2013 r., zasadnicza część tych prac przypadła więc na okres jesienno-zimowy. Proszę wyjaśnić, w jaki sposób w tym okresie dokonano zadeklarowanej weryfikacji terenowej przedmiotów ochrony. Kiedy i w jaki sposób dokonano ocen parametrów do określenia stanu ochrony, podanych w tab. 3? W samym tekście dokumentacji wielokrotnie napisano i słusznie Ŝe pora fenologiczna, w jakiej zlecono prace uniemoŝliwiała właściwe rozpoznanie. Zlecenie opracowania PZO w okresie jesienno-zimowym oznacza, Ŝe środki na sporządzenie planu zostały wydatkowane nieefektywnie (za takie same środki w odpowiednim okresie roku moŝna było, za pomocą obserwacji w terenie, uzyskać więcej przydatnych do planowania informacji), a więc nie mogą być uznane za kwalifikowane w projekcie V osi POiIS finansowanym ze środków UE. 2. Bóbr i wydra, podane w obecnym SDF z ocenami D, powinny być jednak wymienione w tab. 1.5 i naleŝy zweryfikować stan ich populacji w obszarze, pod kątem czy nie powinny być zaliczone do przedmiotów ochrony. Ew. utrzymanie oceny D naleŝy uzasadnić. 3. Wypełnienie tabeli 1.7 świadczy o zupełnym braku orientacji wykonawcy w kompetencjach poszczególnych podmiotów. Popełniono tu raŝące błędy, np.

2 a) powiat w rzeczywistości nie ma Ŝadnych kompetencji do planowania przestrzennego, b) pominięto podstawową kompetencję RDLP jaką jest sporządzanie planów urządzenia lasu, c) pominięto kompetencje województwa samorządowego co dotworzenia parków krajobrazowych, sporządzania i ustanawiania planów ich ochrony, d) wpisując WZMiUW zarządzający niektórymi wodami w imieniu Skarbu Państwa; nie wskazano jego kompetencji, w tym podstawowych dla ochrony obszaru obowiązków zarządcy wód Skarbu Państwa - osiągnięcia dla wód celów środowiskowych wynikających z ustawy Prawo Wodne art. 38d-f. 4. śenujący jest wykaz materiałów źródłowych w tab. 2.1 wynika z niego, Ŝe dla Autorów PZO jedynym źródłem informacji były ogólnikowe programy ochrony środowiska gmin! Nasuwa się pytanie, na jakiej podstawie sporządzono w ogóle ten plan, i co warte są informacje zweryfikowane podane w tab. 2.6, jeŝeli nie wykorzystano Ŝadnych wcześniej istniejących informacji, danych ani inwentaryzacji, a na własne prace terenowe Autorzy mieli tylko okres jesienno-zimowy?? 5. W tab. 2.5 to zadaniem Autorów było ocenienie, na jakie siedliska i gatunki mogą wpływać poszczególne plany dotyczące zagospodarowania przestrzennego, tymczasem z wpisów wynika, Ŝe poprzestali na sprawdzeniu, jakie obszary, gatunki i siedliska wymieniono w tekście tych planów. śenujący jest brak jakiejkolwiek próby rzeczywistej analizy zapisów studiów i kierunków zagospodarowania przestrzennego na obszar Natura 2000, autorzy poprzestają na ogólnych stwierdzeniach dotyczących tylko treści dokumentów. 6. Podano, Ŝe płat siedliska 6230 podawany w materiałach RDOŚ jest obecnie gruntem ornym. Proszę opisać bliŝej ten przypadek. Czy oznacza to, Ŝe siedlisko zostało zniszczone? Jakie działania wobec tego faktu podjął RDOŚ w oparciu o art. 37 ustawy o ochronie przyrody i ustawę szkodową? W jaki sposób sytuacja ta zostanie naprawiona? Czy szukano siedliska w innych miejscach? 7. Czy rzeczywiście stan rozpoznania większości gatunków i siedlisk jest zadowalający i dobry, jak podano w tab. 2.6?. Autorzy dokonali tylko wizji terenowych jak przypuszczamy, wcześniej podawanych platów w nieoptymalnym fenologicznie okresie. Nie przeprowadzono dotąd prób pełnopowierzchniowego kartowania. Nie wykorzystano (przynajmniej wg tab. 2.1) Ŝadnych wcześniejszych inwentaryzacji. W naszej ocenie, stan rozpoznania jest gorszy niŝ przyjęto w projekcie, istnieje wysokie ryzyko, Ŝe dalsze płaty siedlisk i stanowiska wielu gatunków nie są wciąŝ rozpoznane. Nie jest to przeszkoda uniemoŝliwiająca planowanie ochrony ale metody planowania muszą być odpowiednie do stanu rozpoznania jaki dysponujemy, stan ten powinien więc być wiarygodnie i realistycznie zdiagnozowany. 8. Charakterystyki siedlisk przyrodniczych i gatunków zawierają tylko ogólne ich charakterystyki w Polsce, nie ma w ogóle Ŝadnych informacji odnoszących się do występowania, rozmieszczenia i cech poszczególnych typów siedlisk w obszarze. Podobnie, charakterystyki gatunków są ogólne, a informacje o występowaniu w obszarze i o cechach lokalnej populacji tylko zdawkowe. W dodatku, niektóre podane tu tezy Autorów są nieprawdziwe i niekompetentne, skopiowane ze zdezaktualizowanych juŝ często poradników ochrony gatunków i siedlisk z 2004 r. Przykładowo, Autorzy piszą błędnie Ŝe do siedliska 9190 zalicza się

3 tylko nadbałtyckie Betulo-Quercetum. Piszą Ŝe największa w Polsce populacja Ligularia sibirica w Pakosławiu liczy 1000 osobników co stanowi juŝ zupełne kuriozum, bo przecieŝ właśnie objętą tym PZO, opisywaną ostoję utworzono właśnie m. in. dla odkrytej później, największej w Polsce populacji języczki szacowanej na 2000 osobników, co zresztą w innych miejscach dokumentu podawane jest za SDF, a monitoring z 2009 r. takŝe potwierdził ok kęp! 9. W jaki sposób oceniono stan ochrony traszki i kumaka na podstawie prac przeprowadzonych w październiku? 10. Jaki sens ma jesienna weryfikacja rozmieszczenia kumaka, a pominięcie wiosennego rozpoznania miejsc ich rozmnaŝania się? Jak zweryfikowano po sierpniu występowanie czerwończyka nieparka, podczas gdy ten gatunek lata zasadniczo od maja do lipca? 11. Nie wydaje się, by usuwanie Ŝywopłotów i roślinności karłowatej było zagroŝeniem dla pachnicy dębowej; rzeczywistym zagroŝeniem dla gatunku jest usuwanie drzew z próchnowiskami, a potencjalnym brak odpowiedniego dorostu drzew, w których w przyszłości próchnowiska mogłyby się rozwinąć. 12. Proponowane cele ochrony są skonstruowane nieprawidłowo, bo mieszają rzeczywiste cele z działaniami. Ciągle prowadzenie ochrony czynnej, popularyzacja programów rolnośrodowiskowych, systematyczne usuwanie drzew i krzewów to przecieŝ nie cele, a środki do osiągnięcia celów. Ponadto, cele ochrony proszę formułować w sposób mierzalny / weryfikowalny i konkretny, w szczególności słowa odpowiednie i właściwe naleŝy wszędzie zastąpić konkretnym opisem (dot. właściwego reŝimu hydrologicznego, odpowiedniego reŝimu wodnego, właściwych rębni i trzebieŝy proszę podać, jakie warunki wodne / sposoby gospodarki leśnej są właściwe, a jakie nie. Tam gdzie za cel stawia się poprawę, proszę określić w weryfikowalny sposób docelowe parametry, do których stan ma być poprawiony. 13. W przypadku gatunków, o których brak dostatecznej wiedzy celem ochrony juŝ obecnie! - powinno być nie tylko uzupełnienie stanu wiedzy, ale takŝe zachowanie w obszarze, ew. poprawa stanu, wszystkich potencjalnych siedlisk ich występowania (nawet bez potwierdzenia rzeczywistego występowania). Przypominam, Ŝe na obszarze Natura 2000 obowiązkiem wynikającym z art. 6(2) dyrektywy jest uniknięcie wszelkiego pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, niezaleŝnie od wiedzy, jaką o tych siedliskach i gatunkach dysponujemy. Nie moŝna odkładać podjęcia ochrony potencjalnych siedlisk tych gatunków do czasu uzyskania nowej wiedzy o rozmieszczeniu gatunków, tym bardziej Ŝe szansa uzyskania takiej wiedzy w wyniku niniejszego PZO została wskutek nieefektywnego zlecenia prac nad planem zmarnowana z winy RDOŚ. 14. Dla pachnicy dębowej obecny stan ochrony na większości stanowisk zdiagnozowano na U2, a za cel ostawiono jego utrzymanie! Cele ochrony powinien w tej sytuacji wymagać poprawy stanu i usunięcia zagroŝeń (oczywiście powinien określać konkretnie, co ma być poprawione i w jakim stopniu jest to do osiągnięcia w okresie PZO). 15. Ochrona siedliska 1340 powinna zakładać zastosowanie zabiegów kształtujących roślinność do wszystkich miejsc pozostających pod wpływem wód zasolonych; takŝe tych obecnie nie skartowanych jako roślinność solniskowa. Celem ochrony powinien być

4 wzrost powierzchni zajętej przez to siedlisko przyrodnicze do granic określonych potencjałem występowaniem słonych wód. 16. Dla łąk trzęślicowych, działanie obligatoryjne polegające tylko na utrzymaniu łąki jako formacji roślinnej nie gwarantuje uniknięcia zabiegu siedliska; elementem obligatoryjnym powinno być koszenie z usunięciem biomasy w okresie jesiennym i brak koszenia wcześniejszego. 17. Dla grądów proponowalibyśmy działanie modyfikację sposobów gospodarowania, obejmujące: a) Wyznaczenie najlepiej zachowanych, najcenniejszych płatów, obejmujących ok. 10% zasobów siedliska w obszarze i trwałe pozostawienie ich bez uŝytkowania, ujęcie w planach urządzenia lasu bez wskazówek gospodarczych, pozostawienie ich naturalnym procesom; b) W pozostałej części siedlisk, uŝytkowanie i odnawianie tylko rębniami złoŝonymi z con. 30-letnim okresie odnowienia, z pozostawianiem 5-10% pierwotnej miąŝszości drzewostanu, w formie grup i kęp, na kolejne pokolenie drzewostanu i docelowo do naturalnej śmierci i i rozpadu (w długofalowej perspektywie będzie to prowadzić do odtworzenia zasobów martwego drewna, takŝe grubowymiarowego). 18. Dla łęgów, sugeruję rezygnację z uŝytkowania gospodarczego znacznej części ich platów, a w pozostałej części gospodarkę j. w.; w kaŝdym razie wykluczenie rębni zupełnej. 19. Dla motyli, proszę wskazać optymalny dla tych gatunków reŝim gospodarki rolnej (dla modraszków jest to prawdopodobnie koszenie przed połową czerwca lub po 1 października, nie częściej niŝ raz na trzy lata; dla czerwończyka rozmaite reŝimy niezbyt intensywnego koszenia ale z zakazem odwaniania łąk (w tym przez konserwację i odmulanie rowów) i ich odkwaszania. Dla ochrony modraszków, zaproponowane działania obligatoryjne polegające na obligatoryjnym wykaszaniu łąk mogą być wręcz szkodliwe, a zaproponowane działania fakultatywne, ograniczające tylko wysokość koszenia i nakazujące usunięcie biomasy, nie są reŝimem zabezpieczającym występowanie gatunku. Proszę wskazać: a) jako obligatoryjny reŝim koszenia z max. dwoma pokosami, zakazem nawoŝenia i odwadniania; b) jako fakultatywny reŝim rzeczywiście optymalny dla modraszków: koszenie przed połową czerwca lub po 1 października, nie częściej niŝ raz na dwa-trzy lata. Podobnie, konieczna jest weryfikacja i dostosowanie do biologii odpowiednich gatunków zapisów obligatoryjnych i fakultatywnych dla czerwończyka i przeplatki (np. dla czerwończyka w ramach działań obligatoryjnych konieczny wydaje się zakaz odwadniania i odkwaszania; dla przeplatki reŝim powinien być podobny jak dla modraszków). TakŜe w tych przypadkach, działania powinny być przypisane do wszystkich potencjalnych siedlisk modraszków w obszarze, nie tylko do siedlisk potwierdzonych, poniewaŝ, jak zresztą wynika z samej dokumentacji, próby jesiennej inwentaryzacji motyli nie są podstawą do rozstrzygnięcia, gdzie rzeczywiście występują a gdzie nie. Działania te powinny być przypisane do wszystkich potencjalnych siedlisk modraszków w obszarze, nie tylko do siedlisk potwierdzonych, poniewaŝ, jak zresztą wynika z samej dokumentacji, próby jesiennej inwentaryzacji motyli nie są podstawą do rozstrzygnięcia, gdzie rzeczywiście występują a gdzie nie.

5 20. Działaniem poŝądanym dla pachnicy wydaje się takŝe sadzenie i kształtowanie wierzb, w których będą mogły rozwinąć się próchnowiska. 21. Brak działań dla języczki syberyjskiej, mimo Ŝe jest to bardzo waŝny przedmiot ochrony obszaru, stan oceniono na U2, a na potrzebę konkretnych działań wskazuje choćby raport Państwowego Monitoringu Środowiska z 2009 r. 22. Dla siedlisk 6410 i 7230 jako zagroŝenie potencjalne zidentyfikowano odwadnianie i melioracje. NaleŜy konsekwentnie zaplanować działania zapobiegające takiemu ryzyku, w szczególności wyraźnie wskazać na potrzebę oceny oddziaływania na obszar wszelkich prac na rowach, takŝe tzw. prac utrzymaniowych, w tym odmulania rowów. 23. Jako działanie ochronne nie powinno być wskazywane ogólnikowo utrzymanie obecnych metod gospodarki. NaleŜy konkretnie wskazać, jakie elementy obecnej gospodarki są waŝne dla poszczególnych gatunków i powinny być utrzymane. 24. Zupełnie brak propozycji monitoringu. 25. W tab. 11 deklaruje się, Ŝe w PZO został uwzględniony wniosek o wyjęcie spod ochrony bobra. Co to znaczy? Bóbr nie był dotąd przedmiotem ochrony w obszarze naleŝy to zweryfikować i zaproponować rozstrzygnięcie, ale bazując na rzeczywistym stanie populacji bobra, a nie na przesłankach politycznych i na wniosku sołtysów. 26. W tab. 11 deklaruje się, Ŝe w PZO został uwzględniony wniosek sołtysów o treści: Istnieje konieczność uregulowania działań melioracyjnych. NiedroŜne i zaniedbane rowy są przyczyną zastoju wody na polach i łąkach. Jest to problem i dla rolnictwa i dla ochrony środowiska. Zmiana stosunków wodnych powoduje zarastanie cennych przyrodniczo łąk i w konsekwencji utratę siedlisk i gatunków. Nie wiadomo kto miałby być odpowiedzialny za uregulowanie tej sytuacji, gminy i powiaty przerzucają się odpowiedzialnością, spółka wodna na terenie województwa nie funkcjonuje. Gdzie i w jaki sposób? Podkreślam, Ŝe siedliska i gatunki ostoi są wraŝliwe na warunki wodne, z jednej strony dla ich ochrony moŝe być konieczne jakieś kształtowanie tych warunków, z drugiej strony jednak udraŝnianie i konserwowanie rowów bez odpowiednich ocen stanowiłoby powaŝne zagroŝenie.. z powaŝaniem do wiadomości - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Wydział Obszarów Natura Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych