LWA /2013 K/13/007 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 LWA /2013 K/13/007 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

2

3 I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana K/13/007 Gospodarka ściekowa gmin na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej w latach (kontrola sprawdzająca). Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Warszawie Jerzy Tchórzewski, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr z dnia 24 stycznia 2013 r. Urząd Gminy Brok Plac Kościelny Brok (dowód: akta kontroli str. 1-2) Kierownik jednostki kontrolowanej Marek Młyński Burmistrz Gminy Brok (dowód: akta kontroli str. 4-6) II. Ocena kontrolowanej działalności Ocena ogólna Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie 1 gospodarkę ściekową Gminy Brok na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej z uwagi na wysoki poziom nieczystości płynnych (68,6% w 2012 r.) dla których nie udokumentowano sposobu ich zagospodarowania. Prowadzona przez Gminę ewidencja zbiorników bezodpływowych do dnia zakończenia kontroli (tj. 4 lutego 2013 r.) nie zawierała wszystkich zbiorników znajdujących się na jej terenie. Urząd nie wyegzekwował obowiązków sprawozdawczych od jednego podmiotu uprawnionego do wywozu nieczystości płynnych w dwóch okresach sprawozdawczych 2012 r. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brok wprowadzony uchwałą nr XIX/110/2012 Rady Gminy w Broku z dnia 28 grudnia 2012 r. nie określał częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych. III. Opis ustalonego stanu faktycznego Opis stanu Najwyższa Izba Kontroli w wystąpieniu pokontrolnym z 23 listopada 2011 r. (znak: LWAfaktycznego /2011) oceniła negatywnie działania Urzędu w zakresie gospodarki ściekami na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej, z uwagi na nieudokumentowanie sposobu zagospodarowania 69,5% wytworzonych na tych obszarach nieczystości ciekłych oraz wniosła o: 1. Podjęcie skutecznych działań w celu wyegzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brok. 2. Prowadzenie i wykorzystywanie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Egzekwowanie od Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (dalej: ZGKiM) obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 9a ust. 1 i ust. 2 pkt. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. (dowód: akta kontroli str.9-13) W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne Burmistrz pismem z 8 grudnia 2011 r. (znak: ) poinformował: 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2 Dz. U. z 2012 r., poz. 391 ze zm.

4 1. W celu wyegzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania podjęto następujące działania: w oparciu o istniejącą ewidencję zbiorników bezodpływowych w 2012 r. zaplanowano przeprowadzenie wyrywkowych kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości obowiązków ich opróżniania (do 5% nieruchomości ujętych w ewidencji), wywieszono na tablicy ogłoszeń w siedzibie Urzędu oraz przekazano do mieszkańców przez sołtysów, jak również zamieszczono na stronach internetowych informację o obowiązku opróżniania zbiorników bezodpływowych nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy 3 oraz o obowiązku zgłoszenia zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków do gminnych ewidencji, zlecono ZGKiM w Broku w terminie do 31 marca 2012 r. zawarcie stosownych umów z właścicielami nieruchomości, którzy korzystają z usługi wywozu nieczystości ciekłych ze zbiorników bezodpływowych oraz pouczono o konieczności bieżącego ich zawierania. 2. Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, została założona i jest prowadzona na bieżąco ewidencja zbiorników bezodpływowych na terenie Gminy na podstawie składanych sprawozdań od podmiotów prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych zgodnie z art. 9a ust. 1 ww. ustawy oraz indywidualnych zgłoszeń właścicieli nieruchomości. 3. ZGKiM w Broku terminowo składa sprawozdania zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 9a ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zakresie wykazu właścicieli nieruchomości, z którymi w poprzednim miesiącu zostały zawarte umowy na odbierania odpadów komunalnych, opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych oraz wykazu właścicieli nieruchomości, z którymi w poprzednim miesiącu umowy uległy rozwiązaniu lub wygasły. Dyrektor ZGKiM został również pouczony o obowiązku sprawozdawczym wynikającym z art. 9 ust. 2 pkt. 1 ww. ustawy. (dowód: akta kontroli str.14-15) Sposób realizacja wniosku: Podjęcie skutecznych działań w celu wyegzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i regulaminem Opis stanu faktycznego W dniu 28 grudnia 2012 r. Rada Gminy 4 przyjęła Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brok. W regulaminie nie określono częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych. Przed zmianą częstotliwość opróżniania zbiorników bezodpływowych określona była na: nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy 5. (dowód: akta kontroli str.16-49) Zgodnie ze sprawozdaniem SG-01 za 2010 r. i 2011 r. i informacją Referatu Planowania Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomościami, Inwestycji, Ochrony Środowiska oraz Infrastruktury Technicznej za 2012 r. bilans gospodarki wodno-ściekowej w gminie wyglądał następująco: Wyszczególnienie Liczba budynków mieszkalnych przyłączonych do sieci (szt.): wodociągowej kanalizacyjnej Ilość ścieków do zagospodarowania (m 3 ) Zgodnie z wymogiem wynikającym z uchwały Nr XXIX/157/2006 Rady Gminy w Groku z dnia 31 sierpnia 2006 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Brok. 4 uchwała nr XIX/110/ Uchwała nr XXIX/157/2006 z dnia 31 stycznia 2006 r. zmieniona uchwałą nr XI/57/2008 Rady Gminy z dnia 9 września 2008 r.

5 Ilość ścieków odebranych transportem asenizacyjnym (m 3 ) Ilość ścieków niezagospodarowanych (m 3 ) liczba zbiorników bezodpływowych (szt.) liczba właściciel nieruchomości posiadających umowy na odbiór nieczystości płynnych (dowód: akta kontroli str , , , ) Jak wyjaśnił kierownik Referatu Planowania Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomościami, Inwestycji, Ochrony Środowiska od 2011 r. w ewidencji zbiorników bezodpływowych nie uwzględniano budynków letniskowych. 6 (dowód: akta kontroli str ) W badanym okresie podjęto następujące działania w celu wyegzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania: Burmistrz 14 grudnia 2012 r. wystąpił do podmiotów prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych na terenie Gminy o informację, czy 12 właścicieli nieruchomości posiadających zbiorniki bezodpływowe dokonywało ich opóźnienia w okresie ostatnich 12 miesięcy. Zamieszczono na tablicy ogłoszeń i na stronie internetowej Urzędu oraz przekazano do mieszkańców za pośrednictwem sołtysów informację o obowiązku opróżniania zbiorników bezodpływowych nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy oraz o obowiązku zgłoszenia zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków do gminnych ewidencji. Burmistrz polecił 7 Dyrektorowi ZGKiM do dnia 31 marca 2012 r. (przedłużonego do dnia 31 grudnia 2012 r.) zawarcie umów z właścicielami nieruchomości, którym świadczone są usługi wywozu nieczystości ciekłych. Skontrolowanie wykonania ww. zadania Burmistrz zaplanował w planie kontroli na 2013 r. Burmistrz zatwierdził 8 plan kontroli, w którym przewidział kontrole dotyczące obowiązków wynikających z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie: a) przestrzegania obowiązków sprawozdawczych podmiotów prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych, b) bieżącego zawieranie umów przez ZGKiM na świadczenie usług związanych z opróżnianiem zbiorników bezodpływowych, c) obowiązku opróżniania zbiorników bezodpływowych przez właścicieli nieruchomości nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy. (dowód: akta kontroli str , ) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 6 Z notatki służbowej sporządzonej w dniu 26 kwietnia 2012 r. przez Panią Martę Kolosek Kierownika Referatu Planowania Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomościami, Inwestycji, Ochrony Środowiska odpowiedzialnego za sporządzanie sprawozdań SG-01 wynika, że: W dniu r. w sprawozdaniu SG- 01 Gospodarka mieszkaniowa i komunalna dotycząca obszaru miasta Brok poprawiono w Dz. 1 liczbę budynków mieszkalnych posiadających przyłącza wodociągowe z 965 na 453 i przyłącza kanalizacyjne z 160 na 212. Zmianę uzgodniono z p. Agnieszką Ciosek z GUS. Zmiany liczby budynków mieszkalnych posiadających przyłącza wodociągowe z 185 na 107 dokonano także na terenie wiejskim. Zmian ilościowych dokonano po wyjaśnieniu z p. Agnieszką Ciosek, iż do liczby budynków nie doliczamy budynków letniskowych oraz dopisano za potwierdzeniem osoby uczestniczącej przy rozmowie: Rozmowę odbyłam w obecności p. Doroty Kruk. 7 Pismem znak: z 29 listopada 2011 r. 8 Zarządzeniem nr 2/2013 r. z 7 stycznia 2013 r.

6 1. W Regulaminie utrzymania czystości i porządku w Gminie Brok nie określono częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych, co jest niezgodne z art. 4 ust. 2 pkt. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. (dowód: akta kontroli str. 36) Burmistrz nie wyjaśnił przyczyn braku zapisu dotyczącego częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych z nieczystości płynnych w Regulaminie utrzymania czystości i porządku w Gminie Brok. Poinformowała natomiast, że: ( ). Regulamin zostanie zmieniony i uzupełniony o zapisy odnośnie częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych na najbliższej sesji Rady Gminy ( ) w lutym 2013 r.. (dowód: akta kontroli str ) Zgodnie z 50 ust. 1 Statutu Gminy Brok 9 za przygotowanie projektu Regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie odpowiedzialny był Burmistrz. 2. Niewystarczający nadzór, wynikający z art. 5 ust. 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nad realizacją przez właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania. Podjęte przez Gminę po kontroli w 2011 r. działania były w ocenie NIK niewystarczające, ponieważ nie udokumentowano sposobu zagospodarowania 68,6% ( m 3 ) ilości ścieków wytworzonych w 2012 r. na terenach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej. Burmistrz wyjaśnił, że: W 2012 r. Urząd ( ) wystąpił do podmiotów prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników ( ) o podanie: czy wylosowani właściciele nieruchomości ( ) dokonywali wywozu nieczystości w okresie 12 miesięcy ( ). W 2013 r. planowane jest przeprowadzenie kolejnych kontroli w zakresie obowiązku opróżniania zbiorników bezodpływowych przez właścicieli nieruchomości położonych na terenie Gminy Brok ( ) (dowód: akta kontroli str ) Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. Sposób realizacji wniosku: Prowadzenie i wykorzystywanie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Opis stanu faktycznego Ewidencja zbiorników bezodpływowych została założona w 2011 r. Wszystkie zbiorniki bezodpływowe umieszczone w ewidencji zostały zgłoszone w sprawozdaniach przedłożonych przez podmioty uprawnione do ich opróżniania. Dane z ewidencji zbiorników bezodpływowych podano w tabeli na str. 4 niniejszego wystąpienia pokontrolnego. W celu uaktualnienia ewidencji o nowo wybudowane zbiorniki bezodpływowe w dniu 29 listopada 2011 r. Burmistrz wysłał do mieszkańców za pośrednictwem sołtysów pismo w sprawie obowiązku zgłaszania przez właścicieli nieruchomości wykonania bezodpływowego zbiornika lub przydomowej oczyszczalni ścieków celem wpisania do prowadzonej ewidencji. Pismo to wywieszono również na tablicy ogłoszeń oraz zamieszczono na stronie internetowej Urzędu. (dowód: akta kontroli str , , 247) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następującą nieprawidłowość: Na dzień zakończenia kontroli (tj. 4 lutego 2013 r.) ewidencja zbiorników bezodpływowych znajdujących się na terenie Gminy była niepełna. Na dzień 31 grudnia 2012 r. zgodnie z ewidencją na terenie Gminy było 530 zbiorników bezodpływowych, podczas gdy na terenie gminy zgodnie z ewidencją ludności było w tym czasie zarejestrowanych 778 budynków stale zamieszkanych oraz 1092 nieruchomości zabudowanych według ewidencji podatkowej. Po uwzględnieniu 218 budynków podłączonych do sieci kanalizacyjnej oraz jednej przydomowej oczyszczalni 9 Wprowadzony Uchwałą Nr VI/31/2007 Rady Gminy w Broku z dnia 29 czerwca 2007 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Brok (Dz. U. Woj. Maz. Nr 209, poz. 6018, ze zm.)

7 ścieków wynika, że na terenie Gminy znajdowało się około 29 zbiorników niezaewidencjonowanych stale użytkowanych oraz około 533 zbiorników niezaewidencjonowanych użytkowanych sezonowo. (dowód: akta kontroli str , 97-98, , ) Burmistrz wyjaśnił, m.in., że: ( ) Przeprowadzenie w terenie spisu użytkowanych, a niezaewidencjonowanych zbiorników bezodpływowych wymaga dużego nakładu pracy i czasu. Prace takie są utrudnione ze względu na ograniczenia kadrowe (w samym Urzędzie pracuje 14 osób). Tak jak wskazuje w swoim piśmie Dyrektor ZGKiM, z samym zawarciem umów ze względu na to, że niektóre nieruchomości są użytkowane sezonowo występują duże problemy. Zgodnie z planem kontroli na 2013 r. w zakresie obowiązków opróżniania zbiorników bezodpływowych zarówno w I jak i w II półroczu podjęte zostaną czynności w celu egzekwowania w/w obowiązku, jak również zostaną podjęte kroki w celu zweryfikowania i uzupełnienia prowadzonej ewidencji zbiorników, tak aby ewidencja odzwierciedlała rzeczywisty stan faktyczny w terenie. (dowód: akta kontroli str ) Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości działalność kontrolowanej jednostki w badanym zakresie. Sposób realizacja wniosku: Egzekwowanie od ZGKiM obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 9 a ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Opis stanu faktycznego W latach (do 4 lutego 2013 r.) Burmistrz wydał trzem podmiotom decyzje w sprawie udzielenia zezwolenia na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie Gminy: 1) Zakładowi Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Małkini Górnej (decyzja nr z 17 czerwca 2011 r.) na okres jednego roku, 2) Przedsiębiorcy Usługi Komunalne P.W.B. w Broku (decyzje: nr /11 z 7 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r., nr z 5 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., nr z 2 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2022 r.), 3) Zakładowi Handlowo-Produkcyjnemu AGROLA Z. N. w Sadowne (decyzje: nr z 24 listopada 2011 r. do 1 czerwca 2012 r. oraz nr z 23 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.). Działania w powyższym zakresie prowadzone były również przez jednostkę organizacyjną gminy ZGKiM w Broku. W ww. decyzjach zobowiązano podmioty do sporządzania sprawozdań kwartalnych i przedkładania do końca miesiąca następującego po kwartale, którego sprawozdanie dotyczy. Określono, że ww. sprawozdania powinny zawierać informacje m.in. o: ilości i rodzaju nieczystości ciekłych, sposobach ich zagospodarowania oraz liczbie właścicieli nieruchomości, od których zostały one odebrane. Do sprawozdania winien być załączony wykaz właścicieli nieruchomości, z którymi zostały zawarte lub rozwiązane umowy. (dowód: akta kontroli str ) Burmistrz egzekwował od ZGKiM w Broku oraz od podmiotów, którym udzielił zezwolenia na wywóz nieczystości płynnych realizację obowiązku określonego w art. 9o ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W latach (do 4 lutego 2013 r.) uprawnione podmioty realizowały obowiązek sprawozdawczy następująco: ZGKiM w Broku UK PWB 2012 r., AGROLA Z.N. - 4 sprawozdania za kolejne kwartały 2012 r., - 4 sprawozdania za kolejne kwartały - 4 sprawozdania za kolejne kwartały 2012 r., ZGKiM w Małkini Górnej - nie złożył sprawozdania za I i II kwartał 2012 r. (dowód: akta kontroli str , )

8 Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Urząd Gminy nie wyegzekwował terminowego złożenia sprawozdań w zakresie odbierania nieczystości płynnych ze zbiorników bezodpływowych w II kwartale 2012 r. od Zakładu Handlowo-Produkcyjnego AGROLA Z. N. Ww. sprawozdanie przedsiębiorca złożył 25 października 2012 r., czyli prawie 3 miesiące po upływie wymaganego terminu, co było niezgodne z art. 9o ust. 2 ustawy o utrzymani czystości i porządku w gminach. 2. Urząd nie wyegzekwował sprawozdań od ZGKiM w Małkini Górnej za I i II kwartał 2012 r. (dowód: akta kontroli str , ) Burmistrz wyjaśnił m.in., że: W latach Urząd nie kontrolował rzetelności przekazywanych comiesięcznych i kwartalnych wykazów zawartych i rozwiązanych umów oraz corocznych informacji i ilości zebranych nieczystości. Kontrole w w/w zakresie planowane są w 2013 r. ( ). (dowód: akta kontroli str , , ) Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości działalność kontrolowanej jednostki w badanym zakresie. IV. Uwagi i wnioski Wnioski pokontrolne Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 10, wnosi o: 1. Podjęcie skutecznych działań w celu wyegzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 2. Określenie, stosownie do postanowień art. 4 ust. 2 pkt. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w Regulaminie utrzymania czystości i porządku częstotliwości pozbywania się nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości gromadzonych w zbiornikach bezodpływowych. 3. Kontynuowanie prac w zakresie aktualizacji ewidencji zbiorników bezodpływowych o której mowa w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 4. Egzekwowanie od podmiotów uprawnionych do wywozu nieczystości ciekłych na podstawie otrzymanego zezwolenia obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 9o ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. V. Pozostałe informacje i pouczenia Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie. Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków niepodjęcia tych działań. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach 10 Dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm.

9 W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Warszawa, dnia 28 lutego 2013 r. Kontroler Jerzy Tchórzewski Specjalista kontroli państwowej Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Warszawie podpis podpis