Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy

Transkrypt

1 Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy Bydgoszcz, dnia 29 grudnia 2011 r. LBY /2011 P/11/133 Pan Maciej Sobczak Burmistrz Janowca Wielkopolskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy przeprowadziła w Urzędzie Miejskim w Janowcu Wielkopolskim, zwanym dalej Urzędem, kontrolę w zakresie gospodarki ściekowej Gminy Janowiec Wielkopolski, zwanej dalej Gminą, na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej w latach (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 30 listopada 2011 r., Najwyższa Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Burmistrzowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie działania Pana Burmistrza i Urzędu w zakresie gospodarki ściekami na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej, z uwagi na nieudokumentowanie sposobu zagospodarowania 97,57% 2 wytworzonych w latach (I półrocze) na tych obszarach nieczystości ciekłych oraz ze względu na brak działań w zakresie egzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiornik bezodpływowy obowiązku ich opróżniania, w tym kontroli częstotliwości opróżniania tych zbiorników. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm 2 w 2009 r. 98,28%, w 2010 r. 97,49%, w 2011 r. (I półrocze) 96,95 %; średnia za lata ,57 % ul. Wały Jagiellońskie 12, Bydgoszcz tel.: , fax: , LBY@nik.gov.pl Adres korespondencyjny: Skr. poczt. 612, Bydgoszcz

2 W Gminie na obszarze nieposiadającym kanalizacji sanitarnej mieszkało osób w 2009 r., co stanowiło 49,63% mieszkańców Gminy oraz osób w 2010 r., co stanowiło 48,68% jej mieszkańców. W 2009 r. z ,6 m 3 ścieków powstałych na obszarach Gminy nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej do oczyszczalni ścieków odprowadzono przy pomocy transportu asenizacyjnego m 3 ścieków (1,72 % powstałych na tych obszarach), w 2010 r. z ,6 m 3 odprowadzono 1362,5 m 3 (2,51 %) i w I półroczu 2011 r. z ,1 m 3 odprowadzono 677 m 3 ścieków (3,05 %). Urząd nie posiadał informacji o sposobie zagospodarowania ścieków nieodprowadzonych do oczyszczalni. 1. NIK negatywnie ocenia brak działań Pana Burmistrza w zakresie egzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe obowiązku ich opróżniania oraz dokumentowania wykonania takich czynności. Rada Miejska w Janowcu Wielkopolskim przyjęła regulamin utrzymania czystości i porządku w Gminie, zwany dalej regulaminem uchwałami nr XVI/115/08 z dnia 27 czerwca 2008 r. 3 oraz nr XXXII/269/10 z dnia 23 lipca 2010 r. 4 W regulaminach tych określono obowiązki właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe i sposób ich egzekwowania poprzez określenie wymogu szczelności zbiorników bezodpływowych (w przypadku stwierdzenia nieszczelności zobowiązano właściciela do niezwłocznego jej usunięcia i powiadomienia burmistrza); wskazanie minimalnej częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych zapewniającej niedopuszczenie do ich przepełnienia lub wylewania na powierzchnię terenu (nie rzadziej niż raz na kwartał). Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 5, zwanej dalej u.c.p., wykonanie obowiązku pozbywania się nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami u.c.p., powinno być udokumentowane posiadaniem umowy z podmiotem posiadającym zezwolenie na odbieranie i transport ścieków. Wskutek braku działań ze strony Pana Burmistrza i pracowników Urzędu, w Gminie w 2009 r. spośród 637 nieruchomości wyposażonych w zbiornik bezodpływowy jedynie 126 (19,78%) ich właścicieli posiadało umowę na odbiór nieczystości ciekłych, a w 2010 r. na 634 nieruchomości umowę posiadało 158 (24,92%) właścicieli. W okresie objętym kontrolą nie egzekwował Pan od właścicieli ww. nieruchomości obowiązku, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3b u.c.p., pozbywania się nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami, ani nie zorganizował opróżniania zbiorników bezodpływowych w przypadku właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów o wywóz 3 obowiązywał w okresie od 27 sierpnia 2008 r. do 22 września 2010 r., 4 obowiązuje od 23 września 2010 r. 5 Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz ze zm. 2

3 nieczystości ciekłych (tzw. zastępczy wywóz nieczystości), zgodnie z art. 6 ust. 6 i 7 u.c.p. Urząd nie wydał ani jednej decyzji ustalającej obowiązek uiszczania opłat za ich opróżnienie, wysokość opłat, terminy ich uiszczania oraz sposób udostępniania zbiorników w celu ich opróżnienia. Realizując tzw. zastępczy wywóz nieczystości powinien Pan, zgodnie z art. 6 ust. 7 pkt 2 u.c.p., obciążyć właścicieli opróżnianych w ten sposób zbiorników opłatami w wysokości górnych stawek opłat za tego typu usługi, które Rada Miejska w Janowcu Wielkopolskim określiła 6 w wysokości 34,00 zł brutto za 1 m 3 (31,62 zł netto). Według art. 6 ust. 11 u.c.p. opłaty te stanowią dochód budżetu gminy 7. Uwzględniając stawkę wywozu nieczystości płynnych stosowaną przez Zakład Usług Miejskich w Janowcu Wielkopolskim, zwany dalej ZUM, w wysokości 18,33 zł za 1 m 3, powiększoną o opłatę za zrzut na oczyszczalnię ścieków w kwocie 2,90 zł za 1 m 3 w 2009 r., 3,12 zł za 1 m 3 w 2010 r i 3,35 zł za 1 m 3 w I półroczu 2011 r. (koszt jaki Gmina musiałaby ponieść organizując zastępczy wywóz) to w przypadku wykonania przez Pana Burmistrza obowiązku określonego w art. 6 ust. 6 u.c.p. i wydania decyzji, o której mowa w art. 6 ust. 7 u.c.p., Gmina uzyskałaby dochód w łącznej wysokości 1.454,1 tys. zł, w tym 703,9 tys. zł za 2009 r., 536,6 tys. zł za 2010 r. i 213,6 tys. zł za I półrocze 2011 r. 2. NIK negatywnie ocenia brak działań Pana Burmistrza i Urzędu w zakresie kontroli częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych. W okresie objętym kontrolą Straż Miejska w Janowcu Wielkopolskim, zwana dalej Strażą Miejską przeprowadziła jedynie akcje informacyjne w stosunku do 708 właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe (369 w 2009 r., 303 w 2010 r. i 36 w I półroczu 2011 r.), których głównym celem było poinformowanie o obowiązku zawarcia umowy z podmiotem uprawnionym do odbioru nieczystości płynnych oraz konieczności spełnienia niezbędnych warunków przy eksploatacji zbiorników bezodpływowych. Urząd nie przeprowadzał kontroli w zakresie posiadania przez właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe umów na wywóz nieczystości płynnych oraz nie kontrolował częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych. Przyczyną niewykonania powyższych obowiązków - według wyjaśnień Pana Burmistrza - była konieczność opracowania nowego regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy oraz uchwalenia go przez Radę Miejską 8 w dniu 23 lipca 2010 r. Wobec tego kontrolę w zakresie obowiązku posiadania przez właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki 6 Uchwała Rady Miejskiej w Janowcu Wielkopolskim nr XIII/92/08 z dnia 22 lutego 2008 r. w sprawie określenia górnych stawek opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych i opróżniania zbiorników bezodpływowych 7 do końca 2009 r. stanowiły one przychód gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej 8 Uchwała Rady Miejskiej w Janowcu Wielkopolskim nr XXXII/269/10 3

4 bezodpływowe umowy na wywóz nieczystości płynnych wstrzymano i została zaplanowana na II półrocze 2011 r. 3. Jednocześnie Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie: 3.1. Przygotowanie Urzędu do prowadzenia gospodarki ściekowej na terenach nieskanalizowanych Gminy. W regulaminie organizacyjnym Urzędu 9 zadania w zakresie gospodarki ściekowej na obszarach nieobjętych kanalizacją sanitarną przypisano Referatowi Infrastruktury i Ochrony Środowiska Urzędu. Zadania te uwzględniono również w zakresie obowiązków inspektora ds. gospodarki komunalnej 10, w którym wymieniono m.in.: prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków wymóg art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 u.c.p., egzekwowanie od właścicieli nieruchomości, wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe, obowiązku zawarcia umowy o wywóz nieczystości ciekłych, o której mowa w art. 6 ust. 1 u.c.p., przyjmowanie i weryfikowanie przekazywanych przez przedsiębiorców, posiadających zezwolenie na wywóz nieczystości ciekłych, sprawozdań o ilości zebranych ścieków oraz wykazów zawartych i rozwiązanych umów, o których mowa w art. 9a ust. 1 u.c.p. NIK zwraca uwagę, że mimo przygotowania organizacyjnego Urzędu do wykonywania zadań w zakresie gospodarki ściekowej na terenach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej, nie podejmowano działań celu egzekwowania od właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe, obowiązku zawarcia umowy o wywóz nieczystości ciekłych Egzekwowanie przestrzegania obowiązków sprawozdawczych od ZUM (przedsiębiorcy prowadzącego usługi opróżniania zbiorników i transportu nieczystości płynnych) oraz prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych. W okresie objętym kontrolą opróżnianiem zbiorników bezodpływowych i transportem nieczystości ciekłych na terenie Gminy zajmował się ZUM, będący jednostką organizacyjną Gminy. ZUM terminowo przekazywał do Urzędu miesięczne wykazy, zawierające liczbę wykonanych usług oraz wykaz zawartych lub rozwiązanych umów na odbiór nieczystości ciekłych oraz terminowo przekazywał roczne informacje dotyczące ilości zebranych nieczystości za rok poprzedni. 9 zarządzenie Burmistrza Janowca Wielkopolskiego nr OR /08 z dnia 29 lipca 2008 r. 10 przyjętym w dniu 16 października 2008 r. 4

5 W Urzędzie prowadzony był rejestr zbiorników bezodpływowych znajdujących się w Gminie, zwany dalej rejestrem, zgodnie z wymogiem określonym w art. 3 ust. 3 pkt 1 u.c.p. Rejestr prowadzony był w formie elektronicznej oraz papierowej i zawierał informacje dotyczące właściciela nieruchomości, lokalizację nieruchomości wyposażonej w zbiornik bezodpływowy, wykaz zawartych umów na opróżnianie zbiornika oraz wykaz aktualizacji stanu ilości zbiorników bezodpływowych. Rejestr ten zawierał wszystkie nieruchomości niepodłączone do kanalizacji lub przydomowej oczyszczalni ścieków. W okresie objętym kontrolą rejestr aktualizowany był 31 grudnia 2009 r. i 31 grudnia 2010 r Przygotowanie infrastruktury gminnej do odbioru nieczystości ciekłych. W wyniku zakończonej w dniu 30 września 2011 r. modernizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków we Flantrowie, zwiększyła się możliwość przyjęcia większej ilości ścieków oraz wzrosła przepustowość roczna oczyszczalni do m 3 /rok, co zapewnia odbiór wszystkich ścieków komunalnych. Zadanie to zrealizowane zostało przy udziale środków pochodzących z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu w ramach działania Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej, objętego PROW na lata Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, Najwyższa Izba Kontroli wnosi o: 1. Podjęcie działań w celu wyegzekwowania od wszystkich właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe na terenie Gminy obowiązku zawarcia umów na ich opróżnianie, w tym przeprowadzanie kontroli w zakresie posiadania umowy na wywóz nieczystości ciekłych. 2. Wydawanie decyzji o tzw. zastępczym wywozie nieczystości ciekłych, w przypadku niezawarcia przez właściciela nieruchomości wyposażonej w zbiornik bezodpływowy umowy na ich wywóz z podmiotem posiadającym takie zezwolenie. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Burmistrza w terminie 21 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Burmistrzowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Bydgoszczy, umotywowanych zastrzeżeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. 5

6 W razie zgłoszenia zastrzeżeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyżej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 6